Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 45 -
Traøo Löu Tuïc Hoùa
Ngaøy nay, ngöôøi ta thöôøng nghe noùi ñeán traøo löu tuïc hoùa. Traøo löu naøy phaùt sinh töø nhöõng tieán boä cuûa khoa hoïc hieän ñaïi. Böôùc vaøo thôøi hieän ñaïi, con ngöôøi ñaõ khaùm phaù ra nhöõng ñònh luaät chi phoái theá giôùi töï nhieân. Khoâng nhöõng khaùm phaù, con ngöôøi coøn öùng duïng nhöõng khaùm phaù cuûa mình vaøo kyõ thuaät. Con ngöôøi caøng ngaøy caøng bieán ñoåi vaø cheá ngöï theá giôùi, ñoàng thôøi caûm nghieäm ñöôïc quyeàn haïn cuûa mình ñoái vôùi theá giôùi. Trong tieán trình aáy, thaùi ñoä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi thieân nhieân cuõng thay ñoåi. Tröôùc kia, khi nhìn vaøo thieân nhieân, con ngöôøi chæ thaáy nhöõng söùc maïnh thaàn linh hay ma quæ; con ngöôøi tìm caùch taùc ñoäng treân thieân nhieân baèng lôøi caàu nguyeän, daâng leân Thöôïng Ñeá ñeå xin giuùp ñôõ vaø che chôû, hoaëc nhôø ñeán quyeàn löïc cuûa ma quæ qua caùc thöù phuø pheùp. Ngaøy nay, caùc hieåu bieát khoa hoïc xem chöøng ñaõ caát khoûi thieân nhieân nhöõng söùc maïnh cuûa thaàn linh hay ma quæ. Thaùi ñoä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi lòch söû cuõng thay ñoåi: Tröôùc kia con ngöôøi qui moïi söï cho Thieân Chuùa hay nhöõng söùc maïnh thuø nghòch vôùi Thieân Chuùa, do ñoù may maén thònh vöôïng ñöôïc xem nhö moät söï chuùc laønh cuûa Thieân Chuùa, coøn baát haïnh vaø tai hoïa ñöôïc coi nhö moät söï tröøng phaït töø beân treân; con ngöôøi thôøi ñaïi thì traùi laïi nhìn vaøo lòch söû nhö moät chuoãi dieãn bieán maø taùc nhaân khoâng ai khaùc hôn laø chính mình, töø ñoù con ngöôøi caûm thaáy nhö ñang naém vaän meänh cuûa theá giôùi trong tay.
Thay ñoåi caùi nhìn ñoái vôùi thieân nhieân vaø lòch söû, con ngöôøi cuõng thay ñoåi caùi nhìn ñoái vôùi chính baûn thaân. Tröôùc kia con ngöôøi naïi ñeán nhöõng söùc maïnh thaàn linh ñeå giaûi thích nhöõng hieän töôïng taâm lyù maø noù khoâng hieåu ñöôïc, vaø con ngöôøi chôø ñôïi söï laønh beänh nhö moät can thieäp cuûa thaàn linh. Ngaøy nay con ngöôøi ñaõ coù theå ñi vaøo chieàu saâu cuûa cô caáu phöùc taïp cuûa con ngöôøi cuõng nhö nhöõng ñònh luaät taâm sinh lyù vaø öùng duïng nhöõng ñònh luaät aáy vaøo taâm lyù trò lieäu, vaøo caùc chöông trình xaõ hoäi, vaøo kyõ thuaät tuyeân truyeàn ñeå ñoäng vieân vaø leøo laùi chính con ngöôøi. Quaû thaät, con ngöôøi thôøi ñaïi ñaõ khöû tröø ma quæ vaø nhöõng söùc maïnh thaàn linh ra khoûi con ngöôøi. Dó nhieân, hieåu bieát caùc ñònh luaät cuûa thieân nhieân, thaáy ñöôïc vai troø cuûa con ngöôøi trong lòch söû, ñi vaøo chieàu saâu cuûa taâm lyù con ngöôøi, ñoù quaû laø moät tieán boä quí giaù cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Bao laâu laõnh vöïc tröôùc kia vì ngu doát ñöôïc thaàn thaùnh hoùa, thì ngaøy nay ñaõ ñöôïc hieåu vaø traû laïi ñuùng vò trí cuûa noù. Neáu hieåu theo nghóa aáy, thì tuïc hoùa töï noù laø moät ñieàu chính ñaùng.
Phaùt sinh töø laõnh vöïc khoa hoïc, traøo löu tuïc hoùa ñaõ nhanh choùng lan sang laõnh vöïc chính trò vaø xaõ hoäi. Thôøi Trung coå, Giaùo Hoäi vaø theá quyeàn laø moät, vua chuùa ñöôïc xöùc daàu toân vöông nhö thuû laõnh nhaän thaàn quyeàn töø Thieân Chuùa. Cuoäc caûi caùch Tin laønh vaøo theá kyû 16 ñöa ñeán phaân bieät giöõa theá quyeàn vaø thaàn quyeàn. Tieáp ñeán nhöõng cuoäc chieán tranh toân giaùo vaøo theá kyû 17 cuõng giuùp taùch daàn toân giaùo ra khoûi chính trò. Cuoái cuøng, nhö cao ñieåm cuûa söï tuïc hoùa, cuoäc caùch maïng Phaùp 1789 laø thôøi kyø ñöôïc meänh danh laø thôøi aùnh saùng ñaõ laøm moät böôùc quyeát lieät trong vieäc taùch bieät toân giaùo ra khoûi xaõ hoäi traàn theá, vaø xaây döïng moät xaõ hoäi khoâng coøn laø toân giaùo, maø laø lyù trí cuûa con ngöôøi. Moät tieán trình nhö theá trong möùc ñoä roäng raõi quaû laø moät ñieàu chính ñaùng, tuy nhieân vaán ñeà ñöôïc neâu leân laø moät tieán trình nhö theá coù phaûi döøng laïi trong moät giôùi haïn naøo khoâng? Neâu leân caâu hoûi aáy, bôûi vì lòch söû ñaõ chöùng minh trong nhöõng thaäp nieân cuoái cuøng cuûa theá kyû 20, söï tuïc hoùa khoâng chæ daãn ñeán taùch bieät giöõa Giaùo Hoäi vaø nhaø nöôùc, maø coøn laøm phaùt sinh nhöõng chuû tröông tieâu dieät moïi nieàm tin toân giaùo.
Chuùng ta khoâng ngaïc nhieân neáu ngaøy nay toân giaùo vaø theá giôùi, giöõa nieàm tin vaøo cuoäc soáng mai haäu vaø traùch nhieäm ñoái vôùi traàn theá, quan heä giöõa nhaø nöôùc vaø Giaùo Hoäi vaãn tieáp tuïc laø nhöõng ñeà taøi ñöôïc tranh luaän soâi noåi, thì ñaâu laø laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi traøo löu tuïc hoùa? Ngöôøi kitoâ höõu phaûi coù thaùi ñoä naøo ñoái vôùi traøo löu naøy? Maïc khaûi cuõng chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá laøm neàn taûng cho tieán trình tuïc hoùa. Chuùng ta coù theå ñoïc thaáy ñieàu ñoù ngay töø nhöõng trang ñaàu tieân cuûa Kinh Thaùnh theo ñoù vuõ truï ñaõ ñöôïc taïo döïng töø hö voâ, bôûi moät Thieân Chuùa ñoäc nhaát. Ñieàu naøy coù nghóa laø vaät chaát khoâng phaûi bôûi baát cöù vò thaàn hay ma quæ naøo khaùc, theá giôùi khoâng heà laø taùc phaåm cuûa thaàn linh naøo khaùc hôn laø Ñaáng Taïo Hoùa ñoäc nhaát, vaø theá giôùi naøy cuõng khoâng heà bò chi phoái bôûi söùc maïnh thaàn linh naøo khaùc ngoaøi Thieân Chuùa. Ñaùng chuù yù hôn laø theá giôùi naøy ñöôïc taïo döïng do Lôøi hay Leõ Khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa, nghóa laø thieân nhieân vaïn vaät ñöôïc chi phoái bôûi nhöõng ñònh luaät maø con ngöôøi coù theå khaùm phaù ñöôïc. Trong trình thuaät veà vieäc taïo döïng vuõ truï, Kinh Thaùnh cuõng khaúng ñònh raèng con ngöôøi ñöôïc ñaët ñöùng treân vaïn vaät vaø laøm chuû moïi loaøi. Kinh Thaùnh cuõng khoâng ngöøng keâu goïi con ngöôøi ñeà cao caûnh giaùo tröôùc caùc ngaãu thaàn, vaø nhö vaäy giaûi phoùng con ngöôøi khoûi moïi thöù thaàn thaùnh hoùa giaû taïo. Moät caùch naøo ñoù, Kinh Thaùnh ñaõ khôûi xöôùng tieán trình tuïc hoùa.
Moät thí duï ñieån hình veà söï tuïc hoùa, ñoù laø laäp tröôøng cuûa Phaoloâ ñoái vôùi thöùc aên. Tröôùc caâu hoûi ñöôïc ñaët ra: Ngöôøi kitoâ höõu coù ñöôïc pheùp aên thòt nhöõng con vaät ñaõ ñöôïc cuùng teá cho caùc ngaãu thaàn khoâng? Phaoloâ traû lôøi trong thö ICr: "Chuùng ta bieát raèng caùc ngaãu thaàn cuûa theá giôùi naøy chaúng laø gì vaø cuõng chaúng coù thaàn naøo khaùc ngoaøi Thieân Chuùa ñoäc nhaát". Theo Phaoloâ, bôûi leõ khoâng coù thaàn thaùnh naøo ngoaøi Thieân Chuùa, cho neân chaúng coù thòt thaø naøo laø thaàn thaùnh caû.
Cuoái cuøng söù ñieäp Taân öôùc luoân ñeà cao caûnh giaùc tröôùc söï choùng qua cuûa theá giôùi naøy. Ngöôøi kitoâ höõu luoân ñöôïc môøi goïi söû duïng cuûa caûi choùng qua ôû ñôøi naøy nhö khoâng söû duïng. Ñaây quaû laø moät nhaéc nhôû veà côn caùm doã trieàn mieân cuûa con ngöôøi trong töông quan vôùi traàn theá, côn caùm doã ñoù laø toân thôø ngaãu töôïng hoaëc thaàn thaùnh hoùa cuûa caûi choùng qua ôû ñôøi naøy. Moãi thôøi ñaïi moät hình thöùc, nhöng töïu trung côn caùm doã vaãn gioáng nhau: ngaøy xöa con ngöôøi thôø baùi loaøi vaät, coøn ngaøy nay con ngöôøi toân thôø quyeàn bính, danh voïng, cuûa caûi, söùc khoûe, saéc ñeïp.
"Soáng giöõa theá gian, nhöng khoâng thuoäc veà theá gian", lôøi naøy cuûa Chuùa Gieâsu xaùc ñònh choã ñöùng vaø vai troø cuûa ngöôøi kitoâ höõu trong traàn theá: Coù ñöùng treân cuûa caûi vaät chaát, coù laøm chuû ñöôïc vaät chaát, ngöôøi kitoâ höõu môùi ñöôïc töï do thöïc söï ñeå phuïc vuï con ngöôøi trong traàn theá.