Chaân Lyù vaø Töï Do
(Taøi Lieäu Giaùo Lyù Cho Ngöôøi Tröôûng Thaønh
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 15 -
Vai Troø Giaùo Huaán Cuûa Giaùo Hoäi
Thoâng ñieäp "Tin Möøng söï soáng" cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhö töïa ñeà cuûa chính thoâng ñieäp gôïi leân, laø moät quaûng dieãn Thoâng ñieäp "Söï soáng con ngöôøi" cuûa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ban haønh naêm 1968. Ñöùc Gioan Phaoloâ II noùi veà Thoâng ñieäp môùi cuûa ngaøi nhö moät baøi suy nieäm veà söï soáng ñöùng tröôùc moät neàn vaên hoùa cheát choùc ñang lan traøn treân theá giôùi ngaøy nay vôùi naïn phaù thai, gieát ngöôøi eâm dòu. Ñaøng sau söï cheát choùc maø thôøi ñaïi vaên minh ñang coå voõ, ngöôøi ta thaáy coù moät caùi cheát khaùc traàm troïng hôn, ñoù laø caùi cheát cuûa löông taâm con ngöôøi. Thaät theá, löông taâm con ngöôøi thôøi ñaïi xem ra khoâng coøn nhaïy caûm tröôùc toäi aùc nöõa, löông taâm aáy muø quaùng ñeán ñoä khoâng coøn khaû naêng ñeå phaân bieät thieän vôùi aùc. Ñoàng haønh vôùi con ngöôøi nhö moät nhaø chuyeân moân veà nhaân baûn, Giaùo Hoäi khoâng ngöøng caûnh tænh nhaân loaïi ñang ñöùng beân bôø vöïc thaúm sa ñoïa, Giaùo Hoäi ñoàng haønh vôùi nhaân loaïi nhö nhöõng baûng chæ daãn tröôùc voâ soá ngaõ reõ.
Ngaøy nay hôn bao giôø heát, con ngöôøi khoâng ngöøng naïi ñeán quyeàn töï do löông taâm. Löông taâm laø tieáng noùi toái haäu maø con ngöôøi phaûi tuyeät ñoái tuaân theo. Tuy nhieân, khi naïi ñeán quyeàn toái thöôïng cuûa löông taâm, nhieàu ngöôøi hieåu noù nhö moät chuaån nhaän cho baát cöù nhöõng gì mình muoán laøm. Thaät ra, löông taâm thöôøng xuaát hieän nhö moät tieáng noùi "khoâng" tröôùc nhöõng toan tính ích kyû cuûa con ngöôøi hôn laø moät chuaån nhaän veà nhöõng gì con ngöôøi muoán laøm thì laøm. Neáu quyeàn cuûa löông taâm laø quyeàn toái thöôïng, thì ñoù tröôùc tieân phaûi laø quyeàn ñöôïc laéng nghe, ngay caû khi löông taâm noùi "khoâng". Hôn nöõa, khoâng phaûi taát caû nguoàn thoâng tin chuùng ta coù theå coù ñeå thaåm ñònh veà tính caùch toát xaáu cuûa haønh ñoäng ñeàu ñeán töø löông taâm. Taát caû moïi nguoàn thoâng tin ñeàu phaûi ñi vaøo löông taâm, nhöng khoâng phaûi taát caû nhöõng gì ñeán töø löông taâm ñeàu laø nguoàn thoâng tin tieân quyeát. Chuùng ta coù moät yù thöùc baåm sinh veà thieän aùc, nhöng ñaây chæ laø moät yù thöùc sô ñaúng. Chuùng ta coù theå so saùnh yù thöùc aáy vôùi moät giaùc quan ñaëc bieät nôi moät soá ngöôøi veà ñòa lyù: hoï coù theå ñònh höôùng moät caùch deã daøng hôn ngöôøi khaùc; tuy nhieân, hoï khoâng tin töôûng nôi mình hoaøn toaøn, ñöùng tröôùc moät ngaõ reõ, theo leõ thöôøng, hoï vaãn caàn ñeán moät baûn ñoà hay moät söï höôùng daãn cuûa ngöôøi chæ ñöôøng.
Ñöùng tröôùc nhöõng ngaõ reõ vôùi chieàu quyeát ñònh coù tính caùch luaân lyù, chuùng ta cuõng caàn phaûi haønh ñoäng moät caùch töông töï. Thaät laø hôïp lyù khi chuùng ta tham khaûo tieáng noùi löông taâm, nhöng cuõng khoâng keùm hôïp lyù khi beân caïnh löông taâm, chuùng ta coù moät ai ñoù ñaùng tin caäy hôn coù theå giuùp chuùng ta quyeát ñònh. Khoâng gì thaûm haïi cho baèng khi chuùng ta khoâng tìm thaáy moät ngöôøi coá vaán, ñeå roài cuoái cuøng ñaønh phaûi quay laïi vôùi löông taâm maø chuùng ta nghi ngôø laø coù theå sai laàm. Ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, giaûi phaùp thaät roõ raøng, chuùng ta khoâng ñôn ñoäc khi phaûi quyeát ñònh nhöõng gì coù lieân quan ñeán laõnh vöïc luaân lyù. Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta vaø Ngaøi luoân coù moät ñieàu gì ñoù ñeå noùi vôùi chuùng ta khi chuùng ta phaûi löïa choïn. Dó nhieân Ngaøi noùi vôùi chuùng ta tröôùc tieân qua vaø trong löông taâm chuùng ta, nhöng vì löông taâm khoâng phaûi laø moät khaû naêng voâ ngoä neân nhieàu khi chuùng ta hieåu sai tieáng noùi cuûa Chuùa. Do ñoù laéng nghe tieáng noùi löông taâm maø thoâi chöa ñuû, ngöôøi kitoâ höõu coøn laéng nghe tieáng noùi cuûa Chuùa trong Kinh Thaùnh.
Trong Cöïu öôùc, caùch rieâng trong Thaäp giôùi, quaû thaät Thieân Chuùa ñaõ vaïch ra nhöõng baûng chæ daãn an toaøn nhaát ñeå höôùng daãn ñôøi soáng luaân lyù cuûa con ngöôøi. Trong Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng laø ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng, Thieân Chuùa coøn noùi roõ vôùi con ngöôøi veà nhöõng nguyeân taéc cô baûn nhaát cuûa ñôøi soáng luaân lyù. Khoâng gì baûo ñaûm vaø chaéc chaén baèng nhöõng nguyeân taéc do chính Chuùa Kitoâ vaïch ra; khoâng moät yù muoán, moät quyeàn löïc naøo cuûa con ngöôøi coù theå deïp boû nhöõng nguyeân taéc aáy. Khi Thieân Chuùa ñaõ caám ly dò vì traùi ngöôïc vôùi baûn chaát cuûa hoân phoái, thì taát caû moïi thöù thaêm doø yù kieán, moïi thöù tröng caàu daân yù, moïi thöù bieåu quyeát cuûa Quoác Hoäi cuõng khoâng theå xoùa boû ñöôïc caám chæ aáy cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng cuoäc tröng caàu daân yù, nhöõng bieåu quyeát cuûa Quoác Hoäi coù theå hôïp phaùp hoùa nhöõng haønh ñoäng toäi aùc nhö phaù thai, gieát ngöôøi moät caùch eâm dòu, ly dò, nhöng khoâng theå laøm cho luaät aáy hôïp vôùi luaân lyù: cho duø coù ñöôïc luaät phaùp cho pheùp hay chuaån y, ly dò, phaù thai, gieát ngöôøi caùch eâm dòu, vaãn maõi maõi laø nhöõng haønh ñoäng xaáu xeùt veà maët luaân lyù.
Thieân Chuùa noùi vôùi con ngöôøi qua Kinh Thaùnh, nhöng xem ra coøn nhieàu ñieàu Thieân Chuùa chöa noùi tôùi trong ñoù: Thieân Chuùa ñaõ khoâng noùi ñeán vaán ñeà nghieän ngaäp, vaán ñeà lieân quan ñeán laõnh vöïc gia taêng daân soá. Phaûi chaêng ñieàu ñoù coù nghóa laø con ngöôøi ñöôïc töï do hôn? Bieát ñaâu khi ñöùng tröôùc moät ngaõ reõ khoâng tìm ra moät baûng chæ daãn, chuùng ta laïi chaúng töï nhuû: thaät may maén, ôû ñaây Thieân Chuùa khoâng ñaët moät baûng chæ daãn naøo. Ngaøi khoâng coù gì ñeå noùi, cho neân toâi ñöôïc töï do muoán laøm gì thì laøm. Ñoù coù theå laø loái lyù luaän cuûa raát nhieàu ngöôøi thôøi ñaïi, hoï töï xöng laø kitoâ höõu, hoï laéng nghe tieáng Chuùa trong Kinh Thaùnh, hoï tham khaûo Kinh Thaùnh, theá nhöng khi khoâng tìm ñöôïc moät giaûi phaùp cuï theå trong Kinh Thaùnh, hoï qui veà tieáng noùi löông taâm vaø töï giaûi quyeát vaán ñeà cuûa mình.
Thaät ra, laø ngöôøi kitoâ höõu, ai cuõng bieát raèng Chuùa vaãn tieáp tuïc noùi qua Giaùo Hoäi cuûa Ngaøi. Khi Giaùo Hoäi nhaân danh Ñöùc Kitoâ ñeå noùi, chuùng ta ñöôïc baûo ñaûm raèng chính Ñöùc Kitoâ ñang noùi vôùi chuùng ta. Chuùa Gieâsu khaúng ñònh: "Ai nghe caùc con laø nghe Ta". Vai troø cuûa Giaùo Hoäi laø giuùp chuùng ta nghe vaø hieåu ñöôïc tieáng noùi cuûa Chuùa. Chaân lyù cuûa Ñöùc Kitoâ khoâng bao giôø thay ñoåi, nhöng caàn ñöôïc aùp duïng vaøo nhöõng hoaøn caûnh môùi; baûn chaát vaø ñònh meänh cuûa con ngöôøi khoâng thay ñoåi, nhöng moãi thôøi ñaïi mang laïi nhöõng hoaøn caûnh môùi. Ñoàng haønh vôùi con ngöôøi qua moãi giai ñoaïn lòch söû, Giaùo Hoäi coù nhieäm vuï giuùp con ngöôøi laéng nghe vaø hieåu ñöôïc tieáng noùi cuûa Chuùa. Do ñoù, moät löông taâm ñuùng ñaén vaø ngay laønh laø moät löông taâm luoân côûi môû ñeå ñoùn nhaän söï höôùng daãn cuûa Giaùo Hoäi, nhaát laø trong nhöõng vaán ñeà khuùc maéc vaø phöùc taïp do thôøi ñaïi ñaët ra maø töï söùc mình ngöôøi kitoâ höõu khoâng theå tìm ñöôïc caâu giaûi ñaùp ñuùng ñaén.