Dieãn tieán buoåi Toïa Ñaøm ngaøy 28-10-1999.
Chuû toïa cuoäc Toïa Ñaøm ngaøy hoâm nay (28/10/1999) laø Ñöùc Cha Pheâroâ Traàn Ñình Töù, Giaùm muïc Giaùo phaän Phuù Cöôøng. Ngaøi ñaõ ñöôïc theo hoïc veà phuïng vuï, daïy moân naøy trong suoát hôn hai möôi naêm taïi Ñaïi Chuûng vieän TP. Saøi Goøn vaø hieän laø Tröôûng ban Hoäi nhaäp Vaên hoùa trong UÛy ban Phuïng töï cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam. Tröôùc luùc baét ñaàu cuoäc Toïa Ñaøm, Ñöùc Cha chuû toïa ñaõ neâu leân nhöõng nhaän ñònh cuûa ngaøi veà vaán ñeà Hoäi nhaäp vaên hoùa maø ngaøi cho laø moät coâng vieäc quan troïng vaø caáp thieát cuûa Giaùo hoäi. Ngaøi cuõng löu yù raèng ngöôøi Vieät Nam Coâng giaùo khi toân kính Toå Tieân ñaõ khoâng bao giôø nhìn nhaän caùc ngaøi ngang haøng vôùi Thieân Chuùa hoaëc caùc Thaùnh. Haønh ñoäng toân kính chæ laø moät cöû chæ toû loøng bieát ôn ñoái vôùi Tieàn Nhaân. Con chaùu cuõng tin raèng caùc ngaøi coù theå caàu baàu cho con chaùu coøn ñang soáng treân döông gian.
Baøi thuyeát trình thöù nhaát buoåi saùng laø cuûa Nöõ tu Dieäu Khaùnh, thuoäc Doøng Thaùnh Phaoloâ thaønh Chartres vôùi ñeà taøi "KHOÅNG GIAÙO VAØ KITOÂ GIAÙO". Nöõ tu ñaõ cung caáp cho cöû toïa moät taøi lieäu toùm taét veà hoïc thuyeát Khoång giaùo. Phaàn chính cuûa baøi thuyeát trình laø chöùng töø chính baûn thaân cuûa Nöõ tu. Voán sinh ra vaø lôùn leân trong moät gia ñình theo ñaïo Phaät, cha meï vaø con caùi ñeàu Quy y, raát suøng moä Phaät Baø Quan AÂm vaø Muïc Kieàn Lieân. Nhöng roài nhöõng bieán chuyeån cuûa thôøi cuoäc ñaõ laøm dieãn giaû phaûi suy nghó vì leõ soáng coøn cuûa cuoäc ñôøi, nhöõng cô duyeân gaëp gôõ vôùi vò Linh muïc ôû Gia Hoäi laø Cha Böõu Ñoàng, ñaõ ñöa dieãn giaû ñeán vieäc nhaän bieát Thieân Chuùa vaø hôn theá nöõa ñaõ hieán troïn ñôøi mình cho Thieân Chuùa. Dieãn giaû ví von Giaùo hoäi nhö caên nhaø traêm cöûa, moãi ngöôøi nhaäp gia moãi caùch. Caùch cuûa Nöõ tu Dieäu Khaùnh ñaõ phaûi vöôït qua nhieàu day döùt töø noäi taâm ñeán gia caûnh.
Tröôùc luùc sang baøi thuyeát trình thöù hai cuûa buoåi saùng, Ñöùc Cha G.B. Buøi Tuaàn, Giaùm muïc Long Xuyeân, ñaõ chia seû ngaén goïn bôûi ngaøi ñaõ phaûi xuoâi Nam ngay sau giôø sinh hoaït buoåi saùng. Sau khi ñaõ caùm ôn Thieân Chuùa, caùm ôn Meï Ñaát nöôùc vaø caùm ôn Hueá ñaõ taïo cô may gaëp gôõ naøy, Ñöùc Cha noùi leân söï taâm ñaéc khoâng phaûi chæ ôû noäi dung caùc baøi thuyeát trình maø coøn hôn theá nöõa, ôû caùch soáng, caùch cö xöû cuûa moïi ngöôøi trong cuoäc Toïa Ñaøm, ñoái vôùi nhau vaø ñoái vôùi Chaân lyù. Theo ngaøi, ôû dieãn ñaøn naøy ñaõ khoâng coù nhöõng trình baøy kieâu kyø, ñaõ khoâng coù nhöõng chaát vaán chua chaùt. Ñaïo laø nhöõng vöôït qua nhöõng khaùc bieät. Vò Giaùm muïc cuûa vöïa gaïo töù giaùc Long Xuyeân ra veà vôùi nhieàu löu luyeán.
Baøi thuyeát trình thöù hai saùng nay laø cuûa Giaùo sö Nguyeãn Khaéc Döông vôùi ñeà taøi: "TÍN ÑIEÀU 'CAÙC THAÙNH THOÂNG COÂNG' VAØ ÑAÏO HIEÁU (TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN) NÔI NGÖÔØI VIEÄT VAØ NGÖÔØI VIEÄT COÂNG GIAÙO". Voán xuaát thaân töø moät gia ñình Nho giaùo, oâng thaân sinh laø moät vò quan trong trieàu, laïi lôùn leân ôû ñaát nguoàn cuûa phong traøo Vaên Thaân laø tænh Ngheä An, dieãn giaû ñaõ chòu Pheùp Thanh Taåy khi khoân lôùn vaø tröôùc söï phaûn khaùng cuûa moïi thaønh phaàn trong gia ñình. Dieãn giaû xaùc ñònh ngay töø ñaàu ñaây khoâng phaûi laø moät suy tö, cuõng khoâng haún laø moät chöùng töø, maø phaûi goïi laø Taâm thöùc Coâng giaùo. Nhaäp ñaïo roài nhöng vaãn baên khoaên töï hoûi ôû ñôøi sau nhöõng thaân nhaân hieàn laønh thaùnh thieän cuûa mình seõ ra sao, keå caû nhöõng anh huøng daân toäc ñaõ hy sinh vì ñaïi nghóa, vaø caû vò Thaønh hoaøng "tieát haïnh khaû phong" nöõa, dieãn giaû vaãn moät nieàm toân kính: "Baâng khuaâng duyeân môùi ngaäm nguøi tình xöa". Dieãn giaû tin seõ gaëp nhöõng ngöôøi naøy trong Nhaø Cha, bôûi Nhaø Cha ta coù nhieàu choã.
Vaøo buoåi chieàu, baøi thuyeát trình thöù nhaát laø cuûa Nöõ tu Anna Phaïm Thò Bích Haèng, Doøng Ña Minh Tam Hieäp, vôùi ñeà taøi: "CHÖÕ HIEÁU TRONG THIEÂN CHUÙA GIAÙO VIEÄT NAM". Ñaây laø luaän vaên toát nghieäp cuûa vò dieãn giaû treû tuoåi nhaát trong soá 11 Thuyeát trình vieân cuûa cuoäc Toïa Ñaøm naøy. Theo dieãn giaû, thôø cuùng Toå Tieân laø ñeå theå hieän caùi Taâm cuûa ngöôøi Vieät Nam. Rieâng ñoái vôùi ngöôøi Vieät Nam Coâng giaùo, vieäc baùo hieáu coøn laø moät boån phaän baét buoäc baèng caùc kinh nguyeän, caùc Thaùnh leã vaø caùc coâng vieäc töø thieän ñeå daâng aân phuùc aáy cho ngöôøi quaù coá. Dieãn giaû neâu leân moät vaán ñeà laø "chöõ Hieáu cuûa ngöôøi Vieät Nam Coâng giaùo phaûi vöôït leân treân quan nieäm daân gian ñeå ñaït tôùi tinh thaàn Kitoâ giaùo".
Baøi thuyeát trình cuoái cuøng cuûa cuoäc Toïa Ñaøm laø cuûa moät Linh muïc thuoäc Giaùo phaän Hueá vöøa hoaøn taát vieäc hoïc taäp vaø nghieân cöùu taïi AÂu Chaâu veà, Linh muïc Giuse Ñaëng Thanh Minh, vôùi ñeà taøi: "TOÂN KÍNH TOÅ TIEÂN - MOÄT HÖÔÙNG ÑI HOÄI NHAÄP VAÊN HOÙA KHAÅN THIEÁT CUÛA GIAÙO HOÄI TAÏI VIEÄT NAM". Dieãn giaû xaùc ñònh vieäc Toân Kính Toå Tieân luoân laø linh hoàn cuûa vaên hoùa daân toäc, luoân luoân soáng ñoäng cho duø ñaát nöôùc ñaõ traõi qua nhieàu thaêng traàm, coï saùt vôùi nhieàu neàn vaên hoùa khaùc nhau. Dieãn giaû nhaéc laïi duï ngoân "haït caûi ñöôïc gieo xuoáng ñaát" trong Tin Möøng ñeå so saùnh Giaùo hoäi laø ngöôøi gieo troàng, haït gioáng laø Tin Möøng coøn maûnh ñaát chính laø neàn vaên hoùa vaäy. Dieãn giaû ñöa ra moät ñoøi hoûi then choát cho ngöôøi gieo vaø ñaát ñöôïc gieo laø loøng khieâm toán vaø söï côûi môõ. Baøi thuyeát trình cuûa Cha Minh ñaõ xöùng ñaùng laø moät keát luaän cho nhöõng gì ñaõ thaûo luaän trong suoát ba ngaøy.
Sau ñoù, Ñöùc Cha chuû toïa ñaõ môøi Ñöùc Toång Giaùm muïc Giaùo phaän Hueá leân dieãn ñaøn. Ngaøi ñaõ noùi leân loøng bieát ôn ñoái vôùi caùc vò Giaùm muïc töø khaép nôi veà tham döï Toïa Ñaøm, moät cöû chæ hieäp thoâng cao ñoä trong Hoäi Thaùnh Coâng giaùo taïi Vieät Nam. Ngaøi cuõng toû loøng bieát ôn Nhaø Nöôùc, caùc baäc laõnh ñaïo caùc caáp, caùc Thuyeát trình vieân vaø cöû toïa ñaõ tham döï Toïa Ñaøm. Ñöùc Toång Giaùm muïc neâu leân nhaän xeùt raèng tuy ñaõ coù nhieàu yù kieán ñöôïc baøy toû treân dieãn ñaøn, nhöng vaãn coøn nhieàu yù kieán ñang ñöôïc aáp uû trong loøng cuûa moãi ngöôøi bôûi ñaõ khoâng coù ñuû thôøi giôø cho moïi phaùt bieåu. Ngaøi xaùc ñònh ñaây chæ laø moät trình baøy maø thoâi.
Ñöùc Toång Giaùm muïc tuyeân boá beá maïc cuoäc Toïa Ñaøm veà Toân Kính Toå Tieân vaøo luùc 17g45' ngaøy 28-10-1999.
Toøa Toång Giaùm Muïc - Hueá