Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Nhieäm Vuï Muïc Vuï
Cuûa Caùc Giaùm Muïc Trong Giaùo Hoäi
Christus Dominus
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông I
Caùc Giaùm Muïc Vôùi Giaùo Hoäi Phoå Quaùt
I. Vai troø cuûa Giaùm Muïc
vôùi Giaùo Hoäi phoå quaùt
4. Quyeàn cuûa Giaùm Muïc ñoaøn. Do bí tích taán phong vaø do söï hieäp thoâng phaåm traät vôùi vò Thuû Laõnh cuõng nhö vôùi caùc thaønh phaàn trong coäng ñoaøn, caùc Giaùm Muïc trôû neân nhöõng Thaønh Phaàn cuûa Giaùm Muïc Ñoaøn 1. “Giaùm Muïc Ñoaøn keá vò coäng ñoaøn Toâng Ñoà trong vieäc giaùo huaán vaø chaên daét, chính trong Giaùm Muïc Ñoaøn maø coäng ñoaøn Toâng Ñoà ñöôïc tröôøng toàn. Hieäp nhaát vôùi Thuû Laõnh, töùc Giaùo Hoaøng Roma, vaø khoâng bao giôø taùch rôøi khoûi Thuû Laõnh aáy, Giaùm Muïc Ñoaøn coù quyeàn bính troïn veïn vaø toái cao treân toaøn theå Giaùo Hoäi, nhöng chæ coù theå thi haønh quyeàn naøy khi coù söï öng thuaän cuûa Giaùo Hoaøng Roma” 2. Thöïc vaäy, quyeàn bính naøy “ñöôïc thi haønh caùch troïng theå trong Coâng Ñoàng Chung” 3: do ñoù, Thaùnh Coâng Ñoàng cheá ñònh moïi Giaùm Muïc ñeàu coù quyeàn tham döï Coâng Ñoàng Chung vì laø thaønh phaàn cuûa Coäng Ñoaøn Giaùm Muïc. 2*
“Hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoaøng, caùc Giaùm Muïc treân khaép theá giôùi coøn coù theå thöïc haønh quyeàn coäng ñoaøn aáy khi vò Thuû Laõnh coäng ñoaøn môøi goïi caùc Ngaøi cuøng haønh ñoäng caùch coäng ñoaøn, hay ít ra khi Ngaøi öng thuaän hoaëc töï do chaáp nhaän haønh ñoäng hieäp nhaát cuûa caùc Giaùm Muïc raûi raùc ñeå laøm cho noù trôû thaønh moät haønh ñoäng coù tính caùch coäng ñoaøn thöïc söï” 4.
5. Hoäi nghò Giaùm Muïc hay Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Caùc Giaùm Muïc ñöôïc tuyeån choïn töø caùc mieàn khaùc nhau treân theá giôùi, theo caùch thöùc vaø tieâu chuaån ñaõ hoaëc seõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma aán ñònh, giuùp ñôõ vò Chuû Chaên Toái Cao cuûa Giaùo Hoäi caùch ñaéc löïc hôn nôi Hoäi Ñoàng coù teân rieâng laø “Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc” 5; Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy ñoùng vai troø cuûa toaøn theå haøng Giaùm Muïc Coâng Giaùo, ñoàng thôøi noùi leân raèng taát caû caùc Giaùm Muïc, trong söï hieäp thoâng phaåm traät, cuøng chia xeû noãi lo aâu cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi 6. 3*
6. Caùc Giaùm Muïc chia xeû söï lo laéng cho taát caû Giaùo Hoäi. Caùc Giaùm Muïc, laø nhöõng ngöôøi keá vò hôïp phaùp caùc Toâng Ñoà vaø laø thaønh phaàn cuûa Coäng Ñoaøn Giaùm Muïc, phaûi luoân luoân yù thöùc mình lieân keát vôùi nhau vaø cuøng nhau lo laéng cho taát caû caùc Giaùo Hoäi, vì ñöôïc Thieân Chuùa thieát laäp vaø do meänh leänh cuûa nhieäm vuï toâng ñoà, moãi vò, cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc khaùc phaûi laø ngöôøi baûo ñaûm cho Giaùo Hoäi 7. Nhaát laø caùc ngaøi phaûi lo laéng ñeán nhöõng mieàn treân theá giôùi chöa ñöôïc rao giaûng Lôøi Chuùa, hay ñaëc bieät nhöõng mieàn maø chính vì quaù ít linh muïc, caùc Kitoâ höõu ñang bò nguy cô xa lìa chính nhöõng huaán giôùi cuûa ñôøi soáng Kitoâ giaùo vaø caû ñeán maát ñöùc tin.
Vì theá caùc ngaøi phaûi coá gaéng heát söùc theá naøo ñeå caùc coâng cuoäc rao giaûng Phuùc AÂm vaø hoaït ñoäng toâng ñoà ñöôïc caùc tín höõu nhieät lieät naâng ñôõ vaø coå voõ. Ngoaøi ra caùc ngaøi coøn phaûi chuù taâm lo laéng chuaån bò nhöõng thöøa taùc vieân thaùnh vuï thích hôïp vaø caû caùc phuï taù, tu só cuõng nhö giaùo daân, ñeå laøm vieäc taïi caùc xöù truyeàn giaùo vaø nhöõng mieàn thieáu giaùo só. Vaø tuøy söùc coù theå, caùc ngaøi haõy lo göûi moät soá linh muïc cuûa mình ñeán thi haønh thaùnh vuï taïi nhöõng xöù truyeàn giaùo vaø caùc giaùo phaän 4* noùi treân vónh vieãn hay ít laø trong moät thôøi gian haïn ñònh.
Ngoaøi ra, trong khi xöû duïng taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi, caùc Giaùm Muïc phaûi quan taâm ñeán khoâng nhöõng caùc nhu caàu cuûa giaùo phaän mình, maø coøn cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông khaùc vì caùc Giaùo Hoäi naøy laø thaønh phaàn Giaùo Hoäi duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ. Sau cuøng caùc ngaøi cuõng phaûi tuøy söùc maø quan taâm ñeán vieäc cöùu trôï nhöõng tai öông maø caùc giaùo phaän hay caùc mieàn khaùc phaûi gaùnh chòu.
7. Ñöùc AÙi tích cöïc ñoái vôùi caùc Giaùm Muïc bò baét bôù. Nhaát laø caùc ngaøi phaûi laáy tình anh em maø bao boïc caùc vò Giaùm Chöùc, vì danh Chuùa Kitoâ, ñang bò vu khoáng vaø gaëp khoù khaên hay bò ngaên caám khoâng ñöôïc thi haønh chöùc vuï; vaø caùc ngaøi haõy laáy tình huynh ñeä tích cöïc maø saên soùc caùc vò ñoù ñeå xoa dòu vaø laøm vôi bôùt noãi khoå ñau cuûa hoï baèng kinh nguyeän vaø haønh ñoäng cuûa caùc Anh Em ñoàng nghieäp.
II. Caùc Giaùm Muïc vaø Toøa Thaùnh
8. Quyeàn haïn caùc Giaùm Muïc trong giaùo phaän ñaûm nhieäm.
a) Caùc Giaùm Muïc vì laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà, neân trong giaùo phaän ñaûm traùch, töï mình caùc ngaøi coù moïi quyeàn haønh thoâng thöôøng, rieâng bieät vaø tröïc tieáp theo nhö nhieäm vuï muïc vuï ñoøi hoûi. 5* Tuy nhieân trong moïi tröôøng hôïp, Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma, vì chöùc vuï, vaãn luoân coù quyeàn daønh laïi moät soá vaán ñeà cho mình hay cho moät Thaåm Quyeàn khaùc.
b) Trong tröôøng hôïp rieâng, moãi khi xeùt thaáy coù lôïi ích thieâng lieâng cho caùc con chieân döôùi quyeàn theo luaät ñònh, moãi Giaùm Muïc giaùo phaän coù ñaëc quyeàn mieãn tröø luaät chung cuûa Giaùo Hoäi, tröø tröôøng hôïp daønh rieâng cho Thaåm Quyeàn Toái Cao cuûa Giaùo Hoäi. 6*
9. Thaùnh Boä thuoäc Giaùo Trieàu Roâma. Trong khi thi haønh quyeàn toái cao, troïn veïn vaø tröïc tieáp treân toaøn theå Giaùo Hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma xöû duïng caùc Thaùnh Boä thuoäc Giaùo Trieàu Roma; vì theá caùc Thaùnh Boä nhaân danh vaø laáy quyeàn ngaøi maø chu toaøn chöùc vuï cuûa mình ñeå möu ích chung cho caùc Giaùo Hoäi cuõng nhö giuùp ñôõ caùc Chuû Chaên thaùnh.
Vaû laïi, caùc Nghò Phuï tham döï Thaùnh Coâng Ñoàng mong öôùc raèng caùc Thaùnh Boä naøy tuy ñaõ giuùp ñôõ Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma vaø caùc Chuû Chaên cuûa Giaùo Hoäi moät caùch ñaéc löïc, nhöng cuõng caàn caûi toå cho hôïp hôn vôùi nhu caàu thôøi ñaïi, ñòa phöông vaø caùc nghi leã, nhaát laø nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán soá caùc boä, danh hieäu, thaåm quyeàn, phöông phaùp laøm vieäc rieâng bieät vaø söï phoái trí caùc coâng vieäc vôùi nhau 8. 7* Cuõng theá, caùc ngaøi öôùc mong raèng vì nhieäm vuï rieâng cuûa caùc Giaùm Muïc, neân chöùc vuï caùc Ñaïi Söù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roma caàn phaûi ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng hôn.
10. Nhaân vieân Thaùnh Boä. Ngoaøi ra, vì caùc Thaùnh Boä ñöôïc thaønh laäp ñeå möu ích cho toaøn theå Giaùo Hoäi, neân Thaùnh Coâng Ñoàng öôùc mong haõy thaâu nhaän theâm caùc Thaønh Phaàn, caùc Nhaân Vieân vaø caùc Coá Vaán cuõng nhö caùc Ñaïi Söù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, töø nhöõng mieàn khaùc nhau trong Giaùo Hoäi, sao cho caùc cô quan haønh chaùnh hay cô quan trung öông cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo toû ra coù ñaëc tính phoå quaùt thöïc söï.
Coâng Ñoàng coøn mong öôùc trong Thaønh Phaàn caùc Thaùnh Boä cuõng neân thaâu nhaän moät soá Giaùm Muïc, nhaát laø Giaùm Muïc giaùo phaän, nhöõng vò coù theå ñem laïi cho Ñöùc Giaùo Hoaøng moät caùch ñaày ñuû hôn nhöõng caûm nghó, nguyeän voïng vaø nhu caàu cuûa taát caû Giaùo Hoäi. 8*
Sau cuøng caùc Nghò Phuï nhaän thaáy raèng thaät ích lôïi neáu chính caùc Thaùnh Boä ñoù bieát nghe nhieàu hôn nöõa nhöõng giaùo daân troåi vöôït veà nhaân ñöùc, kieán thöùc vaø kinh nghieäm, sao cho chính giaùo daân cuõng goùp phaàn vaøo caùc coâng vieäc cuûa Giaùo Hoäi.
Chuù Thích:
1 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi Lumen gentium, ch. 3, soá 22: AAS 57 (1965), trg 25-27. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, n.v.t. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, n.v.t. (Trôû laïi ñaàu trang)
2* Ñaây laø moät khuynh höôùng môùi meû: töø nay moïi Giaùm Muïc duø khoâng cai quaûn giaùo phaän (Giaùm Muïc hieäu toøa), ñeàu coù quyeàn tham döï Coâng Ñoàng Chung. Luùc tröôùc caùc ngaøi chæ coù quyeàn tham döï neáu ñöôïc môøi (Giaùo Luaät kh. 223, 2).
Khuynh höôùng naøy phaùt xuaát töø moät yù töôûng thaàn hoïc môùi meû. Quan nieäm tröôùc Coâng Ñoàng cho raèng Giaùm Muïc coù quyeàn bính vì hai lyù do: a) vieäc taán phong ban cho Giaùm Muïc quyeàn thaùnh hoùa (cöû haønh thaùnh leã, giaûi toäi v.v...).
b) Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngöôøi ban cho Giaùm Muïc quyeàn giaùo huaán vaø cai trò.
Nhöng Coâng Ñoàng (x.GH 21, 28; GM 2, 3; LM 7) quaû quyeát moïi quyeàn bính cuûa Giaùm Muïc ñeàu do cuoäc taán phong trong hieäp thoâng vôùi Toøa Thaùnh. Ñöùc Giaùo Hoaøng chæ laø ngöôøi chæ ñònh cho Giaùm Muïc moät giaùo phaän ñeå thöïc haønh quyeàn bính ñoù. Chính vì theá ñieàu kieän duy nhaát ñeå tham döï Coâng Ñoàng laø ñöôïc taán phong Giaùm Muïc trong hieäp thoâng vôùi Toøa Thaùnh. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, n.v.t. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Phaoloâ VI, Töï saéc Apostolica Sollicitudo, 15-9-1965: AAS 57 (1965), trg 775-780. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, ch. 3, soá 23: AAS 57 (1965), trg 27-28. (Trôû laïi ñaàu trang)
3* Nhöõng ngöôøi coù quyeàn toái cao trong Giaùo Hoäi laø: a) chæ mình Ñöùc Giaùo Hoaøng. b) Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø taát caû Giaùm Muïc treân theá giôùi chung vôùi nhau (hay Giaùm Muïc Ñoaøn). Ñöùc Giaùo Hoaøng cai trò qua Giaùo Trieàu Roma. Coøn Giaùm Muïc Ñoaøn cai trò nhö theá naøo? Ñoâi khi caùc Giaùm Muïc treân theá giôùi hoïp Coâng Ñoàng Chung. Nhöng vì qui tuï taát caû Giaùm Muïc khoâng phaûi laø chuyeän deã, neân coù caùc cuoäc hoïp thu heïp giöõa moät soá Giaùm Muïc ñaïi dieän cho taát caû, vaø quyeát ñònh nhaân danh Giaùm Muïc Ñoaøn. Cuoäc hoïp naøy meänh danh laø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, vaø ñöôïc toå chöùc hai naêm moät laàn taïi Roma. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Pioâ XII, Tñ. Fidei donum, 21-4-1957: AAS 49 (1957), trg 237; xem theâm Benedictoâ XV, Toâng thö Maximum illud, 30-11-1919: AAS 11 (1919), trg 440; Pioâ XI, Tñ. Rerum Ecclesiae, 28-2-1926: AAS 18 (1926), trg 68t. (Trôû laïi ñaàu trang)
4* Xem TG 20, 38, 39; LM 10; Ecclesiae sanctae, ch. I, soá 1-5 vaø ch. III, soá 6. (Trôû laïi ñaàu trang)
5* Nguyeân taéc naøy môùi meû vaø taïo thaønh moät trong nhöõng neàn taûng chính yeáu cuûa quyeàn bính vaø quan troïng cuûa Giaùm Muïc. Quan nieäm tröôùc Coâng Ñoàng cho raèng quyeàn cai trò cuûa Giaùm Muïc laø do Ñöùc Giaùo Hoaøng ban cho, neân Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi luoân luoân ban cho caùc Giaùm Muïc nhöõng quyeàn haønh maø caùc ngaøi chöa coù. Ngaøy nay thì traùi laïi: qua vieäc taán phong, caùc Giaùm Muïc nhaän moïi quyeàn bính caàn thieát, Ñöùc Giaùo Hoaøng chæ thu heïp nhöõng quyeàn naøy khi coâng ích cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt ñoøi hoûi nhö ta seõ thaáy sau. (Trôû laïi ñaàu trang)
6* Ñaây cuõng laø ñieàu môùi meû. Tröôùc Coâng Ñoàng, Giaùm Muïc khoâng coù quyeàn chuaån luaät Giaùo Hoäi do Ñöùc Giaùo Hoaøng thieát laäp cho toaøn theå Giaùo Hoäi (Giaùo Luaät kh. 87). Nhôø caên baûn naøy, ngaøy nay caùc ngaøi môùi coù quyeàn ñoù. Nhöng Ñöùc Giaùo Hoaøng daønh quyeàn rieâng cho Ngaøi trong moät vaøi tröôøng hôïp nhö sau:
- Cho pheùp moät phoù teá hay linh muïc laáy vôï;
- Cho pheùp moät linh muïc ñaõ chính thöùc laäp gia ñình ñöôïc thi haønh nhieäm vuï toâng ñoà;
- Cho pheùp linh muïc laøm thaày thuoác, giaûi phaãu, laøm coâng chöùc, thöôïng nghò só hay daân bieåu;
- Cho pheùp thanh nieân thanh nöõ quaù treû laäp gia ñình, khi coøn thieáu hôn moät naêm môùi ñeán tuoåi thaønh hoân phaùp ñònh.
Caùc quyeàn daønh rieâng naøy nhaèm coâng ích Giaùo Hoäi. Thöïc vaäy, ngöôøi ta coù theå deã daøng töôûng töôïng nhöõng baát tieän coù theå xaûy ra neáu Giaùm Muïc naøy ban pheùp cho caùc linh muïc cuûa ngaøi cöôùi vôï, coøn vò khaùc laïi khöôùc töø. Thaät laø moät hoãn loaïn neáu trong moät giaùo phaän, ngöôøi ta ñöôïc laäp gia ñình luùc 13 tuoåi, trong luùc giaùo phaän khaùc phaûi ñôïi ñeán 14 tuoåi. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Phaoloâ VI, Huaán töø cho caùc Hoàng Y, caùc vò Laõnh Ñaïo, caùc Giaùm Chöùc vaø caùc Nhaân Vieân thuoäc Giaùo Trieàu Roma, 21-9-1963: AAS 55 (1963), trg 793tt. (Trôû laïi ñaàu trang)
7* Giaùo Trieàu Roma laø cô quan cai trò Giaùo Hoäi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Giaùo Trieàu naøy goàm nhöõng Thaùnh Boä, Toøa AÙn, Vaên Phoøng v.v... Taát caû nhöõng canh taân maø Coâng Ñoàng mong muoán ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI thöïc hieän qua Töï Saéc Regimini Ecclesiae Universae, ngaøy 15-8-1967 (x. AAS (1967), trg 885-928; DC 1967, 1441-1473). (Trôû laïi ñaàu trang)
8* Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ thöïc hieän yù muoán naøy, Ngaøi ñaõ chæ thò cho 7 giaùm muïc ñöôïc tuyeån choïn khaép theá giôùi, tham döï vaøo vieäc ñieàu khieån moãi Thaùnh Boä (x. Töï saéc Pro comperto sane, ngaøy 6-8-1967: AAS (1967), trg 881-884; DC 1967, 1474-1478). (Trôû laïi ñaàu trang)