Ngaøy thöù ba cuûa cuoäc toaï ñaøm "Moät Soá Vaán Ñeà Veà Vaên Hoùa Coâng Giaùo Vieät Nam Töø Khôûi Thuûy Ñeán Ñaàu Theá Kyû XX" do UÛy Ban Giaùm Muïc veà Giaùo Daân thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam vaø Toaø toång Giaùm Muïc Hueá toå chöùc taäp trung vaøo vaán ñeà aûnh höôûng cuûa vaên hoaù coâng giaùo Vieät Nam veà vaên hoïc, thi ca vaø kieán truùc ñoái vôùi vaên hoaù Vieät Nam.
Chuû toaï cuoäc toaï ñaøm laø oâng Gioan Baotixita Nguyeãn Ban, moät giaùo daân thuoäc toång giaùo phaän Haø Noäi.
Môû ñaàu laø baøi thuyeát trình cuûa nhaø nghieân cöùu laõo Thaønh Phaïm Ñình Khieâm vôùi chuû ñeà "Nhìn qua nhöõng chaëng ñöôøng thi ca coâng giaùo Vieät Nam" töø buoåi ñaàu cho ñeán thôøi hieän ñaïi.
Nhaø nghieân cöùu cho thaáy thi ca coâng giaùo theå hieän baèng chöõ Haùn, chöõ Noâm, chöõ "quoác ngöõ" vaø caû Phaùp ngöõ. Vaø ngay töø giai ñoaïn ñaàu, theá kyû 17, ñaõ coù nhöõng thieân tröôøng ca vang doäi taïi Thaêng Long vaø boài ñaép vaøo theá kyû 18 vaø nôû roä vaøo cuoái theá kyû 19, ñaàu theá kyû 20.
Tieáp theo laø baøi tham luaän "Truyeän thaøy Lazaro Phieàn- nhöõng ñoùng goùp vaøo kyõ thuaät hö caáu (fiction) trong vaên hoïc Vieät Nam" cuûa giaùo sö Hoaøng Duõng, tröôøng Ñaïi Hoïc Sö Phaïm Tp Saøigoøn.
Qua baøi noùi chuyeän, giaùo sö Hoaøng Duõng ñaõ cho moïi ngöôøi nhaän ra nhöõng khaùm phaù môùi meû veà truyeän Thaøy Lazaro Phieàn cuûa Nguyeãn Troïng Quaûn vôùi 5 neùt ñoäc ñaùo: Ñaây laø cuoán truyeän hieän ñaïi ñaàu tieân, laïi khoâng coù laáy moät caâu vaên bieàn ngaãu; laø cuoán truyeän ñaàu tieân khoâng chaáp nhaän loái töï söï theo doøng thôøi gian moät chieàu truyeàn thoáng; laø cuoán truyeän ñaàu tieân trong vaên hoïc Vieät Nam maø toaøn boä caâu truyeän laáy traïng thaùi taâm lyù laøm ñoái töôïng moâ taû vaø laáy söï aân haän laøm chuû ñeà; laø cuoán truyeän ñaàu tieân vieát theo goùc nhìn cuûa ngoâi thöù nhaát vaø laø cuoán truyeän ñaàu tieân söû duïng kyõ thuaät ñan caøi nhöõng chi tieát coù veû phi hö caáu vaøo chuyeän hö caáu.
Vaøo buoåi chieàu, tieán só Nguyeãn Hoàng Döông, phoù vieän Tröôûng Vieän Nghieân Cöùu Toân Giaùo, phoù Toång bieân taäp taïp chí "Nghieân cöùu toân giaùo" trình baøy ñeà taøi "Kieán truùc baøi trí nhaø thôø Nam cuûa coâng giaùo Vieät Nam".
Keát thuùc baøi thuyeát trình cuûa mình, tieán só Nguyeãn Hoàng Döông noùi "Nhaø thôø Nam coâng giaùo laø moät saùng taïo trong kieán truùc cuûa coâng giaùo Vieät Nam, ñoù laø tö lieäu soáng veà söï hoäi nhaäp vaên hoaù. Ñoù laø loaïi hình vaên hoaù vaät chaát ñoùng goùp vaøo kho taøng vaên hoaù daân toäc Vieät Nam". Ñoàng thôøi oâng cuõng cho thaày hieän nay, tuy chæ coù nhaø thôø Phaùt Dieäm ñöôïc xeáp vaøo haïng di tích vaên hoaù lòch söû nhöng moät soá nhaø thôø Nam khaùc nhö Haûo Nho ôû Ninh Bình, Haø Hoài ôû Haø Taây ñeàu coù theå ñöôïc coi laø nhöõng di tích vaên hoaù lòch söû.
Baøi tham luaän thöù tö cuûa nhaø nghieân cöùu ñoàng thôøi laø nhaø baùo coâng giaùo Huy Thoâng veà "Neùt töông ñoàng giöõa vaên hoaù coâng giaùo vaø vaên hoaù Vieät Nam".
Qua baøi tham luaän, nhaø nghieân cöùu cho thaáy raèng duø ñaïo coâng giaùo du nhaäp vaøo Vieät Nam trong moät boái caûnh lòch söû ñaày phöùc taïp, bieán ñoäng vaø tröoùc ñoù ñaõ coù moät soá lôùn toân giaùo nhö Nho, Phaät, Ñaïo giaùo aûnh höôûng saâu roäng vaø laâu daøi nhöng coâng giaùo vaãn baùm reã nhanh vaø phaùt trieån maïnh ñoù laø vì giöõa vaên hoaù coâng giaùo vaø vaên hoaù Vieät Nam coù nhöõng neùt töông ñoàng ñöôïc theå hieän qua heä thoáng giaùo lyù cuûa ñaoï vaø taäp tuïc tín ngöôõng cuûa ngöoøi daân, qua caùc leã hoäi, ñaïo gia tieân…
Buoåi toaï ñaøm cuûa ngaøy thöù ba gôïi leân nhöõng suy nghó raát xa, raát saâu, nhö laø tieáng chuoâng nhaéc nhôû moïi ngöôøi yù thöùc veà vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa; veà quan taâm caûi toå caùc ñoà duøng thôø phöôïng; veà baøi trí, xaây döïng caùc nôi thôø phöôïng ñeå khoâng ñaùnh maát neùt vaên hoaù vaên toäc; veà vieäc baûo toàn nhöõng ngheä thuaät toân giaùo vaø nhöõng taùc phaåm vaên hoïc coâng giaùo.
Cuoäc toaï ñaøm
"Moät Soá Vaán Ñeà Veà Vaên
Hoùa Coâng Giaùo Vieät Nam Töø Khôûi
Thuûy Ñeán Ñaàu Theá Kyû
XX" seõ keát thuùc vaøo ngaøy 27/10/2000
vôùi baûn toång keát, ñaùnh
giaù chung veà toaøn boä cuoäc toaï
ñaøm trong 3 ngaøy vöøa qua.