Moät Cuoäc Haønh Trình Thieâng Lieâng

Tìm hieåu khoùa linh thao theo thaùnh I-nhaõ

Linh Muïc Ñinh Vaên Trung, SJ, Vieät Nam

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

V. HAI LAÙ CÔØ HIEÄU
(s. 136-148)

Trong ngaøy thöù boán cuûa Tuaàn Hai, ngöôøi tónh taâm taïm ngöng caùc baøi chieâm nieäm Phuùc aâm vaø, thay vaøo ñoù, hoï coù baøi Hai laù côø hieäu vaø baøi Ba Haïng ngöôøi. Baøi Hai laù côø hieäu tröïc tieáp chuaån bò moät coâng vieäc quan troïng trong Tuaàn laø vieäc löïa choïn (seõ noùi sau), nhö chuùng ta ñoïc thaáy caâu naøy ôû muïc "Maøo ñaàu ñeå suy xeùt veà caùc baäc soáng" ñaët tröôùc baøi Hai laù côø hieäu: "Bôûi vaäy, nhö moät nhaäp ñeà naøo ñoù, ôû baøi taäp moät sau ñaây, chuùng ta seõ xem yù ñònh cuûa Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta vaø, ngöôïc laïi, yù ñònh cuûa keû thuø cuûa baûn tính nhaân loaïi..." (s. 135,5).

Neáu trong saùch Linh thao coù nhöõng baøi taäp ñöôïc coi laø raát quan troïng hoaëc laø nhöõng baøi then choát, thì chaéc chaén trong soá ñoù phaûi keå tôùi baøi Hai laù côø hieäu bôûi leõ, nhö vöøa noùi treân, noù chuaån bò tröïc tieáp coâng vieäc löïa choïn vaø, khoâng nhöõng theá, noù coøn, cuøng vôùi baøi Vöông quoác, ñònh höôùng cho vieäc chieâm ngöôõng cuoäc ñôøi traàn theá cuûa Ñöùc Kitoâ trong tuaàn Hai vaø tuaàn Ba. Moät vaøi söï kieän khaùc cuõng gôïi yù veà taàm quan troïng to lôùn cuûa noù: noù ñöôïc duøng ñeå suy gaãm hai laàn vaø ñöôïc laëp laïi cuõng hai laàn, taát caû trong moät ngaøy; noù ñöôïc noái daøi ôû baøi Ba haïng ngöôøi vaø baøi Ba kieåu khieâm nhöôøng; phaàn taâm söï cuûa noù, sau khi ñoåi nhöõng caùi phaûi ñoåi, ñöôïc duøng laøm phaàn taâm söï cho caùc baøi suy ngaém tieáp theo cho tôùi heát Tuaàn Hai (s. 156; 159,3; 161;168,1).

Nhan ñeà ñaày ñuû cuûa baøi taäp naøy laø "Ngaøy thöù boán, suy nieäm veà hai laù côø hieäu, moät cuûa Ñöùc Kitoâ, vò thuû lónh toái cao vaø Chuùa chuùng ta, moät cuûa Luxiphe, keû töû thuø cuûa baûn tính nhaân loaïi chuùng ta." Chính nhan ñeà cho bieát ngay töø ñaàu raèng khoâng phaûi baøi suy nieäm coù yù ñaët cho ngöôøi tónh taâm vaán ñeà choïn Ñöùc Kitoâ hay choïn Luxiphe, vì nhan ñeà ñaõ goïi Ñöùc Kitoâ laø "vò thuû lónh toái cao vaø Chuùa chuùng ta", vaø goïi Luxiphe laø "keû töû thuø cuûa baûn tính nhaân loaïi chuùng ta". ÔÛ ngay Tuaàn Nhaát, ngöôøi tónh taâm ñaõ quyeát ñònh ñoaïn tuyeät vôøi quaù khöù toäi loãi cuûa mình; ôû Tuaàn Hai, vôùi baøi khai maïc laø baøi Vöông quoác, ngöôøi tónh taâm ñaõ quyeát ñònh ñeán vôùi Ñöùc Kitoâ ñeå ñi theo Ngaøi, phuïng söï vaø noi göông Ngaøi.

Baøi Hai laù côø hieäu nhaèm giuùp ngöôøi tónh taâm caûnh giaùc tröôùc möu moâ vaø söï löôøng gaït cuûa Luxiphe, ñoàng thôøi giôùi thieäu caùi hoï phaûi hoaëc neân laøm xeùt nhö laø nhöõng ñieàu kieän ñeå hoï ñöôïc soáng döôùi côø cuûa Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng maø hoï ñaõ choïn.

Baøi Hai laù côø hieäu, nhö chính nhan ñeà cuûa noù ñaõ ghi roõ, laø moät baøi suy nieäm. Tuy nhieân, ôû baøi taäp tieáp theo, baøi Ba haïng ngöôøi, laïi coù moät choã goïi ñoù laø baøi chieâm nieäm (s. 156). Dó nhieân, neáu theo nhö ñieàu ñaõ giaûi thích theá naøo laø moät baøi chieâm nieäm, thì chaúng ai chieâm ngöôõng Luxiphe vaø nhöõng haønh ñoäng cuûa noù qua trung gian caùc quyû khaùc, nhöng chuùng ta chieâm ngöôõng Ñöùc Kitoâ. Vaäy neáu goïi baøi Hai laù côø hieäu laø moät baøi chieâm nieäm, thì söï chieâm nieäm naøy aùp duïng cho phaàn lieân quan ñeán Ñöùc Kitoâ.

Baøi Hai laù côø hieäu goàm ba phaàn nhö thöôøng leä:

Chuùng ta seõ laàn löôït tìm hieåu nhöõng phaàn ñoù döôùi ñaây.

1. Phaàn nhaäp ñeà

Maøo ñaàu moät: söû tích.

Moät beân laø Ñöùc Kitoâ vaø moät beân laø Luxiphe, caû hai ñeàu muoán thu phuïc moïi ngöôøi. Luxiphe (xem Is 14,12) coù nghóa laø thieân thaàn aùnh saùng; haén laø töôùng quyû, vaø cuõng chính laø Xatan trong saùch Khaûi huyeàn, "teân quyeán duï toaøn theå theá giôùi" (Kh 12,9). Saùch Linh thao chæ ôû ñaây môùi duøng danh xöng Luxiphe naøy, vaø laø duøng caùch thích hôïp, vì Luxiphe laø teân löøa gaït, nhö ôû muïc noùi veà nhöõng quy taéc lieân quan ñeán söï phaân bieät caùc thaàn, coù caâu noùi raèng "aùc thaàn bieán ñoåi mình thaønh thaàn aùnh saùng" (s. 332,1) ñeå caùm doã ngöôøi ta. Thaùnh Pheâroâ vieát veà quyû raèng noù nhö sö töû gaàm roáng, löôïn rình baét ngöôøi ta nhö con moài (1 P 5,8).

Veà Chuùa Gieâsu, Phuùc aâm theo thaùnh Gioan noùi Ngaøi laø "söï saùng ñích thöïc ñeán theá gian ñeå soi saùng moïi ngöôøi" (Ga 1,9), Ngaøi laø "Con chieân cuûa Thieân Chuùa gaùnh laáy toäi theá gian" (1,29). Phuùc aâm theo thaùnh Maccoâ vieát veà Ngaøi raèng Ngaøi ñeán "khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï, nhöng ñeå phuïc vuï vaø hieán söï soáng laøm giaù chuoäc muoân ngöôøi" (Mc 10,45). Hình aûnh veà söï ñoái ñòch giöõa Chuùa Gieâsu vaø quyû ñöôïc Phuùc aâm moâ taû soáng ñoäng trong nhöõng töôøng thuaät veà vieäc Chuùa chöõa laønh caùc beänh taät - beänh taät laø daáu chæ quyeàn löïc cuûa Xatan ñoái vôùi con ngöôøi (Lc 13,11-16) - vaø nhaát laø veà vieäc Chuùa tröø quyû, töùc xua ñuoåi caùc quyû khoûi nhöõng ngöôøi bò chuùng nhaäp. Theo Phuùc aâm, coù laàn moät ngöôøi bò quyû nhaäp ñaõ phaûi thoát leân caâu naøy vôùi Chuùa: "Ngaøi ñeán ñeå tieâu dieät chuùng toâi. Toâi bieát Ngaøi laø ai: Ngaøi laø Ñaáng thaùnh cuûa Thieân Chuùa" (Mc 1,24). Laàn khaùc, khi nhöõng ngöôøi Pharixeâu baûo raèng Chuùa laáy danh töôùng quyû Bengieâbun ñeå tröø quyû, Chuùa traû lôøi: "Neáu Xatan tröø Xatan thì laø noù chia reõ choáng laïi noù, laøm sao luùc ñoù nöôùc cuûa noù toàn taïi ñöôïc?" (Mt 12,26) vaø Chuùa noùi cho hoï bieát Chuùa laø Ñaáng chieán thaéng Xatan baèng söùc maïnh: "Laøm sao ngöôøi naøo coù theå vaøo nhaø moät ngöôøi khoûe ñeå chieám cuûa maø tröôùc ñoù laïi khoâng troùi ngöôøi khoeû aáy laïi roài sau môùi cöôùp nhaø?" (12,29). Khi baûy möôi hai moân ñeä cuûa Chuùa ñi giaûng veà, hoï vui veû trình vôùi Ngaøi raèng "Thöa Thaày, ngay caû caùc quyû cuõng ñaõ tuaân phuïc chuùng con vì danh Thaày." Chuùa ñaùp: "Thaày ñaõ thaáy Xatan töø trôøi ngaõ xuoáng nhö chôùp. Naøy ñaây Thaày ñaõ ban cho caùc con quyeàn naêng ñaïp döôùi chaân raén vaø boï caïp, vaø moïi quyeàn löïc cuûa keû thuø" (Lc 10,17-19).

Maøo ñaàu hai: caáu taïo nôi choán.

Nhöõng ñoái töôïng maø moãi beân ñeàu muoán thu phuïc laø taát caû moïi ngöôøi. Nhöõng ai ñöôïc thu phuïc veà vôùi Chuùa, thì ñoù laø nhöõng ngöôøi toát, vì Ngaøi laø "vò toång thuû lónh toái cao cuûa nhöõng ngöôøi toát"; traùi laïi, nhöõng keû thuoäc phe Luxiphe laø nhöõng keû thuø. Ñeå gôïi yù caùch toång quaùt veà söï ñoái laäp giöõa Chuùa vaø Luxiphe, baûn vaên noùi ñeán laõnh thoå: vuøng Gieârusalem laø laõnh thoå cuûa Ñöùc Kitoâ; vuøng Babilon laø thuoäc chuû quyeàn Luxiphe. Söï ñoái laäp giöõa Gieârusalem vaø Babilon laø ñeà taøi coå truyeàn. Veà Gieârusalem, chuùng ta bieát raèng, ñoái vôùi ngöôøi Thieân Chuùa giaùo, noù laø thaùnh ñòa vì laø nôi xöa Chuùa ñaõ ñöôïc hieán daâng trong Ñeàn thôø vaø nhaát laø nôi xöa Ngaøi ñaõ hoaøn taát coâng cuoäc cöùu chuoäc nhaân loaïi (Mt 16,21; 20,17-19). Giaùo hoäi ñaàu tieân cuõng ñöôïc thaønh laäp ôû Gieârusalem (Cv 1,4; 2). Ñòa danh Gieârusalem ñöôïc taùc giaû saùch Khaûi huyeàn möôïn ñeå chæ Gieârusalem caùnh chung maø taùc giaû goïi laø Gieârusalem môùi (x. Kh 21). Trong Cöïu öôùc, Gieârusalem laø thaønh trì cuûa vua Ñavít, moät vò vua maø töø doøng doõi cuûa oâng seõ xuaát hieän Ñaáng Cöùu theá, vua vónh cöûu. Gieârusalem laø thaønh thaùnh do söï hieän dieän cuûa Hoøm bia; theo tieân tri Isaia, noù laø nôi toûa chieáu vinh quang Thieân Chuùa vaø laø nôi quy tuï cuûa moïi quoác gia (x. Is 60 vaø 62); noù laø "toøa cuûa Giaveâ" (3,17). Tieân tri EÂgieâkiel noùi veà Gieârusalem: "Töø nay teân thaønh seõ laø "Thieân Chuùa ôû ñoù" (Eg 48,35).

Veà Babilon, trong Cöïu öôùc, noù quen bò goïi laø xöù ngoaïi ñaïo vaø thuø nghòch; chính vua xöù Babilon ñaõ ñaùnh phaù daân Do-thaùi, ñaõ baét daân Do-thaùi ñi löu ñaøy vaø ñaõ trieät haï ñeàn thôø Gieârusalem. Theo tieân tri Isaia, neáu Gieârusalem laø thaønh thaùnh thì, ngöôïc laïi, Babilon laø thaønh oâ ueá (Is 52,1.11). Babilon ñaõ xaác laùo vôùi Giaveâ, vôùi Ñaáng thaùnh cuûa Israel (Gr 50,29). Trong Taân öôùc, taùc giaû saùch Khaûi huyeàn goïi Babilon (coù yù chæ Roâma) laø "meï caùc gaùi ñieám vaø nhöõng ñieàu gheâ tôûm treân traùi ñaát" (Kh 17,5), laø "saøo huyeät caùc quyû, hang hoác cuûa caùc thaàn oâ ueá" (18,2), vaø "caùc toäi cuûa noù chaát cao leân ñeán trôøi" (8,5). Sau naøy thaùnh AÂu-tinh (theá kyû 6-7) goïi Gieârusalem laø thaønh quoác cuûa nhöõng keû meán Chuùa, vaø Babilon laø cuûa nhöõng keû yeâu theá gian vaø xaùc thòt. YÙ töôûng naøy ñöôïc nhaéc ñeán trong saùch truyeän caùc thaùnh cuûa taùc giaû Jacopo da Varazze (Voragine) maø thaønh I-nhaõ ñaõ coù dòp ñoïc trong thôøi gian döôõng beänh ôû Loyola; cuõng ôû trong saùch truyeän ñoù coù tö töôûng cuûa thaùnh AÂu-tinh veà hai thaønh quoác: Gieârusalem coù Ñöùc Kitoâ laø vua, coøn Babilon thì do quyû cai trò.

Trong baøi Hai laù côø hieäu, Luxiphe ñöôïc goïi laø keû caàm ñaàu, vaø danh xöng thuû lónh daønh cho Ñöùc Kitoâ. Söï khaùc bieät ñeán ñoái laäp giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Luxiphe, roõ nhaát laø ôû caùch öùng xöû trong quan heä vôùi nhöõng con ngöôøi. Luxiphe tìm caùch löøa gaït, vì theá maø maøo ñaàu ba seõ noùi döôùi ñaây môùi nhaéc baûo ngöôøi tónh taâm haõy xin ôn bieát nhöõng phænh gaït cuûa haén. Ngöôïc laïi, Ñöùc Kitoâ daïy cho bieát ñôøi soáng chaân thaät.

Maøo ñaàu ba: ôn xin

Muïc ñích cuûa baøi suy nieäm ñöôïc dieãn taû qua nhöõng ôn xin:

Nhöõng ôn xin naøy chia thaønh hai caëp töông öùng vôùi söï ñoái laäp giöõa Luxiphe ñöôïc meänh danh laø "teân caàm ñaàu xaáu xa", vaø Ñöùc Kitoâ ñöôïc xöng tuïng laø "vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät". Moãi caëp ñeàu goàm moät ôn xin lieân quan ñeán bieát hoaëc tri, vaø moät ôn xin lieân quan ñeán laøm hoaëc haønh: bieát nhöõng löøa doái cuûa Luxiphe vaø giöõ mình khoûi nhöõng löøa doái ñoù; bieát cuoäc soáng chaân thaät vaø noi göông Ñöùc Kitoâ. Bieát thuoäc taøi naêng goïi laø trí hieåu, laøm thuoäc taøi naêng goïi laø yù chí.

Theo yù baøi suy nieäm, nhö seõ thaáy sau, nhöõng löøa doái cuûa quyû laø nhöõng caùi ñöa tôùi hoaëc nhaèm ñöa tôùi cuoäc soáng giaû, bôûi leõ chuùng laø cuûa "teân caàm ñaàu xaáu xa" chæ tìm caùch baét ngöôøi ta vaø ñöa vaøo voøng noâ leä cuûa noù; ngöôïc laïi, caùi maø Ñöùc Kitoâ chæ cho, chính laø cuoäc soáng thaät, bôûi leõ Ngaøi laø "vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät". Chuùng ta deã daøng nhaän thaáy maïch laïc lyù luaän giöõa ôn bieát nhöõng löøa doái cuûa quyû vaø ôn giöõ mình khoûi nhöõng löøa doái naøy. Nhöng veà söï dính keát lyù luaän giöõa ôn bieát cuoäc soáng thaät vaø ôn noi göông Ñöùc Kitoâ, thì caàn ñöôïc giaûi thích theâm nhö sau. Vieäc xin ôn noi göông Chuùa ôû ñaây haøm yù nhaän Ngaøi laø söï soáng thaät; chính Ngaøi chæ cho chuùng ta khoâng nhöõng giaùo lyù thaùnh maø coøn chính Ngaøi nöõa, vì Ngaøi laø baøi hoïc, laø taám göông cho moïi ngöôøi, vaø cuõng laø hieän thaân cuûa giaùo lyù thaùnh. Vì theá, ñeå ñöôïc söï soáng thaät, chuùng ta phaûi noi göông Ngaøi. Nhöõng ñieàu vöøa noùi giuùp thaáy roõ hôn söï ñoái nhau giöõa hai ôn xin cuûa caëp moät vaø hai ôn xin cuûa caëp hai:

Neân nhaéc laïi raèng noi göông Ñöùc Kitoâ, cuøng vôùi ñi theo vaø phuïng söï Ngaøi, ñoù laø nhöõng yù töôûng lôùn cuûa saùch Linh thao. Rieâng trong baøi suy nieäm naøy, phaàn taâm söï seõ xaùc ñònh noi göông Ngaøi ôû nhöõng ñieåm naøo.

2. Phaàn suy gaãm

Phaàn suy gaãm chia thaønh hai phaàn nhoû töông phaûn roõ reät: phaàn lieân quan ñeán Luxiphe vaø phaàn lieân quan ñeán Ñöùc Kitoâ.

2.1. Phaàn nhoû moät: Luxiphe

Phaàn nhoû moät goàm ba ñieåm döôùi ñaây.

Ñieåm moät: vaøi gôïi yù veà hình aûnh Luxiphe.

Luxiphe laø "teân caàm ñaàu cuûa moïi keû thuø", töùc haén laø teân caàm ñaàu cuûa phe choáng laïi Ñöùc Kitoâ. Doanh traïi cuûa haén roäng lôùn, naèm trong laõnh ñòa Babilon cuûa haén, moät vuøng ñaày raùc röôûi toäi loãi nhö ñaõ noùi treân kia. Nhìn heïp laïi, chính caùi choã haén ngoài laø moät ngai toøa lôùn ñaày löûa vaø khoùi. Hình aûnh löûa vaø khoùi khieán chuùng ta lieân töôûng ñeán hoûa nguïc maø Phuùc aâm goïi laø nôi ñaày löûa (x. Mt 5,22), laø "loø löûa trong ñoù coù nhöõng tieáng khoùc loùc vaø nghieán raêng" (13,42); taùc giaû saùch Khaûi huyeàn noùi ñeán "hoá löûa vaø dieâm sinh" (Kh 20,10) laø nôi Xatan bò quaúng xuoáng. Vaäy moät teân bò aùn phaït trong löûa haún khoâng coù gì quyeán ruõ nôi baûn thaân haén. Thoâng thöôøng, löûa vaø khoùi ñi chung vôùi nhau laø caùi gì khieán ngöôøi ta sôï haõi vaø traùnh xa, chöù khoâng theå coù söùc loâi cuoán ai. Ñieàu vöøa noùi töông hôïp vôùi dieän maïo cuûa haén maø baûn vaên moâ taû laø "gheâ sôï vaø khuûng khieáp". Töø caùi vuøng ñaát haén chieám cöù, töø caùi toøa haén ngoài, moät bieåu hieän naøo ñoù veà vai troø vaø chöùc vò cuûa haén, ñeán boä maët gôùm ghieác cuûa haén, taát caû hoäi laïi ñeå gôïi yù veà moät caùi gì xaáu xa nôi con ngöôøi haén. Ñuùng vaäy, chuùng ta seõ thaáy söï xaáu xa cuûa haén qua vieäc haén bieåu loä yù ñoà, möu moâ vaø keá hoaïch haønh ñoäng cuûa haén.

Ñieåm hai: Luxiphe chuaån bò haønh ñoäng.

Luxiphe taäp hôïp caùc boä haï cuûa haén laø "voâ soá quyû". ÔÛ ñaây neân nhôù ñeán moät söï kieän trong Phuùc aâm cho pheùp hình dung söï ñoâng ñaûo caùc quyû. Thaùnh Maccoâ thuaät laïi raèng trong moät dòp tröø quyû khoûi moät ngöôøi muø bò noù nhaäp, Chuùa Gieâsu hoûi teân goïi cuûa noù, noù ñaùp: "Teân toâi laø cô binh, bôûi vì chuùng toâi ñoâng ñaûo", vaø chuùng xin ñöôïc pheùp Chuùa ñeå nhaäp ñaøn heo coù tôùi hai nghìn con ñeå lao mình xuoáng bieån (Mc 5,9.13).

Luxiphe hay quyû töôùng göûi caùc boä haï ñi ñeán khaép moïi nôi treân maët ñaát, khoâng boû soùt nôi naøo. Ñieàu naøy khieán chuùng ta nhôù ñeán caâu trong saùch Khaûi huyeàn: "Khi heát haïn ngaøn naêm thì Xatan seõ ra khoûi tuø, noù seõ ñi quyeán duï caùc nöôùc trong khaép boán phöông thieân haï" (Kh 20,7). Luxiphe sai caùc quyû ñeán töøng ngöôøi, khoâng tröø moät ai. Ñieàu naøy coù nghóa laø moïi ngöôøi ñeàu coù theå bò chuùng caùm doã. Ñuùng vaäy, söï caùm doã cuûa quyû laø phoå quaùt trong khoâng gian vaø thôøi gian. Ngay töø thuôû ban ñaàu, toå toâng nhaân loaïi ñaõ bò Xatan caùm doã döôùi hình con raén (St 3,1-5). Chuùa Gieâsu, taân Añam, cuõng ñaõ bò Xatan caùm doã sau khi tònh thöïc boán möôi ngaøy trong hoang ñòa (Mt 4,1-11). Caùc moân ñeä cuûa Chuùa bò caùm doã, nhö Chuùa ñaõ nhaéc baûo hoï raèng "Hôõi Simon, hôõi Simon, Xatan ñaõ ñoøi saøng anh em nhö ngöôøi ta saøng luùa mì" (Lc 22,31). Saùch Khaûi huyeàn goïi Xatan laø "teân quyeán duï toaøn theå theá giôùi" (Kh 12,9).

Ñieåm ba: phöông thöùc haønh ñoäng

Luxiphe truyeàn cho caùc quyû "quaêng löôùi vaø xieàng xích". Ñieàu naøy coù nghóa laø nhöõng con ngöôøi bò coi nhö nhöõng con moài, ñuùng nhö caâu thaùnh Pheâroâ ñaõ vieát: "Keû thuø cuûa anh em laø quyû, noù nhö con sö töû gaàm roáng, raûo quanh tìm moài caén xeù" (1 P 5,8). Vì theá keû naøo ñi theo chuùng thì chính laø keû rôi vaøo tay chuùng ñeå trôû thaønh naïn nhaân.

Muïc ñích cuûa chuùng laø baét ngöôøi ta. Nhöng baèng caùch naøo? Chuùng khoâng ñöôïc pheùp duøng vuõ löïc. Ñieàu naøy haøm yù con ngöôøi coù söï töï do cuûa mình. Chuùng duøng möu moâ, caùch naøo cho ngöôøi ta töï yù rôi vaøo tay chuùng, gioáng nhö con vaät vì ham moài maø sa baãy. Vaäy chuùng caùm doã ngöôøi ta, vaø caùm doã ham meâ cuûa caûi. Cuûa caûi ôû ñaây laø cuûa caûi vaät chaát, vì chuùng ta seõ thaáy phaàn nhoû hai laø phaàn ñoái laäp vôùi phaàn nhoû moät, noùi ñeán söï ngheøo khoù, vaø khoâng nhöõng ngheøo khoù tinh thaàn maø caû ngheøo khoù hieän thöïc. Noùi ham meâ cuûa caûi laø noùi dính beùn noù ñeán noãi coi noù nhö thaàn töôïng, vaø nhö theá laø ñi ngöôïc laïi thaùi ñoä döûng döng cuûa baøi Nguyeân lyù vaø Neàn taûng.

Cuûa caûi hay tieàn baïc ñem laïi cho con ngöôøi nhieàu khoaùi laïc, nhieàu thoûa maõn, nhö ngöôøi ta thöôøng noùi: coù tieàn mua tieân cuõng ñöôïc. Töï baûn thaân, cuûa caûi khoâng phaûi laø caùi gì xaáu. Thaùnh vònh ca tuïng Thieân Chuùa: "Ngaøi ñaõ thaêm vieáng ñòa caàu, Ngaøi ñaõ ban möa moùc; Ngaøi laøm cho noù ñaày traøn cuûa caûi" (Tv 64,10). Cöïu öôùc coøn coi cuûa caûi laø daáu chæ cuûa söï chuùc phuùc cuûa Thieân Chuùa, vì theá Abraham, Isaac, Giacoùp laø nhöõng toå phuï giaøu coù (St 13,2; 26,12 tt; 30,43). Laøm ra cuûa caûi ñeå coù ñôøi soáng vaät chaát deã chòu laø ñieàu höõu lyù, theo nhö lôøi Thieân Chuùa ñaõ phaùn vôùi toå toâng Añam laø haõy laøm chuû vaïn vaät (St 1,26). Coù cuûa caûi roài, cöù tieáp tuïc laøm taêng theâm nöõa, cuõng laø ñieàu höõu lyù, vì laø tham döï coâng cuoäc saùng taïo cuûa Thieân Chuùa vaø laø söû duïng nhöõng taøi naêng laø nhöõng neùn baïc chuû nhaø trao cho ñeå sinh lôïi (Mt 25,14 tt). Taêng gia cuûa caûi khoâng phaûi cho rieâng baûn thaân maø cho moïi ngöôøi cuøng höôûng thuï, thì ñuùng laø thöïc hieän tình baùc aùi huynh ñeä. Nhöng ñoù khoâng phaûi laø vaán ñeà ñeà caäp ôû ñaây; ôû ñaây baøi suy nieäm coù yù noùi ñeán söï ham meâ cuûa caûi.

Veà maët xaõ hoäi, cuûa caûi ñöôïc coâng nhaän laø moät giaù trò to lôùn ñeán noãi ñaõ coù nhaän xeùt trong daân gian: "Giaøu sôn laâm laém keû tìm ñeán, khoù giöõa chôï chaúng ma naøo nhìn" (phuù taïi sôn laâm höõu khaùch taàm, baàn cö trung thò voâ nhaân vaán), hoaëc: "Giaøu sang nhieàu keû tôùi nhaø, Khoù khaên neân noãi ruoät raø xa nhau" (phuù quyù ña nhaân hoäi, baàn cuøng thaân thích ly). Cuûa caûi laø moät thöù quyeàn löïc hoaëc laø con ñöôøng daãn tôùi quyeàn löïc; noù ñem laïi cho con ngöôøi sôû höõu noù söï kính neå. Troïng phuù khinh baàn laø caùch ñaùnh giaù cuûa theá gian. Moät söï kieän thoâng thöôøng phuø hôïp vôùi caùch ñaùnh giaù ñoù, laø ngöôøi giaàu haõnh dieän veà söï giaàu cuûa mình, phoâ tröông cuûa caûi cuûa mình. Thaùnh Giacoâbeâ, trong thö göûi caùc tín höõu goác Do-thaùi, ñaõ khuyeân baûo hoï traùnh caùch ñaùnh giaù noùi treân cuûa theá gian: "Giaû nhö coù moät ngöôøi ñi vaøo cuoäc hoïp cuûa anh em, nhaãn vaøng ñeo tay, aùo maëc loäng laãy, vaø cuõng coù moät ngöôøi ngheøo ñi vaøo, aùo maëc toài taøn, maø anh em quan taâm ñeán ngöôøi maëc aùo loäng laãy vaø noùi: "Môøi oâng an toïa choã danh döï naøy", coøn vôùi ngöôøi ngheøo, anh em baûo: "Anh haõy ñöùng ñoù" hoaëc: "Haõy ngoài ôû chaân gheá toâi", thì anh em ñaõ chaúng toû ra kyø thò ö?" (Gc 2,2-3).

Caùc quyû caùm doã ngöôøi ta ham meâ cuûa caûi laø "ñeå ngöôøi ta deã daøng ñi tôùi hö danh theá gian". Hö danh cuûa theá gian, hieåu laø danh voïng haûo huyeàn, phuø phieám, laø danh voïng caên cöù vaøo söï ñaùnh giaù cuûa theá gian hoaëc theo tinh thaàn theá gian. Theo yù cuûa baûn vaên, khoâng phaûi cuûa caûi maø ngöôøi ta kieám ñöôïc do bò thuùc ñaåy bôûi loøng ham meâ, seõ ñöa tôùi söï ham thích hö danh, nhöng laø noù ñöa tôùi hö danh, vaø, nhö seõ thaáy sau, chính caùi hö danh naøy seõ laø dòp khieán ngöôøi ta bò hö hoûng laø trôû neân kieâu ngaïo. Nhö vaäy vieäc caùm doã cuûa caùc quyû naèm ngay ôû khôûi ñieåm vaø taäp trung vaøo khôûi ñieåm: caùm doã ham cuûa. Chuùng ta coù theå suy ñoaùn theâm raèng ñoái vôùi moät ngöôøi coù loøng ham cuûa thì hö danh maø cuûa caûi mang laïi cho hoï, seõ deã daøng khieán hoï trôû neân ham danh, bôûi leõ khoù coù theå quan nieäm noåi vieäc moät ngöôøi khoâng "döûng döng" ñoái vôùi cuûa caûi maø laïi döûng döng ñöôïc khi ñöùng tröôùc hö danh.

Thöïc teá cho thaáy raèng söï giaàu sang ñuùng laø con ñöôøng thoâng thöôøng daãn tôùi danh voïng, vaø coù khi noù cuõng ñöôïc coi nhö laø moät thöù danh voïng. Danh voïng, cuï theå laø söï chieám ñòa vò cao trong thang caáp xaõ hoäi, laø ñöôïc ngöôøi ta ca tuïng hay thaùn phuïc. Nhö vaäy, danh voïng laøm thoûa maõn caùi theøm khaùt töï nhieân cuûa con ngöôøi laø "caùi toâi xaõ hoäi" ñöôïc ñeà cao. Nhöng caùi theøm khaùt naøy bò nhieãm tinh thaàn theá gian, bôûi leõ caùi cao quyù ñích thöïc cuûa con ngöôøi khoâng coát ôû ñöôïc troïng neå hay kính phuïc. Do ñaáy, khoe mình hay phoâ tröông thanh theá cuõng laø bieåu hieän cuûa söï ham meâ danh voïng, vì laø coù yù tìm ñöôïc ñeà cao, ñöôïc ca tuïng; haõnh dieän veà nhöõng thaønh coâng hay veà nhöõng taøi naêng cuûa mình, töùc laø laáy laøm thoûa maõn vì thaáy mình ñöôïc ñeà cao.

"Vaø sau ñoù ñi tôùi söï kieâu ngaïo lôùn lao". Cuûa caûi daãn ñeán danh voïng, vaø danh voïng daãn ñeán söï kieâu ngaïo, khoâng phaûi söï kieâu ngaïo ôû möùc bình thöôøng, maø laø, nhö baûn vaên ghi roõ, söï kieâu ngaïo lôùn lao. Trôû neân kieâu ngaïo nhö theá töùc laø luùc sa vaøo baãy cuûa caùc quyû, vaø cuõng laø luùc Luxiphe thaønh coâng vì, theo baûn vaên, kieâu ngaïo laø ñaàu moái caùc neát xaáu khaùc. Tôùi ñaây, chuùng ta nhôù laïi truyeàn thoáng Giaùo hoäi noùi ñeán baûy "ñaàu moái" caùc toäi, trong ñoù kieâu ngaïo ñöôïc keå ñeán ñaàu tieân. Saùch Huaán ca vieát: "Khoâng thuoác naøo chöõa ñöôïc noãi khoán khoå cuûa keû kieâu ngaïo, vì söï taø aùc nhö caây ñaâm reã nôi noù" (Hc 3,28). Theo saùch Saùng theá, toäi ñaàu tieân maø toå toâng Añam ñaõ phaïm vaø do ñoù gaây luïy cho toaøn theå nhaân loaïi qua caùc theá heä, laø toäi kieâu ngaïo khoâng chòu tuaân leänh Thieân Chuùa, nhöng ñaõ nghe theo lôøi xuùi baåy cuûa con raén ñeå khoâng caàn ñeán Thieân Chuùa, maø töï mình ñi tìm laáy söï bieát hoïa phuùc (hoaëc bieát laønh bieát döõ) vôùi yù muoán trôû thaønh thaàn nhö Thieân Chuùa. Trong Phuùc aâm, Chuùa Gieâsu daïy phaûi trôû neân nhö treû nhoû môùi ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi (x. Mt 18,3); trôû neân treû nhoû coù nghóa laø khieâm toán, khoâng kieâu caêng, töï phuï, töï maõn.

Rieâng veà cuûa caûi, moät mình noù thoâi cuõng ñuû ñeå khieán ngöôøi ta trôû neân kieâu ngaïo do ôû choã noù haøm chöùa moái nguy hieåm coù thöïc laø laøm sai leäch caùi nhìn veà baûn thaân, veà tha nhaân vaø veà chính Thieân Chuùa. Thöïc vaäy, ñoái vôùi baûn thaân, ngöôøi giaàu coù, vì thaáy mình nhôø cuûa caûi maø ñöôïc nhieàu thoûa maõn, höôûng nhieàu khoaùi laïc vaø tieän nghi, neân hoï deã coù caùi caûm töôûng mình ñuû cho mình, khoâng caàn ñeán ai khaùc. Ñoái vôùi xaõ hoäi, hoï deã caûm thaáy haõnh dieän veà thaønh coâng cuûa mình neáu cuûa caûi hoï thuû ñaéc laø do taøi kheùo hay noã löïc cuûa hoï; hoï deã ñöôïc kính neå troïng voïng, coù khi ñöôïc ngöôøi ta nhôø vaû; vaø seõ khoâng ñaùng ngaïc nhieân neáu ñieàu naøy daãn hoï tôùi choã, maëc nhieân hoaëc minh nhieân, coâng nhaän cuûa caûi laøm tieâu chuaån duy nhaát hay öu tieân ñeå ñaùnh giaù baûn thaân vaø tha nhaân; söï coâng nhaän naøy laïi deã daøng ñöa tôùi thaùi ñoä khinh thöôøng reû ruùng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoù laø nhöõng keû thua keùm hoï veà maët vaät chaát. Ñi xa hôn nöõa, do taïi cuûa caûi laøm naûy sinh caùi aûo töôûng veà giaù trò con ngöôøi mình, hoï trôû neân höõng hôø ñoái vôùi Thieân Chuùa, hoaëc hoï coøn boû queân Ngaøi, vì khoâng coøn nhôù hoaëc khoâng muoán nhaän raèng chính Ngaøi laø Ñaáng ban khoâng cho hoï moïi ôn laønh töï nhieân cuõng nhö sieâu nhieân.

Taùc giaû saùch Khaûi huyeàn ñaõ vieát: "Bôûi vì ngöôi noùi: "Toâi giaàu coù, toâi ñaõ laøm giaàu, toâi khoâng thieáu thoán gì", vaø vì ngöôi khoâng bieát raèng ngöôi khoán naïn, ñaùng thöông haïi, ngheøo khoù, muø loøa vaø traàn truoàng, neân ta khuyeân ngöôi..." (Kh 3,17). Hoï ñi ñaët tin töôûng vaøo cuûa caûi, gioáng nhö ngöôøi giaàu coù roà daïi noï trong Phuùc aâm ñaõ töï nhuû: "Naøy ngöôi coù voâ soá cuûa caûi tích tröõ daønh cho nhieàu naêm, ngöôi haõy nghæ ngôi, aên uoáng thoûa thích" (Lc 12,19). Hoï coøn bieán cuûa caûi thaønh oâng chuû cuûa hoï, neáu khoâng laø oâng chuû ñoäc nhaát thì ít ra cuõng laø oâng chuû khaùc beân caïnh Thieân Chuùa vaø, vôùi yù ñònh baét caù hai tay, hoï muoán phuïng söï ñoàng thôøi caû hai, ñieàu khoâng theå ñöôïc, nhö Chuùa Gieâsu ñaõ daïy: "Khoâng ai coù theå laøm toâi hai chuû: hoaëc gheùt chuû naøy maø yeâu chuû kia, hoaëc quyeán luyeán chuû naøy vaø khinh reû chuû noï. Anh em khoâng theå laøm toâi Thieân Chuùa vaø laøm toâi thaàn taøi" (Mt 6,24). Vì theá thaùnh Phaoloâ noùi: söï tham cuûa chính laø söï thôø ngaãu töôïng (Cl 3,5). Vaäy thôø ô vôùi Thieân Chuùa, boû queân Thieân Chuùa, toân thôø thaàn taøi, taát caû ñeàu laø kieâu ngaïo ñoái vôùi Thieân Chuùa, kieâu ngaïo vì khoâng coøn nhaän Ngaøi laø Chuû teå toái cao vaø ñoäc nhaát cuûa mình. Vì theá thaùnh Gioan noùi ñeán "söï tin töôûng kieâu ngaïo vaøo cuûa caûi" (1 Ga 2,16); trong Cöïu öôùc, tieân tri Hoâseâ cuõng ñaõ noùi: "Moät khi ñöôïc no neâ, loøng chuùng phoàng leân, chính vì theá maø chuùng ñaõ queân Ta" (Hs 13,6). Thaùnh Phaoloâ khaúng ñònh: "Goác reã cuûa moïi ñieàu aùc, ñoù laø loøng ham thích tieàn baïc" (1 Tm 6,10).

Neáu cuûa caûi deã ñem laïi haäu quaû noùi treân, thì danh voïng cuõng theá, bôûi leõ caû hai ñeàu ñaùp öùng söï quyù chuoäng baûn thaân hoaëc töï quyù. Xeùt treân bình dieän töông quan xaõ hoäi, danh voïng ñaùp öùng söï töï quyù caùch ñaëc bieät veà maët tinh thaàn. Khoâng nhaát thieát söï giaøu coù khieán ngöôøi ta tieán tôùi vieäc ñi tìm danh voïng. Trong thöïc teá, coù nhöõng ngöôøi döøng laïi ôû cuûa caûi, coù nhöõng ngöôøi khaùc laïi tha thieát vôùi danh voïng hôn laø vôùi cuûa caûi. Tuy nhieân con ñöôøng töø coù cuûa caûi ñeán coù danh voïng laø con ñöôøng thoâng thöôøng. Laïi neáu vöøa coù cuûa caûi vöøa coù danh voïng thì söï töï quyù seõ ñöôïc thoûa maõn hôn nhieàu, gaáp ñoâi hoaëc gaáp boäi! Rieâng danh voïng, noù coøn deã ñöa tôùi hôn nhöõng haäu quaû khoâng toát noùi treân, lyù do laø vì danh voïng laø moät giaù trò ñöôïc xaõ hoäi coâng nhaän chính thöùc, vaø do vaäy ñoái vôùi ngöôøi coù danh voïng thì caùi toâi xaõ hoäi cuûa hoï cuõng laø caùi toâi ñöôïc xaõ hoäi ñeà cao chính thöùc. Cuõng nhö cuûa caûi, danh voïng deã khieán ngöôøi ta loùa maét maø khoâng coøn nhaän ra nhöõng khuyeát ñieåm cuûa mình. Bôûi ñaáy hoï nuoâi aûo töôûng veà giaù trò ñích thöïc cuûa con ngöôøi hoï maø trôû neân kieâu ngaïo, kieâu ngaïo trong quan heä vôùi tha nhaân vaø nhaát laø vôùi Thieân Chuùa. Trong quan heä vôùi tha nhaân, ñieàu deã xaûy ra laø vì hoï thaáy mình coù danh voïng, neân hoï töï cho mình hôn ngöôøi, vaø do ñoù hoï khoù phuïc thieän, khoù chaáp nhaän yù kieán hay quan ñieåm khaùc vôùi cuûa mình; ngöôïc laïi, hoï öa aùp ñaët yù kieán hay quan ñieåm cuûa mình cho ngöôøi khaùc, hoï coi thöôøng hoaëc reû ruùng nhöõng keû khaùc, neáu khoâng baèng lôøi noùi hay haønh ñoäng beân ngoaøi thì cuõng baèng thaùi ñoä beân trong. Ñoái vôùi Thieân Chuùa, hoï khoâng coøn muoán phuïc tuøng vaø leä thuoäc vaøo Ngaøi, töùc hoï muoán choái boû quyeàn toái thöôïng cuûa Ngaøi.

Bao laâu Luxiphe khoâng ñöa ñöôïc ngöôøi ta vaøo caïm baãy cuûa noù thì caïm baãy vaãn coøn ñoù, vì theá chuùng ta hieåu taïi sao Chuùa nhaéc nhôû: "Anh em haõy thöùc vaø caàu nguyeän ñeå khoûi laâm vaøo côn caùm doã" (Mt 26,41). Trong kinh Laïy Cha, Ngaøi cuõng daïy haõy xin Thieân Chuùa ñöøng ñeå chuùng ta laâm vaøo chöôùc caùm doã (6,13). Thaùnh Pheâroâ ví quyû nhö con sö töû löôïn quanh ñeå tìm baét chuùng ta nhö baét con moài (1 P 5,8); vaø thaùnh Phaoloâ khuyeân caùc tín höõu EÂpheâxoâ: "Anh em haõy mang aùo giaùp cuûa Thieân Chuùa ñeå coù theå choáng cöï laïi nhöõng möu chöôùc cuûa quyû" (Ep 6,11).

2.2. Phaàn nhoû hai: Ñöùc Kitoâ

Phaàn nhoû naøy baét ñaàu baèng caâu: "Cuõng theá nhöng ngöôïc laïi, phaûi töôûng töôïng vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät, Ñaáng laø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta." Caâu naøy khaúng ñònh raèng chuùng ta coù Ñöùc Kitoâ laøm vò thuû lónh, vaø vì theá, nhö ñaõ noùi, baøi suy gaãm khoâng coù yù ñaët cho ngöôøi tónh taâm vaán ñeà laø luùc naøy phaûi laøm moät coâng vieäc löïa choïn giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Luxiphe, nhöng noù ñöa ra ñieåm suy gaãm goàm nhöõng ñieàu maø ngöôøi tónh taâm phaûi giöõ hay phaûi laøm ñeå traùnh sa vaøo baãy cuûa caùc quyû, vaø do ñoù ñeå khoûi boû maát Ñöùc Kitoâ maø hoï ñaõ choïn ngay töø ñaàu. Ñieàu khaúng ñònh khaùc trong caâu trích daãn treân: vò thuû lónh cuûa chuùng ta laø "vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät", ñoái laäp laïi vôùi töôùng quyû Luxiphe. Chuùng ta coù theå möôïn laïi yù töôûng cuûa thaùnh Phaoloâ ñeå baûo raèng ñaây laø söï ñoái laäp nhö giöõa söï coâng chính vaø söï voâ ñaïo, giöõa aùnh saùng vaø ñeâm toái (2 Cr 6,14). Söï ñoái laäp seõ ñöôïc trình baøy trong ba ñieåm suy gaãm, song song vôùi ba ñieåm suy gaãm cuûa phaàn nhoû moät. Sau khi ñaõ xaùc ñònh vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät laø chính "Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta", töø ñaây trôû ñi baøi suy nieäm khoâng duøng töø thuû lónh, maø duøng nhöõng danh xöng: Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta, Chuùa cuûa toaøn theå theá giôùi, hoaëc Chuùa.

Ñieåm moät: Vaøi gôïi yù veà hình aûnh Ñöùc Kitoâ.

Trong khi Luxiphe, teân ñaàu ñaûng thuø ñòch, ôû trong doanh traïi cuûa haén thuoäc vuøng Babilon laø nôi ñaày raùc röôûi toäi loãi, thì Ñöùc Kitoâ, vò thuû laõnh cuûa chuùng ta, Ngaøi ôû trong doanh traïi thuoäc vuøng Gieârusalem, nôi coù thaønh thaùnh vaø ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa. Trong khi Luxiphe cheãm cheä treân ngai toøa nguøn nguït khoùi löûa, thì Ñöùc kitoâ, khoâng phoâ tröông, khoâng kieâu kyø, Ngaøi ôû moät choã taàm thöôøng chöù khoâng ngöï treân ngai toøa. Dieän maïo cuûa Luxiphe troâng gheâ sôï, dieän maïo cuûa Chuùa thì ñeïp vaø thanh nhaõ. Vaäy, khoâng nhö hình aûnh Luxiphe gôïi söï ñaùng traùnh xa, hình aûnh Ñöùc Kitoâ gôïi söï ñaùng meán, söï thu huùt. Maø söï thöïc laø nhö theá, nhö Phuùc aâm cho bieát: Ngaøi ñöôïc quaàn chuùng ñoâng ñaûo tìm ñeán (Mt 4,25), ñöôïc hoï tung hoâ vaø toân laøm vua (Ga 12,12-13); nhöõng ngöôøi caø nhaéc, muø loøa, queø quaët, caâm cuõng ñeán vôùi Ngaøi (Mt 15,30). Chính Ngaøi gaàn guõi vôùi moïi ngöôøi: Ngaøi baûo caùc moân ñeä ñöøng ngaên caûn caùc treû nhoû ñeán vôùi Ngaøi, vaø Ngaøi toû loøng aâu yeám vôùi chuùng (Mc 10,13-16); Ngaøi gôïi chuyeän vôùi ngöôøi ñaøn baø xöù Samaria ñeán kín nöôùc ôû gieáng Giacoùp (Ga 4,1-26); Ngaøi nhaân töø vôùi ngöôøi phuï nöõ phaïm toäi ngoaïi tình (8,1-11); Ngaøi khoâng ngaïi sôø tay vaøo ngöôøi phong huûi ñeå chöõa laønh cho hoï (Mt 8,1-4). Veà choã ngoài, coù laàn Ngaøi ngoài treân thuyeàn ñeå giaûng daïy daân chuùng (13,2); coù laàn Ngaøi ngoài aên cuøng baøn vôùi nhöõng ngöôøi thu thueá vaø nhöõng ngöôøi toäi loãi (9,10); laàn khaùc Ngaøi ngoài ngay ôû bôø gieáng ñeå tieáp xuùc vôùi ngöôøi ñaøn baø xöù Samaria noùi treân (Ga 4,1-16). Quaû laø cöû chæ vaø öùng xöû cuûa Ñaáng "coù loøng hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng" (Mt 1,19)!

Vaäy neáu hình aûnh veà Luxiphe laø hình aûnh töôûng töôïng duøng ñeå gôïi yù veà moät hieän thaân cuûa söï aùc thì, ngöôïc laïi, hình aûnh veà "Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta" trong baøi suy nieäm naøy laø hình aûnh döïa vaøo nhöõng söï kieän coù thaät cuûa Ñaáng ñaõ nhaäp theå, ñaõ soáng ôû theá gian vôùi loaøi ngöôøi, vôùi haøng xoùm laùng gieàng, trong moät ñaát nöôùc nhaát ñònh vaø ôû vaøo moät thôøi kyø nhaát ñònh.

Ñieåm hai: Chuaån bò haønh ñoäng.

Luxiphe goïi caùc quyû ñoâng voâ soá, roài raûi chuùng ñi khaép nôi. Ñöùc Kitoâ thì tuyeån choïn nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho Ngaøi, vaø nhöõng keû ñöôïc tuyeån choïn cuõng laøm thaønh moät con soá lôùn; ñoù laø nhöõng toâng ñoà, nhöõng moân ñeä, v.v. Ngaøi khoâng raûi, nhöng sai hoï ñi. Töø sai ñi naøy haøm yù ñoái töôïng ñöôïc sai ñi laø höõu theå coù lyù trí, töùc con ngöôøi, hoï coù yù thöùc veà traùch nhieäm cuõng nhö veà söù meänh hay nhieäm vuï ñöôïc trao phoù cho ñeå leân ñöôøng thi haønh. Veà vieäc Chuùa xöû söï vôùi hoï nhö nhöõng höõu theå coù lyù trí, chuùng ta seõ coù dòp thaáy roõ hôn.

Moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa nhöõng söù ñoà cuûa Chuùa cuõng laø moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa caùc boä haï cuûa Luxiphe, vì ñaây laø cuoäc chieán ñaáu giöõa hai beân treân cuøng moät chieán tröôøng. Moâi tröôøng ñoù laø toaøn theå theá giôùi. Vaø neáu nhöõng ñoái töôïng maø Luxiphe nhaém chuïp baét laø moïi ngöôøi vaø töøng ngöôøi, thì cuõng chính moïi ngöôøi vaø moãi ngöôøi thuoäc ñuû "moïi baäc vaø moïi haïng" laø nhöõng ñoái töôïng maø caùc söù ñoà ñöôïc sai ñeán: moïi ngöôøi vaø moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc goïi ñeå nhaäp ñoaøn döôùi ngoïn côø cuûa Chuùa. Ñieàu naøy khieán chuùng ta nhôù laïi lôøi Chuùa truyeàn cho caùc moân ñeä tröôùc khi Ngaøi leân trôøi: "Anh em haõy ñi thu naïp caùc moân ñeä ôû khaép moïi nôi, laøm pheùp röûa cho hoï nhaân danh Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, daïy baûo hoï giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn daïy anh em" (Mt 28,19). Saùch Coâng vuï caùc toâng ñoà cuõng ghi töông töï: "Anh em seõ laø chöùng nhaân cuûa Thaày taïi Gieârusalem, trong toaøn theå xöù Giuñeâa vaø Samaria, vaø cho ñeán taän cuøng traùi ñaát" (Cv 1,8).

Ñieåm hai treân ñaây noùi ñeán nhieäm vuï toång quaùt cuûa caùc söù ñoà cuûa Chuùa: "Truyeàn baù giaùo lyù thaùnh cuûa Ngaøi". Noùi giaùo lyù thaùnh, bôûi leõ Ngaøi laø "Ñaáng Thaùnh cuûa Thieân Chuùa" (Ga 6,64), bôûi leõ giaùo lyù cuûa Ngaøi chæ loái cho ngöôøi ta caùch soáng döôùi côø cuûa Ngaøi; soáng döôùi côø cuûa Ngaøi töùc laø thuoäc veà Ngaøi, vì theá hoï ñöôïc Ngaøi thaùnh hoùa (1 Cr 1,30). Thaùnh Pheâroâ vieát: "Khi anh em tôùi gaàn Ngaøi laø vieân ñaù soáng bò ngöôøi ta loaïi boû nhöng ñöôïc Thieân Chuùa löïa choïn vaø quí chuoäng, thì anh em cuõng vaäy, nhö nhöõng vieân ñaù soáng, anh em ñöôïc xaây thaønh ngoâi nhaø thieâng lieâng ñeå laøm thaønh haøng tö teá thaùnh" (1 P 2,4-5). Noùi giaùo lyù thaùnh ñeå ñoái laïi vôùi nhöõng phænh gaït cuûa Luxiphe laø nhöõng caùi nhaèm ñöa ngöôøi ta vaøo voøng noâ leä cuûa haén.

Cuõng neân nhaéc ñeán moät ñieåm dò bieät giöõa nhöõng nhaân vaät trung gian cuûa Luxiphe vaø cuûa Ñöùc Kitoâ. Ñöùc Kitoâ vaø Luxiphe ñeàu haønh ñoäng qua caùc nhaân vaät trung gian, nhöng nhöõng nhaân vaät trung gian cuûa Luxiphe laø caùc quyû, töùc nhöõng teân cuøng vôùi Luxiphe laøm thaønh moät loaøi: loaøi quyû, khaùc vôùi loaøi ngöôøi. Traùi laïi, caùc nhaân vaät trung gian cuûa Chuùa laø nhöõng con ngöôøi, töùc hoï thuoäc cuøng loaøi vôùi nhöõng keû maø hoï ñöôïc sai ñeán, vaø hoï, cuøng vôùi nhöõng ai nghe theo hoï, ñeàu coù chung moät Ñöùc Kitoâ laøm "Chuùa chuùng ta". Baûn vaên khoâng noùi Chuùa sai caùc thieân thaàn ñeå ñoái laïi vieäc Luxiphe sai caùc quyû laø nhöõng aùc thaàn; ñieàu naøy khieán chuùng ta nghó ñeán Ñöùc Kitoâ höõu hình, töùc Ngoâi Lôøi nhaäp theå ñaõ soáng ôû theá gian caùch ñaây hai möôi theá kyû, vaø, trong cuoäc ñôøi traàn theá xöa cuûa Ngaøi, Ngaøi ñaõ choïn caùc moân ñeä ñeå sai hoï ñi rao giaûng Nöôùc Trôøi. Dó nhieân, vì laø ngöôøi, caùc söù ñoà cuûa Chuùa - vaø nhöõng ngöôøi keá vò caùc söù ñoà - rao giaûng giaùo lyù thaùnh cho ngöôøi ta baèng caùc tieáp xuùc cuï theå, trong nhöõng nôi choán nhaát ñònh, coøn caùc quyû, vì laø nhöõng höõu theå voâ hình vaø vì chuùng cuõng khoâng hieän hình ngöôøi ñeå ñeán vôùi ngöôøi ta, neân chuùng caùm doã ngöôøi ta khoâng phaûi baèng nhöõng lôøi xuùi baåy coù theå tieáp nhaän ñöôïc khôûi töø thính giaùc; söï caùm doã cuûa chuùng laø caùi gì xaûy ra thaàm kín vaø laëng leõ ngay ôû beân trong con ngöôøi - chuùng ta khoâng baøn ñeán tröôøng hôïp nhöõng ngöôøi xaáu trôû thaønh tay sai cuûa quyû ñeå caùm doã nhöõng ngöôøi khaùc - tuy nhieân, khaùc vôùi nhöõng söù ñoà cuûa Chuùa, chuùng laïi coù nhöõng moài nhöû cuï theå ñaày söùc quyeán ruõ laø cuûa caûi vaø danh voïng. Vaäy ôû ñaây coù söï ñoái laäp giöõa caùm doã "trong loøng" vaø nhöõng lôøi khuyeân giaûng beân ngoaøi, giöõa söï coù vaø söï khoâng coù caùi cuï theå coù söùc loâi cuoán töï nhieân.

Baøi suy nieäm khoâng coù yù noùi nhöõng ai laø nhöõng keû ñöôïc Chuùa choïn cho giöõ vai troø toâng ñoà hay moân ñeä cuûa Chuùa ñeå ñi laøm coâng vieäc rao giaûng, nhöng coù yù noùi ñeán vieäc moïi ngöôøi ñöôïc Chuùa keâu goïi ñeán soáng döôùi ngoïn côø cuûa Ngaøi, nhö maøo ñaàu moät ñaõ noùi roõ. Nhöng chuùng ta coù quyeàn hieåu theâm raèng nhöõng keû ñöôïc Chuùa choïn ñi rao giaûng giaùo lyù thaùnh cuûa Chuùa, phaûi ñöôïc giaû thieát laø nhöõng keû ñang thi haønh giaùo lyù ñoù cuûa Ngaøi, bôûi leõ hoï laø nhöõng keû thuoäc veà Ngaøi caùch ñaëc bieät, hoï laø nhöõng keû ñöôïc Ngaøi tuyeån löïa.

Ñieåm ba: phöông thöùc haønh ñoäng.

Ñoaïn trích treân ñaây noùi ñeán cuoäc vieãn chinh ñeå nhaéc laïi yù töôûng veà cuoäc chieán ñaáu döôùi côø cuûa Chuùa choáng laïi ñoaøn quaân cuûa Luxiphe. Veà nhöõng ngöôøi ñöôïc Chuùa choïn ñeå sai vaøo cuoäc vieãn chinh naøy, tröôùc ñoù hoï ñöôïc goïi laø nhöõng toâng ñoà, nhöõng moân ñeä, vaø baûn vaên theâm hai chöõ "vaân vaân" (s. 145) ñeå haøm yù raèng coøn coù nhöõng haïng ngöôøi khaùc nöõa khoâng ñöôïc xaùc ñònh. Xeùt ra chuùng ta cuõng khoâng caàn tìm xaùc ñònh nhöõng ngöôøi naøy laø ai, vì ñieàu ñaùng löu yù chuùng ta nhaát thì ñaõ coù ôû trong ñoaïn trích: taát caû hoï laø "caùc ñaày tôù vaø baïn höõu" cuûa Ñöùc Kitoâ. Cuõng neân noùi ñeán boán danh xöng ñöôïc aùp duïng minh nhieân cho nhöõng keû ñöôïc Ngaøi choïn. Boán danh xöng naøy maø chuùng ta cuõng gaëp thaáy trong Phuùc aâm, dieãn ñaït boán vai troø vaø ñòa vò khaùc nhau trong quan heä vôùi Chuùa. Hoï laø toâng ñoà, töùc hoï laø nhöõng keû ñöôïc Chuùa sai ñi ñeå rao giaûng Nöôùc trôøi. Hoï laø moân ñeä, töùc hoï laø nhöõng ngöôøi nhaän söï huaán luyeän cuûa Chuùa. Hoï laø ñaày tôù, töùc hoï laø nhöõng ngöôøi coù boån phaän phuïc vuï Chuùa vôùi tö caùch Ngaøi laø chuû cuûa hoï. Hoï laø baïn höõu, töùc hoï laø nhöõng ngöôøi coù quan heä maät thieát vôùi Chuùa trong tình thaân aùi nhö giöõa anh em vôùi nhau. Vaäy baøi suy nieäm naøy cho thaáy caùc söù ñoà ñeán vôùi ngöôøi ta ít laø vôùi boán tö caùch vöøa keå trong quan heä vôùi Chuùa laø Ñaáng sai hoï ñi: toâng ñoà, moân ñeä, ñaày tôù vaø baïn höõu.

"Ngaøi caên daën hoï haõy muoán giuùp ñôõ moïi ngöôøi". Ñoái vôùi caùc söù ñoà, Chuùa caên daën hoï (encomendar), chöù khoâng nhö Luxiphe truyeàn leänh cho caùc boä haï. Khaùc vôùi truyeàn leänh, caên daën haøm yù söï gaàn guõi thaân aùi giöõa Chuùa vaø caùc söù ñoà, vaø caû söï töï nguyeän naøo ñoù veà phía caùc söù ñoà, söï töï nguyeän naøy ñöôïc neâu roõ ôû ñoäng töø tieáp theo: "Haõy muoán." Ñoái vôùi moïi ngöôøi, Chuùa caên daën caùc söù ñoà giuùp ñôõ hoï, chöù khoâng phaûi ñem löôùi ñeán ñeå chuïp baét vaø khi baét ñöôïc roài thì duøng xieàng xích ñeå xích laïi vaø ñöa ñi. Noùi giuùp ñôõ laø noùi ñeán yù toát muoán ñem caùi gì höõu ích hay toát laønh ñeán cho ngöôøi khaùc, ñem ñeán chöù khoâng baét buoäc nhaän. Söï töï do cuûa hoï ñöôïc toân troïng. Vaäy neáu ngöôøi ta tieáp nhaän caùi maø caùc söù ñoà cuûa Chuùa muoán mang ñeán ñeå giuùp ñôõ hoï, thì laø hoï haønh ñoäng theo söï töï do cuûa hoï. Nhaân tieän cuõng neân theâm raèng do haønh ñoäng töï do naøy, hoï seõ tìm ñöôïc söï töï do thaät cao quyù laø khoûi bò laâm caûnh laøm noâ leä cho Luxiphe. Roõ raøng ôû ñaây taùc phong cuûa Chuùa trong quan heä vôùi caùc keû ñöôïc Chuùa sai ñi vaø vôùi nhöõng keû Chuùa muoán hoï tieáp xuùc, khaùc haún vôùi taùc phong cuûa Luxiphe.

Nhöõng ñieàu maø Chuùa daën baûo caùc söù ñoà thöïc hieän ñeå giuùp ñôõ moïi ngöôøi, laø "Daãn ñöa hoï, thöù nhaát, ñeán söï ngheøo khoù tinh thaàn toät baäc, vaø ñeán caû söï ngheøo khoù hieän thöïc neáu do söï ngheøo khoù naøy maø Chuùa uy linh ñöôïc phuïng söï vaø neáu Ngaøi muoán choïn hoï; thöù hai, ñeán söï ao öôùc chòu nhöõng nhuïc nhaõ vaø khinh bæ." Ñaây laø nhöõng ñieàu ñoái laäp haún vôùi nhöõng ñieàu caùm doã cuûa quyû; chuùng laø coát loõi, laø troïng taâm cuûa baøi suy nieäm; chuùng vaïch roõ caïm baãy cuûa Luxiphe löøa bòp maø con ngöôøi caàn bieát ñeå traùnh, ñoàng thôøi chuùng chæ cho hoï con ñöôøng phaûi choïn ñeå ñöôïc ñi theo Ñöùc Kitoâ döôùi boùng côø cuûa Ngaøi.

Vieäc thöù nhaát phaûi laøm ñeå traùnh caïm baãy cuûa quyû vaø ñeå ñi theo Chuùa, laø boû söï ham meâ cuûa caûi vaø, thay vaøo ñoù laø choïn söï ngheøo khoù. Söï ngheøo khoù goàm hai thöù: ngheøo khoù tinh thaàn hoaëc trong taâm hoàn, vaø ngheøo khoù hieän thöïc hoaëc vaät chaát. Söï ngheøo khoù tinh thaàn laø söï ngheøo khoù ôû trong noäi taâm, noù goàm thaùi ñoä beân trong; noù coát ôû taâm hoàn sieâu thoaùt, khoâng dính cuûa caûi traàn gian, keå caû khi coù noù caùch dö daät, vì coù cuûa caûi maø khoâng ham meâ noù thì ñoù laø, nhö thaùnh Phaoloâ noùi, höôûng duøng theá gian maø nhö khoâng höôûng duøng (1 Cr 7,31).

Tuy nhieân, giaûi thích söï ngheøo khoù nhö vaäy chöa ñuû, vì chæ môùi laø xeùt ñeán khía caïnh töông quan cuûa taâm hoàn vôùi caùc vaät thuï taïo; ngöôøi ngoaøi Kitoâ-giaùo hay voâ toân giaùo cuõng bieát ñeán söï ngheøo khoù ñoù vaø coi nhö moät loái soáng khoân ngoan. Vaäy söï ngheøo khoù ñöôïc ñeà caäp ôû ñaây laø söï ngheøo khoù coù tính caùch toân giaùo, noùi roõ hôn, laø söï ngheøo khoù cuûa keû thuoäc veà Ñöùc Kitoâ. Noù khoâng chæ laø söï phuû nhaän suoâng, töùc khoâng phaûi chæ coù moät chieàu kích laø söï quan heä tieâu cöïc vôùi cuûa caûi: khoâng dính cuûa caûi; nhöng noù coøn coù chieàu kích thieâng lieâng laø moái quan heä tích cöïc vôùi Thieân Chuùa. Moái quan heä naøy coát ôû ñaët heát tin töôûng vaøo Ngaøi, chæ bieát nhôø caäy vaøo moät mình Ngaøi vì xaùc tín tröôùc maët Ngaøi veà tình traïng ngheøo khoù thieáu thoán cuûa baûn thaân. Hieåu nhö vaäy, söï ngheøo khoù khoâng khaùc vôùi söï khieâm toán. Noù laø ñieàu caàn thieát phaûi coù ñeå ñöôïc vaøo Nöôùc trôøi, nhö baøi giaûng Taùm phuùc ñaõ noùi: "Phuùc cho nhöõng keû coù taâm hoàn ngheøo khoù, vì Nöôùc trôøi laø cuûa hoï" (Mt 5,3). Giöõ söï ngheøo khoù naøy cuõng chính laø soáng theo ñieàu Chuùa daïy: "Anh em khoâng theå laøm toâi Thieân Chuùa vaø laøm toâi tieàn cuûa ñöôïc" (6,24). Ñaây laø söï choïn löïa döùt khoaùt vaø trieät ñeå; cuõng vì theá maø baøi suy gaãm noùi roõ laø "söï ngheøo khoù tinh thaàn toät baäc". Ñaây laø söï löïa choïn cô baûn, vì laø löïa choïn giöõa Thieân Chuùa vaø cuûa caûi, chöù khoâng phaûi laø löïa choïn giöõa vaät thuï taïo naøy vaø vaät thuï taïo noï - söï döûng döng trong baøi Nguyeân lyù vaø Neàn taûng aùp duïng cho vieäc löïa choïn giöõa caùc vaät thuï taïo.

Söï ngheøo khoù thöù hai laø söï ngheøo khoù hieän thöïc hoaëc ngheøo khoù vaät chaát. Noù coát ôû töï yù truùt boû hoaëc traùnh nhöõng cuûa caûi vaät chaát vaø nhöõng tieän nghi naøo khoâng maáy caàn thieát cho cuoäc soáng hay cho coâng vieäc cuûa mình. Söï ngheøo khoù hieän thöïc laø caùi ñi ngöôïc laïi söï xa hoa vaø söï sang troïng; noù vöøa laø daáu chæ cuûa söï ngheøo khoù tinh thaàn vöøa laø phöông theá ñaëc öu baûo veä söï ngheøo khoù naøy, bôûi vì, nhö Phuùc aâm ñaõ daïy: "Kho taøng cuûa baïn ôû ñaâu thì loøng baïn ôû ñoù" (Mt 6,21). Chuùa ñaõ khuyeân nhöõng keû ñi theo Ngaøi haõy giöõ söï ngheøo khoù hieän thöïc, nhaân dòp moät ngöôøi ñeán hoûi Chuùa cho bieát phaûi laøm gì ñeå ñöôïc söï soáng vónh cöûu. Chuùa noùi: "Neáu baïn muoán neân toaøn thieän, baïn haõy ñi baùn caùi baïn coù, cho ngöôøi ngheøo, vaø baïn seõ coù moät kho taøng treân trôøi. Roài baïn haõy ñeán theo toâi." (19,21). Khi Chuùa sai möôøi hai moân ñeä ñi rao giaûng, Ngaøi baûo hoï ñöøng saém söûa vaøng, baïc, tieàn, bò, cuõng ñöøng saém hai aùo, ñöøng saém deùp saém gaäy (10,9). Theo saùch Coâng vuï caùc toâng ñoà, moät laàn noï moät ngöôøi taøn taät khaát thöïc ôû gaàn Ñeàn thôø, anh ta gaëp hai toâng ñoà Pheâroâ vaø Gioan, vaø xin hai oâng cuûa boá thí. Thaùnh Pheâroâ traû lôøi: "Tieàn vaø baïc thì toâi khoâng coù" (Cv 3,6).

Chính Chuùa Gieâsu ñaõ soáng caûnh ngheøo khoù hieän thöïc, nhö ngöôøi tónh taâm ñaõ vaø coøn coù dòp nhaän thaáy khi chieâm ngöôõng cuoäc ñôøi Ngaøi trong Tuaàn Hai vaø Tuaàn Ba. Ngaøi laø Ñaáng ñöôïc Ñöùc Chuùa Cha sai ñeán vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo: "Thaàn khí cuûa Thieân Chuùa ngöï treân toâi bôûi vì Thaàn khí ñaõ xöùc daàu cho toâi ñeå toâi loan baùo Tin möøng cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoù" (Lc 4,18).

Trong baøi Hai laù côø hieäu naøy, söï ngheøo khoù hieän thöïc ñöôïc coi laø thuoäc veà moät trong nhöõng loái soáng hay baäc soáng, nhöng ngöôøi tónh taâm ñöôïc giaû thieát laø chæ môùi baét ñaàu ñaët vaán ñeà löïa choïn loái soáng hay baäc soáng. Vì theá baøi suy nieäm vieát: "Vaø ñeán caû söï ngheøo khoù hieän thöïc neáu do söï ngheøo khoù naøy maø Chuùa uy linh ñöôïc phuïng söï vaø neáu Ngaøi muoán choïn hoï." Caâu naøy goàm hai yù. YÙ thöù nhaát laø khoâng phaûi raèng giöõ söï ngheøo khoù hieän thöïc nhaát thieát laø phuïng söï Chuùa; vieäc choïn hay khoâng choïn noù coøn phaûi tuøy theo tröôøng hôïp cuï theå cuûa moãi ngöôøi; laïi neáu coù choïn noù, thì laø choïn vì muïc ñích phuïng söï Chuùa. YÙ thöù hai laø vieäc choïn naøy tuøy thuoäc ôû chính vieäc Chuùa coù muoán cho ngöôøi naøo ñoù choïn noù khoâng; ñieàu naøy haøm yù raèng ñaây laø moät ôn ñaëc bieät Ngaøi ban, khoâng phaûi cho moïi ngöôøi, nhöng cho moät soá ngöôøi ñöôïc Ngaøi tuyeån löïa. Söï phaân bieät caáp baäc laø ñieàu roõ raøng: heát moïi ngöôøi ñöôïc keâu goïi giöõ söï ngheøo khoù tinh thaàn, nhöng khoâng phaûi heát moïi ngöôøi maø chæ moät soá ngöôøi môùi ñöôïc Chuùa choïn cho giöõ söï ngheøo khoù hieän thöïc.

Tieáp theo vieäc choïn ngheøo khoù laø söï öôùc ao chòu nhuïc nhaõ vaø khinh bæ. Neáu danh voïng theá gian laø caùi doác ñoå xuoáng vöïc thaúm kieâu ngaïo thì, ngöôïc laïi, chòu sæ nhuïc vaø khinh bæ laø con ñöôøng daãn thaúng tôùi söï khieâm toán. Tröôùc thaùnh I-nhaõ maáy theá kyû, thaùnh Beânañoâ (1091-1153) cuõng ñaõ noùi: "Söï khieâm toán maø söï chòu sæ nhuïc ñöa tôùi, laø neàn taûng cuûa toaøn theå toøa nhaø thieâng lieâng. Chòu sæ nhuïc laø con ñöôøng ñöa tôùi söï khieâm toán." Khi baûo raèng chòu sæ nhuïc hay khinh bæ laø con ñöôøng hay laø baäc thang ñöa tôùi söï khieâm nhöôøng, thì neân hieåu raèng ñoù laø moät caùch noùi nhaán maïnh moái quan heä chaët cheõ giöõa chòu sæ nhuïc vaø soáng khieâm toán, do ôû choã chòu sæ nhuïc laø phöông theá ñaëc öu giuùp ñaït ñöôïc söï khieâm toán. Noù laø phöông theá, vì vaäy noù chæ coù giaù trò cho ai muoán söû duïng noù nhö phöông theá, vì trong thöïc teá coù bieát bao ngöôøi soáng trong caûnh ngheøo maø vaãn ham cuûa vaø vaãn kieâu, vaø bieát bao ngöôøi tuy bò sæ nhuïc maø vaãn khoâng trôû neân khieâm toán! Ñeå ñaày ñuû, töôûng cuõng neân theâm raèng khoâng phaûi con ñöôøng chæ coù moät chieàu ñi töø chòu sæ nhuïc ñeán söï khieâm toán, maø coøn coù chieàu ngöôïc laïi, töùc vì khieâm toán maø ao öôùc chòu sæ nhuïc. Ñaùng noùi hôn nöõa, laø aûnh höôûng hoã töông giöõa chòu sæ nhuïc vaø soáng khieâm toán. Nhöng ñoù khoâng phaûi laø ñieàu maø baøi Hai laù côø hieäu ñeà caäp; baøi naøy chæ coù yù noùi ñeán ñieàu phaûi laøm ñeå traùnh caùc möu moâ cuûa quûy vaø ñeå ñöôïc soáng döôùi boùng côø cuûa Ñöùc Kitoâ.

ÔÛ treân kia, khi ñeà caäp söï ngheøo khoù hieän thöïc, baøi suy nieäm baûo nhöõng ngöôøi ñöôïc Chuùa sai ñi haõy daãn ñöa ngöôøi ta ñeán söï ngheøo khoù ñoù; ôû ñaây, khi ñeà caäp söï chòu nhuïc nhaõ vaø khinh bæ, baøi suy nieäm theâm töø öôùc ao: daãn ñöa hoï ñeán "söï öôùc ao chòu nhöõng nhuïc nhaõ vaø khinh bæ". Noùi öôùc ao, bôûi leõ, khoâng nhö söï ngheøo khoù hieän thöïc laø caùi ngöôøi ta töï nguyeän thöïc hieän baèng vieäc töï yù truùt boû cuûa caûi, nhöõng nhuïc nhaõ vaø khinh bæ laø nhöõng caùi ngöôøi khaùc ñem laïi cho hoï, ñem laïi luùc naøo laø tuøy ôû ngöôøi ñoù, vì theá, veà phía mình, hoï chæ laø saün saøng höùng chòu, vaø saün saøng ñeán ñoä öôùc ao höùng chòu, töùc khoâng chæ chaáp nhaän nhöõng nhuïc nhaõ vaø khinh bæ khi chuùng xaûy ñeán, duø laø chaáp nhaän vôùi taâm hoàn bình tónh vui veû, maø coøn mong muoán chuùng xaûy ñeán cho mình. Theo baøi Vöông quoác, söï mong muoán naøy thuoäc chieán thuaät taán coâng theo kieåu "haønh ñoäng ngöôïc laïi" (haciendo contra, agendo contra): "Haønh ñoäng ngöôïc laïi nhuïc duïc cuûa rieâng mình vaø ngöôïc laïi loøng yeâu xaùc thòt vaø theá gian" (s. 97,2); rieâng ôû ñaây, lyù do cuûa söï mong muoán ñoù, laø söï chòu caùc nhuïc nhaõ vaø khinh bæ laø naác thang daãn tôùi söï khieâm toán ñeå ñöôïc ôû döôùi côø Ñöùc Kitoâ, hoaëc, nhö seõ thaáy ôû phaàn taâm söï cuûa baøi suy nieäm, laø soáng theo göông maãu cuûa Ngaøi.

Veà moái lieân heä giöõa söï ngheøo khoù hieän thöïc vaø söï chòu sæ nhuïc, ñaây cuõng laø moái lieân heä thöôøng coù, nhöng neân phaân bieät chieàu kích caù nhaân vaø chieàu kích xaõ hoäi cuûa caûnh soáng ngheøo. Xeùt veà chieàu kích caù nhaân, ngöôïc laïi caûnh giaøu coù, caûnh ngheøo laø caûnh soáng phaûi hy sinh nhieàu khoaùi laïc, nhieàu thoûa maõn, nhieàu tieän nghi vaät chaát; veà chieàu kích xaõ hoäi, chieàu kích khoâng luoân luoân coù nhöng deã coù, ñoù laø söï kieän ngöôøi ngheøo bò nhöõng ngöôøi khaùc coi thöôøng vaø coù khi khinh bæ. Vaäy söï lieân heä cuûa söï ngheøo khoù hieän thöïc vôùi söï chòu sæ nhuïc laø ôû chieàu kích xaõ hoäi naøy cuûa noù. Nhöng, xeùt veà phöông dieän naøy, ñeå duøng hình aûnh hai naác thang, söï ngheøo khoù hieän thöïc laø naác thang ñaàu, töùc naác thang döôùi, daãn tôùi söï khieâm nhöôøng. Thöïc vaäy, söï ngheøo khoù coù theå khieán ngöôøi ngheøo bò xaõ hoäi ñaùnh giaù thaáp, nhöng cuõng chæ laø veà moät vaøi phöông dieän naøo ñoù thoâi - chöa keå raèng coù tröôøng hôïp ngöôøi soáng ngheøo ñöôïc ca tuïng hoaëc kính phuïc vì loái soáng naøy - coøn caùc söï sæ nhuïc laøm giaûm giaù con ngöôøi ôû phaàn thaâm saâu nhaát, vì chuùng nhö boâi nhoï caùi toâi trong töông quan vôùi xaõ hoäi. Choïn söï ngheøo khoù laø muoán côûi boû nhöõng cuûa caûi vaät chaát; choïn söï sæ nhuïc laø muoán côûi boû danh giaù vaø ñòa vò, moät thöù giaøu sang tinh thaàn.

Xem ra cuõng neân xaùc ñònh ñieàu naøy: phaàn nhoû moät ñaõ noùi raèng moät mình söï giaøu coù coù theå ñöa tôùi söï kieâu ngaïo; vaäy ôû ñaây khi khaúng ñònh raèng soáng ngheøo khoù hieän thöïc vaø chòu sæ nhuïc laø nhöõng chaëng ñöôøng tieáp noái nhau daãn tôùi söï khieâm toán, thì cuõng khoâng phaûi laø phuû nhaän moái lieân heä tröïc tieáp giöõa söï ngheøo khoù hieän thöïc vaø söï khieâm toán, vaø ñaây coøn laø moái quan heä qua laïi. Thöïc vaäy, söï ngheøo khoù hieän thöïc coù theå daãn thaúng tôùi söï khieâm toán: soáng ngheøo khoù ñeå trôû neân khieâm toán hoaëc khieâm toán hôn, töùc laáy söï ngheøo khoù laøm phöông theá ñi tìm söï khieâm toán. Nhöng ñieàu ngöôïc laïi cuõng ñuùng, töùc vì khieâm toán maø choïn soáng ngheøo khoù; ôû ñaây söï ngheøo khoù laø haäu quaû vaø bieåu hieän cuûa söï khieâm toán, hoaëc, theo yù cuûa baøi Ba kieåu khieâm nhöôøng (s. 165 - 168) seõ noùi sau, noù laø moät khía caïnh cuûa söï khieâm toán, vì baøi naøy, khi ñeà caäp kieåu khieâm nhöôøng thöù ba, coù vieát raèng noù goàm söï noi theo Ñöùc Kitoâ ñeå choïn söï ngheøo khoù cuûa Ñöùc Kitoâ ngheøo khoù (s. 167). Töï nguyeän soáng ngheøo ñeå ñöôïc khieâm toán vaø vì khieâm toán maø soáng ngheøo, caû hai tröôøng hôïp ñeàu ít laø caát ñi caùi dòp ñöôïc troïng neå, khaùc vôùi tröôøng hôïp moät ngöôøi giaøu ñaïo ñöùc bieát roäng raõi chia seû cuûa caûi cho nhöõng keû tuùng thieáu vì, duø khoâng muoán, thöôøng ngöôøi giaøu naøy ñöôïc ñeàn ñaùp laø ñöôïc nhöõng keû thuï aân troïng voïng kính neå, vaø dó nhieân ñöôïc coi nhö keû ñaøn anh, keû thuoäc vai treân.

Toùm laïi, vò trí thaáp nhaát trong thang caáp xaõ hoäi laø vò trí daønh cho keû ngheøo khoù vaø nhaát laø keû bò khinh cheâ sæ nhuïc. Vaäy khoâng coù gì giuùp ngöôøi ta taäp luyeän söï khieâm toán baèng vieäc choïn laáy caùi vò trí xaõ hoäi thua keùm vaø thaáp heøn ñoù. Theo baøi Hai laù côø hieäu, söï ngheøo khoù hieän thöïc vaø söï chòu sæ nhuïc, caû hai lieân heä chaët cheõ vôùi nhau; chuùng laø hai baäc thang daãn tôùi söï khieâm toán, vaø sôû dó baøi suy nieäm nhaém söï khieâm toán laø vì söï khieâm toán ñöôïc coi nhö goác reã cuûa heát caùc ñöùc khaùc. Baøi suy nieäm khoâng noùi gì theâm veà söï khieâm toán; rieâng veà söï khieâm toán naøy, ngöôøi tónh taâm seõ coù dòp ñaøo saâu hôn trong baøi suy tö Ba kieåu khieâm nhöôøng. Nhöng töôûng cuõng neân nhaéc qua veà söï quan troïng vaø caàn thieát cuûa söï khieâm toán, caùch rieâng trong quan heä giöõa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa: coù khieâm toán môùi nhaän ra Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa cuûa mình, laø Chuû Teå toái cao cuûa mình, vaø do ñoù môùi toân thôø Ngaøi, phuïc tuøng Ngaøi, tín thaùc vaøo Ngaøi, vaø caû toân troïng moïi ngöôøi vì nhìn nhaän raèng Thieân Chuùa ngöï nôi hoï khieán hoï trôû neân nhö ñeàn thôø ñaùng toân kính. Keû kieâu ngaïo laø keû laøm nhö khoâng bieát ñeán Ngaøi vaø khoâng caàn ñeán Ngaøi, maëc duø moïi caùi hoï coù hoaëc höôûng thuï ñeàu do Ngaøi ban cho, vaø maëc duø chính con ngöôøi hoï laø do Ngaøi döïng neân. Nhö vaäy laø gìm mình trong söï sai laàm cô baûn. Baûo raèng Thieân Chuùa haï keû kieâu ngaïo xuoáng, ñoù laø nhìn veà phía Thieân Chuùa; nhöng nhìn veà phía keû kieâu ngaïo, thì chính laø hoï töï ñaët mình vaøo trong tình huoáng khoâng chòu ñeå cho Thieân Chuùa keùo hoï leân, bôûi leõ hoï nghó mình ñuû cho mình roài. Coù khieâm toán thì môùi ñöôïc ôû döôùi côø cuûa Ñöùc Kitoâ, Ñaáng "coù loøng khieâm nhöôøng" (Mt 11,29).

3. Phaàn taâm söï

Ngöôøi tónh taâm caàu xin laàn löôït vôùi Ñöùc Maria, Ñöùc Kitoâ vaø Ñöùc Chuùa Cha, nhö hoï ñaõ laøm nhö theá ôû phaàn taâm söï cuûa baøi taäp ba cuûa Tuaàn Nhaát (s. 63).

Vôùi Ñöùc Maria

Caàu xin vôùi Ñöùc Maria laø ñieàu thích ñaùng, vì ngaøi ñuùng laø göông maãu tuyeät haûo veà söï khieâm toán, laø ñaáng ñaõ khieâm toán thöa cuøng thieân thaàn, söù giaû cuûa Thieân Chuùa, raèng xin vaâng, nghóa laø xin tuaân theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Ñöùc Maria ñaõ nhìn nhaän mình laø ñaày tôù heøn haï ñöôïc Thieân Chuùa ñoaùi nhìn ñeán (Lc 1.48); ngaøi ñaõ soáng ngheøo vôùi Con, ngaøi ñaõ chòu nhuïc nhaõ vôùi Con trong cuoäc Tuaãn naïn, caùch rieâng khi ñöùng beân caïnh Thaùnh giaù. Vì theá ngaøi xöùng ñaùng laø ngöôøi ñöùng ñaàu trong soá nhöõng keû soáng döôùi côø Ñöùc Kitoâ. Neân chuù yù ñeán moái quan heä giöõa Ñöùc Maria vaø Ñöùc Kitoâ ñöôïc neâu roõ trong lôøi taâm söï: Ñöùc Maria laø meï Ñöùc Kitoâ nhöng ñoàng thôøi laïi coù Ñöùc Kitoâ laø Chuùa cuûa mình, hoaëc, noùi ngöôïc laïi, Ñöùc Kitoâ vöøa laø con vöøa laø Chuùa cuûa Ñöùc Maria.

Ôn xin toång quaùt laø ôn ñöôïc nhaän döôùi côø cuûa Ñöùc Kitoâ. Nhö ñaõ noùi ngay töø ñaàu, ngöôøi tónh taâm ñaõ choïn vaø nhaän Ñöùc Kitoâ laø vò "Thuû lónh toái cao vaø chaân thaät" cuûa mình. Tuy nhieân, ñeå ñöôïc thaät söï soáng döôùc côø cuûa Ngaøi, hoï coù nhöõng ñieàu phaûi hoaëc neân laøm xeùt nhö laø nhöõng ñieàu kieän caàn hoaëc neân coù. Nhöõng ñieàu naøy ñaõ ñöôïc suy gaãm ôû phaàn suy gaãm, vaø ñöôïc nhaéc laïi ôû phaàn taâm söï trong caâu trích treân ñaây. Ñoù laø giöõ söï ngheøo khoù tinh thaàn, vaø neáu Chuùa muoán thì giöõ caû söï ngheøo khoù hieän thöïc, vaø ñoù laø chòu nhuïc nhaõ xæ vaû. Vaäy hieån nhieân ñeå thöïc hieän nhöõng ñieàu naøy, ôn phuø trôï cuûa Thieân Chuùa laø ñieàu thieát yeáu.

Coù moät ñieàu neân noùi: hình aûnh veà moät traän chieán ôû ñoù hai löïc löôïng ñoái ñaàu nhau goàm moät beân theo Ñöùc Kitoâ vaø moät beân thuoäc Luxiphe, moãi beân ñeàu tìm thu phuïc moïi ngöôøi veà cho mình, hình aûnh naøy coù theå gaây cho chuùng ta caùi caûm töôûng raèng chuùng ta laø keû ñang coù maët nhö khaùn giaû ñöùng tröôùc moät cuoäc chieán ñaáu. Nhöng thöïc ra cuoäc chieán ñaáu dieãn ra ngay ôû baûn thaân chuùng ta; hôn theá nöõa, chính chuùng ta laø keû ôû trong cuoäc chieán, nhö maøo ñaàu ba ñaõ giaùn tieáp cho bieát ngay töø ñaàu raèng chuùng ta moät ñaøng phaûi nhaän ra nhöõng löôøng gaït cuûa Luxiphe ñeå traùnh, moät ñaøng chuùng ta caàn bieát cuoäc soáng chaân thaät maø Ñöùc Kitoâ chæ cho thaáy vaø caàn noi theo Ngaøi.

Cuoäc chieán ñaáu cuûa chuùng ta laø cuoäc chieán ñaáu keùo daøi suoát caû cuoäc ñôøi. Thöïc vaäy, noi theo Chuùa khoâng phaûi chæ laø noi theo moät hay hai ngaøy. Xatan vaãn ôû beân caïnh chuùng ta; vaø chuùng ta coù theå aùp duïng cho chuùng ta caâu Chuùa ñaõ noùi vôùi caùc moân ñeä: "Xatan ñaõ xin ñöôïc saøng anh em nhö ngöôøi ta saøng gaïo" (Lc 22,31), vaø "Anh em haõy thöùc vaø caàu nguyeän ñeå khoûi laâm vaøo côn caùm doã" (Mt 26,41). Hieán cheá Vui möøng vaø Hy voïng cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II vieát: "Con ngöôøi bò phaân chia ôû beân trong mình. Vì theá suoát caû cuoäc soáng, duø laø cuoäc soáng caù nhaân hay cuoäc soáng taäp theå, coù nhöõng ñaëc tính cuûa moät cuoäc chieán ñaáu bi ñaùt giöõa söï thieän vaø söï aùc, giöõa aùnh saùng vaø boùng toái" (GS soá 13); ngoaøi ra nhieàu khi ranh giôùi giöõa thaéng vaø baïi khoâng roõ reät hoaëc deã thay ñoåi. Moät ví duï: ñem tieàn giuùp ñôõ moät ngöôøi tuùng quaãn, beà ngoaøi laø moät vieäc laøm ñaùng khen; nhöng haønh vi naøy coù ñöôïc thöïc hieän do yù höôùng thaät trong laønh khoâng, hay coøn bò pha troän bôûi yù muoán tìm tieáng khen, tìm söï töï thoûa maõn, v.v. Bôûi vaäy xin ñöôïc nhaän döôùi côø cuûa Ñöùc Kitoâ laø ñieàu caàn thieát, vì noù coøn coù nghóa laø xin ñöôïc beàn chí trong cuoäc chieán ñaáu vaø ñöôïc maõi maõi trung thaønh vôùi Ngaøi, xin ñöôïc tieán boä trong söï noi göông Ngaøi, xin ñöôïc saùng suoát traùnh caùc möa moâ vaø caïm baãy cuûa Xatan giaûo quyeät, xin ñöôïc ñuû söùc maïnh choáng laïi caùc thöù caùm doã, v.v.

Phaàn taâm söï xin ôn soáng ngheøo khoù (ngheøo khoù tinh thaàn vaø caû ngheøo khoù hieän thöïc) vaø ôn chòu nhuïc nhaõ, chöù khoâng noùi gì ñeán vieäc xin söï khieâm nhöôøng - baøi Ba kieåu khieâm nhöôøng seõ baûo haõy xin söï khieâm nhöôøng (s. 168,2). Ñieàu naøy deã hieåu, bôûi leõ ôû ñaây ñang noùi ñeán söï ngheøo khoù vaø söï chòu nhuïc nhaõ nhö laø nhöõng ñieàu phaûi hoaëc neân laøm hay giöõ ñeå coù ñöôïc söï khieâm nhöôøng; maø ñeå laøm hay giöõ nhöõng ñieàu naøy, moät coâng vieäc ñoøi nhieàu coá gaéng vaø taäp luyeän, thì ôn phuø trôï cuûa Thieân Chuùa laø caàn thieát.

Veà ôn soáng caûnh ngheøo khoù hieän thöïc, phaàn taâm söï nhaéc laïi ñieàu ñaõ ñeà caäp ôû phaàn suy gaãm khi vieát raèng "Neáu Chuùa uy linh ñöôïc phuïng söï vaø muoán choïn vaø nhaän toâi." Phaûi theâm ñieàu kieän naøy ñöôïc dieãn ñaït baèng töø neáu, bôûi leõ, cuõng nhö ñaõ noùi, khi ñi vaøo vieäc suy gaãm baøi Hai laù côø hieäu, ngöôøi tónh taâm ñöôïc giaû thieát chöa thöïc hieän coâng vieäc löïc choïn hieåu theo nghóa trong saùch Linh thao (s. 175 tt), maø chæ môùi chuaån bò coâng vieäc naøy. Ñaøng khaùc, soáng caûnh ngheøo khoù hieän thöïc laø moät ôn Chuùa ban cho moät soá ngöôøi naøo Chuùa choïn maø thoâi. Ñieàu naøy khaùc vôùi yù töôûng ñöôïc neâu ra ôû maøo ñaàu moät, ôû ñoù Chuùa keâu goïi vaø muoán heát moïi ngöôøi ñeàu soáng döôùi côø cuûa Chuùa. Vaäy roõ raøng coù söï phaân bieät veà caáp ñoä trong caùch soáng döôùi côø cuûa Chuùa, vaø söï phaân bieät naøy ñaõ ñöôïc ñeà caäp ngay ôû baøi Vöông quoác. Ngöôøi tónh taâm khi xin Chuùa cho mình ñöôïc soáng caûnh ngheøo khoù hieän thöïc, laø hoï dieãn ñaït öôùc muoán cuûa rieâng mình, vaø ñoù laø moät caùch hoï töï ñaët mình trong tình traïng saün saøng ñeå ñoùn nhaän ôn soáng ngheøo khoù ñoù neáu Chuùa muoán ban cho hoï.

Phaàn suy gaãm noùi ñeán vieäc Ñöùc Kitoâ choïn ban cho ngöôøi naøo ñoù soáng caûnh ngheøo khoù hieän thöïc, phaàn taâm söï theâm vieäc Ngaøi nhaän: "Neáu Ngaøi muoán choïn vaø nhaän toâi." Noùi choïn laø chæ môùi noùi ñeán yù muoán cuûa Chuùa ñoái vôùi ngöôøi ta, coøn noùi nhaän thì coù theâm haøm yù raèng, veà phía keû ñöôïc choïn, hoï muoán ñaùp öùng tích cöïc yù muoán cuûa Chuùa, vaø chính do söï ñaùp öùng naøy maø yù muoán cuûa Chuùa ñöôïc theå hieän troïn veïn. Chuùng ta nhôù ñeán tröôøng hôïp Ñöùc Maria: töï ñôøi ñôøi, Ñöùc Maria ñöôïc Thieân Chuùa choïn laøm meï Ñaáng Cöùu theá, nhöng ñoù laø veà phía Thieân Chuùa; khi Ñöùc Maria chaáp thuaän yù ñònh kia cuûa Thieân Chuùa maø thöa vôùi thieân thaàn raèng "Toâi laø nöõ tì cuûa Chuùa, xin moïi söï xaûy ra nhö lôøi ngaøi noùi" (Lc 1,38), thì luùc naøy söï löïa choïn cuûa Thieân Chuùa môùi thöïc söï hoaøn thaønh: Ñöùc Maria ñöôïc Thieân Chuùa cho thuï thai Ngoâi Lôøi nhaäp theå.

Veà söï chòu "nhuïc nhaõ vaø sæ nhuïc", ôû phaàn taâm söï naøy ngöôøi tónh taâm xin chòu nhöõng thöù ñoù laø nhöõng caùi maø phaàn suy gaãm cho thaáy laø ñaùng öôùc ao; nhöng hoï boå tuùc hoaëc xaùc ñònh theâm: "Mieãn laø toâi coù theå chòu nhöõng söï ñoù maø khoâng gaây dòp cho moät ai phaïm toäi vaø cuõng khoâng laøm maát loøng Chuùa uy linh." Ñaây laø söï deø daët hôïp lyù vaø khoân ngoan. Trong Phuùc aâm, chuùng ta cuõng thaáy coù tröôøng hôïp Chuùa Gieâsu, thay vì im laëng, ñaõ leân tieáng giaûi thích cho nhöõng ngöôøi daùm ñoå cho Chuùa laø Ngaøi nhaân danh töôùng quyû Bengieâbun maø tröø quyû (Lc 11; 14 tt); hoaëc coù laàn Chuùa bò ngöôøi ta baûo raèng quyû ñaõ nhaäp Chuùa, Chuùa ñaùp: "Khoâng, toâi khoâng bò quyû nhaäp, nhöng toâi toân kính Cha toâi, coøn caùc baïn laïi sæ nhuïc toâi" (Ga 8,49).

Vaán ñeà sau cuøng laø söï phaân bieät giöõa phuïng söï vaø noi göông Chuùa. Phaàn taâm söï naøy, khi noùi ñeán vieäc xin ôn thöïc hieän söï ngheøo khoù hieän thöïc, ghi raèng xin ôn ñoù neáu nhôø noù maø Chuùa ñöôïc phuïng söï; coøn khi noùi ñeán xin chòu oâ nhuïc vaø xæ vaû thì phaàn taâm söï ghi: "Ñeå noi göông Ngaøi hôn." Xeùt cho kyõ, caû hai vieäc phuïng söï vaø noi göông Chuùa lieân keát vôùi nhau thaät chaët cheõ. Thöïc vaäy, cuoäc ñôøi Chuùa laø cuoäc ñôøi rao giaûng Nöôùc Trôøi, maø coâng cuoäc rao giaûng naøy ñöôïc theå hieän trong söï chòu sæ nhuïc vaø caûnh soáng ngheøo khoù, bôûi ñaáy muoán phuïng söï Chuùa thì phaûi choïn con ñöôøng Chuùa ñaõ ñi, töùc noi göông Ngaøi chòu sæ nhuïc vaø soáng ngheøo khoù (xem baøi Vöông quoác). Caên cöù vaøo chính baøi Hai laù côø hieäu maø chuùng ta ñang tìm hieåu, söï phaân bieät giöõa xin phuïng söï Chuùa vaø xin noi göông Chuùa khoâng phaûi laø ñieàu quan troïng, vì trong khi phaàn taâm söï noùi ñeán vieäc choïn ngheøo khoù ñeå phuïng söï Chuùa vaø chòu sæ nhuïc ñeå noi göông Chuùa, thì maøo ñaàu ba xin ôn noi göông Chuùa, vaø ñaây laø ôn xin toång quaùt chung cho baøi suy nieäm, töùc goàm coù ôn soáng ngheøo vaø ôn chòu sæ nhuïc, caû hai ñeàu thuoäc veà "cuoäc soáng chaân thaät maø vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät chæ cho". Baøi suy tö Ba kieåu khieâm nhöôøng laø baøi xaùc ñònh noäi dung cuûa söï khieâm toán, noùi ñeán vieäc choïn söï ngheøo khoù vaø chòu nhuïc nhaõ ñeå "noi göông vaø neân gioáng Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta caùch hieän thöïc hôn" (s. 167,2); nhöng sau ñoù maáy doøng laïi theâm yù töôûng phuïng söï: "Ñeå noi göông vaø phuïng söï Chuùa hôn" (s. 168,2). Neáu trôû ngöôïc laïi baøi Vöông quoác, chuùng ta cuõng khoâng thaáy coù söï phaân bieät noùi treân, vì baøi naøy noùi ñeán phuïng söï Chuùa, nhöng ôû phaàn keát thuùc, laïi noùi ñeán nguyeän voïng vaø quyeát taâm (cuûa ngöôøi tónh taâm) noi göông Chuùa "ñeå chòu moïi sæ nhuïc vaø moïi cheâ traùch, vaø moïi söï ngheøo khoù, hieän thöïc cuõng nhö tinh thaàn" (s. 98,3).

Tuy nhieân khi baøi Hai laù côø hieäu, ôû phaàn taâm söï, noùi soáng ngheøo ñeå phuïng söï Ñöùc Kitoâ vaø chòu sæ nhuïc ñeå noi göông Ngaøi, thì thieát töôûng söï phaân bieät giöõa phuïng söï vaø noi göông naøy cho pheùp nghó raèng yù nieäm phuïng söï Ñöùc Kitoâ ñöôïc nhaán maïnh hoaëc ñöôïc chuù yù ñeán hôn trong vaán ñeà giöõ söï ngheøo khoù hieän thöïc; vaø ñieàu naøy cuõng khieán chuùng ta nhôù ñeán caâu Chuùa, khi sai caùc moân ñeä ñi rao giaûng, ñaõ baûo hoï ñöøng mang theo vaøng, baïc, tieàn, v.v. (Mt 10,9-10). Coù leõ neân theâm raèng trong vieäc phuïng söï Chuùa, söï ngheøo khoù hieän thöïc coù vai troø quan troïng laø baûo veä tinh thaàn sieâu thoaùt ñoái vôùi cuûa caûi - cuõng laø baûo veä söï ngheøo khoù tinh thaàn maø keû ñi theo Chuùa phaûi coù ñeå coù theå hieán mình troïn veïn cho vieäc phuïng söï Ngaøi. Baøi Ba haïng ngöôøi (seõ noùi sau) cuõng nhìn söï ngheøo khoù ôû goùc ñoä phuïng söï - tuy ôû ñoù noùi ñeán phuïng söï Thieân Chuùa thay vì Ñöùc Kitoâ - vaø boû qua goùc ñoä noi göông Ñöùc Kitoâ (s. 155,2-4).

Veà yù nieäm noi göông Ñöùc Kitoâ, yù nieäm naøy ñöôïc nhaán maïnh hoaëc ñöôïc chuù yù ñeán hôn trong söï chòu sæ nhuïc theo yù baøi suy nieäm, keû öôùc ao chòu sæ nhuïc laø keû ñaõ choïn söï ngheøo khoù (ñeå phuïng söï), vì söï ngheøo khoù laø naác thang ñaàu tieân - vaø ñieàu naøy khieán chuùng ta nhôù ñeán lôøi Chuùa nhaén nhuû caùc moân ñeä raèng "Moân ñeä khoâng hôn thaày vaø toâi tôù khoâng hôn chuû. Moân ñeä ñöôïc nhö thaày vaø toâi tôù ñöôïc nhö chuû laø ñuû roài" (Mt 10, 24-25). Söï noi göông mang roõ hôn yù nghóa cuûa tình yeâu khaêng khít, töùc vì yeâu meán Chuùa neân muoán soáng gioáng nhö Chuùa. Cuõng neân ñeå yù laø phaàn taâm söï theâm töø hôn: noi göông Chuùa hôn. Ñieàu naøy haøm yù moät söï löïa choïn: choïn caùi coù giaù trò hôn trong nhöõng caùi laø ñoái töôïng cuûa vieäc löïa choïn.

Treân kia phaàn suy gaãm coi vieäc soáng ngheøo khoù vaø chòu sæ nhuïc laø ñieàu thuoäc veà giaùo lyù thaùnh cuûa Ñöùc Kitoâ. Vaäy veà ñieàu naøy, neáu nhìn Ñöùc Kitoâ theo chieàu töông quan cuûa Ngaøi vôùi ngöôøi tónh taâm, thì Ngaøi laø vò Thuû lónh toái cao vaïch ñöôøng chæ loái hoaëc laø vò Thaày ban lôøi giaùo huaán (ban giaùo lyù thaùnh). Neáu nhìn ngöôøi tónh taâm theo chieàu töông quan cuûa hoï vôùi Ñöùc Kitoâ, thì hoï laø keû noi göông, töùc hoï nhaän Ngaøi laø khuoân maãu, hoaëc, neáu muoán phaân bieät theo yù cuûa phaàn taâm söï, thì Ngaøi laø Ñaáng hoï phuïng söï - yù töôûng phuïng söï naøy töông öùng vôùi yù töôûng Ngaøi laø vò Thuû lónh toái cao - qua söï soáng ngheøo khoù, vaø laø Ñaáng hoï noi göông qua söï chòu sæ nhuïc. Nhö vaäy coù theå noùi caùch khaùc raèng soáng döôùi côø Ñöùc Kitoâ nhôø ôû vieäc thi haønh giaùo lyù thaùnh cuûa Ngaøi, cuõng chính laø hoaëc coát ôû phuïng söï vaø noi göông Ngaøi, vì Ngaøi laø vò Thuû lónh, laø Ñaáng ban lôøi giaùo huaán, ñoàng thôøi Ngaøi laø hieän thaân cuûa lôøi giaùo huaán.

Moät nhaän xeùt nhoû: saùch Linh thao nhieàu choã duøng cuïm töø "Thieân Chuùa uy linh" (divina Majestad) ñeå chæ Thieân Chuùa. Nhöng ôû baøi Hai laù côø hieäu naøy vaø ôû baøi Vöông quoác (s. 98,4), theo vaên caûnh, cuïm töø ñoù aùp duïng caùch rieâng cho Ñöùc Kitoâ (s. 146,3 ; 147,2).

Vieäc taâm söï vôùi Ñöùc Maria ñöôïc keát thuùc baèng kinh Kính möøng.

Vôùi Ñöùc Kitoâ

Tieáp vaøo vieäc taâm söï vôùi Ñöùc Maria laø vieäc taâm söï vôùi Ñöùc Kitoâ. Ñöùc Kitoâ ôû ñaây ñöôïc goïi baèng danh xöng Con (Ñöùc Chuùa Con). Ngöôøi tónh taâm nhôø Ñöùc Chuùa Con xin Ñaáng laø Cha Ngaøi ban cho hoï ñieàu maø hoï ñaõ nhôø Ñöùc Maria xin vôùi "Con vaø Chuùa" cuûa mình. Vieäc duøng danh xöng Con thay danh xöng Ñöùc Kitoâ cho pheùp ngöôøi tónh taâm coù yù töôûng naøy, laø "vò thuû lónh toái cao vaø Chuùa chuùng ta" chính laø Con Ñöùc Chuùa Cha, vaø Ngaøi keâu goïi moïi ngöôøi ñeán quy tuï döôùi côø cuûa Ngaøi laø ñeå Ngaøi, vôùi tö caùch Con, ñöa hoï ñeán Cha Ngaøi. YÙ töôûng naøy phuø hôïp vôùi caâu Ngaøi ñaõ traû lôøi cho moân ñeä Toâma: "Thaày laø con ñöôøng vaø söï thaät vaø söï soáng. Khoâng ai ñeán Cha maø khoâng qua Thaày" (Ga 14,6). Cuoäc taâm söï ñöôïc keát thuùc baèng Kinh laïy linh hoàn Chuùa Kitoâ.

Vôùi Ñöùc Chuùa Cha

Sau cuøng laø taâm söï vôùi Thieân Chuùa Ngoâi Cha. Ngöôøi tónh taâm, sau khi ñaõ laàn löôït ñi qua hai trung gian - trung gian naøy daãn ñeán trung gian noï - tröïc tieáp xin Ñöùc Chuùa Cha ban cho mình ñieàu mình ñaõ baøy toû vôùi hai trung gian laø Ñöùc Maria vaø Ñöùc Chuùa Con. Hoï keát thuùc cuoäc taâm söï naøy baèng kinh Laïy Cha laø kinh vaãn ñöôïc duøng ñeå keát thuùc caùc baøi suy ngaém khaùc, tröø baøi Vöông quoác.

Neân nhaéc laïi raèng taát caû phaàn taâm söï treân ñaây seõ coøn ñöôïc duøng cho tôùi heát Tuaàn Hai (s. 156; 159,3; 168,1), vaø coù keøm theo söï thích nghi cho phuø hôïp vôùi traïng thaùi taâm hoàn cuûa ngöôøi tónh taâm naøo khoâng hoaëc chöa caûm thaáy öa thích söï ngheøo khoù hieän thöïc (s. 157,2-3). Vieäc duøng laïi phaàn taâm söï naøy nhö vaäy goùp phaàn laøm noåi roõ taàm quan troïng cuûa noù.

* * *

Ngöôøi ta coù theå soáng ngheøo khoù vì nhöõng lyù do töï nhieân, ví duï vì muoán tìm söï töï giaûi thoaùt, hoaëc vì nhöõng lyù do traàn tuïc, ví duï vì muoán ñöôïc khen laø ñaïo haïnh; ngöôøi ta coù theå do taâm thaàn beänh hoaïn maø muoán chòu oâ nhuïc vaø laêng maï. Nhöng ñoái vôùi ngöôøi tónh taâm, lyù do ñoäc nhaát, vaø cuõng laø lyù do sieâu nhieân, ñeå hoï muoán choïn caûnh ngheøo khoù hieän thöïc vaø ao öôùc chòu sæ nhuïc, phaûi laø ñöôïc soáng döôùi côø cuûa Ñöùc Kitoâ, "vò thuû lónh toái cao vaø chaân thaät", phaûi laø phuïng söï vaø noi göông Ñaáng ñaùng yeâu meán, Ngaøi "ôû moät choã taàm thöôøng, Ngaøi ñeïp vaø thanh nhaõ", vaø Ngaøi chæ muoán moïi ngöôøi tieáp thuï "giaùo lyù thaùnh cuûa Ngaøi" ñeå hoï khoûi bò sa vaøo voøng noâ leä Xatan.

Söï löïa choïn treân ñaây cuûa ngöôøi tónh taâm khoâng phaûi laø huûy dieät caùi toâi cuûa hoï ñi; traùi laïi, vôùi söï löïa choïn naøy, hoï ñi tìm cho mình caùi giaù trò chaân chính vaø tuyeät vôøi, vì hoï nhaän Ñöùc Kitoâ, Ñaáng Thieân Chuùa laøm ngöôøi, laøm göông maãu toái cao ñeå, nhôø ôn thieâng lieâng phuø trôï, hoï laøm theo lôøi thaùnh Phaoloâ daïy laø côûi boû con ngöôøi cuõ vaø maëc laáy con ngöôøi môùi (Cl 3,9-10) nhaèm trôû neân gioáng Ñöùc Kitoâ, hình aûnh cuûa Thieân Chuùa voâ hình (2 Cr 4,5; Cl 1,15). Ngöôøi tónh taâm tìm thöïc hieän mình caùch troïn veïn baèng söï löïa choïn ñoù, phuø hôïp vôùi ñieàu maø Hieán cheá Vui möøng vaø Hy voïng ñaõ vieát: "Ai theo Ñöùc Kitoâ, con ngöôøi hoaøn toaøn, thì seõ trôû neân ngöôøi hôn." (GS soá 41). Cuõng vôùi söï löïa choïn ñoù, ngöôøi tónh taâm tìm cho mình haïnh phuùc ñích thöïc laø ñöôïc hieäp nhaát vôùi Ñöùc Kitoâ, Ñaáng chí aùi maø hoï daâng cho Ngaøi troïn caû con tim cuûa mình.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page