Muoán xuaát phaùt laïi töø Ñöùc Kitoâ
tröôùc heát caàn trôû laïi vôùi Ngöôøi
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Muoán xuaát phaùt laïi töø Ñöùc Kitoâ tröôùc heát caàn trôû laïi vôùi Ngöôøi.
(Baøi chia seû cuûa LM Nguyeãn Ngoïc Sôn nhaân dòp Ñaïi Hoäi truyeàn giaùo AÙ Chaâu, 18-22/10-2006 taïi Chang Mai, Thaùi Lan).
I. Xuaát phaùt töø Ñöùc Kitoâ.
Nhaäp ñeà
Moät caâu hoûi khieán loøng toâi traên trôû töø nhieàu naêm qua ñoù laø: "Ta phaûi laøm gì ñeå coù theå loan baùo Tin Möøng Ñöùc Kitoâ caùch hieäu quaû treân caùnh ñoàng truyeàn giaùo AÙ Chaâu?".
Khi neâu leân nhaän xeùt coâng cuoäc truyeàn giaùo taïi nöôùc toâi hình nhö khoâng maáy hieäu quaû töø vaøi chuïc naêm nay, nhieàu vò laõnh ñaïo trong Giaùo Hoäi cuõng nhö moät soá anh em linh muïc, nam nöõ tu só khoâng baèng loøng vôùi nhaän xeùt naøy vaø caûm thaáy hoaït ñoäng tích cöïc truyeàn giaùo cuûa hoï bò xem thöôøng. Toâi khoâng coù yù coi nheï hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa caùc vò aáy, nhöng nhöõng thoáng keâ veà soá ngöôøi theo ñaïo hay boû ñaïo Coâng giaùo ôû Vieät Nam cuõng nhö ôû chaâu AÙ vaø toaøn theá giôùi khieán ta phaûi quan taâm vaø ñaët vaán ñeà cho vieäc truyeàn giaùo cuûa mình.
Nhöõng con soá chaát vaán
1. Nhìn vaøo Giaùo hoäi Vieät Nam trong suoát 45 naêm qua, tyû leä ngöôøi coù ñaïo ngaøy caøng giaûm so vôùi daân soá caû nöôùc: vaøo naêm 1960, tyû leä ñoù laø 7.17%, cuoái naêm 2005 chæ coøn 7.04%. Chuùng ta soáng ñaïo nhö theá naøo maø khoâng laøm taêng theâm ñöôïc 1% daân soá Coâng giaùo? Giaùo Hoäi chaâu AÙ cuõng khoâng phaùt trieån hôn trong suoát 40 naêm khi maø daân soá Coâng giaùo vaãn chæ ôû möùc 3% duø coù bieát bao noã löïc cuûa haøng traêm ngaøn thöøa sai, linh muïc, tu só nam nöõ vaø giaùo daân ñuû loaïi. Daân soá Coâng giaùo hieän nay ôû AÙ Chaâu coù khoaûng 140 trieäu ngöôøi trong soá gaàn 3.5 tyû daân. Theo thoáng keâ cuûa Toaø Thaùnh, daân soá Coâng giaùo toaøn caàu taêng töø 757 trieäu vaøo naêm 1978 leân 1 tyû 071 trieäu ngöôøi vaøo cuoái naêm 2003 (x. Thoáng keâ Toaø Thaùnh 2005). Moãi naêm coù khoaûng 2.5 trieäu ngöôøi lôùn vaø hôn 14 trieäu treû em ñöôïc röûa toäi trong ít naêm gaàn ñaây, tuy nhieân neáu tính theo tyû leä daân soá, vaøo naêm 1978, ngöôøi Coâng giaùo chieám 17.99% daân soá theá giôùi, ñeán naêm 2002 chæ coøn 17.2%.
Duø nhöõng con soá khoâng noùi leân hoaøn toaøn söùc soáng naêng ñoäng cuûa ngöôøi Coâng giaùo nhöng vieäc giaûm suùt soá ngöôøi tin theo Ñöùc Kitoâ ñaõ noùi leân phaàn naøo coâng cuoäc truyeàn giaùo toaøn caàu cuõng nhö ôû chaâu AÙ vaø ôû Vieät Nam khoâng maáy thaønh coâng.
2. Trong khi ñoù coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa anh em Hoäi thaùnh Tin Laønh laïi ñaùng cho chuùng ta suy nghó. ÔÛ Vieät Nam töø 400,000 tín höõu vaøo naêm 1999 ñaõ taêng leân 1,200,000 vaøo naêm 2005, nghóa laø taêng gaáp 3 laàn chæ trong voøng 6 naêm. Trong Hoäi nghò Hôïp nhaát Kitoâ höõu môùi toå chöùc vaøo thaùng 7-2006, taïi Seoul Haøn Quoác cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà hôïp nhaát Kitoâ höõu do Lieân Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu AÙ (FABC) vaø Hoäi ñoàng Giaùm muïc Coâng giaùo Haøn Quoác toå chöùc, caùc tham döï vieân ñöôïc nghe baùo caùo veà söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa phaùi Nguõ Tuaàn. Töø moät vaøi ngöôøi caùch ñaây 100 naêm giaùo hoäi Nguõ Tuaàn ñaõ phaùt trieån tôùi con soá 600 trieäu ngöôøi hieän nay, trong ñoù coù 165 trieäu ñang soáng taïi chaâu AÙ. Neáu so saùnh hôn hai ngaøn naêm truyeàn giaùo taïi chaâu AÙ, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñang coù 140 trieäu ngöôøi, trong khi anh em phaùi Nguõ Tuaàn chæ maát 100 naêm ñeå coù 165 trieäu ngöôøi, thì chuùng ta phaûi töï hoûi veà keát quaû truyeàn giaùo vaø ñoäng löïc truyeàn giaùo cuûa caû ñoâi beân.
Ñi tìm caâu traû lôøi cô baûn
3. Ñaõ coù raát nhieàu nhöõng hoäi nghò, hoäi thaûo thuoäc ñuû caùc caáp ñöôïc toå chöùc ñeå tìm hieåu vaø nghieân cöùu saâu xa vaán ñeà truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo nhöng keát quaû chöa thu ñöôïc laø bao. Nhieàu taøi lieäu höôùng daãn cho caùc thaønh phaàn daân Chuùa hoïc hoûi veà coâng cuoäc truyeàn giaùo ñaõ ñöôïc soaïn thaûo vaø phaân phoái cho caùc linh muïc, tu só vaø giaùo daân öu tuyeån nhöng hình nhö chuùng vaãn chöa taïo neân nhöõng keát quaû thieát thöïc. Vaäy chuùng ta phaûi laøm gì? Hy voïng Ñaïi hoäi Truyeàn giaùo chaâu AÙ toå chöùc ôû Chang Mai, Thaùi Lan töø ngaøy 18 ñeán 22-10-2006, coù theå giôùi thieäu moät ñöôøng höôùng thieát thöïc vaø hieäu quaû hôn.
Toâng huaán Giaùo Hoäi taïi chaâu AÙ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ngaøy 6-11-1999 laø moät baûn toång keát nhöõng ñònh höôùng cô baûn cho hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi taïi luïc ñòa meânh moâng naøy. Toâng huaán aáy ñaõ môû ra nhöõng chaân trôøi bao la thuoäc moïi lónh vöïc xaõ hoäi, kinh teá, chính trò, vaên hoaù vaø caû ñoái thoaïi vôùi nhöõng neàn vaên hoaù vaø toân giaùo khaùc nhau taïi AÙ Chaâu sau khi nhaán maïnh ñeán vieäc keát hôïp vôùi Chuùa Ba Ngoâi vaø hôïp nhaát vôùi Giaùo Hoäi. Tuy nhieân, ñieåm cô baûn maø chuùng toâi muoán nhaéc ñeán laø Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi töøng ngöôøi chuùng ta phaûi phaùt xuaát laïi töø Ñöùc Gieâsu Kitoâ vì Ngöôøi laø moùn quaø quyù giaù nhaát maø Chuùa Cha göûi taëng cho chaâu AÙ (x. ÑTC Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Giaùo hoäi chaâu AÙ, soá 10).
4. Thöïc traïng soáng ñaïo nhö môøi goïi ta phaûi trôû laïi vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø xuaát phaùt laïi töø Ngöôøi.
Nhìn vaøo ñôøi soáng ngöôøi Kitoâ höõu hieän nay chuùng ta thaáy coù moät khoaûng caùch khaù lôùn giöõa ñieàu ngöôøi ta hieåu vaø ñieàu ngöôøi ta soáng. Ñôøi soáng ñaïo taäp trung vaøo caùc nghi leã, hoaït ñoäng beân ngoaøi hôn laø vaøo nieàm xaùc tín, caûm nghieäm beân trong. Nhieàu ngöôøi coù traùch nhieäm trong coäng ñoàng nhö linh muïc, tu só nam nöõ vaø giaùo daân öu tuyeån chöa ñöôïc ñaøo taïo ñeå suy tö moät caùch coù heä thoáng veà Ñöùc Gieâsu Kitoâ qua boä moân Kitoâ hoïc, chöa coù caûm nghieäm soáng ñoäng vaø maïnh meõ veà Ñöùc Kitoâ ñeå daán thaân laøm chöùng cho Ngaøi, chöa daùm cheát ñi cho nhöõng tham voïng vaø duïc voïng cuûa chính mình ñeå soáng hoaøn toaøn cho Ñöùc Kitoâ trong moät chaâu AÙ coù nhieàu neàn vaên hoaù vaø toân giaùo khaùc nhau.
Daân chuùng Thaùi Lan vaø nhieàu nöôùc theo Phaät giaùo vaãn daønh nhieàu thieän caûm cho caùc nhaø sö vôùi chieác ñaàu caïo troïc, boä aùo caø sa giaûn dò vaø chieác bình baùt moäc maïc, bình thaûn ñoùn nhaän nhöõng ñoà cuùng döôøng, xem hoï nhö laø bieåu töôïng cuûa tinh thaàn xaû kyû hy sinh hôn caùc linh muïc, tu só Coâng giaùo. Daân chuùng Nam AÙ vaø Ñoâng Nam AÙ vôùi gaàn 1 tyû ngöôøi theo Hoài giaùo laïi caûm thaáy ñöôïc trôï löïc bôûi nhöõng giôø kinh ñeàu ñaën nhieàu laàn moãi ngaøy cuûa caû coäng ñoàng duø ôû baát cöù nôi naøo. Roài qua lôøi kinh caàu nguyeän, anh em Hoài giaùo caøng theâm gaén boù chaët cheõ vôùi nhau trong cuoäc soáng. Ñaây laø neùt ñeïp raát cuoán huùt trong moät xaõ hoäi chaâu AÙ ñaõ töøng bò caùc theá löïc ngoaïi xaâm aùp duïng chính saùch "chia ñeå trò" khieán ngöôøi ta luoân nghi ngôø vaø ñoùng kín vôùi nhau, trong khi raát nhieàu coäng ñoàng Coâng giaùo vaãn giöõ tinh thaàn cuïc boä beø phaùi ñeå chæ bieát coù phe nhoùm, giaùo xöù, giaùo haït, giaùo phaän, giaùo mieàn cuûa mình. Hôn 1 tyû ngöôøi Trung Quoác vaø haøng traêm trieäu ngöôøi Nhaät Baûn döôùi aûnh höôûng cuûa Thaàn giaùo laïi caûm thaáy nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Gieâsu chöa ñuû möùc khoân ngoan vaø saâu saéc neáu so saùnh vôùi lôøi daïy cuûa ñöùc Khoång Töû, Laõo Töû vaø nhieàu baäc thaùnh hieàn trong vaên hoaù Ñoâng Phöông. Hoï chöa nhaän ra lôøi Ngöôøi coù giaù trò tuyeät ñoái vì Ngöôøi laø lôøi cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, coù söùc ñöa hoï vaøo cuoäc soáng vónh haèng vaø chia seû cho hoï thaàn tính cuûa Thieân Chuùa.
Chaâu AÙ coù raát nhieàu ngöôøi treû, hôn 50% daân soá döôùi tuoåi 30. Nhöõng ngöôøi treû naøy ñang say meâ hoïc hoûi khoa hoïc kyõ thuaät ñeå tìm bieát söï thaät aån chöùa trong thieân nhieân, con ngöôøi cuõng nhö xaõ hoäi. Nhöng hình nhö Giaùo hoäi Coâng giaùo, qua trình ñoä hoïc vaán cuûa caùc baäc chöùc saéc, vaø thaùi ñoä ít daán thaân cuûa hoï trong lónh vöïc khoa hoïc kyõ thuaät, chöa thuyeát phuïc ñöôïc ngöôøi treû hieåu raèng Ñöùc Gieâsu chính laø con ñöôøng daãn tôùi söï thaät vaø söï soáng, laø nguoàn cuûa söï khoân ngoan vaø Ngöôøi saün saøng khai môû taâm trí ñeå con ngöôøi hieåu bieát nhöõng söï thaät maàu nhieäm aån chöùa trong con ngöôøi vaø vaïn vaät. Hôn nöõa, nhöõng ngöôøi treû naøy cuõng ñang chaïy theo caùi ñeïp qua söï say meâ cuoàng nhieät ñoái vôùi nhöõng caàu thuû, dieãn vieân, ngöôøi maãu, vaên ngheä só, vôùi thôøi trang, aâm nhaïc... Nhöng hình nhö Giaùo hoäi Coâng giaùo laïi chöa giôùi thieäu cho hoï moät Thieân Chuùa laø chuû cuûa caùi ñeïp maø laïi hoâ haøo hoï haõy xoaù boû thaàn töôïng, soáng ñôn giaûn, ngheøo khoù vaø queân giôùi thieäu cho hoï moät Ñöùc Gieâsu hoaø mình vaøo ñaùm ñoâng daân chuùng, aên uoáng vôùi nhöõng ngöôøi thu thueá vaø toäi loãi, khaùm phaù ra caùi ñeïp trong töøng nhaùnh coû, boâng hoa cuûa ñoàng noäi cuõng nhö giôùi thieäu tinh thaàn ngheøo khoù thaät söï laø gì.
Muoán xuaát phaùt laïi töø Ñöùc Kitoâ tröôùc heát caàn trôû laïi vôùi Ngöôøi
5. Trôû laïi vôùi Ñöùc Kitoâ laø chuùng ta tìm laïi caûm nghieäm soáng ñoäng cuûa caùc toâng ñoà veà Ñöùc Gieâsu Phuïc Sinh nhö laø taâm ñieåm cho moïi hoaït ñoäng vaø suy tö cuûa mình. Ñöùc Gieâsu khoâng phaûi laø moät môù thoâng tin maø ta ñaõ thu thaäp ñöôïc trong nhöõng giôø hoïc giaùo lyù hay qua nhöõng baøi giaûng, baøi kinh nhöng laø moät con ngöôøi ñang soáng giöõa chuùng ta vaø soáng trong ta ñeå coù moái töông quan maät thieát vôùi Ngöôøi. Ñeå hieåu troïn veïn veà moät con ngöôøi ñang soáng, ta khoâng phaûi chæ caàn thoâng tin maø coøn phaûi gaëp gôõ, tieáp xuùc, yeâu thöông vaø neáu caàn, coù theå hoaø nhaäp thaønh moät trong nhau "ñeå toâi soáng khoâng coøn phaûi laø toâi maø laø Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi" (x. Gl 2,20).
Soáng trong moät ñaát nöôùc coù nhieàu tính caùch ñoái nghòch vöøa tìm toøi khoa hoïc vaø coi troïng kyõ thuaät, vöøa chaïy theo nhöõng buøa pheùp vôùi nhöõng taùc ñoäng cuûa quyû ma ta caàn phaûi trôû laïi vôùi Ñöùc Kitoâ vaø hoaø nhaäp thaønh moät vôùi Ngöôøi ñeå Ngöôøi chuyeån thoâng quyeàn naêng laøm chöùng cho Tin Möøng qua caùc daáu laï nhö chöõa laønh beänh taät, xua tröø ma quyû, noùi ñöôïc thöù ngoân ngöõ môùi laï cuûa tình thöông maø Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy trong loøng ta (x. Mc 16,16-20). Ñoù cuõng laø moät trong nhöõng chìa khoaù thaønh coâng cuûa anh em Giaùo hoäi Nguõ Tuaàn khi hoï gaén boù vôùi Ñöùc Kitoâ vaø thôû ñöôïc Thaàn Khí cuûa Ngöôøi.
Soáng trong moät chaâu luïc vôùi nhieàu daân toäc coù caùc neàn vaên hoaù vaø toân giaùo khaùc nhau, ta caàn trôû laïi vôùi Ñöùc Kitoâ ñeå thaáy Ngöôøi khoâng phaûi laø cuûa rieâng Kitoâ giaùo nhöng laø Ñaáng Cöùu Ñoä cuûa toaøn theå nhaân loaïi vaø vuõ truï. Cha treân trôøi muoán cöùu ñoä taát caû con caùi mình neân ñaõ ban Ngöôøi Con Moät cho chuùng ta vaø Chuùa Thaùnh Thaàn vaãn ñang chuaån bò cho vieäc Ñöùc Kitoâ ñeán vôùi moïi ngöôøi cuõng nhö khoâng ngöøng noùi trong caùc toân giaùo (x. Tuyeân ngoân cuûa CÑ. Vat. II, Nostra aetate, soá 1; Giaùo hoäi taïi chaâu AÙ, soá 15,18). Hoïc laïi thaùi ñoä khoan dung cuûa Ñöùc Kitoâ, ta seõ bieát phaân bieät nhöõng hình thöùc meâ tín dò ñoan ñoàng thôøi bieát ñaùnh giaù ñuùng caùc nghi thöùc phuïng vuï, lôøi kinh vaø caùch soáng cuûa nhöõng ngöôøi khoâng cuøng toân giaùo vôùi mình, thaäm chí ngay trong vieäc tröø ma dieät quyû cuûa hoï (x. Mc 9,39-40).
Trôû laïi vôùi Ñöùc Kitoâ ta seõ khaùm phaù ra maàu nhieäm Nhaäp Theå luoân gaén lieàn vôùi maàu nhieäm Nhaäp Theá ñeå can ñaûm daán thaân vaøo xaõ hoäi traàn theá hoâm nay. Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa ñaõ trôû thaønh Ñöùc Gieâsu Nazareth, ñaõ ñi vaøo doøng lòch söû con ngöôøi, ñaõ ñoùn nhaän nhöõng yeáu toá cuûa vuõ truï vaät chaát qua thaân xaùc cuûa mình. Ngöôøi ñaõ ñöa tính caùch tuyeät ñoái, vónh haèng, thaùnh thieän, voâ cuøng cuûa Thieân Chuùa vaøo trong caùi töông ñoái, nhaát thôøi, toäi luî, höõu haïn cuûa con ngöôøi vaø vuõ truï ñeå töø nay taát caû ñeàu ñöôïc bieán ñoåi vaø thaàn hoaù. Töø ñaáy, moãi con ngöôøi ñeàu coù giaù trò voâ song duø hoï giaø nua, taøn taät, xaáu xa ñeán ñaâu chaêng nöõa. Töø ñaáy, moãi coâng vieäc ñeàu coù giaù trò vónh haèng, ñem laïi ôn cöùu ñoä duø noù chæ keùo daøi moät vaøi giaây nhö nuï cöôøi, duø coù veû taàm thöôøng nhö caùc chaäu quaàn aùo ta giaët moãi ngaøy, duø coù veû nhô baån nhö laøm veä sinh, röûa maët, ñaùnh raêng moãi böõa.
Trôû laïi vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñeå thaáy raèng qua vieäc Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa trôû thaønh con ngöôøi, thì con ngöôøi trôû thaønh con ñöôøng cuûa Thieân Chuùa vaø cuõng laø con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi ñeå taäp trung moïi coá gaéng lo cho haøng tyû con ngöôøi trong vuøng ñaát chaâu AÙ, nhaát laø nhöõng con ngöôøi ngheøo khoå, yeáu keùm, bò boùc loät vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi, nhö Ñöùc Gieâsu ñaõ taát baät töø saùng sôùm ñeán toái mòt ñeå rao giaûng Tin Möøng, chöõa laønh beänh nhaân, xua tröø ma quyû cho con ngöôøi.
Lôøi daïy cuûa Ñöùc Gieâsu: "Con ngöôøi laøm chuû ngaøy Sabbat" nhö môøi goïi caùc ngöôøi coù traùch nhieäm xaây döïng cô sôû vaät chaát trôû veà vôùi tinh thaàn ngheøo khoù thaät söï cuûa Ngöôøi. Nhöõng ngoâi nhaø thôø ñoà soä, nhöõng tu vieän to lôùn vôùi caùch baøy trí sang troïng, söøng söõng giöõa caùc tuùp leàu tranh raùch naùt, maùi toân han ræ, coáng nöôùc thaûi loä thieân trôû thaønh nhöõng phaùo ñaøi kieân coá khieán ngöôøi ta ngaïi nguøng khoâng daùm tìm gaëp Ñöùc Kitoâ ôû ñoù. Nhöõng buoåi leã phuïng vuï daøi leâ theâ, vôùi haøng chuïc ngaøn tín höõu tham döï, ngoài boù goái baát ñoäng hay ñöùng chaät nhö neâm coái giöõa trôøi naéng chan chan hay möa phuøn gioù baác ñeå ñoùn tieáp moät vò chöùc saéc quan troïng naøo ñoù, coù theå laøm cho ngöôøi chöa tin ñaïo caûm thaáy sôï haõi trong caùch dieãn taû loøng suøng kính, toân thôø. Nhöõng cuoäc haønh höông vôùi vaøi traêm ngaøn ngöôøi trong caùc ñaïi hoäi Thaùnh Theå, hay Ñöùc Meï La Vang, Loä Ñöùc, Taø Pao, trong ñoù moãi ngöôøi ôû xa tieâu haøng trieäu ñoàng, ngöôøi ôû gaàn toán vaøi chuïc ngaøn cho vieäc ñi laïi aên ôû vaø neáu tính toång coäng coù theå leân tôùi haøng chuïc tyû, haøng traêm tyû ñoàng, trong khi hoïc sinh vaãn coøn thieáu lôùp, thieáu tröôøng, trong khi nhieàu beänh nhaân chöa caàm ñöôïc baùt chaùo giuùp ñôõ nhö anh em Phaät giaùo Hoaø Haûo ôû Long Xuyeân thì coù khi ta phaûi nhìn laïi caùch thöùc baøy toû loøng ñaïo cuûa chuùng ta ñoái vôùi Chuùa vaø Ñöùc Meï cho aâm thaàm, khieâm toán hôn chaêng?
Lôøi keát
Coù leõ coøn raát nhieàu ñieàu, nhieàu vieäc trong neáp soáng ñaïo cuûa ngöôøi tín höõu ôû Vieät Nam cuõng nhö ôû chaâu AÙ caàn ñöôïc nhaän ñònh vaø söûa ñoåi laïi döôùi aùnh saùng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñeå bieåu loä ñöôïc söï thaät, söï soáng vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi cho caùc daân toäc ñang soáng quanh mình. Chuùng ta hy voïng seõ coù nhieàu ngöôøi tìm ñeán vôùi Ñöùc Kitoâ khoâng phaûi chæ qua nhöõng nghi leã trang troïng, vieäc baùc aùi töø thieän cuûa ngöôøi tín höõu nhöng hoï gaëp ñöôïc nguoàn cuûa tình yeâu, cuûa chaân thieän myõ laø chính Ñöùc Kitoâ khi caùc Kitoâ höõu tìm veà vôùi Ngöôøi vaø xuaát phaùt laïi töø Ngöôøi.
II. Toâi ñaõ gaëp Ñöùc Kitoâ nhö theá naøo trong ñôøi toâi?
- Truyeän keå veà Ñöùc Gieâsu qua söù ñieäp loaøi hoa
Söù ñieäp loaøi hoa laø teân cuoán saùch nhoû, daøy 48 trang. Moãi trang chæ coù vaøi chuïc doøng keå veà nhöõng boâng hoa vaø söù ñieäp cuûa chuùng göûi cho con ngöôøi. Nhöng ñoái vôùi rieâng toâi, taäp saùch coøn aån giaáu caâu chuyeän veà tình yeâu vaø quyeàn naêng maø Ñöùc Gieâsu muoán chia seû moãi khi toâi gaëp thöû thaùch trong ñôøi.
Vaøo thaùng 8 naêm 1990, Ñöùc Toång Giaùm muïc Phaoloâ Nguyeãn Vaên Bình baûo toâi phaûi laøm caùi gì cho giôùi treû. Toâi höùa vôùi ngaøi seõ vieát moät taäp saùch nhoû veà caùc loaøi hoa. Thaùng Gieâng naêm 1993, cuoán saùch ra maét laàn ñaàu tieân vaø ñöôïc caùc baïn treû noàng nhieät ñoùn nhaän. 15,000 cuoán baùn heát ngay trong thaùng vaø tieáp tuïc in theâm 20,000 cuoán trong laàn taùi baûn I. Ñöùc Toång Phaoloâ raát vui vaø ngaøi ñaõ vieát thö xin Sôû Vaên hoaù Thoâng tin TP.HCM cho pheùp taùi baûn laàn II. Tuy nhieân, duø Ñöùc Toång Phaoloâ ñaõ vieát thö ñeán laàn thöù ba ñeå xin pheùp taùi baûn nhöng Sôû Vaên hoaù Thoâng tin ñaõ khoâng traû lôøi.. Maõi sau naøy toâi môùi hieåu, do baøi vieát veà loaøi hoa baát töû neân taäp saùch ñaõ bò lieät vaøo loaïi saùch caám.
Heø naêm 1993, toâi gaëp baø Tieán só Nguyeãn Thò Laâu, giaûng vieân Ñaïi hoïc Y Döôïc TP.HCM. Baø môøi toâi ñeán gaëp ngöôøi em reå taïi moät caên bieät thöï ôû ñöôøng Tuù Xöông. OÂng bò teâ lieät vaø ñi laïi raát khoù khaên. Chuùng toâi ngoài noùi chuyeän vôùi nhau khoaûng 1 giôø. Tröôùc khi ra veà, oâng tha thieát môøi toâi trôû laïi vaøo 9 giôø saùng hoâm sau, duø 15 giôø chieàu oâng phaûi ñaùp maùy bay sang Canada. Hoâm ñoù laø ngaøy 12-6-1994.
Toâi trôû laïi thaêm oâng cuøng vôùi baø Laâu, daønh 15 phuùt ñeå xoa boùp caùnh tay oâng vaø xin pheùp ñöôïc caàu nguyeän cho oâng. Sau vaøi lôøi kinh toâi noùi vôùi oâng:
- Xin oâng giô tay leân.
- OÂng ngaïc nhieân nhìn toâi vaø noùi: Caùnh tay toâi ñaõ cheát töø 4 naêm nay roài. Toâi ñaõ ñi chöõa ôû haàu heát caùc nöôùc XHCN vaø thaäm chí ôû vaøi nöôùc tö baûn, nhöng caùc baùc só ñeàu baûo caùnh tay toâi cheát roài.
- Toâi vaãn tha thieát xin oâng giô caùnh tay leân.
Boãng nhieân, oâng giô caùnh tay leân khoûi ñaàu vaø laøm ñi laøm laïi maáy laàn, ñoâi maét môû to vì ngaïc nhieân pha laãn vui söôùng. Roài oâng hoûi toâi:
- Toâi coù theå laøm gì cho linh muïc?
- Thöa baùc, toâi ñeán ñaây chæ ñeå caàu nguyeän cho baùc vaø khoâng xin gì caû.
OÂng quay sang hoûi baø Laâu:
- Toâi coù theå giuùp gì cho linh muïc naøy?
Baø Laâu noùi vôùi oâng raèng toâi phaûi lo in caùc saùch cho toaø toång giaùm muïc TP.HCM vaø töø maáy naêm nay khoâng ñöôïc pheùp in cuoán saùch naøo, ngay caû vieäc taùi baûn cuoán Söù ñieäp Loaøi hoa.
- Chò coù cuoán saùch ñoù ôû ñaây khoâng? OÂng hoûi.
- Baø Laâu vaãn giöõ cuoán saùch nhoû cuûa toâi trong ví neân laáy ra ñöa cho oâng xem. OÂng laät qua laät laïi maáy trang, roài böôùc tôùi baøn laøm vieäc, caàm laáy ñieän thoaïi vaø goïi ñeán vaøi nôi. Ít phuùt sau oâng noùi vôùi toâi:
- Xin linh muïc cöù yeân taâm. Chöøng moät thaùng nöõa khi ôû Canada veà, toâi hy voïng linh muïc ñaõ coù pheùp in caùc saùch nhö theá naøy.
Quaû thaät, hôn moät thaùng sau taát caû 30 cuoán saùch trong keá hoaïch in aán naêm 1994 cuûa Toaø Toång Giaùm muïc ñaõ ñöôïc caáp giaáy pheùp xuaát baûn, trong ñoù cuoán Söù ñieäp Loaøi hoa ñöôïc taùi baûn vôùi soá löôïng 20,000 cuoán vaø 10,000 cuoán song ngöõ Anh-Vieät (GP soá 18-11/CXB, caáp ngaøy 16-01-1995).
Vôùi söï can thieäp naøy, taäp saùch khoâng coøn bò lieät vaøo loaïi saùch caám vaø ñöôïc pheùp taùi baûn nhieàu laàn sau ñoù. Chæ rieâng Toaø Toång Giaùm muïc ñaõ taùi baûn tôùi 5 laàn vaø soá löôïng ñaït 145,000 cuoán, khoâng keå soá saùch in laäu cuûa caùc nôi khaùc. Naêm 2006, Ñöùc cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nhôn, giaùo phaän Ñaø Laït, xöù sôû cuûa loaøi hoa ñaõ nhôø anh Nguyeãn Ngoïc Hieäp laøm cho toâi baêng hình Söù ñieäp Loaøi hoa vôùi gioïng ñoïc Anh-Vieät cuûa caùc nhaân vieân ñaøi Chaân lyù AÙ Chaâu (Veritas in Asia - Philipphines) ñeå caùc baïn treû vöøa coù nhöõng hình aûnh soáng ñoäng cuûa caùc loaøi hoa ñeïp, vöøa nghe ñöôïc söù ñieäp maø Ñöùc Gieâsu muoán chuyeån ñeán qua ñaøn em thuï taïo cuûa Ngöôøi. Ñaây laø quaø taëng quyù giaù maø toâi khoâng bao giôø ngôø tôùi trong hoaøn caûnh khoù khaên hieän nay.
Taùc ñoäng cuûa Ñöùc Gieâsu ñoái vôùi taäp saùch nhoû beù naøy nhö muoán thoâi thuùc toâi loan baùo söù ñieäp cuûa Ngöôøi khoâng phaûi chæ treân nhöõng loaøi hoa maø coøn trong cuoäc ñôøi cuûa moãi ngöôøi ñang soáng quanh toâi. Chính nhôø lôøi yeâu thöông vaø quyeàn naêng Ngöôøi ñaõ taïo thaønh ta, cöùu ñoä ta, thì cuõng nhôø lôøi aáy, Ngöôøi seõ cho ta ñöôïc tham döï vaøo thaàn tính cuûa Ngöôøi ñeå ta thaønh loaøi hoa ñeïp trong caùnh ñoàng traàn theá hoâm nay.
III. Baïn nghó gì veà nhöõng ngöôøi theo caùc toân giaùo khaùc trong nöôùc baïn?
- Nieàm Vui cuûa söï lieân ñôùi
Nöôùc toâi coù 6 toân giaùo chính laø Phaät giaùo, Coâng giaùo, Phaät giaùo Hoaø Haûo, Cao Ñaøi, caùc heä phaùi Tin Laønh vaø Hoài giaùo. Ngoaøi ra, raát nhieàu ngöôøi theo ñaïo oâng baø thôø cuùng toå tieân vaø cuõng coù nhieàu ngöôøi voâ thaàn keå töø khi ngöôøi coäng saûn laõnh ñaïo cuoäc chieán vaø naém chính quyeàn ôû mieàn Baéc vaøo naêm 1954 vaø mieàn Nam 1975 ñeán nay. Phaät giaùo coù khoaûng gaàn 10 trieäu ngöôøi treân toång soá 84 trieäu daân, chieám khoaûng 12% daân soá. Ngöôøi Coâng giaùo chuùng toâi coù gaàn 6 trieäu ngöôøi, chieám khoaûng 7% daân soá. Trong doøng lòch söû daân toäc, caùc theá löïc ngoaïi xaâm suoát gaàn 12 theá kyû ñaõ duøng chính saùch chia ñeå trò tìm moïi caùch chia reõ ñoàng baøo caùc toân giaùo vì sôï hoï hôïp nhaát thaønh moät löïc löôïng choáng ñoái chính quyeàn, khieán cho ñoàng baøo theo caùc toân giaùo coù caùi nhìn khoâng maáy thieän caûm veà nhau vaø haàu nhö raát ít khi coäng taùc vôùi nhau trong hoaït ñoäng töø thieän, baùc aùi xaõ hoäi.
Theo lôøi daïy cuûa Coâng ñoàng Vatican II, nhieàu vò muïc töû Coâng giaùo ôû nöôùc toâi trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ tìm caùch ñoái thoaïi vaø coäng taùc vôùi caùc anh em toân giaùo baïn, nhaát laø trong lónh vöïc cöùu trôï nhöõng naïn nhaân thieân tai, giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo khoå yeáu keùm trong xaõ hoäi. Khi cuøng laøm vieäc beân nhau, chuùng toâi chaúng coøn ñeå yù ñeán nhöõng khaùc bieät veà maøu aùo, veà quan ñieåm toân giaùo hay chính trò cuûa nhau maø chæ coøn chaêm chuù nhìn vaøo nhöõng con ngöôøi khoán khoå ñeå nhaän ra raèng taát caû ñeàu laø anh em trong ñaïi gia ñình nhaân loaïi.
Uyû Ban Baùc aùi Xaõ hoäi thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam chuùng toâi haèng naêm thöôøng toå chöùc caùc khoaù ñaøo taïo caùc nhaân vieân xaõ hoäi ñeå phuïc vuï nhöõng ngöôøi khuyeát taät, vaø chuùng toâi göûi giaáy môøi tôùi caùc vò taêng ni Phaät giaùo ñeå ñaøo taïo cho hoï veà lónh vöïc naøy. Chuùng toâi ñeán thaêm caùc cô sôû khuyeát taät cuûa caùc anh em Phaät giaùo, cuøng trao ñoåi kinh nghieäm saên soùc nhöõng ngöôøi khuyeát taät, cuøng vui chôi vaø aên uoáng chung vôùi hoï trong khoaù hoïc. Söï coäng taùc naøy giuùp chuùng toâi khaùm phaù ra raèng chuùng toâi ñang cuøng ñi chung vôùi nhau treân con ñöôøng söï thaät vaø söï soáng duø moãi beân chuùng toâi goïi con ñöôøng aáy baèng nhöõng teân khaùc nhau. Roài neáu chuùng toâi cöù tieáp tuïc tieán böôùc theo con ñöôøng naøy vôùi loøng khoan dung thì cuoái cuøng taát caû chuùng toâi cuõng seõ gaëp ñöôïc Ñöùc Kitoâ vì Ngöôøi chính laø ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng.
Baïn haõy nhìn nuï cöôøi raïng rôõ cuûa Thöôïng toaï Thích Thieän Chieáu, truï trì chuøa Kyø Quang II, Giaùm ñoác moät trung taâm treû khuyeát taät cuûa ñoàng baøo Phaät giaùo khi trao cho chuùng toâi Chuoãi Boà Ñeà vaø ñeo leân mình traøn Chuoãi Maân Coâi. Nuï cöôøi aáy nhö khuyeán khích chuùng toâi caàn phaûi coäng taùc vôùi nhau nhieàu hôn nöõa ñeå nieàm vui lan toaû cho taát caû moïi ngöôøi.
IV. Trong neàn vaên hoaù daân toäc, nhöõng taäp tuïc vaø truyeàn thoáng naøo dieãn taû Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu?
- Söï hieän dieän cuûa ngöôøi ñaõ khuaát
Trong neàn vaên hoaù cuûa daân toäc Vieät Nam cuõng nhö cuûa caùc nöôùc chaâu AÙ, nhieàu phong tuïc ñoái vôùi ngöôøi ñaõ khuaát laø dòp ñeå chuùng ta suy nghó veà caùch dieãn taû Tin Möøng cuûa Ñöùc Gieâsu.
Neáu baïn ñeán thaêm moät gia ñình Vieät Nam, baïn seõ thaáy ngay baøn thôø gia tieân thöôøng ñöôïc ñaët ôû gian chính cuûa ngoâi nhaø hay ôû moät nôi trang troïng trong nhöõng caên hoä chaät heïp ôû thaønh phoá. Treân ñoù ngöôøi ta baøy ra nhöõng baøi vò cuûa cha meï, oâng baø hay toå tieân töø naêm ñôøi trôû xuoáng. Söï hieän dieän linh thieâng cuûa ngöôøi ñaõ khuaát nhö nhaéc baûo con chaùu phaûi soáng toát ñeïp, xöùng ñaùng vôùi loøng tin töôûng vaø uyû thaùc cuûa caùc ngaøi. Neáu ngöôøi ñaõ khuaát môùi qua ñôøi töø moät ñeán ba naêm thì ngoaøi baûng teân, ngöôøi ta coøn baøy theâm hình aûnh ñeå söï töôûng nhôù gaàn guõi vaø maät thieát hôn. Trong nhöõng ngaøy gioã, Teát, ngöôøi soáng seõ thaép höông, chöng hoa, ñeøn, vaø laøm maâm coã ñeå cuøng chia seû vôùi ngöôøi cheát. Ngöôøi ta coù theå keùo maøn che baøn thôø, chôø cho caây nhang taøn ñeå cho ngöôøi cheát thoâng thaû höôûng duøng roài môùi laáy maâm coã xuoáng chia cho con chaùu.
Neáu baïn ñi treân ñöôøng tröôøng, nhaát laø ôû nhöõng ñoaïn nguy hieåm ñaõ töøng xaûy ra tai naïn cheát ngöôøi, seõ thaáy nhöõng trang thôø laø nhöõng nhaø nhoû baèng goã hay baèng xi-maêng do ngöôøi thaân hay do daân chuùng ñòa phöông ñaët leân ñeå töôûng nhôù ngöôøi ñaõ khuaát. Vaøo nhöõng ngaøy gioã, Teát, hay vaøo baát cöù ngaøy naøo, ngöôøi ta cuõng coù theå caém moät vaøi neùn höông, ñaët vaøo moät vaøi traùi caây ñeå töôûng nhôù ngöôøi xaáu soá. Vieäc töôûng nhôù naøy khoâng phaûi chæ theå hieän trong dòp leã Vu Lan, vaøo ngaøy raèm thaùng baûy maø chuùng ta gaëp thaáy ôû haàu heát caùc nöôùc theo aûnh höôûng cuûa Phaät giaùo.
Söï hieän dieän cuûa ngöôøi cheát coøn theå hieän qua vieäc löu giöõ tro taøn sau khi hoaû taùng ngay taïi gia ñình trong moät thôøi gian naøo ñoù nhö ñeå ngöôøi cheát vaø ngöôøi soáng coù thôøi gian hieäp thoâng vôùi nhau tröôùc khi göûi huõ coát ngöôøi thaân vaøo ngoâi chuøa hay thaùnh ñöôøng naøo ñoù. Xaùc thaân con ngöôøi ñaõ töøng gaén boù vôùi linh hoàn neân luoân luoân laø vaät linh thieâng maø baát cöù ai cuõng phaûi toân troïng, duø trong thôøi ñaïi toân suøng khoa hoïc kyõ thuaät nhö hieän nay. Coù nhöõng baø meï bò hö thai nhöng vaãn coá gaéng xin choân caát baøo thai vôùi ñaày ñuû nghi leã vaø cuõng laäp baøn thôø töôûng nhôù nhö moät ngöôøi troïn veïn.
Nhöõng taäp tuïc töôûng nhôù ngöôøi ñaõ khuaát treân ñaây chuaån bò cho ñoàng baøo chuùng toâi caûm nghieäm ñöôïc tình thöông cuûa Thieân Chuùa vaø tieáp nhaän Tin Möøng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Thaät vaäy, Thieân Chuùa laø Ñaáng haèng soáng ñaõ ban söï soáng cho moïi ngöôøi, neân taát caû chuùng ta, duø ñaõ cheát hay ñang soáng, vaãn luoân hieän dieän trong Chuùa. Söï hieän dieän cuûa oâng baø toå tieân nhö nhaéc nhôû chuùng ta veà nguoàn soáng laø chính Thieân Chuùa ñeå chuùng ta soáng xöùng ñaùng vôùi Ngaøi vaø toát ñeïp vôùi nhau. Hôn nöõa, moät khi tin Ñöùc Gieâsu laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng (x. Ga 11,25), laø thaåm phaùn cuûa ngöôøi soáng vaø keû cheát, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå chuyeån caàu cho nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát, nhaát laø nhöõng ngöôøi khoâng coøn ngöôøi thaân töôûng nhôù ñeán mình. Cuoái cuøng, "Ñöùc Gieâsu hoâm qua, hoâm nay vaø maõi maõi vaãn laø moät" luoân môøi goïi ta toân troïng söï soáng cuûa baát cöù con ngöôøi naøo, duø ñoù chæ laø baøo thai beù nhoû hay ngöôøi giaø beänh taät khoâng coøn laøm ñöôïc baát cöù vieäc gì.
Nhieàu taäp tuïc töông töï trong neàn vaên hoaù daân toäc cuõng ñang môøi goïi chuùng ta suy nghó vaø khaùm phaù laïi döôùi aùnh saùng Tin Möøng.
LM Antoân Nguyeãn Ngoïc Sôn