Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 17 -
Töï Do Noäi Taâm
Töï do, theo quan nieäm thoâng thöôøng cuûa quaûng ñaïi quaàn chuùng laø muoán laøm gì thì laøm. Thöïc teá cho thaáy ñaây laø moät quan nieäm hoaøn toaøn sai laàm. Moät ngöôøi muoán laøm gì thì laøm maø khoâng quan taâm ñeán ngöôøi khaùc, moät ngöôøi soáng theo söï thuùc ñaåy cuûa baûn naêng, chaéc haún khoâng coøn laø moät ngöôøi töï do nöõa. Phaûn öùng töï nhieân cuûa con ngöôøi thöôøng laø ñoàng hoùa töï do vôùi söï vaéng boùng nhöõng raøng buoäc vaø giôùi haïn. Ngöôøi ta nghó raèng caøng ít bò raøng buoäc, giôùi haïn, con ngöôøi caøng ñöôïc töï do. Thaät ra, khoâng phaûi baát cöù raøng buoäc vaø giôùi haïn naøo cuõng laø moät caûn trôû cho töï do, bôûi vì coù nhöõng raøng buoäc, nhöõng giôùi haïn caàn thieát ñeå baûo ñaûm cho töï do, luaät ñi ñöôøng laø moät baèng chöùng roõ reät nhaát.
Töï do ñích thöïc ñöôïc noùi ñeán ôû ñaây laø töï do noäi taâm. Moät con ngöôøi töï do thöïc söï laø ngöôøi coù khaû naêng noäi taâm laøm chuû ñöôïc chính mình, vaø ñeå laøm chuû ñöôïc chính mình, con ngöôøi khoâng theå khoâng töï ñaët cho mình nhöõng ranh giôùi vaø haïn cheá. Moät nhaø tranh ñaáu cho nhaân quyeàn ñaõ noùi: "Baïn haõy giaûi phoùng moät ngöôøi, nhöng ngöôøi ñoù chöa thöïc söï coù töï do, ngöôøi ñoù coøn caàn phaûi töï giaûi phoùng chính mình". Töï do ñích thöïc do ñoù khoâng phaûi laø töï do khoûi nhöõng raøng buoäc, maø chính laø töï do cho nhöõng giaù trò, töï do cho moät lyù töôûng, moät muïc ñích cao caû. Thaùnh Augustinoâ ñaõ ñeå laïi moät caâu ñaùng laøm cho chuùng ta suy nghó: "Baïn haõy yeâu, roài muoán laøm gì thì laøm". Chæ coù tình yeâu môùi mang laïi yù nghóa ñích thöïc cho töï do maø thoâi. Töï do chæ coù yù nghóa vì tình yeâu, töï do khoâng coù tình yeâu seõ laø moät thöù töï do voâ nghóa.
Choïn löïa nhöõng gì mình khoâng öa thích hay ít ra khoâng theå toân troïng, töùc laø choïn löïa moät cuoäc soáng khoâng coù giaù trò vaø nhö vaäy laø haï giaù nhaân phaåm. Suy cho cuøng, ñoù cuõng chính laø hoûa nguïc, bôûi vì hoûa nguïc laø tình traïng trong ñoù ngöôøi ta chæ choïn löïa ñieàu mình thuø gheùt maø thoâi. Moät yù chí chæ bieåt choïn löïa ñieàu mình khoâng thích seõ khoâng coøn laø moät yù chí töï do, nhöng laø moät yù chí noâ leä. Nhö vaäy, moät choïn löïa khoâng coù tình yeâu laø moät böôùc daãn ñeán choã töï huûy hoaøn toaøn. Con ngöôøi caàn phaûi yeâu thöông vaø yeâu thöông nhöõng gì ñaùng yeâu thöông, nhö theá môùi laø ngöôøi coù töï do thöïc söï. ÔÛ ñaây thieát töôûng caàn phaûi hieåu hai chöõ tình yeâu maø thaùnh Augustinoâ noùi ñeán trong coâng thöùc cuûa ngaøi "Baïn haõy yeâu, roài muoán laøm gì thì laøm". Tình yeâu maø thaùnh nhaân muoán aùm chæ ôû ñaây chính laø tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa. Ai laáy tình yeâu Thieân Chuùa laøm ñoäng löïc cho nhöõng haønh ñoäng cuûa mình, ngöôøi ñoù seõ muoán nhöõng gì Chuùa muoán, seõ yeâu thích nhöõng gì Chuùa yeâu thích. Do ñoù chính vì luoân coù theå laøm nhöõng ñieàu Chuùa muoán, ngöôøi ñoù luoân laøm ñieàu mình thích vaø nhö vaäy laø ngöôøi töï do nhaát.
Töï do laø muoán laøm gì thì laøm, nhöng dó nhieân chæ muoán ñieàu Chuùa muoán maø thoâi. Loaïi boû yù muoán cuûa Thieân Chuùa, con ngöôøi seõ khoâng thöïc söï coù töï do. Chuùa Gieâsu ñaõ theå hieän lyù töôûng cuûa moät con ngöôøi coù töï do thöïc söï: Ngaøi luoân soáng theo thaùnh yù cuûa Chuùa Cha. Trong giôø phuùt nguy ngaäp nhaát cuûa cuoäc soáng, Ngaøi ñaõ theå hieän töï do cao ñoä nhaát maø con ngöôøi coù theå laøm ñöôïc, Ngaøi ñaõ thöa xin vaâng vôùi Chuùa Cha, ñi cho ñeán taän cuøng thaân phaän laøm ngöôøi baèng caùch ñoùn nhaän caùi cheát, dó nhieân khoâng phaûi caùi cheát naøo cuõng laø moät haønh ñoäng töï do, maø chæ coù caùi cheát vì yeâu thöông maø thoâi.
Con ngöôøi ñöôïc taïo döïng theo vaø gioáng hình aûnh Thieân Chuùa. Nhö vaäy yù muoán cuûa Thieân Chuùa ñöôïc ghi khaéc trong baûn chaát con ngöôøi chính laø con ngöôøi chæ coù theå neân ngöôøi, nghóa laø ñaït tôùi cöùu caùnh cuûa mình baèng tình yeâu maø thoâi. Chæ coù moät ôn goïi cho con ngöôøi, ñoù laø soáng yeâu thöông: caøng soáng yeâu thöông, con ngöôøi caøng trôû neân töï do, traùi laïi caøng soáng ích kyû, con ngöôøi caøng ñaùnh maát töï do.