4. Ñoái dieän vôùi ña phöùc toân giaùo
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
4. Ñoái dieän vôùi ña phöùc toân giaùo
Trong Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi ñoàng “Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu”, giaùo chuû Gioan Phaoloâ II ñaëc bieät ñeà cao chöông trình cöùu ñoä kyø dieäu cuûa Thieân Chuùa taïi AÙ chaâu. “Thaät vaäy, chính taïi AÙ chaâu Thieân Chuùa ñaõ maëc khaûi vaø hoaøn taát chöông trình cöùu ñoä cuûa Ngaøi ngay töø ñaàu. Ngaøi höôùng daãn caùc toå phuï (x. St 12) vaø goïi oâng Mai-sen ñeå daãn ñöa daân toäc cuûa Ngaøi tôùi beán bôø töï do (x. Xh 3, 10). Ngaøi noùi vôùi daân toäc ñöôïc tuyeån choïn cuûa Ngaøi qua nhieàu ngoân söù, quan aùn, vua chuùa vaø nhöõng ngöôøi phuï nöõ duõng caûm trong nieàm tin. “Khi thôøi gian vieân maõn” (Gl 4,4), Ngaøi sai Con Moät, Ñöùc Gieâsu - Kitoâ ñaáng Cöùu Theá, maëc laáy xaùc phaøm nhö ngöôøi AÙ chaâu (...).
Bôûi vì Ñöùc Gieâsu ñaõ sinh ra, soáng, cheát vaø phuïc sinh töø keû cheát nôi Thaùnh ñòa, vuøng ñaát beù nhoû naøy ôû Taây AÙ ñaõ trôû neân moät vuøng ñaát ñaày höùa heïn vaø hy voïng cho taát caû nhaân loaïi. Ñöùc Gieâsu bieát vaø yeâu meán vuøng ñaát naøy. Ngaøi ñaûm nhaän lòch söû, nhöõng khoå ñau vaø hy voïng cuûa daân toäc nhö cuûa rieâng mình. Ngaøi yeâu thöông daân toäc naøy, ñoàng thôøi chaáp nhaän truyeàn thoáng vaø gia taøi do thaùi cuûa noù. Thaät vaäy, töø thuûa xa xöa, Thieân Chuùa ñaõ choïn daân toäc naøy vaø töï maëc khaûi cho hoï ñeå chuaån bò vieäc tôùi ñeán cuûa Ñaáng Cöùu Theá. Töø maûnh ñaát naøy, qua vieäc rao giaûng Tin Möøng nhôø quyeàn naêng cuûa Thaùnh Linh, Giaùo hoäi ñaõ caát böôùc ra ñi ñeå “laøm cho muoân daân trôû thaønh moân ñeä” (Mt 28, 19). Cuøng vôùi Giaùo hoäi traûi roäng khaép hoaøn caàu, Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu seõ böôùc qua ngöôõng cöûa ngaøn naêm thöù ba Kitoâ giaùo, vôùi söï ngaïc nhieân tröôùc nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ thöïc hieän töø thuûa ban ñaàu cho tôùi ngaøy nay vaø bieát roõ raèng “cuõng nhö trong ngaøn naêm thöù nhaát, Thaùnh giaù ñöôïc caém treân ñaát AÂu chaâu, roài trong ngaøn naêm thöù hai treân ñaát Myõ chaâu vaø Phi chaâu, trong ngaøn naêm thöù ba naøy coù theå thu hoaïch moät muøa gaët lôùn veà nieàm tin nôi luïc ñòa bao la vaø thaät soáng ñoäng naøy”.
Sau khi vieát nhöõng doøng laïc quan ñoù, chính Toâng thö cuõng coâng nhaän moät thaùch ñoá gay go maø Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu ñang phaûi ñoái dieän. Taïi luïc ñòa meânh moâng cuûa caùc toân giaùo naøy, “ñang ñaët ra moät caùch khaån thieát vaán ñeà gaëp gôõ giöõa Kitoâ giaùo vôùi caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo raát laâu ñôøi ôû ñòa phöông. Ñaây laø moät thaùch ñoá lôùn lao cho coâng cuoäc Phuùc-aâm-hoùa, bôûi vì nhöõng heä thoáng toân giaùo nhö Phaät giaùo hay AÁn giaùo cuõng töï trình baøy nhö roõ reät mang tính cöùu ñoä. Moät ñieàu thaät huyeàn nhieäm laø Ñaáng Cöùu Theá traàn gian, sinh ra taïi AÙ chaâu, theá maø cho tôùi hoâm nay vaãn raát xa laï vôùi ngöôøi daân ôû luïc ñòa naøy. Thöôïng Hoäi ñoàng seõ laø moät cô hoäi quan phoøng cho Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu ñeå suy nghó nhieàu hôn veà huyeàn nhieäm naøy vaø ñeå taùi cam keát daán thaân trong söù vuï laøm cho moïi ngöôøi nhaän bieát Ñöùc Gieâsu Kitoâ nhieàu hôn”.
Maëc duø nieàm tin toân giaùo vaø chieàu saâu taâm linh khoâng theå chæ ño löôøng baèng soá ngöôøi theo ñaïo hay baèng theá löïc xaõ hoäi vaø chính trò, tuy nhieân nhöõng con soá sau ñaây raát coù theå laø moät döõ kieän ñeå chuùng ta suy nghó: Daân soá theá giôùi leân tôùi 6,3 tæ ngöôøi, theá maø Kitoâ giaùo theá giôùi chæ coù 1,995 tæ tín höõu. Nhö vaäy, neáu so saùnh con soá nhöõng ngöôøi tin theo Ñöùc Kitoâ vôùi daân soá hoaøn caàu thì caùc tín ñoà Kitoâ giaùo thuoäc taát caû caùc heä phaùi khaùc nhau chieám 30% daân soá theá giôùi. Neáu chæ tính rieâng ngöôøi Coâng giaùo maø thoâi thì tæ leä ñoù chæ coøn 15%.
Ñaëc bieät taïi AÙ chaâu, tæ leä naøy laïi caøng khieâm toán hôn nöõa. Daân soá AÙ chaâu hieän nay laø 3,3 tæ ngöôøi, nghóa laø chieám hôn nöûa daân soá theá giôùi. Theá maø nôi luïc ñòa meânh moâng naøy, ñoàng thôøi cuõng laø queâ höông cuûa chính Ñöùc Kitoâ, ngöôøi Coâng giaùo chæ coù voûn veïn 132 trieäu tín höõu, töùc 3,95%.
Taïi sao taïi maûnh ñaát AÙ chaâu, vuøng ñaát ñöôïc meänh danh laø chieác noâi cuûa caùc toân giaùo lôùn, Kitoâ giaùo chæ ñoùng vai troø thieåu soá vaø khieâm toán nhö vaäy? Taïi sao so saùnh vôùi caùc vò giaùo toå khaùc, Ñöùc Kitoâ laø vò giaùo toå ít ñöôïc nhaän bieát vaø coù soá tín ñoà AÙ chaâu ít oûi nhaát? Neáu theo nieàm tin Kitoâ giaùo, cuoäc ñôøi, giaùo huaán, caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ñöùc Kitoâ coù giaù trò cöùu ñoä cho moïi ngöôøi, nghóa laø cho taát caû nhaân loaïi, chuùng ta phaûi nghó gì veà hieän töôïng ña phöùc toân giaùo taïi AÙ chaâu?
Söï kieän ña phöùc toân giaùo noùi treân phaûi chaêng chæ laø keát quûa suoâng cuûa söï coá chaáp vaø loãi laàm cuûa con ngöôøi, nhaát quyeát khoâng chaáp nhaän Tin Möøng cuûa Thieân Chuùa hay coøn moät lyù do huyeàn nhieäm naøo khaùc? Sau hai ngaøn naêm hieän dieän vaø coá gaéng truyeàn ñaïo cuûa Kitoâ giaùo, taïi sao vaãn toàn taïi hieän töôïng ña phöùc toân giaùo? Phaûi chaêng ñoù laø moät thaát baïi cuûa coâng cuoäc rao giaûng Tin Möøng, do caùc thöøa sai keùm khaû naêng thích nghi vaø giôùi laõnh ñaïo Kitoâ giaùo thieáu bao dung, hay coøn do moät bí aån naøo khaùc?
Töø vieãn töôïng thaàn hoïc, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå suy nghó veà yù nghóa saâu thaúm cuûa hieän töôïng ña phöùc toân giaùo: phaûi chaêng hieän töôïng ña phöùc toân giaùo khoâng naèm trong chöông trình nhieäm maàu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi, baát chaáp nhöõng toäi loãi cuûa con ngöôøi, nhöõng khuyeát ñieåm cuûa Giaùo hoäi vaø nhöõng thaát baïi trong coâng cuoäc truyeàn giaùo? Coù theå coi hieän töôïng naøy nhö nhöõng gì Thieân Chuùa cho pheùp, hay hôn nöõa ñoù chính laø ñieàu Ngaøi muoán hoaëc naèm trong chöông trình cöùu ñoä nhieäm maàu cuûa Ngaøi?
Neáu ñuùng nhö vaäy, sôùm hay muoän roài ra chuùng ta seõ khoâng theå traùnh neù ñöôïc nhöõng caâu hoûi böùc suùc: Ñöùc Gieâsu Kitoâ coù coøn ñoùng vai troø öu vieät vaø troïng ñieåm trong söù vuï trung gian cöùu ñoä giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi hay chaêng? Kitoâ giaùo nghó gì veà vò trí cuûa mình giöõa loøng lòch söû nhaân loaïi? Kitoâ giaùo noùi chung vaø Coâng giaùo noùi rieâng coù coøn laø “con ñöôøng cöùu ñoä duy nhaát” trong chöông trình cöùu ñoä phoå quaùt? Caùc toân giaùo coù vai troø naøo khoâng trong chöông trình cöùu ñoä phoå quaùt cuûa Thieân Chuùa? Khi ñoái chieáu vôùi töøng toân giaùo cuï theå, ngöôøi Kitoâ höõu phaûi nghó gì veà nieàm tin vaø söù vuï rao giaûng Tin Möøng cuûa mình?
Trong vieãn töôïng ñoù, muïc ñích chính baây giôø khoâng coøn giôùi haïn ôû vieäc tìm hieåu vaán ñeà cöùu ñoä cho caùc tín ñoà cuûa caùc toân giaùo hoaëc vai troø cuûa moãi truyeàn thoáng toân giaùo trong chöông trình cöùu ñoä, maø laø suy nghó veà chính chöông trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi. Döôùi aùnh saùng cuûa Tin Möøng, chuùng ta phaûi hieåu nhö theá naøo vaø noùi gì veà nhöõng bieåu hieäu raát phong phuù vaø ña daïng qua kinh nghieäm cuûa toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo? Hieän töôïng ña phöùc toân giaùo naøy coù yù nghóa gì trong chöông trình cöùu ñoä phoå quaùt cuûa Thieân Chuùa? Phaûi chaêng, theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, moãi moät truyeàn thoáng toân giaùo seõ coù moät vai troø tích cöïc naøo ñoù trong chöông trình cöùu ñoä ñeå daãn ñöa nhaân loaïi tieán tôùi ñích ñieåm hoäi tuï? Neáu ñuùng nhö vaäy, tieán trình naøy seõ thöïc hieän döôùi daïng thöùc naøo, ôû ñaâu, bao giôø vaø ra sao?
LM Nguyeãn Thaùi Hôïp, OP.
Daán
Thaân, Houston, 2000