Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Toâng Ñoà Giaùo Daân
Apostolicam Actuositatem
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông VI
Huaán Luyeän Laøm Toâng Ñoà
28. Caàn huaán luyeän ñeå laøm vieäc Toâng ñoà. Vieäc toâng ñoà chæ ñaït tôùi keát quaû myõ maõn nhôø vieäc huaán luyeän ñaày ñuû vaø chuyeân bieät. Sôû dó ñoøi hoûi phaûi ñöôïc huaán luyeän chu ñaùo nhö theá khoâng nhöõng vì ngöôøi giaùo daân phaûi tieán boä lieân tuïc veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø veà giaùo lyù, maø hoï coøn phaûi thích nghi trong khi hoaït ñoäng vôùi nhöõng hoaøn caûnh khaùc bieät tuøy theo thöïc taïi, nhaân söï cuõng nhö tuøy theo nhieäm vuï. Vieäc huaán luyeän naøy phaûi döïa treân nhöõng neàn taûng ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng ñeà xöôùng vaø coâng boá trong nhieàu vaên kieän khaùc 1. Ngoaøi vieäc huaán luyeän chung cho moïi tín höõu, coøn phaûi coù theâm lôùp huaán luyeän chuyeân bieät cho moät vaøi ñoaøn theå toâng ñoà coù nhieàu ñoaøn vieân vaø hoaøn caûnh khaùc nhau.
29. Nhöõng nguyeân taéc cuûa vieäc huaán luyeän. Vì giaùo daân cuõng ñöôïc tham döï vaøo söù meänh cuûa Giaùo Hoäi theo theå thöùc rieâng cuûa hoï, neân vieäc huaán luyeän cho hoï laøm toâng ñoà phaûi caên cöù treân tính chaát rieâng bieät cuûa ngöôøi giaùo daân laø soáng giöõa loøng ñôøi, vaø phaûi ñaëc bieät thích nghi vôùi ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa hoï.
Vieäc huaán luyeän ñeå laøm toâng ñoà cuõng bao haøm vieäc huaán luyeän toaøn dieän con ngöôøi cho phuø hôïp vôùi nhaân caùch vaø hoaøn caûnh cuûa moãi ngöôøi. Thöïc vaäy, giaùo daân nhôø vieäc hieåu bieát thaáu ñaùo veà theá giôùi hieän ñaïi, hoï phaûi laø moät phaàn töû thích nghi vôùi xaõ hoäi vaø vôùi neàn vaên hoùa rieâng cuûa hoï.
Nhöng tieân vaøn, ngöôøi giaùo daân phaûi hoïc sao cho bieát chu toaøn söù meänh cuûa Chuùa Kitoâ vaø cuûa Giaùo Hoäi baèng soáng ñöùc tin vaøo maàu nhieäm Thieân Chuùa saùng taïo vaø cöùu chuoäc döôùi söï höôùng daãn cuûa Thaùnh Thaàn, vì Thaùnh Thaàn laø Ñaáng laøm cho Daân Chuùa ñöôïc soáng, Ñaáng thoâi thuùc moïi ngöôøi yeâu meán Thieân Chuùa Cha cuõng nhö meán yeâu theá giôùi vaø nhaân loaïi trong Ngaøi. Vieäc huaán luyeän nhö theá phaûi ñöôïc coi laø caên baûn vaø laø ñieàu kieän cho moïi hoaït ñoäng toâng ñoà coù hieäu quaû.
Ngoaøi vieäc huaán luyeän veà ñôøi soáng thieâng lieâng, coøn phaûi huaán luyeän vöõng chaéc veà giaùo lyù, ngay caû veà thaàn hoïc, luaân lyù, trieát hoïc tuøy theo tuoåi taùc, hoaøn caûnh vaø khaû naêng. Cuõng khoâng theå coi thöôøng vieäc giaùo duïc vaên hoùa toång quaùt cuõng nhö ñaøo taïo veà kyõ thuaät vaø thöïc haønh.
Ñeå vieäc giao teá vôùi ngöôøi khaùc ñöôïc toát ñeïp, caàn phaûi phaùt huy nhöõng giaù trò nhaân baûn thöïc, nhaát laø caùch soáng chung thaân thieän, coäng taùc vaø ñoái thoaïi vôùi moïi ngöôøi.
Bôûi vì vieäc huaán luyeän toâng ñoà khoâng phaûi chæ heä taïi vieäc huaán luyeän veà lyù thuyeát, nhöng phaûi daán thaân troïng taäp cho ngöôøi giaùo daân, ngay töø böôùc ñaàu döôùi aùnh saùng ñöùc tin, ñoàng thôøi trong khi haønh ñoäng, bieát töï luyeän vaø neân hoaøn thieän cuøng vôùi ngöôøi khaùc. Ñöôïc nhö vaäy hoï seõ phuïc vuï Giaùo Hoäi moät caùch tích cöïc 2. Vieäc huaán luyeän naøy caàn phaûi ñöôïc hoaøn haûo luoân maõi vì con ngöôøi ngaøy moät tröôûng thaønh vaø vì nhöõng vaán ñeà luoân luoân bieán ñoåi. Chính vì theá vieäc huaán luyeän ñoøi hoûi moät kieán thöùc moãi ngaøy moät saâu roäng, cuõng nhö moät haønh ñoäng luoân luoân thích nghi. Ñeå thoûa maõn nhöõng ñoøi hoûi muoân maët trong vieäc huaán luyeän, phaûi luoân löu taâm tôùi tính caùch duy nhaát vaø toaøn veïn cuûa con ngöôøi ñeå duy trì vaø gia taêng söï hoøa hôïp vaø theá quaân bình nôi hoï.
Nhö theá, ngöôøi giaùo daân môùi daán thaân vaøo chính thöïc taïi cuûa traät töï traàn theá moät caùch tích cöïc vaø saâu xa cuõng nhö ñaûm ñöông vai troø cuûa mình trong vieäc ñieàu haønh traät töï traàn theá moät caùch höõu hieäu. Ñoàng thôøi, nhö moät phaàn töû soáng ñoäng vaø laø chöùng nhaân cuûa Giaùo Hoäi, hoï laøm cho Giaùo Hoäi hieän dieän vaø hoaït ñoäng ngay giöõa loøng traàn theá 3.
30. Ngöôøi chòu traùch nhieäm huaán luyeän. Vieäc huaán luyeän laøm toâng ñoà phaûi baét ñaàu ngay töø luùc môùi giaùo duïc caùc treû em. Nhöng ñaëc bieät phaûi taäp cho caùc thanh thieáu nieân bieát laøm toâng ñoà vaø thaám nhuaàn tinh thaàn naøy. Vieäc huaán luyeän naøy coøn phaûi ñöôïc tieáp tuïc trong suoát ñôøi chuùng tuøy theo ñoøi hoûi cuûa nhöõng traùch nhieäm môùi maø chuùng laõnh nhaän. Vaäy nhöõng ai coù traùch nhieäm trong vieäc giaùo duïc Kitoâ giaùo haún nhieân laø phaûi coi troïng boån phaän huaán luyeän toâng ñoà naøy.
Trong gia ñình, baäc cha meï phaûi lo daïy cho con caùi ngay töø khi coøn thô aáu nhaän bieát tình thöông yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi heát moïi ngöôøi, vaø daàn daàn, nhaát laø baèng göông saùng, phaûi daïy cho chuùng bieát lo laéng ñeán nhöõng nhu caàu vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn cuûa ngöôøi laân caän. Nhö vaäy toaøn theå gia ñình vaø ñôøi soáng chung cuûa gia ñình phaûi neân nhö tröôøng huaán luyeän ñaàu tieân cho vieäc toâng ñoà.
Hôn nöõa, treû em caàn phaûi ñöôïc giaùo duïc sao ñeå vöôït khoûi phaïm vi gia ñình, cho chuùng bieát nghó tôùi caùc coäng ñoaøn khaùc nhö Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi. Chuùng phaûi ñöôïc tham döï vaøo ñôøi soáng coäng ñoaøn giaùo xöù nôi chuùng ñang soáng theá naøo ñeå cho chuùng yù thöùc ñöôïc mình laø moät thaønh phaàn soáng ñoäng vaø hoaït ñoäng cuûa toaøn theå Daân Thieân Chuùa. Caùc linh muïc phaûi luoân nhôù ñeán vieäc huaán luyeän toâng ñoà naøy trong khi giaûng daïy giaùo lyù, trong caùc baøi giaûng, trong vieäc coi soùc linh hoàn cuõng nhö trong taát caû moïi hoaït ñoäng muïc vuï khaùc.
Caùc tröôøng hoïc, caùc tröôøng cao ñaúng, caùc hoïc vieän coâng giaùo nhaèm muïc ñích giaùo duïc cuõng coù boån phaän phaûi giaùo duïc cho giôùi treû tinh thaàn coâng giaùo vaø hoaït ñoäng toâng ñoà. Neáu thieáu vieäc huaán luyeän naøy, hoaëc vì thanh thieáu nieân khoâng hoïc ôû tröôøng ñoù, hoaëc vì moät lyù do naøo khaùc, baäc cha meï vaø caùc vò chuû chaên cuõng nhö caùc hoäi ñoaøn laïi caøng coù boån phaän phaûi quan taâm ñeán vaán ñeà huaán luyeän naøy. Do chöùc nghieäp vaø phaän söï, caùc thaày daïy vaø caùc nhaø giaùo duïc thöïc haønh vieäc toâng ñoà giaùo daân döôùi moät hình thöùc cao caû, do ñoù hoï phaûi haáp thuï neàn giaùo lyù caàn thieát vaø phaûi thoâng thaïo cao caû, do ñoù hoï phaûi haáp thuï neàn giaùo lyù caàn thieát vaø phaûi thoâng thaïo veà khoa sö phaïm ñeå coù theå giaùo duïc caùch höõu hieäu.
Caû nhöõng taäp theå hay caùc hoäi ñoaøn giaùo daân, hoaëc nhaèm muïc ñích toâng ñoà hay nhaèm nhöõng muïc ñích sieâu nhieân naøo khaùc, cuõng phaûi tuøy theo muïc tieâu vaø phöông theá rieâng cuûa mình maø chuyeân caàn hoã trôï cho vieäc huaán luyeän toâng ñoà naøy 4. Chính nhöõng toå chöùc naøy thöôøng laø ñöôøng loái thoâng thöôøng thích hôïp cho vieäc huaán luyeän laøm toâng ñoà. Quaû thaät chính trong nhöõng toå chöùc aáy ngöôøi ta thaáy coù vieäc huaán luyeän veà giaùo lyù, veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø caû veà thöïc haønh. Cuøng vôùi nhöõng baïn höõu hay vôùi caùc ñoàng chí hôïp thaønh tieåu toå, caùc ñoaøn vieân cuûa nhöõng toå chöùc naøy kieåm ñieåm veà nhöõng phöông phaùp, keát quaû cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa mình vaø cuøng nhau ñem ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa mình ñoái chieáu vôùi Phuùc AÂm.
Vieäc huaán luyeän naøy phaûi ñöôïc toå chöùc theá naøo ñeå bao goàm taát caû hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa ngöôøi giaùo daân. Vì khoâng nhöõng hoï hoaït ñoäng toâng ñoà giöõa nhöõng tieåu toå cuûa caùc ñoaøn theå, maø coøn phaûi hoaït ñoäng suoát ñôøi trong moïi hoaøn caûnh nhaát laø trong ñôøi soáng ngheà nghieäp vaø trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Hôn nöõa, moãi ngöôøi giaùo daân phaûi tích cöïc chuaån bò ñeå laøm toâng ñoà. Vieäc chuaån bò naøy caøng caáp baùch ôû tuoåi tröôûng thaønh. Thöïc vaäy caøng lôùn leân, trí khoân caøng môû mang, vì theá moãi ngöôøi coù theå khaùm phaù theâm nhöõng taøi naêng Thieân Chuùa phuù baåm cho, cuõng nhö coù theå söû duïng höõu hieäu hôn nhöõng ñoaøn suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho ñeå möu ích cho caùc anh em mình.
31. Thích öùng vieäc huaán luyeän vôùi töøng hình thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà. Nhöõng hình thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhau cuõng ñoøi hoûi moät söï huaán luyeän ñaëc bieät töông öùng:
a) Ñoái vôùi vieäc toâng ñoà nhaèm rao truyeàn Phuùc AÂm vaø thaùnh hoùa moïi ngöôøi, ngöôøi giaùo daân phaûi ñöôïc huaán luyeän ñaëc bieät ñeå coù theå ñoái thoaïi vôùi ngöôøi khaùc, vôùi nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin hay vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tin, ñeå baøy toû söù ñieäp Chuùa Kitoâ cho moïi ngöôøi 5.
Vì ôû thôøi ñaïi chuùng ta, duy vaät chuû nghóa döôùi moïi hình thöùc ñang lan traøn khaép nôi, ngay caû giöõa nhöõng ngöôøi coâng giaùo, neân ngöôøi giaùo daân khoâng nhöõng phaûi chuyeân caàn hoïc hoûi giaùo lyù coâng giaùo, ñaëc bieät laø nhöõng vaán ñeà ñang ñöôïc ñem ra tranh luaän, maø hoï coøn phaûi laøm chöùng baèng moät ñôøi soáng Phuùc AÂm ñeå choáng laïi vôùi baát cöù hình thöùc duy vaät chuû nghóa naøo.
b) Veà vieäc caûi taïo traät töï traàn theá theo tinh thaàn Kitoâ giaùo, ngöôøi giaùo daân phaûi ñöôïc hoïc hoûi veà yù nghóa ñích thöïc vaø veà nhöõng giaù trò cuûa nhöõng cuûa caûi traàn gian, hoaëc caên cöù ôû chính nhöõng cuûa caûi aáy, hoaëc caên cöù vaøo lieân laïc giöõa chuùng vôùi moïi muïc ñích cuûa con ngöôøi. Hoï cuõng phaûi ñöôïc taäp luyeän ñeå söû duïng ñuùng nhöõng cuûa caûi traàn theá vaø bieát toå chöùc caùc cô caáu, maø vaãn luoân luoân ñeå yù ñeán coâng ích theo nhöõng nguyeân taéc cuûa hoïc thuyeát luaân lyù vaø xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi, nhaát laø giaùo daân phaûi laõnh hoäi nhöõng nguyeân taéc vaø nhöõng aùp duïng cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi naøy ñeå coù khaû naêng khoâng nhöõng goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån hoïc thuyeát ñoù maø coøn aùp duïng ñuùng ñaén hoïc thuyeát ñoù vaøo töøng tröôøng hôïp caù bieät 6.
c) Vì nhöõng coâng cuoäc baùc aùi vaø töø thieän laø moät baèng chöùng huøng hoàn veà ñôøi soáng Kitoâ giaùo, neân vieäc huaán luyeän toâng ñoà cuõng caàn phaûi khuyeán khích thöïc hieän nhöõng coâng cuoäc ñoù, ñeå caùc ñoà ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, ngay töø thieáu thôøi, ñaõ bieát chia seû noãi ñau khoå cuûa ngöôøi anh em mình vaø roäng loøng giuùp ñôõ nhöõng anh em thieáu thoán 7.
32. Phöông theá huaán luyeän. Ngöôøi toâng ñoà giaùo daân hieän nay coù nhieàu phöông theá, chaúng haïn: nhöõng khoùa hoïc taäp, nhöõng kyø ñaïi hoäi, nhöõng cuoäc tónh taâm, linh thao, nhöõng buoåi hoïp maët thöôøng xuyeân, nhöõng buoåi thuyeát trình cuõng nhö saùch baùo vaø nhöõng saùch giaûi thích: taát caû ñeàu laø nhöõng phöông theá giuùp hoï trau gioài theâm kieán thöùc veà Thaùnh Kinh cuõng nhö veà giaùo lyù coâng giaùo, giuùp hoï nuoâi döôõng ñôøi soáng thieâng lieâng cuõng nhö giuùp hoï hieåu bieát nhöõng hoaøn caûnh soáng cuûa theá giôùi ñeå khaùm phaù vaø söû duïng nhöõng phöông phaùp thích öùng nhaát 8.
Nhöõng phöông theá huaán luyeän naøy ñöôïc söû duïng tuøy theo caùc hình thöùc hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhau cuõng nhö tuøy moâi tröôøng hoaït ñoäng.
Coù nhieàu trung taâm vaø nhieàu vieän cao ñaúng cuõng ñöôïc thieát laäp nhaèm muïc ñích huaán luyeän naøy ñaõ ñem laïi nhieàu keát quaû myõ maõn.
Thaùnh Coâng Ñoàng hoan hyû vì thaáy nhöõng saùng kieán nhö theá ñang thònh haønh nhieàu nôi vaø mong muoán thaáy ngöôøi ta thieát laäp nhöõng cô sôû nhö theá ôû nhöõng nôi ñang caàn thieát.
Hôn nöõa Thaùnh Coâng Ñoàng cuõng coå voõ söï thieát laäp nhöõng trung taâm thu thaäp taøi lieäu vaø nghieân cöùu cho heát moïi hoaït ñoäng toâng ñoà, khoâng nhöõng veà khoa thaàn hoïc maø caû veà caùc khoa hoïc khaùc nhö nhaân chuûng hoïc, taâm lyù hoïc, xaõ hoäi hoïc, phöông phaùp hoïc, ñeå phaùt trieån taøi naêng cuûa giaùo daân nam cuõng nhö nöõ, giôùi treû cuõng nhö giôùi tröôûng thaønh.
Lôøi Keâu Goïi
33. Vaäy Thaùnh Coâng Ñoàng nhaân danh Chuùa heát söùc keâu môøi taát caû caùc giaùo daân, höôûng öùng söï thuùc ñaåy cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, haõy mau maén, ñaïi ñoä vaø saün saøng ñaùp laïi tieáng goïi cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng giôø ñaây ñang tha thieát môøi goïi hoï. Öôùc gì giôùi treû hieåu raèng lôøi môøi goïi naøy ñöôïc ñaëc bieät gôûi tôùi hoï vaø öôùc gì hoï vui möøng vaø quaûng ñaïi ñoùn nhaän. Quaû thaät chính Chuùa moät laàn nöõa nhôø Thaùnh Coâng Ñoàng naøy, môøi goïi taát caû caùc giaùo daân haõy keát hôïp vôùi Ngöôøi ngaøy moät maät thieát hôn vaø nhaän thöùc ñöôïc nhöõng gì cuûa Ngöôøi cuõng laø cuûa chính mình (x. Ph 2,5), hoï haõy tham gia vaøo söù maïng cöùu roãi cuûa chính Ngöôøi vaø moät laàn nöõa Ngöôøi sai hoï ñi tôùi caùc thaønh vaø nhöõng nôi Ngöôøi seõ ñeán (x. Lc 10,1). Nhö theá giaùo daân haõy chöùng toû mình laø coäng taùc vieân cuûa Chuùa, coäng taùc vaøo cuøng moät coâng cuoäc toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi baèng nhieàu hình thöùc vaø phöông tieän khaùc nhau. Nhöõng coäng taùc vieân phaûi luoân luoân thích nghi vôùi nhöõng ñoøi hoûi môùi cuûa thôøi ñaïi vaø khoâng ngöøng ra söùc phuïc vuï Chuùa bôûi bieát raèng khoù nhoïc cuûa mình khoâng phaûi laø uoång phí trong Ngöôøi (x. 1Cor 15,58).
Taát caû vaø töøng ñieàu ñaõ ñöôïc ban boá trong Saéc Leänh naøy ñeàu ñöôïc caùc Nghò Phuï Thaùnh Coâng Ñoàng chaáp thuaän. Vaø duøng quyeàn Toâng Ñoà Chuùa Kitoâ trao ban, hieäp cuøng caùc Nghò Phuï khaû kính, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùng Toâi pheâ chuaån, cheá ñònh vaø quyeát nghò, vaø nhöõng gì ñaõ ñöôïc Thaùnh Coâng Ñoàng quyeát nghò, Chuùng Toâi truyeàn coâng boá cho Danh Chuùa caû saùng.
Roma, taïi Ñeàn Thaùnh Pheâroâ, ngaøy 18 thaùng 11 naêm 1965.
Toâi, Phaoloâ Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Tieáp theo laø chöõ kyù cuûa caùc Nghò Phuï.
Chuù Thích:
1 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, ch II, IV, V: AAS 57 (1965), trg 12-21; 37-49. - x. theâm Saéc Leänh veà hieäp Nhaát, soá 4, 6, 7, 12: AAS 57 (1965), trg 94-96, 97, 99, 100. - x. theâm treân, soá 4. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Pioâ XII, Huaán töø ad IV Conferentiam internationalem "Boy-Scout", 6-6-1952: AAS 44 (1952), trg 579-580. - Gioan XXIII, Tñ. Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 456. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem CÑ Vat. II, Hieán cheá tín lyù veà Giaùo Hoäi, soá 33: AAS 57 (1965), trg 39. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Gioan XXIII, Tñ. Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 455. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Pioâ XII, Tñ. Serium laetitae, 1-11-1939: AAS 31 (1939), trg 635-644. - Xem n.t., Ad "laureati" Act. cath. It, 24-5-1953: AAS 45 (1953), trg 413-414. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem Pioâ XII, Huaán töø ad Congressum universalem Foederationis mundialis juventutis femineae Catholicae, 18-4-1952: AAS 44 (1952), trg 414-419. Xem n.t. Huaán töø ad Associationem Christianam Operatiorum Italiae (X.C.I.I), 1-5-1955: AAS 47 (1955), trg 403-404. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Pioâ XII, ad Delegatos Conventus Sodalitatum Caritatis, 27-4-1952: AAS 44 (1952), trg 470-471. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Gioan XXIII, Tñ. Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 454. (Trôû laïi ñaàu trang)