Ngaøy 24 thaùng 11
Leã Troïng Möøng Kính
Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ngaøy 28 thaùng 11
Thaùnh Anreâ Traàn Vaên Troâng, quaân nhaân
(1814-1835)
Thaùnh Anreâ Traàn Vaên Troâng sinh naêm 1814 trong moät gia ñình Coâng Giaùo ôû Kim Long, Phuù Xuaân (Hueá). Caäu laø con trai duy nhaát trong nhaø. Naêm leân 15 tuoåi, cha caäu maát sôùm, gia ñình phaûi laâm vaøo caûnh meï goùa con coâi. Vì thöông meï vaø khoâng muoán meï phaûi chòu khoå nhieàu, neân Anreâ Troâng ñaønh thu xeáp saùch ñeøn, theo chaân baø con loái xoùm veà hoï Thôï Ñuùc deät tô cho hoaøng gia. AÛnh höôûng söï giaùo duïc töø ngöôøi meï hieàn, caäu ngay thaúng thaät thaø, luoân chaêm chæ laøm vieäc vaø khoâng öa nhöõng chuyeän gaây goã, baát hoøa. Moãi buoåi chieàu, sau nhöõng giôø lao ñoäng meät moûi, caäu thöôøng vaùc caàn caâu ñeán ngoài beân bôø soâng Höông xanh bieác, ñeå ñöôïc gaàn guõi vôùi thieân nhieân.
Naêm 20 tuoåi, Anreâ Troâng caûm thaáy vôùi ñoàng löông ít oûi cuûa ngheà thôï deät tô khoâng ñuû nuoâi soáng gia ñình, caäu ñaønh giaõ töø meï leân ñöôøng nhaäp nguõ.
Sau taùm thaùng phuïc vuï trong quaân ñoäi, thaùng 11 naêm 1834, trieàu ñình ra leänh nhöõng binh só Coâng Giaùo phaûi ra trình dieän. Khoâng chuùt e deø, Anreâ Troâng cuøng vôùi 12 ñoàng ñoäi cuøng ôû khu Thôï Ñuùc ñeán ra maét quan. Quan yeâu caàu caùc anh phaûi tuaân leänh nhaø vua boû ñaïo vaø ñaïp leân Thaùnh Giaù. Caû 13 chieán só Coâng Giaùo ñeàu cöông quyeát khöôùc töø. Caùc quan beøn duøng bieän phaùp tra taán daõ man... Laàn löôït 12 ngöôøi töø töø boû cuoäc, chæ coøn moät mình Anreâ Troâng vaãn trung kieân ñeán cuøng. Quaân lính troùi anh laïi khieâng qua Thaùnh Giaù, nhöng anh co chaân leân quyeát khoâng xuùc phaïm ñeán aûnh Chuùa. Theá laø töø traïi lính, anh bò toáng qua traïi giam. Caùc quan keát aùn töû hình, nhöng coøn giam haäu, nghóa laø chöa xöû töû ngay.
Suoát moät naêm bò giam trong nguïc, Anreâ Troâng chòu nhieàu ñieàu cô cöïc khoå sôû, nhöng nieàm tin cuûa anh qua nhöõng thöû thaùch ñoù caøng ngaøy caøng vöõng maïnh. Anh soát saéng caàu nguyeän vaø ñaëc bieät phoù thaùc ñôøi mình cho Ñöùc Meï, xin Chuùa vì lôøi Meï Maria chuyeån caàu ban cho ôn trung tín ñeán cuøng. Nhöõng moùn quaø tieáp teá nhaän ñöôïc, anh chia seû cho caùc baïn tuø vaø lính canh nguïc, neân ñöôïc hoï quí meán. Cuõng chính nhôø ñoù, anh coù cô hoäi ñaëc bieät ñeå ñi xöng toäi, röôùc leã vaø thaêm meï.
Khi bieát tin coù cha Ngoân ñang hoaït ñoäng ôû Phuù Xuaân, Anreâ Troâng lieàn xin vieân cai nguïc vaø caäu ñöôïc pheùp veà nhaø moät ngaøy döôùi söï giaùm saùt cuûa moät ngöôøi lính. Nhôø ñaõ doø hoûi roõ nôi ôû cuûa vò linh muïc, Anreâ Troâng vaø ngöôøi lính cheøo thuyeàn ñeán beán ñoø kia vaøo giöõa luùc tröa. Luùc ñoù, moïi ngöôøi daân chaøi ñaõ leân bôø aên uoáng nghæ ngôi. Anh Anreâ Troâng lieàn böôùc qua thuyeàn cuûa cha Ngoân, ñaåy thyeàn troâi nheï ra giöõa doøng. Hai ngöôøi nhoû to taâm söï vaø anh quyø xuoáng laõnh pheùp laønh tha toäi. Xöng toäi xong, anh ngoû yù xin röôùc leã, cha Ngoân heïn anh saùng hoâm sau taïi Keû Vaên. Theá roài anh vaø ngöôøi lính tieáp tuïc cheøo thuyeàn veà Kim Long. Hai ngöôøi leân bôø vaø nguû taïi nhaø meï moät ñeâm. Taû sao cho xieát nieàm vui cuûa hai meï con ñöôïc taùi ngoä trong hoaøn caûnh baát ngôø naøy. Meï anh ñaõ heát lôøi khích leä ñoäng vieân anh kieân taâm vì ñöùc tin.
Taûng saùng hoâm sau, anh Anreâ Troâng vaø ngöôøi lính gaùc voäi vaõ cheøo thuyeàn ñeán ñieåm heïn. Gaëp laïi vò "khaùch quí" laø cha Ngoân, anh lieàn quyø xuoáng laõnh nhaän Mình Thaùnh Chuùa. Cha Ngoân chuùc laønh: "Öôùc gì Mình Thaùnh Chuùa Gieâsu Kitoâ seõ gìn giöõ con ñeán cuoäc soáng muoân ñôøi". Anh thöa: "Amen". Roài trong nieàm haân hoan vì hoàng phuùc môùi laõnh nhaän, anh vui veû trôû veà traïi giam nhö lôøi höùa vôùi vieân cai nguïc.
Sau moät naêm giam tuø, thaáy khoâng hy voïng gì Anreâ Troâng thay ñoåi yù kieán, caùc quan quyeát ñònh ngaøy xöû laø 28/11/1835. Saùng hoâm ñoù, ngöôøi chieán só ñöùc tin gaëp ñöôïc ngöôøi anh hoï mình. Anh ta hoûi coù muoán aên gì khoâng? Anreâ Troâng traû lôøi: "Em muoán aên chay ñeå doïn mình töû ñaïo", roài noùi tieáp: "Xin anh giuùp ñôõ meï em, chuùng ta laø anh em, meï em cuõng seõ yeâu thöông anh. Xin nhaén lôøi vôùi meï em: Ñöøng lo gì cho em caû, caàu chuùc baø maõi maõi thaùnh thieän, vaø seõ haøi loøng vì con trai mình luoân trung thaønh vôùi Chuùa cho ñeán cheát". Nhöng thöïc teá, ngöôøi anh hoï chöa kòp nhaén laïi. Baø meï cuûa Anreâ Troâng khi hay tin con bò ñem xöû, lieàn voäi vaõ ra ñoùn con ôû ñaàu chôï, nôi con saép ñi qua, gaëp con, baø chæ hoûi moät caâu vaén taét: "Baáy laâu nay xa nhaø, thôøi gian ôû tuø con coù nôï naàn ai chaêng, neáu coù thì cho meï hay, meï seõ traû thay con". Taám loøng ngöôøi meï laø theá ñaáy. Baø bieát roõ con cuûa mình ñuû can ñaûm chòu moïi ñau ñôùn, giôø ñaây baø chæ lo cho con veà ñöùc coâng bình.
Khi ñöôïc con cho bieát khoâng vöôùng maéc gì vôùi ai, baø tieáp tuïc ñi saùt beân con, bình tónh theâm lôøi khích leä. Ñeán nôi xöû, sau khi quaân lính thaùo goâng xieàng, ngöôøi chieán só ñöùc tin lieàn ñoùn laáy, trao cho ngöôøi lính caïnh beân vaø noùi: "Xin nhôø anh ñöa giuøm caùi naøy cho meï toâi, ñeå baø laøm kyû nieäm". Meï anh ñöùng gaàn neân nghe raát roõ, nhöng baø chöa laáy kyû vaät ñoù laøm ñuû, baø coøn muoán ñoùn nhaän chính thuû caáp cuûa con mình nöõa.
Chieâng troáng noåi leân, lyù hình vung göôm, ñaàu vò töû ñaïo 21 tuoåi rôi xuoáng. Baø meï cuûa Anreâ Troâng chöùng kieán ngay töø giaây phuùt ñaàu taïi phaùp tröôøng, baø thoûa loøng duø raát khoå ñau, böôùc ra ñoøi vieân chæ huy trao thuû caáp con baø.
Trong haïnh tích thaùnh Anreâ Troâng, ngöôøi quaân nhaân xöù Hueá, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII ca tuïng ngöôøi meï cuûa thaùnh Anreâ Troâng ñaõ theå hieän loøng can tröôøng "theo göông Nöõ Vöông Caùc Thaùnh Töû Ñaïo". Nhö Ñöùc Maria döôùi chaân Thaùnh Giaù daâng hieán ngöôøi Con Yeâu Daáu, baø meï ñoù cuõng coù maët trong cuoäc haønh quyeát ñeå hieán daâng ngöôøi con trai duy nhaát cuûa mình. Baø ñi beân caïnh con, khoâng than khoùc khoâng saàu buoàn, traùi laïi coøn bình tónh vui veû khuyeân con haõy beàn chí ñeán cuøng. Khi ñaàu Anreâ Troâng rôi xuoáng, baø maïnh daïn böôùc vaøo phaùp tröôøng keâu lôùn tieáng tröôùc maët caùc quan: "Ñaây laø con toâi, ñöùa con maø toâi ñaõ cöu mang döôõng duïc. Giôø naøy noù vaãn laø con toâi, xin caùc oâng traû laïi toâi caùi ñaàu cuûa con toâi". Noùi xong, baø môû roäng vaït aùo, boïc laáy thuû caáp ñaãm maùu cuûa ngöôøi con yeâu quí. Boïc trong vaït aùo roài ghì chaët vaøo loøng, baø vöøa hoân vöøa laëp ñi laëp laïi: "OÂi con yeâu quí cuûa meï, con nhôù caàu nguyeän cho meï nheù!" roài baø ñem veà mai taùng trong nhaø.
Ngaøy 27/05/1900, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâo XIII suy toân ngöôøi chieán só anh huøng Anreâ Troâng leân haøng Chaân Phöôùc. Ngaøi cuõng khoâng ngôùt lôøi ca ngôïi maãu göông cuûa baø meï haøo huøng, ñaõ hoïa laïi gaàn troïn veïn hình aûnh Ñöùc Maria, Nöõ Vöông Caùc Thaùnh Töï Ñaïo xöa treân ñænh Canveâ.
Ngaøy 19 thaùng 6 naêm 1988, Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ phong ngaøi leân baäc Hieån Thaùnh.