Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 18 -
Töï Do Löông Taâm
Vaø Quyeàn Giaùo Huaán Cuûa Giaùo Hoäi
Töï cho mình laø ngöôøi Coâng giaùo, nhöng chuû tröông ngöôïc laïi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo, ñoù laø thaùi ñoä cuûa raát nhieàu kitoâ höõu hieän nay taïi moät soá nöôùc Taây phöông. Töï xöng mình laø ngöôøi Coâng giaùo, nhöng laïi khoâng muoán soáng phuø hôïp vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, nhieàu ngöôøi ñaõ haønh xöû nhö theá khi nhaân danh ñieàu ñöôïc goïi laø töï do löông taâm. Ngöôøi ta ñoøi hoûi phaûi ñöôïc töï do khi quyeát ñònh theo löông taâm caù nhaân cuûa mình. Chuùng ta phaûi nghó sao veà thaùi ñoä naøy? Tröôùc heát caàn phaûi khaúng ñònh raèng ngöôøi kitoâ höõu phaûi soáng theo söï choïn löïa töï do cuûa löông taâm, ñaây laø giaùo huaán ngaøn ñôøi cuûa Giaùo Hoäi. Taát caû caùc kitoâ höõu ñeàu ñöôïc môøi goïi soáng tröôûng thaønh, nghóa laø bieát laøm nhöõng quyeát ñònh töï do vaø caù nhaân. Nhöng baûo raèng vì töï do löông taâm, ngöôøi kitoâ höõu neân laøm nhöõng quyeát ñònh maø khoâng caàn laéng nghe giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi thì quaû laø moät thöù laïc giaùo; ñoù khoâng coøn laø moät haønh ñoäng töï do nöõa, maø laø moät söï thoaùi hoùa vaø xuoáng caáp.
Ñeå hieåu taïi sao töï xöng laø ngöôøi Coâng giaùo, nhöng laïi chuû tröông ngöôïc laïi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi laø moät haønh ñoäng khoâng töï do, chuùng ta caàn nhôù laïi yù nieäm veà löông taâm. Löông taâm laø khaû naêng phaùn ñoaùn ñeå phaân bieät thieän, aùc, toát, xaáu. Dó nhieân, ñeå coù theå phaùn ñoaùn nhö theá, löông taâm caàn phaûi theo moät soá nguyeân taéc hay tieâu chuaån luaân lyù; do ñoù neáu löông taâm bò ñieàu khieån bôûi nhöõng nguyeân taéc sai laïc thì phaùn ñoaùn cuûa noù cuõng sai laïc. Khi moät ngöôøi phaùn ñoaùn döïa theo nhöõng nguyeân taéc sai laïc, ngöôøi ñoù coù theå laø ngöôøi thaønh thaät, nhöng khoâng coù nghóa laø ngöôøi aáy khoâng sai laàm vaø khoâng laøm thieät haïi cho chính mình hay cho ngöôøi khaùc. Chaúng haïn moät tín ñoà cuoàng tín cuûa moät toân giaùo naøo ñoù döïa theo moät hieåu bieát sai laàm cuûa mình veà ñaïo lyù, hoaëc döïa vaøo chính nhöõng nguyeân taéc sai laàm do toân giaùo aáy ñöa ra ñeå khuûng boá, gieát ngöôøi, thì haønh ñoäng naøy chæ coù theå laø haønh ñoäng sai laàm maø thoâi. Moät giaùo vieân cho raèng kyø thò chuûng toäc vaø maøu da laø moät ñieàu toát, cho neân ñaõ quaûng baù ñieàu ñoù cho caùc hoïc sinh, thì ñoù cuõng chæ coù theå laø moät haønh ñoäng sai laàm maø thoâi. Dó nhieân, töï thaâm taâm ngöôøi ñoù coù thaønh thöïc hay khoâng, chæ coù Chuùa bieát, nhöng ñieàu ñoù khoâng bieän minh ñöôïc söï kieän ngöôøi aáy ñang haønh ñoäng theo moät löông taâm sai laïc.
Qua nhöõng thí duï treân, chuùng ta coù theå neâu baät moät nguyeân taéc: thaønh thaät vaø ñuùng ñaén laø hai yù nieäm hoaøn toaøn khaùc bieät nhau, moät ngöôøi duø coù thaønh thaät ñeán ñaâu khoâng ñöông nhieân haønh ñoäng ñuùng. Chính vì löông taâm coù theå sai laàm maø noù khoâng ngöøng caàn ñöôïc höôùng daãn. Haønh ñoäng theo phaùn ñoaùn cuûa moät löông taâm khoâng döïa vaøo baát cöù nguyeân taéc hay tieâu chuaån khaùch quan naøo, ñoù laø moät thaùi ñoä lieàu lónh, neáu khoâng muoán noùi laø ñieân roà. Laø moät ngöôøi Coâng giaùo nhöng haønh ñoäng chæ döïa treân phaùn ñoaùn caù nhaân, maø khoâng theo moät söï chæ ñaïo naøo cuûa Giaùo Hoïi, haønh ñoäng nhö theá chaúng khaùc naøo laùi xe maø chaúng caàn baát cöù moät baûng chæ daãn naøo treân ñöôøng. Chuùng ta haõy thöû töôûng töôïng: Coù hai ngöôøi quyeát ñònh laøm moät cuoäc du lòch ñeán moät nôi xa, nhöng ñeán moät ngaõ tö, hoï khoâng bieát phaûi reõ beân naøo. Moät ngöôøi phaùt bieåu nhö sau: "Chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi töï do vaø tröôûng thaønh, chuùng ta coù theå töï quyeát ñònh maø khoâng caàn phaûi xem baûn ñoà hay hoûi yù kieán cuûa baát cöù ai". Coøn ngöôøi kia neáu saùng suoát moät chuùt chaéc haún phaûi ñaùp laïi: "Naøy oâng baïn, oâng ñieân roài sao? Dó nhieân chuùng ta laø nhöõng ngöôøi coù töï do vaø phaûi quyeát ñònh veà cuoäc haønh trình cuûa mình, nhöng vaán ñeà ôû ñaây laø chuùng ta neân quyeát ñònh theá naøo? Ñaâu laø quyeát ñònh ñuùng ñaén cuûa chuùng ta? Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc moät ngaõ tö, neáu chuùng ta khoâng choïn ñuùng ngaõ reõ, chuùng ta seõ laïc ñöôøng. Vaø ñeå deã daøng vaø chaéc chaén, taïi sao chuùng ta khoâng nhìn baûn ñoà hay ñoïc caùc kyù hieäu treân ñöôøng hoaëc hoûi moät vieân caûnh saùt ñang ñöùng chæ ñöôøng: baûn ñoà, caùc kyù hieäu, vieân caûnh saùt ñeàu laø nhöõng ngöôøi ñaùng tin caäy. Baïn nghó raèng nhìn baûn ñoà, ñoïc caùc kyù hieäu, hoûi yù kieán vieân caûnh saùt laø moät haønh ñoäng haï giaûm nhaân phaåm, töï do vaø traùch nhieäm ö?".
Lôøi phaùt bieåu töôûng töôïng treân ñaây giuùp chuùng ta hieåu phaàn naøo choã ñöùng cuûa giaùo huaán Giaùo Hoäi trong nhöõng quyeát ñònh luaân lyù cuûa ngöôøi kitoâ höõu. Ngöôøi kitoâ höõu tröôûng thaønh laø ngöôøi coù theå laøm nhöõng quyeát ñònh töï do vaø caù nhaân, nhöng ñeå laøm nhöõng quyeát ñònh aáy, hoï phaûi döïa vaøo chính giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi: Giaùo Hoäi maø hoï gia nhaäp vôùi taát caû yù thöùc vaø hoï tin raèng ñöôïc chính Chuùa uûy thaùc cho söù meänh höôùng daãn con ngöôøi.