Thaùnh Coâng Ñoàng Chung Vaticanoâ II
Saéc Leänh
Veà Toâng Ñoà Giaùo Daân
Apostolicam Actuositatem
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông III
Caùc Moâi Tröôøng Hoaït Ñoäng Toâng Ñoà 8*
9. Nhaäp ñeà. Giaùo daân thi haønh vieäc toâng ñoà muoân maët cuûa mình trong Giaùo Hoäi cuõng nhö giöõa ñôøi. Trong caû hai laõnh vöïc naøy, nhieàu moâi tröôøng hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc nhau ñöôïc khai môû. ÔÛ ñaây chuùng toâi muoán nhaéc tôùi nhöõng moâi tröôøng chính yeáu hôn caû laø: caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, gia ñình, giôùi treû, moâi tröôøng xaõ hoäi, caùc laõnh vöïc quoác gia vaø quoác teá. Ngaøy nay phuï nöõ caøng ngaøy caøng goùp phaàn tích cöïc vaøo taát caû ñôøi soáng xaõ hoäi, cho neân ñieàu quan troïng laø laøm sao cho hoï tham gia nhieàu hôn vaøo caû nhöõng laõnh vöïc toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi.
10. Caùc coäng ñoaøn trong Giaùo Hoäi. Giaùo daân goùp phaàn tích cöïc vaøo ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, nhôø ñöôïc tham döï vaøo chöùc vuï cuûa Chuùa Kitoâ laø tö teá, ngoân söù vaø laø vua. Trong nhöõng coäng ñoaøn cuûa Giaùo Hoäi, hoaït ñoäng cuûa hoï caàn thieát ñeán noãi neáu khoâng coù hoaït ñoäng ñoù, chính hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa caùc vò chuû chaên thöôøng khoâng theå ñaït ñöôïc ñaày ñuû keát quaû. Cuõng nhö giaùo daân nam nöõ ñaõ giuùp Thaùnh Phaoloâ trong vieäc rao giaûng Phuùc AÂm (x. CvTñ 18,18-26; Rm 16,3), nhöõng ngöôøi giaùo daân coù tinh thaàn toâng ñoà ñích thöïc cuõng ñang trôï giuùp nhöõng anh em thieáu thoán vaø naâng ñôõ tinh thaàn caùc vò chuû chaên vaø caùc tín höõu khaùc (x. 1Cor 16,17-18). Vì ñöôïc nuoâi döôõng nhôø tham döï caùch tích cöïc vaøo ñôøi soáng phuïng vuï cuûa coäng ñoaøn, chính hoï nhieät thaønh goùp phaàn vaøo nhöõng coâng cuoäc toâng ñoà cuûa chính coäng ñoaøn ñoù: hoï ñem nhöõng ngöôøi coù leõ ñang xa laïc trôû veà vôùi Giaùo Hoäi. Hoï coäng taùc ñaéc löïc vaøo vieäc rao truyeàn lôøi Chuùa nhaát laø baèng vieäc daïy giaùo lyù. Hoï ñem khaû naêng cuûa mình laøm cho vieäc coi soùc caùc linh hoàn vaø caû vieäc quaûn trò taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi sinh hieäu quaû hôn.
Giaùo xöù laø moät hình thöùc toâng ñoà coäng ñoàng kieåu maãu, vì ñoù laø nôi qui tuï moïi haïng ngöôøi thaønh moät coäng ñoaøn vaø ñem hoï vaøo tinh thaàn ñaïi ñoàng cuûa Giaùo Hoäi 1. Giaùo daân neân taäp thoùi quen coäng taùc chaët cheõ vôùi caùc linh muïc cuûa mình ñeå hoaït ñoäng trong giaùo xöù 2. Hoï cuõng neân coù thoùi quen trình baøy vôùi coäng ñoaøn Giaùo Hoäi nhöõng vaán ñeà rieâng cuûa mình hay cuûa caû theá giôùi hoaëc nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi phaàn roãi moïi ngöôøi ñeå cuøng nhau goùp yù kieán, nghieân cöùu vaø giaûi quyeát. Hoï cuõng phaûi tuøy söùc maø coá gaéng ñoùng goùp vaøo moïi coâng cuoäc toâng ñoà vaø truyeàn giaùo cuûa gia ñình Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Giaùo daân phaûi luoân luoân nuoâi döôõng yù thöùc veà giaùo phaän vì giaùo xöù nhö moät teá baøo cuûa giaùo phaän. Hoï phaûi luoân mau maén ñaùp laïi tieáng goïi cuûa Chuû Chaên vaø tuøy söùc tham gia nhöõng saùng kieán chung cuûa giaùo phaän. Hôn nöõa, ñeå ñaùp öùng nhöõng nhu caàu nôi thaønh thò cuõng nhö ôû thoân queâ 3, hoï khoâng chæ haïn heïp söï coäng taùc cuûa mình trong giôùi haïn giaùo xöù hay giaùo phaän nhöng hoï coá gaéng môû roäng phaïm vi tôùi caû caùc laõnh vöïc lieân xöù, lieân giaùo phaän, quoác gia hay quoác teá. Hôn nöõa, vieäc di daân moãi ngaøy moät nhieàu, nhöõng moái töông giao gia taêng, vaø vieäc giao thoâng deã daøng ñaõ khoâng ñeå moät thaønh phaàn xaõ hoäi naøo soáng ñoùng kín cho rieâng mình. Vì theá ngöôøi giaùo daân phaûi quan taâm ñeán nhöõng nhu caàu cuûa daân Thieân Chuùa ôû raûi raùc treân khaép ñòa caàu. Nhaát laø hoï phaûi coi nhöõng coâng cuoäc truyeàn giaùo nhö vieäc cuûa chính mình, baèng caùch ñoùng goùp veà vaät chaát hay veà caû nhaân söï. Vì chöng nhieäm vuï vaø vinh döï cuûa ngöôøi Kitoâ höõu laø traû laïi cho Thieân Chuùa phaàn cuûa hoï ñaõ nhaän nôi Ngaøi.
11. Gia ñình trong vieäc toâng ñoà. Vì Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ ñaët coäng ñoaøn hoân nhaân laøm nguoàn goác vaø neàn taûng cho xaõ hoäi loaøi ngöôøi vaø duøng ôn thaùnh Ngaøi naâng leân haøng bí tích cao caû trong Chuùa Kitoâ vaø trong Giaùo Hoäi (x. Eph 5,32) cho neân vieäc toâng ñoà cuûa vôï choàng vaø cuûa caùc gia ñình coù taàm quan troïng ñaëc bieät, ñoái vôùi Giaùo Hoäi cuõng nhö ñoái vôùi xaõ hoäi daân söï.
Nhöõng ñoâi vôï choàng Kitoâ giaùo laø nhöõng ngöôøi coäng taùc vôùi ôn thaùnh vaø chöùng nhaân cuûa ñöùc tin ñoái vôùi nhau, cuõng nhö ñoái vôùi con caùi vaø nhöõng phaàn töû khaùc trong gia ñình hoï. Chính hoï laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân phaûi rao truyeàn vaø giaùo duïc ñöùc tin cho con caùi hoï. Baèng lôøi noùi vaø göông saùng hoï huaán luyeän con caùi soáng ñôøi Kitoâ giaùo vaø laøm vieäc toâng ñoà. Hoï thaän troïng giuùp ñôõ con caùi trong vieäc löïa choïn ôn keâu goïi, vaø neáu thaáy chuùng coù ôn thieân trieäu, hoï taän tình nuoâi döôõng ôn keâu goïi ñoù.
Taát caû nhöõng vieäc ngaøy xöa voán laø boån phaän vôï choàng, ngaøy nay coøn phaûi ñöôïc coi laø phaàn quan troïng nhaát cuûa vieäc toâng ñoà. Ñoù laø phaûi bieåu loä vaø chöùng minh baèng ñôøi soáng tính caùch baát khaû phaân ly vaø söï thaùnh thieän cuûa daây hoân phoái. Phaûi maïnh meõ noùi leân raèng quyeàn lôïi vaø nhieäm vuï ñaõ ñöôïc trao ban cho baäc cha meï vaø nhöõng ngöôøi baûo trôï laø giaùo duïc con caùi theo Kitoâ giaùo. Phaûi baûo veä phaåm giaù vaø quyeàn töï trò hôïp phaùp cuûa gia ñình. Vì vaäy chính hoï vaø nhöõng tín höõu khaùc phaûi coäng taùc vôùi moïi ngöôøi thieän chí ñeå nhöõng quyeàn treân ñaây ñöôïc daân luaät baûo veä hoaøn toaøn, nghóa laø trong vieäc cai trò, chính phuû phaûi quan taâm tôùi nhöõng nhu caàu cuûa gia ñình lieân quan tôùi nôi cö nguï, vieäc giaùo duïc treû em, ñieàu kieän laøm vieäc, an ninh xaõ hoäi vaø thueá khoùa. Khi phaûi toå chöùc di daân, ñôøi soáng chung cuûa gia ñình phaûi ñöôïc hoaøn toaøn baûo ñaûm 4.
Chính gia ñình ñaõ laõnh nhaän töø Thieân Chuùa söù meänh trôû neân teá baøo ñaàu tieân vaø soáng ñoäng cuûa xaõ hoäi. Gia ñình seõ chu toaøn ñöôïc söù meänh ñoù neáu gia ñình toû ra nhö moät ñeàn thôø cuûa Giaùo Hoäi trong nhaø mình nhôø yeâu thöông nhau vaø cuøng nhau daâng lôøi caàu nguyeän leân Thieân Chuùa, neáu toaøn theå gia ñình cuøng tham döï vaøo vieäc phuïng vuï cuûa Giaùo Hoäi, sau cuøng neáu gia ñình toû ra hieáu khaùch vaø coå voõ ñöùc coâng baèng cuõng nhö nhöõng vieäc thieän khaùc giuùp caùc anh em ñang tuùng thieáu. Trong caùc vieäc toâng ñoà cuûa gia ñình caàn phaûi keå ñeán nhöõng vieäc nhö: nhaän laøm con nhöõng ñöùa treû bò boû rôi, aân caàn tieáp ñoùn nhöõng khaùch laï, coäng taùc vôùi hoïc ñöôøng, khuyeân baûo vaø giuùp ñôõ thanh thieáu nieân, giuùp nhöõng ngöôøi ñaõ ñính hoân chuaån bò cho vieäc hoân nhaân cuûa hoï ñöôïc toát ñeïp, giuùp daïy giaùo lyù, naâng ñôõ nhöõng ñoâi vôï choàng cuõng nhö nhöõng gia ñình khi hoï gaëp khoù khaên veà vaät chaát hay tinh thaàn, lo cho ngöôøi giaø caû khoâng nhöõng coù nhöõng ñieàu caàn thieát, maø coøn cung caáp cho hoï nhöõng tieän nghi chính ñaùng cuûa tieán boä kinh teá.
ÔÛ moïi nôi vaø moïi luùc, nhaát laø trong nhöõng mieàn maø haït gioáng Phuùc AÂm vöøa ñöôïc gieo vaõi, hoaëc trong nhöõng nôi Giaùo Hoäi môùi ñöôïc thaønh laäp hay trong nhöõng nôi Giaùo Hoäi ñang gaëp nhöõng trôû ngaïi lôùn lao, nhöõng gia ñình Kitoâ giaùo vaãn laø chöùng nhaân quí giaù nhaát cuûa Chuùa Kitoâ ñoái vôùi theá gian baèng taát caû ñôøi soáng gaén lieàn vôùi Phuùc AÂm vaø toû ra laø gia ñình Kitoâ giaùo göông maãu 5.
Ñeå deã daøng ñaït tôùi nhöõng muïc ñích toâng ñoà naøy caùc gia ñình neân qui tuï thaønh nhöõng nhoùm 6.
12. Giôùi treû hoaït ñoäng toâng ñoà. Trong xaõ hoäi ngaøy nay, giôùi treû laøm thaønh moät söùc maïnh raát quan troïng 7. Nhöõng hoaøn caûnh soáng cuûa hoï, nhöõng neáp soáng tinh thaàn vaø caû nhöõng töông quan cuûa hoï vôùi gia ñình ñaõ thay ñoåi raát nhieàu. Thöôøng thöôøng hoï chuyeån quaù nhanh sang moät hoaøn caûnh xaõ hoäi vaø kinh teá môùi. Hôn nöõa, vai troø xaõ hoäi cuõng nhö chính trò cuûa hoï moãi ngaøy moät theâm quan troïng, nhöng hoï khoâng ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû ñeå ñaûm nhaän nhöõng troïng traùch môùi naøy caùch xöùng hôïp.
Troïng traùch cuûa hoï trong xaõ hoäi gia taêng, ñoøi hoûi hoï gia taêng hoaït ñoäng toâng ñoà. Vaû laïi, chính baûn tính töï nhieân cuûa hoï voán höôùng veà hoaït ñoäng ñoù. Nhôø tröôûng thaønh trong yù thöùc veà nhaân vò vaø ñöôïc thuùc ñaåy do söùc soáng haêng say vaø tính ham meâ hoaït ñoäng, hoï nhaän laõnh traùch nhieäm cuûa mình vaø öôùc muoán goùp phaàn vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi vaø vaên hoùa. Neáu loøng nhieät thaønh naøy ñöôïc thaám nhuaàn tinh thaàn Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc thuùc ñaåy do söï tuaân phuïc vaø yeâu meán caùc vò chuû chaên cuûa Giaùo Hoäi thì coù theå hy voïng nôi hoï nhöõng thaønh quaû phong phuù. ngöôøi treû phaûi trôû neân nhöõng toâng ñoà ñaàu tieân vaø tröïc tieáp cuûa giôùi treû trong khi chính hoï hoaït ñoäng toâng ñoà giöõa ngöôøi treû vaø nhôø ngöôøi treû tuøy theo moâi tröôøng xaõ hoäi hoï ñang soáng 8.
Ngöôøi lôùn caàn quan taâm ñeå taïo cuoäc ñoái thoaïi thaân höõu vôùi giôùi treû, vì cuoäc ñoái thoaïi cho pheùp caû hai giôùi vöôït qua söï ngaên caùch veà tuoåi taùc, hieåu bieát laãn nhau vaø thoâng cho nhau söï phong phuù rieâng cuûa moãi giôùi. Ngöôøi lôùn haõy thuùc ñaåy giôùi treû laøm toâng ñoà tröôùc heát baèng göông saùng vaø tuøy dòp baèng yù kieán khoân ngoan vaø giuùp ñôõ thieát thöïc. Coøn giôùi treû cuõng phaûi nuoâi döôõng loøng troïng kính vaø tín nhieäm ñoái vôùi ngöôøi lôùn, daàu theo tính töï nhieân hoï ham thích nhöõng ñieàu môùi laï, tuy nhieân hoï cuõng phaûi toân troïng nhöõng truyeàn thoáng ñaùng quí troïng.
Treû em cuõng coù hoaït ñoäng toâng ñoà rieâng cuûa chuùng. Tuøy khaû naêng, chuùng co theå thöïc söï laø nhöõng chöùng nhaân soáng ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ giöõa caùc baïn höõu.
13. Moâi tröôøng xaõ hoäi. Laøm toâng ñoà trong moâi tröôøng xaõ hoäi laø coá gaéng ñem tinh thaàn Kitoâ giaùo thaám nhuaàn naõo traïng, phong tuïc, luaät leä vaø cô caáu cuûa coäng ñoaøn nôi hoï soáng: ñoù laø boån phaän vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi giaùo daân maø khoâng ai coù theå laøm thay hoï caùch ñaày ñuû. Trong laõnh vöïc naøy, ngöôøi giaùo daân coù theå laøm toâng ñoà cho ngöôøi ñoàng caûnh ngoä vôùi mình. ÔÛ ñoù laáy lôøi noùi boå tuùc cho baèng chöùng cuûa ñôøi soáng 9. Cuõng ôû ñoù, hoï deã daøng giuùp ñôõ anh em trong moâi tröôøng laøm vieäc hay ngheà nghieäp, moâi tröôøng hoïc vaán, cö nguï, giaûi trí cuõng nhö trong sinh hoaït ñòa phöông.
Ngöôøi giaùo daân chu toaøn söù meänh naøy cuûa Giaùo Hoäi nôi traàn gian: tröôùc tieân baèng ñôøi soáng hoøa hôïp vôùi ñöùc tin, ñeå nhôø ñoù hoï trôû thaønh aùnh saùng theá gian; baèng ñôøi soáng löông thieän trong baát cöù coâng aên vieäc laøm naøo ñeå laøm cho moïi ngöôøi yeâu meán söï thaät, söï thieän vaø cuoái cuøng ñöa hoï tôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi; baèng ñôøi soáng baùc aùi huynh ñeä qua vieäc hoï thöïc söï chia seû vôùi anh em trong hoaøn caûnh soáng, trong ñau khoå cuõng nhö trong moïi öôùc voïng, vaø nhö theá hoï aâm thaàm chuaån bò cho ôn cöùu roãi hoaït ñoäng trong taâm hoàn moïi ngöôøi; baèng cuoäc soáng yù thöùc ñaày ñuû veà vai troø cuûa mình trong vieäc xaây döïng xaõ hoäi, hoï coá gaéng chu toaøn hoaït ñoäng nôi gia ñình, ngoaøi xaõ hoäi, trong ngheà nghieäp vôùi loøng quaûng ñaïi cuûa Kitoâ giaùo; nhö theá phöông thöùc haønh ñoäng cuûa hoï daàn daàn thaám nhaäp vaøo moâi tröôøng soáng vaø caû moâi tröôøng laøm vieäc.
Vieäc toâng ñoà naøy phaûi nhaém tôùi heát moïi ngöôøi trong moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø khoâng ñöôïc loaïi boû baát cöù lôïi ích thieâng lieâng hay vaät chaát naøo coù theå laøm cho hoï. Nhöng ngöôøi toâng ñoà ñích thöïc khoâng chæ haøi loøng vôùi hoaït ñoäng naøy, hoï coøn phaûi quan taâm ñeán vieäc rao giaûng Chuùa Kitoâ cho anh em baèng caû lôøi noùi nöõa. Bôûi vì nhieàu ngöôøi chæ coù theå nghe Phuùc AÂm vaø nhaän bieát Chuùa Kitoâ nhôø nhöõng ngöôøi giaùo daân soáng gaàn hoï.
14. Treân bình dieän quoác gia vaø quoác teá. Moâi tröôøng hoaït ñoäng toâng ñoà môû roäng bao la treân bình dieän quoác gia vaø quoác teá, trong ñoù, hôn ai heát, giaùo daân laø nhöõng ngöôøi naém giöõ vaø phaân phaùt söï khoân ngoan Kitoâ giaùo. Taän taâm ñoái vôùi quoác gia vaø trung thaønh chu toaøn nhöõng nhieäm vuï coâng daân, ngöôøi coâng giaùo caûm thaáy boù buoäc phaûi coå voõ cho coâng ích thöïc söï, vaø hoï phaûi laøm sao cho yù kieán cuûa hoï aûnh höôûng tôùi chính quyeàn ñeå quyeàn haønh ñöôïc thöïc thi chính ñaùng vaø ñeå luaät leä ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñoøi hoûi cuûa luaân lyù vaø coâng ích. Nhöõng ngöôøi coâng giaùo coù khaû naêng laøm chính trò vaø ñaõ ñöôïc huaán luyeän ñaày ñuû veà ñöùc tin vaø giaùo lyù ñöøng töø choái tham gia vieäc nöôùc, bôûi vì nhôø thi haønh nhieäm vuï caùch toát ñeïp, hoï coù theå ñoùng goùp vaøo coâng ích vaø ñoàng thôøi môû ñöôøng cho Phuùc AÂm.
Ngöôøi coâng giaùo phaûi tìm caùch coäng taùc vôùi taát caû moïi ngöôøi thieän chí ñeå coå ñoäng cho baát cöù nhöõng gì laø chaân thaät, coâng baèng, thaùnh thieän vaø ñaùng yeâu quí (x. Ph 4,8). Ngöôøi coâng giaùo haõy ñoái thoaïi vôùi hoï, haõy ñeán vôùi hoï caùch khoân ngoan vaø teá nhò, haõy tìm caùch kieän toaøn nhöõng ñònh cheá xaõ hoäi vaø quoác gia theo tinh thaàn Phuùc AÂm.
Trong caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, phaûi ñaëc bieät chuù yù tôùi yù nghóa ngaøy moät gia taêng vaø khoâng theå traùnh neù veà söï lieân ñôùi giöõa caùc daân toäc maø nhieäm vuï cuûa hoaït ñoäng toâng ñoà giaùo daân laø phaûi lo laéng coå ñoäng vaø bieán noù thaønh moät khaùt voïng chaân thaønh vaø thieát thöïc veà tình huynh ñeä. Hôn nöõa giaùo daân coøn phaûi yù thöùc veà laõnh vöïc quoác teá vaø yù thöùc veà nhöõng vaán naïn cuõng nhö nhöõng giaûi phaùp treân lyù thuyeát hay trong thöïc haønh ñang ñöôïc ñeà ra, nhaát laø veà nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi caùc daân toäc ñang noã löïc phaùt trieån 10.
Taát caû nhöõng ai laøm vieäc ôû caùc nöôùc khaùc hay ñang trôï giuùp nhöõng nöôùc aáy phaûi nhôù raèng nhöõng moái bang giao giöõa caùc daân toäc phaûi laø cuoäc trao ñoåi huynh ñeä ñích thöïc, trong ñoù, caû hai beân cuøng cho vaø cuøng nhaän. Coøn nhöõng ai xuaát ngoaïi ñeå lo coâng chuyeän hay ñeå giaûi trí phaûi nhôù raèng duø hoï ôû ñaâu hoï cuõng vaãn laø söù giaû löu ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ vaø hoï phaûi soáng ñuùng danh hieäu ñoù.
Chuù Thích:
8* ÔÛ ñaây Saéc Leänh noùi ñeán tinh thaàn hoaït ñoäng phoå quaùt cuûa vieäc toâng ñoà giaùo daân. Chính tinh thaàn naøy ñaõ ñem laïi nhieàu caûm höùng cho Hieán Cheá veà Giaùo Hoäi. Taàm hoaït ñoäng toâng ñoà seõ khoâng giôùi haïn ôû giaùo xöù, trong giaùo phaän hay nôi quoác gia naøo.
Tính caùch phoå quaùt naøy cuûa vieäc toâng ñoà giaùo daân coù neàn taûng ôû söï yù thöùc hôn veà Giaùo Hoäi nhö Nhieäm Theå maø Kitoâ höõu laø nhöõng chi theå soáng ñoäng, cuõng nhö yù thöùc veà söï thích öùng caàn thieát cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi nhöõng hoaøn caûnh hieän taïi cuûa theá giôùi ngaøy nay (x. soá 10). (Trôû laïi ñaàu trang)
1 Xem Pioâ X. Toâng thö Creationis duarum novarum paroeciarum, 1-6-1905: AAS 38 (1905), trg 65-67. - Pioâ XII, Huaán töø ad fides paroeciae S. Saba, 11-1-1953: Discorsi e Radiomessaggi di diocesi suburbicaria Albanesi, ad Arcem Gandulfi habita: 26-8-1962: AAS 54 (1962), trg 656-660. (Trôû laïi ñaàu trang)
2 Xem Leoâ XIII, Huaán töø 28-1-1894: Acia 14 (1894), trg 424-425. (Trôû laïi ñaàu trang)
3 Xem Pioâ XII, Huaán töø Ad parochos, etc... 6-2-1951: Discorsi e Radiomessaggi di S.S. Pioâ XII, 12 (1950-1951), trg 437-443; 8-3-1952: n.v.t. 14, (1952-1953), trg 5-10; 27-3-1953: n.v.t. 15 (1953-1954), trg 27-35; 28-2-1954: n.v.t. trg 585-590. (Trôû laïi ñaàu trang)
4 Xem Pioâ XI, Tñ Casti Connubii: AAS 22 (1930), trg 554, - Pioâ XII, Nuntius Radiophonicus, 1-1-1941: AAS 33 (1941), trg 203. - n.t. Delegatis ad conventum unionis internaltionalis sodalitatum ad iura familiar tuenda, 20-9-1949: AAS 41 (1949), trg 552. - n.t. Ad patresfamilias e Galia Romanperegrinantes, 18-9-1951: AAS 43 (1951), trg 731. n.t. Nuntius radiophonicus in Natali Domini 1952: AAS 45 (1953), trg 41. - Gioan XXIII, Tñ Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 429, 439. (Trôû laïi ñaàu trang)
5 Xem Pioâ XII, Tñ Evangelii Praecones, 2-6-1951: AAS 43 (1951), trg 514. (Trôû laïi ñaàu trang)
6 Xem Pioâ XII, Delegatis ad Conventum Unionis internationalis sodatiatum ad iura familiae tuenda, 20-9-1949: AAS 41 (1949), trg 552. (Trôû laïi ñaàu trang)
7 Xem Pioâ X, Huaán töø ad Catholicam Associationem Iuventutis Gallicae de pietate, scientia et actione, 25-9-1904: AAS 37 (1904-1905), trg 296-300. (Trôû laïi ñaàu trang)
8 Xem Pioâ XII, Thö Dans quelques semaines, gôûi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Montreùal: de conventibus a iuvenibus operaiis christianis Canadiensibus indictis, 24-5-1947: AAS 39 (1947), trg 257. - Vaø söù ñieäp truyeàn thanh Ad J.O.C. Bruxelles, 2-9-1950: AAS 42 (1950), trg 640-641. (Trôû laïi ñaàu trang)
9 Xem Pioâ XI, Tñ Quadragesimo anno, 15-5-1931: AAS 23 (1931), trg 225-226. (Trôû laïi ñaàu trang)
10 Xem Gioan XXIII, Tñ Mater et Magistra, 15-5-1961: AAS 53 (1961), trg 448-450. (Trôû laïi ñaàu trang)