Giaùo Hoäi Vaø Vieäc Tieâu Hoân Taïi Hoa Kyø

Tieâu hoân laø vieäc Giaùo Hoäi xaùc ñònh kheá öôùc hoân nhaân baát thaønh vì thieáu ñieàu kieän ñoøi buoäc giöõa ñoâi beân, theo lôøi yeâu caàu cuûa moät trong ñoâi vôï choàng vaø sau khi ñaõ ñieàu tra, suy xeùt. Tieâu hoân laø ñeà taøi baøn caõi soâi noåi giöõa Giaùm Muïc Myõ, giôùi chöùc Toøa Thaùnh vaø Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II. Ñöùc Hoàng Y Achille Silvestrini, chaùnh thaåm toái cao phaùp vieän Vatican, cho raèng con soá khoång loà cuûa nhöõng vuï tieâu hoân taïi Myõ laø ñieàu ñaùng ngaïc nhieân vaø aån chöùa moät khoù khaên traàm troïng. Ñöùc Hoàng Y Achille neâu leân con soá thoáng keâ cuûa Toøa Thaùnh, trong soá 45,632 vuï tieâu hoân treân theá giôùi trong naêm 1985 nöôùc Myõ chieám 36,000 vuï töùc 80%. Ngaøi thaéc maéc phaûi chaêng khaùi nieäm cao xa veà söï tröôûng thaønh taâm lyù, thay vì tröôûng thaønh theo Giaùo Luaät, ñöa ñeán keát luaän Bí Tích Hoân Phoái thaønh töïu laø vieäc ít xaûy ra? Theo Giaùo Luaät, ñieàu kieän toái thieåu caàn thieát cho Bí Tích Hoân Phoái laø chuû yù vaø öôùc muoán.

Thaùng Gieâng naêm 1990, Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ keâu goïi söï deø daët hôn trong vaán ñeà tieâu hoân taïi Myõ. Trong dieãn vaên taïi Toøa AÙn Hoân Phoái Vatican, Ngaøi ñaõ noùi nhöõng khoù khaên trong ñôøi hoân nhaân laø caên beänh caàn ñöôïc chöõa trò baèng muïc vuï hôn laø baèng moät lôøi phuû nhaän cuoäc hoân phoái chaân thaät. Moái giaây hoân phoái coù theå thaønh töïu cho duø coù nhieàu khoù khaên, neáu tuyeân boá cuoäc hoân nhaân naøy baát thaønh khoù coù theå traùnh toån thöông chaân lyù vaø moät caùch naøo ñoù phaù hoaïi neàn taûng vöõng chaéc cuûa ñôøi soáng caù nhaân, hoân nhaân, vaø xaõ hoäi.

Daàu vaäy caùc Giaùm Muïc Myõ vaãn ñöông nhieân beânh vöïc cho toøa aùn hoân phoái Hoa Kyø. Taïi Roma trong cuoäc hoïp naêm 1989, Ñöùc Hoàng Y Edmund C. Szoka cuûa toång giaùo phaän Detroit, vaø Ñöùc Hoàng Y Roger M. Mahony cuûa Toång Giaùo Phaän Los Angeles ñaõ bieän hoä cho laäp tröôøng tieâu hoân taïi Myõ, maëc duø hai vò coù ñöôøng loái baûo thuû. Caùc ngaøi môøi giôùi chöùc Vatican sang Myõ tranh tra vaø seõ thaáy raèng toøa aùn hoân phoái Hoa Kyø laøm vieäc raát höõu hieäu.

Ñöùc Hoàng Y Mahony cho raèng thoáng keâ cuûa Toøa Thaùnh khoâng hoaøn toaøn dieãn taû söï thaät. Toång Giaùo Phaän Los Angeles vôùi 5 trieäu giaùo daân, moãi naêm toøa aùn hoân phoái ban pheùp 1,000 vuï tieâu hoân trong khi 13,000 thænh nguyeän khoâng ñöôïc cöùu xeùt.

Cha Edward Pfnausch, chuû tòch ban chaáp haønh hoäi Giaùo Luaät Hoa Kyø ñöa ra hai ñieåm caù bieät taïi Myõ:

- Thöù nhaát laø con soá khuûng khieáp cuûa naïn ly dò, 1 trieäu 8 trong naêm 1988.

- Ñieàu thöù hai quan troïng hôn laø hieän töôïng hôïp hoân khaùc toân giaùo xaûy ra quaù nhieàu. Hôn nöûa toång soá nhöõng vuï tieâu hoân lieân quan ñeán ngöôøi khoâng Coâng Giaùo, khoâng coù moät chuùt khaùi nieäm naøo veà söï beàn vöõng tuyeät ñoái cuûa Bí Tích Hoân Phoái. Theo thoáng keâ cuûa Toøa Thaùnh trong naêm 1989, 30% toång soá vuï tieâu hoân taïi Hoa Kyø dính líu ñeán nhöõng caëp vôï choàng hoaøn toaøn ngoaøi Coâng Giaùo. Coù nhieàu ñoâi vôï choàng theo Do Thaùi Giaùo roài ly dò vaø sau ñoù moät ngöôøi muoán keát hoân vôùi ngöôøi Coâng Giaùo. Giaùo Hoäi phaûi xaùc nhaän cuoäc hoân nhaân kia baát thaønh tröôùc khi ngöôøi Coâng Giaùo thaønh hoân vôùi ngöôøi ñaõ ly dò. Do ñoù, con soá tieâu hoân cho nhöõng ñoâi vôï choàng hoaøn toaøn Coâng Giaùo ôû Myõ khoâng cao hôn caùc quoác gia khaùc.

Coøn moät nguyeân nhaân khaùc laøm taêng soá vuï tieâu hoân taïi Myõ laø vieäc aùp duïng boä luaät hoân phoái môùi naêm 1970. Boä luaät naøy baõi boû thuû tuïc töï ñoäng khaùng toá sang Toøa Thaùnh, do ñoù giaûm thieåu tröôøng hôïp Toøa Thaùnh töø choái pheùp tieâu hoân.

Cho duø nguyeân nhaân gì ñi nöõa, con soá vuï tieâu hoân gia taêng vuøn vuït töø naêm 1968 laø söï kieän hieån nhieân. Naêm 1968 chæ coù 338 vuï tieâu hoân. Hai möôi naêm sau, con soá leân tôùi 38,000. Nhieàu nhaø Giaùo Luaät giaûi thích raèng ñaây chæ laø phaûn aûnh cuûa loái soáng hieän ñaïi, loái soáng cuoàng voäi, vôùi nhöõng cuoäc hoân nhaân voäi vaõ thieáu chuaån bò, vôùi caên beänh truyeàn nhieãm buoâng thaû tính duïc, vôùi naïn ly dò lan traøn. Caên goác cuûa caùc quan nieäm hieän ñaïi veà tieâu hoân naèm saâu trong Giaùo Luaät vaø Giaùo Lyù Hoân Nhaân theo truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi.

Theo yù luaät sö Joseph P. Zwack, moät chuyeân gia veà toøa aùn hoân phoái, chính Thieân Chuùa thieát laäp Bí Tích Hoân Phoái vaø buoäc trung thaønh troïn ñôøi. Nhöng ngöôøi traàn gian cho raèng vieäc hoân nhaân deã laäp vaø cuõng deã boû. Trong thôøi gian gaàn ñaây Toøa Thaùnh chuû tröông raèng Bí Tích Hoân Phoái mang daáu aán vónh vieãn nhöng Bí Tích khoâng thaønh söï trong nhieàu cuoäc hoân nhaân.

Giaùo Hoäi xaùc quyeát raèng hoân nhaân laø moät Bí Tích Thieân Chuùa thieát laäp, moät daáu beà ngoaøi töôïng tröng cho ôn thaùnh beân trong. Coâng Giaùo laø toân giaùo duy nhaát treân theá giôùi khoâng chaáp nhaän ly dò theo giaùo huaán Chuùa Kitoâ "ñieàu gì Thieân Chuùa ñaõ keát hôïp loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly". Nhöng theo caùc nhaø Giaùo Luaät, duø ñoâi baïn thaønh hoân theo nghi thöùc phuïng vuï khoâng nhaát thieát laø Bí Tích Hoân Phoái thaønh töïu. Bí Tích Hoân Phoái chæ hieän thöïc khi ñoâi beân coù chuû yù ngay thaät vaø troïn veïn khaû naêng ñeå soáng ñôøi hoân nhaân thuûy chung vöõng beàn vaø sinh saûn con caùi.

Coù nhieàu caên baûn khaùc nhau cho vieäc tieâu hoân, ba ñieàu thoâng duïng nhaát laø:

-Thieáu hieåu bieát traùch nhieäm vaø khaû naêng chu toaøn ñôøi soáng hoân nhaân (Canon 1095). Ñieàu naøy döïa treân caên baûn taâm lyù phaùt xuaát töø Giaùo Luaät cuõ veà söï töï tình trong cuoäc hoân nhaân.

- Khoâng thaät loøng öng thuaän nhöõng ñoøi buoäc cuûa kheá öôùc hoân phoái (Canon 1101), coù nghóa laø moät trong hai ngöôøi khoâng coù yù soáng thuûy chung troïn ñôøi vôùi nhau, hoaëc khoâng muoán tieáp nhaän con caùi.

- Bò cöôõng eùp vaø vì sôï seät. Ñoù laø nhöõng cuoäc "eùp duyeân" hoaëc "vôï boá laáy cho", nhöõng cuoäc thaønh hoân vì vieäc laøm aên, thöông maïi, chính trò. Ngaøy nay nhöõng tröôøng hôïp thöïc teá hôn laø vieäc mang thai ngoaïi hoân, ñöông söï sôï phaûn öùng cuûa cha meï, cuûa xaõ hoäi neân phaûi thaønh hoân.

Lyù do taâm lyù trong khoaûn luaät 1095 laø lyù do thoâng duïng nhaát trong caùc vuï tieâu hoân, trong ñoù phaûn aûnh moái quan taâm ñeán chuû yù ngay thaät vaø khaû naêng chu toaøn ñôøi soáng hoân nhaân laø hai ñieàu kieän caên baûn laäp thaønh giaùo lyù Bí Tích Hoân Phoái, giao öôùc thaùnh thieän trong leã cöôùi.

Caùc nhaø Giaùo Luaät Myõ khaúng ñònh raèng khaû naêng chu toaøn traùch nhieäm hoân nhaân khoâng ñöôïc löu taâm ñuùng möùc trong quaù khöù. Maët khaùc, coù ngöôøi cho raèng toøa aùn hoân phoái hieän nay quaù chuù troïng veà maët taâm lyù. Ít ngöôøi coù theå chu toaøn nhöõng ñoøi hoûi quaù lyù töôûng cuûa söï tröôûng thaønh taâm lyù maø toøa aùn cho laø tuyeät ñoái caàn thieát ñeå laäp thaønh Bí Tích Hoân Phoái. Nhöõng tröôøng hôïp ñaùng lo ngaïi nhö tröôøng hôïp cuûa ñoâi vôï choàng laáy nhau hôn 20 naêm coøn ñöôïc pheùp tieâu hoân. Naêm 1986, toøa aùn ban pheùp tieâu hoân cho ñoâi vôï choàng, moät Coâng Giaùo moät Tin Laønh, sau 38 naêm chung soáng. Lyù do laø caû hai beân ñeàu thieáu chuû yù ngay thaät vaø öôùc muoán vì chöa tröôûng thaønh ñuû. Ngöôøi vôï Tin Laønh khaùng toá sang Toøa Thaùnh vì tin raèng cuoäc hoân nhaân thaønh söï. Toøa AÙn Vatican baõi boû phaùn quyeát toøa aùn Hoa Kyø.

Cha James Burtchaell thaät söï lo ngaïi khi thaáy toøa aùn ban pheùp tieâu hoân cho nhöõng ngöôøi cao nieân laáy nhau töø thôøi xa xöa, con chaùu ñaày ñaøn. Thaät laø oaùi oaêm khi moùn quaø leã baïc kyû nieäm ngaøy thaønh hoân laø lôøi phaùn quyeát cuûa Giaùo Hoäi cuoäc hoân nhaân khoâng heà thaønh töïu. Ñieàu naøy khieán nhieàu ngöôøi suy nghó kyõ hôn tröôùc khi thaønh hoân vaø cuõng khieán nhieàu ngöôøi caëp tay nhau leân baøn thaùnh loøng môû côø haân hoan vì "laáy choàng nhö goâng ñeo coå, cöôùi vôï nhö mang nôï vaøo thaân" baây giôø ñaõ coù loái thoaùt.

Theo lôøi Cha James, khi laøm vieäc trong toøa aùn hoân phoái, ngaøi caûm thöông nhieàu ñoâi baïn vaø nhaän thöïc hoï ñaùng ñöôïc pheùp tieâu hoân maø khoâng ñöôïc. Do ñoù, ngaøi öôùc mong coù moät cuoäc caûi caùch lôùn lao. Caùc linh muïc vaø caùc vò höôùng daãn giaùo lyù hoân nhaân phaûi chòu traùch nhieäm cho nhöõng ñoâi baïn thaønh hoân chöa ñuû chín chaén. Thuû tuïc tieâu hoân caàn ñöôïc ñem ra aùnh saùng coâng coäng, nhôø ñoù moïi ngöôøi coù theå xem xeùt caùc quyeát ñònh, phaùn quyeát, lôøi chöùng. Theo yù Cha James, thoâng thöôøng quyeát ñònh cuûa toøa aùn bò che daáu trong bí maät, ngay caû moät trong ñoâi baïn cuõng khoâng ñöôïc xem taøi lieäu lieân quan ñeán mình. Cha James cuõng pheâ bình laø nhaân chöùng hoaøn toaøn do beân thænh nguyeän cung caáp. Nhöõng ngöôøi chöùng quan troïng nhö cha meï, ngöôøi chöùng hoân, linh muïc chuû hoân phaûi laø nhöõng ngöôøi chöùng chuyeân moân trong cuoäc ñieàu tra.

Cho duø vôùi nhöõng pheâ bình treân, khoâng theå choái caõi ñöôïc raèng toøa aùn hoân phoái laø cô quan caàn thieát vaø quan troïng trong Giaùo Hoäi. Quan troïng hôn heát laø khía caïnh muïc vuï, vieäc ly dò gaây thöông tích vaø xuùc ñoäng lôùn cho ñöông söï vaø hoï thöôøng mang maëc caûm bò loaïi tröø khoûi Giaùo Hoäi nhö quan nieäm xöa. Vì theá, caùc giôùi chöùc trong toøa aùn hoân phoái ñoàng yù khoâng neân ngaên caûn vieäc tieâu hoân. Ña soá caùc giaùo höõu chòu toán hôi söùc thôøi giôø thænh nguyeän tieâu hoân toû ra hoï coøn loøng ñaïo, coøn muoán lieân keát vôùi Thieân Chuùa, vôùi Giaùo Hoäi. Chæ moät soá ít laïm duïng vieäc tieâu hoân vôùi nhöõng möu ñoà khaùc.

Nhieàu ngöôøi lo ngaïi vieäc tieâu hoân trôû neân quaù phoå thoâng laøm maát Ñöùc Tin nôi Bí Tích Hoân Phoái. Nhöng thöïc taïi trong xaõ hoäi coøn ñaùng sôï hôn nhieàu. Con soá nhöõng gia ñình bò baêng hoaïi ñaàu ñoäc bôûi vaán ñeà tính duïc, baïo ñoäng, nghieän ngaäp, röôïu cheø vöôït söùc töôûng töôïng cuûa nhieàu ngöôøi.

Nguyeân taéc noøng coát cuûa vieäc tieâu hoân, theo quan nieäm hieän nay, laø ngöôøi ta laøm leã cöôùi nhöng khoâng ñuû khaû naêng chu toaøn traùch nhieäm cuûa kheá öôùc hoân nhaân theo tieâu chuaån cuûa Giaùo Hoäi, laø cuoäc giao keát trong yeâu thöông moät caùch vöõng beàn chung thuûy, vaø tieáp nhaän con caùi. Ñieàu naøy khieán ngaøy nay con soá thænh nguyeän tieâu hoân leân cao. Coù nhöõng tröôøng hôïp moái töông quan trong ñôøi hoân nhaân quaù loän xoän vaø queø quaët, bò baêng hoaïi vì ñau khoå vaø toäi loãi, vì theá coù nhieàu  caên côù ñeå ban pheùp tieâu hoân. Giôùi höõu traùch thöôøng choïn nhöõng caên côù hieån nhieân coù baèng chöùng ñaàu ñuû ñeå phaùn quyeát.

Xin pheùp tieâu hoân ñoøi thôøi gian vaø phaûi qua nhieàu thuû tuïc khoù khaên, daàu vaäy ña soá nhöõng ngöôøi thænh nguyeän ñeàu thoaûi maùi cho duø ñöôïc pheùp hay khoâng. Theo lôøi nhöõng ngöôøi töøng traûi, xin pheùp tieâu hoân bôùt cay cöïc khoå sôû hôn xin ly dò taïi toøa ñôøi. Ngöôøi ta khoâng bò caùc luaät sö chaát vaán nhieàu laàn vôùi cuøng caâu hoûi, khoâng phaûi ñoái ñaàu tranh caõi vôùi phía beân kia. Caû hai beân ñeàu khoâng gaëp maët vò thaåm phaùn. Ngöôøi thænh nguyeän phaûi ñoùng moät phí khoaûn ñeå ñaøi thoï caùc phí toån vaên phoøng. Thôøi gian chôø ñôïi coù theå töø saùu thaùng tôùi hai naêm. Ngoaøi ra, pheùp tieâu hoân khoâng aûnh höôûng gì ñeán con caùi treân phaùp lyù. Theo Giaùo Luaät, hai ngöôøi vaãn buoäc phaûi chu toaøn traùch nhieäm vôùi con caùi nhö baäc cha meï khaùc.

Sau ñaây laø thöù töï caùc giai ñoaïn trong thuû tuïc tieâu hoân:

1. Pheùp ly dò taïi toøa ñôøi

Tröôùc khi tieâu hoân ñöông söï phaûi coù pheùp ly dò taïi toøa ñôøi, vaø phaûi chaéc chaén, chöùng minh ñöôïc raèng khoâng coøn chuùt hy voïng taùi laäp cuoäc soáng hoân nhaân. Giaùo Hoäi khoâng chaáp nhaän quyeàn haønh toøa ñôøi trong Bí Tích Hoân Phoái, nhöng ñoøi buoäc kheá öôùc ñôøi bò huûy boû tröôùc khi xeùt ñeán vieäc tieâu hoân.

2. Thaåm vaán sô khôûi

Ñöông sö phaûi trình baøy vôùi moät linh muïc ñeå xaùc ñònh ñòa phöông xin tieâu hoân. Giaùo luaät naêm 1983 chæ ñònh roõ caùc toøa hoân phoái ñòa phöông ngöôøi thænh nguyeän ñöôïc pheùp xin ñeå traùnh naïn "ngöôøi khoân tìm choã deã maø nhôø", laø moät teä traïng raát thònh haønh tröôùc ñaây. Theo boä luaät môùi, ngöôøi thænh nguyeän phaûi noäp ñôn taïi ñòa phöông cuûa ngöôøi baïn phoái ngaãu. Coù theå noäp ñôn ôû nôi khaùc nhöng phaûi coù lyù do chính ñaùng nhö khoâng theå tìm ñöôïc ngöôøi phoái ngaãu cuõ ôû ñaâu. Hay coù theå vì nhöõng ngöôøi chöùng soáng ôû nhieàu nôi xa nhau.

3. Thaåm vaán chính thöùc

Ñöông söï phaûi gaëp cha xöù hoaëc vò traïng sö ñeå ñöôïc chính thöùc thaåm vaán. Vò traïng sö laø moät nhaø Giaùo Luaät ñöôïc chæ ñònh ñeå trình baøy thay ñöông söï tröôùc toøa aùn hoân phoái. Ñoâi khi chính cuoäc thaåm vaán sô khôûi trôû thaønh cuoäc thaåm vaán chính thöùc.

4. Ñieàn ñôn

Tieâu hoân laø moät thuû tuïc haønh chaùnh neân ñoøi nhieàu döõ kieän, giaáy tôø. Giaùo Hoäi ñoøi buoäc taøi lieäu ghi nhaän ñaày ñuû caùc töông quan ñöa ñeán cuoäc hoân nhaân, do ñoù caùc ñôn töø bao goàm raát nhieàu chi tieát caù nhaân. Caùc nhaø Giaùo Luaät khaúng ñònh raèng ñoù khoâng phaûi ñeå coi loãi veà ai nhöng ñeå xaùc ñònh hoân phoái coù thaønh söï khoâng. Caùc chi tieát thöôøng xoay quanh nhöõng lieân laïc, qua laïi tröôùc vaø sau leã cöôùi, nhöõng teä traïng nghieän ngaäp, röôïu cheø, moái töông quan vôùi thaân nhaân, caùch xöû theá vôùi con caùi, söï thuûy chung baäc hoân nhaân, vieäc giao hôïp vôï choàng. Ngoaøi ra, ñöông söï phaûi xuaát trình chöùng thö röûa toäi, theâm söùc, hoân thuù ñaïo vaø ñôøi, pheùp ly dò ñôøi. Ñöông söï cuõng caàn cung caáp teân vaø ñòa chæ nhöõng ngöôøi chöùng. Nhaân chöùng thöôøng chæ traû lôøi nhöõng caâu hoûi qua giaáy tôø veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán caên baûn ñeå tieâu hoân. Ñöông söï phaûi töï lieân laïc vôùi nhaân chöùng ñeå xin hoï laøm chöùng.

5. Xaùc ñònh caên côù

Vò traïng sö seõ coá vaán cho ñöông söï ñeå xin tieâu hoân döïa treân caên côù naøo. Ñieàu naøy thöôøng ñöôïc thöïc hieän tröôùc hoaëc trong khi ñieàn caùc giaáy tôø. Nhöõng caên côù thoâng thöôøng laø:

- Thieáu yù thöùc vaø chuû yù ngay thaät trong kheá öôùc hoân nhaân.

- Thieáu khaû naêng chu toaøn traùch nhieäm ñôøi hoân nhaân.

- Khoâng nhaát taâm thuaän yù trong giao öôùc hoân nhaân.

- Bò cöôõng eùp thaønh hoân.

- Baát löïc, khoâng theå sinh saûn con caùi, voâ caûm trong vieäc vôï choàng.

- Moät trong hai ngöôøi giöõ kín bí maät veà baûn thaân coù theå laøm caûn trôû ñôøi soáng gia ñình nhö coù aùn tuø, nghieän ngaäp ñeå khoûi ngaên trôû hoân söï.

6. Chæ ñònh phieân toøa

Toøa aùn hoân phoái seõ baùo cho ñöông söï bieát ñaõ chæ ñònh moät phieân toøa cöùu xeùt thænh nguyeän tieâu hoân, vò traïng sö seõ ñaïi dieän ñöông söï tröôùc phieân toøa. Ñöông söï coù theå caàn kyù giaáy uûy quyeàn cho vò traïng sö.

7. Cuoäc döï thính sô khôûi

ÔÛ ñaây toøa chæ xeùt xem thænh nguyeän naøy coù ñuùng quyeàn haïn ñòa phöông khoâng vaø öôùc löôïng coù ñuû döõ kieän ñeå tieáp tuïc tieán haønh hay khoâng. Nhieàu thænh nguyeän bò ngöng ôû ñaây vì thieáu döõ kieän.

8. Thaâu thaäp döõ kieän

Tröôùc heát toøa phaûi lieân laïc vôùi ngöôøi phoái ngaãu beân kia. Nhieàu ngöôøi khoâng heà hoài aâm bao giôø. Toøa cuõng lieân laïc, baèng thö töø hoaëc ñoái dieän, vôùi caùc nhaân chöùng ñöông söï ñöa ra vôùi söï ñoàng yù cuûa ñoâi beân. Ñoâi khi toøa cuõng caàn phoûng vaán moät nhaø taâm lyù quen bieát hai ngöôøi.

9. Phieân xöû

Raát ít khi ñöông söï hoaëc ngöôøi chöùng phaûi coù maët trong phieân xöû. Trong ñoù coù ba vò thaåm phaùn ñöùng xeùt xöû. Vò traïng sö trình baøy vuï kieän ñoàng thôøi kieåm soaùt ñeå Giaùo Luaät ñöôïc thi haønh nghieâm chænh. Ngöôøi phoái ngaãu beân kia khoâng coù traïng sö tröø khi thænh nguyeän. Ngoaøi ra coøn coù moät vieân chöùc goïi laø baûo heä, vôùi nhieäm vuï kieåm soaùt ñeå khoaûn luaät "baát khaû phaân ly" cuûa hoân phoái khoâng bò vi phaïm caùch naøo, ñoàng thôøi cuõng kieåm soaùt luaät leä veà caùc döõ kieän, baèng chöùng.

10. Phaùn quyeát

Phaùn quyeát cuûa toøa hoân phoái seõ tôùi tay ñöông söï qua vaên thö.

11. Töï ñoäng taùi duyeät

Boä Giaùo Luaät môùi baét buoäc phaùn quyeát cuûa toøa hoân phoái ñòa phöông ñöôïc duyeät laïi ôû toøa cao hôn. Thoâng thöôøng toøa cao caáp khoâng ñoái laäp phaùn quyeát toøa döôùi nhöng chæ taùi xaùc nhaän hoaëc cho xeùt xöû laïi. Neáu coù söï baát ñoàng giöõa hai toøa aùn, vuï kieän töï ñoäng ñöôïc chuyeån sang Roâma xeùt xöû.

12. Khaùng toá

Ñoâi khi thænh nguyeän bò baùc boû, ñöông söï coù theå khaùng toá leân toøa cao caáp. Trong thöïc teá raát ít khi xaåy ra nhö vaäy vì nhöõng ngöôøi khoâng ñuû döõ kieän thöôøng bieát tröôùc seõ bò baùc boû. Neáu muoán khaùng toá, ñöông söï töï tìm lieân laïc vôùi toøa cao caáp vaø noäp ñôn khaùng toá lieàn sau ñoù.

13. Cô hoäi cuoái

Neáu ñöông söï khoâng haøi loøng vôùi phaùn quyeát cuûa toøa cao caáp, thænh nguyeän seõ ñöôïc chuyeån sang Vatican, nhöõng tröôøng hôïp naøy raát hieám, moãi naêm chæ moät vaøi vuï. Toøa hoân phoái toái cao taïi Vatican seõ cöùu xeùt nhöõng thænh nguyeän naøy. Theo yù caùc chuyeân gia Giaùo Luaät, nhöõng thænh nguyeän bò baùc boû taïi hai toøa döôùi thöôøng khoâng chuùt hy voïng naøo ñöôïc chaáp thuaän ôû Vatican. Thoâng thöôøng nhöõng vuï khaùng toá sang Roâma vì cho raèng pheùp tieâu hoân khoâng chính ñaùng vì hoân nhaân ñaõ thaønh söï.

Tieâu hoân laø moät thuû tuïc phaùp lyù, ñoàng thôøi cuõng laø moät bieán coá ñeå ñoâi baïn yù thöùc traùch nhieäm baûn thaân. Caû hai beân cuõng nhö caùc nhaân chöùng phaûi nghieâm chænh xeùt laïi yù nghóa moái töông quan trong ñôøi hoân nhaân, muïc ñích cuoäc hoân nhaân, nhöõng traùch nhieäm chu toaøn hoaëc thieáu soùt, hoân nhaân laø moät bí tích nhö theá naøo, vaø thaønh thöïc tìm kieám söï thaät trong ñaùy loøng. Ñaây coù theå laø moät söï thaät ñau loøng, nhöng, theo lôøi Chuùa Kitoâ, laø chaân lyù mang laïi ôn giaûi thoaùt.

(Trích Baøi Giaùo Lyù cuûa Thanh Laâm

treân Nguyeät San Traùi Tim Ñöùc Meï Soá Thaùng 7 naêm 1992)

Back to Home Page