Tính Luaân Lyù Cuûa Vieäc Taïo Sinh
Phoù Teá Nguyeãn Vaên Taâm, DCCT
Prepare for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chöông III: Moät Soá Vaán Naïn (Tieáp Theo)
II. Coù Ñöôïc Pheùp Taïo Phoâi Thai Ñeå Duøng
Nhö Laø Phöông Phaùp Trò Lieäu Khoâng?
1. Khaùm phaù cuûa khoa hoïc veà lôïi ích cuûa teá baøo goác
a. Teá baøo goác laø gì ?
Teá baøo goác laø teá baøo coù khaû naêng phaân chia voâ haïn ñònh vaø coù khaû naêng sinh saûn vaø taïo neân caùc teá baøo khaùc coù nhöõng chöùc naêng chuyeân bieät, moät khi noù ñöôïc caáy vaøo moät moâi tröôøng thích hôïp. Ñeå cho chuùng ta coù moät khaùi nieäm cuï theå veà caùc chöùc naêng cuûa teá baøo goác, ñieàu toát nhaát laø chuùng ta thöû khaûo-saùt chuùng trong caùc tieán trình phaùt trieån nôi con ngöôøi ñöôïc baét ñaàu khi tinh truøng laøm cho tröùng (noaõn) thuï tinh, vaø sau ñoù taïo neân moät teá baøo duy nhaát, goïi laø hôïp töû, teá baøo naøy coù khaû naêng töï phaùt trieån thaønh moät cô theå (organism).
Vì theá, tröùng thuï tinh (hôïp töû) coøn ñöôïc coi nhö laø teá baøo toaøn naêng. Sau khi tröùng ñaõ ñöôïc thuï tinh, chæ khoaûng töø 4 - 6 tieáng ñoàng hoà sau, hôïp töû seõ töï ñoäng phaân chia thaønh nhieàu teá baøo toaøn naêng (totipotent cells), ñoàng chaát theå veà maët di truyeàn. Vì lyù do ñoù, giaû söû ta laáy moät teá baøo toaøn naêng (ñaõ ñöôïc phaân chia sau khi tröùng ñaõ thuï tinh) ñem caáy vaøo vaùch töû cung cuûa ngöôøi phuï nöõ (neáu thaønh coâng) thì teá baøo naøy coù khaû naêng phaùt trieån thaønh baøo thai. Töø ñoù, ta coù theå giaûi thích hieän töôïng sinh ñoâi, laø moät tröùng sau khi ñaõ thuï tinh, töï phaân chia laøm 2 teá baøo toaøn naêng rieâng bieät vaø roài sau ñoù seõ töï phaùt trieån thaønh 2 caù theå rieâng reõ. Do ñoù, xeùt veà maët di truyeàn thì treû em sinh ñoâi coù cuøng chung moät gien y heät nhö nhau.
|
|
Khoaûng 4 ngaøy, sau khi tröùng ñaõ thuï tinh, hôïp töû seõ traûi qua nhieàu chu kyø phaân chia teá baøo, goïi laø hieän töôïng nhaân ñoâi: töø 1 teá baøo duy nhaát thaønh 2, roài 2 thaønh 4, roài 4 thaønh 8 vaø 8 thaønh 16 v.v... Nhöõng teá baøo toaøn-naêng sau khi ñaõ ñöôïc phaân ra, laàn löôït seõ taïo neân caùc teá baøo khaùc, goïi laø phoâi baøo. ÔÛ phía beân ngoaøi phoâi baøo coù caùc lôùp teá baøo, coøn beân trong thì laø moät khoaûng roãng, bao goàm voâ soá caùc lôùp teá baøo khaùc, goïi laø "khoái teá baøo noäi taïi". Caùc teá baøo noäi taïi naøy seõ thieát laäp haàu heát caùc moâ (tissues) cuûa thaân theå. Maëc daàu caùc teá baøo noäi taïi coù theå taïo thaønh, döôøng nhö, taát caû caùc loaïi teá baøo nôi thaân theå con ngöôøi, nhöng chuùng laïi khoâng coù khaû naêng ñeå taïo thaønh moät cô theå (organism).
Caùc teá baøo noäi taïi ñöôïc coi nhö laø caùc teá baøo ña naêng, vì chuùng coù khaû naêng trôï giuùp nhieàu loaïi teá baøo khaùc nhau. Caùc teá baøo noäi taïi coù tính ña naêng, tuy nhieân, chuùng khoâng phaûi laø caùc teá baøo toaøn naêng, vì lyù do ñoù, chuùng khoâng theå taïo neân moät cô theå, nhö caùc teá baøo toaøn naêng, ví duï nhö teá baøo hôïp töû.
Nhöõng teá baøo goác ña naêng (Pluripotent stem cells) tieáp tuïc traûi qua nhieàu söï phaân hoùa ñeå trôû thaønh nhöõng teá baøo goác vôùi chieàu höôùng nhaèm yeåm trôï caùc teá baøo maø chuùng coù nhöõng chöùc naêng hoaëc phaän vuï chuyeân bieät. Chaúng haïn nhö teá baøo goác cuûa maùu (Blood stem cells), thì trôï giuùp caùc hoàng huyeát caàu vaø baïch huyeát caàu. Caùc teá baøo goác cuûa maùu hieän dieän trong tuûy (cuûa xöông - bone marrow) cuûa treû em cuõng nhö ngöôøi lôùn, thöïc vaäy, chuùng coù theå tìm thaáy trong maùu hieän ñang löu thoâng nôi caùc huyeát quaûn. Teá baøo goác cuûa maùu naém giöõ moät vaøi troø raát quan troïng, trong coâng vieäc cung caáp cho ñuû soá teá baøo maùu trong thaân theå con ngöôøi, suoát caû cuoäc ñôøi. Caùc teá baøo maùu thì goàm coù: hoàng huyeát caàu vaø baïch huyeát caàu. Chuùng ta khoâng theå soáng soùt neáu khoâng coù caùc teá baøo goác cuûa maùu.
b. Teá baøo goác laáy töø ñaâu ra ?
Hieän nay coù 2 phöông phaùp ñeå coù theå laáy ñöôïc caùc teá baøo goác ña naêng.
Caùch thöù nhaát ñöôïc thöïc hieän do Dr. James Thomson, thuoäc ñaïi hoïc Wisconsin - Hoa Kyø.
Caùc teá baøo goác ña naêng ñöôïc taùch rôøi tröïc tieáp töø caùc teá baøo noäi taïi cuûa phoâi trong giai ñoaïn phoâi baøo (blastocyst). Sau ñoù ñem caáy chuùng vaøo moät moâi tröôøng thích hôïp, vôùi nhöõng ñieàu kieän thieát yeáu cho vieäc phaùt trieån, daàn daàn chuùng seõ saûn xuaát moät loaïi teá baøo goác ña naêng.
Caùch thöù hai ñöôïc thöïc hieän do Dr. Gearhart.
OÂng ta taùch bieät caùc teá baøo goác ña naêng töø caùc moâ cuûa baøo thai ñaõ ñöôïc huûy, vì khoâng muoán tieáp tuïc cöu mang hoaëc vì nhöõng lyù do khaùc. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi söï ñoàng yù cuûa chuû nhaân baøo thai vaø vò baùc só coù traùch nhieäm. OÂng ta choïn nhöõng teá baøo thuoäc caùc vuøng cuûa baøo thai maø bieát chaéc chaén raèng sau naøy, chuùng seõ phaùt trieån thaønh tinh hoaøn hoaëc buoàng tröùng.
Maëc daàu coù söï khaùc bieät veà hai nguoàn cung caáp chaát lieäu ñeå taïo neân caùc teá baøo goác ña naêng. Tuy nhieân, keát quaû cuûa vieäc hình thaønh caùc teá baøo goác naøy raát gioáng nhau.
Moät loaïi teá baøo goác nöõa, coù teân laø "Multipotent Stem Cells", coù theå tìm thaáy ôû moät vaøi loaïi moâ tröôûng thaønh (Adult tissues). Tuy nhieân gaàn ñaây, coù nhieàu daáu chæ khaû quan cho thaáy, caùc chuyeân gia nghieân cöùu coù theå tìm thaáy theâm nhieàu loaïi teá baøo goác hieän dieän trong caùc moâ tröôûng thaønh. Chaúng haïn nhö tröôùc ñaây, caùc chuyeân gia nghieân cöùu nghó raèng: caùc teá baøo goác döôøng nhö khoâng coù ôû trong heä thoáng thaàn kinh.
Nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây, hoï ñaõ khaùm phaù ra vaø hoï ñaõ laøm caùc cuoäc thí nghieäm vaø cho thaáy laø hoï coù theå taùch rôøi caùc teá baøo goác thuoäc thaàn kinh (Neuronal Stem Cells) ra khoûi heä thoáng thaàn kinh cuûa caùc chuù chuoät. Ngöôïc laïi, nôi con ngöôøi, caùc teá baøo goác loaïi naøy, neáu muoán thaâu hoaïch, thì hieän nay chæ coù theå laáy töø caùc moâ cuûa baøo thai (fetal tissues). Haún nhieân, vieäc thöû nghieäm naøy ñoái vôùi con ngöôøi thì coøn raát ö laø haïn cheá. Tuy nhieân, ñieàu aáy cho thaáy laø coù nhöõng daáu chæ khaû thi raèng: khoâng bao laâu nöõa thì vieäc naøy coù theå ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi con ngöôøi.
c. Nhöõng lôïi ích khaû theå trong coâng trình nghieân cöùu lieân quan ñeán teá baøo goác.
Caùc keát quaû cuûa nhöõng coâng trình nghieân cöùu veà vieäc söû duïng teá baøo goác tröôûng thaønh nôi con ngöôøi cho thaáy raèng caùc "Multipotent Stem Cells" (teân cuûa moät loaïi teá baøo goác ña naêng) coù tieàm naêng raát lôùn trong coâng vieäc nghieân cöùu laãn vieäc phaùt trieån phöông phaùp trò lieäu teá baøo (cell therapies).
Moät baèng chöùng cuï theå laø ngöôøi ta coù theå duøng caùc teá baøo goác tröôûng thaønh trong vieäc caáy, gheùp. Ngöôøi ta coù theå taùch bieät nhöõng teá baøo goác tröôûng thaønh töø beänh nhaân, roài taïo ñieàu kieän thuaän tieän ñeå chuùng töø töø phaân chia vaø sinh saûn ra caùc teá baøo coù nhöõng chöùc naêng chuyeân bieät. Sau ñoù, ngöôøi ta ñem caáy chuùng trôû laïi cho beänh nhaân. Laøm nhö vaäy thì seõ traùnh ñöôïc tình traïng caùc teá baøo naøy bò töø choái bôûi thaân theå cuûa beänh nhaân.
Caùch thöùc söû duïng caùc teá baøo goác tröôûng thaønh cho caùc phöông phaùp trò lieäu, nhaèm thay theá caùc teá baøo ñaõ bò thoaùi hoùa hay khoâng coøn khaû naêng thöïc hieän caùc chöùc naêng rieâng bieät cuûa chuùng nöõa, seõ giaûm thieåu hoaëc traùnh neù ñöôïc, ngay caû vieäc söû duïng ñeán caùc teá baøo goác laáy ñöôïc töø caùc phoâi hoaëc caùc moâ töø baøo thai ngöôøi. Ñieàu naøy ñaõ vaø ñang gaây nhieàu söï phaûn ñoái, vì nhöõng yeáu toá veà maët luaân lyù.
Nhöõng lôïi ích khaû theå maø caùc chuyeân gia nghieân cöùu hieän nay ñöa ra thì coù leõ nhieàu voâ soá keå. Noùi chung haàu nhö laø baù beänh ñeàu coù theå trò ñöôïc, neáu baèng loøng aùp duïng vaø cho pheùp söû duïng phöông phaùp sinh saûn voâ tính. ÔÛ ñaây chæ ñeà caäp ñeán nhöõng gì coù tính caùch hieän thöïc maø coùäng ñoàng theá giôùi ñang mong moûi nôi caùc chuyeân gia nghieân cöùu, döïa treân nhöõng khaùm phaù gaàn ñaây nhaát.
Veà vieäc söû duïng caùc teá baøo goác cho phöông phaùp trò lieäu: Phaàn ñoâng caùc beänh taät nôi con ngöôøi laø keát quaû do vieäc caùc teá baøo trong con ngöôøi cuûa chuùng ta ngöng hoaït ñoäng hay khoâng laøm vieäc theo ñuùng nhö chöùc naêng cuûa chuùng, hoaëc do bôûi caùc moâ cuûa thaân theå bò huûy hoaïi. Hieän nay, ñeå thay theá cho caùc cô phaän hoaëc gheùp caùc boä phaän, cuõng nhö moâ khoâng coøn hoaït ñoäng bình thöôøng, caùc chuyeân vieân y khoa ñaõ caàn phaûi söû duïng ñeán caùc boä phaän, ví duï nhö tim, thaän, tuûy, maét v.v..., ñöôïc hieán taëng.
Tuy nhieân, khoâng may cho chuùng ta laø soá beänh nhaân caøng ngaøy caøng gia taêng vaø vöôït haún con soá veà caùc boä phaän maø chuùng ta coù ñöôïc (do söï hieán taëng cuûa caùc aân nhaân) ñeå thay theá hay caáp, gheùp. Teá baøo goác coù theå cung öùng cho ta moät nguoàn nguyeân lieäu môùi phong phuù, haàu coù theå thay theá caùc teá baøo vaø moâ ñaõ bò hoûng, nhaèm chöõa trò caùc chöùng beänh nan y, ví duï nhö: beänh tim, beänh ung thö, beänh Parkinson (lieät run raåy), beänh Alzheimer (beänh maát trí nhôù ôû tuoåi giaø), beänh tieåu ñöôøng, beänh maát trí nhôù, beänh chaán thöông coät soáng, côn ñoät truïy (stroke), beänh ñau nhöùc thaáp khôùp kinh nieân, bò phoûng naëng v.v... Coù theå noùi haàu nhö caùc caên beänh thoâng thöôøng hieän nay, ñeàu coù nhieàu cô may ñieàu trò bôûi vieäc söû duïng caùc teá baøo goác maø gaàn ñaây caùc chuyeân gia nghieân cöùu môùi khaùm phaù ra.
Nhö vaäy, qua nhöõng khaùm phaù cuûa khoa hoïc, chuùng ta nhaän thaáy lôïi ích cuûa teá baøo goác, hay coøn goïi laø teá baøo maàm hoaëc laø teá baøo trôn, laø raát lôùn lao. Nhöng, vaán ñeà ñang gaây tranh luaän maïnh meõ hieän nay laø vieäc söû duïng teá baøo goác laáy töø phoâi thai (Embryonic Stem Cells) vaø teá baøo goác laáy töø ngöôøi tröôûng thaønh (Adult Stem Cells). Nhöõng khaùm phaù veà lôïi ích cuûa teá baøo goác nhö vöøa ñöôïc trình baøy treân ñaây cho ta thaáy teá baøo laáy töø ngöôøi tröôûng thaønh cuõng ñaõ ñem laïi raát nhieàu thaønh quaû trong vieäc chöõa trò beänh taät. Döôùi ñaây, chuùng ta seõ thaáy roõ vaán ñeà naøy hôn qua yù kieán cuûa caùc hoïc giaû coù kinh nghieäm chuyeân moân veà nghaønh sinh-y hoïc.
2. Quan ñieåm cuûa caùc hoïc giaû vaø chuyeân vieân nghaønh sinh-y hoïc
Môùi ñaây, töø ngaøy 13 ñeán 14.11.2001, taïi Roâ-ma, moät Hoäi Nghò chuyeân ñeà veà vieäc nghieân cöùu caùc teá baøo goác trong caùc phöông phaùp trò lieäu, dieãn ra taïi Ñaïi Hoïc Giaùo Hoaøng Ateneo Pontificio Regina Apostolorum - Roâ-ma. Taïi ñaäy, caùc nhaø chuyeân moân ñaõ thaûo luaän veà nhöõng vaán ñeà nan giaûi vaø nhöõng thieän ích cho con ngöôøi trong coâng trình nghieân cöùu teá baøo goác. Tieán só Esmail D. Zanjani, moät trong nhöõng chuyeân gia ñang daãn ñaàu veà vieäc nghieân cöùu teá baøo goác, hieän laø giaûng sö taïi ñaïi hoïc Nevada, Hoa Kyø, ñaõ ñöa ra nhöõng nhaän ñònh phuø hôïp vôùi quan ñieåm vaø chieàu höôùng laäp luaän hieän thôøi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. OÂng phaùt bieåu raèng:
“Hieän nay, coù raát nhieàu döõ kieän cho thaáy, chuùng ta coù theå thaønh coâng trong vieäc söû duïng caùc teá baøo goác tröôûng thaønh (Adult Stem Cells) ñeå ñieàu trò caùc chöùng beänh veà tim vaø caùc moâ bò hö haïi. Sau nhieàu laàn thöû nghieäm vieäc duøng caùc teá baøo goác tröôûng thaønh, thì keát quaû cho thaáy coâng vieäc naøy ñaõ raát coù hieäu nghieäm vaø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan nhö ñaõ tieân ñoaùn. Cho neân, toâi thieát nghó raèng chuùng ta khoâng nhaát thieát phaûi söû duïng ñeán caùc teá baøo goác laáy töø phoâi thai (Embryonic Stem Cells), vì ñieàu ñoù gaëp phaûi nhieàu söï choáng ñoái xeùt veà maët luaân lyù, maø ñoàng thôøi keát quaû thì cuõng chöa chaéc gì ñaõ troåi vöôït hôn vieäc duøng caùc teá baøo goác tröôûng thaønh trong caùc phöông phaùp trò lieäu”.
Chuùng ta coøn thaáy moät yù kieán töông töï nhö theá cuûa baø Monica Lopez Barahona, moät giaûng sö taïi Ñaïi hoïc Francisco de Victoria (Taây Ban Nha), khi ñöôïc phoùng vieân nhaø baùo phoûng vaán taïi Hoäi nghò treân ñaây, baø ñaõ phaùt bieåu nhö sau:
“Khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc söï vieäc taïo moät phoâi ngöôøi, roài sau ñoù chæ laáy caùc teá baøo goác roài thì huûy boû noù ñi. Theo quan ñieåm cuûa caùc khoa hoïc gia, thì hieån nhieân ñaõ coù söï hieän dieän cuûa moät con ngöôøi ngay töø khi tröùng ñöôïc thuï tinh. Vì lyù do ñoù, khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc xeùt veà maët ñaïo ñöùc, khi söû duïng söï soáng ngöôøi naøy (töùc laø caùc phoâi bò söû duïng ñeå laáy teá baøo goác) ñeå cöùu moät ngöôøi khaùc (töùc laø ñeå caáy gheùp hoaëc thay theá caùc boä phaän bò hö hoûng)”.
Chuùng ta coøn thaáy nhöõng yù kieán cho raèng gieát nhöõng phoâi thai ngöôøi ñeå phuïc vuï vieäc nghieân cöùu, quaû laø ñieàu sai laàm trong moïi tröôøng hôïp. OÂng R. Colombo, moät chuyeân gia nghieân cöùu veà khoa Sinh Hoïc Phaân Töû (molecular biologist) nhaän ñònh raèng: “Khoâng coù söï hieåu bieát khoa hoïc naøo giuùp chuùng ta beânh vöïc cho söï choáng ñoái caùi baûn tính hôïp lyù cuûa phoâi thai, cuûa baøo thai vaø söï caù bieät hoùa cuûa noù”.
Ñöùc Giaùm Muïc Elio Sgreccia, phoù chuû tòch Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän veà söï soáng, thaønh vieân nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà sinh ñaïo ñöùc cuûa Toøa Thaùnh, Giaùo sö vaø Giaùm ñoác cuûa Trung taâm Sinh Ñaïo Ñöùc ôû tröôøng Y Khoa thuoäc Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Thaùnh Taâm ôû Roâ-ma, ñaõ noùi raèng:
“Nhöõng nhaø nghieân cöùu choïn phoâi thai coù tieàm naêng ñieàu trò toát hôn vaø deã daøng hôn. Hoï noùi raèng teá baøo phoâi thai "thaät kyø dieäu". Nhöng nhieàu khoa hoïc gia cho bieát raèng ñieàu naøy chöa ñöôïc chöùng minh. Chuùng ta khoâng chaéc raèng teá baøo goác laáy töø phoâi thai coù theå chöõa nhöõng beänh nhö hoï noùi. Hôn theá nöõa, nhieàu khoa hoïc gia khaùc nhaän thaáy raèng teá baøo goác laáy töø phoâi thai ñaõ gaây ra ung böôùu, nguy haïi cho beänh nhaân. Cho daãu chöùng minh ñöôïc raèng phoâi thai giuùp ích cho vieäc nghieân cöùu, chuùng ta phaûi nhôù raèng chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp saùt haïi moät sinh maïng ñeå cöùu moät ngöôøi khaùc”.
OÂng Ken Connor, chuû tòch Hoäi Nghieân Cöùu Veà Gia Ñình taïi Hoa Kyø, cuõng khaúng ñònh raèng: “Theo nguyeân taéc ñaïo ñöùc, chuùng ta khoâng theå giuùp ngöôøi naøy baèng caùch laøm haïi ngöôøi khaùc. Trong luaät phaùp, lyù thuyeát naøy goïi laø traùi cuûa caây ñoäc”.
Trong laù thö cuûa Hoäi Nghò caùc Giaùm Muïc Ca-na-ña gôûi cho baø Anne Mclellan, Boä Tröôûng Y teá Lieân Bang Ca-na-ña, ñeå phaûn ñoái döï quyeát luaät veà söû duïng teá baøo goác, vò Giaùm Muïc Chuû tòch cuûa Hoäi Nghò naøy, Jaques Berthelet, ñaõ noùi raèng:
“Quan ñieåm cuûa chuùng toâi veà vieäc nghieân cöùu teá baøo goác laáy töø phoâi thai laø nhö sau: Phoâi thai ngöôøi ñaõ laø ngöôøi thöïc söï vôùi ñuû phaåm tính ngöôøi vaø caàn phaûi ñöôïc toân troïng nhö moät baûn vò chöù khoâng ñöôïc coi nhö vaät ñeå nghieân cöùu. Khaúng ñònh naøy döïa treân leõ phaûi vaø nieàm tin, ñöôïc uûng hoä bôûi ñoâng ñaûo caùc nhaø khoa hoïc vaø ñaïo ñöùc hoïc, tieàm naêng cuûa phöông phaùp chöõa beänh duøng moät phaàn phoâi thai ñeå chöõa nhöõng beänh do boä phaän cô theå thoaùi hoùa khoâng theå traùnh ñöôïc moät thöïc teá laø phoâi thai seõ cheát trong tieán trình thöïc hieän... Trong baùo caùo môùi nhaát cuûa cuûa Vieän Nghieân cöùu Söùc Khoûe Ca-na-ña ñaõ noùi raèng: nhieàu ngöôøi quan taâm ñaõ baøy toû quan ñieåm laø phoâi thai coù ñuû nhöõng yeâu saùch luaân lyù vaø quyeàn baát khaû xaâm phaïm söï soáng ngay töø luùc thuï thai”.
Trong baøi traû lôøi phoûng vaán cuûa oâng Ferrisi, Ñöùc Giaùm Muïc Elio Sgreccia, phoù Chuû tòch Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän veà söï soáng, noùi raèng:
“Duøng teá baøo goác tröôûng thaønh laáy töø cuoáng roán, töø baøo thai hö, hay töø boä phaän khaùc cuûa cô theå ngöôøi lôùn, khoâng ñaët ra vaán ñeà ñaïo ñöùc. Caøng ngaøy chuùng ta caøng thaáy raèng teá baøo goác tröôûng thaønh coù khaû naêng phaùt trieån khoâng nhöõng boä phaän goác maø caû nhöõng boä phaän khaùc trong cô theå, ví duï nhö teá baøo goác laáy töø maùu coù theå phaùt trieån neân teá baøo thaàn kinh. Chuùng toâi khoâng hieåu taïi sao ngöôøi ta chæ muoán duøng phoâi thai ñeå laáy teá baøo goác khi coù theå duøng teá baøo goác tröôûng thaønh laáy töø ngöôøi lôùn. Neáu hoï thao taùc treân moät phoâi thai ñeå taïo ra moät "phoâi theå" (embroid body) thì hoï phaïm hai loãi: taïo ra phoâi thai vaø roài laïi caét xeùn ra nhieàu maûnh”.
Caùc nhaø nghieân cöùu phaân bieät giöõa vieäc caáy phoâi thai - do phöông phaùp taïo sinh doøng voâ tính taïo ra - vaøo töû cung ngöôøi nöõ ñeå coù con (ñang bò toaøn theá giôùi baùc boû) vôùi vieäc duøng phöông phaùp taïo sinh doøng voâ tính ñeå ñieàu trò, moät danh töø kyø laï, coù nghóa laø duøng phöông phaùp phaùt trieån thaønh doøng voâ tính taïo ra phoâi thai ñeå thöû nghieäm roài huûy boû noù ñi. Nhöõng ngöôøi uûng hoä phöông phaùp taïo sinh doøng voâ tính ñeå trò lieäu lyù luaän raèng phoâi thai trong nhöõng giai ñoaïn ñaàu cho ñeán ngaøy thöù 15 chöa phaûi laø moät nhaân vò (human person). Hoï cho ñoù chæ laø moät nhaân theå (Human being). Söï khaùc bieät giöõa nhaân theå vaø nhaân vò chæ laø treân danh töø. Khoâng coù nhaân vò naøo maø khoâng traûi qua giai ñoaïn nhaân theå. Phoâi thai laø giai ñoaïn ñaàu cuûa moät caù nhaân; noù seõ tröôûng thaønh khi phaùt trieån heát tieàm naêng. Ngay töø ngaøy ñaàu, noù ñaõ hoäi ñuû taát caû khaû naêng noäi taïi. Nhöõng danh töø treân ñaây duøng ñeå aùp ñaët yù nieäm ngoân ngöõ vaø sinh lyù vì muïc ñích vò lôïi.
Cuõng lieân quan ñeán vaán ñeà duøng phöông phaùp sinh saûn voâ tính taïo ra phoâi thai ñeå laáy teá baøo goác nhaèm chöõa trò, Ñöùc Hoàng Y Murphy O' Connor, thuoäc Giaùo Phaän Westminster, Anh Quoác, ñaõ vieát treân tôø Daily Telegraph, ngaøy 23.11.2001, raèng:
“Ñoái vôùi nhöõng lôïi ích cuûa vieäc nghieân cöùu teá baøo goác töø phoâi thai do sinh saûn voâ tính, theo toâi laø khoâng caàn thieát vaø sai laàm traàm troïng. Khoâng caàn thieát vì phoâi thai ngöôøi khoâng phaûi laø nguoàn duy nhaát cung caáp teá baøo goác cho nghieân cöùu. Khoa hoïc trong laõnh vöïc naøy ñaõ tieán boä vôùi toác ñoä ñaùng kinh ngaïc vaø vieäc söû duïng teá baøo goác laáy töø ngöôøi tröôûng thaønh trong chöõa beänh ñaõ ñöôïc thöïc hieän raát thaønh coâng treân beänh nhaân... Sinh saûn voâ tính cho thí nghieäm laø sai, bôûi vì, thöïc söï cöùu caùnh khoâng bieän minh cho phöông tieän ñöôïc. Cöùu caùnh - chöõa trò Y khoa - laø toát; nhöng phöông tieän thì lieân quan ñeán vieäc taïo ra vaø gieát cheát maïng soáng con ngöôøi. Ñieàu naøy töï baûn chaát laø phi luaân lyù.
Moät phoâi thai khoâng phaûi laø moät pheùp coäng ñôn thuaàn nhöõng teá baøo... Phoâi thai vaø ngöôøi tröôûng thaønh ñeàu coù nhöõng cô phaän nhö nhau trong nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau cuûa quaù trình phaùt trieån vaø tröôûng thaønh. Phoâi thai khoâng theå coù nhöõng phaûn öùng veà tình caûm nhö moät thai nhi ñaõ phaùt trieån trong töû cung. Nhöng töø quan ñieåm luaân lyù, kích côõ hay ngoaïi hình coù phaûi laø yeáu toá quyeát ñònh khoâng? Taát caû chuùng ta ñeàu laø nhöõng pheùp coäng ñôn thuaàn cuûa caùc teá baøo sao?”
3. Tieáng noùi cuûa Giaùo Hoäi
Ñöùng tröôùc caùc phaùt minh môùi meû trong ngaønh y-sinh hoïc, caùch rieâng ñöôïc thöïc hieän ñaàu theá kyû thöù 21 naøy, cuï theå laø vieäc söû duïng caùc teá baøo goác trong caùc phöông phaùp trò lieäu, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo luoân luoân taùn thöôûng vaø khuyeán khích caùc noã löïc vaø thieän chí cuûa caùc chuyeân gia nghieân cöùu tìm ra nhöõng phöông thöùc trò lieäu höõu hieäu nhaèm ñem laïi haïnh phuùc cho con ngöôøi. Tuy nhieân, Giaùo Hoäi cuõng khuyeán caùo nhöõng laïm duïng maø caùc chuyeân gia nghieân cöùu ñang thöïc hieän moät caùch voâ luaân vaø voâ nhaân ñaïo. Bôûi vì, laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi laø “nhöõng ñieàu coù theå laøm ñöôïc veà maët kyõ thuaät, thì khoâng nhaát thieát coù theå chaáp nhaän ñöôïc veà maët ñaïo ñöùc”. Chuùng ta thaáy ñöôïc tieáng noùi cuûa Giaùo Hoäi qua caùc vaên kieän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, cuûa caùc Thaùnh Boä hoaëc cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän, cuõng nhö caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc caùc nöôùc treân theá giôùi.
a. Ñoái vôùi vieäc can thieäp vaø thí nghieäm treân phoâi thai
Trong Thoâng Ñieäp “Tin Möøng veà Söï Soáng”, soá 81, Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 noùi raèng: “Laø hoàng aân quí baùu Chuùa ban, söï soáng con ngöôøi thì thaùnh thieâng vaø baát khaû xaâm phaïm... Loøng toân troïng söï soáng ñoøi hoûi khoa hoïc vaø kyõ thuaät phaûi ñöôïc höôùng veà con ngöôøi vaø söï phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi, toaøn xaõ hoäi toân troïng, beânh vöïc vaø thaêng tieán phaåm giaù cuûa moïi con ngöôøi, vaøo moïi thôøi ñieåm vaø moïi tình traïng cuûa cuoäc soáng hoï“.
Bôûi vaäy, Ngaøi noùi tieáp: “Chính vieäc nghieân cöùu y hoïc, moât lónh vöïc ñaày quyeán ruõ vaø tieân baùo nhieàu lôïi ích môùi meû vó ñaïi cho nhaân loaïi, phaûi luoân töø choái nhöõng thí nghieäm, nhöõng nghieân cöùu hoaëc nhöõng öùng duïng trong khi choái boû phaåm giaù baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi, nhöõng vieäc naøy khoâng coøn phuïc vuï con ngöôøi nöõa, vaø kyø thöïc, töï bieán mình thaønh nhöõng thöïc theå aùp cheá con ngöôøi trong khi laïi coù veû giuùp ñôõ con ngöôøi”.
Sôû dó Giaùo Hoäi khoâng chaáp nhaän vieäc taïo phoâi thai ñeå laáy teá baøo goác nhaém vaøo vieäc trò lieäu, laø vì Giaùo Hoäi vaãn baûo toàn laäp tröôøng giaùo huaán lieân tuïc vaø vöõng chaéc cuûa mình, theo ñoù “söï soáng ngay töø luùc thuï thai, phaûi ñöôïc gìn giöõ heát söùc caån thaän, vieäc phaù thai cuõng nhö vieäc saùt nhi, laø nhöõng toäi aùc gheâ tôûm”. Ñieàu naøy cuõng ñöôïc Hieán chöông caùc quyeàn cuûa gia ñình do Toøa Thaùnh coâng boá, ñaõ taùi khaúng ñònh raèng: “Söï soáng con ngöôøi phaûi ñöôïc toân troïng vaø baûo veä moät caùch tuyeät ñoái ngay töø luùc thuï thai”. Laäp tröôøng naøy vaãn laø moät khaúng ñònh maïnh meõ, moät quûa quyeát khoâng do döï, ñöôïc Giaùo Hoäi trình baøy qua Huaán Thò Domun Vitae I, 1 vaø ñöôïc Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 laëp laïi trong Thoâng Ñieäp “Tin Möøng veà Söï Soáng”, soá 60, raèng:
“Ngay töø khi tröùng ñöôïc thuï tinh, moät söï soáng môùi ñöôïc baét ñaàu, maø söï soáng aáy khoâng phaûi laø cuûa cha, cuõng chaúng phaûi cuûa meï, nhöng ñuùng hôn ñoù laø söï soáng cuûa moät con ngöôøi môùi vaø noù coù theå töï mình phaùt trieån. Noù seõ khoâng bao giôù trôû thaønh, neáu noù khoâng laø ngöôøi ngay töø luùc ñoù”. Bôûi vaäy, Ngaøi noùi tieáp: “Treân quan ñieåm nghóa vuï ñaïo ñöùc, duy chæ khaû naêng ñöùng tröôùc moät ngoâi vò ñaõ ñuû ñeå bieän minh cho söï caám chæ roõ raøng nhaát moïi can thieäp daãn tôùi thuû tieâu phoâi ngöôøi”.
Hôn nöõa, ñoâi khi ngöôøi ta saûn xuaát phoâi vôùi soá löôïng nhieàu hôn nhu caàu ñeå caáy vaøo töû cung cuûa phuï nöõ vaø caùc “phoâi dö” naøy, nhö ngöôøi ta goïi, sau ñoù bò loaïi boû hoaëc duøng cho nhöõng cuoäc nghieân cöùu döôùi danh nghóa vì söï tieán boä khoa hoïc. Thöïc ra, ñaây laø nhöõng cuoäc nghieân cöùu bieán söï soáng con ngöôøi thaønh moät thöù “chaát lieäu sinh hoïc” ñôn giaûn maø ngöôøi ta coù theå tuøy yù söû duïng moät caùch töï do. Ñoái vôùi vieäc can thieäp treân phoâi thai ngöôøi nhaèm muïc ñích chöõa trò, thì Giaùo Hoäi noùi raèng: “Nhö moïi can thieäp y khoa khaùc treân beänh nhaân, phaûi coi laø ñöôïc pheùp nhöõng can thieäp treân phoâi thai ngöôøi, vôùi ñieàu kieän laø chuùng toân troïng söï soáng vaø söï toaøn veïn cuûa phoâi thai vaø khoâng coù nhöõng nguy cô khoâng töông xöùng cho phoâi thai, traùi laïi, chuùng hoaøn toaøn phaûi nhaèm chöõa trò, caûi thieän tình traïng söùc khoeû hoaëc keùo daøi söï soáng cuûa phoâi thai”.
Trong dieãn vaên taïi Hieäp Hoäi Caùc Thaày Thuoác Theá Giôùi, Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 cuõng ñaõ noùi veà tính chính ñaùng vaø veà caùc tieâu chuaån cuûa söï can thieäp nhö ñaõ noùi treân ñaây raèng:
“Moät can thieäp chæ nhaèm chöõa trò caùc beänh taät, nhö beänh do caùc nhieãm saéc toá coù khuyeát ñieåm, thì treân nguyeân taéc ñöôïc coi laø neân laøm, maø khoâng phaïm tôùi söï toaøn veïn hay laøm giaûm suy caùc ñieàu kieän soáng cuûa noù. Moät söï can thieäp nhö vaäy naèm trong chieàu höôùng hôïp lyù cuûa truyeàn thoáng ñaïo ñöùc Ki-toâ giaùo“.
Traùi laïi, Giaùo Hoäi khaúng ñònh raèng: “Vieäc söû duïng nhöõng phoâi hoaëc nhöõng thai ngöôøi nhö nhöõng ñoà vaät thí nghieäm laø moät toäi aùc nghòch vôùi phaåm giaù ngöôøi cuûa chuùng, voán coù quyeàn ñöôïc toân troïng ngang haøng vôùi ñöùa treû ñaõ sinh ra vaø vôùi baát kyø ngöôøi naøo”. Giaùo Hoäi coøn ñöa ra nhöõng nguyeân taéc roõ hôn veà vieäc thí nghieäm treân phoâi thai soáng vaø phoâi thai cheát raèng:
“Xaùc caùc phoâi thai ngöôøi, do coá yù phaù thai hay khoâng, phaûi ñöôïc toân troïng nhö theå xaùc moïi ngöôøi khaùc. Caùch rieâng, chuùng khoâng ñöôïc ñem ra caét cöa, moå xeû tröôùc khi ngöôøi ta nhìn nhaän chuùng ñaõ cheát roài, vaø neáu khoâng coù söï öng thuaän cuûa cha meï hoaëc cuûa ngöôøi meï... Ñoái vôùi caùc thai cheát, cuõng gioáng nhö ñoái vôùi xaùc ngöôøi lôùn, moïi haønh vi buoân baùn phaûi coi laø traùi pheùp vaø bò caám... Neáu laø phoâi thai ñang soáng, duø chuùng coù khaû naêng tieáp tuïc soáng hay khoâng, chuùng phaûi ñöôïc toân troïng nhö moïi nhaân vò... Khoâng moät cöùu caùnh naøo, ngay caû töï noù cao thöôïng, nhö möu caàu lôïi ích cuûa khoa hoïc, cuûa tha nhaân hay cuûa xaõ hoäi, coù theå bieän minh ñöôïc cho vieäc thí nghieäm treân phoâi thai ñang soáng, duø chuùng coù khaû naêng tieáp tuïc soáng hay khoâng, beân trong hay beân ngoaøi loøng meï... Vieäc duøng phoâi thai ngöôøi laøm ñoái töôïng hay duïng cuï ñeå thöû nghieäm laø moät toäi phaïm ñoái vôùi phaåm giaù con ngöôøi“.
Bôûi vì, “söï toân troïng phaåm giaù con ngöôøi thì loaïi tröø moïi thöû nghieäm hay khai thaùc phoâi thai con ngöôøi“. Do ñoù, vieäc thí nghieäm treân phoâi thai ngöôøi khoâng tröïc tieáp nhaèm chöõa trò laø traùi pheùp vaø bò leân aùn. Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2, trong dieãn vaên tröôùc nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi Nghò Vieän Haøn Laâm Khoa Hoïc cuûa Toøa Thaùnh ngaøy 23.10.1982, ñaõ quaû quyeát raèng: “Toâi keát aùn minh nhieân nhaát vaø toû töôøng nhaát moïi thöû nghieäm treân phoâi thai con ngöôøi, vì höõu theå ngöôøi töø luùc ñöôïc thuï thai cho ñeán cheát, khoâng theå laø ñoái töôïng ñöôïc khai thaùc cho baát kyø lyù do gì”.
Giaùo Hoäi chæ coù theå coi laø ñöôïc pheùp trong tröôøng hôïp thöû nghieäm vôùi muïc ñích roõ reät laø chöõa trò. Huaán Thò Donum Vitae noùi:
“Trong tröôøng hôïp thöû nghieäm vôùi muïc ñích roõ reät laø chöõa trò, nghóa laø tröôøng hôïp caùc phöông phaùp chöõa trò ñöôïc ñem ra thöû, nhaèm ích lôïi cuûa chính phoâi thai nhö moät coá gaéng cuoái cuøng ñeå cöùu maïng soáng cuûa noù vaø vì khoâng coù phöông caùch chöõa trò naøo khaùc coù giaù trò, thì vieäc söû duïng caùc thuoác hay caùc phöông phaùp chöõa trò chöa hoaøn toaøn chaéc chaén, coù theå ñöôïc pheùp”.
Ñieàu naøy cuõng ñöôïc Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 noùi raèng: “Moïi daïng thí nghieäm treân thai nhi maø coù theå laøm bieán ñoåi tính toaøn veïn hay laøm traàm troïng theâm caùc tình traïng, tröø phi ñaây laø toan tính toät cuøng ñeå cöùu soáng noù, thì veà phöông dieän ñaïo ñöùc khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc”.
b. Ñoái vôùi vieäc söû duïng teá baøo goác trong vieäc caáy gheùp ñeå chöõa trò
- Tröôøng hôïp thöù nhaát laø laáy teá baøo goác töø phoâi thai:
Ngaøy nay, khoa hoïc ñaõ coù theå baøo cheá ra teá baøo phoâi thai cuûa con ngöôøi, ñieàu nay ñöa ñeán moät tieán trình goàm 4 giai ñoaïn:
1. Söï saûn xuaát ra baøo thai vaø vieäc söû duïng phoâi thai ñoâng laïnh hay phoâi thai dö thöøa sau khi cho thuï tinh nhaân taïo.
2. Söï phaùt trieån ra moät phoâi thai ña baøo sô khai.
3. Söï taùch ra moät soá teá baøo cuûa phoâi thai, moät thuû thuaät gaây neân söï tieâu huûy baøo thai.
4. Söï caáy caùc teá baøo aáy.
- Tröôøng hôïp thöù hai laø laáy teá baøo goác töø ngöôøi tröôûng thaønh
Tröôøng hôïp laáy teá baøo goác töø ngöôøi tröôûng thaønh, töùc laø laáy teá baøo töø moïi cô quan cuûa ngöôøi lôùn vaø caáy ñeå saûn xuaát soá nhieàu trong phoøng thí nghieäm. Phöông phaùp naøy toán nhieàu thôøi gian hôn vaø theo quan ñieåm cuûa moät soá khoa hoïc gia, thì noù khoâng coù lôïi cho baèng duøng thaúng teá baøo goác laáy töø phoâi thai saün coù, nhaát laø phoâi thai ñaõ ñöôïc ñoâng laïnh.
Theo Tuyeân ngoân veà söï saûn xuaát vaø söû duïng teá baøo goác phoâi thai trong nghieân cöùu vaø trò lieäu cuûa Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Toøa Thaùnh Veà Sinh Hoïc, thì ngöôøi ta chöa coù theå so saùnh keát quaû trò lieäu ñaõ hay coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch söû duïng teá baøo goác phoâi thai vaø teá baøo goác tröôûng thaønh. Veà phaàn caùc teá baøo goác tröôûng thaønh, nhieàu haõng baøo cheá thuoác ñaõ laøm thí nghieäm vaø ñaït ñöôïc vaøi daáu hieäu toát vaø cho ngöôøi ta ngaøy caøng hy voïng trong töông lai gaàn hay xa. Coøn veà phaàn caùc teá baøo goác phoâi thai thì söï aùp duïng trong y khoa caàn ñöôïc caân nhaéc kyõ löôõng cuõng nhö phaûi coù yù thöùc traùch nhieäm veà phaåm giaù cuûa con ngöôøi.
Tuyeân ngoân naøy cuõng trình baøy cho thaáy nhieàu vaán ñeà luaân lyù ñaïo ñöùc ñöôïc ñaët ra ñoái vôùi vieäc söû duïng teá baøo goác laáy töø phoâi thai.
Thöù nhaát laø: Saûn xuaát hay söû duïng baøo thai soáng cuûa con ngöôøi ñeå laáy teá baøo goác laø khoâng hôïp luaân lyù. Bôûi vì, treân caên baûn phaân tích hoaøn toaøn sinh hoïc, baøo thai soáng cuûa con ngöôøi - keå töø khi hai teá baøo giao töû giao hôïp nhau - ñaõ laø moät con ngöôøi vôùi ñaày ñuû ñaëc tính. Töø ñoù, laø moät nhaân vò, baøo thai coù quyeàn soáng cuûa noù. Vì vaäy, moïi söï can thieäp, ngoaïi tröø ñeå baûo veä baøo thai, laø moät söï vi phaïm quyeàn soáng aáy. Do ñoù, laáy ñi moät soá teá baøo cuûa phoâi seõ gaây thieät haïi traàm troïng khoâng theå haøn gaén cho baøo thai, chaän ñöùng söï trieån nôû vaø laø moät haønh ñoäng voâ luaân traàm troïng, vì ñoù laø moät haønh ñoäng phaïm phaùp traàm troïng.
Vaán ñeà ñaïo ñöùc luaân lyù thöù hai laø: Saûn xuaát baøo thai con ngöôøi, roài huûy ñi ñeå laáy teá baøo goác phoâi thai vôùi caùi goïi laø “muïc ñích ñieàu trò“ laø khoâng hôïp luaân lyù. Bôûi vì, vaán ñeà ñaïo ñöùc- luaân lyù treân ñaây laïi ñöôïc ñöa ra.
Vaán ñeà ñaïo luaân lyù thöù ba laø: Söû duïng teá baøo goác phoâi thai vaø teá baøo bieán theå do nhöõng nhaø nghieân cöùu cung caáp hay coù treân thò tröôøng cuõng bò coi laø nghòch luaân lyù. Bôûi vì, chia seû, roõ raøng hay khoâng, moät yù ñoà baát chính treân caên baûn luaân lyù cuûa nhaân toá chính thì trong tröôøng hôïp naøy söï ñoàng loaõ cuï theå vaãn coù trong coâng vieäc saûn xuaát vaø söû duïng baøo thai con ngöôøi cuûa ngöôøi saûn xuaát hay ngöôøi cung caáp.
Baûn tuyeân ngoân treân ñaây keát luaän raèng: “Neáu söû duïng teá baøo goác tröôûng thaønh ñeå ñaït ñöôïc cuøng muïc ñích nhö vieäc söû duïng teá baøo goác phoâi thai - daãu cho phaûi traûi qua nhieàu giai ñoaïn tröôùc khi ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû roõ raøng vaø cuï theå - laø con ñöôøng hôïp lyù vaø nhaân ñaïo nhaát phaûi theo ñeå ñaït ñeán nhöõng tieán boä chaân chính vaø coù giaù trò trong laõnh vöïc nghieân cöùu môùi vôùi nhieàu höùa heïn ñieàu trò. Khoâng ai nghi ngôø gì raèng ñieàu naøy tieâu bieåu cho nieàm hy voïng lôùn cho moät soá ñoâng ngöôøi ñang ñau khoå”.
Trong Thoâng Ñieäp Tin Möøng Veà Söï Soáng, Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 ñaõ leân aùn veà maët luaân lyù ñoái vôùi phöông phaùp khai thaùc caùc phoâi vaø caùc thai soáng. Ngaøi noùi: “Treân quan ñieåm nghóa vuï ñaïo ñöùc, duy chæ khaû naêng ñöùng tröôùc moät ngoâi vò ñaõ ñuû ñeå bieän minh cho söï caám chæ roõ raøng nhaát moïi can thieäp daãn tôùi thuû tieâu phoâi ngöôøi“ vaø “gieát cheát nhöõng höõu theå ngöôøi voâ toäi, duø coù vì nhöõng lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc, thöïc teá laø moät haønh ñoäng tuyeät ñoái khoâng theå chaáp nhaän”. Bôûi vì, nhö Huaán Thò Donum Vitae noùi: “Con ngöôøi phaûi ñöôïc toân troïng vaø ñoái xöû nhö moät nhaân vò ngay töø khi ñöôïc thuï thai, vaø vì ñoù, ngay töø giaây phuùt aáy, ngöôøi ta phaûi nhìn nhaän nôi noù nhöõng quyeàn cuûa nhaân vò, trong soá ñoù phaûi keå tröôùc tieân quyeàn ñöôïc soáng cuûa moïi con ngöôøi voâ toäi, ñaây laø moät quyeàn baát khaû xaâm phaïm”. Do ñoù, thaät laø “voâ luaân, neáu ngöôøi ta saûn xuaát ra nhöõng phoâi thai ngöôøi ñeå khai thaùc chuùng nhö "vaät tö sinh hoïc" cho ngöôøi ta söû duïng”.
Nhö vaäy, chuùng ta thaáy laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi cho laø phaûn luaân lyù- ñaïo ñöùc, khi ngöôøi ta duøng phöông phaùp laáy teá baøo goác töø phoâi thai (Embryonic Stem Cells), vì phöông phaùp naøy phaûi taïo ra phoâi thai, roài laáy teá baøo goác töø phoâi ñoù vaø cuoái cuøng phoâi thai bò tieâu huûy. Nhöng, Giaùo Hoäi khuyeân neân ñi theo höôùng duøng phöông phaùp laáy teá baøo goác töø ngöôøi tröôûng thaønh (Adult Stem Cells). Nhöõng vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán trong Dieãn Töø cuûa Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 taïi Hoäi Nghò Quoác Teá Veà Caáy Gheùp dieãn ra taïi Roâ-ma, ngaøy 29.8.2000. Tröôùc Hoäi Nghò goàm 4.000 khoa hoïc gia vaø chuyeân gia veà y teá, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi:
“Trong moïi bieán coá, caùc phöông phaùp khoâng kính troïng phaåm giaù vaø giaù trò con ngöôøi phaûi luoân bò loaïi boû. Toâi ñang nghó ñeán nhöõng toan tính duøng phöông phaùp sinh saûn voâ tính treân con ngöôøi nhaèm coù nhöõng cô quan ñeå caáy gheùp: Nhöõng kyõ thuaät naøy, trong möùc ñoä chuùng lieân quan ñeán vieäc söû duïng vaø phaù huûy nhöõng phoâi thai cuûa con ngöôøi, khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc veà maët ñaïo ñöùc, duø khi nhöõng muïc tieâu töï noù ñeà ra töï noù laø toát. Khoa hoïc töï noù höôùng veà nhöõng hình thöùc chöõa beänh khaùc maø khoâng duøng phöông phaùp nhaân voâ tính hoaëc söû duïng caùc teá baøo phoâi thai, nhöng seõ söû duïng nhöõng teá baøo laáy töø ngöôøi lôùn. Ñoù laø höôùng phaûi theo cuûa caùc nghieân cöùu, neáu noù muoán toân troïng phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi vaø moïi ngöôøi, duø caû ôû giai ñoaïn phoâi thai”.
Môùi ñaây, sau khi moät coâng ty tö nhaân, Advanced Cell Technology taïi bang Massachusetts - Hoa Kyø, tuyeân boá treân truyeàn hình ngaøy 25.11.2001 laø hoï môùi thöïc hieän taïo sinh voâ tính moät phoâi ngöôøi ñaàu tieân, thì Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 laäp töùc leân tieáng chæ trích vaø caûnh baùo vieäc laøm cuûa Coâng ty noùi treân laø thieáu tính caùch ñaïo ñöùc. Ngaøi noùi:
“Khi khoa hoïc thí nghieäm treân phoâi ngöôøi hay khi noù sinh saûn ra phoâi ngöôøi töø vieäc sinh saûn voâ tính, noù ñang cheá ngöï treân vaän meänh con ngöôøi... Moät con ngöôøi khoâng theå ñöôïc xem nhö moät ñoái töôïng hay vaät lieäu cho vieäc thí nghieäm. Ngöôïc laïi, caàn phaûi ñoái xöû moät caùch toân troïng nhöõng teá baøo goác ngay ôû thôøi kyø phoâi thai. Nhöõng lôïi ích coù tính giaû thuyeát ñoái vôùi nhaân loaïi hay vôùi moät quaù trình nghieân cöùu khoâng theå naøo taïo neân chuaån möïc quyeát ñònh cuûa söï thieän luaân lyù... Vieäc saûn xuaát vaø huûy dieät phoâi ngöôøi chæ vôùi muïc tieâu ñôn giaûn laø thí nghieäm vaø thu thaäp caùc teá baøo goác ñaõ taïo neân moät cuoäc taán coâng nghieâm troïng choáng laïi vieäc toân troïng caùch tuyeät ñoái moãi moät söï soáng vaø ñi ngöôïc laïi söï cao caû cuûa moãi con ngöôøi, khoâng tuøy thuoäc vaøo hình daùng beân ngoaøi hay nhöõng raøng buoäc maø hoï coù vôùi nhöõng thaønh vieân khaùc trong xaõ hoäi”.
Phoù Teá Nguyeãn Vaên Taâm, DCCT
(Trích daãn töø Ephata Vieät Nam soá 88 naêm 2002)