"Moät Soá Vaán Ñeà Veà Vaên Hoùa Coâng Giaùo Vieät Nam Töø Khôûi Thuûy Ñeán Ñaàu Theá Kyû XX" laø chuû ñeà cuûa cuoäc tïoïa ñaøm do UÛy Ban Giaùm Muïc veà Giaùo Daân thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam vaø Toaø toång Giaùm Muïc Hueá toå chöùc töø ngaøy 24/10/2000 tôùi ngaøy 27/10/2000 taïi Toøa Toång Giaùm Muïc Hueá.

 Thaùnh leã kính Chuùa Thaùnh Thaàn khai maïc cuoäc toïa ñaøm taïi nhaø thôø Chính Toøa Phuû Cam vaøo luùc 6h saùng 24/10/2000, do ñöùc toång giaùm muïc, Stephano Nguyeãn Nhö Theå, Toång Giaùo Phaän Hueá chuû söï. Cuøng ñoàng teá coù ñöùc cha P.Xavie Nguyeãn Vaên Sang, vaø 44 linh muïc vôùi söï tham döï cuûa caùc tu só nam nöõ, chuûng sinh vaø ñaïi dieän giaùo daân cuûa caùc giaùo phaän Haø Noäi, Buøi Chu, Höng Hoùa, Thanh Hoùa, Thaùi Bình, Hueá, Qui Nhôn, Ñaø Naüng, Buoân Meâ Thuoät, Kontum, Nha Trang, Tp Hoà Saøigoøn vaø Xuaân Loäc.

 Trong phaàn môû ñaàu thaùnh leã, ñöùc Toång Giaùm Muïc Stephano Nguyeãn Nhö Theå noùi “Taï ôn Chuùa ñaõ cho chuùng ta ñöoïc sinh ra trong moät ñaát nöôùc ñaày höông saéc, vôùi ñôøi soáng ñöùc tin saâu saéc, phong phuù goùp phaàn vaøo vaên hoaù Vieät Nam trong suoát 400 naêm qua. Vaên hoaù cuûa daân toäc laø laéng ñoïng cuûa khí thieâng, soâng nuùi ñöôïc hun ñuùc qua bao thaêng traàm lòch söû. Ñöùc tin Coâng giaùo ñaõ thaêng hoa nhöõng giaù trò tích cöïc, laøm thaêng hoa vaên hoùa daân toäc vaø Ñöùc tin caàn phaûi ñöôïc hoøa nhaäp vaøo hôi thôû Vieät Nam. Nhö lôøi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II: “Ñöùc tin trôû thaønh vaên hoùa laø moät ñöùc tin ñöôïc ñoùn nhaän caùch sung maõn, troïn veïn vaø ñöôïc soáng caùch trung thaønh nhaát”.

 Trong baøi giaûng thaùnh leã, ñöùc cha P.Xavie Nguyeãn Vaên Sang nhaán maïnh: "cuoäc hoân phoái kyø dieäu giöõa neàn Vaên Hoùa Daân Toäc Vieät Nam vôùi Ñöùc Tin Coâng Gíao suoát 4 theá kyû qua, laøm neân neùt Vaên Hoùa Kitoâ, voán ñaõ ñöôïc baét ngoàn töø vieäc keát hôïp laï luøng coù moät khoâng hai trong lòch söû giöõa baûn tính Thieân Chuùa vôùi baûn tính loøai ngöoøi trong Chuùa Gieâsu Kitoâ. Söï keát hôïp ñoù, theo ngoân ngöõ thaàn hoïc laø maàu nhieäm : Thieân Chuùa Nhaäp Theå."

 Ngaøi tieáp: "Trong cuoäc keát hôïp giöõa Ñöùc Tin vaø Vaên Hoùa Vieät Nam, ñöùc tin nhö "cöôùi" laáy "vaên hoùa", ñeå trôû thaønh neùt vaên hoùa Kitoâ. Trong cuoäc hoân phoái naøy, Thaùnh Thaàn ñoùng vai troø taùc thaønh quan troïng."

 Ñöùc cha duøng hình aûnh Ñöùc Kitoâ laø haït gioáng toát ñuôïc gieo vaøo loøng ñaát ñeå noùi veà neùt Vaên Hoùa Kitoâ nhö sau: "ñöùc tin laø haït gioáng gieo vaøo loøng ñaát Meï Vieät nam, traûi bao naêm thaùng ngaøy giôø, söông sa möa gioù, ñaõ naûy maàm thaønh caây, ñaâm hoa keát traùi, trôû thaønh neùt Vaên Hoùa Kitoâ trong nhìeâu laõnh vöïc, vaø coâng ôn cuûa Thaùnh Linh, Ñaáng vaãn ñöôïc goïi laø söùc soáng doài daøo, söï phong nhieâu phuù tuùc…."

 Ngaøi tieáp: "chuùng ta ñang soáng trong moät ñaát nöôùc coù neàn vaên hoùa töôi ñeïp trong moät boái caûnh caùc nöôùc AÙ chaâu coù theå coù, cuoäc soáng chöa thaät phuù tuùc, nhöng coù truyeàn thoáng vaên hoùa saâu saéc, neùt vaên hoaù Kitoâ giaùo ñang ñònh hình vaø tröôûng thaønh, chuùng ta vaãn caàn söï can thòeâp cuûa Thaùnh Linh, ñeå neân toát hôn, ñeïp ñeõ hôn, vaên hoùa hôn."

 Ñöùc Giaùm Muïc trích daãn thö Muïc vuï 2000 cuûa Hoäi Ñoàng Gíam Muïc Vieät Nam hoïp khoaù thöôøng nieân vöøa qua: "Vieäc möøng 20 naêm Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc toøan quoác ra thö chung naêm 1980 vôùi ñöoøng höoùng muïc vuï "Soáng phuùc aâm giöõa loøng daân toäc" thuùc ñaåy chuùng ta soáng, laøm chöùng vaø loan baùo Tin Möøng theo cung caùch Vieät Nam". Ñuùng theá, trong vieäc gieo gioáng, naûy maàm hình thaønh, neùt vaên hoaù kitoâ phaûi laø hoa traùi cuûa Thaùnh Linh, nhöng cuõng phaûi mang cung caùch Vieât Nam trong moïi laõnh vöïc vaø xöùng ñaùng "ñoàng haønh vôùi daân toäc" treân böôùc ñöoøng xaây döïng queâ höông yeâu daáu."

 Vò giaûng thuyeát keát luaän: "chuùng ta haõy khaâûn naøi Thaùnh Linh ñoå traøn ôn phuùc xuoáng treân chuùng ta, ñeå chuùng ta phaùt trieån moät neùt Vaên hoaù Kitoâ giaùo trong neàn vaên hoaù Vieät Nam laøm sao ñoùng goùp vaøo vòeâc ñoåi môùi con ngöôøi, ñoåi môùi xaõ hoäi, ñoåi môùi theá giôùi, ñoåi môùi vuõ truï, goùp phaån vaøo vieäc sôùm thöïc hieän trôøi môùi ñaát môùi, nhö chính Chuùa ñaõ höùa trong saùch Khaûi Huyeàn "Naøy Ta ñeán ñeå ñoåi môùi moïi söï".

 Trong phaàn daâng leã vaät, 16 thieáu nöõ trong y phuïc aùo daøi khaên ñoùng coå truyeàn, daâng leân leã vaät laø baùnh röôïu, traùi caây, hoa töôi vaø buùt saùch cuøng vôùi nhöõng ñoäng taùc daâng nhang raát nheï nhaøng, uyeån chuyeån mang ñaày tính daân toäc, taïo neân moät baàu khí thaùnh thieâng nheï nhaøng vaø soát saùng.

 Sau ñoù vaøo luùc 8:00, taïi hoäi tröôøng Toøa Toång giaùm muïc Hueá, ñöùc cha P.X Nguyeãn Vaên Sang, Giaùm muïc Giaùo phaän Thaùi Bình, chuû tòch UÛy Ban Giaùo Daân cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ tuyeân boá khai maïc cuoäc toïa ñaøm. Khoaûng 400 tham döï vieân trong ñoù coù ñöùc Cha Phaolo Nguyeãn Vaên Hoaø, Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nho, Giaùm Muïc Giaùo Phaän Nha Trang, ñöùc cha Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc Giaùo Phaän Buoân Meâ Thuoät, cha giaùm quaûn giaùo phaän Buøi Chu, Höng Hoaù, cha toång Ñaïi dieän giaùo phaän Kontum, cha ñaïi dieän giaoù phaän Thaùi Bình taïi TP Saøigoøn, caùc linh muïc, beà treân caùc doøng tu, tu só, chuûng sinh ñaïi chuûng vieän Haø Noäi, Hueá, Sao Bieån Nha Trang, Thaùnh Giuse TP Saøigoøn vaø ñaïi dieän giaùo daân cuûa nhieàu giaùo phaän. Ngoaøi ra coøn coù söï tham döï cuûa ñaïi dieän cô quan chính quyeàn tænh Thöøa Thieân Hueá, caùc nhaø nghieân cöùu, giaùo sö cuûa khoa Vaên, Söû thuoäc caùc tröôøng Ñaïi hoïc Hueá vaø moät soá tôø baùo, taïp chí coâng giaùo trong nöôùc.

 Trong lôøi khai maïc, Ñöùc cha P. X Nguyeãn Vaên Sang noùi: "Töø khi ñöôïc rao giaûng treân ñaát nöôùc Vieät Nam, Tin Möøøng cuaû Ñöùc Kitoâ ñaõ laøm cho ngöôøi Vieät Nam theo ñaïo goïi laø Kitoâ Höõu Vieät Nam coù moät neùt vaên hoùa chöa? vaø neùt vaên hoùa ñoù coù moät lieân heä thaâm saâu naøo vôùi cuoäc soáng cuûa Vieät Nam khoâng? Ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi ñoù, caàn phaûi coù nhöõng cuoäc thaûo luaän saâu roäng maø nhöõng vaán ñeà ñuïng chaïm ñeán thaät meânh moâng to lôùn: khoâng theå goùi troøn trong moät cuoäc thaûo luaän nhoû beù naøy. Vaäy chuùng toâi toå chöùc cuoäc toïa ñaøm naøy, chæ mong laø moät cuoäc môû ñaàu sô khôûi cho moät loïat nhöõng cuoäc thaûo luaän mong öoùc seõ coù veà sau."

 Ñöùc cha cuõng xaùc ñònh: "ñaây chæ laø moät thöû nghieäm baét ñaàu, mong moûi seõ coù nhöõng buoåi taïo ñaøm khaùc veà Vaên Hoùa Kitoâ saâu roäng hôn, bao truøm hôn, trong nhieàu laõnh vöïc vaø nhieàu thôøi kyø khaùc nhau."

 Cuoái cuøng, vò khai maïc keâu goïi: "Chuùng ta cuøng leân ñöônøg : baèng ñoâi chaân, baèng traùi tim nhieät thaønh, khoái oùc töôûng töôïng ñeå ñi vaøo vöôøn hoa ngaùt höông do caùc vò chuyeân moân hieán taëng."

 Môû ñaàu cuoäc toïa ñaøm laø baøi thuyeát trình cuûa linh muïc Thieän Caåm doøng Ñaminh vôùi ñeà taøi: "coù chaêng moät neàn Vaên Hoùa Coâng Giaùo Vieät Nam?" Tham luaän naøy ñaõ khôi leân nhöõng thao thöùc suy tö vaø môøi goïi toïa ñaøm trong tinh thaàn ñoái thoaïi veà caâu hoûi: lieäu coù moät neàn Vaên Hoùa Kitoâ Giaùo hay khoâng, hay môùi chæ laø moät neùt vaên hoùa?

 Vò giaûng thuyeát khaúng ñònh: "Khoâng coù söï hoäi nhaäp, hay “nhaäp theå” cuûa tinh thaàn Kitoâ giaùo vaøo trong vaên hoùa Vieät Nam, thì vaãn coù moät neàn vaên hoùa Vieät nam vôùi taát caû veû ñeïp vaø nhöõng tính chaát ñoäc ñaùo cuûa noù, nhöng söï nhaäp theå cuûa Kitoâ giaùo vaøo neàn vaên hoùa nöôùc ta, ñaõ laøm cho neàn vaên hoùa aáy trôû neân phong phuù, ña daïng, cuõng nhö Khoång giaùo, Laõo giaùo vaø Phaät giaùo ñaõ laøm tröôùc kia. Trong söï hoäi nhaäp naày, khoâng coù caùi gì maá ñi, traùi laïi caû vaên hoùa Vieät Nam laãn caùc toân giaùo, vaø ñaëc bieät ôû ñaây laø Kitoâ giaùo, ñeàu coù theâm ñöôïc nhöõng neùt ñoäc ñaùo cuûa mình."

 Vaøo buoåi chieàu, giaùo sö Chöông Thaâu, vieän Söû hoïc trung taâm khoa hoïc xaõ hoäi nhaân vaên quoác gia ñaõ trình baøy ñeà taøi “Ñoùng goùp cuûa Coâng giaùo vaøo vaên hoùa Vieät Nam”. Sau khi trình baøy, nhaø nghieân cöùu ñaõ neâu leân vaán ñeà: Trong lòch söû vaên hoïc Vieät Nam, töøng coù moät doøng vaên hoïc thieàn ôû thôøi Lyù - Traàn, theá thì ôû thôøi caän ñaïi coù theå coù moät doøng vaên hoïc Coâng giaùo khoâng?

 Tieáp sau ñoù laø hai ñeà taøi chuyeân moân "Saùch Haùn Noâm Coâng Giaùo Vieät Nam" Vaø "Chöõ Noâm Coâng Giaùo Qua Nhöõng Taùc Phaåm Cuûa Majorica" ñöôïïc trình baøy do linh muïc Nguyeãn Höng vaø nhaø nghieân cöùu Vuõ Vaên Kính taïo neân baàu khí trao ñoåi soâi noåi nhöng raát saâu saéc veà nhöõng vaán ñeà maø moïi ngöôøi vaãn cho raèng seõ khoâ khan vì mang tính quaù chuyeân bieät.

 Ñöôïc bieát cuoäc toïa ñaøm mang tính chuyeân nmoân vaø khoa hoïc naøy qui tuï caùc nhaø nghieân cöùu, caùc nhaø Söû hoïc, giaùo sö tieán só, töø Baéc chí Nam, khoâng phaân bieät toân giaùo, nhöõng ngöôøi ñaõ moät ñôøi coáng hieán cho vieäc tìm toøi, nghieân cöùu veà vaên hoùa daân toäc, ñaëc bieät laø Vaên hoùa coâng Giaùo.
 
 

Back to Radio Veritas Asia Home Page