Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Pageôn hieän taïi
ôn hay hoàng aân sieâu nhieân cuûa Chuùa hoaït ñoäng treân yù chí hay lyù trí con ngöôøi, hoaøn haûo, laøm cho con ngöôøi coù theå haønh ñoäng ñeå ñöôïc leân thieân ñaøng. Ôn ban cho moãi haønh ñoäng rieâng tö trong cuoäc soáng dieãn taû hoaït ñoäng cuûa Thaùnh Linh trong ta.
phaù thai
Theo nhö hieåu ôû ñaây laø vieäc phaù huyû coá yù vaø coù suy tính baøo thai con ngöôøi ôû baát cöù giai ñoaïn naøo cuûa vieäc thuï thai hay vieäc truïc xuaát baøo thai ra khi noù khoâng coøn soáng nöõa. Ñieàu naøy bao goàm nhöõng vaán ñeà quan troïng veà luaät phaùp, luaân lyù, xaõ hoäi vaø giaùo luaät.
Xeùt theo phöông dieän luaân lyù, xeùt theo luaät ñaïo ñöùc töï nhieân hay do maïc khaûi cuûa Chuùa thì vieäc phaù thai hoaøn toaøn xaáu xa. Quyeàn soáng laø quyeàn caên baûn nhaát cuûa con ngöôøi.Quyeàn soáng cuûa ngöôøi voâ toäi laø quyeàn baát khaû xaâm phaïm. Vieäc phaù huyû söï soáng con ngöôøi voâ toäi nghòch laïi vôùi luaät Chuùa vaø theo ngoân ngöõ cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Myõ: "laø moät toäi aùc gheâ gôùm, toäi aùc hi sinh nhöõng phaàn töû yeáu ñuoái trong coäng ñoàng nhaân loaïi cho lôïi ích cuûa ngöôøi maïnh hôn."
Theo luaät phaùp quyeàn soáng cuûa treû chöa sinh ra töø laâu ñaõ ñöôïc luaät phaùp cuûa caùc xaõ hoäi vaên minh baûo veä. Naêm 1973, Toái cao phaùp vieän ñaõ quyeát ñònh cho pheùp phaù thai vì theá ñaõ töø choái vieäc baûo veä cuûa luaät phaùp cho nhöõng nhöõng con ngöôøi voâ toäi khoâng ai giuùp ñôõ. Theo nhaän xeùt cuûa nhieàu ngöôøi Myõ goàm phaàn lôùn ngöôøi coâng giaùo, thì quyeát ñònh treân sai laïc veà phöông dieän luaân lyù vaø luaät phaùp.
Vì theá coù phong traøo baûo veä söï soáng coù muïc ñích giaùo duïc vaø thoâng tin ñeå laät ñoå phaùn quyeát treân vaø baûo ñaûm phaùp lyù cho haøi nhi chöa sinh ra. Nhoùm naøy cuõng giuùp ñôõ caùc baø meï coù thai gaëp khoù khaên ñeå hoï choïn söï soáng cho con mình.
Theo giaùo luaät ngöôøi coâng giaùo phaù thai chuû yù seõ bò vaï tuyeät thoâng ngay laäp töùc (gl 1398) ngöôøi giuùp phaù thai cuõng bò vaï tuyeät thoâng. Ñoái vôùi ngöôøi Vieät thì truyeàn thoáng caùc toân giaùo khoâng bao giôø cho pheùp phaù thai. Xem Tuyeät thoâng.
phaùi anabaptists
Phaùi Kitoâ höõu theá kyû 16 khoâng cho röûa toäi cho con nít. Hoï cho raèng chæ neân röûa toäi cho ngöôøi coù ñöùc tin tröôûng thaønh.
phaûn caûi caùch (counter-reformation)
vieäc caûi caùch vaø canh taân trong giaùo hoäi coâng giaùo sau khi Theä phaûn noåi leân trong theá kyû 16. Ñaây laø moät phaàn trong nhöõng phaûn öùng choáng laïi vieäc thaønh laäp caùc giaùo hoäi caûi caùch do Luther vaø Calvin caàm ñaàu.
phaûn kitoâ
Tieáng duøng chæ keû thuø soá moät cuûa Chuùa Kitoâ. Tieáng chæ duøng trong Taân öôùc trong thö 1 Gioan 2:18; 4:3 vaø thö 2 Gioan 7. Theo lòch söû Phaûn Kitoâ laø nhöõng con ngöôøi nhö Caligula, Hitler hay vôùi ñònh cheá xaõ hoäi. Vaøi nhoùm choáng coâng giaùo coi coâng giaùo laø phaûn Kitoâ. Chuùng ta khoâng theå ñònh roõ ai laø phaûn Kitoâ theo kinh thaùnh hay theo Giaùo hoäi, nhöng yù kieán chung caùc nhaø thaàn hoïc coâng giaùo coi ñoù laø moät nhaân vaät.
Phaät Giaùo (Buddhism)
Toân giaùo phaùt xuaát töø AÁn ñoä trong theá kyû 6 tröôùc taây lòch döïa treân lôøi daïy cuûa Taát ñaït Ña Thích Ca Maâu Ni, Phaät (ngöôøi ñöôïc giaùc ngoä). Phaät daäy raèng ñau khoå trong cuoäc soáng laø do loøng duïc. Ngöôøi Phaät töû tin laø khi hoï khoâng coøn loøng duïc, hoï seõ ñaït Nieát baøn laø haïnh phuùc vaø bình an toái thöôïng. Qua suy nieäm vaø soáng löông thieän Phaät töû tieán tôùi Nieát baøn. Muoán dieät duïc phaûi theo con ñöôøng Baùt chaùnh ñaïo.
pheùp röûa cuûa Chuùa (Baptism of the Lord)
Gioan Taåy giaû laøm pheùp röûa töôïng tröng cho nhöõng ai ñeán vôùi Ngaøi thoáng hoái toäi loãi. Vieäc röûa naøy coù yù nghóa taåy saïch. öùng röûa cho Chuùa treân soâng Jordan.
phong chaân phuùc (beatification)
Tuyeân boá cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät ngöôøi ñaõ qua ñôøi ñaõ soáng cuoäc soáng ñaïo ñöùc hieän nay ôû treân trôøi vaø xöùng ñaùng ñöôïc giaùo hoäi ñòa phöông toân kính. Giaùo hoäi thöôøng ñieàu tra kyõ löôõng veà cuoäc soáng nhaân ñöùc danh tieáng thaùnh thieän, vieäc muïc vuï vaø taùc phaåm cuûa ngaøi. Vò ñöôïc phong chaân phuùc ñöôïc keâu laø AÙ thaùnh, hay chaân phuùc.
phong thaùnh (canonisation)
Tuyeân boá chính thöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät ngöôøi soáng ñôøi soáng vaø hieän ôû treân trôøi ñöôïc toân thôø coâng khai nhö moät vò thaùnh.
phoù thaùc hay boû mình
Danh töø duøng trong khoa tu ñöùc laø giai ñoaïn ñaàu tieân cho vieäc keát hôïp vôùi Chuùa. Phoù thaùc laø theo yù Chuùa vaø bieát söû duïng nhöõng cuûa traàn gian, thanh taåy linh hoàn qua vieäc vui chòu thöû thaùch ñau khoå, chòu ñeâm toái cuûa linh hoàn. Boû mình do töï cheá vaø kyû luaät.
phuùc thaät (Beatitude)
Caâu khôûi ñaàu baèng: "Phuùc cho..." (Matt 5:2-12; Luca 6:20..) Khen ngôïi ngöôøi toát vaø yeâu thöông khi coøn soáng. Thaùnh Matheâu duøng tieáng Hilaïp Makarios coù nghóa haïnh phuùc noäi taâm, khoâng ai coù theå laáy ñi ñöôïc. Ñoâi khi cuõng coù leä rôi hay buoàn saàu nhöng vaãn haïnh phuùc.
Phuïc sinh (Easter)
moät leã di chuyeån töø ngaøy 22 thaùng ba ñeán 25 thaùng 4, cöû haønh vaøo ngaøy chuû nhaät töôûng nieäm söï phuïc sinh cuûa Chuùa töø coõi cheát (xem Marco 16:1-7). Leã naøy ñöôïc coi nhö leã lôùn nhaát trong caùc leã Kitoâ giaùo vaø giöõ vai troø trung taâm trong naêm phuïng vuï. Theo phuïng vuï leã Phuïc sinh cöû haønh trong 50 ngaøy nghóa laø töø leã Phuïc sinh ñeán leã Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng.
(C) Copyright 1998
by Rev. Ngo tuong Dzung, Texas, USA.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page