Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Nhieäm Vuï Muïc Vuï
Cuûa Caùc Giaùm Muïc Trong Giaùo Hoäi
Christus Dominus
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông II
Caùc Giaùm Muïc Vôùi Caùc Giaùo Hoäi
Ñòa Phöông Hay Giaùo Phaän
I. Caùc Giaùm Muïc Giaùo Phaän
11. YÙ nieäm veà Giaùo huaán vaø phaän söï Giaùm Muïc trong giaùo phaän. Giaùo phaän laø moät phaàn Daân Thieân Chuùa ñöôïc giao phoù cho moät Giaùm Muïc chaêm soùc, vôùi söï coäng taùc cuûa linh muïc ñoaøn, ñeå nhôø lieân keát vôùi vò chuû chaên cuûa mình vaø qua ngaøi, giaùo phaän ñöôïc taäp trung trong Chuùa Thaùnh Thaàn nhôø Phuùc AÂm vaø Thaùnh Theå, laøm thaønh moät Giaùo Hoäi rieâng bieät, trong ñoù Giaùo Hoäi Duy Nhaát, Thaùnh Thieän, Coâng Giaùo vaø Toâng Truyeàn cuûa Chuùa Kitoâ hieän dieän vaø haønh ñoäng thöïc söï. 9*
Ñöôïc uûy thaùc chaêm soùc moät Giaùo Hoäi rieâng bieät, moãi Giaùm Muïc daãn daét caùc con chieân cuûa mình nhaân danh Chuùa, döôùi quyeàn Ñöùc Giaùo Hoaøng, vôùi danh nghóa laø chuû chaên rieâng, thöôøng xuyeân vaø tröïc tieáp khi thi haønh nhieäm vuï giaùo huaán, thaùnh hoùa vaø cai quaûn caùc con chieân. Tuy nhieân caùc ngaøi phaûi nhìn nhaän nhöõng quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa caùc Thöôïng Phuï hay nhöõng Ñaáng Thaåm Quyeàn phaåm traät khaùc 1.
Caùc Giaùm Muïc phaûi chaêm lo nhieäm vuï toâng ñoà cuûa mình nhö nhöõng chöùng nhaân cuûa Chuùa Kitoâ tröôùc maët moïi ngöôøi, chaúng nhöõng saên soùc nhöõng keû ñaõ theo vò Thuû Laõnh caùc chuû chaên, maø laïi heát loøng hy sinh cho nhöõng ngöôøi baát cöù caùch naøo ñaõ ñi laïc ñöôøng chaân lyù hay khoâng bieát Phuùc AÂm vaø loøng nhaân töø cöùu chuoäc cuûa Chuùa Kitoâ, cho ñeán khi taát caû, sau cuøng seõ “ñi trong söï chí thieän, chí coâng vaø chaân thaät” (Eph 5,9).
12. Nhieäm vuï giaùo huaán. Trong khi thi haønh chöùc vuï giaùo huaán cuûa mình, caùc Giaùm Muïc phaûi loan baùo cho moïi ngöôøi bieát Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ, moät nhieäm vuï troåi vöôït treân caùc chöùc vuï chính yeáu cuûa caùc ngaøi 2, baèng caùch nhôø söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi hoï chaáp nhaän ñöùc tin hoaëc laøm cho hoï vöõng maïnh trong ñöùc tin soáng ñoäng. Caùc ngaøi haõy trình baøy cho hoï toaøn veïn maàu nhieäm Chuùa Kitoâ, töùc nhöõng chaân lyù maø neáu khoâng bieát tôùi laø khoâng bieát Chuùa Kitoâ, vaø cuõng phaûi trình baøy con ñöôøng ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa maïc khaûi ñeå laøm vinh danh Ngöôøi vaø nhôø ñoù, hoï ñöôïc haïnh phuùc tröôøng cöûu 3.
Hôn nöõa, caùc ngaøi phaûi minh chöùng raèng theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa, chính caùc thöïc taïi traàn theá vaø caùc toå chöùc nhaân loaïi ñaõ ñöôïc an baøi ñeå cöùu roãi con ngöôøi, vaø do ñoù chuùng coù theå goùp phaàn khoâng ít trong vieäc kieán taïo Thaân Theå Chuùa Kitoâ.
Vì theá, döïa theo giaùo thuyeát cuûa Giaùo Hoäi, caùc ngaøi phaûi daïy cho hoï bieát phaûi kính troïng nhaân vò, kính troïng töï do vaø caû ñôøi soáng theå xaùc nhö theá naøo; phaûi kính troïng gia ñình, coøn söï hôïp nhaát vaø beàn vöõng cuûa noù, cuõng nhö vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi nhö theá naøo; phaûi toân troïng coäng ñoàng daân söï vôùi caùc luaät leä vaø nhöõng ngheà nghieäp cuûa noù nhö theá naøo; phaûi quí troïng lao coâng, giaûi trí, ngheä thuaät vaø nhöõng khaùm phaù kyõ thuaät nhö theá naøo; phaûi meán chuoäng söï ngheøo khoù cuõng nhö söï sung tuùc ra sao. Sau cuøng caùc ngaøi phaûi trình baøy nhöõng lyù leõ giaûi quyeát caùc vaán ñeà raát heä troïng lieân quan ñeán vieäc chieám höõu, phaùt trieån vaø vieäc phaân phoái hôïp lyù cuûa caûi vaät chaát, nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi hoøa bình vaø chieán tranh, tôùi moái bang giao huynh ñeä giöõa moïi daân toäc 4.
13. Caùch trình baøy giaùo thuyeát Kitoâ giaùo ngaøy nay. Caùc ngaøi phaûi trình baøy giaùo thuyeát Kitoâ giaùo moät caùch thích hôïp vôùi nhöõng nhu caàu cuûa thôøi ñaïi, nghóa laø ñaùp öùng nhöõng khoù khaên vaø nhöõng vaán ñeà ñang laøm cho moò ngöôøi xao ñoäng vaø khaéc khoaûi nhaát. 10* Caùc Ngaøi cuõng phaûi coi soùc giaùo thuyeát ñoù baèng caùch daïy cho chính caùc tín höõu bieát beânh vöïc vaø phoå bieán noù. Trong vieäc giaûng truyeàn giaùo thuyeát naøy, caùc ngaøi phaûi toû loøng aân caàn töø maãu cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi heát moïi ngöôøi, tín höõu cuõng nhö löông daân, vaø phaûi chaêm soùc ñaëc bieät ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, nhöõng keû heøn keùm, maø Chuùa ñaõ sai caùc ngaøi rao giaûng Phuùc AÂm cho hoï.
Vì Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï tìm ñeán ñoái thoaïi vôùi xaõ hoäi loaøi ngöôøi, trong ñoù Giaùo Hoäi ñang soáng 5, neân tröôùc tieân boån phaän cuûa caùc Giaùm Muïc laø ñeán vôùi moïi ngöôøi, keâu goïi vaø coå voõ caùc cuoäc ñoái thoaïi vôùi hoï. Trong nhöõng cuoäc ñoái thoaïi thuoäc vieãn töôïng cöùu roãi ñoù, ñeå chaân lyù luoân luoân lieân keát vôùi baùc aùi, kieán thöùc ñi lieàn vôùi tình yeâu, caàn phaûi laøm noåi baät tính chaát minh baïch cuûa ngoân ngöõ, cuøng söï khieâm toán vaø loøng nhaân haäu, cuõng nhö söï khoân ngoan ñuùng möùc, nhöng ñaày tin töôûng, vì khi söï tin töôûng hoã trôï tình baïn höõu thì cuõng lieân keát caùc taâm hoàn 6.
Caùc ngaøi phaûi coá gaéng duøng nhöõng phöông tieän khaùc nhau saün coù trong thôøi ñaïi chuùng ta ñeå loan baùo giaùo thuyeát Kitoâ giaùo, tröôùc heát laø vieäc giaûng thuyeát vaø vieäc toå chöùc daïy giaùo lyù: caû hai luoân luoân giöõ moät ñòa vò chính yeáu; sau ñoù trình baøy giaùo thuyeát trong caùc hoïc ñöôøng, caùc hoïc hoäi, caùc buoåi thuyeát trình vaø nhöõng cuoäc hoäi hoïp döôùi moïi hình thöùc; vaø ñöøng queân phoå bieán giaùo lyù ñoù baèng nhöõng baûn tuyeân ngoân nhaân moät vaøi bieán coá, cuõng nhö baèng baùo chí vaø nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi khaùc nhau; caàn phaûi hoaøn toaøn taän duïng caùc phöông tieän naøy ñeå rao truyeàn Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ 7.
14. Toå chöùc daïy giaùo lyù. Caùc ngaøi phaûi lo laéng ñeå vieäc toå chöùc daïy giaùo lyù ñöôïc thöïc hieän chu ñaùo cho caùc thieáu nhi, cho thanh thieáu nieân vaø cho caû nhöõng ngöôøi ñaõ tröôûng thaønh vôùi muïc ñích laø laøm cho ñöùc tin nôi moïi ngöôøi, sau khi ñöôïc giaùo thuyeát soi daãn, trôû neân soáng ñoäng, minh baïch vaø höõu hieäu. Caùc ngaøi phaûi lo laéng ñeå vieäc truyeàn ñaït giaùo lyù coù theå theo moät thöù töï thích öùng vaø moät phöông phaùp khoâng nhöõng xöùng hôïp vôùi moân ñang hoïc hoûi maø coøn hôïp vôùi tính tình, khaû naêng, tuoåi taùc vaø caû hoaøn caûnh sinh soáng cuûa caùc thính giaû; vieäc daïy giaùo lyù ñoù cuõng phaûi döïa treân Thaùnh Kinh, Thaùnh Truyeàn, Phuïng Vuï, Giaùo Huaán vaø ñôøi soáng Giaùo Hoäi.
Ngoaøi ra, caùc ngaøi haõy lo chuaån bò ñuùng möùc caùc ngöôøi daïy giaùo lyù thi haønh phaän söï cuûa mình ñeå hoï hieåu roõ giaùo thuyeát cuûa Giaùo Hoäi vaø thoâng thaïo nhöõng ñònh luaät taâm lyù vaø caùc khoa sö phaïm veà lyù thuyeát cuõng nhö thöïc haønh.
Caùc ngaøi cuõng phaûi coá gaéng theá naøo ñeå vieäc toå chöùc daïy giaùo lyù cho nhöõng taân toøng ñaõ lôùn tuoåi ñöôïc caûi toå hoaëc thích nghi hôn.
15. Nhieäm vuï thaùnh hoùa. Khi thi haønh chöùc vuï thaùnh hoùa, caùc Giaùm Muïc phaûi nhôù raèng mình ñaõ ñöôïc choïn töø muoân ngöôøi vaø ñöôïc ñaët leân cho hoï trong nhöõng vieäc lieân quan ñeán Thieân Chuùa, ñeå daâng cuûa leã vaø leã vaät hy sinh ñeàn toäi. Thöïc theá, caùc Giaùm Muïc höôûng nhaän söï sung maõn cuûa Bí Tích Truyeàn Chöùc vaø caùc linh muïc leä thuoäc vaøo caùc ngaøi khi thi haønh quyeàn bính cuûa mình, vì chính caùc linh muïc ñaõ ñöôïc thaùnh hieán thaønh nhöõng linh muïc ñích thöïc cuûa Taân Öôùc ñeå trôû neân nhöõng coäng söï vieân saùng suoát cuûa Haøng Giaùm Muïc. Caùc phoù teá cuõng leä thuoäc nhö vaäy, vì hoï ñaõ ñöôïc thuï phong ñeå phuïng söï, neân hoï phuïc vuï daân Thieân Chuùa trong söï thoâng hieäp vôùi Giaùm Muïc vaø linh muïc ñoaøn cuûa Ngaøi. Vì vaäy chính caùc Giaùm Muïc laø nhöõng ngöôøi phaân phaùt chuû yeáu caùc maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa vaø laø nhöõng vò ñieàu haønh, coå voõ, baûo veä toaøn theå ñôøi soáng phuïng vuï trong Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc trao phoù 8.
Vaäy caùc ngaøi phaûi luoân luoân lo laéng cho caùc Kitoâ höõu thaáu hieåu vaø soáng saâu xa hôn maàu nhieäm phuïc sinh theá naøo ñeå nhôø Bí Tích Thaùnh Theå, hoï taïo thaønh moät Thaân Theå lieân keát raát chaët cheõ trong tình baùc aùi duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ 9. Trong khi “chuyeân caàn caàu nguyeän vaø giaûng huaán lôøi Chuùa” (CvTñ 6,4), caùc ngaøi haõy gaéng söùc ñeå moïi ngöôøi döôùi söï saên soùc cuûa mình ñöôïc ñoàng moät loøng trong kinh nguyeän 10, ñöôïc lôùn leân trong ôn nghóa thaùnh nhôø laõnh nhaän caùc Bí Tích vaø trôû neân nhaân chöùng trung thaønh cuûa Chuùa.
Nhö nhöõng keû coù nhieäm vuï giuùp ngöôøi khaùc neân troïn laønh, caùc Giaùm Muïc haõy nhieät thaønh thuùc ñaåy caùc giaùo só, tu só vaø giaùo daân cuûa mình soáng thaùnh thieän tuøy theo ôn goïi ñaëc bieät cuûa moãi ngöôøi 11. Tuy nhieân, caùc ngaøi haõy nhôù raèng mình cuõng phaûi neâu göông thaùnh thieän baèng baùc aùi, khieâm nhöôøng vaø baèng ñôøi soáng ñôn giaûn. Caùc ngaøi phaûi thaùnh hoùa caùc Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc trao phoù, sao cho yù nghóa Giaùo Hoäi phoå quaùt cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc saùng choùi hoaøn toaøn nôi caùc Giaùo Hoäi ñoù. Cho neân caùc ngaøi haõy heát söùc coå voõ ôn goïi laøm linh muïc hay tu doøng, nhaát laø haõy ñaëc bieät löu taâm ñeán ôn goïi truyeàn giaùo.
16. Nhieäm vuï cai quaûn vaø chaên daét caùc linh hoàn. Trong khi thi haønh nhieäm vuï ngöôøi cha vaø chuû chaên, caùc Giaùm Muïc haõy soáng giöõa daân mình nhö nhöõng ngöôøi phuïc vuï 12, nghóa laø nhö nhöõng chuû chaên hieàn töø bieát caùc con chieân mình vaø con chieân cuõng bieát chuû chaên; nhö nhöõng ngöôøi cha ñích thöïc toû loøng yeâu thöông vaø lo laéng cho heát moïi ngöôøi vaø moïi ngöôøi toû loøng tri aân tuaân phuïc quyeàn haønh Thieân Chuùa ñaõ ban cho caùc ngaøi. Caùc ngaøi haõy quy tuï ñoaøn chieân cuûa mình thaønh moät gia ñình ñoâng ñuû ñeå moïi ngöôøi ñeàu yù thöùc nhieäm vuï rieâng maø soáng vaø hoaït ñoäng trong tình hieäp thoâng baùc aùi.
Ñeå coù theå thöïc thi nhöõng ñieàu ñoù moät caùch hieäu nghieäm, caùc Giaùm Muïc “laø nhöõng ngöôøi saün saøng laøm moïi vieäc thieän” (2Tm 2,21) vaø “chòu ñöïng moïi söï vì nhöõng keû ñöôïc choïn” (2Tm 2,10) phaûi toå chöùc ñôøi soáng mình phuø hôïp vôùi nhöõng nhu caàu thôøi ñaïi.
Vì caùc linh muïc chia xeû moät phaàn nghóa vuï cuõng nhö noãi lo aâu cuûa chính caùc ngaøi vaø vì haèng ngaøy hoï haêng say thi haønh nghóa vuï ñoù, neân caùc ngaøi haõy luoân ñaëc bieät yeâu meán hoï, coi hoï nhö nhöõng ngöôøi con, ngöôøi baïn 13; nhö theá, nhôø saün saøng nghe hoï vaø lieân laïc thaân tín vôùi hoï, caùc ngaøi nhieät thaønh coå voõ toaøn theå coâng taùc muïc vuï trong caû giaùo phaän. 11*
Caùc ngaøi phaûi lo laéng tôùi tình traïng thieâng lieâng, trí thöùc vaø vaät chaát cuûa caùc linh muïc mình, ñeå hoï coù theå soáng thaùnh thieän vaø ñaïo ñöùc cuõng nhö coù theå trung thaønh chu toaøn nhieäm vuï rieâng moät caùch höõu hieäu. Do ñoù, caùc ngaøi neân khuyeán khích môû nhöõng trung taâm huaán luyeän vaø toå chöùc caùc cuoäc gaëp gôõ ñaëc bieät giuùp cho caùc linh muïc thænh thoaûng quy tuï laïi vôùi nhau, vöøa ñeå chu toaøn caùc vieäc linh thao laâu daøi hôn nhaèm caûi taïo cuoäc soáng, vöøa ñeå hoïc hoûi saâu xa hôn nhöõng moân hoïc cuûa Giaùo Hoäi, nhaát laø Thaùnh Kinh vaø thaàn hoïc hay nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi khaù quan troïng, vaø caû nhöõng phöông phaùp môùi cuûa hoaït ñoäng muïc vuï nöõa. Caùc ngaøi neân ñoái xöû nhaân töø caùch tích cöïc vôùi nhöõng linh muïc ñang laâm nguy baèng caùch naøy hay baèng caùch khaùc, hoaëc ñaõ sa ngaõ moät caùch naøo ñoù.
Ñeå coù theå möu ích cho caùc tín höõu hôïp vôùi tình traïng cuûa töøng ngöôøi, caùc ngaøi phaûi coá gaéng tìm hieåu ñuùng möùc nhöõng nhu caàu cuûa hoï trong hoaøn caûnh xaõ hoäi hoï ñang soáng, nhôø aùp duïng nhöõng phöông theá thích hôïp, nhaát laø phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi. Caùc ngaøi phaûi toû ra lo laéng cho heát moïi ngöôøi, baát luaän tuoåi taùc, hoaøn caûnh hay quoác tòch, ngöôøi baûn xöù, ngoaïi kieàu cuõng nhö löõ khaùch. Trong vieäc theå hieän noãi lo laéng muïc vuï naøy, caùc ngaøi phaûi daønh cho tín höõu cuûa mình nhöõng vai troø thích hôïp vôùi hoï trong caùc coâng vieäc cuûa Giaùo Hoäi, vaø ñoàng thôøi phaûi nhìn nhaän hoï cuõng coù boån phaän vaø quyeàn lôïi tích cöïc goùp söùc vaøo vieäc xaây döïng Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ.
Caùc ngaøi phaûi toû loøng thöông meán nhöõng anh em ly khai baèng caùch nhaén nhuû caùc tín höõu ñoái ñaõi vôùi hoï heát söùc nhaân ñaïo vaø baùc aùi; ñoàng thôøi cuõng coå voõ phong traøo hieäp nhaát ñuùng theo quan ñieåm cuûa Giaùo Hoäi 14. Caùc ngaøi haõy yeâu meán nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc röûa toäi ñeå baùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ chieáu saùng cho hoï, vì Giaùm Muïc laø nhaân chöùng cuûa Chuùa Gieâsu tröôùc maët moïi ngöôøi.
17. Caùc hình thöùc ñaëc bieät cuûa vieäc toâng ñoà. Phaûi hoã trôï caùc phöông phaùp laøm vieäc toâng ñoà khaùc nhau cuõng nhö vieäc phoái trí vaø lieân laïc moïi coâng vieäc toâng ñoà döôùi söï chæ huy cuûa Giaùm Muïc trong toaøn coõi hay taïi nhöõng vuøng ñaëc bieät cuûa giaùo phaän; nhôø söï lieân keát naøy, moïi saùng kieán vaø toå chöùc nhö daïy giaùo lyù, truyeàn giaùo, baùc aùi, xaõ hoäi, gia ñình, hoïc ñöôøng vaø baát cöù coâng vieäc gì theo ñuoåi muïc ñích muïc vuï, ñeàu ñöôïc thoáng nhaát theo moät ñöôøng loái hoaït ñoäng; vaø nhö theá söï hôïp nhaát cuûa giaùo phaän ñöôïc saùng choùi hôn.
Caàn phaûi chaêm lo nhaán maïnh ñeán boån phaän ñoøi buoäc töøng tín höõu phaûi laøm vieäc toâng ñoà tuøy theo hoaøn caûnh vaø khaû naêng cuûa mình vaø cuõng phaûi nhaéc nhôû hoï tham döï hoaëc giuùp ñôõ caùc coâng vieäc toâng ñoà giaùo daân khaùc nhau, nhaát laø coâng giaùo tieán haønh. Cuõng phaûi coå voõ hay naâng ñôõ nhöõng hieäp hoäi naøo tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp theo ñuoåi muïc ñích sieâu nhieân, nghóa laø ñeå ñaït ñeán ñôøi soáng toaøn thieän hôn, hoaëc ñeå loan baùo Phuùc AÂm Chuùa Kitoâ cho moïi ngöôøi, hoaëc phaùt ñoäng giaùo thuyeát Kitoâ giaùo hay phaùt trieån nhöõng phuïng töï coâng coäng hoaëc theo ñuoåi nhöõng muïc ñích xaõ hoäi hoaëc thöïc hieän nhöõng coâng vieäc ñaïo ñöùc hay baùc aùi.
Caùc hình thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà caàn phaûi thích nghi ñuùng möùc vôùi nhöõng nhu caàu hieän ñaïi, quan taâm tôùi caùc hoaøn caûnh cuûa con ngöôøi, khoâng nhöõng veà ñieàu kieän thieâng lieâng vaø luaân lyù, maø caû hoaøn caûnh xaõ hoäi, daân soá vaø kinh teá nöõa. Nhôø nhöõng ban muïc vuï xaõ hoäi, laø nhöõng ban ñöôïc khuyeán khích ñaëc bieät, caùc cuoäc ñieàu tra xaõ hoäi vaø toân giaùo giuùp ích raát nhieàu ñeå ñaït tôùi muïc ñích ñoù caùch höõu hieäu vaø phong phuù.
18. Chuù taâm ñaëc bieät ñeán moät ít nhoùm tín höõu. Caàn lo laéng ñaëc bieät ñeán nhöõng tín höõu vì hoaøn caûnh sinh soáng khoâng ñöôïc höôûng ñaày ñuû söï chaêm soùc muïc vuï chung vaø thöôøng xuyeân cuûa cha xöù hoaëc thieáu haún söï chaêm soùc ñoù, chaúng haïn ña soá nhöõng ngöôøi di cö, daân löu ñaøy, tò naïn, nhöõng ngöôøi ñi bieån, cuõng nhö caùc nhaân vieân phi haønh, daân du muïc vaø nhöõng haïng ngöôøi nhö theá. Caàn phaûi coå voõ nhöõng phöông phaùp muïc vuï thích hôïp ñeå naâng ñôõ ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa nhöõng ngöôøi vì lyù do nghæ ngôi, tìm ñeán nhöõng xöù khaùc trong moät thôøi gian.
Caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, nhaát laø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Quoác Gia, caàn phaûi nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà khaù caáp baùch lieân heä ñeán nhöõng ngöôøi keå treân. Nhôø caùc phöông tieän cuõng nhö caùc toå chöùc thích hôïp, caùc ngaøi haõy ñoàng taâm hieäp löïc lo laéng vaø hoã trôï vieäc thieâng lieâng cuûa hoï, baèng caùch vöøa löu taâm ñeán nhöõng tieâu chuaån ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnh qui ñònh 15, hay seõ ban haønh, vöøa thích nghi thoûa ñaùng vôùi caùc hoaøn caûnh veà thôøi gian, nôi choán vaø nhaân söï.
19. Quyeàn töï do cuûa Giaùm Muïc vaø moái töông quan vôùi chính quyeàn. Trong vieäc chu toaøn nhieäm vuï toâng ñoà nhaèm cöùu roãi caùc linh hoàn, caùc Giaùm Muïc töï mình ñöôïc höôûng quyeàn töï do ñaày ñuû vaø hoaøn toaøn, cuõng nhö quyeàn ñoäc laäp ñoái vôùi baát cöù quyeàn haønh daân söï naøo 12*. Vì theá, khoâng ñöôïc pheùp tröïc tieáp hay giaùn tieáp ngaên trôû vieäc thi haønh nhieäm vuï thuoäc phaïm vi Giaùo Hoäi cuûa caùc ngaøi, hoaëc khoâng cho caùc ngaøi töï do lieân laïc vôùi Toøa Thaùnh, vôùi nhöõng Thaåm Quyeàn khaùc trong Giaùo Hoäi vaø vôùi nhöõng keû thuoäc quyeàn.
Thöïc ra, caùc Chuû Chaên Thaùnh, trong khi chuyeân taâm saên soùc vieäc thieâng lieâng cho ñoaøn chieân, thöïc söï cuõng lo ñeán coâng vieäc thaêng tieán vaø neàn thònh vöôïng cuûa xaõ hoäi traàn theá, baèng caùch coäng taùc höõu hieäu vôùi caùc chính quyeàn daân söï ñeå thöïc hieän muïc ñích treân trong phaïm vi chöùc vuï vaø hôïp vôùi cöông vò Giaùm Muïc; vaø baèng caùch nhaén nhuû ñoaøn chieân vaâng phuïc caùc luaät leä chính ñaùng vaø toân troïng caùc quyeàn bính hôïp phaùp.
20. Töï do trong vieäc chæ ñònh vaø boå nhieäm Giaùm Muïc. Vì nhieäm vuï toâng ñoà cuûa caùc Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc Chuùa Kitoâ thieát laäp vaø theo ñuoåi muïc ñích thieâng lieâng, sieâu nhieân, neân Thaùnh Coâng Ñoàng tuyeân boá raèng quyeàn chæ ñònh vaø boå nhieäm caùc Giaùm Muïc laø quyeàn rieâng, ñaëc bieät, vaø töï noù ñoäc höõu thuoäc Thaåm Quyeàn Giaùo Hoäi.
Vì theá, ñeå baûo veä ñuùng möùc söï töï do cuûa Giaùo Hoäi, ñeå thaêng tieán lôïi ích cuûa Kitoâ höõu caùch thích hôïp vaø deã daøng hôn, Thaùnh Coâng Ñoàng öôùc mong sau naøy caùc chính quyeàn daân söï khoâng coøn höôûng caùc quyeàn lôïi hoaëc ñaëc aân naøo veà vieäc tuyeån choïn, boå nhieäm, ñeà cöû hay chæ ñònh chöùc vuï Giaùm Muïc; coøn phaàn caùc Chính Quyeàn daân söï, Thaùnh Coâng Ñoàng tri aân vaø quyù troïng thònh tình cuûa hoï ñoái vôùi Giaùo Hoäi vaø heát söùc nhaõ nhaën xin hoï haõy ñoàng loøng vôùi Toøa Thaùnh töï yù töø boû nhöõng quyeàn lôïi hay ñaëc aân keå treân maø hieän taïi hoï vaãn höôûng do hieäp öôùc hoaëc taäp tuïc.
21. Söï töø nhieäm cuûa Giaùm Muïc. Do ñoù, vì nhieäm vuï muïc vuï cuûa Giaùm Muïc quaù quan troïng vaø naëng neà, neân caùc Giaùm Muïc giaùo phaän vaø nhöõng vò coù quyeàn töông ñöông, neáu vì cao nieân hay vì lyù do quan troïng naøo khaùc maø trôû neân ít thích hôïp trong vieäc chu toaøn chöùc vuï 13*, ñeàu ñöôïc tha thieát keâu goïi töø chöùc hoaëc töï yù, hoaëc do Thaåm Quyeàn khuyeán caùo. Ñaøng khaùc, neáu ñaõ chaáp nhaän söï töø chöùc ñoù, Thaåm Quyeàn vöøa lo naâng ñôõ caùch xöùng ñaùng caùc vò töø chöùc vöøa thöøa nhaän caùc ngaøi ñöôïc höôûng nhöõng quyeàn lôïi ñaëc bieät.
II. Ranh giôùi caùc giaùo phaän
22. Duyeät xeùt laïi ranh giôùi giaùo phaän. Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc ñích trung thöïc cuûa giaùo phaän, baûn tính cuûa Giaùo Hoäi caàn phaûi ñöôïc theå hieän roõ raøng ngay trong Daân Chuùa thuoäc giaùo phaän ñoù; caùc Giaùm Muïc phaûi coù theå chu toaøn nhöõng nhieäm vuï muïc vuï cuûa mình trong giaùo phaän caùch höõu hieäu; sau cuøng, söï cöùu roãi cuûa Daân Chuùa phaûi ñöôïc phuïc vuï heát söùc hoaøn haûo nhö coù theå.
Ñieàu ñoù ñoøi hoûi hoaëc phaûi phaân chia thích hôïp ranh giôùi ñaát ñai caùc giaùo phaän, hoaëc phaûi phaân phoái caùc giaùo só, caùc taøi saûn caùch hôïp lyù vaø thích hôïp vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù chaúng nhöõng giuùp ích cho haøng giaùo só vaø caùc Kitoâ höõu tröïc tieáp lieân heä, maø thöïc söï coøn coù ích lôïi cho toaøn theå Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nöõa.
Vì theá, Thaùnh Coâng Ñoàng quyeát ñònh laø tuøy theo lôïi ích caùc linh hoàn ñoøi hoûi, phaûi laäp töùc vaø khoân ngoan xeùt laïi caùch thoûa ñaùng nhöõng ñieàu lieân quan ñeán ranh giôùi caùc giaùo phaän, baèng caùch phaân chia, caét xeùn hay saùt nhaäp caùc giaùo phaän, hoaëc baèng caùch söûa ñoåi ranh giôùi hay aán ñònh ñòa ñieåm thích hôïp hôn cho toøa Giaùm Muïc, hoaëc sau cuøng baèng caùch canh taân toå chöùc noäi boä, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng giaùo phaän coù nhieàu thaønh phoá lôùn.
23. Quy taéc phaûi theo trong vieäc duyeät xeùt laïi ranh giôùi giaùo phaän. Khi xeùt laïi caùc ranh giôùi giaùo phaän, tröôùc heát caàn phaûi baûo ñaûm tính caùch duy nhaát veà nhaân söï, chöùc vuï, toå chöùc cuûa moãi giaùo phaän gioáng nhö moät thaân theå thaät soáng ñoäng. Coøn trong töøng tröôøng hôïp, sau khi caân nhaéc moïi hoaøn caûnh lieân heä, caàn phaûi löu yù ñeán nhöõng tieâu chuaån khaù toång quaùt sau ñaây:
1) Trong vieäc aán ñònh ranh giôùi giaùo phaän, phaûi löu taâm chöøng naøo coù theå ñeán nhöõng thaønh phaàn khaùc bieät cuûa daân Chuùa, vì ñieàu ñoù coù theå giuùp ích nhieàu cho vieäc thi haønh söï chaêm soùc muïc vuï thích hôïp hôn. Ñoàng thôøi phaûi lo sao ñeå nhöõng vuøng ñoâng daân chuùng thaønh moät ñôn vò ñoàng nhaát bao nhieâu coù theå, vôùi nhöõng coâng sôû daân söï vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi laø nhöõng yeáu toá taïo thaønh cô caáu soáng ñoäng cuûa chính daân ñoù. Vì theá, laõnh thoå cuûa moãi giaùo phaän roõ raøng chæ laø moät khoái ñoàng nhaát.
Neáu caàn, cuõng phaûi ñeå yù ñeán nhöõng ranh giôùi daân söï vaø nhöõng hoaøn caûnh ñaëc bieät veà nhaân söï hoaëc ñòa phöông, nhö taâm lyù, kinh teá, ñòa lyù, lòch söû.
2) Dieän tích hay daân soá cuûa giaùo phaän caùch chung phaûi laøm sao ñeå moät maët chính Giaùm Muïc, duø coù nhieàu phuï taù, vaãn coù theå cöû haønh nhöõng nghi leã ñaïi trieàu vaø ñi kinh lyù caùch thuaän lôïi, coù theå ñieàu khieån vaø phoái trí ñuùng möùc moïi hoaït ñoäng toâng ñoà trong giaùo phaän, nhaát laø coù theå hieåu bieát caùc linh muïc cuûa mình, cuõng nhö caùc tu só vaø giaùo daân ñang tham döï moät caùch naøo ñoù vaøo caùc coâng vieäc cuûa giaùo phaän; maët khaùc khu vöïc phaûi roäng ñuû vaø thích hôïp ñeå caû Giaùm Muïc laãn caùc giaùo só coù theå hy sinh caùch höõu ích moïi söùc löïc mình cho nhieäm vuï maø vaãn luoân luoân löu taâm tôùi nhöõng nhu caàu cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi.
3) Sau cuøng ñeå nhieäm vuï cöùu roãi coù theå ñöôïc thi haønh trong giaùo phaän caùch thích hôïp hôn, phaûi ñöôïc keå nhö luaät laø trong moãi giaùo phaän, soá löôïng vaø khaû naêng cuûa haøng giaùo só ít nhaát phaûi ñuû ñeå chaên daét daân Chuùa cho ñuùng möùc; ñöøng ñeå thieáu nhöõng chöùc vuï, toå chöùc vaø caùc coâng vieäc rieâng bieät cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông maø thöïc teá laø caàn thieát cho vieäc ñieàu khieån vaø hoaït ñoäng toâng ñoà thích hôïp cuûa Giaùo Hoäi ñoù. Sau heát caùc taøi nguyeân ñeå naâng ñôõ nhaân söï vaø caùc toå chöùc, hoaëc phaûi coù saün hoaëc ñaøng khaùc, ít ra phaûi khoân ngoan tieân lieäu seõ khoâng thieáu.
Cuõng nhaèm muïc ñích ñoù, nôi naøo coù nhöõng tín höõu thuoäc Nghi Leã khaùc, Giaùm Muïc giaùo phaän phaûi lo lieäu cho nhöõng nhu caàu thieâng lieâng cuûa hoï hoaëc baèng caùc linh muïc hay nhöõng giaùo xöù cuøng nghi leã, hoaëc baèng vò Ñaïi Dieän Giaùm Muïc coù ñuû ñaëc quyeàn thích hôïp, vaø neáu caàn coù caû chöùc Giaùm Muïc nöõa, hoaëc chính ngaøi ñaûm traùch nhieäm vuï cuûa ñaáng baûn quyeàn cho caùc nghi leã khaùc bieät aáy. Neáu theo söï xeùt ñoaùn cuûa Toøa Thaùnh, taát caû nhöõng ñieàu treân khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, vì nhöõng lyù do ñaëc bieät, thì caàn phaûi thieát laäp moät Phaåm Traät rieâng cho caùc nghi leã khaùc bieät naøy 16.
Cuõng theá, trong nhöõng hoaøn caûnh töông töï, caàn lo cho caùc tín höõu thuoäc ngoân ngöõ khaùc nhau hoaëc baèng caùc linh muïc hay nhöõng giaùo xöù coù cuøng ngoân ngöõ, hoaëc baèng Vò Ñaïi Dieän Giaùm Muïc thoâng thaïo ngoân ngöõ aáy, vaø neáu caàn coù caû chöùc Giaùm Muïc nöõa, hoaëc sau cuøng, nhôø moät phöông theá naøo khaùc thích hôïp hôn.
24. Hoûi yù kieán Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Ñeå söûa ñoåi hoaëc caûi caùch caùc giaùo phaän theo tieâu chuaån lieân quan ñeán caùc soá 22-23, maø vaãn giöõ troïn kyû luaät cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù thaåm quyeàn phaûi cöùu xeùt nhöõng coâng vieäc treân cho moãi laõnh thoå rieâng cuûa mình baèng caùch nhôø ñeán Tieåu Ban Giaùm Muïc ñaëc bieät, neáu thaáy ñieàu ñoù thích hôïp, nhöng nhaát laø luoân luoân bieát nghe caùc Giaùm Muïc trong giaùo tænh hay giaùo mieàn lieân heä vaø sau ñoù phaûi ñeä trình nhöõng yù kieán vaø nguyeän voïng cuûa mình leân Toøa Thaùnh.
III. Caùc coäng söï vieân cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän
trong phaän söï muïc vuï
1. Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù 14*
25. Luaät phaûi theo khi thieát laäp Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù. Trong vieäc ñieàu khieån giaùo phaän, caàn phaûi lo lieäu cho phaän söï muïc vuï cuûa caùc Giaùm Muïc theá naøo ñeå ích lôïi cho ñoaøn chieân Chuùa luoân luoân laø qui taéc toái cao. Ñeå ích lôïi ñoù ñöôïc theå hieän ñuùng möùc, nhieàu khi caàn phaûi thieát laäp caùc Giaùm Muïc Phuï Taù, vì Giaùm Muïc giaùo phaän moät mình khoâng theå chu toaøn moïi chöùc vuï giaùm muïc nhö ích lôïi caùc linh hoàn ñoøi hoûi; hoaëc do giaùo phaän quaù roäng lôùn, nhaân soá quaù ñoâng, hoaëc do nhöõng hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà hay vì nhieàu lyù do khaùc. Hôn nöõa, ñoâi khi nhu caàu ñaëc bieät ñoøi hoûi phaûi thieát laäp Giaùm Muïc Phoù ñeå giuùp ñôõ Giaùm Muïc giaùo phaän. Caùc Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù ñoù phaûi ñöôïc nhöõng ñaëc quyeàn thích hôïp sao cho trong khi vaãn giöõ ñöôïc söï duy nhaát cuûa vieäc ñieàu khieån giaùo phaän vaø duy trì quyeàn Giaùm Muïc giaùo phaän, caùc ngaøi haønh ñoäng theâm höõu hieäu hôn vaø chöùc phaåm rieâng cuûa caùc Giaùm Muïc ñöôïc baûo toaøn hôn.
Ngoaøi ra, vì ñöôïc môøi goïi chia xeû moái lo laéng cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän, caùc Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù phaûi thi haønh nhieäm vuï cuûa mình ñeå haønh ñoäng ñöôïc hieäp nhaát vôùi Giaùm Muïc giaùo phaän trong moïi coâng vieäc. Hôn nöõa, caùc ngaøi phaûi toû loøng tuaân phuïc vaø kính troïng Giaùm Muïc giaùo phaän. Coøn phaàn Giaùm Muïc giaùo phaän cuõng haõy laáy tình huynh ñeä maø yeâu meán vaø kính neå caùc Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù.
26. Quyeàn haønh cuûa Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phuï Taù. Khi ích lôïi caùc linh hoàn ñoøi hoûi, Giaùm Muïc giaùo phaän ñöøng ngaàn ngaïi thænh nguyeän Thaåm Quyeàn thieát laäp moät hay nhieàu Giaùm Muïc Phuï Taù, laø nhöõng ngöôøi ñöôïc ñaët leân ñeå giuùp giaùo phaän nhöng khoâng coù quyeàn keá vò.
Neáu vaên thö boå nhieäm khoâng tieân lieäu gì, Giaùm Muïc giaùo phaän haõy ñaët moät hay nhieàu Giaùm Muïc Phuï Taù cuûa mình laøm Toång Ñaïi Dieän, hoaëc ít ra laøm Ñaïi Dieän Giaùm Muïc vaø chæ tuøy thuoäc quyeàn ngaøi. Ngaøi haõy vui loøng tham khaûo yù kieán caùc vò ñoù khi caàn caân nhaéc nhöõng vaán ñeà khaù quan troïng, nhaát laø nhöõng vaán ñeà coù tính caùch muïc vuï.
Tröø khi Thaåm Quyeàn quyeát ñònh caùch khaùc, nhöõng quyeàn haønh vaø ñaëc quyeàn do luaät ñònh cho caùc Giaùm Muïc Phuï Taù seõ khoâng chaám döùt vôùi chöùc vuï cuûa Giaùm Muïc giaùo phaän. Cuõng mong öôùc raèng luùc troáng toøa, nhieäm vuï ñieàu khieån giaùo phaän ñöôïc trao cho Giaùm Muïc Phuï Taù, hay neáu coù nhieàu thì trao cho moät vò trong caùc ngaøi, tröø khi coù nhöõng lyù do quan troïng khuyeân neân laøm caùch khaùc.
Giaùm Muïc Phoù, laø ñaáng ñöôïc boå nhieäm vôùi quyeàn keá vò, luoân luoân phaûi ñöôïc Giaùm Muïc giaùo phaän ñaët laøm Toång Ñaïi Dieän. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät, ngaøi coøn coù theå ñöôïc Thaåm Quyeàn ban cho nhöõng ñaëc quyeàn roäng hôn.
Ñeå ích lôïi hieän taïi vaø töông lai cuûa giaùo phaän ñöôïc baûo ñaûm caùch heát söùc hoaøn haûo, Giaùm Muïc coù Giaùm Muïc Phoù vaø Giaùm Muïc Phoù ñöøng queân tham khaûo yù kieán laãn nhau trong nhöõng vaán ñeà khaù quan troïng. 15*
2. Giaùo Phuû vaø caùc UÛy Ban Giaùo Phaän
27. Toå chöùc Giaùo Phuû vaø thieát laäp UÛy Ban Giaùo Phaän. Trong Giaùo Phuû cuûa giaùo phaän, chöùc vuï cuûa vò Toång Ñaïi Dieän 16* noåi baät nhaát. Moãi khi vieäc ñieàu haønh chu ñaùo giaùo phaän ñoøi hoûi, Giaùm Muïc coù theå thieát laäp moät hay nhieàu vò Ñaïi Dieän Giaùm Muïc. Caùc vò naøy, theo ñuùng luaät, ñöôïc höôûng quyeàn maø luaät chung ban cho vò Toång Ñaïi Dieän trong moät mieàn ñöôïc xaùc ñònh cuûa giaùo phaän hay trong moät soá coâng vieäc ñích xaùc, hoaëc ñoái vôùi caùc tín höõu thuoäc moät nghi leã nhaát ñònh.
Trong soá caùc coäng söï vieân giuùp Giaùm Muïc ñieàu haønh giaùo phaän, phaûi keå tôùi caùc linh muïc thuoäc thaønh phaàn cuûa hoäi ñoàng hay uûy ban cuûa ngaøi nhö kinh syõ hoäi chaùnh toøa, hoäi ñoàng coá vaán hay nhöõng uûy ban khaùc tuøy theo hoaøn caûnh vaø ñaëc tính cuûa caùc ñòa phöông khaùc nhau. Nhöõng toå chöùc naøy, nhaát laø kinh syõ hoäi chaùnh toøa, khi caàn thieát coøn phaûi tuøy thuoäc moät theå thöùc môùi thích hôïp vôùi nhu caàu hieän ñaïi. 17*
Linh Muïc vaø giaùo daân thuoäc veà Giaùo Phuû giaùo phaän haõy bieát raèng mình coäng taùc vôùi Giaùm Muïc vaøo thöøa taùc vuï muïc vuï.
Giaùo Phuû giaùo phaän phaûi ñöôïc toå chöùc theá naøo ñeå trôû thaønh duïng cuï thích hôïp cho Giaùm Muïc, khoâng nhöõng ñeå cai quaûn giaùo phaän, nhöng coøn ñeå thi haønh caùc vieäc toâng ñoà nöõa.
Tha thieát mong öôùc raèng moãi giaùo phaän neân thaønh laäp moät UÛy Ban muïc vuï, do chính Giaùm Muïc giaùo phaän laøm chuû tòch, vaø thaønh phaàn laø giaùo só, tu só vaø giaùo daân ñöôïc tuyeån choïn ñaëc bieät. Nhieäm vuï cuûa UÛy Ban laø thaêm doø nhöõng gì lieân heä tôùi coâng vieäc muïc vuï, caân nhaéc vaø ñöa ra nhöõng keát luaän thöïc teá veà nhöõng vieäc ñoù.
3. Giaùo Só Giaùo Phaän
28. Nhöõng lieân heän giöõa Giaùm Muïc vaø caùc linh muïc giaùo phaän. Taát caû caùc linh muïc giaùo phaän cuõng nhö linh muïc doøng ñeàu cuøng Giaùm Muïc tham döï vaø thi haønh moät chöùc linh muïc cuûa Chuùa Kitoâ vaø do ñoù caùc ngaøi thaønh nhöõng ngöôøi coäng taùc khoân ngoan cuûa Haøng Giaùm Muïc. Tuy nhieân trong vieäc coi soùc caùc linh hoàn, caùc linh muïc giaùo phaän giöõ vai troø soá moät, vì khi gia nhaäp hay laø lieân keát vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông, caùc ngaøi hieán toaøn thaân phuïc vuï Giaùo Hoäi aáy ñeå chaên daét moät phaàn ñoaøn chieân Chuùa; vì theá caùc ngaøi laøm thaønh moät linh muïc ñoaøn vaø moät gia ñình maø Giaùm Muïc laø ngöôøi cha. 18* Ñeå saép ñaët caùc thöøa taùc vuï thaùnh nôi caùc linh muïc cuûa mình moät caùch thích hôïp vaø coâng bình hôn, Giaùm Muïc phaûi ñöôïc höôûng quyeàn töï do caàn thieát trong vieäc trao phoù caùc nhieäm vuï hoaëc aân boång, neân phaûi huûy boû nhöõng quyeàn lôïi hoaëc ñaëc aân haïn cheá quyeàn töï do ñoù baèng baát cöù caùch naøo.
Nhöõng lieân heän giöõa Giaùm Muïc vaø caùc linh muïc giaùo phaän phaûi döïa treân nhöõng moái daây baùc aùi hoaøn toaøn sieâu nhieân, ñeå söï ñoàng taâm nhaát trí giöõa haøng linh muïc vaø Giaùm Muïc laøm cho haønh ñoäng muïc vuï cuûa mình ñöôïc phong phuù hôn. Vì theá, ñeå coå voõ vieäc phuïc vuï caùc linh hoàn moãi ngaøy moät hôn, Giaùm Muïc neân môøi goïi caùc linh muïc ñoái thoaïi rieâng vaø chung nöõa, nhaát laø veà vaán ñeà muïc vuï, khoâng nhöõng khi thuaän tieän, maø coøn neân aán ñònh thôøi gian neáu coù theå.
Ngoaøi ra, taát caû caùc linh muïc giaùo phaän haõy hôïp nhaát vôùi nhau vaø nhôø theá ñöôïc thuùc ñaåy lo laéng cho lôïi ích thieâng lieâng cuûa toaøn giaùo phaän. Hôn nöõa, caùc ngaøi haõy nhôù raèng, nhöõng cuûa caûi mình coù ñöôïc khi nhaän chöùc vuï trong Giaùo Hoäi ñeàu lieân heä vôùi nhieäm vuï thaùnh, neân caùc ngaøi haõy tuøy söùc maø quaûng ñaïi giuùp ñôõ nhöõng nhu caàu vaät chaát cuûa ñòa phaän, theo nhö söï quy ñònh cuûa Giaùm Muïc.
29. Linh muïc ñaëc traùch coâng vieäc lieân xöù. Nhöõng coäng söï vieân thaân caän hôn cuûa Giaùm Muïc laø chính nhöõng linh muïc maø ngaøi ñaõ uûy thaùc nhieäm vuï muïc vuï hay hoaït ñoäng toâng ñoà coù tính caùch lieân xöù, hoaëc ñoái vôùi moät coäng ñoaøn giaùo daân rieâng bieät hay moät loaïi hoaït ñoäng ñaëc bieät.
Caùc linh muïc ñöôïc Giaùm Muïc trao phoù nhöõng nhieäm vuï toâng ñoà khaùc nhau, laøm vieäc ôû tröôøng hoïc, trong caùc toå chöùc khaùc hay caùc hieäp hoäi, cuõng goùp phaàn coäng taùc raát quyù baùu. Caû nhöõng linh muïc phuï traùch caùc coâng vieäc lieân giaùo phaän, vì thi haønh caùc coâng cuoäc toâng ñoà quan troïng, neân ñaùng ñöôïc saên soùc ñaëc bieät, nhaát laø bôûi Giaùm Muïc maø hoï ôû trong giaùo phaän cuûa ngaøi.
30. Linh muïc chính xöù. Vì lyù do ñaëc bieät caùc linh muïc chính xöù laø nhöõng coäng söï vieân cuûa Giaùm Muïc: caùc ngaøi ñöôïc uûy thaùc vieäc saên soùc caùc linh hoàn nhö nhöõng chuû chaên rieâng trong moät khu vöïc nhaát ñònh thuoäc giaùo phaän döôùi quyeàn Giaùm Muïc.
1) Trong khi saên soùc caùc linh hoàn nhö theá, caùc linh muïc chính xöù cuøng vôùi caùc phuï taù cuûa mình phaûi chu toaøn nhieäm vuï giaùo huaán, thaùnh hoùa vaø cai quaûn sao cho caùc tín höõu vaø coäng ñoaøn giaùo xöù caûm thaáy mình thöïc söï laø nhöõng phaàn töû cuûa giaùo phaän cuõng nhö cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi. Vì theá caùc ngaøi cuõng phaûi coäng taùc vôùi nhöõng linh muïc chính xöù khaùc 19*, caû vôùi nhöõng linh muïc thi haønh phaän söï muïc vuï trong ñòa haït (thí duï nhö caùc Linh Muïc Quaûn Haït, caùc Linh Muïc Nieân Tröôûng), hoaëc phuï traùch nhöõng coâng vieäc coù tính caùch lieân xöù, ñeå vieäc muïc vuï trong ñòa phaän khoâng maát veû duy nhaát vaø trôû neân höõu hieäu hôn.
Ngoaøi ra, vieäc saên soùc caùc linh hoàn luoân luoân phaûi ñöôïc thaám nhuaàn tinh thaàn truyeàn giaùo laøm sao ñeå laøn roäng caùch thích ñaùng tôùi moïi ngöôøi soáng trong giaùo xöù. Neáu caùc linh muïc chính xöù khoâng theå ñi tôùi moät soá nhoùm ngöôøi, caùc ngaøi phaûi keâu goïi nhöõng ngöôøi khaùc keå caû giaùo daân, phuï giuùp ñaëc bieät ñeå hoï coù theå trôï löïc caùc ngaøi trong nhöõng vieäc toâng ñoà.
Ñeå vieäc saên soùc caùc linh hoàn ñoù ñöôïc höõu hieäu hôn, ñôøi soáng chung cuûa caùc linh muïc, ñaëc bieät laø caùc linh muïc trong cuøng moät giaùo xöù, ñöôïc thieát tha khuyeán khích, vì moät ñôøi soáng nhö theá vöøa hoã trôï hoaït ñoäng toâng ñoà, vöøa neâu göông baùc aùi vaø ñoaøn keát cho giaùo höõu.
2) Trong khi hoaøn taát nhieäm vuï giaùo huaán 20*, caùc linh muïc chính xöù coù boån phaän rao giaûng lôøi Chuùa cho moïi Kitoâ höõu, ñeå khi ñaõ ñöôïc ñaâm reã saâu trong ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc aùi, hoï lôùn leân trong Chuùa Kitoâ, vaø coäng ñoaøn Kitoâ giaùo laøm chöùng veà ñöùc aùi maø Chuùa ñaõ truyeàn daïy 17; caùc ngaøi cuõng phaûi daïy giaùo lyù ñeå giuùp giaùo höõu tuøy töøng löùa tuoåi ñöôïc thaáu trieät maàu nhieäm cöùu roãi. Trong vieäc daïy giaùo lyù treân, khoâng nhöõng caùc ngaøi phaûi xin caùc tu só giuùp ñôõ, maø coøn yeâu caàu caû giaùo daân coäng taùc nöõa baèng caùch thieát laäp Hieäp Hoäi Giaùo Thuyeát Kitoâ Giaùo.
Trong khi hoaøn thaønh coâng vieäc thaùnh hoùa, caùc linh muïc chính xöù haõy lo laéng ñeå vieäc cöû haønh Hy Teá Thaùnh Theå phaûi laø troïng taâm vaø tuyeät ñænh cuûa toaøn theå ñôøi soáng coäng ñoaøn Kitoâ giaùo; caùc ngaøi haõy noã löïc ñeå tín höõu ñöôïc löông thöïc thieâng lieâng nuoâi döôõng nhôø soát saéng sieâng naêng laõnh nhaän caùc Bí Tích, cuõng nhö tham döï Phuïng Vuï caùch yù thöùc vaø soáng ñoäng. Caùc ngaøi cuõng haõy nhôù raèng Bí Tích Giaûi Toäi hoã trôï raát nhieàu cho ñôøi soáng Kitoâ giaùo; vì theá caùc ngaøi phaûi toû ra saün saøng ngoài toøa giaûi toäi cho tín höõu, trong tröôøng hôïp caàn thieát coøn phaûi môøi caùc linh muïc thoâng thaïo nhöõng ngoân ngöõ khaùc tôùi giuùp ñôõ nöõa.
Trong khi chu toaøn nhieäm vuï chuû chaên, 21* tröôùc tieân caùc linh muïc chính xöù haõy quan taâm tìm hieåu ñoaøn chieân rieâng cuûa mình. Vì laø keû phuïc vuï heát moïi con chieân, caùc ngaøi haõy giuùp cho ñôøi soáng Kitoâ giaùo ñöôïc thaêng tieán nôi töøng giaùo höõu, trong gia ñình, trong caùc hieäp hoäi ñaëc bieät lieân heä tôùi vieäc toâng ñoà vaø caû trong toaøn theå coäng ñoaøn giaùo xöù. Vì theá caùc ngaøi haõy thaêm vieáng caùc gia ñình vaø tröôøng hoïc nhö phaän söï muïc vuï ñoøi hoûi; caùc ngaøi haõy nhieät thaønh lo cho caùc thanh thieáu nieân; caùc ngaøi haõy laáy tình phuï töû bao boïc nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, beänh taät; sau cuøng caùc ngaøi haõy ñaëc bieät lo laéng cho thôï thuyeàn vaø noã löïc laøm cho caùc tín höõu trôï giuùp vaøo coâng cuoäc toâng ñoà.
3) Caùc linh muïc phoù xöù laø nhöõng coäng söï vieân cuûa linh muïc chính xöù, haèng ngaøy caùc ngaøi goùp phaàn coäng taùc quyù giaù vaø soáng ñoäng vaøo vieäc thi haønh phaän söï muïc vuï döôùi quyeàn linh muïc chính xöù. Vì theá, linh muïc chính xöù vaø caùc linh muïc phoù xöù cuûa ngaøi, phaûi coù nhöõng lieân laïc huynh ñeä luoân baùc aùi vaø kính troïng nhau, töông trôï laãn nhau, baèng nhöõng lôøi khuyeân nhuû, giuùp ñôõ vaø göông maãu, ñoàng taâm hieäp yù vaø haêng say lo laéng cho giaùo xöù.
31. Boå nhieäm, thuyeân chuyeån vaø töø chöùc linh muïc chính xöù. Ñeå phaùn ñoaùn naêng khieáu moät linh muïc trong vieäc ñieàu khieån giaùo xöù, Giaùm Muïc haõy chuù yù tôùi khoâng nhöõng hoïc thöùc, nhöng coøn caû loøng ñaïo ñöùc, tinh thaàn toâng ñoà nhieät thaønh, caùc taøi naêng cuõng nhö nhöõng ñöùc tính khaùc caàn ñeå thi haønh ñuùng möùc vieäc saên soùc caùc linh hoàn.
Ngoaøi ra, vì ích lôïi caùc linh hoàn phaûi laø lyù do toaøn dieän cuûa nhieäm vuï giaùo xöù, neân ñeå Giaùm Muïc coù theå tieán haønh vieäc xeáp ñaët caùc giaùo xöù deã daøng vaø thích hôïp hôn, ngoaïi tröø quyeàn lôïi cuûa caùc giaùo só Doøng Tu, phaûi baõi boû moïi quyeàn giôùi thieäu, boå nhieäm hay öu tieân, keå caû luaät thi tuyeån chung hoaëc rieâng neáu nôi naøo coù luaät aáy.
Trong giaùo xöù cuûa mình, moãi linh muïc chính xöù coøn ñöôïc quyeàn taïi chöùc laâu beàn nhö ích lôïi cuûa caùc linh hoàn ñoøi hoûi 22*. Vì vaäy, sau khi baõi boû vieäc phaân bieät caùc linh muïc chính xöù coá ñònh vaø linh muïc chính xöù khaû dòch, neân xeùt laïi vaø ñôn giaûn hoùa theå thöùc thuyeân chuyeån vaø thay ñoåi caùc linh muïc chính xöù, ñeå nhôø ñoù Giaùm Muïc vöøa duy trì söï coâng baèng theo töï nhieân vaø theo giaùo luaät, vöøa coù theå ñaùp öùng thích hôïp hôn vôùi nhu caàu maø ích lôïi caùc linh hoàn ñoøi hoûi.
Caùc linh muïc chính xöù, vì tuoåi giaø hoaëc vì lyù do quan troïng khaùc, khoâng theå chu toaøn chöùc vuï ñuùng möùc vaø keát quaû, neân thieát tha yeâu caàu caùc linh muïc ñoù töï yù hoaëc do Giaùm Muïc khuyeán caùo, xin töø chöùc. Giaùm Muïc haõy trôï caáp xöùng ñaùng cho nhöõng vò ñaõ töø chöùc 23*.
32. Thieát laäp vaø huûy boû giaùo xöù. Cuoái cuøng, cuõng chính söï cöùu roãi caùc linh hoàn phaûi laø lyù do ñeå xaùc ñònh hoaëc thöøa nhaän vieäc thieát laäp hay vieäc huûy boû caùc giaùo xöù hoaëc nhöõng thay ñoåi töông töï khaùc maø chæ Giaùm Muïc môùi coù theå töï quyeàn thöïc hieän.
4. Caùc Tu Só Doøng Tu
33. Tu só doøng vaø vieäc toâng ñoà. Taát caû nhöõng Tu Só Doøng Tu maø nhöõng ñieàu sau ñaây baøn ñeán, laø nhöõng ngöôøi ñaõ tuyeân höùa theo nhöõng lôøi khuyeân Phuùc AÂm trong caùc Tu Hoäi, tuøy theo ôn goïi rieâng cuûa moãi Tu Hoäi, coù nhieäm vuï taän löïc vaø chuyeân caàn gaéng söùc xaây döïng phaùt trieån toaøn dieän Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ vaø möu caàu ích lôïi cho caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Hoï buoäc phaûi theo ñuoåi nhöõng muïc ñích ñoù tröôùc heát baèng lôøi caàu nguyeän, caùc vieäc thoáng hoái vaø baèng göông maãu ñôøi soáng caù nhaân, Thaùnh Coâng Ñoàng cuõng thieát tha khuyeán khích hoï luoân luoân quyù meán vaø sieâng naêng thöïc hieän caùc vieäc aáy. Nhöng, tuøy theo ñaëc tính cuûa moãi Doøng Tu, caùc tu só coøn phaûi taän löïc tham gia caùc coâng vieäc toâng ñoà beân ngoaøi.
34. Tu só doøng coäng taùc vôùi Giaùm Muïc trong vieäc toâng ñoà. Nhöõng linh muïc doøng tu ñöôïc thaùnh hieán thi haønh chöùc vuï linh muïc, ñeå chính hoï trôû thaønh nhöõng coäng söï vieân khoân ngoan cuûa Haøng Giaùm Muïc, ngaøy nay coù theå giuùp ñôõ caùc Giaùm Muïc nhieàu hôn, tröôùc nhu caàu gia taêng cuûa caùc linh hoàn. Nhö theá, xeùt theo phöông dieän naøo ñoù, phaûi noùi raèng caùc ngaøi thöïc söï lieân heä vôùi haøng giaùo só giaùo phaän, vì cuøng chia xeû coâng vieäc saên soùc caùc linh hoàn vaø caùc coâng cuoäc toâng ñoà döôùi quyeàn cuûa caùc vò Laõnh Ñaïo thaùnh.
Caø nhöõng thaønh phaàn khaùc nhö caùc nam hay nöõ tu, vì lyù do ñaëc bieät, ñeàu thuoäc veà gia ñình giaùo phaän, cuõng giuùp ñôõ nhieàu cho Haøng Giaùo Phaåm; vaø vì nhu caàu toâng ñoà moãi ngaøy moät gia taêng, neân hoï coù theå vaø phaûi giuùp ñôõ moãi ngaøy moät hôn.
35. Nguyeân taéc daønh cho vieäc toâng ñoà cuûa tu só doøng trong giaùo phaän. Ñeå hoaït ñoäng toâng ñoà trong moãi giaùo phaän luoân luoân ñöôïc thöïc hieän moät caùch hoøa hôïp vaø ñeå söï duy nhaát cuûa kyû luaät giaùo phaän ñöôïc baûo toaøn, Thaùnh Coâng Ñoàng quy ñònh nguyeân taéc caên baûn sau ñaây: 24*
1) Taát caû caùc Tu Só Doøng Tu phaûi soát saéng tuaân phuïc vaø kính troïng caùc Giaùm Muïc laø nhöõng ñaáng keá vò caùc Toâng Ñoà. Ngoaøi ra, moãi khi ñöôïc môøi caùch hôïp phaùp tham döï caùc hoaït ñoäng toâng ñoà, hoï buoäc phaûi thi haønh nhieäm vuï cuûa mình sao cho thaønh nhöõng coäng söï vieân thöôøng tröïc vaø tuøng phuïc Giaùm Muïc 18. Nhaát laø caùc Tu Só Doøng Tu haõy mau maén vaø trung thaønh höôûng öùng lôøi thænh caàu vaø nguyeän voïng cuûa caùc Giaùm Muïc ñeå laõnh nhaän nhöõng vai troø roäng lôùn hôn trong vieäc cöùu roãi con ngöôøi, nhöng vaãn duy trì ñaëc tính cuûa Tu Hoäi vaø theo ñuùng Hieán Phaùp, vaø neáu caàn Hieán Phaùp ñoù seõ ñöôïc thích nghi vôùi muïc ñích aáy, theo caùc nguyeân taéc trong Saéc Leänh naøy cuûa Coâng Ñoàng.
Nhaát laø vì quan taâm ñeán nhu caàu khaån caáp cuûa caùc linh hoàn vaø vì thieáu caùc giaùo só giaùo phaän, neân caùc Giaùm Muïc coù theå keâu goïi nhöõng Tu Hoäi khoâng hoaøn toaøn soáng ñôøi chieâm nieäm giuùp ñôõ nhöõng vieäc muïc vuï khaùc nhau, nhöng vaãn tuøy theo ñaëc tính rieâng cuûa moãi Tu Hoäi; ñeå giuùp ñôõ coâng vieäc treân, caùc Beà Treân phaûi heát söùc höôûng öùng vieäc laõnh nhaän giaùo xöù duø laø taïm thôøi.
2) Coøn caùc tu só doøng tu ñöôïc sai ñi phuï traùch hoaït ñoäng toâng ñoà ôû ngoaøi vaãn phaûi thaám nhuaàn tinh thaàn cuûa Tu Hoäi, luoân luoân trung thaønh giöõ luaät vaø vaâng phuïc Beà Treân tu hoäi. Caùc Giaùm Muïc ñöøng queân nhaán maïnh ñeán nghóa vuï naøy.
3) Tính chaát mieãn tröø - bôûi ñoù caùc Tu Só Doøng Tu thuoäc quyeàn Ñöùc Giaùo Hoaøng hay moät Thaåm Quyeàn khaùc trong Giaùo Hoäi vaø khoâng tuøy thuoäc quyeàn cuûa caùc Giaùm Muïc - ñaëc bieät lieân heä tôùi toå chöùc noäi boä cuûa caùc Tu Hoäi ñeå moïi vieäc trong caùc Tu Hoäi trôû neân thích hôïp vaø lieân laïc chaët cheõ vôùi nhau hôn vaø söï tieán boä cuõng nhö söï troïn laønh cuûa ñôøi soáng doøng tu ñöôïc lo laéng tôùi nhieàu hôn 19; cuõng ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng coù theå saép ñaët caùc tu só doøng tu theo ích lôïi cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi 20; vaø ñeå Thaåm Quyeàn khaùc phaân phoái hôïp vôùi ích lôïi cuûa Giaùo Hoäi thuoäc quyeàn.
Nhöng ñaëc tính mieãn tröø aáy khoâng ngaên caûn vieäc caùc Tu Só Doøng Tu trong moãi giaùo phaän tuøng phuïc quyeàn caùc Giaùm Muïc theo giaùo luaät, nhö vieäc chu toaøn phaän söï muïc vuï cuûa caùc ngaøi vaø vieäc coi soùc caùc linh hoàn moät caùch ñuùng möùc ñoøi hoûi 21.
4) Moïi tu só, mieãn tröø vaø khoâng mieãn tröø, ñeàu phaûi phuïc tuøng caùc Ñaáng Baûn Quyeàn ñòa phöông trong nhöõng ñieàu lieân quan tôùi vieäc coâng khai thôø Kính Thieân Chuùa, nhöng vaãn kính troïng veû khaùc bieät cuûa caùc Nghi Leã, trong nhöõng ñieàu lieân quan tôùi vieäc coi soùc caùc linh hoàn, vieäc giaûng huaán thaùnh cho daân chuùng, vieäc giaùo duïc toân giaùo vaø luaân lyù cho caùc Kitoâ höõu, ñaëc bieät laø cho caùc thieáu nhi, vieäc toå chöùc daïy giaùo lyù vaø huaán luyeän phuïng vuï, tö caùch cuûa haøng giaùo só vaø caû nhöõng coâng vieäc khaùc lieân heä tôùi vieäc thi haønh hoaït ñoäng toâng ñoà thaùnh. Nhöõng hoïc ñöôøng coâng giaùo cuûa caùc tu só cuõng phaûi thuoäc quyeàn caùc Ñaáng Baûn Quyeàn ñòa phöông veà nhöõng gì lieân heä ñeán toå chöùc vaø söï chaêm soùc chung, tuy nhieân caùc tu só vaãn naém quyeàn ñieàu haønh caùc tröôøng ñoù. Cuõng theá, caùc Tu Só Doøng Tu buoäc phaûi tuaân giöõ taát caû nhöõng gì maø caùc Coâng Ñoàng hay Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ban boá caùch hôïp phaùp buoäc moïi ngöôøi phaûi giöõ.
5) Giöõa caùc Tu Hoäi vôùi nhau, cuõng nhö giöõa caùc Tu Hoäi vôùi haøng giaùo só giaùo phaän, phaûi khuyeán khích vieäc hôïp taùc coù toå chöùc. Nhaát laø phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa moïi coâng vieäc vaø hoaït ñoäng toâng ñoà, noù tuøy thuoäc ôû yù höôùng sieâu nhieân cuûa tinh thaàn vaø taâm hoàn, ñaâm reã saâu vaø xaây döïng treân ñöùc aùi. Toøa Thaùnh coù nhieäm vuï lo laéng vieäc phoái hôïp cho toaøn theå Giaùo Hoäi; coøn moãi Chuû Chaên thaùnh lo cho giaùo phaän mình; sau heát, caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùo Chuû vaø caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc lo cho laõnh thoå mình.
Caùc Giaùm Muïc hay caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaø caùc Beà Treân Doøng Tu, hoaëc Hoäi Ñoàng caùc Beà Treân Caû haõy vui loøng tieán haønh vieäc thaûo luaän chung vôùi nhau veà nhöõng döï aùn caùc coâng vieäc toâng ñoà do caùc tu só thöïc hieän.
6) Ñeå ñoàng moät loøng taùn trôï nhöõng moái töông quan giöõa caùc Giaùm Muïc vaø caùc Tu Só caùch höõu hieäu, caùc Giaùm Muïc vaø caùc Beà Treân Doøng Tu haõy vui loøng hoïp laïi vôùi nhau vaøo nhöõng kyø haïn nhaát ñònh, vaø moãi khi thaáy thích hôïp, ñeå thaûo luaän veà nhöõng coâng vieäc coù lieân heä toång quaùt tôùi hoaït ñoäng toâng ñoà taïi laõnh thoå mình.
Chuù Thích:
9* Ñoaïn naøy dieãn taû giaùo phaän nhö laø maãu cuûa Giaùo Hoäi rieâng bieät hay ñòa phöông. Giaùo phaän goàm hai yeáu toá:
a) yeáu toá xaõ hoäi: moät phaàn cuûa daân Thieân Chuùa, cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt treân moät laõnh thoå nhaát ñònh, coù Giaùm Muïc laõnh ñaïo. Treân phöông dieän naøy, giaùo phaän laø moät ñôn vò muïc vuï vaø haønh chaùnh.
b) yeáu toá sieâu nhieân: Chuùa Kitoâ, Chuùa Thaùnh Thaàn, ôn cöùu roãi, toaøn theå maàu nhieäm Giaùo Hoäi ñeàu hieän dieän troïn veïn trong moãi giaùo phaän (x. soá 15 phaàn cuoái; GH 26). Nhöõng thöïc taïi naøy vì thieâng lieâng neân baát khaû phaân. Treân phöông dieän naøy, giaùo phaän laø toaøn theå Giaùo Hoäi hieän dieän taïi moät nôi nhaát ñònh. (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông Orientalium Ecclesiarum, 21-11-1964, soá 7-11: AAS 57 (1965), trg 79-80. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem CÑ Trentoâ, Khoùa 5, Saéc leänh De reform., ch. 2 : Mansi 33, 30; Khoùa 24, Saéc leänh De reform., ch 4 : Mansi 33, 159. - Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. III. soá 25: AAS 57 (1965), trg 29tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. III, soá 25: AAS 57 (1965), trg 29-31. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Gioan XXIII, Tñ. Pacem in terris, 11-4-1963, vaø nhieàu nôi khaùc: AAS 55 (1963), trg 257-304. (Trôû laïi ñaàu trang)
10* Veà nhöõng ñeà taøi vaø tính caùch cuûa giaùo huaán Giaùo Hoäi torng thôøi ñaïi chuùng ta, xem MK 25; GM 12, 13, 30; LM 4; MV 4, 10, 12, 22, 37, 38, 43, 62 v.v... (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Phaoloâ VI, Tñ. Ecclesiam suam, 6-8-1964: AAS 56 (1964), trg 639. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 N.t., trg 644-645. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà caùc phöông tieän Truyeàn Thoâng xaõ hoäi Inter Mirifica: AAS 56 (1964), trg 145-153. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá veà Phuïng Vuï Thaùnh Sacrosanctum Concilium: AAS 56 (1964), trg 97tt. - Phaoloâ VI, Töï saéc Sacram Liturgiam, 25-1-1964 : AAS 56 (1964), trg 139tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem Pioâ XII, Tñ. Mediator Dei, 20-11-1947: AAS 39 (1947), trg 521tt. - Phaoloâ VI, Tñ. Mysterium Fidei, 3-9-1965: AAS 57 (1965), trg 753-774. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem CvTñ 1,14 vaø 2,46. (Trôû laïi ñaàu trang)
11 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. VI, soá 44-45: AAS 57 (1965), trg 50-52. (Trôû laïi ñaàu trang)
12 Xem Lc 22,26-27. (Trôû laïi ñaàu trang)
13 Gio 15,15. (Trôû laïi ñaàu trang)
11* Veà moái töông quan giöõa caùc Giaùm Muïc vaø linh muïc: xem soá 15, 28; GH 28; LM 2, 7, 15; TG 20. (Trôû laïi ñaàu trang)
14 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà Hieäp Nhaát Unitatis Redintegratio: AAS 57 (1965), trg 90-107. (Trôû laïi ñaàu trang)
15 Xem T. Pioâ X, Töï saéc Iampridem, 19-3-1914 : AAS 6 (1914), trg 173 tt. - Pioâ XII, Toâng hieán Exsul Familia, 1-8-1952: AAS 44 (1952), trg 649 tt; Leges Operis Apostolatus Maris, ñöôïc thu thaäp laïi theo leänh cuûa Ñöùc Pioâ XII, 21-11-1957: AAS 50 (1958), trg 375-383. (Trôû laïi ñaàu trang)
12* Coâng Ñoàng ñaët caùc töông quan giöõa Giaùo Hoäi vôùi caùc quoác gia treân nguyeân taéc ñoäc laäp hoã töông; nhöng trong khi coäng taùc, Giaùo Hoäi vaø quoác gia coù nhöõng söù meänh khaùc nhau. Vaø ñaây cuõng laø neàn taûng cho söï ñoäc laäp. Coù moät ñieåm töông ñoàng laø caû Giaùo Hoäi laãn quoác gia ñeàu phuïc vuï con ngöôøi: ñaây laø neàn taûng cuûa vieäc coäng taùc giöõa hai beân (MV 76). Töø nguyeân taéc treân Coâng Ñoàng suy dieãn ra moät keát luaän hôïp lyù (soá 20): chæ Ñöùc Giaùo Hoaøng môùi coù quyeàn boå nhieäm Giaùm Muïc, vì vieäc boå nhieäm chæ lieân quan ñeán söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Ñaây laø moät canh taân, vì giaùo luaät khoaûn 332, 1 chaáp nhaän cho quoác gia coù quyeàn quy ñònh, tuyeån choïn, giôùi thieäu hay chæ ñònh caùc Giaùm Muïc môùi trong laõnh thoå thuoäc quyeàn mình. (Trôû laïi ñaàu trang)
13* Ñöùc Phaoloâ VI xin caùc Giaùm Muïc töø chöùc khi ñöôïc 75 tuoåi troïn. Giaùm Muïc töø chöùc, neáu muoán, coù theå ôû laïi trong giaùo phaän cuûa ngaøi vaø giaùo phaän coù boån phaän phaûi nuoâi döôõng ngaøi (x. Ecclesiae Sanctae, soá 11). (Trôû laïi ñaàu trang)
16 Xem CÑ Vat. II, Saéc leänh veà caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông Orientatium Ecclesiarum, 21-11-1964, soá 4: AAS 57 (1965), trg 77. (Trôû laïi ñaàu trang)
14* Giaùm Muïc Phoù laø moät Giaùm Muïc Hieäu Toøa, ñöôïc chæ ñònh ñeå giuùp moät Giaùm Muïc coù giaùo phaän trong vaán ñeà muïc vuï vaø cai quaûn giaùo phaän, vôùi quyeàn keá vò. Giaùm Muïc Phuï Taù cuõng laø moät Giaùm Muïc Hieäu Toøa giuùp ñôõ moät Giaùm Muïc cai quaûn giaùo phaän, nhöng khoâng coù quyeàn keá vò. Coù quyeàn keá vò hay khoâng laø moät dò bieät chính yeáu. Ngoaøi ra coøn hai dò bieät phuï thuoäc laø: Giaùm Muïc Phoù quan troïng vaø coù quyeàn haønh nhieàu hôn; trong moät giaùo phaän chæ coù theå coù moät Giaùm Muïc Phoù, coøn Giaùm Muïc Phuï Taù thì coù theå coù nhieàu vò cuøng moät luùc. (Trôû laïi ñaàu trang)
15* Ñoaïn naøy coù 4 ñieåm môùi so vôùi boä giaùo luaät:
1) Neáu trong giaùo phaän coù Giaùm Muïc Phoù, phaûi ñaët ngaøi laøm Giaùm Muïc Toång Ñaïi Dieän (x. chuù thích tieáp sau).
2) Neáu coù Giaùm Muïc Phuï Taù, phaûi ñaët ngaøi laøm Giaùm Muïc Toång Ñaïi Dieän hay phoù Ñaïi Dieän Giaùm Muïc (x. chuù thích tieáp sau).
3) Khi Giaùm Muïc giaùo phaän qua ñôøi hay ñoåi giaùo phaän, Giaùm Muïc Phuï Taù khoâng maát quyeàn. Ñoù laø ñieàu khaùc vôùi giaùo luaät khoaûn 355, 2. Khoaûn giaùo luaät naøy bò huûy boû.
4) Khi giaùo phaän troáng toøa, Coâng Ñoàng mong öôùc vieäc cai trò giaùo phaän phaûi ñöôïc trao cho Giaùm Muïc Phuï Taù. Nhöng khoâng buoäc ngaët. Tröôøng hôïp Giaùm Muïc Phuï Taù khoâng ñöôïc choïn laøm Ñaïi Dieän Thöøa UÛy, ngaøi seõ giöõ nhieäm vuï ñaïi dieän toång quaùt hay phoù giaùm muïc nhö tröôùc (Ecclesiae Sanctae, soá 13). (Trôû laïi ñaàu trang)
16* Giaùo phuû giaùo phaän laø cô quan cai quaûn giaùo phaän cuûa Giaùm Muïc. Saéc Leänh thöôøng noùi ñeán “caùc coäng taùc vieân”. Ñeå deã hieåu, xin ñan cöû moät vaøi thí duï tieâu bieåu:
1) Toång Ñaïi Dieän: ñaây laø nhaân vaät quan troïng nhaát trong giaùo phaän sau Ñöùc Giaùm Muïc, Ngaøi coù haàu heát moïi quyeàn cuûa Giaùm Muïc treân khaép giaùo phaän. Nhöng Giaùm Muïc coù theå haïn cheá quyeàn haønh cuûa ngaøi.
2) Ñaïi Dieän Giaùm Muïc: ñaây laø moät chöùc vuï môùi ñöôïc Coâng Ñoàng thieát laäp. Ñaïi Dieän Giaùm Muïc coù moïi quyeàn cuûa Giaùm Muïc, nhöng chæ treân moät phaàn giaùo phaän, hay ñoái vôùi moät loaïi coâng vieäc ñaëc bieät, hay ñoái vôùi moät haïng giaùo daân, ví duï ôû Vieät Nam coù theå coù moät Ñaïi Dieän Giaùm Muïc ñaëc traùch ñoàng baøo Thöôïng.
3) Ñaïi Dieän Thöøa UÛy: sau khi Giaùm Muïc qua ñôøi hay ñoåi giaùo phaän, trong voøng moät tuaàn leã, caùc coá vaán cuûa Giaùm Muïc phaûi ñeà cöû moät linh muïc ñeå cai quaûn giaùo phaän cho ñeán khi coù Giaùm Muïc môùi. Linh muïc ñaéc cöû goïi laø Ñaïi Dieän Thöøa UÛy.
4) Caùc Phoù Xöù (soá 30,3) laø nhöõng linh muïc giuùp cha xöù trong moät giaùo xöù. (Trôû laïi ñaàu trang)
17* Chieáu theo giaùo luaät, moãi giaùo phaän phaûi coù moät hoäi ñoàng linh muïc vôùi nhieäm vuï: a) laøm coá vaán cho Giaùm Muïc, b) ñeà cöû ñaïi dieän thöøa uûy khi giaùo phaän troáng toøa. ÔÛ AÂu chaâu, hoäi ñoàng naøy meänh danh laø kinh só hoäi chính toøa. ÔÛ Vieät Nam goïi laø uûy ban coá vaán (Giaùo Luaät kh. 423 tt).
Coâng Ñoàng duy trì ñònh cheá naøy, ñoàng thôøi cuõng ao öôùc coù söï canh taân, nhöng Coâng Ñoàng cuõng theâm hai ñònh cheá khaùc:
1) UÛy ban hay hoäi ñoàng linh muïc (LM 7). Ñaây laø nhoùm linh muïc ñaïi dieän cho taát caû caùc linh muïc giaùo phaän, keå caû caùc linh muïc doøng. Hoäi ñoàng naøy chæ coù quyeàn tö vaán, vaø khi troáng toøa hoäi ñoàng ngöng hoaït ñoäng. Taân Giaùm Muïc seõ laäp moät hoäi ñoàng khaùc (Ecclesiae Sanctae, soá 15; x. TG 20).
2) Hoäi ñoàng muïc vuï (soá 27 phaàn cuoái): Goàm caùc giaùo só, tu só vaø giaùo daân. Hoäi ñoàng naøy cuõng coù quyeàn tö vaán vaø nhieäm vuï ñeä trình leân Giaùm Muïc nhöõng ñeà nghò cuï theå trong phaïm vi muïc vuï (Ecclesiae Sanctae, soá 16; x. TG 30). (Trôû laïi ñaàu trang)
18* Linh muïc ñoaøn laø toaøn theå linh muïc trong giaùo phaän (GH 28; GM 11, 15, 28; LM 7, 8 v.v...). Caû ñeán caùc tu só (soá 34) vaø caùc vò thöøa sai ngoaïi quoác (TG 20) cuõng laø hoäi vieân. (Trôû laïi ñaàu trang)
19* Xem LM 8; TG 20. (Trôû laïi ñaàu trang)
20* Xem LM 4. (Trôû laïi ñaàu trang)
17 Xem Gio 13, 35. (Trôû laïi ñaàu trang)
21* Xem LM 6. (Trôû laïi ñaàu trang)
22* ÔÛ ñaây Coâng Ñoàng thay ñoåi hai ñònh cheá giaùo luaät:
1) Vieäc boå nhieäm caùc cha chính xöù: theo giaùo luaät cho chính xöù coù theå ñöôïc boå nhieäm:
a) Baèng moät cuoäc thi (Giaùo Luaät kh. 459, 3,30), ñaây laø cuoäc khaûo haïch veà thaàn hoïc vaø muïc vuï. Ai ñaäu cao nhaát seõ ñöôïc boå nhieäm chính xöù.
b) Baèng cuoäc tuyeån löïa (Giaùo Luaät kh. 455, 1), do giaùo daân trong xöù hay nhöõng ngöôøi khaùc tuyeån choïn vôùi söï pheâ chuaån cuûa Giaùm Muïc.
c) Do söï chæ ñònh tröïc tieáp cuûa Giaùm Muïc, Coâng Ñoàng chæ giöõ laïi caùch thöù ba naøy vaø huûy boû hai caùch kia.
2) Söï coá ñònh cuûa linh muïc chính xöù: tröôùc Coâng Ñoàng, coù nhöõng linh muïc chính xöù, Giaùm Muïc coù theå tuøy yù thuyeân chuyeån ñeán moät giaùo xöù khaùc; traùi laïi, coù nhöõng vò, Giaùm Muïc khoâng theå thuyeân chuyeån neáu khoâng coù moät vuï kieän theo giaùo luaät. Söï phaân bieät naøy ñöôïc huûy boû (Ecclesiae Sanctae, soá 18). (Trôû laïi ñaàu trang)
23* Cuõng nhö caùc Giaùm Muïc, caùc linh muïc chính xöù cuõng ñöôïc yeâu caàu töø chöùc khi ñöôïc 75 tuoåi troïn (Ecclesiae Sanctae, soá 20). (Trôû laïi ñaàu trang)
24* Veà nhöõng töông quan giöõa Giaùm Muïc giaùo phaän vaø caùc doøng tu hoaït ñoäng trong giaùo phaän, Coâng Ñoàng thieát laäp hai nguyeân taéc caên baûn:
1) Caùc doøng tu ñöôïc mieãn tröø khoûi quyeàn bính Giaùm Muïc trong nhöõng gì coù lieân quan ñeán ñôøi soáng cuûa doøng, nhöng leä thuoäc vaøo Giaùm Muïc trong phaïm vi hoaït ñoäng toâng ñoà (Ecclesiae Sanctae, soá 22-40; TG 30).
2) Trong tröôøng hôïp caáp baùch vì nhieäm vuï toâng ñoà, caùc doøng tu phaûi chaáp nhaän ñeà nghò cuûa Giaùm Muïc khi ngaøi xin hoï giuùp ñôõ. (Trôû laïi ñaàu trang)
18 Xem Pioâ XII, Huaán töø, 8-12-1950: AAS 43 (1951), trg 28. - Xem theâm Phaoloâ VI, Huaán töø 23-5-1964: AAS 56 (1964), trg 571. (Trôû laïi ñaàu trang)
19 Xem Leoâ XIII, Toâng hieán Romanos Pontifices, 8-5-1881: Acta Leonis XIII, q.II (1882), trg 234 tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
20 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø, 23-5-1964: AAS (1964), trg 570-571. (Trôû laïi ñaàu trang)
21 Xem Pioâ XII, Huaán töø 8-12-1950 : n.v.t. (Trôû laïi ñaàu trang)