R & S

rao giaûng tin möøng (evangelization)

vieäc rao giaûng tin möøng laø mang tin möøng ñeán cho nhaân loaïi vaø nhôø ñoù bieán ñoåi nhaân loaïi töï noäi taïi vaø canh taân.. Khoâng coù nhaân loaïi môùi neáu khoâng coù nhöõng con ngöôøi môùi ñöôïc canh taân qua pheùp röûa vaø cuoäc soáng phuø hôïp vôùi tin möøng.

raûy nöôùc thaùnh

tieáng latinh aspergere laø moät nghi thöùc chuùc phuùc vaø raûy nöôùc thaùnh leân daân chuùng töôïng tröng cho vieäc taåy saïch hoï khoûi toäi. Ñaây laø moät trong nhöõng hình thöùc thoáng hoái coù theå duøng luùc ñaàu leã.

röûa tay

Tieáng latinh coù nghóa abluere röûa saïch laø moät nghi leã linh muïc laøm sau khi daâng leã vaät vaø sau khi röôùc leã.

röûa toäi baèng maùu (baptism of blood)

Cuõng goïi laø röûa toäi do vieäc töû ñaïo, nghóa laø do vieäc moät ngöôøi hoaøn toaøn töï do vaø kieân nhaãn chòu cheát vì ñöùc tin coâng giaùo tröôùc khi hoï ñöôïc röûa toäi thöïc söï. Ngaøy xöa thöôøng coù nhieàu vò töû ñaïo maø chöa ñöôïc röûa toäi.

röûa toäi con nít (baptism of infants)

Giaùo huaán cuûa giaùo hoäi veà vaán ñeà naøy nhö sau: "Ngay töø thuôû sô khai, Giaùo hoäi coù söù meänh rao giaûng tin möøng vaø röûa toäi ñaõ röûa toäi cho con nít. Chuùa phaùn: Khoâng sinh laïi bôûi nöôùc vaø Thaùnh Thaàn khoâng theå vaøo nöôùc Chuùa. Giaùo hoäi luoân hieåu yù nghóa ñoù vaø cho raèng phaûi röûa toäi cho con nít vì chuùng ñöôïc röûa toäi trong ñöùc tin cuûa giaùo hoäi. Ñöùc tin ñöôïc tuyeân xöng thay cho chuùng do cha meï vuù boõ, ñaïi dieän cho Giaùo hoäi ñòa phöông vaø toaøn theå xaõ hoäi chö thaùnh vaø nhöõng ngöôøi tin... Ñeå laøm troøn yù nghóa cuûa bí tích, treû con phaûi sau ñoù ñöôïc huaán luyeän trong ñöùc tin, ñeå chuùng coù theå chaáp nhaän nieàm tin do chính chuùng." (Nghi thöùc röûa toäi con nít 2-3) Theo giaùo luaät 867 &1 vaø &2, cha meï phaûi lo röûa toäi cho con trong nhöõng tuaàn leã ñaàu tieân vaø neáu coù nguy töû thì phaûi röûa toäi caøng sôùm caøng toát.

röûa toäi do loøng muoán (baptism of desire)

Töø naøy dieãn taû tình traïng ngöôøi, theo coâng ñoàng Vatican II: "khoâng do loãi cuûa hoï khoâng bieát phuùc aâm hay giaùo hoäi cuûa Chuùa nhöng thaønh taâm tìm Chuùa vaø ñöôïc ôn ngaøi thuùc ñaåy coá gaéng theo haønh ñoäng cuûa mình laøm theo yù Chuùa bieát ñöôïc qua huaán leänh cuûa löông taâm.

S

saùch giaùo lyù (catechism)

Cuoán saùch bình daân chöùa ñöïng nhöõng chaân lyù caên baûn Kitoâ giaùo theo hình thöùc hoûi thöa.

saùch nguyeän (Breviary)

Saùch nguyeän daønh cho caùc linh muïc ñoïc trong nhieàu giôø trong ngaøy nhö saùng tröa chieàu toái, nguôøi coù chöùc thaùnh hay lôøi khaán troïng phaûi ñoïc saùch naøy tuyø theo giôø, xin xem thaàn vuï (divine office)

Saùch Ngöôøi giaûng thuyeát (Ecclesiastes, book of)

Moät trong nhöõng saùch khoân ngoan cuûa cöïu öôùc vieát do moät taùc giaû voâ danh vaøo khoaûng naêm 250 tröôùc Chuùa Kitoâ. Chuû ñeà chính laø söï phuø hoa cuûa moïi coá gaéng nhaân loaïi cuõng nhö nhöõng gì hoï laøm ñöôïc lieân heä vôùi haïnh phuùc vónh cöûu. Ngöôøi khoân ngoan laø ngöôøi sôï Thieân Chuùa vaø tuaân giöõ giôùi raên ngaøi.

saùng taïo (creation)

Chuùa Ñaáng Saùng taïo, taïo neân vuõ truï töø hö voâ. Ngöôøi xöa keå chuyeän ñeå chöùng minh vuõ truï do thaàn linh taïo thaønh. Ngöôøi Hibaù cuõng coù chuyeän saùng taïo aûnh höôûng ngöôøi Mesopotamia. Trong kinh thaùnh coù hai baûn vaên taû vieäc saùng taïo (Genesis 1 vaø 2). Hai chuyeän khaùc nhau vaø ñieàu naøy cho thaáy hoï khoâng muoán noùi Chuùa taïi döïng RA SAO nhöng chæ noùi leân raèng Chuùa laø ÑAÁNG SAÙNG TAÏO. Saùng taïo laø taïo neân töø hö voâ coøn saûn xuaát laø taïo neân töø vaät lieäu saün coù.

söùc daàu

Nhieäm tích ngöôøi bònh nhaän laõnh khi ñöôïc söùc daàu baèng daàu ñöôïc linh muïc hay giaùm muïc laøm pheùp. Daàu chæ söï chöõa laønh cuûa Thaùnh Linh, thöôøng ñöôïc xöùc treân traùn hay tay ngöôøi bònh thaønh hình thaùnh giaù. Nhieäm tích laø daáu chæ tình yeâu vaø söï saên soùc cuûa Chuùa vaø Giaùo hoäi cho ngöôøi bò beänh.

söûa soaïn röûa toäi (baptismal preparation)

Thôøi gian söûa soaïn tröôùc khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi. Ngöôøi lôùn tröôùc khi ñöôïc röûa toäi phaûi "ñöôïc daäy doã ñaày ñuû veà chaân lyù ñöùc tin vaø boån phaän Kitoâ höõu vaø ñöôïc thöû thaùch trong cuoäc soáng Kitoâ giaùo nhôø thôøi gian taân toøng." (gl 865). Tröôùc khi röûa toäi cho ñöùa nhoû cha meï hay ít laø cha hay meï phaûi ñoàng yù cho con röûa toäi vaø phaûi baûo ñaûm hoï hieåu taàm quan troïng cuûa vieäc röûa toäi vaø ñöùa con seõ ñöôïc giaùoïc trong ñaïo coâng giaùo. Neáu khoâng coù nhöõng ñieàu kieän treân thì neân giaõn khoâng cho röûa toäi cho ñeán khi cha meï yù thöùc traùch nhieäm hôn.

söï cöùu ñoä

Qua söï nhaäp theå ñau khoå vaø caùi cheát treân thaäp giaù Chuùa Kitoâ giao hoaø toäi nhaân vôùi Chuùa. Söï cöùu ñoä laø yeáu toá chính yeáu cuûa vieäc cöùu chuoäc nhaân loaïi cuûa Chuùa Gieâsu. Ñaây laø lôøi höùa cuûa Chuùa Cha giao hoaø nhaân loaïi vôùi chính mình qua Con Ngaøi vaø Chuùa Kitoâ qua vieäc vaân lôøi Cha hoaøn toaøn ñaõ traû laïi cho cha söï toân thôø maø toäi loãi ñaõ phaù huûy. Vì theá Chuùa Kitoâ laø trung gian vì Ngaøi ñaït ñöôïc vinh quang cho mình do cha ñaõ tieàn ñònh cuõng nhö söï tha thöù cho con ngöôøi. Nhôø Chuùa Kitoâ ta ñöôïc tha thöù toäi loãi giao hoaø vôùi Thieân Chuùa ñöôïc ôn cöùu ñoä vaø neân coâng chính. (2 Cor. 5:18) Ta cuõng ñöôïc Chuùa yeâu thöông töø thuôû ñôøi ñôøi trong Chuùa Kitoâ. (Eph.1:4).

R & S

S

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page