Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 39 -
Toäi Loãi Nhö Moät Nghieän Ngaäp
Chieán tranh voán laø moät söï döõ maø töï baûn chaát ai cuõng gheâ tôûm. Theá nhöng lòch söû cho thaáy coù nhöõng quoác gia vaø nhöõng nhoùm ngöôøi chuû tröông vaø nuoâi döôõng chieán tranh. Hoøa bình laø ñieàu mong moûi cuûa nhieàu ngöôøi, nhöng ñoái vôùi nhöõng ai ñeo ñuoåi chieán tranh thì ñoù laïi laø moät maát maùt. "Ñieàu thieän toâi muoán, toâi khoâng laøm; coøn ñieàu aùc toâi khoâng muoán, toâi laïi laøm", caâu noùi naøy cuûa thaùnh Phaoloâ noùi leân caùi bí aån voâ cuøng bi thaûm cuûa thaân phaän con ngöôøi. Chuùng ta bieát toäi loãi laø moät ñieàu xaáu, nhöng chuùng ta vaãn lao ñaàu vaøo; chuùng ta coá thoaùt ra maø xem chöøng khoâng thoaùt noåi, chuùng ta chaúng khaùc naøo nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp. Thaät khoâng coù yù nieäm naøo chính xaùc hôn ñeå noùi veà toäi loãi cho baèng söï nghieän ngaäp.
Thoâng thöôøng nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp coù taâm traïng nhö sau: "Toâi laø moät ngöôøi xaáu khoâng coù giaù trò naøo caû, khoâng coøn ai yeâu thöông toâi nöõa, cuõng chaúng coøn ai hieåu ñöôïc nhu caàu cuûa toâi, chæ coøn moät choã döïa duy nhaát cho toâi laø thöù toâi ñang söû duïng ñeå tìm queân laõng, nhö röôïu cheø, côø baïc, ma tuùy". Coù theå noùi ñoù cuõng laø moät thöù nieàm tin cuûa nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp. Dó nhieân nieàm tin naøy chæ laø moät aûo töôûng khieán ngöôøi nghieän ngaäp trôû thaønh muø quaùng vôùi thöïc teá vaø khuyeán duï hoï tieáp tuïc giaûi quyeát moïi vaán ñeà döïa treân chính söï nghieän ngaäp. Gaëp baát cöù vaán ñeà hay khoù khaên naøo cuûa cuoäc soáng, ngöôøi nghieän ngaäp chæ coøn moät giaûi phaùp laø tìm ñeán nhöõng gì ñaõ bieán hoï thaønh nghieän ngaäp. Noùi chung, aûo töôûng nhaát nôi ngöôøi nghieän ngaäp laø ñang ñi tìm söï töï huûy maø khoâng bieát.
Coù theå ghi nhaän moät soá neùt chính trong taâm lyù cuûa ngöôøi nghieän ngaäp nhö sau:
Neùt thöù nhaát ñoù laø noãi thaát voïng: Ñeå coù theå bieän minh cho haønh ñoäng cuûa mình, ngöôøi nghieän ngaäp phaûi choái boû thöïc traïng khoán khoå cuûa mình, ñoàng thôøi taïo neân vaø duy trì moät theá giôùi khoâng töôûng, trong ñoù khoâng coøn choã cho baát cöù khoù khaên, vaán ñeà hoaëc ñau khoå naøo.
Neùt thöù hai trong dung maïo ngöôøi nghieän ngaäp, ñoù laø söï suy ñoài vaø phaù saûn luaân lyù: Ngöôøi nghieän ngaäp naøo cuõng phaù ñoå heä thoáng giaù trò neàn taûng cuûa cuoäc soáng. Cuõng nhö heä thoáng mieãn nhieãm cuûa cô theå con ngöôøi, nhöõng giaù trò neàn taûng cuûa cuoäc soáng laø nhöõng kim chæ nam höôùng daãn vaø xaây döïng nhaân caùch cuûa con ngöôøi; khi nhöõng giaù trò naøy bò choái boû, thì dó nhieân con ngöôøi seõ tieán ñeán choã töï huûy.
Neùt thöù ba cuûa ngöôøi nghieän ngaäp, ñoù laø söï leä thuoäc: Ngoaøi söï leä thuoäc trong vieäc söû duïng chaát lieäu khieán hoï trôû thaønh nghieän ngaäp, ngöôøi nghieän ngaäp coøn trôû thaønh leä thuoäc trong töông quan vôùi ngöôøi khaùc. Coù theå noùi, yù chí vaø töï do hoaøn toaøn bieán maát nôi ngöôøi nghieän ngaäp.
Neùt thöù tö trong dung maïo ngöôøi nghieän ngaäp, ñoù laø traïng thaùi maát caûm giaùc: Ngöôøi nghieän ngaäp chaúng nhöõng khoâng coøn khaû naêng laøm chuû nhöõng caûm xuùc, maø coøn khoâng theå phaân bieät nhöõng caûm xuùc nöõa.
Neáu xeùt veà aûnh höôûng cuûa söï nghieän ngaäp, chuùng ta coù theå thaáy nhieàu caáp ñoä: Ngöôøi nghieän ngaäp khoâng nhöõng töï huûy chính baûn thaân, maø coøn gaây nguy haïi cho gia ñình vaø xaõ hoäi nöõa.
Treân ñaây laø moät vaøi neùt chính trong dung maïo ngöôøi nghieän ngaäp. Vaäy thì toäi loãi coù phaûi laø moät söï nghieän ngaäp khoâng? Tröôùc heát nhö Kinh Thaùnh maïc khaûi "toäi loãi laø moät söï khöôùc töø Thieân Chuùa". Khi phaïm toäi, con ngöôøi muoán thay theá Thieân Chuùa baèng moät söï hoaøn thieän aûo töôûng naøo ñoù: "Caùc ngöôi seõ trôû thaønh vó ñaïi nhö Thieân Chuùa". Trong toäi loãi cuõng nhö trong tình traïng nghieän ngaäp, con ngöôøi muoán choái boû thaân phaän thuï taïo vaø giôùi haïn cuûa mình. Khöôùc töø Thieân Chuùa, quay maët laïi vôùi Thieân Chuùa, con ngöôøi dó nhieân phaûi tìm ñeán vôùi caùc taïo vaät. Nhö vaäy, toäi loãi thieát yeáu laø toân thôø ngaãu töôïng. Trong Cöïu öôùc, Thieân Chuùa ñaõ luoân leân tieáng toá caùo thaùi ñoä ngaãu baùi cuûa ngöôøi Do-thaùi, töùc laø thaùi ñoä khöôùc töø Thieân Chuùa ñeå ñi tìm ôn cöùu roãi trong chính nhöõng taïo vaät do tay Ngaøi laøm ra.
Caøng luùn saâu vaøo toäi loãi, ai trong chuùng ta cuõng caûm nhaän ñöôïc tình traïng ngaãu baùi treân ñaây. Cuõng nhö tình traïng cuûa ngöôøi nghieän ngaäp, ngöôøi phaïm toäi cuõng seõ caûm thaáy maát daàn töï do ñích thöïc cuûa con ngöôøi, vaø traàm troïng hôn caû laø ñaùnh maát söï töï do ñeå yeâu thöông vaø phuïc vuï ngöôøi khaùc. Khi quyeàn löïc toäi loãi caøng gia taêng thì toäi nhaân caøng maát ñi khaû naêng ñeå hoaùn caûi, vaø thay vaøo ñoù traùi tim ra chai lì, linh hoàn ra caâm ñieác; caøng trôû neân noâ leä cho toäi loãi, toäi nhaân caøng laïc höôùng trong cuoäc soáng, nghóa laø khoâng coøn nhaän ra ñaâu laø yù nghóa cuûa cuoäc soáng, söùc khoûe taâm lyù, tinh thaàn, vaø theå lyù cuõng bò suy yeáu.
Toäi loãi cuõng laøm cho con ngöôøi ra vong thaân: cuõng nhö ngöôøi nghieän ngaäp, ngöôøi phaïm toäi cuõng ñaùnh maát söï haøi hoøa vôùi tha nhaân, vôùi taïo vaät, vôùi baûn thaân, vaø nhaát laø vôùi Thieân Chuùa. Cuõng nhö moïi thöù nghieän ngaäp, toäi loãi ñöôïc xaây döïng vaø nuoâi döôõng baèng söï doái traù. Thaùnh Gioan nhaéc nhôû chuùng ta: keû toäi loãi voán gheùt aùnh saùng chaân lyù, bôûi vì ma quæ laø thuû laõnh cuûa gian doái; caøng luùn saâu trong toäi, con ngöôøi caøng trôû neân doái traù. Cuoái cuøng, cuõng nhö moïi thöù nghieän ngaäp, toäi loãi luoân mang maàm moáng cuûa söï cheát; toäi loãi luoân daãn ñeán söï cheát, nghóa laø moïi thöù baïo ñoäng ñoái vôùi baûn thaân, vôùi tha nhaân vaø vôùi taïo vaät. Caùc nhaø thaàn hoïc Coâng giaùo voán goïi toäi naëng laø toäi cheát, töùc laø toäi daãn ñeán caùi cheát.
Nhö vaäy, döôùi nhieàu khía caïnh khaùc nhau, toäi loãi voán taùc ñoäng treân toäi nhaân nhö moät thöù nghieän ngaäp.