Giaùo Hoäi AÙ Chaâu Ngaøy Nay
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Giaùo Hoäi AÙ Chaâu Ngaøy Nay.
Hieän Traïng, Ñòa lyù vaø Daân soá.
Ñaïi luïc Chaâu AÙ traûi daøi töø caùc nöôùc vuøng Taây AÙ vaø vuøng vònh cho tôùi caùc nöôùc vuøng Ñoâng AÙ. Phía nam goàm Nam AÙ, Ñoâng Nam Chaâu AÙ vaø Ñoâng AÙ. Phía Baéc, goàm caùc quoác gia Coäng Hoaø Trung AÙ vaø Phía Ñoâng baéc coù Siberia vaø Mongolia. Taïi vuøng ñaát roäng lôùn naøy, nhöõng khoaûng caùch thaät xa vôøi bò caùch ñoaïn bôûi nhieàu saéc daân, toân giaùo vaø vaên hoaù.
Ba phaàn tö daân soá theá giôùi naèm taïi Chaâu AÙ, trong ñoù, giôùi treû chieám con soá ñaùng keå. Vôùi tyû leä naøy, AÙ Chaâu raát giaøu maïnh veà nhaân löïc vaø tieàm naêng con ngöôøi.
ÔÛ AÙ chaâu, nhöõng töông phaûn veà toå chöùc xaõ hoäi, ñôøi soáng chính trò, hình thöùc kinh teá vaø möùc soáng, ñang ñeán moät möùc ñoä ngang nhau trong caùc quoác gia cuûa AÙ Chaâu vaø giöõa caùc quoác gia vôùi nhau. Moïi ñaùp öùng ñeàu höôùng tôùi muïc ñích: nôi ñaâu coù söï soáng con ngöôøi, ôû ñoù coù söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi döôùi nhieàu hình thöùc vaø tìm caùch ñaåy maïnh söï hieän dieän ñoù ñeå ñaùp laïi söù maïng loan truyeàn Tin Möøng söï soáng.
Toân giaùo, Vaên hoaù, vaø caùc neàn Vaên minh coå xöa.
AÙ Chaâu laø noâi cuûa caùc toân giaùo lôùn treân theá giôùi nhö AÁn Giaùo, Phaät Giaùo, Do thaùi Giaùo, vaø Hoài Giaùo. Noù cuõng laø nôi sinh cuûa caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhö Laõo Giaùo, Khoång Giaùo, Baùi Hoaû Giaùo, Sic Giaùo, ñaïo Shinto, v.v... Haàu heát mang ñaëc tính cöùu ñoä vaø trình baøy veà Ñaáng Tuyeät Ñoái, vuõ truï, con ngöôøi vaø söï sinh toàn cuûa noù cuõng nhö söï döõ vaø nhöõng phöông caùch giaûi phoùng. Chính trong boái caûnh toân giaùo naøy maø Giaùo Hoäi taïi Chaâu AÙ soáng vaø laøm chöùng cho Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Söï phaân tích nhöõng thöïc taïi AÙ Chaâu khoâng theå hoaøn chænh neáu khoâng ñeà caäp ñeán caùi maø ngaøy nay goïi laø Toân Giaùo Chính hay Toân Giaùo Truyeàn Thoáng. Xuyeân suoát AÙ Chaâu coù haøng trieäu ngöôøi theo Toân Giaùo Truyeàn Thoáng hoaëc caùc Toân Giaùo lôùn khaùc. Moät soá ñoùn nhaän ñöùc tin Kitoâ Giaùo.
Caùc toân giaùo taïi AÙ Chaâu ñaõ hình thaønh cuoäc soáng vaø vaên hoaù cuûa daân toäc AÙ Chaâu haøng thieân nieân kyû nay vaø ngaøy nay vaãn tieáp tuïc mang laïi yù nghóa vaø ñònh höôùng cho cuoäc soáng cuûa hoï. Vôùi yù nghóa naøy, nhieàu phaûn aûnh cho raèng toân giaùo ôû AÙ Chaâu thöïc söï laø nhöõng toân giaùo soáng ñoäng, thaám nhaäp moïi khía caïnh cuoäc soáng cuûa caù nhaân, gia ñình vaø xaõ hoäi. Tính chaát ñaïo ñöùc saâu xa laø moät trong nhöõng ñaëc tính chính yeáu cuûa daân toäc AÙ Chaâu, ñöôïc dieãn taû baèng nhieàu caùch trong ñôøi soáng gia ñình vaø xaõ hoäi taïi nhöõng thôøi ñieåm quan troïng qua nghi thöùc giai ñoaïn nhö sinh, cöôùi vaø töû. Nhöõng thôøi ñieåm nhö vaäy ñöôïc gaén lieàn vôùi kinh nguyeän, nghi leã, hy sinh, baøi ñoïc Kinh Thaùnh, chay tònh, haønh höông vaø boá thí. Nhöõng yeáu toá tích cöïc cuûa toân giaùo ôû AÙ Chaâu naøy ñaõ daãn ñöa con ngöôøi tôùi söù ñieäp cöùu roãi cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Nhöõng Caù bieät vaø Hieän Traïng
Kinh teá-xaõ hoäi
Coù nhieàu khaùc bieät töông phaûn veà daân toäc, vaên hoaù, hoaøn caûnh vaø tình tieát cuûa cuoäc soáng giöõa quoác gia naøy vôùi quoác gia kia, vaø ngay caû trong chính caùc quoác gia.
Taïi AÙ Chaâu, tuy moät vaøi quoác gia coù nhöõng phaùt trieån veà kinh teá ñaùng keå, caùi ngheøo baát nhaân vaø ñaùnh maát giaù trò, cuøng vôùi nhöõng baát bình ñaúng ôû nhieàu nôi, coù leõ laø moät trong nhöõng hieän töôïng buoàn thaûm vaø roõ raøng nhaát cuûa luïc ñòa naøy. Maëc daàu caùi ngheøo ngaøy nay ñoâi khi coù theå ñaõ baét nguoàn töø haøng theá kyû tröôùc, ngay caû ñeán thieân nieân kyû, nhöng nhöõng baát coâng vaø caùc teä naïn khaùc döôøng nhö vaãn keùo daøi tình huoáng naøy. Moät vaøi phaûn öùng ñeà nghò nhö sau: Söï phaân phoái taøi nguyeân baát coâng, cô hoäi khoâng ñoàng ñeàu, khoâng muoán thöïc hieän caûi caùch ñaát ñai, phong traøo thieáu vaên hoaù, taäp trung cuûa caûi trong tay moät soá ngöôøi, chuû nghóa xaõ hoäi quoác gia khoâng theå traùnh khoûi tham nhuõng, laõng phí kinh teá vaø ñieàu haønh keùm coûi.
Maëc duø moät vaøi quoác gia cuûa Chaâu AÙ coù tieán boä vaø phaùt trieån kinh teá raát nhanh, nhöng caùi ngheøo vaãn laø soá phaän cuûa toaøn theå daân chuùng. Moät vaøi quoác gia taïi Chaâu AÙ naèm trong caùi bieán chuyeån thaät nöïc cöôøi: möùc soáng thì taêng cao trong khi giaù trò vaên hoaù laïi daàn daàn bò soùi moøn, daãn ñeán chuû nghóa vò kyû vaø phaù ñoå töông quan gia ñình vaø xaõ hoäi.
Kyõ ngheä hoaù vaø ñoâ thò hoaù cuõng khaù noåi baät trong tình traïng naøy. Kyõ ngheä hoaù toác ñoä, thieáu caûi caùch ñaát ñai, giaûm daàn nhöõng trieån voïng sinh keá ôû vuøng ngoaïi oâ, haáp daãn cuûa thaønh phoá lôùn vaø nhöõng nguyeân nhaân khaùc töông töï ñang thay ñoåi vieãn caûnh kinh teá vaø nhaân soá cuûa nhieàu thaønh thò AÙ Chaâu. Vieäc truïc xuaát aùp ñaûo daân vuøng ngoaïi oâ ñeå nhöôøng choã cho caùc kyõ ngheä vaø döï aùn lôùn. Chính saùch taøi chaùnh vaø kinh teá ñöùng veà phía giôùi thöôïng löu thaønh thò, boû qua quyeàn lôïi cuûa daân ngheøo. Ñoâ thò hoaù voâ keá hoaïch ñang bieán moät soá thaønh phoá cuûa AÙ Chaâu thaønh nhöõng khu oå chuoät to lôùn, nôi maø nhaân phaåm thöôøng bò ñaùnh maát.
Vaán ñeà lao ñoäng traû nôï vaø lao ñoäng treû em cuõng naèm trong hieän traïng kinh teá naøy. Nhieàu nôi ôû AÙ Chaâu coù nhöõng ñieån hình veà haøng trieäu coâng nhaân lao ñoäng ñeå traû nôï, nghóa laø nhöõng coâng nhaân bò eùp buoäc laøm vieäc coù khi caû ñôøi ñeå traû nôï quaù khöù. Lao ñoäng traû nôï ñöôïc thaáy nhieàu trong caùc kyû ngheä ñuùc gaïch, ñeõo ñaù, kyõ ngheä thuoác laù, kyõ ngheä thaûm, v.v... baát keå luaät leä quoác gia vaø quoác teá, vaø söùc eùp thöông maïi vaø chính trò, nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi tình traïng kinh teá xaõ hoäi cuûa nhieàu quoác gia ôû AÙ Chaâu vaãn khoâng thay ñoåi, vaø trong moät vaøi tröôøng hôïp, noù laïi caøng teä hôn nöõa. Hieän traïng naøy ñaõ chín muøi cho söù maïng tình yeâu vaø phuïc vuï cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi, vôùi söù ñieäp nhaân phaåm con ngöôøi khoâng ñöôïc pheùp xuùc phaïm.
Vaên hoaù
Moät soá phaûn aûnh cho raèng hieän traïng kinh teá ñang coù nhöõng haäu quaû phuï. Nhöõng daïng vaên hoaù môùi xuaát hieän do truyeàn thoâng, saùch vôû, baùo chí, aâm nhaïc, phim aûnh, vaø caùc loaïi giaûi trí khaùc. Maëc duø truyeàn thoâng coù tieàm naêng trôû thaønh söùc maïnh laâu daøi, nhieàu phaûn öùng ñöa ra raèng nhöõng gì coù veû ñang ñi vaøo thò tröôøng AÙ Chaâu, coù keát quaû traùi ngöôïc. Nhöõng hình aûnh baïo ñoäng, chuû nghóa tieâu thuï, chuû nghóa caù nhaân voâ cöông vaø chuû nghóa vaät chaát ñang ñaùnh vaøo troïng taâm caùc neàn vaên hoaù AÙ Chaâu, tích chaát ñaïo ñöùc cuûa daân chuùng, gia ñình vaø toaøn theå xaõ hoäi. Nhieàu phaûn öùng toû ra xoùt xa veà söï kieän söï thaùnh thieâng cuûa hoân nhaân, oån ñònh gia ñình, vaø caùc giaù tri truyeàn thoáng khaùc ñang bò ñe doaï bôûi tryeàn thoâng vaø kyõ ngeä giaûi trí treân luïc ñòa Chaâu AÙ. Moät hieän traïng nhö vaäy ñang ñöa ra nhöõng thaùch thöùc nghieâm troïng cho söù ñieäp cuûa Giaùo Hoäi.
Nhöõng aûnh höôûng töø beân ngoaøi Chaâu AÙ laø keát quaû cuûa vieäc di chuyeån cuûa con ngöôøi vôùi nhìeàu lyù do. Thí duï, du lòch laø moät kyõ ngheä hôïp phaùp vaø coù nhöõng giaù trò giaùo duïc vaø vaên hoaù rieâng cuûa noù. Tuy nhieân, ôû moät vaøi quoác gia, tình traïng naøy ñang coù aûnh höôûng suy ñoài veà vieãn aûnh luaân lyù vaø sinh lyù ñaùnh maát danh giaù thieáu nöõ, laïm duïng vaø maïi daâm treû em.
Töông töï, cuõng coù nhöõng phaûn aûnh raèng söï di daân trong caùc quoác gia, giöõa caùc quoác gia AÙ Chaâu, vaø ñi sang luïc ñòa khaùc cho thaáy söï gia taêng nhöõng vaán ñeà nhaân baûn vaø muïc vuï. Ngheøo ñoùi, noäi chieán, xung ñoät toân giaùo vaø yeáu toá kinh teá laø nhöõng nguyeân nhaân cuûa söï di truù. Di daân, tò naïn vaø nhöõng ngöôøi ñi tìm choã an toaøn thöôøng bò ñaåy vaøo tình traïng ñoái xöû khaéc nghieät cuõng nhö bò töôùc ñoaït kinh teá vaø luaân lyù. Nhöõng coâng nhaân ngoaïi quoác di truù thöôøng bò traû löông baát coâng vaø ñoâi khi bò baét laøm vieäc trong nhöõng ñieàu kieän thieáu nhaân baûn. Hoï thöôøng bò ñöa vaøo tình traïng nguy hieåm veà söùc khoeû vaø thöôøng ra ñi maø khoâng ñöôïc phaùp luaät baûo veä. Nhìeàu ngöôøi keâu goïi Giaùo Hoäi haõy nhaûy caûm ñeán nhöõng noãi ñau vaø thaûm kòch nhaân baûn gaây ra bôûi vieäc di truù trong vaø ngoaøi Chaâu AÙ.
Nhieàu nôi ôû AÙ Chaâu, nhöõng ngöôøi thuoäc nhöõng nhoùm toäc nhö caùc boä laïc, daân baûn xöù vaø thieåu soá saéc toäc, toân giaùo, vaên hoaù, v.v... laø naïn nhaân cuûa baát coâng vaø phaân bieät chuûng toäc. Haøng theá kyû qua, ôû moät soá quoác gia, vieäc thöïc haønh ñaúng caáp ñaõ caùch bieät moïi taàng lôùp nhaân daân, ñeå laïi moät khuûng hoaûng veà vaên hoaù, kinh teá, taâm lyù, vaø veà löông taâm xaõ hoäi. Moät vaøi phaûn aûnh cho thaáy söï quan taâm veà nhöõng vaán ñeà bò gaây neân do kyø thò choáng laïi phuï nöõ, thieáu nöõ vaø treû em. Maëc daàu nhöõng noã löïc gaàn ñaây töø nhieàu nguoàn nhaèm giaûm bôùt vaán ñeà naøy, nhöng nhöõng thaùi ñoä nhö vaäy vaãn lan traøn, aûnh höôûng ñeán cô hoäi hoïc haønh, ngheà nghieäp vaø löông laäu cho phuï nöõ. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö theá, Giaùo Hoäi, tuy raát nhoû so vôùi ñòa theá, ñöôïc nhìn nhö moät khí cuï mang söù ñieäp cöùu ñoä cuûa Ñöùc Kitoâ baèng lôøi noùi vaø vieäc laøm ñeå coù theå daãn ngöôøi ta tôùi moät söï hieåu bieát saâu xa hôn veà nhaân phaåm cuûa moãi con ngöôøi vaø vì theá ñaït ñöôïc moät neàn coâng lyù cao caû vaø haøi hoaø hôn giöõa con ngöôøi.
Coù nhöõng ñe doaï veà söï soáng vaø khuynh höôùng phaù huyû khaùc ôû AÙ Chaâu. Moät söï thieáu soùt ñang lôùn daàn veà söï toân troïng nhaân quyeàn vaø chính söï soáng con ngöôøi - phaù thai, buoân baùn ma tuyù, nghieän ngaäp ñuû loaïi, lan traøn AIDS (SIDA), toäi phaïm chính trò, duøng baïo löïc ñeå daøn xeáp nhöõng cuoäc tranh chaáp, laøm caïn taøi nguyeân thieân nhieân, khoâng quan taâm ñeán thaêng baèng sinh thaùi, khoâng coù phuïc vuï y teá cô baûn, thuyeát cô baûn döôùi nhieàu hình thöùc, v.v...
Daáu Chæ Hy Voïng ôû AÙ Chaâu
Khaép nôi taïi AÙ Chaâu ñang coù yù thöùc môùi vaø roõ raøng trong vieäc chuyeån höôùng ngöôøi AÙ Chaâu ñeå giaûi phoùng hoï thoaùt khoûi nhöõng di saûn cuûa truyeàn thoáng tieâu cöïc, teä naïn xaõ hoäi vaø nhöõng tình traïng lieân keát vôùi quaù khöù. Nhöõng neàn vaên hoaù coå truyeàn, caùc toân giaùo vaø söï khoân ngoan taäp theå taïo thaønh neàn moùng vöõng chaéc ñeå xaây döïng AÙ Chaâu töông lai.
Nhieàu quoác gia AÙ Chaâu ñang laáy laïi yù thöùc töï tin. Coù yù thöùc daàn daàn veà nhaân phaåm con ngöôøi, maëc duø moät vaøi nôi gaëp thaát baïi. Con ngöôøi ñang lôùn daàn trong söï toân troïng nhaân quyeàn vaø hoï muoán ñoøi quyeàn lôïi cuûa hoï nôi chính phuû vaø caùc cô quan quyeàn bính caáp quoác gia hay quoác teá. Söï hôïp taùc giöõa caùc mieàn ñang treân ñaø tieán trieån, ñaëc bieät vôùi nhöõng hieäp hoäi caáp luïc ñòa nhö Hieäp Hoäi Caùc Quoác Gia Ñoâng Nam AÙ (ASEAN) vaø Hieäp Hoäi Hôïp Taùc Vuøng Nam AÙ (SAARC). Nhöõng tranh chaáp giöõa caùc quoác gia caøng ngaøy caøng ñöôïc daøn xeáp baèng nhöõng cuoäc thöông löôïng hôn laø baèng xung ñoät vuõ trang. Hôïp taùc song phöông vaø ñaàu tö xuyeân quoác gia giöõa caùc nöôùc AÙ Chaâu ñang phaùt trieån. Nhöõng söï kieän naøy vaø nhöõng tröôøng hôïp töông töï ñem nhieàu hy voïng cho AÙ Chaâu, vaø do ñoù cuõng cho Giaùo Hoäi.
Nhöõng Thöïc Taïi Giaùo Hoäi ôû AÙ Chaâu
Nhieàu Giaùo Hoäi
Nhìn vaøo söï phong phuù cuûa caùc Giaùo Hoäi, ngöôøi ta co theå nhaän thaáy tình traïng Giaùo Hoäi cuûa AÙ Chaâu raát ña daïng vaø chuyeân bieät nhö nhöõng thöïc taïi traàn theá cuûa noù. Caùc Giaùo Hoäi theo nghi leã Antioch mieàn Syria, mieàn Gieârusalem vaø mieàn Maronita cuõng nhö Giaùo Hoäi nghi leã La-tinh mieàn Gieârusalem cuõng ñöôïc ñaëc bieät keå ñeán trong soá nhöõng Giaùo Hoäi ôû Taây AÙ. Cuõng coù nhöõng Giaùo Hoäi nghi leã Can-ñeâ mieàn Babylon vaø Giaùo Hoäi nghi leã Armenia. Ngaøy nay haàu heát caùc Giaùo Hoäi naøy ñang soáng giöõa caùc daân toäc vaø vaên hoaù Hoài Giaùo vaø Do-thaùi Giaùo öu theá ñeå phuïc vuï caùc tín höõu, laø nhöõng ngöôøi ñang tieáp noái söï hieän dieän cuûa Kitoâ Giaùo ñaõ coù maët trong caùc quoác gia naøy töø nhöõng theá kyû ñaàu, vaø laøm chöùng cho Ñöùc Gieâsu Kitoâ giöõa caùc toân giaùo khaùc.
Hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa hoï ñöôïc daønh cho nhöõng coâng vieäc baùc aùi vaø laøm chöùng cho Kitoâ giaùo nôi hoïc ñöôøng, beänh vieän, vaø caùc hoaït ñoäng toâng ñoà khaùc. Hoï coá gaéng ñöa ra hình aûnh cuûa moät Giaùo Hoäi ñaày tôù. Trong khi caùc Giaùo Hoäi naøy ñang hoäi nhaäp vaøo vaên hoùa Hoài Giaùo vaø ngoân ngöõ AÛ-raäp, vaø vì vaäy chuaån bò raát chu ñaùo cho vieäc ñoái thoaïi vôùi Hoài Giaùo, thì ñoàng thôøi hoï cuõng ñang ôû trong moät mieàn cuûa xung ñoät vaø bò ñe doaï bôûi thuyeát cô baûn toân giaùo.
Giaùo Hoäi Toâng truyeàn phaùt xuaát töø truyeàn thoáng Syria cuõng coù maët ôû AÁn Ñoä, chaúng haïn nhö Giaùo Hoäi Malabar vaø Giaùo Hoäi Malanka theo nghi leå Syria. Nhieàu phaûn aûnh cho thaáy raèng nhöõng Giaùo Hoäi naøy aên reã saâu trong vuøng ñaát AÁn-ñoä vaø troå sinh raát ñoâng ôn goïi linh muïc vaø tu só. Söï hieän dieän cuûa hoï raát quan troïng trong laõnh vöïc giaùo duïc, coâng taùc xaõ hoäi vaø y teá vaø truyeàn thoâng ñaïi chuùng. Soá ñoâng tín höõu cuûa nhöõng Giaùo Hoäi naøy di truù ñeán nhieàu nôi cuûa AÁn-ñoä, caùc nöôùc vuønh vònh, AÂu Chaâu, Gia-naõ-ñaïi vaø Hoa-kyø. Tuy nhieân, cuõng gaëp phaûi nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi truyeàn thoáng phuïng vuï, nghi leã, vaø caùc hoäi nghò toå chöùc.
Giaùo Hoäi La-tinh lan roäng khaép luïc ñòa qua nhieàu giai ñoaïn phaùt trieån. Phaàn ñoâng, söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi naøy tuyø thuoäc vaøo noã löïc truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc thöïc hieän trong 500 naêm vöøa qua. Hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo ñöôïc nhìn nhaän raát thaønh coâng trong suoát doøng lòch söû. Gaàn ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ thieát laäp 3 mieàn truyeàn giaùo töï trò (Sui Iuris) ôû caùc nöôùc coäng hoaø Trung AÙ: Tadjikistan, Turkmenistan and Uzbekistan. ÔÛ Siberia Giaùo Hoäi raát vui möøng khaùm phaù ra nhöõng coäng ñoàng vaãn ñang giöõ vöõng ñöùc tin raát soáng ñoäng cho duø caùc tình huoáng khoâng thuaän lôïi do cheá ñoä coäng saûn trong qua khöù ñaõ gaây ra.
Ña daïng veà moâi tröôøng soáng
Ngoaøi con soá ñoâng ñaûo, cuõng coù raát nhieàu hoaøn caûnh maø ñoøi hoûi nhöõng caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông taïi AÙ Chaâu phaûi soáng.
ÔÛ moät vaøi nôi taïi AÙ Chaâu, Giaùo Hoäi soáng ngay trong nhöõng nôi thuoäc AÁn Giaùo öu theá, gaây ra nhöõng thaùch thöùc veà trieát hoïc, thaàn hoïc vaø sö phaïm cho coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu. Trong khi ñoù, nhöõng nhaø caûi caùch AÁn giaùo thôøi ñaïi laïi laø nhöõng ngöôøi ngöôõng moä con ngöôøi Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, caùc nhaø thaàn hoïc ôû AÁn Ñoä ñaõ noã löïc ñeå trình baøy Ñöùc Gieâsu Kitoâ theo trieát lyù AÁn Ñoä vöôït troåi. Vaøi phaûn aûnh cho thaáy raèng trong tröôøng hôïp naøy hoaëc caùc tình huoáng töông töï, Giaùo Hoäi caàn ñi vaøo moät cuoäc ñoái thoaïi laønh maïnh vaø ra söùc aùp duïng caùc nguyeân taéc hoäi nhaäp vaên hoaù vaøo nhöõng noã löïc loan baùo Tin Möøng.
Ngoaïi tröø Nam Döông, söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi trong caùc nöôùc Hoài Giaùo raát laø nhoû beù; moät vaøi tröôøng hôïp, caùc coäng ñoàng phaûi chaïm traùn vôùi vieäc phaân bieät chuûng toäc vaø thaønh kieán. Moät soá coäng ñoàng thöôøng phaûi soáng trong nhöõng tình huoáng khoù khaên nôi maø chæ coù moät maãu duy nhaát truyeàn giaùo coù theå thöïc hieän ñoù laø laøm chöùng ta ñöùc tin thöôøng ngaøy vaø hoaït ñoäng baùc aùi. Taïi moät soá quoác gia, caùc phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi ñang thöïc söï bò thöû thaùch.
Taïi caùc quoác gia Phaät Giaùo, Khoång Giaùo vaø Laõo Giaùo chieám öu theá, Giaùo Hoäi ña phaàn thuoäc veà thieåu soá. Moät vaøi phaûn aûnh nhaän ñònh raèng vaøi thaäp nieân gaàn ñaây caùc coäng ñoàng ñang phaûi soáng döôùi söï haïn cheá veà töï do thôø phöôïng, hoaït ñoäng truyeàn giaùo, söï di chuyeån vaø ngay caû söï baùch haïi. Maëc duø vôùi nhöõng khoù khaên roõ raøng naøy, taïi moät vaøi quoác gia cuõng coù nhöõng daáu hieäu phaùt trieån trong coâng cuoäc truyeàn giaùo vaø phaùt trieån nhaân baûn. Trong nhieàu tröôøng hôïp, vieäc ñaáu tranh cho quyeàn lôïi cuûa giôùi coâng nhaân vaø taàng lôùp bò gaït ra ngoaøi xaõ hoäi cuõng nhö göông maãu cuûa giaùo daân trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñoùng goùp cho hình aûnh toát ñeïp cuûa Giaùo Hoäi trong xaõ hoäi.
Giaùo Hoäi taïi Philipines, Quoác Gia Coâng Giaùo öu theá duy nhaát ôû AÙ Chaâu coù moät lòch söû ñoäc ñaùo veà truyeàn giaùo vaø phaùt trieån qua nhöõng thôøi kyø khaùc nhau cuûa lòch söû 500 naêm; Söï kieän naøy dieãn ra do nhieàu aûnh höôûng vaên hoùa. Caùc bieán coá trong thaäp nieân naøy ñaõ phuïc vuï ñeå giuùp Giaùo Hoäi trong bieán chuyeån tieán ñeán vieäc canh taân. Keát quaû laø Giaùo Hoäi coù moät söï hieåu bieát saâu xa hôn veà truyeàn giaùo höôùng noäi vaø höôùng ngoaïi (ad intra and ad extra), vôùi nhöõng chieàu kích thieâng lieâng vaø xaõ hoäi. Ñaëc tính Coâng Giaùo cuûa Philippines laø moät yeáu toá quan troïng trong coâng cuoäc truyeàn baù Phuùc AÂm cuûa Giaùo Hoäi treân chaâu luïc AÙ Chaâu.
Chæ môùi gaàn ñaây caùc nöôùc Coäng Hoaø Trung AÙ, Siberia vaø Mongolia, baét ñaàu ñeå yù ñeán phaïm vi quoác teá, ñaëc bieät sau söï tan raõ cuûa Lieân Bang Soâ Vieát. Ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Hoaït ñoäng truyeàn giaùo ñaõ khôûi söï trong caùc quoác gia naøy. Moät vaøi phaûn aûnh cho thaáy raèng bieán coá Hoäi Nghò Ñaëc Bieät cho AÙ Chaâu laø moät cô hoäi ñeå coù nhieàu quan taâm hôn tôùi mieàn naøy vaø tôùi nhöõng hoaït ñoäng cho vieäc truyeàn giaùo trong caùc quoác gia naøy, nôi maø söï hieän dieän cuûa Kitoâ Giaùo raát giôùi haïn.
ÔÛ moät vaøi quoác gia Giaùo Hoäi soáng giöõa nhöõng cuoäc noäi chieán do nhöõng xung ñoät veà saéc toäc, coäng ñoàng hoaëc yù thöùc heä. Giaùo Hoäi, moät coäng ñoàng hieäp thoâng, haøi hoaø vaø hoaø giaûi, coù söù maïng truyeàn giaùo cho daân chuùng trong nhöõng hoaøn caûnh xung ñoät, chình nhöõng hoaøn caûnh naøy ñaõ cung caáp nhieàu cô hoäi cho Giaùo Hoäi ñeå rao giaûng söù ñieäp phuïc vuï söï soáng cuûa mình baèng haønh ñoäng.
Haäu quaû phe phaùi vaø caùc phong traøo toân giaùo ñang caøng ngaøy caøng coù maët vaø raát hoaït ñoäng taïi AÙ Chaâu; nhöõng söï kieän naøy ñaõ taïo ra moät tình huoáng ñaëc bieät cho Giaùo Hoäi. Nhö trong moät vaøi nôi treân theá giôùi, moät vaøi moâ hình xaõ hoäi vaø bieán chuyeån ñang laøm cho con ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi treû, baét ñaàu ñi tìm kieám yù nghóa cuoäc soáng cuûa hoï; thöôøng khi nhìn vaøo caùc ñaûng phaùi, vaø caùc phong traøo toân giaùo, hoï coù moät tröïc giaùc sung maõn, coäng ñoàng, vaø tình baèng höõu. Nhieàu phaûn aûnh cho thaáy nhu caàu lôùn lao cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñaùp öùng vôùi tình traïng naøy, ñaëc bieät trong vieäc hoài sinh traùch nhieäm muïc vuï cho nhöõng nhu caàu thieâng lieâng cuûa con ngöôøi, laøm vöõng maïnh tình baèng höõu Kitoâ giaùo vaø giaùo duïc, caàu nguyeän vaø söû duïng Kinh Thaùnh.
Hình AÛnh cuûa Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu
Trong coâng taùc loan baùo Tin Möøng, Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu yù thöùc ñöôïc hình aûnh mình coù giöõa caùc tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc vaø nhöõng ngöôøi voâ tín ngöôõng. Trong khi Giaùo Hoäi ñöôïc ca ngôïi veà nhöõng coâng taùc y teá, giaùo duïc, quaûn lyù, toå chöùc vaø nhöõng hoaït ñoäng veà phaùt trieån, thì nhöõng ngöôøi naøy thöôøng khoâng nhìn ra Giaùo Hoäi hoaøn toaøn mang tính AÙ Chaâu, khoâng chæ vì nhöõng giuùp ñôõ taøi chaùnh ñeán töø caùc nöôùc Taây Phöông, nhöng cuõng do tính Taây Phöông cuûa Giaùo Hoäi trong thaàn hoïc, kieán truùc, ngheä thuaät, v.v... vaø söï lieân keát cuûa Giaùo Hoäi vôùi lòch söû quaù khöù ôû moät vaøi nôi cuûa AÙ Chaâu.
Tröø moät vaøi tröôøng hôïp, Giaùo Hoäi taïi Chaâu AÙ ñöôïc nhìn nhö moät cô caáu giaùo só, chaúng haïn nhö trong vieäc ñieàu haønh, phuïng vuï, ñaøo taïo, v.v... Nhieàu phaûn aûnh cho thaáy raèng giaùo daân, ñaëc bieät laø phuï nöõ vaø giôùi treû raát muoán tham gia caùch tích cöïc hôn vaøo nhöõng laõnh vöïc cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông. Hoï cuõng öôùc ao tham gia nhöõng chöông trình giaùo lyù vaø thöôøng huaán ñeå coù theå thöïc hieän vai troø cuûa hoï trong vieäc truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu. Caàn phaûi ñi tìm moät söï hôïp taùc roäng raõi hôn giöõa caùc giôùi trong Giaùo Hoäi ñeå söù maïng truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi coù theå coù hieäu quaû hôn.
Söù Maïng Kitoâ Giaùo vaø caùc Toân Giaùo AÙ Chaâu
Ngoaïi tröø tröôøng hôïp cuûa Ricci vaø Valignano ôû Trung Hoa vaø Nhaät Baûn, vaø De Nobili vaø Beschi ôû AÁn Ñoä, caùch thöùc truyeàn giaùo cuûa Kitoâ giaùo Taây Phöông ñoái vôùi caùc toân giaùo AÙ Chaâu thöôøng khoâng traân troïng ñuû söï suøng kính vaø tu ñöùc bình daân. Vaø cuõng thöôøng khoâng quan taâm ñuû ñeán vaên hoaù AÙ Chaâu. Maëc duø noã löïc cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo coù nhieàu thaønh coâng, thieát nghó raèng neáu coù söï hieåu bieát ñuùng veà caùc yeáu toá naøy trong coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng, haún ñaõ coù moät söï ñoùn nhaän ñöùc tin roäng lôùn hôn nôi ngöôøi daân AÙ Chaâu. Söï traân troïng caùc toân giaùo vaø vaên hoaù khaùc maø Giaùo Hoäi khaùm phaù ra caàn phaûi ñöôïc bieåu loä hôn trong caùch truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi.
Yeáu Toá tích cöïc vaø nhöõng Daáu Hy Voïng
Chöùng taù giaùo daân
Coù nhieàu yeáu toá tích cöïc trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông taïi Chaâu AÙ. Ña soá caùc tín höõu ñöôïc goïi laø "ngöôøi Coâng Giaùo thöïc haønh", haàu nhö hoï daønh öu tieân cho ñôøi soáng ñaïo ñöùc vaø bí tích. Söï kieän ngöôøi AÙ Chaâu töï baûn chaát raát ñaïo ñöùc döôøng nhö raát höõu ích cho moái quan taâm naøy. Nhieàu nôi taïi AÙ Chaâu, toå chöùc caàu nguyeän taïi gia, ñoïc kinh thaùnh vaø nhöõng vieäc ñaïo ñöùc trong gia ñình nuoâi döôõng ñôøi soáng ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi tín höõu. Baèng phöông caùch ñaëc bieät, ngöôøi Coâng Giaùo ñem ñöùc tin vaøo thöïc haønh trong nhöõng khi gaëp thieân tai vaø caõi vaõ coäng ñoàng.
Söï xuaát hieän vaø lôùn maïnh cuûa caùc Coäng Ñoàng Kitoâ höõu cô baûn, phong traøo ñaëc suûng vaø Coäng Ñoàng nhaân loaïi cô sôû cuõng laø nhöõng yeáu toá raát tích cöïc trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông. Moät vaøi hoaït ñoäng ñöôïc hoã trôï do caùc phong traøo ñaëc suûng, nhö nhöõng ngaøy tónh taâm, buoåi caàu nguyeän vaø nhöõng cuoäc gaëp gôõ cho vieäc canh taân ñôøi soáng thieâng lieâng ñaõ laáy ñöôïc söï thu huùt trong nöôùc, coù caû haøng ngaøn tín ñoà caùc toân giaùo khaùc tham döï.
Caùc phong traøo Giaùo Hoäi cuõng taïo moät cô hoäi cho nhieàu ngöôøi ñeå ñi vaøo ñoái thoaïi vôùi caùc tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc. Caùc Kitoâ höõu di truù trong vaø ngoaøi AÙ Chaâu giuùp ñôõ vieäc truyeàn baù ñöùc tin qua vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc kieân trì cuûa hoï. Hôn nöõa, caùc nöõ tu, nam tu vaø linh muïc truyeàn giaùo töø AÙ Chaâu ñöôïc sai ñi ñeå phuïc vuï nhöõng ngöôøi naøy vaø caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông ôû moät soá nôi treân theá giôùi, nhö Phi Chaâu, Chaâu Myõ La Tinh, Chaâu Ñaïi Döông, v.v... Ñaây laø coâng vieäc truyeàn giaùo ñöôïc hoan ngheânh nhaát taïi AÙ Chaâu. Öôùc tính raèng haøng ngaøn linh muïc, nam nöõ tu só vaø giaùo daân ñang hoaït ñoäng nhö nhöõng nhaø truyeàn giaùo trong caùc quoác gia khoâng phaûi quoác gia cuûa hoï ôû AÙ Chaâu vaø nhöõng nôi khaùc.
ÔÛ moät soá Giaùo Hoäi ñòa phöông taïi Chaâu AÙ, giaùo daân caøng ngaøy caøng thöïc haønh vai troø cuûa hoï trong ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi, thí duï caùc hieäp hoäi giaùo daân ôû Nhaät Baûn vaø Philippines. ÔÛ moät vaøi quoác gia, ngöôøi giaùo daân ñoùng moät vai troø quan troïng caáp quoác gia trong laõnh vöïc chính trò, giaùo duïc, y teá, v.v... Coù nhöõng cô caáu thöôøng tröïc taïi nhieàu quoác gia cuûa AÙ Chaâu ñeå ñaøo taïo giaùo daân veà thaàn hoïc, tu ñöùc vaø nhöõng moân lieân quan khaùc. Cuõng coù nhöõng trung taâm cho giaùo daân, giaùo só, vaø Giaùm Muïc ñeán ñeå thöïc hieän coâng taùc vaø hoaïch ñònh muïc vuï. Ñaây laø nhöõng saùng kieán ñaày höùa heïn cho töông lai cuûa Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu.
Chöùng Taù Ñôøi Tu
Moät vaøi nôi cuûa Giaùo Hoäi taïi Chaâu AÙ ñaõ cho thaáy söï gia taêng ñeàu ñaën con soá ôn goïi trong nhöõng thaäp nieân vöøa qua. Trong khi coù nhieàu ôn goïi ñi vaøo caùc Hoäi Doøng vaø tu hoäi truyeàn thoáng coù nguoàn goác Taây Phöông, thì nhöõng naêm vöøa qua moät soá doøng tu ñòa phöông môùi ñaõ moïc leân taïi AÙ Chaâu. Noùi chung, phaàn traêm ôn goïi linh muïc, tu só, nhöõng hình thöùc ñôøi soáng thaùnh hieán khaùc vaø nhöõng tu hoäi truyeàn giaùo thì cao hôn so vôùi caùc nôi khaùc cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
Chöùng taù tình yeâu vaø phuïc vuï cuûa Kitoâ giaùo cho ngöôøi ngheøo ñöôïc bieåu loä nôi Meï Therese vaø caùc nöõ tu Truyeàn Giaùo Baùc AÙi cuûa Meï cuõng nhö nôi nhìeàu nam nöõ tu só ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu ñeå toû baøy cho caùc daân toäc AÙ Chaâu khuoân maët ñích thöïc cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø baûn chaát thaät cuûa Giaùo Hoäi. Söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi raát ñöôïc ñoùn nhaän vaø traân troïng trong caùc nôi daønh cho ngöôøi taøn taät, moà coâi, phong cuøi, traïm phaùt thuoác ngoaïi oâ vaø trong caùc phong traøo ñang noã löïc ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi bò ñaåy ra ngoaøi leà.
Trong nhieàu tröôøng hôïp, söï phuïc vuï ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc nhaø truyeàn giaùo ñaõ daãn ñeán caùi cheát vì ñaïo. Chöùng taù cuûa caùc ngaøi trong lòch söû truyeàn giaùo ñaõ laøm phong phuù söï soáng cuûa Giaùo Hoäi taïi Trung Hoa, Nhaät Baûn, Trieàu Tieân, Vieät Nam vaø nhieàu quoác gia khaùc taïi AÙ Chaâu. Chöùng taù cuûa caùc Thaùnh Töû Ñaïo trong quaù khöù vaø hieän taïi laø phöông tieän vó ñaïi cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng.
Chöùng taù taïi AÙ Chaâu cuõng phaùt xuaát töø raát nhieàu ñan tu vaø doøng tu trong Giaùo Hoäi, nôi maø ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu cho vieäc tröôûng thaønh cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông taïi AÙ Chaâu trong naêm traêm naêm truyeàn giaùo vöøa qua. Haøng chuïc ngaøn nam nöõ tu só vôùi tình yeâu vaø phuïc vuï khoâng vò kyû cho nhöõng ngöôøi phaûi chòu caûnh ngheøo khoå döôùi nhieàu hình thöùc, ñaõ ñoùng goùp ñeå nuoâi döôõng ñöùc tin cho nhieàu ngöôøi trong Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu. Moät soá nhöõng ngöôøi naøy coáng hieán moät söï phuïc vuï voâ cuøng cao quyù cho caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông baèng vieäc thieát laäp nhöõng tröôøng ñaøo taïo, ñaëc bieät laø caùc chuûng vieän. Hoï coù theå baøy toû khuoân maët nhaân haäu, yeâu thöông vaø chaêm soùc cuûa Chuùa Gieâsu cho caùc daân toäc AÙ Chaâu. Caùc thaày doøng ñaõ coáng hieán söï phuïc vuï noåi baät cho coâng vieäc ñaøo taïo phoå thoâng, höôùng nghieäp, giaùo duïc kyõ thuaät vaø coâng taùc phaùt trieån. Caùc ñan syõ cuõng ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp ñoäc ñaùo cho söù maïng Kitoâ giaùo taïi AÙ Chaâu baèng ñôøi soáng caàu nguyeän vaø chöùng taù taän hieán hoaøn toaøn cho ñôøi soáng keát hieäp vôùi Thieân Chuùa.
Caùc cô sôû truyeàn giaùo cuûa haøng giaùo syõ giaùo phaän cuõng ñoùng goùp raát nhieàu cho coâng taùc truyeàn giaùo taïi AÙ Chaâu. Moát soá vò göûi haøng ngaøn nhaø truyeàn giaùo tôùi AÙ Chaâu trong 400 naêm qua. Ngaøy nay moät vaøi cô sôû truyeàn giaùo cuûa AÙ Chaâu cuõng theo daáu veát cuûa hoï. Raát ñoâng linh muïc trieàu tình nguyeän cho coâng taùc truyeàn giaùo taïi caùc quoác giaù khaùc. Moät vaøi chuûng vieän ñaàu tieân cho giaùo só ñòa phöông taïi Chaâu AÙ ñöôïc caùc ngaøi thieát laäp.
Cô Sôû Giaùo Hoäi
Giaùo Hoäi taïi Chaâu AÙ coù maïng löôùi caùc toå chöùc raát lôùn, maëc duø taïi moät vaøi nôi Kitoâ höõu chæ laø thieåu soá cuûa daân soá. ÔÛ moät vaøi quoác gia maø Kitoâ höõu chæ khoaûng 2% daân soá, nhöng tyû leä phaàn traêm caùc cô sôû thuoäc veà Giaùo Hoäi leân tôùi 30% cuûa caùc toå chöùc khoâng thuoäc veà chính phuû vaø nhöõng toå chöùc tình nguyeän hoaït ñoäng trong caùc laõnh vöïc coâng taùc xaõ hoäi.
Giaùo Hoäi coù trong tay moät khí cuï tuyeät vôøi ñeå laøm chöùng cho loøng thöông xoùt, tình yeâu vaø söï quan taâm cuûa Thieân Chuùa cho ngöôøi ngheøo ôû AÙ Chaâu. Coù leõ trong nhöõng toå chöùc naøy thì caùc cô sôû ngaønh giaùo duïc laø ñaùng keå nhaát, chaúng haïn caùc tröôøng tieåu hoïc, trung hoïc, cao ñaúng vaø ñaïi hoïc. Giaùo Hoäi cuõng coù caùc cô sôû y teá, nhö beänh vieän, tröôøng y, traïm xaù vaø caùc trung taâm y teá khaùc. Coù nhaø cho ngöôøi giaø laõo, khuyeát taät, ngöôøi muø vaø ngöôøi caâm ñieác. Ngoaøi ra Giaùo Hoäi coøn coù raát nhieàu trung taâm phaùt haønh saùch, luaän baùo, baùo chí, tuaàn baùo vaø taïp chí phoå thoâng.
Keát Luaän
Luïc ñòa AÙ Chaâu noåi baät veà ña daïng toân giaùo, vaên hoaù vaø daân toäc cuõng nhö veà thöïc taïi Giaùo Hoäi. Vieäc cuøng nhau tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng töï noù laø moät hoàng aân vaø maãu möïc cho caùc daân toäc AÙ Chaâu coù theå phuïc vuï cho haïnh phuùc vaø thaêng tieán cuûa luïc ñòa vaø cho taát caû moïi daân toäc cuûa noù. Chính trong luïc ñòa naøy maø Thieân Chuùa ñaõ keâu goïi caùc Kitoâ höõu hôïp laïi vôùi nhau trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Chính trong boái caûnh thöïc taïi cuûa kinh teá xaõ hoäi, lòch söû chính trò vaø hieän traïng cuûa noù, vaø trong boái caûnh cuûa truyeàn thoáng ña toân giaùo maø baày chieân nhoû beù cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ phaûi soáng vaø thöïc hieän söù maïng cöùu ñoä.
Trích: www.ewtn.com
Sô Tereâsa Traàn Kim, MTG Ñaølaït chuyeån ngöõ