Caâu Chuyeän Chuùa Gieâsu Taïi AÙ Chaâu
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Caâu Chuyeän Chuùa Gieâsu Taïi AÙ Chaâu
Cha Julian Saldana
1. Boái caûnh Chaâu AÙ:
1.1. Nhöõng caâu hoûi toái thöôïng:
Moät ngöôøi quen thuoäc vôùi khung caûnh Chaâu AÙ coù theå nhaän ñònh, nhö Thaùnh Phaoloâ ñaõ töøng noùi vôùi daân Athen raèng: "Thöa quyù vò vuøng Chaâu AÙ, veà moïi maët, toâi thaáy quyù vò laø nhöõng ngöôøi raát suøng ñaïo" (Cv17,22). Ngöôøi aáy cuõng nhaän ra raèng hoï quen chòu cöïc vaø soáng thieáu thoán. Nhö theá taïi ñaây, töø thôøi coå xöa, caùc baäc thaày daäy ñaïo, caùc nhaø tu khoå haïnh vaø caùc ngoân söù ñaõ tìm loái giaûi thích yù nghóa cuoäc soáng nhaân linh, ñeå traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi khoâng ngöøng daèn vaët taâm can con ngöôøi: Con ngöôøi laø ai? Theá naøo la thieän laø aùc : ñieàu gì laøm con ngöôøi thaønh baát haïnh vaø taïi sao? Ñaâu laø con ñöôøng daãn ñeán haïnh phuùc ñích thaät? Ñaâu laø söï thaät veà caùi cheát, phaùn xeùt vaø thöôûng phaït ñaøng sau naám moà? Vaø sau cuøng, ñaâu laø maàu nhieäm toái thöôïng khoâng lôøi dieãn taû ñang troùi buoäc hieän höõu nhaân linh, töø ñaù chuùng ta xuaát phaùt vaø chuùng ta seõ ñi veà ñaâu: quaû laø cuoäc haønh trình quaù daøi, trong ñoái thoaïi vôùi caùi maàu nhieäm toái thöôïng khoâng lôøi dieãn taû" ñoù ñaõ bieán Chaâu AÙ thaønh nôi choân nhau caét roán cuûa caùc toân giaùo treân theá giôùi.
1.2. Kinh nghieäm Emmaus
Treân ñöôøng löõ haønh, ngöôøi daân Chaâu AÙ ñöôïc moät ngöôøi baïn linh thieâng cuøng ñi, nhö hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus (Lc 24,13-35). Thoaït ñaàu, "maét hoï coøn bò ngaên caûn, hoï khoâng nhaän ra ngöôøi" (16), trong khi hoï noùi chuyeän vaø tranh luaän vôù nhau. Nhöng sau ñoù, "maét hoï lieàn môû ra, vaø hoï nhaän ra Ngöôøi" (31), Daàn daàn hoï ñaõ nhaän ra vaø thaáy Ngöôøi höõng goùc caïnh khaùc nhau, nhö laø "Thaøy daïy söï khoân ngoan, Ñaáng Chöõa Laønh, Ñaáng giaûi Phoùng, Vò Höôùng Daãn Tinh Thaàn, Ñaáng Thoâng Saùng, Ngöôøi baïn bieát caûm phuïc" (EA 20). Hôn theá nöõa, coù nhieàu ngöôøi coøn nhaän ra Ngöôøi laø Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå, Thieân Chuùa thaät vaø ngöôøi "Ñaáng Cöùu Theá ñem laïi yù nghóa cho nhöõng noãi thoáng khoå vaø ñôùn ñau khoâng lôøi dieãn taû," giöõa muoân caûnh cuøng khoán ngöôøi daân Chaâu AÙ töøn gaùnh chòu. Hoï tuyeân xöng ñöùc tin tröôùc maët moïi ngöôøi, vaø trôû thaønh moân ñeä cuûa Ngöôøi. Hoï laøm chöùng, "loøng chuùng ta ñaõ chaúng böøng chaùy leân sao, khi Ngöôøi noùi chuyeän vaø giaûi thích Kinh Thaùnh cho chuùng ta?" (32). Nhö theá, nhöõng coäng ñoaøn moân ñeä Ñöùc Kitoâ ñaõ ñöôïc hình thaønh. Coù coäng ñoaøn ñaõ sinh ra ngay töø nhöõng theá kyû ñaàu sau coâng nguyeân ôû Kerala; roài sau ñoù, laø ôû Trung AÙ. Vaø sau cuøng, coâng cuoäc truyeàn giaùo vó ñaïi, khôûi ñi töø theá kyû 16 ñaõ laøm phaùt sinh raát nhieàu coäng ñoaøn nhö theá, treân khaép moïi mieàn AÙ Chaâu. Daàu sao, caâu chuyeän cuûa Chuùa Gieâsu ôû ñaây coøn coù nhöõng taàng reã saâu hôn nhieàu.
2. Thôøi Kyø tieàn söû cuûa caâu chuyeän:
Ngöôøi ta coù theå baøn ñeán giai ñoaïn tieàn thaân cuûa caâu chuyeän Chuùa Gieâsu, khi maø ngöôøi ta chæ coù theå nhaän bieát Ngöôøi qua caùc danh xöng. Ngöôøi ta nhaéc ñeán söï hieän dieän cuûa Lôøi vaø Thaàn Khí töø buoåi bình minh cuûa lòch söû. Nhö gioù, Thaàn Khí hoaït ñoäng ôû moïi nôi: gioù muoán thoåi ñaâu thì thoåi (Ga 3,8). Thaàn Khí tuoân ñoå treân oâng Cornelius vaø gia ñình, cho daàu hoï chöa nhaän Pheùp Röûa, ñeå thaáy raèng "Thieân Chuùa khoâng thieân tö taây vò ai" (Cv 10,34). Nhö vaäy, chaúng laï gì khi chuùng ta nhaän ra hoa traùi cuûa Thaàn Khí (Gl 5, 22-23) trong cuoäc soáng cuûa voâ soá moân ñoà cuûa caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau, "nhôø Thaàn Khí maø dieät tröø nhöõng haønh vi cuûa thaân xaùc" (Rm 8,13). Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II keát luaän: "Söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng cuûa Thaàn Khí khoâng chæ taùc ñoäng treân caùc caù nhaân, maø coøn aûnh höôûng ñeán xaõ hoäi, lòch söû, caùc daân toäc, caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo nöõa" (RM 28). Caû Lôøi cuõng soi saùng moãi ngöôøi ngay töø thuôû ban ñaàu (Ga 1,9), cho ñeán "thôøi sau heát naøy, Thieân Chuùa ñaõ daïy chuùng ta qua Thaùnh Töû" (Dt 1,2). Thaät vaäy, Lôøi vaø Thaàn Khí chaúng khaùc gì hai baøn tay cuûa Thieân Chuùa Cha, luoân laøm vieäc ñeå muoân vaät ñöôïc hieäp nhaát vaø giao hoøa.
Neáu Lôøi ñaõ hieäp thoâng vôùi loaøi ngöôøi ngay töø thuôû ban ñaàu, ta deã hieåu ñöôïc laø khi Ngoâi Lôøi trôû thaønh ngöôøi, hieän dieän giöõa hoï, töï nhieân hoï seõ "nhìn ra" vaø caûm nhaän nôi Ngöôøi söï ñaùp öùng thoûa ñaùng cho nhöõng khaùt voïng thaâm saâu nhaát cuûa hoï. Nhaän ñònh naøy ñöôïc cuûng coá bôû thaùi ñoä tích cöïc nôi tín höõu caùc toân giaùo khaùc, khi hoï khoâng ngöøng höôùng veà con ngöôøi vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Kitoâ. Söï kieän naøy cuõng phaûi gôïi leân nôi caùc Kitoâ höõu nieàm tin töôûng ñeå keå laïi caâu chuyeän Chuùa Gieâsu cho ngöôøi khaùc. Coâng Ñoàng Vaticanoâ II daïy: "Trong khi rao giaûng Ñöùc Kitoâ, Giaùo Hoäi maëc khaûi cho moïi ngöôøi bieát chaân lyù ñích thöïc veà hoaøn caûnh vaø ôn goïi toaøn dieän cuûa hoï" (AG 8). Huyeàn thoaïi quanh vò cöùu tinh, raát phoå bieán nôùi moät vaøi vuøng Chaâu AÙ, coù theå ñöôïc hieåu nhö moät "noã löïc ñi tìm Ñaáng muoân daân troâng ñôïi", nghóa laø moät söï tieàn döï, moät söï tìm kieám vò cöùu tinh trong suoát lòch söû, vò Thieân Chuùa laøm ngöôøi, Ñaáng seõ hoaøn thaønh ñònh meänh con ngöôøi baèng thaäp giaù vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi. Trong yù nghóa ñoù, Ñöùc Kitoâ chính laø "Ñaáng muoân daân troâng ñôïi".
3. Caâu chuyeän cuûa Chuùa Gieâsu trong Giaùo Hoäi tieân khôûi
Ngay töø luùc khôûi ñaàu, caùc Giaùo Ñoaøn ñaõ yù thöùc roõ reät veà söï hieän dieän cuûa Ñöùc Chuùa Phuïc Sinh ôû giöõa hoï. Ñaây chính laø yeáu toá laøm hoï thaùnh Giaùo Hoäi vaø giuùp hoï "chuyeân caàn nghe caùc toâng ñoà giaûng daïy, luoân hieäp thoâng vôùi nhau, sieâng naêng tham döï beû baùnh vaø caàu nguyeän khoâng ngöøng" (Cv 2,42,46). YÙ thöùc aáy ñaït tôùi ñænh cao trong vieäc cöû haønh Thaùnh Theå, taäp trung trong lôøi thöa "Chuùa ñang ñeán!" Treân heát, hoï laø moân ñeä cuûa Ñaáng ñaõ phaùn "haõy laø moân ñeä Ta!" (Mt 28, 19). Cuoäc soáng cuûa hoï taäp trung vaøo Chuùa, ñeán ñoä ngöôøi ta baét ñaàu goïi hoï laø "kitoâ höõu", nghóa laø "moân ñeä Ñöùc Kitoâ" (Cv 11,26). Loái soáng cuûa hoï trôû thaønh ñaëc bieät, ñeán ñoä ngöôøi ta ñaët teân cho coäng ñoaøn cuûa hoï "Con ñöôøng" (Cv 9,2; 19,9; 22,4 ; 24, 14,22). Phong caùch soáng cuûa hoï coù teân laø "koinonia", coù nghóa laø hieäp nhaát trong yeâu thöông vaø phuïc vuï, ñeán ñoä "chaúng ai trong hoï phaûi thieáu thoán cuûa gì" (Cv 4,32-35). Hoï hieän dieän trong xaõ hoäi chaúng khaùc gì muoái, aùnh saùng vaø men (Mt 5,13-16). Vieäc keå laïi caâu chuyeän Chuùa Gieâsu khoâng theå bò taùch rôøi khoûi vieäc soáng caâu chuyeän ñoù trong nhöõng hoaøn caûnh cuï theå cuûa moãi giaùo hoäi ñòa phöông. Nhö theá, caâu chuyeän Chuùa Gieâsu vaãn tieáp tuïc doïc theo "Con ñöôøng", ñeán ñoä Ngöôøi coù theå traùch cöù Saoloâ khi oâng baùch haïi Giaùo Hoäi, "Taïi sao anh laïi tìm baét Ta?" (Cv 9,4). Caâu chuyeän cuûa Chuùa Gieâsu chaúng phaûi moät quaù khöù ñeå ñöôïc töôûng nhôù trong nuoái tieác, nhöng laø thöïc taïi caàn ñöôïc soáng vaø theå hieän trong coäng ñoàng. Thöïc ra, thì nhöõng vaên baûn Taân Öôùc ñaàu tieân chaúng phaûi caùc saùch Phuùc AÂm maø laø caùc thö Thaùnh Phaoloâ, luoân quan taâm giuùp coäng ñoàng tieân khôûi soáng nhö Chuùa vaø thöïc haønh Lôøi Chuùa daïy, trong yù thöùc saâu ñaäm veà söï hieän dieän cuûa Ñaáng Phuïc Sinh.
4. Caâu chuyeän Chuùa Gieâsu taïi Chaâu AÙ:
Theo göông caùc moân ñeä tieân khôûi, caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu taïi AÙ Chaâu cuõng ñöôïc môøi goïi ñeå keå laïi caâu chuyeän Chuùa Gieâsu, vôùi "saéc thaùi Chaâu AÙ" (EA 20). Ñaây laø moùn quaø lôùn nhaát Giaùo Hoäi coù theå trao taëng Chaâu AÙ (EA 10). Trong nhieàu thaäp nieân, Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu AÙ ñaõ suy tö saâu saéc veà söù maïng öu ñaõi naøy. Boái caûnh Chaâu AÙ gôïi yù caàn coù moät caùch thöùc chia seû Tin Möøng Ñöùc Kitoâ, mang saéc thaùi Chaâu AÙ. Phaûi thöïc hieän ñieàu naøy trong ñoái thoaïi "lieân tuïc, khieâm cung vaø thaân tình" vôùi ngöôøi ngheøo Chaâu AÙ, vôùi nhöõng neàn vaên hoùa ñòa phöông vaø vôùi caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc. Loái tieáp caän naøy, ñaëc tröng cuûa nhaõn quan Chaâu AÙ, ñeà cao tính hoã töông saün coù giöõa caùc daân toäc, caùc neàn vaên hoùa, caùc truyeàn thoáng toân giaùo vaø caùc nhaõn quan khaùc nhau veà theá giôùi. Khôûi ñieåm phaûi laø: "Hieän dieän giöõa daân chuùng, ñaùp öùng nhu caàu cuûa hoï, beùn nhaïy tröôùc söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong caùc neàn vaên hoùa vaø nhöõng truyeàn thoáng toân giaùo khaùc, vaø laøm chöùng cho nhöõng giaù trò Nöôùc Trôøi baèng hieän dieän, keát ñoaøn, chia seû vaø rao truyeàn". Caùc coäng ñoaøn Kitoâ Höõu Chaâu AÙ phaûi quan taâm thaêng tieán caùc giaù trò toân giaùo vaø vaên hoùa voán raát ñöôïc traân troïng ôû Chaâu AÙ nhö : loøng yeâu thích söï thinh laëng vaø chieâm nieäm, söï giaûn dò, tính hoøa nhaõ, thong dong, baát baïo ñoäng, toân troïng caùc toân giaùo khaùc vaø chung soáng hoøa bình, tinh thaàn chuyeân caàn laøm vieäc, troïng kyû luaät, soáng giaûn dò, ham hoïc taäp vaø suy tö trieát lyù, toân troïng söï soáng, thoâng caûm vôùi moïi ngöôøi, gaàn guõi thieân nhieân, thaûo kính vôùi cha meï, oâng baø vaø toå tieân, vaø moät caûm thöùc khaù tröôûng thaønh veà cuoäc soáng chung (EA 6).
Ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu Chaâu AÙ, "rao giaûng Ñöùc Kitoâ tröôùc heát, coù nghóa laø soáng nhö Ngaøi giöõa nhöõng ngöôøi anh em khoâng chung nieàm tin vaø xaùc tín, vaø laøm ñöôïc nhöõng vieäc Ngaøi ñaõ laøm, nhôø ôn Ngaøi trôï löïc". Trong boái caûnh ñoù, tieán trình hoäi nhaäp seõ ñöôïc thöïc hieän: "Moät khi bieát chung vai saùt caùnh vôùi caùc anh chò em thuoäc caùc toân giaùo khaùc, ñeå cuøng tìm caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán söï soáng söï cheát, chaéc chaén Giaùo Hoäi seõ ñöôïc bieán ñoåi trong tieán trình hoäi nhaäp. Noùi khaùc ñi, Giaùo Hoäi seõ ñöôïc hoäi nhaäp ôû taàm möùc tuy bao goàm, nhöng coøn thaâm saâu hôn laø chuyeän nghi thöùc vaø bieåu töôïng". Nhieät tình daán thaân nhö theá, coù theå taïo ñoäng löïc giuùp thöïc hieän moät söï hoäi nhaäp toaøn phaàn maø Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ töøng keâu goïi caùc Giaùo Hoäi Chaâu AÙ (EA 21-22).
5. Chuyeän Chuùa Gieâsu trong cuoäc soáng caù nhaân:
Trong boái caûnh Chaâu AÙ, ngöôøi ta deã bò thuyeát phuïc bôûi göông soáng hôn laø nhöõng laäp luaän trieát lyù (EA 42). Hoï quan saùt nhöõng vò rao giaûng Ñöùc Kitoâ xem coù gì bieán ñoåi trong loái soáng khoâng: Coù kinh nghieäm naøo vaø coù bieát töø boû khoâng. Noùi cho cuøng, "chæ coù moät vaät ñang chaùy môùi coù theå ñoát chaùy moät vaät khaùc" (EA 23). Moät chöùng nhaân bieåu loä göông maët cuûa Ñöùc Kitoâ ôû Chaâu AÙ caùch raát roõ raøng, laø Meï Teâreâsa, "Moät bieåu töôïng cuûa vieäc phuïc vuï söï soáng maø Giaùo Hoäi ñang coáng hieán ôû Chaâu AÙ, töông phaûn moät caùc ñaày can ñaûm vôùi nhöõng theá löïc ñen toái ñang taùc haïi xaõ hoäi khuûng khieáp" (EA 7). Qua tình baùc aùi vaø nhöõng coâng cuoäc töø thieän, meï ñaõ thöïc söï laøm Ñöùc Kitoâ hieän dieän caùch troøn ñaày (AG 6).
Cuoäc ñôøi vaø caùi cheát cuûa caùc vò thaùnh vaø chaân phöôùc Chaâu AÙ ñaõ minh hoïa cho caâu chuyeän Chuùa Gieâsu trong boái caûnh Chaâu AÙ. Ñieàu quan troïng laø chuùng ta phaûi töôûng nhôù caùc vò "anh huøng ñöùc tin" cuûa Chaâu AÙ naøy (EA 49), vaø xuaát baûn tieåu söû cuûa caùc ngaøi. Chuùng ta caàn baûo ñaûm laø caùc vò töû ñaïo trong nhöõng thaäp nieân qua, phaûi ñöôïc töôûng nhôù, qua vieäc thu thaäp nhöõng döõ lieäu thoâng tin caàn thieát ("Tertio Millenium Adveniente" soá 37).
Keát luaän:
Caâu chuyeän Chuùa Gieâsu tieáp tuïc toû loä cuoäc soáng vaø kinh nghieäm cuûa voâ soá Kitoâ höõu vaø coäng ñoaøn Kitoâ giaùo taïi Chaâu AÙ. Gioáng nhö hai moân ñeä, sau khi gaëp Chuùa Gieâsu treân ñöôøng ñi Emmaus, hoï phaûi keå laïi "nhöõng gì ñaõ xaûy ra doïc ñöôøng vaø vieäc mình ñaõ nhaän ra Chuùa theá naøo khi Ngöôi beû baùnh" (Lc 24, 35). Hoï cuõng laø nhöõng ngöôøi ñöôïc nghe Chuùa Gieâsu noùi: "Anh cöù veà nhaø vôùi thaân nhaân, vaø thuaät laïi cho hoï bieát moïi ñieàu Thieân Chuùa ñaõ laøm cho anh, vaø Ngöôøi ñaõ thöông anh nhö theá naøo" (Mc 5,19). Chuùng ta caàn laéng nghe chöùng töø cuûa hoï ñeå coù theå cuøng nhau tuyeân xöng ñöùc tin vaø hieán daâng cuoäc soáng cho Ñöùc Kitoâ.
Trích : http://www.fabc.org/asian_mission_congress/amcTheme.html
Chuyeån ngöõ: Buøi Hoaøng
L.M Dom Ngoâ Quang Tuyeân