Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Khoùa VII Ngaøy 28 thaùng 10 Naêm 1965
Phaoloâ Giaùm Muïc
Toâi Tôù Caùc Toâi Tôù Thieân Chuùa
Hieäp Nhaát Vôùi Caùc Nghò Phuï Cuûa Thaùnh Coâng Ñoàng
Ñeå Muoân Ñôøi Ghi Nhôù
Tuyeân Ngoân
veà Giaùo Duïc Kitoâ Giaùo
Gravissimum Educationis
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Tuyeân Ngoân
veà Giaùo Duïc Kitoâ Giaùo
Lôøi môû ñaàu. Vai troø voâ cuøng quan troïng cuûa vieäc giaùo duïc trong ñôøi soáng con ngöôøi vaø aûnh höôûng cuûa noù luoân gia taêng treân ñaø tieán trieån cuûa xaõ hoäi hieän nay ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng ñaëc bieät löu yù 1. Quaû thöïc, hoaøn caûnh cuûa thôøi ñaïi chuùng ta laøm cho vieäc giaùo duïc thanh thieáu nieân, ngay caû vieäc tieáp tuïc huaán luyeän 1* giôùi tröôûng thaønh, trôû neân ngaøy moät deã daøng vaø khaån caáp hôn. 2* Vì yù thöùc ñaày ñuû hôn veà phaåm giaù vaø boån phaän cuûa mình, neân con ngöôøi ao öôùc ñöôïc tham döï tích cöïc hôn vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi, nhaát laø ñôøi soáng kinh teá vaø chính trò 2.
Nhöõng tieán boä kyø dieäu trong laõnh vöïc kyõ thuaät vaø nghieân cöùu khoa hoïc, nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi taân tieán hieán cho con ngöôøi hoaøn caûnh thuaän tieän, nhôø ñoù con ngöôøi coøn nhieàu thôøi giôø nhaøn roãi, khoâng vöôùng maéc coâng vieäc, deã daøng tham döï vaøo gia saûn vaên hoùa vaø tinh thaàn, vaø boå tuùc laãn nhau nhôø nhöõng lieân laïc maät thieát hôn giöõa caùc ñoaøn theå cuõng nhö giöõa chính caùc daân toäc.
Bôûi ñoù khaép nôi ñeàu coá gaéng ñaåy maïnh coâng cuoäc giaùo duïc moãi ngaøy moät hôn. Ngöôøi ta thöøa nhaän nhöõng quyeàn lôïi caên baûn lieân heä ñeán vieäc giaùo duïc cuûa con ngöôøi, 3* nhaát laø cuûa treû em vaø cha meï. Caùc quyeàn lôïi aáy ñöôïc xaùc ñònh trong nhieàu vaên kieän chính thöùc 3. Tröôùc con soá hoïc sinh gia taêng mau choùng, 4* ngöôøi ta gia taêng tröôøng oác vaø caûi tieán hoïc ñöôøng, thieát laäp theâm nhöõng cô sôû giaùo duïc khaùc. Caùc phöông tieän giaùo duïc vaø giaûng huaán ñöôïc canh taân döïa vaøo nhöõng kinh nghieäm môùi. 5* maëc duø ñaõ coù nhieàu noã löïc lôùn lao ñeå ñem laïi nhöõng lôïi ích treân cho moïi ngöôøi, nhöng vaãn coøn raát nhieàu treû em vaø thanh thieáu nieân chöa ñöôïc höôûng söï huaán luyeän caên baûn vaø bieát bao ngöôøi khaùc vaãn coøn thieáu moät neàn giaùo duïc thích hôïp ñeå phaùt huy chaân lyù vaø baùc aùi.
Vì vaäy, ñeå chu toaøn söù meänh maø Chuùa laø Ñaáng saùng laäp ñaõ trao ban, laø loan truyeàn maàu nhieäm ôn cöùu ñoä cho moïi ngöôøi vaø thieát laäp moïi söï trong Chuùa Kitoâ, Meï Thaùnh Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï saên soùc toaøn dieän ñôøi soáng con ngöôøi 6*, keå caû ñôøi soáng traàn tuïc, trong möùc ñoä lieân heä vôùi lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa 4. Vì theá Giaùo Hoäi thoâng phaàn vaøo vieäc môû mang vaø phaùt huy neàn giaùo duïc. 7* Do ñoù, Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá moät soá nguyeân taéc caên baûn veà giaùo duïc Kitoâ giaùo, nhaát laø giaùo duïc hoïc ñöôøng. Moät UÛy Ban ñaëc bieät sau Coâng Ñoàng phaûi giaûi thích caën keõ vaø caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc phaûi thích nghi caùc nguyeân taéc ñoù tuøy theo hoaøn caûnh khaùc bieät taïi moãi ñòa phöông.
1. Quyeàn höôûng moät neàn giaùo duïc xöùng hôïp. Taát caû moïi ngöôøi, khoâng phaân bieät chuûng toäc, giai caáp vaø tuoåi taùc, do phaåm giaù con ngöôøi, ñeàu coù moät quyeàn baát khaû nhöôïng laø phaûi ñöôïc höôûng moät neàn giaùo duïc 5 ñaùp öùng vôùi söù meänh rieâng 6, 8* phuø hôïp vôùi caù tính 9* cuûa töøng phaùi 10*, thích nghi vôùi vaên hoùa vaø truyeàn thoáng daân toäc 11*, ñoàng thôøi môû roäng söï hôïp taùc huynh ñeä vôùi caùc daân toäc khaùc, ñeå hoã trôï coâng cuoäc hôïp nhaát chaân chính vaø hoøa bình treân maët ñaát 12*. Vaäy neàn giaùo duïc chaân chính laø vieäc ñaøo taïo con ngöôøi, nhaèm ñaït tôùi cuøng ñích cuûa mình cuõng nhö lôïi ích cuûa caùc ñoaøn theå maø hoï laø ñoaøn vieân, vaø hoï seõ tham gia phuïc vuï khi ñeán tuoåi tröôûng thaønh 13*.
Bôûi theá, phaûi ñeå yù ñeán nhöõng tieán trieån 14* cuûa khoa taâm lyù, sö phaïm vaø giaùo khoa, haàu giuùp treû em vaø thanh thieáu nieân phaùt trieån ñieàu hoøa nhöõng naêng khieáu theå xaùc, luaân lyù vaø tinh thaàn, yù thöùc daàn daàn traùch nhieäm caùch roõ reät hôn, nhôø luoân coá gaéng trau doài ñuùng möùc ñôøi soáng caù nhaân vaø theo ñuoåi söï töï do chaân chính, 15* vôùi loøng can ñaûm vaø kieân nhaãn löôùt thaéng moïi trôû ngaïi. Phaûi tích cöïc vaø thaän troïng giaùo duïc chuùng veà phaùi tính 16* tuøy töùng löùa tuoåi. Ngoaøi ra, phaûi huaán luyeän cho chuùng bieát tham döï ñôøi soáng xaõ hoäi, ñeå sau khi ñöôïc chæ daãn ñaày ñuû veà nhöõng phöông tieän caàn thieát vaø thích hôïp, chuùng coù theå tích cöïc daán thaân 17* vaøo nhöõng ñoaøn theå khaùc nhau cuûa coäng ñoaøn nhaân loaïi saün saøng ñoái thoaïi vôùi ngöôøi khaùc cuõng nhö haêng say hoaït ñoäng ñeå goùp phaàn thöïc hieän lôïi ích chung.
Cuõng vaäy, Thaùnh Coâng Ñoàng coøn tuyeân boá raèng treû em vaø thanh thieáu nieân coù quyeàn ñöôïc höôùng daãn trong vieäc pheâ phaùn nhöõng giaù trò luaân lyù theo löông taâm thaúng thaén, töï yù 18* chaáp nhaän vaø tuaân giöõ nhöõng giaù trò aáy vaø nhaän bieát yeâu meán Thieân Chuùa caùch hoaøn haûo hôn. Vì theá Coâng Ñoàng tha thieát môøi goïi nhöõng nhaø laõnh ñaïo caùc daân toäc haõy höôùng daãn coâng vieäc giaùo duïc, haõy lo laéng sao cho giôùi treû khoâng bao giôø bò töôùc maát quyeàn lôïi thieâng lieâng aáy 19*. Coâng Ñoàng coøn khuyeân nhuû caùc con caùi Giaùo Hoäi haõy quaûng ñaïi hoaït ñoäng trong moïi laõnh vöïc giaùo duïc, nhaát laø ñeå coù theå sôùm ñem laïi nhöõng lôïi ích cuûa moät neàn giaùo duïc vaø giaùo huaán xöùng hôïp cho moïi ngöôøi ôû khaép nôi treân toaøn theá giôùi 7.
2. Neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo. Moïi Kitoâ höõu 20*, nhôø vieäc taùi sinh bôûi nöôùc vaø Thaùnh Thaàn, ñaõ trôû neân nhöõng taïo vaät môùi 8, ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa vaø quaû thöïc nhö theá, neân coù quyeàn höôûng moät neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo. Neàn giaùo duïc naøy khoâng chæ nhaèm giuùp con ngöôøi ñöôïc tröôûng thaønh nhö vöøa trình baøy, nhöng coát yeáu laø nhaèm giuùp nhöõng ngöôøi ñaõ röûa toäi ngaøy caøng yù thöùc hôn veà hoàng aân Ñöùc Tin ñaõ nhaän laõnh trong khi hoï ñöôïc höùông daãn ñeå daàn daàn hieåu bieát maàu nhieäm cöùu roãi. Neàn giaùo duïc aáy coøn giuùp hoï bieát caùch thôø phöôïng Thieân Chuùa Cha trong tinh thaàn vaø chaân lyù (x. Gio 4,23), nhaát laø qua vieäc cöû haønh phuïng vuï 21*, cuõng nhö huaán luyeän hoï bieát soáng theo con ngöôøi môùi trong coâng bình vaø thaùnh thieän cuûa chaân lyù (Eph 4,22-24). Nhôø vaäy hoï ñaït tôùi con ngöôøi hoaøn thieän, tôùi tuoåi sung maõn cuûa Chuùa Kitoâ (x. Eph 4,13) vaø goùp phaàn vaøo vieäc taêng tröôûng cuûa Nhieäm Theå 22*. Hôn nöõa, vì yù thöùc ñöôïc ôn keâu goïi cuûa mình, chính hoï phaûi taäp thoùi quen minh chöùng nieàm caäy troâng cuûa mình (x. 1P 3,15) cuõng nhö phaûi giuùp caûi taïo theá giôùi theo tinh thaàn Kitoâ giaùo. Nhôø ñoù nhöõng giaù trò töï nhieân seõ goùp phaàn vaøo lôïi ích cuûa toaøn theå xaõ hoäi 23*, khi ñöôïc hoøa hôïp vaøo vieãn aûnh toaøn veïn cuûa con ngöôøi ñöôïc Chuùa Kitoâ cöùu chuoäc 9. Vì vaäy Thaùnh Coâng Ñoàng nhaéc laïi cho nhöõng Chuû Chaên höôùng daãn caùc linh hoàn nhieäm vuï raát quan troïng laø phaûi thu xeáp moïi söï ñeå caùc tín höõu ñöôïc höôûng nhôø neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo nhaát laø giôùi treû, nieàm hy voïng cuûa Giaùo Hoäi 10.
3. Nhöõng ngöôøi laõnh nhaän traùch nhieäm giaùo duïc. Vì laø ngöôøi truyeàn söï soáng cho con caùi, neân cha meï 24* coù boån phaän heát söùc quan troïng laø giaùo duïc chuùng vaø vì theá hoï ñöôïc coi laø nhöõng nhaø giaùo duïc ñaàu tieân vaø chính yeáu cuûa chuùng 11. Vai troø giaùo duïc naøy quan troïng ñeán noãi neáu thieáu soùt thì khoù loøng boå khuyeát ñöôïc. Thöïc vaäy, chính cha meï coù nhieäm vuï taïo cho gia ñình moät baàu khí thaám nhuaàn tình yeâu cuõng nhö loøng toân kính ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tha nhaân, ñeå hoã trôï vieäc giaùo duïc toaøn dieän cho con caùi trong ñôøi soáng caù nhaân, ñeå hoã trôï vieäc giaùo duïc toaøn dieän cho con caùi trong ñôøi soáng caù nhaân vaø xaõ hoäi. Do ñoù gia ñình laø tröôøng hoïc ñaàu tieân 25* daïy caùc ñöùc tính xaõ hoäi caàn thieát cho moïi ñoaøn theå. Nhöng ñaëc bieät trong gia ñình Kitoâ giaùo, 26* vì ñaõ nhaän aân suûng cuõng nhö boån phaän cuûa bí tích hoân phoái, neân cha meï phaûi daïy doã con caùi ngay töø nhoû, ñeå chuùng nhaän bieát vaø thôø kính Thieân Chuùa cuøng yeâu meán tha nhaân theo ñöùc tin chuùng ñaõ laõnh nhaän khi chòu pheùp röûa toäi. Chính taïi nôi ñaây, con treû coù kinh nghieäm ñaàu tieân veà xaõ hoäi laønh maïnh cuûa nhaân loaïi vaø veà Giaùo Hoäi. Sau heát nhôø gia ñình, chuùng ñöôïc höôùng daãn daàn daàn vaøo coäng ñoaøn nhaân loaïi cuõng nhö vaøo Daân Thieân Chuùa. Bôûi vaäy cha meï phaûi yù thöùc saâu xa taàm quan troïng cuûa gia ñình Kitoâ giaùo ñích thöïc trong ñôøi soáng vaø ñaø thaêng tieán cuûa chính daân Thieân Chuùa 12.
Nhieäm vuï giaùo duïc tröôùc heát thuoäc veà gia ñình, nhöng cuõng caàn ñeán söï trôï giuùp cuûa toaøn theå xaõ hoäi. 27* Thöïc vaäy, ngoaøi nhöõng quyeàn lôïi cuûa cha meï vaø cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc cha meï uûy thaùc cho moät phaàn coâng vieäc giaùo duïc, chaéc chaén xaõ hoäi daân söï cuõng coøn coù nhöõng quyeàn lôïi vaø boån phaän vì xaõ hoäi daân söï coù nhieäm vuï toå chöùc nhöõng gì ñem laïi lôïi ích chung trong phaïm vi theá tuïc. Moät trong nhöõng gì ñem laïi lôïi ích chung trong phaïm vi theá tuïc. Moät trong nhöõng boån phaän cuûa xaõ hoäi daân söï laø ñaåy maïnh coâng cuoäc giaùo duïc giôùi treû baèng nhieàu phöông caùch, nhö baûo veä quyeàn lôïi cha meï vaø nhöõng ngöôøi goùp phaàn vaøo vieäc giaùo duïc vaø phaûi giuùp ñôõ hoï trong coâng taùc ñoù. Theo nguyeân taéc ñoàng traùch nhieäm, khi cha meï vaø caùc ñoaøn theå khaùc thieáu saùng kieán, xaõ hoäi daân söï phaûi kieän toaøn coâng vieäc giaùo duïc, nhöng cuõng phaûi ñeå yù ñeán nguyeän voïng cuûa cha meï. Ngoaøi ra coøn phaûi thieát laäp caùc tröôøng oác vaø cô sôû giaùo duïc rieâng theo lôïi ích chung ñoøi hoûi 13.
Sau cuøng vôùi danh nghóa ñaëc bieät, Giaùo Hoäi coù traùch nhieäm giaùo duïc 28* khoâng nhöõng vì Giaùo Hoäi laø xaõ hoäi traàn gian, phaûi ñöôïc thöøa nhaän coù khaû naêng giaùo duïc, 29* nhöng nhaát laø vì Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï loan truyeàn cho moïi ngöôøi bieát con ñöôøng cöùu roãi, cuõng nhö thoâng ban söï soáng Chuùa Kitoâ cho caùc tín höõu vaø luoân lo laéng giuùp ñôõ hoï ñaït tôùi söï vieân maõn cuûa ñôøi soáng aáy 14. Bôûi vaäy nhö moät Ngöôøi Meï, Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï baûo ñaûm cho con caùi moät neàn giaùo duïc, ñem tinh thaàn Chuùa Kitoâ thaám nhuaàn ñôøi soáng chuùng, nhöng ñoàng thôøi cuõng coå voõ moïi daân toäc phaùt trieån söï hoaøn thieän toaøn veïn cuûa con ngöôøi, phuïc vuï lôïi ích cuûa xaõ hoäi traàn theá vaø xaây döïng moät theá giôùi nhaân ñaïo hôn 15.
4. Phöông theá cuûa neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo. Ñeå chu toaøn nhieäm vuï giaùo duïc, Giaùo Hoäi quan taâm ñeán taát caû caùc phöông theá thích hôïp, ñaëc bieät laø nhöõng phöông theá rieâng cuûa mình. Tröôùc heát laø vieäc giaûng daïy giaùo lyù 16 nhaèm soi saùng vaø cuûng coá ñöùc tin, nuoâi döôõng ñôøi soáng theo tinh thaàn Chuùa Kitoâ, ñöa ñeán vieäc yù thöùc vaø tham döï linh ñoäng vaøo maàu nhieäm phuïng vuï 17, khuyeán khích hoaït ñoäng toâng ñoà. Nhöng Giaùo Hoäi cuõng toân troïng vaø tìm caùch ñem tinh thaàn mình thaám nhuaàn vaø naâng cao nhöõng phöông theá khaùc 30* thuoäc di saûn chung cuûa nhaân loaïi vaø goùp phaàn lôùn lao vaøo vieäc trau doài tinh thaàn vaø ñaøo luyeän con ngöôøi, nhö caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi 18, caùc toå chöùc coù muïc ñích taäp luyeän tinh thaàn vaø theå xaùc, caùc phong traøo thanh thieáu nieân vaø nhaát laø caùc tröôøng hoïc.
5. Taàm quan troïng cuûa hoïc ñöôøng. Trong taát caû caùc phöông tieän giaùo duïc, hoïc ñöôøng 31* giöõ moät vai troø quan troïng ñaëc bieät 19, vì hoïc ñöôøng theo söù maïng mình luoân lo laéng trau doài caùc khaû naêng tinh thaàn, daãn vaøo gia saûn vaên hoùa maø caùc theá heä tröôùc ñaõ thu löôïm ñöôïc, phaùt huy nhaän thöùc veà caùc giaù trò, chuaån bò ñôøi soáng ngheà nghieäp, vaø khuyeán khích nieàm thoâng caûm laãn nhau trong khi coå coõ tình thaân höõu coäng ñoaøn giöõa nhöõng hoïc sinh khaùc bieät veà taâm linh vaø giai caáp. Hôn nöõa hoïc ñöôøng coøn trôû neân trung taâm hoaït ñoäng vaø tieán trieån, taïi ñaây caàn ñeán söï tham döï cuûa gia ñình, thaày daïy, moïi ñoaøn theå coù muïc ñích phaùt trieån ñôøi soáng vaên hoùa, ñôøi soáng coâng daân vaø toân giaùo, caû chính quyeàn cuõng nhö toaøn theå coäng ñoaøn nhaân loaïi.
Nhö theá, thöïc cao ñeïp nhöng cuõng thöïc naëng neà thieân chöùc cuûa taát caû nhöõng ai giuùp ñôõ cha meï chu toaøn nhieäm vuï cuûa hoï vaø thay theá coäng ñoaøn nhaân loaïi nhaän laõnh chöùc vuï giaùo duïc nôi hoïc ñöôøng. Thieân chöùc naøy doøi phaûi coù nhöõng taøi naêng ñaëc bieät veà trí tueä vaø taâm hoàn, ñöôïc chuaån bò heát söùc kyõ caøng, vôùi thaùi ñoä saün saøng canh taân vaø thích nghi khoâng ngöøng.
6. Nhieäm vuï vaø quyeàn lôïi cuûa cha meï. Nhieäm vuï vaø quyeàn lôïi ñaàu tieân baát khaû nhöôïng cuûa cha meï laø giaùo duïc con caùi, neân hoï phaûi ñöôïc thöïc söï töï do trong vieäc löïa choïn tröôøng hoïc. Do ñoù, vì coù boån phaän baûo veä vaø beânh vöïc quyeàn töï do cuûa coâng daân, chính quyeàn khi chuù taâm ñeán coâng baèng phaân phoái 32* phaûi lo phaân chia nhöõng ngaân khoaûn taøi trôï chung sao cho cha meï coù theå ñöôïc thöïc söï töï do löïa choïn tröôøng hoïc cho con caùi theo löông taâm mình 20.
Ngoaøi ra chính quyeàn coøn coù boån phaän lo lieäu cho moïi coâng daân ñöôïc tham döï thöïc söï vaøo neàn vaên hoùa vaø ñöôïc huaán luyeän thích ñaùng ñeå thi haønh nhieäm vuï vaø quyeàn lôïi coâng daân. Bôûi theá chính quyeàn phaûi baûo ñaûm cho thanh thieáu nieân ñöôïc höôûng moät neàn giaùo duïc hoïc ñöôøng ñaày ñuû, phaûi quan taâm ñeán khaû naêng cuûa nhaø giaùo vaø trình ñoä hoïc vaán cuûa hoïc sinh cuõng nhö phaûi chaêm soùc ñeán caû söùc khoûe cuûa chuùng. Nhö theá chính quyeàn phaûi phaùt trieån toaøn dieän hoïc cheá, nhöng ñöøng queân nguyeân taéc ñoàng traùch nhieäm. Do ñoù phaûi loaïi tröø moïi cheá ñoä ñoäc quyeàn hoïc hieäu 33*, vì taát caû moïi cheá ñoä ñoäc quyeàn thuoäc loaïi naøy ñeàu traùi vôùi quyeàn töï nhieân cuûa con ngöôøi, caûn trôû söï tieán boä vaø vieäc phoå bieán vaên hoùa, laøm tan loaõng baàu khí thuaän hoøa giöõa caùc coâng daân vaø nghòch vôùi thuyeát ña daïng 34* maø ngaøy nay ñang thònh haønh taïi nhieàu coäng ñoaøn 21.
Do ñoù, Thaùnh Coâng Ñoàng khuyeán khích caùc Kitoâ höõu haõy töï ñoäng goùp phaàn vaøo vieäc khaùm phaù nhöõng phöông phaùp giaùo duïc thích hôïp, caùch toå chöùc vieäc hoïc haønh vaø goùp phaàn vaøo vieäc ñaøo taïo caùc giaùo chöùc coù khaû naêng giaùo duïc thanh thieáu nieân moät caùch ñuùng ñaén baèng caùch hoã trôï hoï, vaø nhaát laø qua caùc hoäi phuï huynh hoïc sinh, phaûi theo doõi vaø naâng ñôõ moïi coâng vieäc cuûa nhaø tröôøng, ñaëc bieät vieäc giaùo duïc luaân lyù ñöôïc giaûng daïy nôi ñoù 22.
7. Giaùo duïc luaân lyù vaø toân giaùo nôi hoïc ñöôøng. Hôn nöõa, yù thöùc saâu xa nhieäm vuï voâ cuøng quan troïng laø phaûi aân caàn lo laéng giaùo duïc moïi con caùi mình veà phöông dieän luaân lyù vaø toân giaùo. Giaùo Hoäi, baèng taám loøng öu aùi vaø trôï giuùp ñaëc bieät caàn phaûi hieän dieän cho bieát bao thanh thieáu nieân ñang ñöôïc ñaøo luyeän trong caùc tröôøng khoâng coâng giaùo. 35* Söï hieän dieän aáy ñöôïc cuï theå hoùa qua chöùng töø ñôøi soáng cuûa ngöôøi giaûng daïy vaø höôùng daãn chuùng, qua vieäc toâng ñoà cuûa caùc baïn hoïc 23, vaø nhaát laø qua lôøi giaûng daïy giaùo lyù cöùu roãi cuûa nhöõng linh muïc vaø giaùo daân coù traùch nhieäm baèng nhöõng phöông phaùp thích hôïp vôùi löùa tuoåi vaø hoaøn caûnh, cuøng vôùi vieäc giuùp ñôõ thieâng lieâng baèng moïi saùng kieán thích nghi theo ñieàu kieän thôøi gian vaø söï vieäc.
Giaùo Hoäi cuõng nhaéc nhôû cho cha meï nhieäm vuï quan troïng coá höõu cuûa hoï laø phaûi lo lieäu moïi söï vaø ñoøi hoûi sao cho con caùi hoï coù theå höôûng nhôø nhöõng trôï giuùp aáy vaø ñöôïc taán tôùi trong vieäc giaùo duïc theo tinh thaàn Kitoâ giaùo vaø aên nhòp vôùi giaùo huaán traàn theá.
Ngoaøi ra Giaùo Hoäi coøn ca ngôïi nhöõng cô quan cuõng nhö caùc ñoaøn theå daân söï naøo chuû tröông thuyeát ña daïng trong xaõ hoäi hieän nay vaø chuù taâm ñeán quyeàn töï do toân giaùo, giuùp ñôõ caùc gia ñình ñeå vieäc giaùo duïc con caùi nôi hoïc ñöôøng ñöôïc phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc luaân lyù vaø toân giaùo rieâng cuûa gia ñình hoï 24.
8. Tröôøng Coâng Giaùo. Giaùo Hoäi hieän dieän ñaëc bieät trong laõnh vöïc hoïc ñöôøng qua tröôøng coâng giaùo. 36* Thöïc ra tröôøng coâng giaùo cuõng theo ñuoåi nhöõng muïc tieâu vaên hoùa vaø giaùo duïc nhaân baûn cho thanh thieáu nieân khoâng keùm gì caùc tröôøng khaùc. Ñieàu rieâng bieät cuûa tröôøng coâng giaùo laø coù söù meänh taïo cho moâi tröôøng hoïc ñöôøng moät baàu khí 37* soáng ñoäng, thaám nhuaàn töï do vaø baùc aùi theo tinh thaàn Phuùc AÂm, giuùp thanh thieáu nieân phaùt trieån nhaân caùch mình ñoàng thôøi laøm phaùt trieån con ngöôøi môùi ñaõ ñöôïc thaønh hình khi chòu pheùp röûa toäi. Sau cuøng, tröôøng coâng giaùo coøn phaûi höôùng neàn vaên hoùa chung cuûa nhaân loaïi vaøo vieäc loan truyeàn ôn cöùu roãi ñeå cho caùc hoïc sinh daàn daàn nhaän thöùc veà theá giôùi, cuoäc ñôøi vaø con ngöôøi nhôø aùnh saùng ñöùc tin soi chieáu 25. Nhö theá trong khi môû cöûa tieáp nhaän ñuùng möùc nhöõng ñieàu kieän cuûa thôøi ñaïi ñöông tieán boä, tröôøng coâng giaùo huaán luyeän hoïc sinh bieát möu caàu lôïi ích cho xaõ hoäi traàn gian moät caùch höõu hieäu, vaø chuaån bò cho chuùng bieát phuïc vuï ñeå môû mang Nöôùc Chuùa. Do ñoù, nhôø soáng ñôøi göông maãu vaø toâng ñoà, chuùng trôû neân nhö men cöùu roãi cho coäng ñoaøn nhaân loaïi.
Thöïc vaäy, tröôøng coâng giaùo coøn giöõ moät vai troø raát quan troïng trong hoaøn caûnh chuùng ta ñang soáng, vì coù khaû naêng goùp phaàn lôùn lao trong vieäc chu toaøn söù meänh cuûa Daân Thieân Chuùa vaø giuùp cuoäc ñoái thoaïi 38* giöõa Giaùo Hoäi vaø coäng ñoaøn nhaân loaïi nhaèm ñaït tôùi lôïi ích cho caû ñoâi beân. Vì theá Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá moät laàn nöõa raèng Giaùo Hoäi coù quyeàn thieát laäp vaø ñieàu khieån caùc tröôøng thuoäc caùc caáp vaø caùc ngaønh, nhö Quyeàn Giaùo Huaán ñaõ xaùc nhaän qua nhieàu vaên kieän 26. Coâng Ñoàng cuõng nhaéc laïi raèng vieäc thi haønh quyeàn lôïi naøy seõ ñoùng goùp nhieàu cho vieäc baûo ñaûm töï do löông taâm vaø nhöõng quyeàn lôïi cuûa cha meï cuõng nhö söï tieân boä cuûa neàn vaên hoùa 39*.
Tuy nhieân caùc nhaø giaùo neân nhôù raèng hoï laø nhöõng nhaân vaät chính giuùp cho tröôøng coâng giaùo thöïc hieän ñöôïc nhöõng chöông trình vaø saùng kieán cuûa mình 27. Vaäy hoï phaûi ñöôïc chuaån bò 40* heát söùc chu ñaùo ñeå laõnh hoäi nhöõng kieán thöùc ñaïo ñôøi, ñöôïc chöùng thöïc do nhöõng vaên baèng töông xöùng, cuõng nhö phöông thöùc giaùo duïc phuø hôïp vôùi nhöõng phaùt minh cuûa thôøi ñaïi tieán boä. Caùc nhaø giaùo duïc, nhôø lieân keát vôùi caùc baïn ñoàng nghieäp vaø vôùi caùc hoïc sinh trong tình baùc aùi vaø thaám nhieãm tinh thaàn toâng ñoà, seõ laøm chöùng cho moät vò Thaày duy nhaát laø Chuùa Kitoâ baèng ñôøi soáng cuõng nhö baèng lôøi giaûng daïy. Haõy coäng taùc vôùi nhau, nhaát laø vôùi caùc baäc phuï huynh, vaø trong suoát thôøi gian giaùo huaán, haõy cuøng vôùi hoï quan taâm ñuùng möùc ñeán söï khaùc bieät phaùi tính 41* vaø muïc ñích rieâng cuûa caû hai phaùi trong gia ñình cuõng nhö ngoaøi xaõ hoäi do Chuùa Quan Phoøng ñaõ ñaët ñònh. Haõy coá gaéng khuyeán khích hoïc sinh laøm vieäc rieâng, 42* vaø khi thôøi gian hoïc taäp chaám döùt, haõy tieáp tuïc lieân laïc vôùi chuùng baèng nhöõng yù kieán xaây döïng, tình thaân höõu vaø baèng vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi theo ñuùng tinh thaàn cuûa Giaùo Hoäi. Thaùnh Coâng Ñoàng cuõng tuyeân boá raèng chöùc vuï cuûa nhaø giaùo laø moät hoaït ñoäng toâng ñoà ñích thöïc, raát thích hôïp vaø caàn thieát cho thôøi ñaïi chuùng ta, ñoàng thôøi laø moät phuïc vuï chính ñaùng cho xaõ hoäi. Coâng Ñoàng coøn nhaéc nhôû cho cha meï coâng giaùo boån phaän kyù thaùc con em vaøo caùc tröôøng coâng giaùo neáu hoaøn caûnh thôøi gian vaø nôi choán cho pheùp. Phaûi tuøy khaû naêng naâng ñôõ vaø hôïp taùc vôùi caùc tröôøng aáy ñeå möu caàu lôïi ích cho con em mình 28.
9. Caùc loaïi tröôøng Coâng Giaùo. Taát caû caùc tröôøng tuøy thuoäc Giaùo Hoäi baèng baát cöù caùch naøo phaûi phuø hôïp vôùi hình aûnh cuûa tröôøng coâng giaùo treân theo khaû naêng mình, duø coù theà mang nhöõng hình thöùc khaùc nhau tuøy hoaøn caûnh ñòa phöông 29. Hoäi Thaùnh raát khen ngôïi nhöõng tröôøng coâng giaùo haâu nhaän caû nhöõng hoïc sinh khoâng coâng giaùo, nhaát laø ôû nhöõng mieàn thuoäc caùc Giaùo Hoäi taân laäp.
Ngoaøi ra, khi thieát laäp vaø ñieàu haønh caùc tröôøng coâng giaùo, caàn phaûi ñeå yù ñeán nhöõng nhu caàu cuûa thôøi taân tieán. Vì theá, trong khi quan taâm ñeán caùc tröôøng tieåu hoïc vaø trung hoïc laø neàn taûng cuûa vieäc giaùo duïc, ngöôøi ta cuõng phaûi chuù troïng tôùi nhöõng tröôøng do hoaøn caûnh hieän taïi ñoøi hoûi, chaúng haïn nhöõng tröôøng chuyeân nghieäp 30 vaø kyõ thuaät 43*, nhöõng vieän giaùo huaán cho löùa tuoåi tröôûng thaønh, coå voõ coâng taùc cöùu trôï xaõ hoäi, vaø caû nhöõng nhaø daønh cho nhöõng ngöôøi vì taøn taät caàn ñöôïc chaêm soùc ñaëc bieät, nhöõng tröôøng sö phaïm ñaøo luyeän giaùo chöùc vöøa veà vieäc daïy giaùo lyù, vöøa veà nhöõng hình thöùc giaùo duïc khaùc.
Thaùnh Coâng Ñoàng aân caàn nhaéc nhuû caùc Chuû Chaên cuûa Giaùo Hoäi cuõng nhö moïi Kitoâ höõu ñöøng quaûn ngaïi hy sinh giuùp ñôõ caùc tröôøng coâng giaùo chu toaøn boån phaän ngaøy caøng hoaøn haûo hôn, vaø nhaát laø quan taâm ñeán nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi thieáu thoán phöông tieän vaät chaát, thieáu tình thöông, thieáu söï naâng ñôõ cuûa gia ñình hoaëc coøn xa laï vôùi ñöùc tin.
10. Phaân khoa vaø ñaïi hoïc Coâng Giaùo. Giaùo Hoäi cuõng ñaëc bieät quan taâm ñeán nhöõng tröôøng Cao Ñaúng, nhaát laø nhöõng vieän Ñaïi Hoïc vaø Phaân Khoa 44*. Hôn nöõa, ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp thuoäc quyeàn, Giaùo Hoäi öôùc mong toå chöùc sao cho moãi moân ñöôïc nghieân cöùu töôøng taän theo nhöõng nguyeân taéc rieâng, phöông phaùp rieâng vaø quyeàn töï do rieâng cuûa vieäc nghieân cöùu khoa hoïc, ñeå hieåu caùc moân hoïc aáy ngaøy caøng saâu xa hôn, Vaø ñeå moät khi ñaõ tìm hieåu thaáu ñaùo nhöõng vaàn ñeà môùi meû, cuõng nhö caùc coâng cuoäc tìm toøi cuûa thôøi ñaïi ñang tieán boä, ñoàng thôøi theo ñöôøng loái cuûa caùc vò Tieán Só Giaùo Hoäi, nhaát laø thaùnh Toâma thaønh Aquina, ngöôøi ta seõ nhaän thöùc saâu xa hôn ñöùc tin vaø lyù trí cuøng quy höôùng veà moät muïc ñích duy nhaát 31. Nhö theá, tinh thaàn Kitoâ giaùo seõ hieän dieän moät caùch coâng khai, vöõng maïnh vaø phoå quaùt trong moïi noã löïc ñöa ñeán moät neàn vaên hoùa saâu xa hôn, vaø caùc hoïc vieân xuaát thaân töø nhöõng tröôøng aáy seõ laø nhöõng ngöôøi coù kieán thöùc vöõng chaéc thöïc söï, saün saøng ñaûm nhaän moïi troïng traùch trong xaõ hoäi vaø trôû neân nhaân chöùng ñöùc tin nôi traàn theá 32.
Taïi caùc Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo khoâng coù Phaân Khoa Thaàn Hoïc, 45* neân thaønh laäp moät Vieän hay moät giaûng ñöôøng thaàn hoïc 46* ñeå caùc sinh vieân giaùo daân cuõng coù theå lónh hoäi nhöõng baøi giaûng huaán thích hôïp. Caùc khoa hoïc sôû dó tieán boä ñöôïc laø nhôø ôû caùc cuoäc khaûo cöùu chuyeân bieät coù giaù trò khoa hoïc cao ñoä, neân caùc Ñaïi Hoïc vaø caùc Phaân Khoa Coâng Giaùo phaûi heát söùc naâng ñôõ caùc toå chöùc naøo coù muïc ñích chính yeáu laø xuùc tieán coâng cuoäc khaûo cöùu khoa hoïc.
Thaùnh Coâng Ñoàng tha thieát khuyeân nhuû caùc Vieän Ñaïi Hoïc vaø caùc Phaân Khoa Coâng Giaùo ñaõ ñöôïc phaân phoái thích ñaùng taïi caùc phaàn ñaát khaùc nhau treân hoaøn caàu, phaûi phaùt trieån laøm sao ñeå noåi tieáng khoâng phaûi nhôø soá löôïng maø nhôø ôû phaåm chaát cuûa giaùo huaán. Phaûi deã daõi trong vieäc thu nhaän nhöõng sinh vieân coù nhieàu trieån voïng duø hoï thuoäc thaønh phaàn keùm may maén, nhaát laø nhöõng ngöôøi ñeán töø caùc quoác gia môùi thaønh laäp.
Vì töông lai cuûa xaõ hoäi vaø cuûa chính Giaùo Hoäi lieân keát maät thieát vôùi söï tieán boä cuûa caùc thanh nieân ñang haáp thuï neàn hoïc vaán cao ñaúng 33, neân caùc Vò Chuû Chaên trong Giaùo Hoäi khoâng nhöõng chæ saên soùc ñeán ñôøi soáng thieâng lieâng, maø coøn phaûi chaêm lo vieäc giaùo duïc tinh thaàn cho heát moïi sinh vieân con caùi mình hoïc taïi caùc Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo. Vì theá, sau khi tuøy hoaøn caûnh tham khaûo yù kieán caùc Giaùm Muïc, caùc ngaøi haõy lo lieäu thieát laäp taïi caùc Vieän Ñaïi Hoïc khoâng Coâng Giaùo nhöõng cö xaù vaø trung taâm Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo. ÔÛ ñoù, nhöõng linh muïc, tu só vaø giaùo daân ñöôïc tuyeån choïn vaø huaán luyeän kyõ caøng, seõ thöôøng xuyeân giuùp ñôõ thanh nieân ñaïi hoïc veà phöông dieän tinh thaàn vaø trí tueä. Caùc ngaøi cuõng neân ñaëc bieät quan taâm vaø khuyeán khích nhöõng thanh nieân öu tuù trong caùc Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo cuõng nhö caùc Ñaïi Hoïc khaùc ñeå hoï böôùc vaøo ngheà giaùo neáu thaáy hoï coù khaû naêng giaûng huaán vaø nghieân cöùu.
11. Phaân khoa daïy caùc moân hoïc thaùnh. Giaùo Hoäi ñaët kyø voïng vaøo hoaït ñoäng cuûa caùc phaân khoa daïy caùc moân hoïc thaùnh 34. Vì theá, Giaùo Hoäi uûy thaùc cho caùc phaân khoa aáy moät nhieäm vuï voâ cuøng quan troïng laø chuaån bò sinh vieân cuûa mình, khoâng nhöõng ñeå hoï tieán tôùi chöùc linh muïc, nhöng nhaát laø ñeå hoï hoaëc giaûng daïy taïi caùc gheá giaùo sö cao ñaúng cuûa Giaùo Hoäi, hoaëc caûi tieán caùc moân hoïc nhôø vieäc nghieân cöùu caù nhaân hay ñeå hoï nhaän laõnh nhöõng phaàn vieäc khoù khaên hôn trong nhieäm vuï toâng ñoà cho giôùi trí thöùc. Caùc phaân khoa aáy cuõng coù nhieäm vuï khaûo cöùu saâu xa moïi ngaønh khaùc nhau cuûa caùc moân hoïc thaùnh ñeå moãi ngaøy moät thaáu hieåu töôøng taän hôn Maïc Khaûi Thaùnh, môû roäng hôn di saûn khoân ngoan Kitoâ giaùo do caùc baäc tieàn nhaân truyeàn laïi, phaùt ñoäng cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc anh em ly khai, vôùi caùc ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo, vaø sau heát ñeå giaûi ñaùp nhöõng vaán ñeà do söï tieán boä cuûa caùc hoïc thuyeát ñaët ra 35.
Vì theá, caùc Phaân Khoa Giaùo Hoäi phaûi lo tu chænh nhöõng ñieàu leä cho hôïp thôøi ñeå phaùt trieån maïnh meõ caùc khoa hoïc thaùnh vaø nhöõng khoa hoïc lieân heä. Phaûi söû duïng nhöõng phöông phaùp vaø phöông tieän taân tieán ñeå höôûng caùc sinh vieân ñeán nhöõng cuoäc khaûo cöùu saâu roäng hôn.
12. Hôïp taùc trong laõnh vöïc giaùo duïc. Söï coäng taùc 47* ngaøy moät khaån thieát vaø ñang ñöôïc cuûng coá trong phaïm vi giaùo phaän, quoác gia vaø quoác teá cuõng raát caàn thieát trong laõnh vöïc hoïc ñöôøng. Vì theá, baèng moïi caùch, phaûi lo lieäu theá naøo vieäc hôïp taùc giöõa caùc tröôøng coâng giaùo vôùi nhau ñöôïc thuaän lôïi, ñoàng thôøi vì ích lôïi chung cuûa coäng ñoàng nhaân loaïi ñoøi hoûi, phaûi ñaåy maïnh vieäc hôïp taùc giöõa chính caùc tröôøng coâng giaùo vôùi caùc tröôøng khaùc 36.
Caøng lieân keát vaø coäng taùc chaët cheõ vôùi nhau, nhaát laø ôû baäc Ñaïi Hoïc, caøng thu löôïm ñöôïc nhieàu keát quaû. Vì theá trong moãi Ñaïi Hoïc, caùc Phaân Khoa phaûi hôïp taùc vôùi nhau, tuøy theo muïc tieâu cho pheùp. Chính caùc Ñaïi Hoïc cuõng phaûi lieân keát hoã töông haønh ñoäng, ñoàng thôøi coå voõ nhöõng cuoäc hoïp maët quoác teá, phaân phoái vôùi nhau vieäc nghieân cöùu khoa hoïc, thoâng baùo cho nhau nhöõng phaùt minh, trao ñoåi vôùi nhau caùc giaùo sö trong moät thôøi gian naøo ñoù vaø phaùt huy nhöõng gì mang laïi vieäc hoã trôï lôùn lao hôn.
Keát luaän. Thaùnh Coâng Ñoàng tha thieát khuyeân nhuû caùc thanh nieân haõy yù thöùc nhieäm vuï cao caû cuûa vieäc giaùo duïc, haõy saün saøng nhaän laõnh nhieäm vuï naøy vôùi taâm hoàn quaûng ñaïi, nhaát laø taïi nhöõng mieàn naøo vieäc giaùo duïc thanh nieân ñang bò laâm nguy vì thieáu thaày daïy.
Thaùnh Coâng Ñoàng toû loøng bieát ôn saâu xa ñoái vôùi caùc linh muïc, tu só nam nöõ vaø giaùo daân, ñaõ töï hieán theo tinh thaàn Phuùc AÂm daán thaân vaøo coâng cuoäc troïng ñaïi naøy laø giaùo duïc trong caùc tröôøng thuoäc moïi caáp vaø moïi ngaønh. Ñoàng thôøi khuyeán khích hoï haõy quaûng ñaïi vaø kieân taâm trong boån phaän ñaõ laõnh nhaän, noã löïc vöôn leân trong vieäc ñaøo luyeän hoïc sinh thaám nhuaàn tinh thaàn cuûa Chuùa Kitoâ, trong khoa sö phaïm vaø trong vieäc trau doài kieán thöùc, ñeå hoï khoâng nhöõng ñaåy maïnh cuoäc canh taân beân trong Giaùo Hoäi maø coøn duy trì vaø phaùt huy theâm söï hieän dieän höõu ích cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay nhaát laø trong giôùi trí thöùc.
Taát caû vaø töøng ñieàu ñaõ ñöôïc ban boá trong Tuyeân Ngoân naøy ñeàu ñöôïc caùc Nghò Phuï Thaùnh Coâng Ñoàng chaáp thuaän. Vaø duøng quyeàn Toâng Ñoà Chuùa Kitoâ trao ban, hieäp cuøng caùc Nghò Phuï khaû kính, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùng Toâi pheâ chuaån, cheá ñònh vaø quyeát nghò, vaø nhöõng gì ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng quyeát nghò, Chuùng Toâi truyeàn coâng boá cho Danh Chuùa caû saùng.
Roma, taïi Ñeàn Thaùnh Pheâroâ, ngaøy 28 thaùng 10 naêm 1965.
Toâi, Phaoloâ Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Tieáp theo laø chöõ kyù cuûa caùc Nghò Phuï.
Chuù Thích:
1 Trong soá nhieàu vaên kieän giaûi thích taàm quan troïng cuûa vieäc giaùo duïc, tröôùc heát xem: - Benedictoâ XV, Toâng thö Communes Litteras, 10-4-1919: AAS 11 (1919), trg 172. - Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, 31-12-1929: AAS 22 (1930), trg 49-86. - Pioâ XII, Huaán töø cho thanh nieân A.C.I. 20-4-1946; Discorsi e Radiomessaggi VIII, trg 53-57. - Huaán töø cho caùc ngöôøi cha gia ñình nöôùc Phaùp, 18-9-1951: Discorsi e Radiomessaggi XIII, tr 241-245. - Gioan XXIII, söù ñieäp kyû nieäm 30 naêm ban haønh Tñ Divini Illius Magistri, 30-12-1959: AAS 52 (1960), trg 57-59. - Phaoloâ VI Huaán töø cho caùc hoäi vieân F.I.D.A.E. (Federazione Istituti Dipendenti dall'Autoritaø Ecclesiastica), 30-12-1963: Encicliche e Discorsi di S.S. Paolo VI, I, Roma 1964, trg 601-603. Cuõng neân xem Acta et Documenta Concilio Oecumenico Vaticano II apparando, loaïi I, Antepraeparatoria, 1. III, trg 363-364, 370-371, 373-374. (Trôû laïi ñaàu trang)
1* Kieåu noùi môùi dieãn taû nghóa vuï phaûi luoân giuùp con ngöôøi soáng hôïp thôøi vì hoï coù traùch nhieäm soáng vaø laøm vieäc trong moät theá giôùi luoân tieán boä nhanh choùng. (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Deã daøng hôn vì caùc phöông tieän phong phuù, môùi meû vaø höõu hieäu hôn - khaån caáp hôn - vì neáu khoâng vaäy thì söï sai bieät lieân læ giöõa ngöôøi khoâng ñöôïc chuaån bò, khoâng ñöôïc giaùo duïc vaø neàn vaên minh luoân tieán boä seõ bieán con ngöôøi thaønh naïn nhaân cuûa vaên minh tieán boä ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Gioan XXIII, Tñ Mater et Magistra, 15-5-1961:AAS 53 (1961), trg 413, 415-417, 424. - Tñ Pacem in Terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 278t. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* Caùc nguyeân taéc veà vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc Cô Quan Giaùo Duïc, Khoa Hoïc vaø Vaên Hoùa cuûa Lieân Hieäp Quoác (UNESCO) coâng boá ngaøy 20-11-1958 vôùi 78 phieáu thuaän, khoâng coù phieáu naøo choáng. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn (Deùclaration des droits de l'homme) do Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác chaáp thuaän ngaøy 10-12-1948 vaø xem Deùclaration des droits de l'enfant, 20-11-1959; Protocole additionnel aø la convention de sauvegarde des droits de l'homme et des liberteùs fondamentales, Paris, 20-3-1952; veà Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn, xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in Terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 295t. (Trôû laïi ñaàu trang)
4* Ñaâu ñaâu ngöôøi ta cuõng thaáy nhö theá vaø ñoù cuõng laø moät ñieàu ñaùng möøng. Tuy nhieân Cô Quan Giaùo Duïc, Khoa Hoïc vaø Vaên Hoùa cuûa Lieân Hieäp Quoác (UNESCO) laïi nhaám maïnh tôùi phaåm hôn laø tôùi löôïng. Trong thöïc teá cô quan naøy cho raèng phaåm chaát raát thieáu soùt, roõ raøng nhaát laø söï yeáu keùm cuûa hieäu naêng noäi taïi (söï giaûm bôùt veà baøi hoïc) vaø hieäu naêng ngoaïi taïi (phaåm chaát cuûa vieäc nhaän ñònh söï thöïc). Nhöõng nguyeân nhaân chính yeáu laø do trình ñoä thieáu soùt cuûa caùc giaùo sö vaø do chöông trình khoâng thích hôïp. - Tuyeân Ngoân coù lyù khi nhaán maïnh tôùi maët trong cuûa söï phaùt trieån ñoù. (Trôû laïi ñaàu trang)
5* Söï chaéc chaén cuûa nhöõng nguyeân taéc taâm lyù cho pheùp ta maïnh daïn aùp duïng nhöõng kinh nghieäm ñoù vaø hôn nöõa, söï thaønh coâng cuûa nhöõng cuoäc caûi caùch coøn khuyeán khích ta laøm nhö vaäy. Khoâng caàn phaûi nhaéc laïi ôû ñaây taát caû nhöõng kinh nghieäm ñoù. Tuy nhieân cuõng xin nhaéc ñeán nhöõng gì maø khoa sö phaïm ñaõ duøng tôùi nhö nhöõng lyù thuyeát veà ích lôïi, nhöõng nguyeân taéc veà phoái hôïp luaân lyù vaø veà vieäc taäp trung tinh thaàn, vieäc töï hoaït ñoäng, vieäc caù tính hoùa, vieäc hoaït ñoäng taäp theå vaø veà vieäc töï chuû... (Trôû laïi ñaàu trang)
6* Taát caû ñoái töôïng lo aâu cuûa Giaùo Hoäi laø con ngöôøi toaøn dieän, xaùc vaø hoàn. Hieåu khaùc ñi chính laø phaûn boäi laïi tö töôûng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Gioan XXIII, Tñ Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 402. - CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 17: AAS 57 (1965), trg 21. (Trôû laïi ñaàu trang)
7* Ngöôøi ta coù theå ñònh nghóa danh töø naøy raát nhieàu caùch, nhöng ñeå goïi ñöôïc laø xaùc thöïc, caùc ñònh nghóa ñoù phaûi coù nhöõng ñaëc tính chung sau ñaây:
a. Giaùo duïc chæ coù theå coù nôi loaøi ngöôøi.
b. Noù laø hoaït ñoäng cuûa moät höõu theå ñoái vôùi moät höõu theå khaùc.
c. Hoaït ñoäng naøy ñöôïc höôùng tôùi moät muïc ñích.
d. Muïc ñích ñoù laø ñaït ñöôïc moät soá tính chaát ñaïi cöông giuùp con ngöôøi deõ daøng ñaït ñöôïc lôïi ích cuûa mình. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Pioâ XII, Söù Ñieäp truyeàn thanh, 24-12-1942: AAS 35 (1943), trg 12,19. Gioan XXIII, Tñ Pacem in Terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 259t. Vaø xem nhöõng Tuyeân Ngoân Nhaân Quyeàn ôû ghi chuù 3. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, 31-12-1929: AAS 22 (1930), trg 50t. (Trôû laïi ñaàu trang)
8* Theo Kant, giaùo duïc phaûi phaùt trieån nôi caù nhaân taát caû söï toaøn haûo maø hoï coù theå coù. (Trôû laïi ñaàu trang)
9* Ñoáivôùi Henri Joly, giaùo duïc coù muïc ñích giuùp con nguøi hoaøn toaøn laøm chuû vaø söû duïng ñuùng möùc taát caû moïi khaû naêng cuûa mình. (Trôû laïi ñaàu trang)
10* Hình nhö nhöõng khaùc bieät veà hai phaùi coù tính caùch veà löôïng hôn laø veà phaåm. Noùi theo sinh lyù hoïc, tröôùc thôøi kyø daäy thì, con trai vaø con gaùi coù moät hình thaùi khaù ngang nhau, Nhöng sau ñoù thì hoaøn toaøn khaùc bieät, nhaát laø veà nhöõng hình thaùi caân ñoái (chieàu cao vaø söùc naëng, kích thöôùc, xöông chaäu vaø vai...) (theo Heymans vaø Weinbey). Treân laõnh vöïc taâm lyù, nhöõng söï khaùc vaãn coøn coù tính caùch veà löôïng vaø veà söï töông phaûn giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø chæ thu heïp thaønh söï khaùc bieät veà söï phaùt trieån theo löôïng. Nhöng noùi raèng khoâng coù nhöõng khaùc bieät quan troïng giöõa hai phaùi khoâng coù nghóa laø vieäc giaùo duïc vaø söï ñoái xöû trong xaõ hoäi phaûi hoaøn toaøn gioáng nhau ñoái vôùi caû hai phaùi, vì vaãn coøn coù moät kieåu maãu ñaøn oâng vaø moät kieåu maãu ñaøn baø raát deã phaân tích. (Trôû laïi ñaàu trang)
11* Thuyeát xaõ hoäi hoïc cuûa Durkheim vaø Dewey muoán raèng giaùo duïc söûa soaïn cho ñöùa beù thích öùng vôùi xaõ hoäi chính trò vaø moâi tröôøng rieâng maø sau naày noù seõ soáng. Giaùo duïc laø hoaït ñoäng cuûa caû moät coäng ñoaøn ñoái vôùi moät theá heä ñeå baûo ñaûm cho theá heä ñoù toàn taïi vaø taêng tröôûng khoâng ngöøng. (Trôû laïi ñaàu trang)
12* Aldous Huxley cho raèng phaûi giaùo hoùa con ngöôøi ñeå coù töï do, coâng baèng vaø hoøa bình. (Trôû laïi ñaàu trang)
13* Ñaây laø baûn ñuùc keát tuyeät haûo cuûa moät baûn toùm löôïc veà nhöõng giaùo thuyeát khaùc nhau ñoái vôùi vaán ñeà giaùo duïc. (Trôû laïi ñaàu trang)
14* Bieát bao tieán trieån ñaùng chuù yù töø ñaàu theá kyû naøy treân ba laõnh vöïc taâm lyù, phöông phaùp kyõ thuaät giaûng daïy. (Trôû laïi ñaàu trang)
15* Giaû thuyeát laø ñaõ töï thaéng mình, ñaõ töï thoaùt khoûi leä thuoäc baûn thaân. (Trôû laïi ñaàu trang)
16* Trong xaõ hoäi vaên minh cuûa chuùng ta, ngöôøi ta ñaõ luoân luoân yeân laëng khi ñeà caäp ñeán vaán ñeà naøy. Nhöng ngaøy nay ngöôøi ta boù buoäc phaûi nhaän raèng phaùi tính laø moät hieän töôïng troïng yeáu trong ñôøi soáng caù nhaân vaø caùc daân toäc. Nhaän bieát söï caàn thieát cuûa vieäc giaùo duïc phaùi tính chính laø nhaän thaáy nhöõng bieåu hieän lieân læ cuûa noù (söï baønh tröôùng quaù lyù töûng, khuynh höùng tìm kieám nam tính hay nöõ tính) vaø ngöôøi ta coù theå höôùng daãn nhöõng bieåu hieän ñoù theo moät chieàu höùng thích hôïp vôùi khung caûnh luaân lyù cuûa caùc xaõ hoäi vaên minh. (Trôû laïi ñaàu trang)
17* Quan nieäm tuyeät haûo veà con ngöôøi, moät sinh vaät coù traùch nhieäm phaûi soáng vôùi vaø cho keû khaùc haàu soáng troïn veïn ñôøi soáng cuûa mình. (Trôû laïi ñaàu trang)
18* Trong vaán ñeà luaân lyù, chæ coù söï töï yù chaáp nhaän laø ñaùng keå vì noù giaû thieát ñaõ nhìn thaáy, yeâu thích vaø töï do choïn löïa söï thieän. (Trôû laïi ñaàu trang)
19* Vì söï thaønh coâng toaøn dieän cuûa con ngöôøi tuøy thuoäc ôû vieäc kính troïng quyeàn aáy, vaø vì quyeàn naøy naâng cao giaù trò nhöõng quyeàn cao quyù vaø chính yeáu khaùc cuûa con ngöôøi, moät sinh vaät thoâng minh vaø töï do. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Gioan XXIII, Tñ Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 441t. (Trôû laïi ñaàu trang)
20* Vôùi tö caùch laø con ngöôøi, caùc Kitoâ höõu coù quyeàn höôûng moät neàn giaùo duïc ñaày ñuû vaø thích hôïp. Vôùi tö caùch laø ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, hoï coù quyeàn höôûng moät neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo giuùp hoï xöùng ñaùng ñoùn nhaän söï cung hieán toái cao cho nhaân phaåm con ngöôøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 83. (Trôû laïi ñaàu trang)
21* Laø moät taäp hôïp caùc leã nghi ñeå chu toaøn vieäc kính thôø Thieân Chuùa qua trung gian Chuùa Kitoâ Cöùu Theá. (Trôû laïi ñaàu trang)
22* Chính laø Giaùo Hoäi keát hieäp laøm moät vôùi Chuùa Kitoâ. (Trôû laïi ñaàu trang)
23* Ñònh nghóa vaén taét vaø tuyeät dieäu veà nhöõng boån phaän cuûa ngöôøi Kitoâ höõu ñoái vôùi nhöõng giaù trò töï nhieân trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 36: AAS 57 (1965), trg 41t. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Nhieäm Vuï Muïc Vuï cuûa caùc Giaùm Muïc trong Giaùo Hoäi, soá 12-14. (Trôû laïi ñaàu trang)
24* Tuyeân ngoân noùi veà cha meï tröôùc khi noùi tôùi gia ñình vì chính do nhöõng ngöôøi thuoäc gia ñình maø Tuyeân Ngoân chaáp nhaän quyeàn lôïi vaø boån phaän laø "nhöõng nhaø giaùo duïc ñaàu tieân vaø chính thöùc". - Ñieàu naøy khaùc vôùi Thoâng Ñieäp Divini Illius Magistri noùi nhieàu veà gia ñình. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 59t. Tñ Mit Brenender Sorge, 14-3-1937: AAS 29 (1937), trg 164t. - Pioâ XII, Huaán töø cho ñaïi hoäi toaøn quoác laàn ñaàu tieân cuûa Hieäp Hoäi Coâng Giaùo caùc giaùo chöùc YÙ (A.I.M.C.), 18-9-1946: Discorsi e radiomessaggi VIII, trg 218. (Trôû laïi ñaàu trang)
25* Thuôû sô khai gia ñình cung caáp moïi söï cho con ngöôøi. Nhöng veà sau tín ngöôõng ñöôïc daønh cho toân giaùo, binh bò vaø taøi phaùn ñöôïc daønh cho quoác gia, kinh teá ñöôïc daønh cho kyõ ngheä, gia ñình chæ coøn laïi coù chöùc vuï giaùo duïc.
Nhöng chính ra chöùc vuï naøy laïi bò haïn heïp tuøy thuoäc vaøo khaû naêng giaùo huaán cuûa gia ñình.
Vaû laïi, vì chöùc vuï naøy coù tính caùch baûo toàn hôn laø bieán ñoåi, hay vì chính noù ñaõ quaù loãi thôøi, neân khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa caû theá giôùi hieän ñaïi.
Vì phaïm vi kinh nghieäm quaù nhoû heïp ñaày nhöõng maõnh löïc traùi ngöôïc ñoái choïi nhau, vaø ngöôøi thanh nieân thöôøng chöa ñöôïc söûa soaïn laïi giöõ nhieäm vuï quaù quan troïng, neân gia ñình khoâng duy trì ñöôïc ñòa vò chính yeáu nhö nhöõng thôøi xa xöa. Treû con khoâng nhöõng chæ thích nghi vôùi söï vaät, nhöng caû vôùi nhöõng saûn phaåm kyõ ngheä vaø nhöõng sinh vaät chung quanh. Noù phaûn öùng laïi baèng nhöõng caûm xuùc sau naøy seõ thaønh nhaân caùch cuûa noù. Thaät ra, neàn giaùo duïc gia ñình chính noù khoâng phaûi laø taát caû. Ñuùng hôn, noù coäng taùc vaøo moät coâng cuoäc vöôït quaù taàm sùc cuûa noù. (Trôû laïi ñaàu trang)
26* haàu nhö chæ coù gia ñình Kitoâ giaùo coøn giöõ ñöôïc hoïc thuyeát chaân chính veà luaân lyù, xaõ hoäi, chính trò vaø toân giaùo. Caùc hoïc thuyeát ñoù thaám nhuaàn cuoäc soáng vaø gieo raéc aûnh höôûng cuûa gia ñình, gioáng nhö nhöõng thôøi sô khai khi toân giaùo coøn ñi lieàn vôùi thaønh thò vaø quoác gia, vaø neàn giaùo duïc toân giaùo song song vôùi neàn giaùo duïc chính trò vaø gia ñình. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 11 vaø 35: AAS 57 (1965), trg 16 vaø 40t. (Trôû laïi ñaàu trang)
27* Treû con khoâng ñöôïc thuoäc veà gia ñình nöõa, nhöng thuoäc veà xaõ hoäi hoaëc quoác gia. Ñoù laø moät kyø voïng thaùi quaù traùi ngöôïc haún vôùi nhöõng ñoøi hoûi thieát ñònh cuûa chính löông taâm.
Neáu quoác gia coù giöõ quyeàn kieåm soaùt thì ñaây laø lyù do: vì laø cô quan phaùp luaät toái cao, quoác gia coù nhieäm vuï baûo ñaûm ñeå moïi ngöôøi ñöôïc huaán luyeän veà trí thöùc, ngheà nghieäp, luaân lyù vaø thieâng lieâng caàn thieát cho cuoäc soáng cuûa hoï. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Xem Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 63t. - Pioâ XII, Söù ñieäp truyeàn thanh, 1-6-1941: AAS 33 (1941), trg 200; Huaán töø cho ñaïi hoäi toaøn quoác laàn ñaàu tieân cuûa Hieäp Hoäi Coâng Giaùo caùc giaùo chöùc YÙ, 8-9-1946: Discorsi e Radiomessaggi VIII, trg 218. - Veà nguyeân taéc ñoàng traùch nhieäm, xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in Terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 294.(Trôû laïi ñaàu trang)
28* Taát caû ñoaïn naøy ñeàu lyù luaän veà söù meänh giaùo duïc cuûa Giaùo Hoäi baét nguoàn töø baûn tính xaõ hoäi nhaân baûn cuûa mình vaø töø nhöõng quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi maø Giaùo Hoäi coù boån phaän phaûi thaêng tieán. Giaùo Hoäi laõnh traùch nhieäm thieâng lieâng ñoái vôùi caùc con caùi mình nôi Chuùa Kitoâ. (Trôû laïi ñaàu trang)
29* Giaùo Hoäi cung caáp moät phöông tieän heát söùc toát ñeïp ñeå giaùo duïc con ngöôøi. Giaùo Hoäi xeùt tôùi con ngöôøi toaøn dieän thuoäc moïi ngheà nghieäp vaø moïi löùa tuoåi. Hôn nöõa, Giaùo Hoäi coøn theo doõi con ngöôøi qua caùc giai ñoaïn phaùt trieån vaø coáng hieán cho moãi löùa tuoåi nhöõng phöông theá giaùo duïc thích hôïp. Ñoái vôùi treû thì coù caùc taäp quaùn vaø thaàn thoaïi. - Ñoái vôùi nhöõng thanh nieân thì coù nhöõng baøi hoïc vaø söï naâng ñôõ tuyeät haûo veà luaân lyù. - Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh thì coù moät thuyeát mang laïi nhöõng giaûi ñaùp cho moïi vaán ñeà cuûa cuoäc soáng. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 53t, 56t. - Tñ Non abbiamo bisogno, 29-6-1931: AAS 23 (1931), trg 311t, - Pioâ XII, Thö cuûa Quoác Vuï Khanh gôûi cho tuaàn leã xaõ hoäi YÙ laàn thöù XXVIII, 20-9-1955: L'Osservatore Romano, 29-9-1955. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Giaùo Hoäi ca töïng caùc nhaø caàm quyeàn daân söï ñòa phöông, quoác gia vaø quoác teá yù thöùc nhöõng nhu caàu khaån thieát cuûa thôøi ñaïi hieän nay, heát söùc coá gaéng ñeå moïi daân toäc coù theå tham döï vaøo vieäc giaùo duïc ñaày ñuû hôn vaø vaøo neàn vaên hoùa cuûa nhaân loaïi. Xem Phaoloâ VI: Dieãn vaên tröôùc Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác, 4-10-1965: AAS 57 (1965), trg 877-885. (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem Pioâ XI, Töï saéc Orbem catholicum, 29-6-1923: AAS 15 (1923), trg 327-329; Saéc leänh Provido Sane, 12-1-1935: AAS 27 (1935), trg 145-152. - CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Nhieäm Vuï muïc vuï cuûa caùc Giaùm Muïc trong Giaùo Hoäi, soá 13 vaø 14. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá veà phuïng vuï Thaùnh, soá 14: AAS 56 (1964), trg 104. (Trôû laïi ñaàu trang)
30* Laø nhöõng phöông theá maø neàn vaên minh hieän ñaïi söû duïng trong laõnh vöïc giaùo huaán vaø laõnh vöïc truyeàn thoâng xaõ hoäi. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem CÑ vat. II Saéc leänh veà caùc Phöông Tieän Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi, soá 13 vaø 14: AAS 56 (1964), trg 149t. (Trôû laïi ñaàu trang)
31* Hieän nay hoïc ñöôøng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh roõ trong vai troø tinh thaàn vaø xaõ hoäi. Thöôøng thöôøng ngöôøi ta noùi tôùi vai troø thöù nhaát maø queân khoâng nhaán maïnh ñeán vai troø thöù hai. Theo ñònh nghóa, neàn giaùo duïc ñích thöïc phaûi laø giaùo duïc ñaïi chuùng, nghóa laø chuaån bò tinh thaàn cho con ngöôøi tham gia vaøo vieäc ñieàu haønh xaõ hoäi baèng söï chieám höõu ñöôïc caùc bieåu töôïng (bieåu töôïng veà khoa hoïc, kyõ thuaät, lòch söû, chính trò, kinh teá, ngheä thuaät, toân giaùo, taét moät lôøi taát caû di saûn vaên hoùa cuûa nhaân loaïi). Bí nhieäm cuûa hoïc ñöøng chính laø vieäc khôûi söï tìm veà nhöõng bieåu töôïng bao boïc taát caû nhöõng tình caûm cao quyù cuûa nhaân loaïi, ñeå nhôø ñoù caùc ñoøi hoûi cuûa tinh thaàn thaät söï ñöïc thaønh hình. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Xem Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 76. - Pioâ XII, Huaán töø cho Hieäp Hoäi Giaùo Chöùc Coâng Giaùo Bavaria, 31-12-1956: Discorsi e Radiomessaggi XVIII, trg 746. (Trôû laïi ñaàu trang)
32* Tuyeân Ngoân khoâng ñi ngöôïc laïi nguyeân taéc öu tieân veà quyeàn haïn cuûa quoác gia trong vieäc giaùo duïc. Tuyeân Ngoân chæ ñoøi hoûi söï coâng baèng phaân phoái theo quyeàn cuûa con ngöôøi vaø cuûa ngöôøi coâng daân. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem CÑ Giaùo Tænh Cincinnati III, naêm 1961: Collectio Lacensis III, coät 1240, c/d. - Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 60, 63t. (Trôû laïi ñaàu trang)
33* Nguyeân taéc giöõ ñoäc quyeàn caùc hoïc ñöôøng laø: quoác gia laø cô quan cuûa yù chæ taäp theå vaø nguyeân khôûi cuûa nhaân loaïi, quoác gia coù söù meänh ñaûm baûo vaän meänh ghi saün trong hieán phaùp daân toäc. Muïc ñích cuûa quoác gia laø gaây ñöôïc söï thuaàn nhaát roõ reät trong caùc taâm thöùc, tình caûm, yù kieán vaø khaùt voïng cuûa toaøn taäp theå. Do ñoù, giaùo duïc coù muïc ñích taïo neân moät thöù quaàn chuùng trong ñoù caù nhaân bò ñoàng hoùa vaø bò tieâu dieät. Ñoù laø söï choái boû caùc quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
34* Ñeå caùc saùng kieán muoán thí nghieäm nhöõng ñieàu ham thích ñöôïc töï do phaùt trieån, vaø nhôø nhöõng kinh nghieäm ñoù, taát caû taäp theå theâm phong phuù. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 Xem Pioâ XI, Tñ. Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 63. - Tñ. Non abbiamo bisogno, 29-6-1963: AAS 91931), trg 305. - Pioâ XII, Thö cuûa Quoác vuï khanh gôûi cho tuaàn leã xaõ hoäi laàn thöù XVIII taïi YÙ, 20-9-1955: L'Osservatore Romano, 29-9-1955. - Phaoloâ VI, Huaán töø cho Hieäp Hoäi thôï thuyeàn Kitoâ giaùo YÙ (A.C.L.I.), 6-10-1963: Encicliche e Discorsi di Paolo VI, I, Roma 1964, trg 230. (Trôû laïi ñaàu trang)
22 Xem Gioan XXIII, Söù ñieäp kyû nieäm 30 naêm ban haønh Tñ. Divini Illius Magistri, 30-12-1959: AAS 52 (1960), trg 57. (Trôû laïi ñaàu trang)
35* Chuùng ta haõy so saùnh ñoaïn naøy vôùi khoaûn 1374 trong giaùo luaät: "Tröø nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm ñaõ ñöôïc bieän minh, caùc thanh thieáu nieân coâng giaùo khoâng ñöôïc theo hoïc nhöõng tröôøng khoâng coâng giaùo, trung laäp, hoaëc khoâng phaân bieät toân giaùo". Tuyeân Ngoân naøy cuûa Coâng Ñoàng ñaõ tieán boä bieát bao khi nhìn nhaän söï hieän dieän cuûa caùc treû em coâng giaùo nôi nhöõng hoïc ñöôøng khoâng coâng giaùo nhö laø moät ñieàu töï nhieân, vì vaán ñeà laø cha meï caùc treû em ñoù phaûi giuùp ñôõ vaøo ñeå coù moät neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo. Vì theá "söï va chaïm giöõa Giaùo Hoäi vaø theá giôùi ngoaøi Kitoâ giaùo ngaøy nay khoâng coøn ñoäc haïi nhö 50 naêm tröôùc ñaây nöõa. Rieâng phaàn Giaùo Hoäi, Giaùo Hoäi ñaõ chuù yù nhieàu hôn tôùi nhöõng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi chöa bieát Phuùc AÂm. Coâng Ñoàng ñaõ coá yù ñaët mình vaøo ñuùng traøo löu caùc ñoøi hoûi khaån thieát cuûa theá giôùi ngaøy nay" (Edmond Vandermeersch SJ.). (Trôû laïi ñaàu trang)
23 Giaùo Hoäi raát quyù troïng hoaït ñoäng toâng ñoà do caùc giaùo sö vaø hoïc sinh coâng giaùo coù theå thöïc hieän ñöôïc trong laõnh vöïc hoïc ñöôøng. (Trôû laïi ñaàu trang)
24 Xem Pioâ XII, Huaán töø cho Hieäp Hoäi Coâng Giaùo Bavaria, 31-12-1956: Discorsi e Radiomessaggi XVIII, trg 745t. (Trôû laïi ñaàu trang)
36* Tröôøng hoïc coâng giaùo khoâng caàn phaûi thaønh coâng nhieàu veà kinh taøi hay soá löôïng, nhöng caàn ñaày ñuû duïng cuï nhaát, hôïp thôøi nhaát xeùt veà caùc phöông phaùp giaùo duïc vaø giaùo huaán. (Trôû laïi ñaàu trang)
37* Coâng giaùo tieán haønh nhö men trong boät, phaûi len loûi vaøo caùc tröôøng hoïc naøy. Ngay caû ôû Vieät Nam cuõng theá. Thôøi xöa, chæ moät "nhoùm nhoû" tín höõu maø ñaõ laøm soáng ñoäng caû moät khoái ñoâng ñaûo chöa nhaän bieát Thieân Chuùa vaø ñaõ chinh phuïc hoï trôû veà vôùi Ngaøi. (Trôû laïi ñaàu trang)
25 Xem CÑ Giaùo tænh Westminster I, naêm 1852: Collestio Lacensis III, coät 1334, 1/b. - Pioâ XI, Tñ Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 77t. - Pioâ XII, Huaán töø cho Hieäp Hoäi Giaùo Chöùc Coâng Giaùo Bavaria 31-12-1956: Discorsi e Radiomessaggi XVIII, trg 746. - Phaoloâ VI, Huaán töø cho caùc Hoäi vieân F.I.D.A.E. (Federazione Istituti Dipendenti dall'Autoritaø Ecclesiastica), 30-12-1963: Encicliche e Discorsi di Paolo VI, I, Roma 1964, trg 602t. (Trôû laïi ñaàu trang)
38* Laø nhòp caàu giao keát giöõa Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi traàn theá, hoïc ñöôøng Kitoâ giaùo theå hieän söï hoøa hôïp giöõa khoa hoïc vaø toân giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
26 Xem ñaëc bieät laø caùc taøi lieäu trong ghi chuù 1; hôn nöõa, quyeàn lôïi naøy cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc nhieàu Coâng Ñoàng giaùo tænh, cuõng nhö nhöõng tuyeân ngoân môùi nhaát ñöôïc nhieàu Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coâng boá. (Trôû laïi ñaàu trang)
39* Nhöõng chuù giaûi ôû treân ñaõ minh chöùng ñaày ñuû lôøi quaû quyeát naøy. (Trôû laïi ñaàu trang)
27 Xem Pioâ XI, Tñ. Divini Illius Magistri, n.v.t. trg 80t. - Pioâ XII, Huaán töø cho Hieäp Hoäi Giaùo Chöùc Coâng Giaùo trung hoïc YÙ (U.C.I.I.M.), 5-1-1944: Discorsi e Radiomessaggi XV, trg 551-556. - Gioan XXIII, Huaán töø cho ñaïi hoäi Hieäp Hoäi Coâng Giaùo caùc Giaùo Chöùa YÙ (A.I.M.C.) laàn VI, ngaøy 5-9-1959: Discorsi , Messaggi, Colloqui, I, Roma 1960, trg 427-431. (Trôû laïi ñaàu trang)
40* Vieäc chuaån bò caùc nhaø giaùo duïc chính laø neàn taûng cho neàn vaên hoùa nhaân baûn. Söï chuaån bò ñoù khôûi söï töø caáp sô hoïc, nhöng nhaát laø ôû baäc trung hoïc vôùi nhöõng phaùt minh khoa hoïc, luaân lyù vaø thaåm myõ baûo ñaûm cho hoï moät kieán thöùc phoå quaùt giuùp vaøo vieäc giaûi phoùng taâm trí. Sau ñoù vieäc huaán luyeän veà taâm lyù sö phaïm seõ giuùp hoï nhaäy caûm tröôùc nhöõng vaán ñeà maø hoï seõ gaëp phaûi trong söù maïng daãn daét thanh thieáu nieân. Sau cuøng, söï ñaøo taïo luaân lyù vaø toân giaùo seõ giuùp hoï thaáy roõ lyù töôûng sieâu nhieân cuûa con ngöôøi maø nhöõng taâm hoàn ñöôïc hoï dìu daét phaûi theo ñoù maø soáng. (Trôû laïi ñaàu trang)
41* Nam tính vaø nöõ tính khaùc nhau vaø boå tuùc cho nhau. Nghóa laø chuùng ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng hoaøn caûnh rieâng bieät ñeå sinh tröôûng vaø phaùt trieån, nhöng ñoàng thôøi chuùng cuõng aûnh höôûng laãn nhau moät caùch toát ñeïp. Tuy nhieân, neáu muoán xeùt tôùi moät neàn giaùo duïc hoãn hôïp cho caû hai phaùi, ta phaûi ñeå yù tôùi tình traïng ñaïi cöông veà phong tuïc cuõng nhö phaûi löu yù tôùi taâm tình cuûa moãi daân toäc. (Trôû laïi ñaàu trang)
42* Ñaây laø ñaëc ñieåm cuûa nhöõng phöông phaùp naêng ñoäng hieän ñaïi. (Trôû laïi ñaàu trang)
28 Xem Pioâ XII, Huaán töø Hieäp Hoäi Giaùo Chöùc Coâng Giaùo trung hoïc YÙ (U.C.I.I.M.), 5-1-1954, n.v.t. trg 555. (Trôû laïi ñaàu trang)
29 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø cho Cô Quan Quoác Teá Giaùo Duïc Coâng Giaùo (O.I.E.C.), 25-2-1964: Encicliche e Discorsi di Paolo VI, II, Roma 1964, trg 232. (Trôû laïi ñaàu trang)
30 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø cho Hieäp Hoäi Coâng Giaùo caùc Thôï Thuyeàn YÙ (A.C.I.I.), 6-10-1963: Encicliche e Discorsi di Paolo VI, I, Roma 1964, trg 229. (Trôû laïi ñaàu trang)
43* Laäp ra nhieàu loaïi tröôøng laø ñeå khai thaùc toái ña nhöõng khaû naêng caù nhaân vaø nhaèm tôùi söï ñieàu hoøa caùc tieàm naêng cuûa con ngöôøi trong quoác gia. Ñaây laø moät trong nhöõng ñaëc tính cuûa neàn vaên minh hieän ñaïi, khoâng muoán ñeå moät taøi nguyeân naøo cuûa quoác gia bò uoång phí. (Trôû laïi ñaàu trang)
44* Ñaây laø moät ñoaïn vaên tuyeät dieäu xaùc ñònh vai troø giaùo huaán cao ñaúng cuûa coâng giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
31 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø cho Ñaïi Hoäi Quoác Teá laàn thöù VI veà thuyeát Toâma, 10-9-1965: AAS 57 (1965), trg 788-792. (Trôû laïi ñaàu trang)
32 Xem Pioâ XII, Huaán töø cho giaùo chöùc vaø sinh vieân caùc tröôøng cao ñaúng Coâng Giaùo Phaùp, 21-9-1950: Discorsie Radiomessaggi XII, trg 219-221; - Thö gôûi ñaïi hoäi "Pax Romana" laàn thöù XXII, 12-8-1952: Discorsi e Radiomessaggi XIV, trg 567-569. - Gioan XXIII, Huaán töø cho Lieân Vieän Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo, 1-4-1959: Discorsi, Messaggi, Colloqui, I, Roma 1960, trg 226-229; - Phaoloâ VI, Huaán töø cho hoäi ñoàng giaùo sö Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Milan, 5-4-1964: Encicliche e Discorsi di Paolo VI, Roma 1964, trg 438-443. (Trôû laïi ñaàu trang)
45* Moät trong nhöõng muïc ñích cuûa caùc phaân khoa thaàn hoïc laø löu truyeàn maõi maõi vaø coå voõ tö töôûng coâng giaùo trong theá giôùi baèng caùch höôùng daãn luoàng suy tö Kitoâ giaùo. (Trôû laïi ñaàu trang)
46* Ñoù laø ñieàu kieän toái thieåu, vì neáu khoâng ñöôïc nhö vaäy, caùc ñaïi hoïc Coâng Giaùo cuõng chæ gioáng nhö nhöõng ñaïi hoïc thoâng thöôøng vì chæ lo laéng tôùi nhöõng vieäc traàn gian. (Trôû laïi ñaàu trang)
33 Xem Pioâ XII, Huaán töø cho Hoäi Ñoàng Giaùo Sö vaø caùc sinh vieân Ñaïi Hoïc Roma, 15-6-1952: Discorsi e Radiomessaggi XIV, trg 208: "Höôùng ñi cuûa xaõ hoäi ngaøy mai tröôùc heát caên cöù treân naõo traïng vaø taâm thöùc cuûa caùc Ñaïi Hoïc hieän nay". (Trôû laïi ñaàu trang)
34 Xem Pioâ XI, Toâng hieán Deus Scientiarum Dominus, 24-5-1931: AAS 23 (1931), trg 245-247. (Trôû laïi ñaàu trang)
35 Xem Pioâ XII, Tñ Humani Generis, 12-8-1950: AAS (1950), trg 568t, 578. - Phaoloâ VI, Tñ Ecclesiam suam, phaàn III, 6-8-1964: AAS 56 (1964), trg 637-659. - CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Hieäp Nhaát: AAS 57, trg 90-107. (Trôû laïi ñaàu trang)
47* Söï phoái trí hoïc ñöôøng ngaøy nay ñöôïc cuï theå hoùa ñaëc bieät chính laø nhôø Cô Quan Giaùo Duïc, Khoa Hoïc vaø Vaên Hoùa Lieân Hieäp Quoác (UNESCO). Taát caû caùc neàn vaên minh vaø caùc lyù thuyeát ñeàu gaëp gôõ nhau taïi ñoù, qua vieäc coäng taùc quoác teá raát phong phuù vaø deã daøng; ngöôøi ta thi ñua nhau trong moïi laõnh vöïc: vaät chaát vaø chính trò, luaân lyù vaø tinh thaàn nhaèm naâng cao moïi chuûng toäc. (Trôû laïi ñaàu trang)
36 Xem Gioan XXIII, Tñ Pacem in Terris, 11-4-1963: AAS 55 (1963), trg 248 vaø caùc ñoaïn khaùc. (Trôû laïi ñaàu trang)