Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo
Cuûa Giaùo Hoäi
Ad Gentes
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông IV
Caùc Nhaø Truyeàn Giaùo 34*
23. Ôn goïi truyeàn giaùo. Duø moïi moân ñeä Chuùa Kitoâ ñeàu coù boån phaän goùp phaàn vaøo coâng cuoäc gieo vaõi ñöùc tin 1, nhöng Chuùa Kitoâ luoân goïi, trong soá caùc moân ñeä Ngöôøi, nhöõng keû chính Ngöôøi muoán, ñeå hoï ôû vôùi Ngöôøi vaø ñeå Ngöôøi sai ñi giaûng daïy muoân daân 2. Vì theá nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng tuøy yù ban phaùt caùc ñaëc suûng ñeå möu lôïi ích chung 3, Chuùa Kitoâ linh öùng ôn keâu goïi truyeàn giaùo trong taâm hoàn töøng caù nhaân, ñoàng thôøi thuùc ñaåy trong Giaùo Hoäi coù nhöõng toå chöùc 4 ñaûm nhaän nhö moät boån phaän rieâng nhieäm vuï truyeàn baù Phuùc AÂm 35* cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.
Do ñoù, nhöõng ngöôøi coù naêng khieáu baåm sinh thích öùng, ñuû khaû naêng tinh thaàn vaø trí tueä, saün saøng laõnh nhaän coâng cuoäc truyeàn giaùo, ñeàu ñöôïc keå laø coù ôn goïi ñaëc bieät 5, 36* duø hoï laø ngöôøi ñòa phöông hay ngoaïi quoác, laø linh muïc, tu só hay giaùo daân.
Ñöôïc quyeàn bính hôïp phaùp sai ñi, do ñöùc tin vaø ñöùc vaâng phuïc, hoï ra ñi ñeán vôùi nhöõng ngöôøi xa Chuùa Kitoâ; hoï ñöôïc taùch rieâng ra ñeå chu toaøn coâng vieäc maø hoï ñöôïc choïn ñeå thi haønh 6 nhö laø nhöõng thöøa taùc vieân cuûa Phuùc AÂm, “ñeå vieäc phuïng hieán daân ngoaïi laøm leã vaät ñöôïc chaáp nhaän vaø ñöôïc thaùnh hoùa trong Chuùa Thaùnh Thaàn” (Rm 15,16).
24. Ñöôøng tu ñöùc cuûa nhaø truyeàn giaùo. Tuy nhieân, con ngöôøi phaûi ñaùp laïi lôøi keâu goïi cuûa Thieân Chuùa maø hoaøn toaøn daán thaân Phuïc vuï Phuùc AÂm 37*, chöù khoâng nghe theo xaùc thòt vaø maùu muû 7. Nhöng söï ñaùp laïi naøy khoâng theå thöïc hieän neáu khoâng ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy vaø cuûng coá. Thaät vaäy, keû ñöôïc sai ñi phaûi thaám nhuaàn ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Ñaáng ñaõ “töï huûy mình maø nhaän laáy thaân phaän toâi tôù” (Ph 2,7). Do ñoù, hoï phaûi saün saøng ñeå suoát ñôøi ñöùng vöõng trong ôn goïi cuûa mình, phaûi töø boû mình vaø nhöõng gì mình coù töø tröôùc ñeán nay vaø “trôû neân moïi söï cho moïi ngöôøi” 8.
Trong khi rao giaûng Phuùc AÂm giöõa muoân daân, nhaø truyeàn giaùo phaûi maïnh daïn vaø tin töôûng laøm cho ngöôøi ta nhaän bieát maàu nhieäm Chuùa Kitoâ maø hoï laø söù giaû, ñeán noãi trong Ngöôøi, hoï daùm noùi nhö phaûi noùi 9, vaø khoâng xaáu hoå veà oâ nhuïc cuûa thaäp giaù. Theo göông Thaày mình, Ñaáng hieàn laønh vaø khieâm nhöôïng trong loøng, hoï phaûi toû ra aùch Ngöôøi eâm aùi vaø gaùnh Ngöôøi nheï nhaøng 10. Hoï phaûi laøm chöùng veà Chuùa cuûa hoï baèng ñôøi soáng Phuùc AÂm ñích thöïc 11, ñaày kieân nhaãn, ñaïi löôïng, nhaân haäu, yeâu meán chaân thaønh 12, vaø neáu caàn, hoï seõ ñoå maùu ra. Hoï seõ naøi xin Thieân Chuùa loøng can ñaûm vaø söùc maïnh ñeå nhaän ra nguoàn vui sung maõn trong nhieàu thöû thaùch khoå taâm vaø thieáu thoán cöïc ñoä 13. Hoï phaûi xaùc tín raèng ñöùc vaâng phuïc laø söùc maïnh ñaëc bieät cuûa nhöõng thöøa taùc vieân cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ duøng söï vaâng phuïc ñeå cöùu nhaân loaïi.
Nhöõng nhaø rao giaûng Phuùc AÂm ñöøng hôø höõng vôùi aân suûng ñaõ laõnh nhaän maø phaûi töï canh taân taâm trí moãi ngaøy 14. Vì theá, caùc Ñaáng Baûn Quyeàn vaø Beà Treân phaûi hoäi hoïp caùc nhaø truyeàn giaùo vaøo nhöõng thôøi gian nhaát ñònh, ñeå hoï ñöôïc cuûng coá baèng nieàm caäy troâng cuûa ôn goïi, vaø ñöôïc canh taân trong thöøa taùc vuï toâng ñoà; laïi cuõng neân laäp caùc cô sôû thích nghi vôùi muïc ñích naøy.
25. Huaán luyeän ñôøi soáng thieâng lieâng vaø luaân lyù. Ñeå ñaûm nhaän coâng taùc cao troïng ñoù, nhaø truyeàn giaùo töông lai phaûi ñöôïc huaán luyeän ñaëc bieät veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø luaân lyù 15. Thöïc vaäy, hoï phaûi mau maén khôûi xöôùng, kieân trì hoaøn taát coâng vieäc, beàn chí trong khoù khaên, nhaãn naïi vaø can ñaûm chòu ñöïng noãi coâ quaïnh, söï meät nhoïc vaø nhöõng coá gaéng voâ hieäu. Hoï seõ ñeán cuøng moïi ngöôøi vôùi taâm hoàn roäng môû, vôùi con tim bao dung, tình nguyeän laõnh nhaän nhieäm vuï ñöôïc giao phoù, quaûng ñaïi thích nghi caû vôùi nhöõng phong tuïc khaùc thöôøng cuûa caùc daân toäc vaø nhöõng ñieàu kieän sinh hoaït ñoåi thay, ñoàng taâm, töông aùi coäng taùc vôùi anh em vaø moïi ngöôøi ñang hieán thaân cho cuøng moät coâng vieäc, ñeå theo göông coäng ñoaøn thôøi caùc Toâng Ñoà, hoï cuøng vôùi caùc tín höõu hoïp thaønh moät con tim vaø moät taâm hoàn duy nhaát 16.
Ngay trong thôøi kyø huaán luyeän, nhöõng taâm höôùng ñoù phaûi ñöôïc chuyeân taâm thöïc haønh, trau doài vaø phaùt trieån, nuoâi döôõng baèng ñôøi soáng thieâng lieâng. Thaám nhuaàn ñöùc tin soáng ñoäng vaø ñöùc caäy vöõng vaøng, nhaø truyeàn giaùo phaûi laø con ngöôøi caàu nguyeän; phaûi ñöôïc nung ñuùc baèng tinh thaàn can ñaûm, yeâu thöông vaø ñoä löôïng 17; phaûi hoïc quen töï tuùc trong moïi hoaøn caûnh 18; phaûi laáy tinh thaàn hy sinh maø mang treân mình cuoäc töû naïn cuûa Chuùa Gieâsu ñeå söï soáng Chuùa Gieâsu taùc ñoäng trong nhöõng ngöôøi hoï ñöôïc sai ñeán 19; vì loøng nhieät thaønh vôùi caùc linh hoàn, hoï phaûi töï nguyeän hy sinh moïi söï vaø taän hieán chính baûn thaân cho caùc linh hoàn 20, ñeå nhö vaäy hoï “gia taêng tình yeâu Thieân Chuùa vaø tha nhaân baèng vieäc thi haønh nhieäm vuï haèng ngaøy” 21. Nhö theá, vaâng theo yù Ñöùc Chuùa Cha, hoï seõ cuøng vôùi Chuùa Kitoâ tieáp tuïc söù meänh cuûa Ngöôøi döôùi quyeàn phaåm traät trong Giaùo Hoäi, vaø seõ coäng taùc vaøo maàu nhieäm cöùu roãi.
26. Huaán luyeän giaùo lyù vaø laøm toâng ñoà. Nhö nhöõng thöøa taùc vieân xöùng ñaùng cuûa Chuùa Kitoâ, nhöõng ai ñöôïc sai ñeán vôùi caùc daân toäc phaûi ñöôïc nuoâi döôõng “baèng lôøi leõ ñöùc tin vaø giaùo lyù laønh thaùnh” (1Tm 4,6) maø hoï seõ muùc laáy, tröôùc heát töø Thaùnh Kinh, trong khi ñaøo saâu Maàu Nhieäm Chuùa Kitoâ, Ñaáng hoï phaûi rao giaûng vaø laøm chöùng.
Bôûi vaäy, moïi nhaø truyeàn giaùo - linh muïc, tu só nam nöõ, giaùo daân - ñeàu phaûi ñöôïc chuaån bò vaø ñaøo taïo theo hoaøn caûnh rieâng cuûa moãi ngöôøi ñeå khoûi thieáu nhöõng khaû naêng ñaùp öùng vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa coâng vieäc mai sau 22. Ngay töø ñaàu, vieäc huaán luyeän giaùo thuyeát cho hoï phaûi ñöôïc toå chöùc theá naøo ñeå vöøa bao haøm tính caùch phoå quaùt cuûa Giaùo Hoäi vöøa goàm söï dò bieät cuûa caùc daân toäc. Ñieàu ñoù cuõng coù giaù trò ñoái vôùi caùc moân hoïc maø hoï phaûi trau doài ñeå hoaøn thaønh thöøa taùc vuï, cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng khoa hoïc höõu ích khaùc, giuùp hoï coù kieán thöùc chung thuoäc veà quaù khöù cuõng nhö trong hieän taïi veà caùc daân toäc, caùc neàn vaên hoùa, caùc toân giaùo. Nhö theá nghóa laø baát cöù ai seõ ñeán vôùi daân toäc khaùc, phaûi heát söùc meán chuoäng di saûn, tieáng noùi vaø phong tuïc cuûa daân toäc ñoù. Nhaø truyeàn giaùo töông lai tröôùc heát caàn phaûi mieät maøi hoïc hoûi khoa truyeàn giaùo, töùc laø thaáu hieåu giaùo thuyeát vaø nhöõng quy taéc cuûa Giaùo Hoäi veà hoaït ñoäng truyeàn giaùo, bieát ñöôøng loái maø caùc nhaø rao giaûng Phuùc AÂm ñaõ töøng traûi qua bao theá kyû, vaø caû tình traïng truyeàn giaùo hieän thôøi, cuøng nhöõng phöông phaùp hieän nay ñöôïc coi laø hieäu nghieäm hôn caû 23.
Maëc daàu vieäc giaùo duïc toaøn haûo naøy chuù taâm ñaëc bieät ñeán phöông dieän muïc vuï, nhöng cuõng phaûi chuù yù tôùi vieäc ñaøo taïo tinh thaàn toâng ñoà moät caùch ñaëc bieät vaø coù heä thoáng caû veà giaùo thuyeát laãn thöïc haønh 24.
Phaûi coù moät soá raát ñoâng nam nöõ tu só ñöôïc hoïc hoûi vaø chuaån bò kyõ löôõng veà ngheä thuaät daïy giaùo lyù ñeå hoï coù theå coäng taùc vaøo vieäc toâng ñoà moät caùch ñaéc löïc hôn nöõa.
Caû nhöõng ngöôøi chæ ñaûm nhaän moät phaàn coâng taùc truyeàn giaùo trong moät thôøi gian cuõng caàn phaûi ñöôïc huaán luyeän töông xöùng vôùi hoaøn caûnh cuûa hoï.
Nhöõng loaïi huaán luyeän naøy phaûi ñöôïc boå tuùc ôû chính nhöõng nôi maø hoï ñöôïc sai tôùi, ñeå caùc nhaø truyeàn giaùo hieåu bieát roäng raõi hôn veà lòch söû, cô caáu xaõ hoäi vaø taäp quaùn cuûa caùc daân toäc, thaáu trieät traät töï luaân lyù, luaät leä toân giaùo vaø caû nhöõng yù töôûng thaâm saâu maø theo truyeàn thoáng thieâng lieâng, caùc daân toäc coù quan nieäm veà Thieân Chuùa, veà vuõ truï vaø veà con ngöôøi 25. Do ñoù, hoï phaûi hoïc bieát tieáng noùi ñeán möùc ñoä coù theå xöû duïng thoâng thaïo vaø troâi chaûy, nhö theá hoï tìm thaáy ñöôøng loái ñeán vôùi taâm trí vaø con tim con ngöôøi moät caùch deã daøng hôn 26. Ngoaøi ra, hoï phaûi ñöôïc khai taâm ñuùng ñaén veà nhöõng nhu caàu muïc vuï rieâng bieät.
Cuõng phaûi coù moät soá nhaø truyeàn giaùo ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng hôn taïi nhöõng Hoïc Vieän Truyeàn Giaùo, hoaëc nhöõng Phaân Khoa hay Ñaïi Hoïc khaùc ñeå hoï coù theå thi haønh nhöõng traùch vuï ñaëc bieät moät caùch höõu hieäu hôn 27, vaø nhôø söï uyeân baùc cuûa mình maø coù theå giuùp ñôõ nhöõng nhaø truyeàn giaùo khaùc trong vieäc truyeàn giaùo, nhaát laø trong thôøi ñaïi chuùng ta vôùi nhieàu khoù khaên ñoàng thôøi cuõng nhieàu thuaän tieän. Laïi nöõa, cuõng raát mong öôùc caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Mieàn coù saün trong tay nhieàu nhaø chuyeân moân nhö theá vaø xöû duïng kieán thöùc, kinh nghieäm cuûa hoï moät caùch höõu hieäu trong nhöõng nhu caàu cuûa chöùc vuï mình. Cuõng neân coù nhöõng ngöôøi bieát xöû duïng thoâng thaïo caùc duïng cuï kyõ thuaät vaø truyeàn thoâng xaõ hoäi maø moïi ngöôøi phaûi quyù chuoäng taàm quan troïng ñaëc bieät cuûa chuùng.
27. Caùc hoäi thöøa sai. Tuy taát caû nhöõng ñieàu ñoù ñeàu hoaøn toaøn caàn thieát cho baát cöù ai ñöôïc sai ñeán vôùi caùc daân toäc, nhöng töøng caù nhaân khoù coù theå thöïc söï ñaït tôùi ñöôïc. Hôn nöõa, vì kinh nghieäm ñaõ chöùng minh raèng chính coâng vieäc truyeàn giaùo khoâng theå do töøng ngöôøi rieâng reõ chu toaøn ñöôïc, neân nhöõng ngöôøi coù cuøng moät ôn keâu goïi seõ hôïp thaønh nhöõng Toå Chöùc, 38* ñeå nhôø chung söùc vôùi nhau, hoï ñöôïc huaán luyeän moät caùch thích hôïp vaø theo ñuoåi coâng vieäc ñoù nhaân danh Giaùo Hoäi vaø theo yù muoán cuûa haøng Giaùo Phaåm. Töø nhieàu theá kyû nay, nhöõng Toå Chöùc naøy ñaõ mang gaùnh naëng cuûa thaùng ngaøy vaø cuûa noùng nöïc, ñaõ töï hieán troïn veïn hoaëc moät phaàn cho coâng vieäc truyeàn giaùo vaát vaû. Thöôøng thöôøng, Toøa Thaùnh uûy thaùc cho hoï vieäc rao giaûng Phuùc AÂm cho nhöõng vuøng ñaát roäng lôùn, ôû ñoù hoï tuï hoïp cho Thieân Chuùa moät daân toäc môùi, moät Giaùo Hoäi ñòa phöông lieân keát chaët cheõ vôùi caùc chuû chaên mình. Ñoái vôùi caùc Giaùo Ñoaøn maø hoï ñaõ xaây döïng baèng moà hoâi vaø caû baèng maùu mình, hoï ñem heát loøng nhieät thaønh vaø kinh nghieäm ñeå phuïc vuï trong tinh thaàn coäng taùc huynh ñeä, hoaëc baèng vieäc saên soùc caùc linh hoàn, hoaëc baèng caùch chu toaøn nhöõng coâng taùc ñaëc bieät nhaèm lôïi ích chung.
Ñoâi khi hoï seõ ñaûm nhaän moät soá coâng taùc khaån caáp hôn cho caû moät mieàn, chaúng haïn vieäc rao giaûng Phuùc AÂm cho nhöõng nhoùm ngöôøi hay nhöõng daân toäc, maø vì nhöõng lyù do rieâng, coù leõ chöa nhaän ñöôïc, hoaëc vaãn coøn choáng laïi söù ñieäp Phuùc AÂm 28.
Neáu caàn, hoï phaûi saün saøng duøng kinh nghieäm mình maø huaán luyeän vaø giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi hieán thaân trong moät thôøi gian cho hoaït ñoäng truyeàn giaùo.
Vì nhöõng lyù do treân vaø vì vaãn coøn nhieàu daân toäc phaûi ñöôïc daãn veà vôùi Chuùa Kitoâ, neân nhöõng toå chöùc ñoù coøn heát söùc caàn thieát.
Chuù Thích:
34* Hoaït ñoäng truyeàn giaùo coù baûn tính vaø muïc ñích rieâng bieät. Vì theá noù phaûi coù nhöõng ngöôøi thôï ñöôïc chæ ñònh vaø ñöôïc ñaëc bieät chuaån bò. Ñoù laø caùc vò truyeàn giaùo. Coù nhöõng caùi nhìn mô hoà ñöôïc phoå bieán ñoù ñaây quan nieäm raèng caùc nhaø truyeàn giaùo chæ coù tính caùch phuï thuoäc, vaø laøm lu môø hình aûnh cuõng nhö vai troø cuûa hoï. Nhöng caùc Giaùm Muïc xöù truyeàn giaùo vaø vôùi caùc ngaøi caû Coâng Ñoàng mong öôùc raèng caùc nhaø truyeàn giaùo phaûi ñöôïc xaùc ñònh moät caùch troïn veïn, ñöôïc dieãn taû vaø khuyeán khích qua moät saéc leänh. Thaät vaäy, duø caû Giaùo Hoäi phaûi truyeàn giaùo, nhöng Thaùnh Kinh cuõng cho thaáy coù moät soá ngöôøi ñöôïc caét ñaët rao giaûng Phuùc AÂm (CvTñ 13,2; Rm 1,1). Chuû ñeà chöông IV laø ôn keâu goïi, yù nieäm, vai troø vaø vieäc huaán luyeän moät nhaø truyeàn giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 17: AAS 57 (1965), trg 21. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Mc 3,13t. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem 1Cor 12,11. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 “Toå chöùc” ôû ñaây hieåu laø caùc Doøng Tu, Hoäi Doøng, Tu Hoäi vaø caùc Hieäp Hoäi laøm vieäc truyeàn giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
35* ÔÛ ñaây (ngay chöông naøy cuõng nhö chöông VI) danh töø truyeàn baù Phuùc AÂm hieåu theo nghóa roäng vaø bao haøm: vieäc truyeàn giaùo, rao giaûng Phuùc AÂm vaø vun troàng Giaùo Hoäi, goïi taét laø coâng vieäc truyeàn giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Pioâ XI, Tñ. Rerum Ecclesiae, 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 69-71. - Pioâ XII, Tñ. Saeculo exeunte, 13-6-1940: AAS 32 (1940), trg 256; Tñ. Evangelii praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951), trg 506. (Trôû laïi ñaàu trang)
36* Ñoaïn naøy cho ta moät khaùi nieäm ñuùng veà nhaø truyeàn giaùo vaø hình nhö caûi chính moät yù töôûng thoâng thöôøng veà nhaø truyeàn giaùo. Theo daân chuùng, nhaø truyeàn giaùo laø moät ngöôøi da traéng, moät ngöôøi AÂu Chaâu, moät ngöôøi lìa boû queâ höông vaø vaên minh cuûa mình. Nhöõng phöông dieän ñoù coù theå ñuùng, nhöng khoâng thieát yeáu. Khi giaûi thích ñoaïn naøy cho caùc Nghò Phuï, UÛy Ban ñaëc traùch vaán ñeà truyeàn giaùo ñaõ neâu leân 5 yeáu toá trong khaùi nieäm veà nhaø truyeàn giaùo: nhaø truyeàn giaùo phaûi laø: 1) ngöôøi ñöôïc taùch rôøi, nghóa laø ñöôïc ñaïi dieän ñeå thi haønh moät hoaït ñoäng chuyeân bieät; 2) ñöôïc Baûn Quyeàn Giaùo Hoäi sai ñi; 3) phaûi ra ñi, nghóa laø mang Giaùo Hoäi ñeán nhöõng nôi chöa coù Giaùo Hoäi; 4) ñeán nôi xa, khoâng nhaát thieát phaûi hieåu theo nghóa ñòa lyù, nhöng theo nghóa thieâng lieâng: ñi töø moät nôi Giaùo Hoäi ñöôïc vun troàng ñeán moät nôi ngoaïi giaùo, nôi maø Giaùo Hoäi coøn vaéng maët vaø phaûi ñöôïc vun troàng; 5) ñeå rao giaûng Phuùc AÂm nhö moät söù giaû chaân chính vaø thi haønh moïi coâng vieäc cuûa moät vò truyeàn giaùo. Thaät vaäy, Saéc Leänh neâu leân caùc ñaëc tính thieát yeáu ñoù. Neáu vaäy, nhöõng ai hoäi ñuû caùc yeáu toá treân, ñeàu laø nhöõng nhaø truyeàn giaùo chaân chính, duø hoï laø ngöôøi ñòa phöông, ngoaïi quoác, linh muïc, tu só hay giaùo daân. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem CvTñ 13,2. (Trôû laïi ñaàu trang)
37* Böùc chaân dung vò truyeàn giaùo ñöôïc phaùc hoïa ra ñaây laø theo maãu Chuùa Kitoâ. Vò truyeàn giaùo bieåu loä caùc ñaëc tính chính yeáu cuûa Ngöôøi. Ñang khi coá gaéng dieãn taû heát söùc hình aûnh Chuùa Kitoâ nôi mình thì vò truyeàn giaùo ñoàng thôøi phaûi trôû neân chính Ngöôøi. Ngay töø ñoaïn ñaàu, moät chöông trình vó ñaïi cho vò truyeàn giaùo ñaõ ñöôïc phaùc hoïa: hoaøn toaøn raøng buoäc vaøo vieäc rao giaûng Phuùc AÂm saün saøng soáng trong ôn goïi ñoù suoát ñôøi, khöôùc töø chính baûn thaân vaø taát caû nhöõng gì mình coù. Caùc yeâu saùch ñoù naëng neà ñeán noãi khoâng ai coù theå ñaùp öùng ñöôïc neáu khoâng coù söï hoã trôï vaø thuùc ñaåy cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Gal 1,16. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem 1Cor 9,22. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem Eph 6,19tt.; CvTñ 4,31. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem Mt 10,29tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 449-450. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem 2Cor 6,4tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Xem 2Cor 8,2. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem 1Tm 4,14; Eph 4,23; 2Cor 4,16. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 448-449. - Pioâ XII, Tñ. Evangelii Praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951) trg 507.
Vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc truyeàn giaùo cuõng ñöôïc CÑ Vat. II ñeà caäp trong Saéc leänh veà vieäc Ñaøo Taïo Linh Muïc. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem CvTñ 2,42; 4,32. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem 2Tm 1,7. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem Ph 4,11. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Xem 2Cor 4,10tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem 2Cor 12,15tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 41: AAS 57 (1965), trg 46. (Trôû laïi ñaàu trang)
22 Xem Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 440. - Pioâ XII, Tñ. Evangelii praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951), trg 507. (Trôû laïi ñaàu trang)
23 Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 448. - Thaùnh Boä Truyeàn Baù Ñöùc Tin, Saéc leänh 20-5-1923: AAS 15 (1923), trg 369-370. - Pioâ XII, Tñ. Saeculo exeunte, 2-6-1940: AAS 32 (1940), trg 256. - n.t., Tñ. Evangelii praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951), trg 507. - Gioan XXIII, Tñ. Princeps Pastorum, 28-11-1959: AAS 51 (1959), trg 843-844. (Trôû laïi ñaàu trang)
24 CÑ Vat. II, Saéc leänh veà vieäc Ñaøo Taïo Linh Muïc, soá 19-21. - X. theâm Toâng hieán Sedes Sapientiae vôùi nhöõng qui luaät chung, 21-5-1956: AAS 48 (1956), trg 354-365. (Trôû laïi ñaàu trang)
25 Pioâ XII, Tñ. Evangelii praecones: AAS 43 (1951), trg 523-524. (Trôû laïi ñaàu trang)
26 Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud: AAS 11 (1919), trg 448. - Pioâ XII, Tñ. Evangelii praecones: AAS 43 (1951), trg 507. (Trôû laïi ñaàu trang)
27 Xem Pioâ XII, Tñ. Fidei donum, 15-6-1957: AAS 49 (1957), trg 234. (Trôû laïi ñaàu trang)
38* Nhöõng Toå Chöùc truyeàn giaùo döôùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau trong soá naøy mang ñaày ñuû yù nghóa, vì chæ coù nhöõng toå chöùc naøy môùi coù theå baûo ñaûm coâng trình chuaån bò vaø thích nghi kyõ thuaät cho nhöõng noã löïc truyeàn giaùo. Tuy nhieân, nhöõng quaû quyeát ñaùng ca tuïng ñoù khoâng giaûi quyeát caùc vaán ñeà raát nghieâm troïng ñöôïc ñaët ra, nhaát laø trong thôøi ñaïi chuùng ta, veà cô caáu cuûa nhöõng toå chöùc truyeàn giaùo thuaàn tuùy, veà nhöõng töông quan vôùi Giaùm Muïc, vôùi nhöõng theå thöùc hoaït ñoäng truyeàn giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
28 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Chöùc Vuï vaø Ñôøi Soáng Linh Muïc, soá 10, choã noùi veà caùc giaùo phaän, caùc giaùm muïc bieät haït, vaø caùc mieàn töông töï. (Trôû laïi ñaàu trang)