B

Babylon

Thaønh phoá thuû ñoâ Iraq ngaøy nay. Ngöôøi Babylon bò ngöôøi Assyria cai trò cho ñeán naêm 612 tröôùc Taây lòch, khi hoï baét ñaàu chinh phuïc ñaát ñai. Hoï phaù huyû Jerusalem naêm 587 tröôùc Taây lòch vaø baét haàu heát daân Do thaùi veà laøm noâ leä. Thôøi gian löu ñaøy naøy chaám döùt naêm 537 tröôùc Taây lòch.

Baptists

Phaùi tin laønh nhaán maïnh ñeán vieäc röûa toäi cho ngöôøi lôùn. Giaùo hoäi Baptist ñöôïc toå chöùc do quyeát ñònh cuûa thaønh vieân phuïng töï vôùi muïc sö hoï löïa choïn.

baùch quaân ñoäi tröôûng (centurion)

Tieáng latinh centuria laø moät ñoäi lính coù 100 ngöôøi: só quan trong quaân ñoäi Roma cai quaûn 100 ngöôøi. öùng coù nieàm tin vaøo Chuùa Gieâsu (Matt. 8:5)

baùnh leã

Loïai baùnh khoâng men duøng cho vieäc röôùc leã trong nghi thöùc Roma.

baøn thôø

Thöôøng baèng ñaù duøng ñeå daâng leã vaät cho thaàn minh ngaøy xöa. Ngöôøi Do thaùi coå xaây baøn thôø ñeå daâng hoa quaû hay loaøi vaät. Baøn thôø chính ñaët taïi ñeàn thaùnh Jerusalem. Trong giaùo hoäi coâng giaùo baøn thôø laø baøn cuûa Chuùa nôi ñaây daân Chuùa cöû haønh Thaùnh Theå. Kitoâ höõu quen goïi Thaùnh Theå laø hi teá vì nhaéc laïi vieäc Chuùa Gieâsu hieán thaân cho moïi ngöôøi. Nhö theá baøn thôø laø baøn treân ñoù hi teá Chuùa Gieâsu töï hieán treân thaäp giaù ñöôïc töôûng nieäm vaø hieän taïi hoaù.

baûn vaên cuûa Abercius

Baûn vaên baèng tieáng Hi laïp coù töø theá kyû thöù hai do giaùm muïc Abercius giaùm muïc thaønh Hieropolis taïi Phrygia, keå laïi cuoäc vieáng thaêm Roma cuûa oâng vaø taàm quan troïng cuûa Giaùo hoäi Roma thôøi ñoù.

baét coùc

Theo nguyeân nghóa coù nghóa laø daãn ñi. Theo giaùo luaät vaø thaàn hoïc luaân lyù thì töø naøy "abduction" dieãn taû söï cöôõng hieáp vaø baïo löïc coù tính caùch vaät lyù. Coù nghóa baét coùc vaø giam caàm phuï nöõ khi hoï khoâng muoán vaø bao laâu hoï coøn bò baét coùc thì hoân nhaân khoâng thaønh söï. Ñaây laø moät ngaên trôû laøm cho hoân nhaân khoâng thaønh söï. (validum).

Beelzebub

Thaàn ruoài traâu laø tieáng cheá nhaïo cuûa ngöôøi do thaùi daønh cho vò thaàn cuûa Philitinh coù teân laø Beelzebul (hoaøng töû cuûa ñaát). Xem Matt 10:25 vaø 12:24.

beø Ario

Beø roái cuûa Arius linh muïc ôû Alexandria trong theá kyû thöù tö cho raèng Ñöùc Gieâsu khoâng phaûi laø Thieân Chuùa.

beû baùnh (Breaking of bread)

Ngöôøi Kitoâ höõu xöa goïi bí tích Thaùnh Theå laø vieäc beû baùnh. Do moät taäp tuïc do thaùi tröôùc khi aên thì coù caàu nguyeän caùm ôn vaø ca tuïng Chuùa treân mieáng baùnh sau ñoù chia cho taát caû thöïc khaùch. Chuùa Kitoâ khôûi ñaàu böõa tieäc töø giaõ vôùi nghi thöùc naøy.

bí tích röûa toäi (Baptism)

Laø bí tích ñaàu tieân trong 7 bí tích ñöôïc Giaùo hoäi ñònh nghóa laø: "Pheùp Röûa toäi, cöûa môû cho moïi bí tích, caàn cho söï cöùu ñoä thöïc söï, hay ít laø coù yù, nhôø ñoù con ngöôøi ñöôïc giaûi thoaùt khoûi toäi, sinh laïi laøm con Thieân Chuùa, vaø neân gioáng Chuùa Kitoâ nhôø moät aán tích khoâng theå xoaù ñöôïc, thaønh cô theå cuûa Giaùo hoäi, chæ ñöôïc ban thaønh söï khi röûa baèng nöôùc thöïc vôùi moâ thöùc baèng lôøi noùi ñoøi hoûi." (giaùo luaät 849).

Caàn löu yù nhöõng ñieåm giaùo luaät sau ñaây:

1. Pheùp röûa coù theå thi haønh baèng vieäc nhaän chìm hay xoái nöôùc

2. nöôùc duøng ñeå röûa phaûi ñöôïc laøm pheùp nhöng khi caàn thì coù theå duøng nöôùc chöa laøm pheùp.

3. moâ thöùc lôøi noùi ñoøi hoûi laø: "Ta röûa con nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn."

4. neân röûa toäi vaøo ngaøy chuû nhaät hay coù theå trong ñeâm voïng phuïc sinh

5. Nôi thích hôïp ñeå chòu pheùp röûa laø nhaø thôø nhaø nguyeän nhöng khi caàn coù theå cöû haønh trong nhaø tö hay nhaø thöông.

6. Thöøa taùc vieân thöôøng leä cuûa bí tích laø Giaùm muïc, linh muïc hay thaày saùu, nhöng ngöôøi khaùc coù theå laøm nhaát laø taïi caùc xöù truyeàn giaùo vaø khi caàn kíp thì ai ai cuõng phaûi laøm.

Do tieáng Hilaïp baptizein nhaän chìm trong nöôùc. Leã nghi theo ñoù ngöôøi ñöôïc röûa toäi taém trong nöôùc hay ñöôïc doäi nöôùc treân ñaàu. Ñaây laø daáu hieäu cheát cho toäi vaø soáng cho cuoäc soáng môùi. Ngöôøi ñöôïc röûa toäi noùi leân hoï tin Chuùa Gieâsu vaø muoán laøm Kitoâ höõu. Khi haøi nhi ñöôïc röûa toäi thì cha meï hay vuù boõ, ngöôøi ñôõ ñaàu noùi thay. Pheùp röûa laø pheùp khai taâm ñaàu tieân cho ngöôøi ta gia nhaäp giaùo hoäi, coäng ñoaøn ñöùc tin laø nhieäm theå Chuùa Kitoâ. Cuõng tha toäi toå toâng vaø toäi rieâng mình laøm neáu laø ngöôøi lôùn chòu pheùp röûa toäi.

bình ñöïng Mình Thaùnh (ciborium)

trong phuïng vuï ñaây laø bình coù ñöïng cuûa aên thieâng lieâng laø Thaùnh Theå, thöôøng laø nhöõng maûnh hay baùnh nhoû troøn saéc traéng vaø thôm, duøng ñeå cho röôùc leã.

bình höông (censer)

Bình kim khí ñöïng than noùng ñeå boû höông vaøo vaø xoâng höông coù muøi thôm trong nhöõng leã nghi phuïng vuï. Thöôøng bình höông coù giaây kim loaïi buoäc vaøo ñaàu ñeå xoâng.

boû ñaïo

Apostasia tieáng Hilaïp coù nghóa quay ñi. Haønh ñoäng töø boû Kitoâ giaùo vaø theo keû ngoaïi. Giaùo höõu thôøi sô khai coi toäi naøy troïng nhaát trong caùc toäi.

B

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page