Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II

Khoùa IX Ngaøy 07 thaùng 12 Naêm 1965

Phaoloâ Giaùm Muïc

Toâi Tôù Caùc Toâi Tôù Thieân Chuùa

Hieäp Nhaát Vôùi Caùc Nghò Phuï Cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng

Ñeå Muoân Ñôøi Ghi Nhôù

Saéc Leänh

veà Hoaït Ñoäng Truyeàn Giaùo

Cuûa Giaùo Hoäi

Ad Gentes

Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Lôøi Môû Ñaàu

1. Ñöôïc Thieân Chuùa sai ñeán muoân daân ñeå neân “bí tích cöùu ñoä phoå quaùt” ¹, Giaùo Hoäi, vì nhöõng ñoøi hoûi caên baûn cuûa coâng giaùo tính vaø vì meänh leänh cuûa Ñaáng Saùng Laäp ², ^1* nhaát quyeát loan baùo Phuùc AÂm cho heát moïi ngöôøi. Thöïc vaäy, chính caùc Toâng Ñoà, neàn taûng cuûa Giaùo Hoäi, ñaõ theo chaân Chuùa Kitoâ, “rao giaûng lôøi chaân lyù vaø khai sinh caùc giaùo ñoaøn” ³. Do ñoù, nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà coù nhieäm vuï tieáp tuïc coâng vieäc naøy, ñeå “lôøi Chuùa ñöôïc lan traøn vaø saùng toû” (2 Th 3,1), nöôùc Chuùa ñöôïc coâng boá vaø thieát laäp khaép traàn gian.

Nhöng tình traïng theá giôùi hieän nay ñaët nhaân loaïi trong moät hoaøn caûnh ^2* môùi, vì theá Giaùo Hoäi, laø muoái ñaát vaø aùnh saùng traàn gian ⁴, caøng ñöôïc keâu môøi khaån thieát hôn ñeå cöùu roãi vaø canh taân moïi loaøi, haàu moïi söï ñöôïc taùi laäp trong Chuùa Kitoâ, vaø nôi Ngaøi moïi ngöôøi hoïp thaønh moät gia ñình vaø moät Daân Chuùa duy nhaát.

Bôûi vaäy ^3*, trong nieàm caûm taï Thieân Chuùa vì nhöõng kyø coâng maø toaøn theå Giaùo Hoäi ñaõ nhieät taâm thöïc hieän, Thaùnh Coâng Ñoàng naøy ao öôùc vaïch ra nhöõng nguyeân taéc hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø taäp trung naêng löïc moïi tín höõu laïi, ñeå Daân Chuùa, khi daán thaân böôùc treân ñöôøng chaät heïp cuûa thaäp giaù, môû roäng nöôùc Chuùa Kitoâ, laø Chuùa vaø laø Ñaáng thaáu suoát muoân ñôøi ⁵ ñoàng thôøi doïn ñöôøng chôø Ngöôøi ñeán.

Chöông I

Nhöõng Nguyeân Taéc Giaùo Thuyeát ^4*

2. YÙ ñònh cuûa Chuùa Cha. Töï baûn tính, Giaùo Hoäi löõ haønh phaûi truyeàn giaùo, vì chính Giaùo Hoäi baét nguoàn töø söù maïng cuûa Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn theo YÙ Ñònh cuûa Thieân Chuùa Cha ⁶. ^5*

YÙ ñònh naøy tuoân traøo töø “suoái tình yeâu” cuõng laø loøng thöông cuûa Thieân Chuùa Cha, vì chính Ngaøi laø Nguyeân lyù voâ Nguyeân lyù, bôûi Ngaøi Chuùa Con ñöôïc sinh ra, vaø cuõng bôûi Ngaøi vaø nhôø Chuùa Con maø phaùt xuaát Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì quaù nhaân töø thöông xoùt, Ngöôøi ñaõ töï yù döïng neân chuùng ta, vaø laïi nhöng khoâng môøi goïi chuùng ta tham döï vaøo söï soáng vaø vinh hieån vôùi Ngaøi; Ngaøi coøn roäng raõi ñoå traøn loøng nhaân töø xuoáng cho chuùng ta vaø coøn ñoå maõi khoâng ngöøng ñeán noãi Ngaøi laø Ñaáng taùc taïo muoân loaøi laïi trôû neân “moïi söï trong moïi ngöôøi” (1Cor 15,28), ñeå ñoàng thôøi laøm vinh danh Ngaøi vaø möu caàu haïnh phuùc cho chuùng ta. Thöïc vaäy, Thieân Chuùa muoán môøi goïi moïi ngöôøi tham döï vaøo söï soáng cuûa Ngaøi, khoâng nhöõng chæ töøng caù nhaân khoâng lieân laïc gì vôùi nhau, maø Ngaøi coøn lieân keát hoï thaønh moät daân duy nhaát, trong ñoù ñoaøn tuï moïi con caùi ñaõ taûn maùc khaép nôi ⁷.

3. Söù meänh cuûa Chuùa Con. YÙ ñònh cuûa Thieân Chuùa nhaèm cöùu roãi toaøn theå nhaân loaïi khoâng phaûi chæ ñöôïc thöïc hieän moät caùch coù theå noùi laø kín ñaùo trong taâm trí con ngöôøi, hoaëc baèng nhöõng keá hoaïch, ngay caû keá hoaïch toân giaùo, ñeå nhôø ñoù con ngöôøi tìm kieám Thieân Chuùa baèng nhieàu caùch, “haàu may ra seõ ñeán gaàn Ngaøi hoaëc gaëp ñöôïc Ngaøi, maëc duø Ngaøi khoâng ôû xa moãi ngöôøi chuùng ta” (CvTñ 17,27); nhöõng keá hoaïch ñoù caàn phaûi ñöôïc soi daãn vaø tu boå, tuy ñoâi khi, nhôø yù ñònh nhaân laønh cuûa Chuùa Quan Phoøng, coù theå ñöôïc coi nhö nhöõng con ñöôøng höôùng veà Thieân Chuùa chaân thaät hoaëc chuaån bò Phuùc AÂm ⁸. ^6* Nhöng ñeå cuûng coá hoøa bình hay laø moái hieäp thoâng cuøng Thieân Chuùa, vaø ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi huynh ñeä giöõa con ngöôøi, con ngöôøi toäi loãi, Ngaøi ñaõ quyeát ñònh ñi vaøo lòch söû loaøi ngöôøi moät caùch môùi meû vaø döùt khoaùt baèng caùch sai Chuùa Con maëc laáy xaùc phaøm chuùng ta, ñeå nhôø Chuùa Con, Ngaøi giaûi thoaùt nhaân loaïi khoûi quyeàn löïc toái taêm vaø Satan ⁹ vaø ñeå trong Chuùa Con Ngaøi hoøa giaûi traàn gian vôùi chính Ngaøi ¹⁰. Thaät vaäy, nhôø Chuùa Con maø Ngaøi ñaõ saùng taïo vuõ truï ¹¹ thì Ngaøi cuõng ñaët Chuùa Con thöøa höôûng vuõ truï, ñeå trong Chuùa Con moïi söï ñöôïc taùi laäp ¹².

Bôûi vaäy, Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöôïc sai xuoáng theá traàn laøm trung gian ñích thöïc giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi. Vì Ngöôøi laø Thieân Chuùa, neân “ôû trong Ngöôøi, ngay trong thaân xaùc Ngöôøi, coù taát caû söï sung maõn veà thieân tính” (Col 2,9). Coøn theo nhaân tính, Ngöôøi laø Adam môùi ^7* ñöôïc ñaët laøm ñaàu nhaân loaïi ñaõ ñoåi môùi: “Ngöôøi ñaày aân suûng vaø chaân lyù” (Gio 1,14). Do ñoù, baèng ñöôøng loái nhaäp theå ñích thöïc, Con Thieân Chuùa ñaõ ñeán ñeå laøm cho loaøi ngöôøi thoâng phaàn vaøo baûn tính Thieân Chuùa; duø giaøu sang, Ngöôøi ñaõ trôû neân ngheøo heøn vì chuùng ta, ñeå nhôø söï thieáu thoán ñoù maø chuùng ta ñöôïc sang giaàu ¹³. Con Ngöôøi khoâng ñeán ñeå ñöôïc phuïc vuï nhöng laø ñeå phuïc vuï vaø hieán maïng soáng chuoäc toäi thay cho nhieàu ngöôøi, nghóa laø moïi ngöôøi ¹⁴. Caùc Thaùnh Phuï ^8* luoân quaû quyeát raèng söï gì khoâng ñöôïc Chuùa Kitoâ nhaän laáy thì khoâng ñöôïc cöùu thoaùt ¹⁵. Thaät vaäy, Chuùa Kitoâ ñaõ nhaän laáy troïn veïn nhaân tính chuùng ta, laø nhöõng keû khoán khoå vaø ngheøo heøn, ngoaïi tröø toäi loãi ¹⁶. Chuùa Kitoâ, “Ñaáng ñöôïc Chuùa Cha thaùnh hoùa vaø sai xuoáng traàn gian” (x. Gio 19,36) ñaõ noùi veà chính mình raèng: “Thaàn Linh Chuùa ôû treân ta, neân Ngaøi ñaõ xöùc daàu cho Ta, sai Ta rao giaûng Phuùc AÂm cho ngöôøi ngheøo khoù, an uûi keû khoå taâm, loan baùo söï giaûi thoaùt cho keû tuø ñaày vaø ñem söï saùng maét cho keû ñui muø” (Lc 4,18); Ngöôøi coøn noùi: “Con Ngöôøi ñeán tìm kieám vaø cöùu vôùt ñieàu gì bò hö ñi” (Lc 19,10).

Nhöõng gì Chuùa ñaõ moät laàn rao giaûng hay ñaõ hoaøn taát trong Ngöôøi cho phaàn roãi nhaân loaïi, phaûi ñöôïc coâng boá vaø truyeàn baù tôùi taän cuøng traùi ñaát ¹⁷, baét ñaàu töø Gieârusalem ¹⁸: nhö theá nhöõng gì ñaõ moät laàn thöïc hieän cho phaàn roãi moïi ngöôøi, seõ coù hieäu löïc qua suoát doøng thôøi gian, cho heát moïi ngöôøi.

4. Söù meänh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñeå hoaøn thaønh vieäc ñoù, Chuùa Kitoâ ñaõ sai Chuùa Thaùnh Thaàn töø Chuùa Cha ñeán ñeå Ngaøi thöïc hieän coâng trình cöùu chuoäc trong caùc taâm hoàn vaø thuùc ñaåy Giaùo Hoäi baønh tröôùng theâm maõi. Dó nhieân laø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ haønh ñoäng nôi traàn gian tröôùc khi Chuùa Kitoâ ñöôïc vinh hieån ¹⁹, nhöng trong ngaøy Hieän Xuoáng, Ngaøi ñaõ ngöï xuoáng treân caùc Toâng Ñoà ñeå ôû laïi vôùi hoï muoân ñôøi ²⁰: Giaùo Hoäi coâng khai ra maét daân chuùng, Phuùc AÂm baét ñaàu ñöôïc phoå bieán giöõa muoân daân nhôø lôøi giaûng daïy, vaø sau heát tieân baùo söï hôïp nhaát caùc daân toäc trong tính caùch coâng giaùo cuûa ñöùc tin, nhôø Giaùo Hoäi Taân Öôùc ^9* noùi moïi thöù tieáng, thaáu hieåu vaø bao goàm moïi ngoân ngöõ trong tình baùc aùi, vaø nhö theá ñaõ thaéng vöôït söï phaân taùn do thaùp Babel ²¹. ^10* Thöïc vaäy “coâng vuï Toâng ñoà” baét ñaàu töø ngaøy Hieän Xuoáng, nhö khi Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán ngöï treân Trinh Nöõ Maria thì Chuùa Kitoâ ñöôïc thuï thai, vaø nhö khi Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï treân Chuùa Kitoâ luùc Ngöôøi caàu nguyeän thì Ngöôøi ñöôïc thuùc ñaåy baét ñaàu thi haønh chöùc vuï ²². Chính Chuùa Gieâsu tröôùc khi hieán maïng soáng mình cho theá gian moät caùch töï do, ñaõ xeáp ñaët chöùc vuï Toâng Ñoà vaø höùa sai Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán haàu chöùc vuï vaø vieäc sai ban Chuùa Thaùnh Thaàn lieân keát vôùi nhau, ñeå coâng trình cöùu chuoäc luoân luoân ñem laïi keát quaû khaép nôi ²³. Qua moïi thôøi ñaïi, Chuùa Thaùnh Thaàn “hôïp nhaát toaøn theå Giaùo Hoäi trong moái hieäp thoâng vaø thöøa haønh, ban phaùt caùc ôn phaåm traät vaø ñaëc suûng ^11* khaùc nhau” ²⁴, nhö laø linh hoàn laøm soáng ñoäng nhöõng Toå Chöùc trong Giaùo Hoäi ²⁵ vaø ñoå daàn vaøo loøng caùc tín höõu cuõng moät tinh thaàn truyeàn giaùo ñaõ thuùc ñaåy chính Chuùa Kitoâ. Ñoâi khi Chuùa Thaùnh Thaàn laïi chuaån bò moät caùch höõu hình cho haønh ñoäng truyeàn giaùo ²⁶, cuõng nhö khoâng ngöøng duøng nhöõng phöông theá khaùc nhau ñeå theo saùt vaø höôùng daãn vaäy ²⁷.

5. Söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Ngay töø ñaàu, Chuùa Gieâsu “ñaõ goïi ñeán vôùi Ngöôøi nhöõng keû chính Ngöôøi muoán vaø ñaët ra möôøi hai ngöôøi ñeå hoï ôû cuøng Ngöôøi roài sai hoï ñi rao giaûng” (Mc 3,13) ²⁸. Nhö theá, caùc Toâng Ñoà laø maàm moáng cuûa Israel môùi, ñoàng thôøi cuõng laø nguoàn goác cuûa haøng Giaùo Phaåm. Sau ñoù, khi Chuùa Gieâsu, baèng caùi cheát vaø söï soáng laïi, ñaõ moät laàn hoaøn taát nôi Ngöôøi nhöõng maàu nhieäm cöùu roãi chuùng ta vaø canh taân vuõ truï, Ngöôøi ñaõ chieám höõu toaøn quyeàn treân trôøi döôùi ñaát ²⁹ vaø tröôùc khi veà trôøi ³⁰, ñaõ thieát laäp Giaùo Hoäi Ngöôøi laøm bí tích cöùu ñoä, vaø sai caùc Toâng Ñoà ñi khaép theá gian nhö chính Ngöôøi ñaõ ñöôïc Chuùa Cha sai ³¹, khi Ngöôøi truyeàn: “Vaäy caùc con haõy ñi daïy doã muoân daân: röûa toäi cho hoï nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn, vaø daïy hoï giöõ moïi ñieàu Ta ñaõ truyeàn cho caùc con” (Mt 28,19-20). “Haõy ñi khaép traàn gian rao giaûng Phuùc AÂm cho heát moïi loaøi thuï taïo. Ai tin vaø chòu pheùp Röûa seõ ñöôïc cöùu roãi: coøn ai khoâng tin seõ bò luaän phaït” (Mc 16,15). Do ñoù, Giaùo Hoäi coù boån phaän truyeàn baù ñöùc tin vaø ôn cöùu roãi cuûa Chuùa Kitoâ, phaàn thì do meänh leänh roõ raøng maø caùc Toâng Ñoà ñaõ truyeàn laïi cho haøng Giaùm Muïc ^12* vôùi söï tham döï cuûa caùc linh muïc, hôïp nhaát vôùi Ñaáng keá vò Pheâroâ cuõng laø Muïc Töû Toái Cao cuûa Giaùo Hoäi, phaàn thì do ñôøi soáng maø Chuùa Kitoâ thoâng ban cho caùc chi theå, “nhôø Ngöôøi, toaøn thaân ñöôïc khaêng khít vaø lieân keát vôùi nhau baèng moïi moái khôùp cung döôõng, tuøy theo möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa moãi chi theå, laøm cho thaân theå trieån nôû maø töï kieán taïo trong ñöùc aùi” (Eph 4,16). Vì theá, söù meänh cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc hoaøn taát do vieäc Giaùo Hoäi vaâng leänh Chuùa Kitoâ, ñöôïc aân suûng vaø tình thöông Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy, ñaõ trôû neân hoaøn toaøn thöïc söï coù maët nôi moïi ngöôøi hay moïi daân toäc, ñeå nhôø göông maãu ñôøi soáng, lôøi giaûng daïy, caùc Bí Tích vaø nhöõng phöông tieän aân suûng khaùc, Giaùo Hoäi seõ daãn hoï ñeán ñöùc tin, töï do vaø hoøa bình cuûa Chuùa Kitoâ: nhôø ñoù hoï thaáy con ñöôøng töï do vaø vöõng chaéc giuùp hoï tham döï troïn veïn maàu nhieäm Chuùa Kitoâ.

Vì söù meänh naøy tieáp dieãn, vaø qua doøng lòch söû laøm saùng toû söù meänh cuûa chính Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñöôïc sai ñeán rao giaûng Phuùc AÂm cho ngöôøi ngheøo khoù, neân Giaùo Hoäi ñöôïc Thaùnh Thaàn Chuùa Kitoâ thuùc ñaåy, cuõng phaûi tieán böôùc treân chính con ñöôøng maø Chuùa Kitoâ ñaõ ñi, laø ngheøo khoù, vaâng lôøi, phuïc vuï vaø töï hieán thaân cho ñeán cheát, ñeå roài toaøn thaéng nhô söï soáng laïi ^13* cuûa Ngöôøi. Chính caùc Toâng Ñoà trong nieàm hy voïng cuõng ñaõ böôùc ñi treân ñöôøng loái ñoù, ñaõ chòu nhieàu nghòch caûnh vaø ñau khoå ñeå hoaøn taát nhöõng gì coøn thieáu soùt trong cuoäc khoå naïn Chuùa Kitoâ ñaõ chòu vì thaân theå Ngöôøi laø Giaùo Hoäi ³². Nhieàu khi maùu caùc Kitoâ höõu coøn laø haït gioáng nöõa ³³.

6. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Haøng Giaùm Muïc, maø ñöùng ñaàu laø Ñaáng Keá Vò Pheâroâ, phaûi chu toaøn chöùc vuï ñoù, nhôø vaøo lôøi caàu nguyeän vaø coäng taùc cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi baát cöù ôû ñaâu vaø baát cöù trong hoaøn caûnh naøo, chöùc vuï ñoù vaãn chæ laø moät chöùc vuï duy nhaát, daàu hoaøn caûnh khoâng cho pheùp thi haønh moät caùch nhö nhau. Vì theá, söï khaùc bieät phaûi nhaän laø coù trong hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi nhöng khoâng phaùt sinh töø baûn tính saâu xa cuûa chính söù meänh, maø töø nhöõng hoaøn caûnh maø söù meänh naøy ñöôïc thöïc thi.

Nhöõng hoaøn caûnh ñoù hoaëc tuøy thuoäc vaøo Giaùo Hoäi, hoaëc cuõng tuøy thuoäc vaøo caùc daân toäc, caùc nhoùm ngöôøi, hay nhöõng ai maø söù meänh nhaém tôùi. Thöïc vaäy, duø do baûn tính Giaùo Hoäi naém giöõ toaøn theå, nghóa laø ñaày ñuû moïi phöông tieän cöùu roãi, nhöng Giaùo Hoäi khoâng haønh ñoäng, cuõng khoâng theå haønh ñoäng luoân luoân vaø töùc khaéc theo moïi phöông tieän ñoù, maø phaûi doø daãm nhöõng böôùc ñaàu, roài tuøy theo caùc giai ñoaïn maø haønh ñoäng, ñeå coá gaéng thöïc hieän höõu hieäu yù ñònh cuûa Thieân Chuùa. Hôn nöõa, ñoâi luùc sau khi coù nhöõng tieán boä may maén ban ñaàu, Giaùo Hoäi laïi phaûi ñau ñôùn luøi böôùc, hay ít ra döøng laïi trong moät traïng thaùi löng chöøng vaø thieáu soùt. Ñoái vôùi con ngöôøi, ñoaøn theå hay daân toäc, Giaùo Hoäi chæ tieáp xuùc vaø thaám nhaäp daàn daàn, vaø nhö vaäy nhaän hoï vaøo höôûng söï sung maõn coâng giaùo. Nhöõng haønh ñoäng rieâng tö hay nhöõng khí cuï thích nghi phaûi töông xöùng vôùi töøng hoaøn caûnh hay töøng traïng thaùi.

Ñöôïc goïi chung laø “vieäc truyeàn giaùo” taát caû nhöõng coâng cuoäc ñaëc bieät giuùp ñôõ caùc nhaø rao giaûng Phuùc AÂm cuûa Giaùo Hoäi ^14* ñang ñi khaép theá gian ñeå thöïc hieän chöùc vuï rao giaûng Phuùc AÂm, vaø “troàng” Giaùo Hoäi vaøo caùc daân toäc, cuõng nhö nhöõng nhoùm ngöôøi chöa tin Chuùa Kitoâ; nhöõng coâng cuoäc naøy ñöôïc hoaøn thaønh nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo, vaø phaàn nhieàu ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng ñòa haït nhaát ñònh maø Toøa Thaùnh ñaõ coâng nhaän. Muïc ñích rieâng cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøy laø rao giaûng Phuùc AÂm vaø troàng Giaùo Hoäi vaøo caùc daân toäc hay nhöõng nhoùm ngöôøi maø Giaùo Hoäi coøn chöa beùn reã ³⁴. Nhö theá, do haït gioáng lôøi Chuùa, caùc Giaùo Ñoaøn ñòa phöông moät khi ñaõ ñöôïc thieát laäp ñaày ñuû khaép nôi treân theá giôùi, phaûi lôùn leân, vaø, moät khi thöïc söï töï mình coù ñuû söùc soáng vaø tröôûng thaønh, nghóa laø ñaõ ñöôïc thieát laäp Haøng Giaùo Phaåm rieâng, phaûi hieäp nhaát vôùi daân trung thaønh; ñoàng thôøi coù nhöõng phöông tieän haàu nhö töông öùng ñeå soáng ñaày ñuû ñôøi soáng Kitoâ giaùo, caùc Giaùo Ñoaøn ñoù phaûi goùp phaàn vaøo lôïi ích cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi. Phöông tieän chính ñeå gieo troàng caùc Giaùo Ñoaøn naøy laø vieäc rao giaûng Phuùc AÂm cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ; chính vì vaäy maø Chuùa ñaõ sai caùc moân ñeä ñi khaép theá gian rao giaûng Phuùc AÂm, ñeå sau khi con ngöôøi ñaõ ñöôïc taùi sinh do lôøi Thieân Chuùa ³⁵ seõ nhôø pheùp Röûa maø gia nhaäp Giaùo Hoäi, moät Giaùo Hoäi, vôùi tö caùch laø thaân xaùc cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå, ñöôïc nuoâi döôõng vaø soáng ñoäng baèng lôøi Chuùa vaø baùnh thaùnh theå ³⁶.

Trong hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi, coù nhieàu thôøi caûnh ñoâi khi laãn loän vôùi nhau: tröôùc heát laø thôøi khôûi coâng hay gieo troàng, sau ñoù laø thôøi môùi meû treû trung. Tuy nhieân, khi traûi qua caùc thôøi caûnh ñoù roài, hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi vaãn khoâng ngöøng treä: caùc Giaùo Ñoaøn ñòa phöông ñaõ ñöôïc thieát laäp coù nhieäm vuï tieáp tuïc hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø rao giaûng Phuùc AÂm cho töøng ngöôøi coøn ôû ngoaøi ^15* Giaùo Hoäi.

Ngoaøi ra, nhöõng nhoùm ngöôøi maø Giaùo Hoäi ñang chung soáng, thöôøng bò thay ñoåi taän goác vì nhieàu lyù do khaùc nhau, ñeán noãi coù theå xuaát hieän nhöõng hoaøn caûnh hoaøn toaøn môùi meû. Khi aáy Giaùo Hoäi phaûi caân nhaéc xem nhöõng hoaøn caûnh ñoù coù coøn ñoøi phaûi hoaït ñoäng truyeàn giaùo nöõa khoâng? Ngoaøi ra ñoâi khi coù nhöõng hoaøn caûnh laøm cho trong moät thôøi gian khoâng theå tröïc tieáp thi haønh ngay söù meänh rao giaûng Phuùc AÂm: luùc ñoù, caùc nhaø truyeàn giaùo coù theå vaø phaûi laøm chöùng veà Chuùa Kitoâ trong nhaãn nhuïc, khoân ngoan, ñoàng thôøi trong tin töôûng vöõng vaøng, ít nöõa laø laøm chöùng baèng baùc aùi vaø loøng töø thieän; nhö theá laø doïn ñöôøng cho Chuùa vaø laøm cho Ngaøi hieän dieän moät caùch naøo ñoù.

Nhö theá, roõ raøng laø hoaït ñoäng truyeàn giaùo baét nguoàn saâu xa töø chính baûn tính cuûa Giaùo Hoäi. Noù truyeàn baù ñöùc tin cöùu roãi cuûa Giaùo Hoäi, hoaøn taát söï hieäp nhaát coâng giaùo cuûa Giaùo Hoäi baèng caùch laøm baønh tröôùng söï hieäp nhaát naøy, noù döïa vaøo tính caùch toâng truyeàn cuûa Giaùo Hoäi, noù theå hieän yù nghóa coäng ñoaøn cuûa haøng Giaùo Phaåm, noù laøm chöùng, truyeàn baù vaø thuùc ñaåy söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi. Nhö theá, hoaït ñoäng truyeàn giaùo giöõa muoân daân khaùc vôùi vieäc thi haønh hoaït ñoäng muïc vuï giuùp caùc tín höõu vaø vôùi nhöõng coâng cuoäc nhaèm taùi laäp söï hieäp nhaát Kitoâ höõu. Tuy nhieân, caû hai vieäc naøy ñeàu lieân keát raát chaët cheõ vôùi nhieät taâm truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi ³⁷: thöïc vaäy, söï chia reõ giöõa caùc Kitoâ höõu gaây tai haïi cho coâng vieäc raát thaùnh thieän laø rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi loaøi thuï taïo ³⁸, vaø coøn kheùp kín con ñöôøng ñöa tôùi ñöùc tin ñoái vôùi nhieàu ngöôøi. Do ñoù, vì söù meänh truyeàn giaùo ñoøi hoûi, taát caû nhöõng ai ñaõ chòu pheùp Röûa Toäi ñeàu ñöôïc keâu goïi quy tuï vaøo moät ñoaøn duy nhaát, vaø nhö theá hoï coù theå ñoàng loøng laøm chöùng veà Chuùa Kitoâ, Chuùa cuûa hoï, tröôùc maët muoân daân. Neáu hoï chöa coù theå laøm chöùng ñaày ñuû veà moät ñöùc tin duy nhaát, thì ít ra hoï phaûi soáng trong nieàm quí troïng vaø yeâu meán nhau.

7. Lyù do vaø söï caàn thieát cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Lyù do hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøy baét nguoàn töø yù muoán cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng “muoán moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi vaø nhaän bieát chaân lyù. Thöïc vaäy chæ coù moät Thieân Chuùa duy nhaát, moät trung gian duy nhaát giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, laø con ngöôøi Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ töï hieán ñeå cöùu chuoäc moïi ngöôøi” (1Tm 2,4-6), “vaø söï cöùu roãi khoâng ôû trong moät ngöôøi naøo khaùc” (CvTñ 4,12). Vaäy moïi ngöôøi, nhôø lôøi giaûng daïy cuûa Giaùo Hoäi maø nhaän bieát Ngöôøi, phaûi trôû laïi vôùi Ngöôøi vaø chòu pheùp Röûa ñeå saùp nhaäp vaøo chính Ngöôøi vaø vaøo Giaùo Hoäi, Thaân Theå Ngöôøi. Thöïc vaäy, chính Chuùa Kitoâ “ñaõ minh nhieân coâng boá söï caàn thieát cuûa ñöùc tin vaø cuûa pheùp Thaùnh Taåy ³⁹, ñoàng thôøi, Ngöôøi ñaõ xaùc nhaän söï caàn thieát cuûa Giaùo Hoäi maø moïi ngöôøi phaûi böôùc vaøo qua cöûa pheùp Thaùnh Taåy. Vì theá, nhöõng ai bieát raèng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, ñöôïc Thieân Chuùa thieát laäp nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhö phöông tieän cöùu roãi caàn thieát, maø vaãn khoâng muoán kieân trì soáng trong Giaùo Hoäi thì khoâng theå ñöôïc cöùu roãi” ⁴⁰. Cho neân, duø Thieân Chuùa coù theå duøng nhöõng ñöôøng loái Ngaøi bieát ñeå ñöa nhöõng keû khoâng vì loãi mình maø chöa bieát Phuùc AÂm ñeán vôùi ñöùc tin, vì khoâng coù ñöùc tin thì khoâng theâå laøm vui loøng Ngaøi ⁴¹, nhöng Giaùo Hoäi coù boån phaän vaø ñoàng thôøi coù thaùnh quyeàn rao giaûng Phuùc AÂm ⁴²; do ñoù, ngaøy nay vaø luoân maõi, hoaït ñoäng truyeàn giaùo ^16* vaãn coøn giöõ veïn hieäu löïc vaø caàn thieát.

Nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo, Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ khoâng ngöøng qui tuï vaø phoái hôïp caùc naêng löïc vaøo vieäc phaùt trieån chính mình ⁴³. Ñeå theo ñuoåi hoaït ñoäng truyeàn giaùo, caùc chi theå cuûa Giaùo Hoäi phaûi ñöôïc baùc aùi thuùc ñaåy vì nhôø ñoù hoï yeâu meán Thieân Chuùa vaø öôùc ao san seû cho moïi ngöôøi caùc aân hueä thieâng lieâng ñôøi naøy vaø ñôøi sau.

Sau cuøng, nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøy, Thieân Chuùa ñöôïc hoaøn toaøn toân vinh, moät khi con ngöôøi yù thöùc chaáp nhaän hoaøn toaøn coâng trình cöùu chuoäc maø Ngaøi ñaõ hoaøn thaønh trong Chuùa Kitoâ. Do ñoù, nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo, yù ñònh cuûa Thieân Chuùa ñöôïc hoaøn taát: Chuùa Kitoâ ñaõ vaâng lôøi vaø yeâu meán Chuùa Cha ñeå laøm toân vinh danh Chuùa Cha, Ñaáng ñaõ sai Ngöôøi ⁴⁴, haàu toaøn theå nhaân loaïi hôïp thaønh moät Daân Chuùa duy nhaát, keát thaønh moät thaân theå duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ, xaây döïng thaønh moät ñeàn thôø duy nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: ñieàu ñoù noùi leân söï ñoàng taâm huynh ñeä, neân chaéc chaén seõ ñaùp öùng nguyeän voïng saâu xa cuûa heát moïi ngöôøi. Chính vì theá maø sau cuøng seõ thöïc söï hoaøn taát yù ñònh cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, Ñaáng ñaõ döïng neân con ngöôøi theo hình aûnh mình vaø gioáng nhö mình, khi maø taát caû nhöõng ai tham döï baûn tính nhaân loaïi, moät khi ñaõ ñöôïc taùi sinh trong Chuùa Kitoâ nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn vaø cuøng nhau chieâm ngöôõng vinh quang Thieân Chuùa, seõ coù theå noùi: “laïy Cha chuùng toâi” ⁴⁵.

8. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo trong ñôøi soáng vaø trong lòch söû cuûa nhaân loaïi. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuõng lieân keát chaët cheõ vôùi chính baûn tính nhaân loaïi vaø nhöõng öôùc voïng cuûa nhaân loaïi. Thöïc vaäy, khi bieåu döông Chuùa Kitoâ, chính laø Giaùo Hoäi maïc khaûi cho con ngöôøi bieát chaân lyù ñích thöïc veà hoaøn caûnh vaø ôn goïi toaøn dieän cuûa hoï, vì Chuùa Kitoâ laø nguyeân lyù vaø maãu möïc cuûa nhaân loaïi ñoåi môùi, moät nhaân loaïi thaám nhuaàn tình thöông huynh ñeä, söï thaønh thaät vaø tinh thaàn hoøa bình maø moïi ngöôøi ñeàu öôùc nguyeän. Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi, moät Giaùo Hoäi laøm chöùng veà chính Chuùa Kitoâ qua lôøi rao giaûng Phuùc AÂm, vöôït treân moïi dò bieät veà noøi gioáng vaø daân toäc; nhö theá, Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi khoâng coù theå bò coi laø xa laï vôùi baát cöù ai hay baát cöù nôi naøo ⁴⁶. Chính Chuùa Kitoâ laø söï thaät vaø laø ñöôøng loái maø vieäc rao giaûng Phuùc AÂm ñaõ baøy toû cho moïi ngöôøi khi voïng ñeán tai hoï nhöõng lôøi cuûa chính Chuùa Kitoâ: “Haõy hoái caûi vaø tin vaøo Phuùc AÂm” (Lc 1,15). Vì keû naøo khoâng tin thì ñaõ bò luaän phaït roài ⁴⁷, neân lôøi Chuùa Kitoâ vöøa laø lôøi luaän phaït vöøa laø lôøi aân suûng, vöøa ñem laïi söï cheát vöøa thoâng ban söï soáng. Thöïc vaäy, chæ coù caùch huûy dieät caùi cuõ, chuùng ta môùi coù theå tieán ñeán moät ñôøi soáng môùi: ñieàu ñoù tuy tröôùc tieân aùp duïng cho con ngöôøi, nhöng cuõng coù giaù trò cho nhöõng cuûa caûi khaùc ôû theá gian naøy; nhöõng cuûa caûi ñoù ñaõ bò toäi loãi loaøi ngöôøi ghi daáu vaø ñoàng thôøi cuõng ñöôïc Thieân Chuùa chuùc laønh: “vì chöng moïi ngöôøi ñaõ phaïm toäi vaø ñaõ laøm maát vinh quang Thieân Chuùa” (Rm 3,23). Töï mình vaø do söùc rieâng mình, khoâng ai ñöôïc giaûi thoaùt khoûi toäi loãi vaø thaéng vöôït chính mình, cuõng khoâng ai hoaøn toaøn thoaùt ly ñöôïc yeáu ñuoái, coâ ñôn hay noâ leä ⁴⁸, nhöng moïi ngöôøi ñeàu caàn Chuùa Kitoâ laøm göông maãu, laøm Thaày daïy, laø Ñaáng giaûi thoaùt, Ñaáng cöùu ñoä vaø Ñaáng ban söï soáng. Thöïc ra, trong lòch söû loaøi ngöôøi duø laø veà phöông dieän traàn theá, Phuùc AÂm ñaõ laø men töï do vaø tieán boä, laïi luoân chöùng toû laø men huynh ñeä, hieäp nhaát vaø hoøa bình. Vaäy khoâng phaûi laø voâ lyù khi caùc tín höõu suøng kính Chuùa Kitoâ nhö laø “Ñaáng muoân daân troâng ñôïi vaø laø Ñaáng cöùu chuoäc muoân daân” ⁴⁹.

9. Tính caùch caùnh chung cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Vì theá, thôøi gian hoaït ñoäng truyeàn giaùo laø thôøi gian ôû giöõa hai laàn Chuùa ñeán; vaø khi Chuùa ñeán laàn thöù hai ^17*, Giaùo Hoäi ví nhö muøa gaët ñöôïc thu goùp vaøo Nöôùc Chuùa töø boán phöông trôøi ⁵⁰. Thöïc vaäy, tröôùc khi Chuùa ñeán, Phuùc AÂm phaûi ñöôïc rao giaûng cho moïi daân toäc ⁵¹.

Hoaït ñoäng truyeàn giaùo khoâng gì khaùc hôn, cuõng khoâng gì keùm hôn laø bieåu loä hoaëc baøy toû yù ñònh cuûa Thieân Chuùa vaø hoaøn taát yù ñònh ñoù nôi traàn theá vaø trong lòch söû theá traàn, chính trong lòch söû naøy maø Thieân Chuùa hoaøn thaønh lòch söû cöùu roãi moät caùch roõ reät nhôø vieäc truyeàn giaùo. Nhôø lôøi rao giaûng vaø vieäc cöû haønh caùc bí tích, maø trung taâm vaø tuyeät ñænh laø pheùp Thaùnh Theå, hoaït ñoäng truyeàn giaùo laøm cho Chuùa Kitoâ, Ñaáng taùc thaønh coâng trình cöùu roãi ñöôïc hieän dieän. Taát caû nhöõng gì laø chaân lyù vaø aân suûng ñaõ ñöôïc tìm thaáy nôi caùc daân toäc nhö moät söï hieän dieän bí aån cuûa Thieân Chuùa seõ ñöôïc hoaït ñoäng truyeàn giaùo giaûi thoaùt cho khoûi bò nhieãm ñoäc, vaø hoaøn laïi cho Chuùa Kitoâ laø Ñaáng taùc thaønh chuùng, Ñaáng ñaõ laät ñoå nöôùc ma quyû vaø chaän ñöùng söï döõ muoân hình cuûa toäi loãi. Bôûi vaäy, baát cöù ñieàu gì toát ñeïp ñöôïc nhaän bieát laø ñaõ ñöôïc gieo vaõi trong taâm trí con ngöôøi, hay trong nhöõng leã cheá vaø vaên minh rieâng cuûa caùc daân toäc, seõ khoâng bò huûy dieät, maø coøn ñöôïc thanh taåy, thaêng tieán vaø hoaøn taát, ñeå Chuùa ñöôïc toân vinh, ma quyû bò xaáu hoå vaø con ngöôøi ñöôïc haïnh phuùc ⁵². Vì theá, hoaït ñoäng truyeàn giaùo höôùng veà söï vieân maõn caùnh chung ⁵³: nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøy, Daân Chuùa ñöôïc phaùt trieån tôùi möùc ñoä vaø thôøi gian maø Chuùa Cha ñaõ aán ñònh do quyeàn rieâng cuûa Ngaøi ⁵⁴ nhö lôøi tieân tri noùi vôùi Daân naøy raèng: “Haõy môû roäng nôi con caém traïi, haõy caêng roäng leàu vaûi cuûa con, ñöøng ngaàn ngaïi” (Is 54,2) ⁵⁵. Cuõng nhôø hoaït ñoäng truyeàn giaùo, Nhieäm Theå ñöôïc trieån nôû ñeán thôøi haïn vieân maõn cuûa Chuùa Kitoâ ⁵⁶, vaø ñeàn thôø thieâng lieâng, nôi Thieân Chuùa ñöôïc thôø laïy trong tinh thaàn vaø chaân lyù ⁵⁷, seõ lôùn leân vaø ñöôïc xaây döïng “treân neàn moùng laø caùc Toâng ñoà vaø caùc Tieân tri maø chính Chuùa Gieâsu Kitoâ laø vieân ñaù goùc” (Eph 2,20).

Chuù Thích:

1 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 48 : AAS 57 (1965), trg 53. (Trôû laïi ñaàu trang)

2 Xem Mt 16,15. (Trôû laïi ñaàu trang)

1* Saéc Leänh ñöa ra hai lyù do minh chöùng söï truyeàn giaùo laø caàn thieát: a) Giaùo Hoäi laø Coâng Giaùo môû roäng cho moïi ngöôøi, ñeå taát caû trôû neân phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi. b) Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ truyeàn leänh rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi ngöôøi. Nguyeân hai lyù do naøy ñuû ñeå ngaên chaän moïi möu toan nhaèm giaûm bôùt giaù trò cuûa coâng vieäc truyeàn giaùo, vieän côù raèng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo tìm ñöôïc con ñöôøng cöùu roãi trong toân giaùo cuûa hoï, vì theá khoâng neân ñem Phuùc AÂm ñeán quaáy phaù hoï. Saéc Leänh naøy nhaán maïnh raèng tieáng “caûi hoùa” ngöôøi Kitoâ giaùo veà vôùi Chuùa phaûi hieåu theo ñuùng nghóa cuûa noù. (Trôû laïi ñaàu trang)

3 T. Augustinoâ, Enar. in Ps. 44, 23 : PL 36, 508 ; CChr 38, 510. (Trôû laïi ñaàu trang)

2* Hoaøn caûnh môùi (tieáng la ngöõ ôû soá ít) ñöôïc taïo neân vì con ngöôøi hieän ñaïi coù khuynh höôùng tieán ñeán moät coäng ñoaøn theá giôùi vaø thoáng nhaát nhaân loaïi. Khuynh höôùng naøy laøm cho nhieäm vuï truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi trôû neân caáp baùch hôn, vì nhieäm vuï quy tuï moïi ngöôøi laøm thaønh moät Daân duy nhaát cuûa Chuùa. (Trôû laïi ñaàu trang)

4 Xem Mt 5,13-14. (Trôû laïi ñaàu trang)

3* Ñoaïn naøy trình baøy moät caùch vaén taét muïc ñích cuûa Saéc Leänh. (Trôû laïi ñaàu trang)

5 Xem Hñ 36,19. (Trôû laïi ñaàu trang)

4* Theo yeâu caàu cuûa nhieàu Nghò Phuï, chöông naøy, treân phöông dieän giaùo lyù, phaûi lieân keát coâng vieäc truyeàn giaùo vôùi yù ñònh cuûa Chuùa veà nhaân loaïi. YÙ ñònh naøy laø chính tình yeâu ñöôïc bieåu loä qua söù maïng Thaàn Linh cuûa Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Giaùo Hoäi chính laø hieäu quaû cuûa caùc söù maïng ñoù, vaø hoaït ñoäng truyeàn giaùo laø noái daøi caùc söù maïng ñoù ñeán vôùi ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo. Nhöõng yù töôûng naøy ñaõ ñöôïc phaùc hoïa trong Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, vaø ñöôïc quaûng dieãn theâm ôû ñaây. (Trôû laïi ñaàu trang)

6 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 2 : AAS 57 (1965), trg 5-6. (Trôû laïi ñaàu trang)

5* Caâu naøy quaû quyeát cô caáu veà söù meänh cuûa Ba Ngoâi, söù meänh dính lieàn vôùi yù ñònh Ngoâi Cha (soá 2), vôùi söù meänh Ngoâi Con (soá 3) vaø Chuùa Thaùnh Thaàn (soá 4). Caùc ñoaïn naøy thuoäc phaïm vi thaàn hoïc thuaàn tuùy. (Trôû laïi ñaàu trang)

7 Xem Gio 11,52. (Trôû laïi ñaàu trang)

8 Xem T. Ireneoâ, Adv. Haer. III, 18,1 :”Ngoâi Lôøi toàn höõu nôi Thieân Chuùa, nhôø Ngöôøi muoân vaät ñöôïc taïo döïng, vaø Ngöôøi haèng hieän dieän giöõa nhaân loaïi”: PG 7, 937. - n.t., IV, 6, 7: “Töø nguyeân thuûy, Chuùa Con hieän dieän trong coâng trình taïo döïng, ñaõ maïc khaûi Chuùa Cha cho nhöõng ai Ngöôøi muoán, khi naøo Ngöôøi muoán vaø nhö Ngöôøi muoán”: PG 7, 990. - Xem n.t., IV, 20, 6 vaø 7: PG 7, 1037. - T. Ireneoâ, Demonstratio soá 34: PO XII, 773: Sources Chr. 62, Paris 1958, trg 87. - Clementeâ Alex., Protrep. 112, 1: GCS, n.t., 485. - Veà chính giaùo thuyeát naøy: Xem Pioâ XII, dieãn vaên truyeàn thanh 31-12-1952. - CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 16: AAS 57 (1965), trg 20. (Trôû laïi ñaàu trang)

6* Cho ñeán ñaây, ñoaïn naøy coøn ñeà caäp ñeán nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)

9 Xem Col 1,13; CvTñ 10,38. (Trôû laïi ñaàu trang)

10 Xem 2Cor 5,19. (Trôû laïi ñaàu trang)

11 Xem Dth 1,2 ; Gio 1,3 vaø 10 ; 1Cor 8,6 ; Col 1,16. (Trôû laïi ñaàu trang)

12 Xem Eph 1,10. (Trôû laïi ñaàu trang)

7* Adam môùi laø Chuùa Kitoâ, nguoàn ôn cöùu ñoä cuûa chuùng ta, coøn Adam thöù nhaát (Stk 2-3) laø nguoàn goác söï sa ñoïa vaø thieät haïi thieâng lieâng. (Trôû laïi ñaàu trang)

13 Xem 2Cor 8,9. (Trôû laïi ñaàu trang)

14 Xem Mc 10,45. (Trôû laïi ñaàu trang)

8* Caùc Thaùnh Phuï, cuõng goïi laø Giaùo Phuï, laø nhöõng vaên só coâng giaùo thôøi thöôïng coå (töø theá kyû thöù 1 ñeán theá kyû thöù 8). (Trôû laïi ñaàu trang)

15 Xem T. Athanasioâ, Epist. ad Epictetum, 7: PG 26, 1060. - T. Cyrilloâ Hier., Catech. 4, 9: PG 33, 465. - Marioâ Victorinoâ, Adv. Arium 3, 3 : PL 8, 1101. - T. Basilioâ, Epist. 261, 2: PG 32, 969. - T. Gregorioâ Naz., Epist. 101: PG 37, 181. - T. Gregorioâ Nyss., Antirrheticus, Adv. Apollin., 17 : PG 45, 1116. - T. Ambrosioâ, Epist. 48, 5: PL 16, 1153. - T. Augustinoâ, In Jo., Evang. tr. XXIII, 6: PL 35, 1585; CChr. 36, 236. - Hôn nöõa, moät ñieàu chöùng toû Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ khoâng cöùu chuoäc chuùng ta vì Ngöôøi ñaõ khoâng nhaäp theå : De Agone Christ . 22, 24: PL 40, 302. - T. Cyrilloâ Alex., Adv. Nestor. I, I: PG 76, 20. - T. Fulgentioâ, Epist. 17, 3, 5: PL 65, 454 ; Ad Trasimundum III, 21: PL 65, 284: de tristitia et timore. (Trôû laïi ñaàu trang)

16 Xem Dth 4,15 ; 9,28. (Trôû laïi ñaàu trang)

17 Xem CvTñ 1,8. (Trôû laïi ñaàu trang)

18 Xem Lc 24,47. (Trôû laïi ñaàu trang)

19 Chính Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ duøng caùc tieân tri maø phaùn daïy: Symb. Constantinopol: DS 150 - T. Leoâ Caû, Sermo 76: PL 54, trg 405-406: “Trong ngaøy Hieän Xuoáng, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ñoå traøn ôn xuoáng cho caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ, nhöng ñoù khoâng phaûi laø khôûi ñaàu aân hueä maø laø boå sung aân phuùc: vì caùc toå phuï, caùc tieân tri, caùc thöôïng teá, cuõng nhö toaøn theå caùc Thaùnh soáng trong nhöõng thôøi ñaïi xa xöa, cuõng ñaõ ñöôïc chính Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa döôõng nuoâi, maëc daàu möùc ñoä aân phuùc coù khaùc nhau”. Vaø Sermoâ 77, 1: PL 54, 412. - Leoâ XIII, Tñ. Divinum illud, 9-5-1897: ASS 29 (1897) trg 650-651. - T. Gioan Kim Khaåu cuõng noùi nhö vaäy maëc duø Ngaøi nhaán maïnh veà tính caùch môùi meû cuûa söù meänh Chuùa Thaùnh Thaàn trong ngaøy Hieän Xuoáng: In Eph. 4, hom. 10, 1: PG 62, 75. (Trôû laïi ñaàu trang)

20 Xem Gio 14,16. (Trôû laïi ñaàu trang)

9* Giao öôùc cuõ ñöôïc kyù keát giöõa Thieân Chuùa vaø daân Do Thaùi. Giao öôùc ñoù coù tính caùch quoác gia. Giao öôùc môùi thì phoå quaùt ñöôïc kyù keát giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi, baèng Maùu Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñoå ra treân Nuùi Soï (x. Mt 26,28). (Trôû laïi ñaàu trang)

21 Caùc Giaùo Phuï thöôøng noùi veà thaùp Babel vaø ngaøy Hieän Xuoáng: Origeneâ, In Genesim, ch. 1: PG 12, 112. - T. Gregorioâ Naz. Oratio 41, 16: PG 36, 449. - T. Gioan Kim Khaåu, Hom. 2 in Pentec., 2: PG 50, 467. - n.t., In Act. Apost.: PG 60, 44. - T. Augustinoâ, En. in Ps. 54, 11: PL 36, 636 ; CChr. 39, 664 tt. - n.t., Sermo 271: PL 38, 1245. - T. Cyrilloâ Alex., Glaphyra in Genesim II: PG 69, 79. - T. Gregorioâ Caû, Hom. in Evang., c. II, hom. 30, 4: PL 76, 1222. - T. Beda, In Hexaem., c. III: PL 91, 125. - Ngoaøi ra, xem böùc hoïa nôi tieàn ñöôøng cuûa Vöông Cung Thaùnh Ñöôøng Marcoâ ôû Venezia. - Giaùo Hoäi noùi moïi thöù tieáng, vaø nhö theá hôïp nhaát moïi ngöôøi trong tính caùch ñaïi ñoàng cuûa ñöùc tin: T. Augustinoâ, Sermones 266, 267, 268, 269: PL 38, 1225-1237. -n.t., Sermo 175, 3: 38, 946. - T. Gioan Kim Khaåu, In Epist. 1 ad Cor., hom. 35 : PG 61, 296. - T. Cyrilloâ Alex., Fragm. in Act.: PG 74, 758. - T. Fulgentioâ, Sermo 8, 2-3: PL 65, 743-744. - veà leã Hieän Xuoáng nhö laø thaùnh hieán caùc Toâng Ñoà cho söù meänh, xem J.A. Cramer, Catena in Acta SS. Apostolorum, Oxford 1838, trg 24 tt. (Trôû laïi ñaàu trang)

10* Cuõng nhö thaùp Babel (Stk 11, 8-9) töôïng tröng söï chia reõ vaø taûn maùc, thì leã Hieän Xuoáng (CvTñ 2, 5-12) töôïng tröng söï hieäp nhaát vaø ñoaøn keát. (Trôû laïi ñaàu trang)

22 Xem Lc 3,22 ; 4,1 ; CvTñ 10,38. (Trôû laïi ñaàu trang)

23 Xem Gio caùc ñoaïn 14-17. - Phaoloâ VI, Huaán töø ñoïc taïi Coâng Ñoàng, 14-9-1964: AAS 56 (1964), trg 807. (Trôû laïi ñaàu trang)

11* Ñaëc suûng laø nhöõng ôn ñaëc bieät Chuùa ban cho moät ít ngöôøi nhö ôn laøm pheùp laï, tieân ñoaùn töông lai, bieát bí maät taâm hoàn. Ôn phaåm traät laø quyeàn thieâng lieâng cai trò vaø thaùnh hoùa giaùo daân (tha toäi, hieán thaùnh baùnh vaø röôïu thaønh Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ v.v...). (Trôû laïi ñaàu trang)

24 Xem CÑ Vat II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 4: AAS 57 (1965), trg 7. (Trôû laïi ñaàu trang)

25 T. Augustinoâ, Sermo 267, 4 : PL 38, 1231: “Linh Hoàn laøm gì trong taát caû caùc chi theå cuûa moät thaân theå, thì Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng laøm nhö theá trong toaøn theå Giaùo Hoäi”. - Xem CÑ Vat II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 7, vaø ghi chuù 8: AAS 57 (1965), trg 11. (Trôû laïi ñaàu trang)

26 Xem CvTñ 10,44-47; 11,15; 15,8. (Trôû laïi ñaàu trang)

27 Xem CvTñ 4,8; 5,32; 8,26.29.39; 9,31; 10; 11,24-28; 13,2.4.9; 16,6-7; 20,22-23; 21,11 v.v... (Trôû laïi ñaàu trang)

28 Xem theâm Mt 10,1-42. (Trôû laïi ñaàu trang)

29 Xem Mt 28,18. (Trôû laïi ñaàu trang)

30 Xem CvTñ 1,4-8. (Trôû laïi ñaàu trang)

31 Xem Gio 20,21. (Trôû laïi ñaàu trang)

12* “Haøng” Giaùm Muïc laø giai caáp, ñòa vò, quyeàn bính cuûa nhöõng ai ñöôïc taán phong Giaùm Muïc. Caâu “Haøng Giaùm Muïc” cuõng coù theå chæ taát caû nhöõng ai coù quyeàn haønh ñoù. Ñoù laø yù nghóa cuûa soá 6. (Trôû laïi ñaàu trang)

13* Ñoaïn naøy noùi leân nguyeân taéc troïng yeáu cuûa taát caû moïi hoaït ñoäng truyeàn giaùo: hoaït ñoäng naøy phaûi xöû duïng nhöõng phöông theá nhö Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ duøng ñeå hoaøn thaønh söù meänh cuûa Ngöôøi (khoù ngheøo, vaâng lôøi, phuïc vuï, hy teá). (Trôû laïi ñaàu trang)

32 Xem Col 1,24. (Trôû laïi ñaàu trang)

33 Xem Tertullianoâ, Apologet., 50, 13: PL 1, 534; CChr. 1, 171. (Trôû laïi ñaàu trang)

14* ÔÛ ñaây Saéc Leänh keå ra hai yù nieäm then choát cho hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Rao giaûng Phuùc AÂm ôû ñaây hieåu theo nghóa heïp vaø chính xaùc: nghóa laø tuyeân boá Phuùc AÂm vaø Chuùa Kitoâ baèng lôøi giaûng daïy. Ñaây laø böôùc ñaàu tieân. Coøn phaûi theâm vaøo vieäc troàng Giaùo Hoäi. Ñoù laø thieát laäp coäng ñoaøn Kitoâ höõu trong ñöùc tin, trong phuïng töï, nhaát laø phuïng vuï thaùnh theå trong tình baùc aùi, trong qui luaät cuûa Giaùo Hoäi, trong toå chöùc Haøng Giaùo Phaåm. Vun troàng Giaùo Hoäi chính yeáu goàm vieäc thieát laäp Haøng Giaùm Phaåm; tuy nhieân, phöông dieän phaùp lyù, vaø ñònh cheá naøy khoâng phaûi laø phöông tieän duy nhaát. Tröôùc heát Giaùo Hoäi laø moät thöïc theå thieâng lieâng maø Haøng Giaùo Phaåm phaûi phuïc vuï. Vieäc vun troàng Giaùo Hoäi phaûi ñi ñeán keát quaû naøy laø giaùo thuyeát Phuùc AÂm vaø quy luaät Giaùo Hoäi phaûi ñaâm reã saâu trong taâm hoàn nhöõng ngöôøi ñoùn nhaän vieäc truyeàn giaùo. Ñaõ coù ngöôøi muoán huûy boû tieáng “troàng” duøng trong Saéc Leänh, vì theo hoï coù tính caùch quaù vaät chaát. Nhöng danh töø ñoù ñaõ ñöôïc giöõ laïi, vì leõ noù raát coå ñieån trong khoa truyeàn giaùo. Hôn nöõa, ñoù laø moät danh töø Thaùnh Kinh (1Cor 3,6-9) ñöôïc aùm chæ trong Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi (GH soá 6, ñoaïn 2). Noù dieãn taû chính xaùc khía caïnh ñôøi soáng; vieäc ñaâm reã vaø taêng trieån thích hôïp vôùi hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Saéc Leänh laäp laïi nhieàu laàn töø ngöõ naøy. Truyeàn giaùo ñöôïc ñònh nghóa baèng vieäc rao giaûng Phuùc AÂm vaø vun troàng Giaùo Hoäi trong caùc daân toäc, hay trong nhöõng nhoùm ngöôøi chöa tin Chuùa Kitoâ. Saùp nhaäp vieäc truyeàn giaùo vaøo Thaùnh Boä Truyeàn Baù Ñöùc Tin taïi Roma, thöïc ra khoâng naèm trong ñònh nghóa cuûa vieäc truyeàn giaùo. Ñoù chæ laø vaán ñeà thöïc teá vaø phaùp lyù, nhöng khoâng chaïm tôùi yeáu tính cuûa vieäc truyeàn giaùo. Vieäc saùp nhaäp naøy coøn coù nhöõng lôïi ích thöïc teá, nhö Saéc Leänh seõ cho ta thaáy sau naøy. (Trôû laïi ñaàu trang)

34 T. Toâma ñaõ noùi veà nhieäm vuï toâng ñoà phaûi vun troàng Giaùo Hoäi: xem Sent., lib. I, dist. 16, q. 1, a. 2 ad 2 vaø ad 4; a.3 sol. - n.t., Summa theol. Ia, q. 43, a.7 ad 6; I-II, q. 106, a.4 ad 4. - Xem Benedictoâ XV, Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 445 vaø 453. - Pioâ XI, Rerum Ecclesiae, 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 74. - Pioâ XII, 30-4-1939, cuøng caùc vò Giaùm Ñoác caùc Hoäi Giaùo Hoaøng truyeàn giaùo. - n.t., 24-6-1944, cuøng quí vò Giaùm Ñoác caùc Hoäi Giaùo Hoaøng truyeàn giaùo: AAS 36 (1944), trg 210, ñaêng laïi trong AAS 42 (1950), trg 727, vaø 43 (1954), trg 508. - n.t., 29-6-1948, cuøng giaùo só baûn xöù: AAS 40 (1948), trg 374. - n.t., Evangelii Praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951), trg 507. - n.t., Fidei donum, 15-1-1957 : AAS 49 (1957), trg 236. - Gioan XXIII, Princeps Pastorum, 28-11-1959 : AAS 51 (1959), trg 835. - Phaoloâ VI, baøi giaûng ngaøy 18-10-1964: AAS 55 (1964), trg 911. - Caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng nhö caùc Giaùo Phuï vaø caùc nhaø Kinh Vieän thöôøng noùi ñeán vieäc môû roäng Giaùo Hoäi: T. Toâma, Comm. in Mt 16,28. - Leoâ XIII, Tñ. Sancta Dei Civitas, 3-12-1880: AAS 13 (1880), trg 241. - Benedictoâ XV, Tñ Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 442. - Pioâ XI, Tñ. Rerum Ecclesiae, 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 65. (Trôû laïi ñaàu trang)

35 Xem 1P 1,23. (Trôû laïi ñaàu trang)

36 Xem CvTñ 2,42. (Trôû laïi ñaàu trang)

15* Phaûi chuù yù söï nhaán maïnh cuûa ñoaïn naøy: vieäc truyeàn giaùo khoâng keát thuùc vôùi vieäc thieát laäp Giaùo Hoäi ñòa phöông, nhöng phaûi ñöôïc tieáp tuïc cho ñeán khi moïi ngöôøi trong ñòa phöông ñoù ñaõ trôû neân Kitoâ höõu. (Trôû laïi ñaàu trang)

37 Veà quan nieäm hoaït ñoäng truyeàn giaùo noùi ñaây nhö ñaõ roõ, laø thöïc teá cuõng goàm caùc phaàn Chaâu Myõ Latinh, nôi chöa coù haøng Giaùo phaåm rieâng, chöa tröôûng thaønh veà ñôøi soáng Kitoâ giaùo, cuõng nhö chöa ñöôïc rao giaûng Phuùc AÂm cho ñuû. Coøn vaán ñeà nhöõng ñòa haït ñoù thöïc teá coù ñöôïc Toøa Thaùnh coâng nhaän laø ñòa haït truyeàn giaùo hay khoâng, thì Coâng Ñoàng khoâng löu taâm. Vì theá vaán ñeà lieân heä giöõa quan nieäm hoaït ñoäng truyeàn giaùo vôùi moät vaøi ñòa haït nhaát ñònh, thì noùi cho ñuùng, hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøy “phaàn nhieàu” ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng ñòa haït nhaát ñònh maø Toøa Thaùnh ñaõ coâng nhaän. (Trôû laïi ñaàu trang)

38 CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Hieäp nhaát, soá 1: AAS 57 (1965), trg 90. (Trôû laïi ñaàu trang)

39 Xem Mc 16,16; Gio 3,5. (Trôû laïi ñaàu trang)

40 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 14 : AAS 57 (1965), trg 18. (Trôû laïi ñaàu trang)

41 Xem Dth 11,6. (Trôû laïi ñaàu trang)

42 Xem 1Cor 9,16. (Trôû laïi ñaàu trang)

16* Trong soá naøy Coâng Ñoàng nhaán maïnh phaûi duøng lôøi rao giaûng ñeå ñöa ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo trôû veà vôùi Chuùa Kitoâ. Nhö theá, hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaãn giöõ nguyeân yù nghóa luùc tröôùc, nghóa laø moät hoaït ñoäng nhaèm ñem ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo veà vôùi Chuùa. Cuõng nhö baát cöù luùc naøo, coâng vieäc naøy hieän haõy coøn caáp baùch. (Trôû laïi ñaàu trang)

43 Xem Eph 4,11-16. (Trôû laïi ñaàu trang)

44 Xem Gio 7,18; 8,30 vaø 44; 8,50; 17,1. (Trôû laïi ñaàu trang)

45 Veà yù töôûng toång hôïp naøy, xem Thaùnh Ireneoâ veà giaùo thuyeát “quy tuï veà moät Thuû Laõnh”. - Cuõng xem hyppolytoâ, De Anti-christo, soá 3: “Thöông yeâu heát moïi ngöôøi vaø öôùc ao cöùu vôùt moïi ngöôøi, muoán laøm cho moïi ngöôøi thaønh con Thieân Chuùa vaø keâu môøi taát caû caùc thaùnh hôïp thaønh moät con ngöôøi hoaøn haûo duy nhaát...: PG 10,732; GCS Hyppolyt I,2, trg 16: "Thöïc vaäy chæ coù moät haønh vi duy nhaát ñeå nhaän bieát Thieân Chuùa nôi nhöõng ngöôøi seõ ñaït tôùi Thieân Chuùa döôùi söï laõnh ñaïo cuûa chính Ngoâi Lôøi, Ñaáng ôû cuøng Thieân Chuùa: nhö theá, ñeå taát caû moïi ngöôøi ñöôïc giaùo huaán caån thaän haàu nhaän bieát Chuùa Cha cho xöùng laø con caùi Ngaøi, nhö hieän giôø chæ coù moät mình Chuùa Con nhaän bieát Chuùa Cha maø thoâi": PG 14,49; GCS Orig IV, 20 - T. Augustinoâ, De Sermone Domini in monte, I 41: "Chuùng ta haõy yeâu thöông nhöõng gì coù theå cuøng chuùng ta ñöôïc daãn vaøo vöông quoác, nôi maø khoâng moät ai noùi vôùi Thieân Chuùa duy nhaát "Cha toâi" nhöng taát caû ñeàu noùi "Cha chuùng toâi": PL 34, 1250. - T. Cyrilloâ Alex, In Joann, I: "Thöïc vaäy, taát caû chuùng ta ñeàu ôû trong Chuùa Kitoâ vaø chính nôi Ngöôøi maø baûn tính nhaân loaïi chung cuûa chuùng ta ñöôïc taùi sinh. Chính vì theá Ngöôøi ñaõ ñöôïc goïi laø Añam môùi. Ngöôøi ñaõ cö nguï giöõa chuùng ta; Ngöôøi laø Ñaáng töï baûn tính laø Con vaø cuõng laø Thieân Chuùa; cho neân, trong Thaùnh Thaàn Ngöôøi, chuùng ta ñöôïc keâu leân: Abba, Cha! Ngoâi Lôøi cö nguï nôi moïi ngöôøi chuùng ta nhö trong moät ñeàn thôø duy nhaát, nghóa laø chính ñeâà thôø maø Ngöôøi ñaõ nhaän laáy vì chuùng ta vaø töø chuùng ta ngoõ haàu moät khi taát caû chuùng ta ñaõ ôû trong Ngöôøi, Ngöôøi seõ giao hoøa taát caû chuùng ta vôùi Chuùa Cha trong moät thaân theå duy nhaát, nhö lôøi Thaùnh Phaoloâ": PG 73, 161-164. (Trôû laïi ñaàu trang)

46 Benedictoâ XV, Tñ. Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 445: “Vì cuõng nhö Giaùo Hoäi Chuùa laø coâng giaùo, vaø khoâng xa laï gì ñoái vôùi baát cöù moät daân toäc hay moät quoác gia naøo...”. - Xem Gioan XXIII, Tñ. Mater et Magister: “Theo thaàn quyeàn, Giaùo Hoäi lan roäng ñeán moïi quoác gia, vì moät khi Giaùo Hoäi ñi vaøo moät daân toäc naøo nhö tieâm chích quyeàn löïc cuûa mình vaøo maïch maùu cuûa daân toäc ñoù, thì Giaùo Hoäi khoâng laø, cuõng khoâng töï coi mình laø moät toå chöùc ñaët ngoaøi daân toäc naøy... Hôn nöõa, taát caû nhöõng gì moät daân toäc cho laø toát ñeïp, thieän haûo, thì hoï (töùc laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc taùi sinh trong Chuùa Kitoâ” cuõng xaùc nhaän nhö theá, vaø coøn laøm cho hoaøn haûo hôn nöõa”. 25-5-1961: AAS 53 (1961), trg 444. (Trôû laïi ñaàu trang)

47 Xem Gio 3,18. (Trôû laïi ñaàu trang)

48 Xem T. Ireneoâ, Adv. Haer., III, 15, 3: PG 7, 919: “Hoï ñaõ laø nhöõng nhaø rao giaûng chaân lyù vaø laø nhöõng toâng ñoà mang laïi töï do”. (Trôû laïi ñaàu trang)

49 Tieàn xöôùng “O” ngaøy 23-12 trong Breviarium Romanum. (Trôû laïi ñaàu trang)

17* Trong soá naøy Saéc Leänh ñaët hoaït ñoäng truyeàn giaùo trong vieãn aûnh theá maït: Giaùo Hoäi phaûi höôùng veà söï toaøn thieän vaø vieân maõn theo yù ñònh cuûa Chuùa cho ñeán ngaøy cuoái cuøng. Muoán cho möùc ñoä vieân maõn ñöôïc thöïc hieän trong moïi taàng lôùp nhaân loaïi, vai troø hoaït ñoäng toâng ñoà khoâng theå thieáu ñöôïc. Moät laàn nöõa, Saéc Leänh quaû quyeát truyeàn giaùo laø caàn thieát. (Trôû laïi ñaàu trang)

50 Xem Mt 24,31. - Didacheø 10,5 : Funk I,32. (Trôû laïi ñaàu trang)

51 Xem Mc 13,10. (Trôû laïi ñaàu trang)

52 CÑ Vat. II, Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 17: AAS 57 (1965), trg 20-21. - T. Augustinoâ, De Civ, Dei, 19, 17: PL 41, 646. - Thaùnh Boä Truyeàn Baù Ñöùc Tin, Baøi giaùo huaán Collectanea I, soá 135, trg 42. (Trôû laïi ñaàu trang)

53 Theo Origeneâ, Phuùc AÂm phaûi ñöôïc rao giaûng tröôùc khi taän theá: Hom. in Luc., XXI: GCS, Orig. IX 136, 21tt.; - In Matth. comm. ser., 39: XI 75, 25tt.; - 76, 4tt.; - Hom. in Jerem. III, 2: VIII 308, 29t.; - T. Toâma, Summ. Theol., I-II, q. 106, a. 4, ad 4. (Trôû laïi ñaàu trang)

54 Xem CvTñ 1,7. (Trôû laïi ñaàu trang)

55 T. Hilarioâ Piet., In Ps. 14: PL 9, 301. - Eusebioâ Caes., In Isaiam, 54, 2-3: PG 24, 426-463. - T. Cyrilloâ Alex., In Isaiam, ch. V, 54,1-3: PG 70, 1193. (Trôû laïi ñaàu trang)

56 Xem Eph 4,13. (Trôû laïi ñaàu trang)

57 Xem Gio 4,23. (Trôû laïi ñaàu trang)

Trôû Laïi Muïc Luïc Thaùnh Coâng Ñoàng Vatican II

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page