Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Nhieäm Vuï Muïc Vuï
Cuûa Caùc Giaùm Muïc Trong Giaùo Hoäi
Christus Dominus
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Lôøi Giôùi Thieäu
Trong giai ñoaïn chuaån bò Coâng Ñoàng, UÛy Ban ñaëc traùch vaán ñeà: "Giaùm Muïc vaø vieäc cai quaûn giaùo phaän" ñaõ soaïn thaûo 7 döï aùn. Thaùng 10 naêm 1962 sau khi Coâng Ñoàng khai maïc, moät UÛy Ban Coâng Ñoàng ñöôïc baàu leân vôùi nhieäm vuï thu goùp vaán ñeà vaøo hai vaên kieän: hai vaên kieän naøy ñöôïc keát thuùc vaøo muøa xuaân 1963. Vaên kieän thöù nhaát, coù tính caùch phaùp luaät, noùi veà caùc moái töông quan giöõa Toøa Thaùnh vaø caùc Giaùm Muïc, giöõa caùc Giaùm Muïc Phoù vaø caùc Giaùm Muïc Phuï Taù, giöõa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc v.v... Vaên kieän thöù hai coù khuynh höôùng muïc vuï hôn, ñeà caäp ñeán nhöõng ñieåm sau ñaây: nhieäm vuï cuûa Giaùm Muïc, nhieäm vuï muïc vuï cuûa cha chính xöù, vieäc daäy giaùo lyù cho giaùo daân v.v...
Trong kyø hoïp II vaøo muøa thu 1963, chæ coù vaên kieän thöù nhaát ñöôïc ñöa ra thaûo luaän. Caùc Nghò Phuï ñöa ra nhieàu nhaän xeùt vöøa phong phuù vöøa ñích xaùc. Nhöng vì Coâng Ñoàng coù khuynh höôùng giaûn löôïc danh saùch caùc löôïc ñoà, neân ñaõ quyeát ñònh ñuùc keát hai vaên kieän treân thaønh moät, ñoàng thôøi chæ chuù troïng ñeán caùc nguyeân taéc höôùng daãn nhieäm vuï muïc vuï. UÛy ban khôûi coâng soaïn laïi moät baûn vaên hoaøn toaøn môùi. Sau khi ñeä trình hoäi nghò ñaàu kyø hoïp III, löôïc ñoà môùi naøy ñaõ thoûa maõn ñöôïc caùc Nghò Phuï.
Tuy nhieân caùc ngaøi cuõng ñöa ra nhieàu yù kieán haøo höùng. Chính vì theá ñeán cuoái kyø hoïp, baûn vaên vaãn chöa ñöôïc coâng boá. Cho ñeán ngaøy 28-10-1965, trong kyø hoïp IV, khoùa VII baûn vaên môùi ñöôïc chính thöùc coâng boá vôùi 2 phieáu nghòch treân 2,322 phieáu thuaän.
Saéc Leänh khoâng coù muïc ñích gôïi leân nhöõng yù töôûng thaàn hoïc môùi meû, nhöng cuï theå hoùa treân phöông dieän muïc vuï giaùo lyù thaàn hoïc veà chöùc Giaùm Muïc maø chöông III cuûa Hieán Cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi ñaõ ñeà caäp ñeán. Saéc Leänh coù ñaëc ñieåm naøy laø khoâng ôû treân laõnh vöïc lyù thuyeát, nhöng ñaõ phaùc hoïa ra moät thöïc haønh muïc vuï, ñeà nghò aùp duïng cuï theå caùc saéc leänh khaùc. Thaät vaäy Saéc Leänh naøy thieát laäp nhieàu ñònh cheá môùi: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Hoäi Ñoàng Muïc Vuï, v.v... Do ñoù, trong thöïc teá Saéc Leänh coù taàm quan troïng ñaëc bieät: vì Giaùo Hoäi ñöôïc canh taân moät phaàn lôùn laø do vieäc thi haønh Saéc Leänh naøy. Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ cho coâng boá nhieàu taøi lieäu nhaèm thöïc thi Saéc Leänh. Ñaây laø nhöõng taøi lieäu chính:
- Apostolica sollicitudo, ngaøy 15-9-1965, thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc (AAS 1965, trg 775-780; DC 1965, 1663-1668).
De episcoporum muneribus, ngaøy 15-6-1966, theâm nhieàu quyeàn haønh cho Giaùm Muïc (AAS 1966, trg 467-472; DC 1966, 1249-1254).
Ecclesiae sanctae, ngaøy 6-8-1966, ñöa ra nhieàu tieâu chuaån thöïc teá cho nhieàu vaán ñeà (AAS 1966 trg 757-787; DC 1966, 1441-1470).
Regimini Ecclesiae Universae, ngaøy 15-8-1967, canh taân Giaùo Trieàu Roâma (AAS 1967, trg 885-928; DC 1967, 1441-1473).
Veà Noäi Dung
Saéc Leänh veà Nhieäm Vuï Muïc Vuï cuûa caùc Giaùm Muïc xoay quanh ba chuû ñeà chính:
I. Daân Chuùa hay ñuùng hôn, loaøi ngöôøi, coù tín ngöôõng hay khoâng. Duø baûn vaên tröïc tieáp lieân heä ñeán Giaùm Muïc, nhöng daân chuùng luoân luoân ñöùng haøng ñaàu vì chính hoï laø ñieàu kieän ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa chuû chaên. Daân chuùng ñöôïc nhìn döôùi 3 phöông dieän.
1) Chung keát hoaït ñoäng muïc vuï cuûa Giaùm Muïc vaø haøng Linh Muïc. Giaùo phaän tröôùc tieân laø moät phaàn daân Thieân Chuùa, chöù khoâng phaûi chæ laø moät laõnh thoå (Soá 11 vaø 22). Con ngöôøi laø ñoái töôïng ñoái thoaïi cuûa Giaùm Muïc veà ôn cöùu roãi. Giaùm Muïc ñöôïc keâu goïi laøm vieäc naøy (soá 13). Con ngöôøi coù quyeàn hieåu bieát maàu nhieäm Chuùa Kitoâ (soá 12), cuõng nhö nhöõng nhu caàu, hoaøn caûnh daân söï vaø xaõ hoäi cuûa con ngöôøi seõ laø nhöõng tieâu chuaån caên baûn vaïch ñònh bieân giôùi Giaùo Hoäi (soá 23 vaø 39). Noùi toùm laïi neáu tìm moät tieâu chuaån thì tieâu chuaån ñoù phaûi laø daân chuùng.
2) Ñeà taøi cuûa vieäc giaùo huaán. Con ngöôøi noùi chung (MV 3,10-22) hay Kitoâ höõu noùi rieâng (GH 9,32...) taát caû ñeàu mang trong mình moät maàu nhieäm caàn ñöôïc khai saùng. Chính vì theá, caùc Giaùm Muïc phaûi daïy cho hoï bieát giaù trò cuûa con ngöôøi, cuûa gia ñình, cuûa xaõ hoäi daân söï (soá 12) phaûi ñöôïc quí troïng ñeán möùc naøo, vaø phaûi laøm cho giaùo daân hieåu hoï coù boån phaän coäng taùc vaøo vieäc toâng ñoà (soá 13, 17, 30).
3) Ngöôøi toâng ñoà beân caïnh Giaùm Muïc vaø Linh Muïc. Saéc Leänh nhaán maïnh ngöôøi giaùo daân coù quyeàn vaø boån phaän coäng taùc vaøo vieäc toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi (soá 6, 10, 14, 16, 17, 27, 30).
II. Giaùm Muïc. Ñaây laø chuû ñeà chính trong Saéc Leänh cuøng vôùi chöông III cuûa Hieán Cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi, Saéc Leänh naøy phaùc hoïa hình aûnh cuûa vò Giaùm Muïc ngaøy nay. Sau ñaây laø vaøi neùt chính:
1) Giaùm Muïc khoâng coøn laø oâng hoaøng ñôn ñoäc, tuøy thích cai trò vöông quoác beù nhoû cuûa mình laø giaùo phaän: töø naøy, danh töø Giaùm Muïc treân phöông dieän muïc vuï phaûi hieåu laø moät ña soá. Ngaøi laø thaønh phaàn trong Giaùm Muïc Ñoaøn vaø nhö theá ngaøi phaûi quan taâm ñeán Giaùo Hoäi phoå quaùt (soá 3, 4, 6). Ngaøi laø chuû chaên giaùo phaän nhöng lieân keát vôùi caùc linh muïc cuûa ngaøi (soá 11, 16, 27, 28-30, 34). Ngaøi laø thaønh phaàn cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Quoác Gia ñeå phaùt huy di saûn thieâng lieâng cho quoác gia (soá 38). trong moät thôøi ñaïi ñöôïc ñaùnh daáu baèng tinh thaàn khoa hoïc, kyõ thuaät vaø hieäu naêng (MV 5-7), hoïa hieám laém Giaùm Muïc môùi ñôn phöông hoaøn thaønh söù maïng moät caùch thích hôïp (soá 37), chính vì theá Saéc Leänh thieát laäp moät lieân laïc chaët cheõ giöõa muïc vuï ñoái thoaïi (soá 13, 16, 28), muïc vuï coäng taùc vaø muïc vuï phoái hôïp (soá 11, 15, 17, 18, 23, 24, 25, 27), muïc vuï hieäp nhaát (soá 16, 18, 30, 36) vaø muïc vuï coâng hieäu (soá 5, 10, 25, 28, 30, 35, 37, 38, 39, 40, 42).
2) Giaùm Muïc phaûi laø moät nhaø truyeàn giaùo. Ñieàu naøy coù hai yù nghóa:
a) Coäng taùc vaøo vieäc truyeàn baù ñöùc tin giöõa nhöõng daân toäc chöa bieát Phuùc AÂm (soá 3-6, 11, 12, 14, 16, 17, 23, 30). Cuõng nhö caùc Saéc Leänh khaùc, noùi chung Saéc Leänh naøy quaû quyeát vieäc truyeàn giaùo phaûi ñöôïc öu tieân vaø caáp baùch: haõy chuù yù ñeán tieáng nhaát laø (soá 6), ñaëc bieät (soá 15), (xem theâm TG 29). Neân chuù yù: Saéc Leänh naøy khoâng phaân bieät AÂu Chaâu vôùi caùc Xöù Truyeàn Giaùo. Ngay caû Xöù Truyeàn Giaùo cuõng coù boån phaän truyeàn giaùo (x. TG 20).
b) Rao giaûng Phuùc AÂm cho moïi ngöôøi, ñaõ tin hay chöa tin, ñeå keâu goïi hoï trôû veà ñöùc tin hay ñeå phaùt trieån ñöùc tin cuûa hoï (soá 12, xem theâm soá 11, 13, 30). Rao giaûng Phuùc AÂm laø boån phaän ñaàu tieân cuûa Giaùm Muïc (soá 6, 12, 13, 17, 30; xem GH 20, 21, 23, 24; MK 132, 139; MV 32, 43; TG 1, 5, 20, 29, 38 v.v...); boån phaän naøy troåi vöôït hôn caùc boån phaän khaùc (soá 12; x. GH 25; TG 29).
3) Giaùm Muïc phaûi laø chöùng nhaân cuûa Chuùa Kitoâ. Chöùng tích phaûi laø tinh thaàn laøm soáng ñoäng moïi hoaït ñoäng cuûa Giaùm Muïc (soá 11, 15, x. GH 21).
III. Coâng vieäc Toâng Ñoà. Phöông dieän muïc vuï laø neùt ñaëc thuø cuûa Saéc Leänh. Ñaây laø vaøi neùt chính:
1) Vieäc toâng ñoà phaûi ñaët troïng taâm nôi Chuùa Kitoâ. Nhieäm vuï cuûa Giaùo Hoäi laø maïc khaûi Chuùa Kitoâ cho theá giôùi, chöù khoâng phaûi maïc khaûi theá giôùi cho theá giôùi. Vì Chuùa Kitoâ laø vò cöùu tinh duy nhaát, laø trung taâm, laø cöùu caùnh cuûa lòch söû (MV 10, 22, 45; GH 7, 9; TG 8...), Giaùo Hoäi laø "daáu chæ vaø bí tích cöùu roãi" GH 1, 9, 48; TG 1, 5...), neân Giaùm Muïc vaø caùc linh muïc cuûa ngaøi phaûi rao giaûng toaøn theå maàu nhieäm Chuùa Kitoâ (soá 12; TG 13). Caùc ngaøi phaûi laø nhöõng chöùng nhaân cuûa Chuùa Kitoâ (soá 11, 15) höôùng daãn giaùo daân hieåu bieát ñaày ñuû maàu nhieäm cöùu roãi (soá 30), maàu nhieäm phuïc sinh (soá 15; xem theâm MV 22).
2) Thích nghi vôùi nhu caàu thôøi ñaïi. Giaùo Hoäi ngaøy nay laø cho con ngöôøi ngaøy nay. Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï giaûi ñaùp thoûa ñaùng cho moãi theá heä nhöõng caâu hoûi caên baûn cuûa con ngöôøi (MV 4). Chính vì theá Giaùo Trieàu Roâma (soá 9), ñôøi soáng cuûa Giaùm Muïc (soá 16), nhöõng coâng vieäc toâng ñoà (soá 17), nhöõng ranh giôùi giaùo phaän (soá 23), giaùo phuû (soá 27) v.v... phaûi thích öùng vôùi nhöõng nhu caàu vaø hoaøn caûnh khoâng nhöõng treân laõnh vöïc thieâng lieâng, maø ngay caû ôû laõnh vöïc xaõ hoäi vaø kinh teá cuûa con ngöôøi ngaøy nay. Ñieàu naøy caøng ñuùng cho vieäc giaûng daïy (soá 13, 14).
3) Phaûi söû duïng nhöõng phöông tieän khoa hoïc, kyõ thuaät cuûa theá giôùi ngaøy nay ñeå laøm vieäc toâng ñoà. Nhöõng phöông tieän phoå thoâng (soá 13), khoa taâm lyù, sö phaïm (soá 14; xem theâm ÑT 2, 3, 5, 11, 20), phöông phaùp kieåm keâ xaõ hoäi vaø toân giaùo (soá 16, 17; xem theâm MV 62). Giaùo daân hieän dieän trong Giaùo Trieàu Roâma vaø giaùo phuû laø hai söï kieän minh chöùng khaû naêng hieåu bieát cuûa hoï (soá 10 vaø 27).