Hai Thieân Thaàn

(Nhöõng Chia Seû Muïc Vuï vaø Nhöõng Caâu Chuyeän Gôïi YÙ

Suy Tö Vaø Caàu Nguyeän haèng ngaøy)

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

- 133 -

Chuùa hieån dung

döôùi maét cuûa danh hoïa Raphael

Chuùa hieån dung döôùi maét cuûa danh hoïa Raphael.

Lm. GB. Nguyeãn Ngoïc Theá SJ.

Ngaém nhìn böùc tranh cuûa hoïa só Raffaello, baïn thaáy coù gì khoù hieåu? Neáu ñaët tieâu ñeà cho böùc tranh laø "Chuùa Gieâsu hieån dung", thì taïi sao laïi coù caûnh ôû phaàn döôùi vôùi moät ñaùm ñoâng?

Caâu hoûi ñoù thuùc giuïc ta môû caùc trang Tin Möøng. Caû ba Tin Möøng ñeàu thuaät laïi caâu chuyeän hieån dung cuûa Chuùa Gieâsu (Mt 17,1-9; Mc 9,2-8 vaø Lc 9,28-36) vaø tieáp theo ñoù laø caâu chuyeän Chuùa chöõa em beù bò quyû aùm vaø maéc beänh ñoäng kinh (Mt 17,14-21; Mc 9,14-29 vaø Lc 9,37-43).

Nhö theá coù söï noái keát naøo giöõa hai caâu chuyeän naøy, ñeå roài hoïa só ñöa hai caâu chuyeän vaøo trong moät böùc tranh?

Chöa voäi ñi tìm caâu traû lôøi, tröôùc heát ta cuøng nhìn ñeán danh hoïa Raffaello.

Hoïa só thôøi phuïc höng ngöôøi YÙ Raffaelo Santi, thöôøng ñöôïc bieát ñeán vôùi teân Raphael. OÂng sinh ngaøy 06.4.1483 ôû Urbino vaø qua ñôøi vaøo ngaøy 06.4.1520 taïi Roma. OÂng hoïc hoäi hoïa vôùi Perugino, ngöôøi ñöùng ñaàu tröôøng phaùi Umbria thuoäc thôøi Thònh Phuïc Höng, chuù troïng ñeán luaät phoái caûnh vaø hình hoïc, vaø vieäc vaän duïng aùnh saùng moät caùch hieäu quaû ñeå moâ hình hoùa hình daïng cuûa caùc vaät theå vaø ngöôøi ñöôïc veõ trong tranh.

Trong söï nghieäp hoäi hoïa, oâng treû hôn hai hoïa só löøng danh thôøi ñoù laø Michelangelo (1475-1564) vaø Leonardo da Vinci (1452-1519). Michelangelo hôn Raphael ba möôi moát tuoåi, Leonardo da Vinci hôn taùm tuoåi, caû hai baäy thaày naøy ñang thieát laäp nhöõng tieâu chuaån môùi cho ngheä thuaät, ñieàu khoâng ai daùm mô öôùc. Nhöõng hoïa só treû khaùc coù leõ ñaõ naûn loøng vì danh tieáng cuøa nhöõng ngöôøi khoång loå naøy. Raphael khoâng theá. Chaøng quyeát taâm hoïc hoûi duø bieát raèng mình gaëp baát lôïi veà moät vaøi phöông dieän. Chaøng chaúng coù kieán thöùc cao xa nhö Leonardo, cuõng khoâng coù söùc maïnh nhö Michelangelo. Nhöng neáu hai thieân taøi aáy tính tình khoù hoaø ñoàng, thaát thöôøng vaø khoù hieåu, thì Raphael laïi raát ñoãi dòu daøng, ñieàu khieán chaøng deã loït vaøo maét xanh cuùa nhöõng nhaø baûo trôï theá löïc.

Khi thaønh danh, Raphael ñöôïc nhieàu ngöôøi meán chuoäng. Nhöõng taùc phaåm noái tieáng nhaát cuûa Raphael nhö ñöôïc veõ moät caùch deã daøng ñeán ñoä ta ít nghó raèng ñoù laø keát quaû cuûa moät quaù trình lao ñoäng caät löïc vaø gian khoå.

Vôùi nhieàu ngöôøi, Raphael chæ laø hoïa só ñaõ veõ nhöõng böùc hình Ñöùc Meï (Madonna) dòu daøng, nhöõng böùc tranh ñaõ quaù noåi tieáng ñeán noãi chaúng maáy ai coøn taùn thöôûng chuùng nhö nhöõng taùc phaåm hoäi hoïa. Nhöng trong thöïc teá hình aûnh Ñöùc Meï Ñoàng Trinh cuûa Raphael ñaõ ñöôïc caùc theá heä ñi sau ñoùn nhaän vaø phoå bieán.

Hoïa phaåm Ñöùc Meï cuûa ñaïi coâng töôùc cuûa Raphael ñuùng laø böùc 'kinh ñieån' theo nghóa noù ñaõ trôû thaønh moät maãu möïc veà söï hoaøn haûo cho bao theá heä. Noù khoâng caàn ñöôïc giaûi thích, veà phöông dieän naøy noù quaû thaät 'deã hieåu'. Nhöng neáu so saùnh noù vôùi voâ soá hoïa phaåm tröôùc ñoù cuøng chuû ñeà, ta thaáy taát caû ñeàu ñang moø maãm kieám tìm chính caùi veû bình dò maø Raphael ñaõ ñaït tôùi.

Caùi caùch Raphael taïo hình khuoân maët Ñöùc Trinh Nöõ vaø cho noù lui daàn vaøo boùng toái, caùi caùch chaøng laøm ta caûm thaáy khoái löôïng cô theå döôùi lôùp aùo choaøng loûng leûo, söï vöõng chaõi vaø dòu daøng trong caùch ngaøi boàng aüm treû Gieâsu - taát caû taïo neân theá caân baèng hoaøn haûo. Ta caûm thaáy chæ caàn thay ñoåi boá cuïc chuùt xíu cuõng ñuû laøm xaùo troän toaøn boä söï haøi hoaø. Theá nhöng khoâng heà coù gì goø boù hay giaû taïo trong caùch saép xeáp. Troâng noù nhö khoâng theá naøo khaùc hôn, vaø döôøng nhö noù ñaõ hieän höõu nhö theá töø khi baét ñaàu coù thôøi gian.

Khi ñeán Roma vaøo naêm 1508 Raphael ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Julius II giao traùch nhieäm trang hoaøng caùc böùc töôøng cuûa ñuû thöù phoøng oác trong ñieän Vatican. Raphael ñaõ chöùng toû taøi naêng baäc thaày nôi nhöõng kieåu maãu hoaøn haûo vaø boá cuïc caân ñoái cuûa moät loaït bích hoïa treân töôøng vaø traàn nhaø. Ñeå thöôûng thöùc heát veû ñeïp cuûa nhöõng taùc phaåm aáy, ta phaûi traûi qua moät giôø phuùt naøo ñoù trong caùc caên phoøng haàu caûm nhaän söï haøi hoaø vaø da daïng cuûa toaøn theå caùch boá cuïc vôùi chuyeån ñoäng ñaùp öùng chuyeån ñoäng, vaø hình aûnh ñaùp öùng hình aûnh. (x. Gombrich. Caâu chuyeän ngheä thuaät. Chöông veà hoïa só Raffaelo Santi).

Cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp cuûa hoïa só Raphael ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu, nhöng tieác laø oâng qua ñôøi quaù treû - 37 tuoåi. Nhö Mozart, duø cuoäc ñôøi ngaén nguûi, oâng ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu ngheä thuaät ña daïng, ñeå moïi ngöôøi thôøi oâng vaø caû haäu theá sau naøy neå nang. Raffaello ñöôïc choân caát trong ñeàn thôø Pantheon ôû Roma. Moät trong nhöõng hoïc giaû noåi tieáng thôøi ñoù, Ñöùc Hoàng Y Pietro Bembo (1470-1547) ñaõ vieát doøng chöõ sau leân bia moä oâng: "Ñaây laø ngoâi moä cuûa Raffaello, keû khi soáng ñaõ khieán Meï thieân nhieân sôï haõi seõ bò oâng ñaùnh baïi, vaø khi oâng qua ñôøi, cuõng vì theá maø heùo taøn theo".

Trôû veà vôùi böùc tranh Chuùa hieån dung, Raffaello ñaõ laøm vieäc treân böùc tranh naøy trong vaøi naêm cho ñeán khi oâng qua ñôøi. Vaøo ñuùng ngaøy oâng qua ñôøi ôû Roma (06.4.1520), ngöôøi ta tìm thaáy böùc tranh Chuùa Gieâsu hieån dung ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh trong ngoâi nhaø cuûa oâng. Ít laâu sau ñoù böùc tranh ñöôïc tröng baøy taïi vieän baûo taøng ngheä thuaät Vatican.

Böùc tranh naøy trôû neân noåi tieáng trong nhieàu thôøi ñaïi. Hoaøng ñeá Napoleon khi xaâm chieám YÙ Ñaïi Lôïi vaøo naêm 1797, oâng ñaõ laáy moät soá taùc phaåm ngheä thuaät veà Paris. Trong ñoù coù böùc tranh Chuùa Gieâsu hieån dung cuûa Raffaello. Ñoái vôùi Napoleon, Raffaello laø danh hoaï vó ñaïi nhaát cuûa YÙ vaø böùc tranh Chuùa Gieâsu hieån dung laø tuyeät phaåm cuûa danh hoïa. Sau ñoù tuyeät phaåm naøy ñöôïc tröng baøy ôû vieän baûo taøng Louvre. Vaøo naêm 1815,Napoleon bò ñaùnh baïi vaø qua Hoäi nghò ôû thuû ñoâ Vieane, AÙo Quoác, tuyeät phaåm cuûa Raffaello laïi ñöôïc ñöa veà Roma. Hieän nay böùc tranh ñöôïc tröng baøy trong Pinacoteca Vaticana, thuoäc Vieän baûo taøng Vatican.

Ngöôøi möôùn Raffaello veõ böùc tranh laø Ñöùc Hoàng Y Giulio de Medici vaø sau naøy trôû thaønh Ñöùc Giaùo Hoaøng Clemens VII (1523-1534), vì ngaøi muoán ñaët böùc tranh naøy trong nhaø thôø chaùnh toøa Narbonne ôû Phaùp, nôi ngaøi cai quaûn vaøo thôøi ñoù.

Taïi sao böùc tranh laïi coù hai phaàn noái keát vôùi nhau, khoâng ai bieát chính xaùc caâu traû lôøi. Tuy nhieân, phaûi chaêng Raffaello döïa treân tö töôûng thaàn hoïc cuûa caùc giaùo phuï veà dung maïo Chuùa Kitoâ, vò lang y toát laønh (Christus medicus), vaø lieân heä ñeán yù nghóa cuûa teân doøng toäc "Medici", coù nghóa laø baùc só, lang y. Qua ñoù, coù theå Raffaello muoán dieãn taû dung maïo Chuùa Gieâsu hieån dung cuõng laø dung maïo cuûa moät lang y toát laønh cöùu chöõa caäu beù bò quyû aùm maéc chöùng kinh phong. Theâm vaøo ñoù, coù theå hoïa só coù theâm yù töôûng veà söï noái keát hai caâu chuyeän trong moät böùc tranh töø yù nghóa cuûa teân Raffaello, coù nghóa laø "Thieân Chuùa chöõa laønh".

Giôø ñaây môøi baïn cuøng toâi ñi vaøo töøng phaàn cuûa böùc tranh cao 4,10 meùt.

Vôùi söï taøi tình, Raffaello ñaõ chia böùc tranh ra laøm hai phaàn vaø ranh giôùi laø phaàn toái ôû giöõa böùc tranh, ranh giôùi phaân caùch bieán coá Chuùa Gieâsu hieån dung ôû phaàn treân vaø khung caûnh ñöùa treû bò quyû aùm maéc chöùng kinh phong cuøng nhoùm ngöôøi ñang ñöùng ôû döôùi.

Bi kòch döôùi ñaát thaáp.

Höôùng nhìn phaàn döôùi cuûa tranh, ta laïi thaáy hoïa só duøng moät khoaûng troáng toái ôû giöõa nhö laø "caùi raõnh" ñeå chia hai nhoùm ngöôøi ra caùch roõ reät. Nhoùm ngöôøi beân traùi laø 09 toâng ñoà vaø beân phaûi vôùi 10 ngöôøi cuøng bi kòch hoï ñang chòu.

Ñaùm ñoâng beân traùi vôùi bi kòch.

Nhìn ñeán ñaùm ñoâng 10 ngöôøi, ta thaáy hoï ñöa em beù ñeán cho caùc toâng ñoà coøn ôû laïi, nghóa laø nhöõng oâng khoâng ñöôïc Chuùa ñöa theo leân nuùi Tabo, ñeå xin hoï chöõa cho em beù. Qua ngheä thuaät phoái maøu saëc sôõ treân caùc nhaân vaät theo tröôøng phaùi Baroác, vaø ñoä chaéc chaén cuûa maøu saéc vaø hình daïng caùc nhaân vaät, cuõng nhö qua hieäu öùng aùnh saùng aán töôïng vaø söï töông phaûn aùnh saùng, Raffaello ñöa ngöôøi xem nhìn ñeán em beù trai bò quyû aùm vaø maéc chöùng kinh phong laø nhaân vaät chính, cuõng nhö caûm xuùc bi thöông ôû phaàn nöûa döôùi cuûa böùc tranh.

Em beù trai vôùi thaân traàn ôû treân, ñöôïc quaán chieác khaên maøu xanh ôû phaàn döôùi, moâi mieäng em môû to nhö ñang heùt, ñoâi maét em cuõng môû to vaø ta chæ thaáy troøng traéng cuûa maét, tay phaûi em ñöa leân cao vaø tay traùi höôùng veà phía döôùi nhö ñang tìm moät choã töïa. Nhaø söû hoïc veà ngheä thuaät Giorgio Vasari (1511-1574) dieãn taû veà em beù nhö sau: "Söï ñau ñôùn maø em beù ñang phaûi chòu khoâng chæ dieãn taû treân tay chaân co quaét thaät kinh khuûng vaø trong ñoâi maét môû to caùch kyø quaùi, söï ñau ñôùn em chòu coøn ñöôïc bieåu loä qua caùc tónh maïch loài ra vôùi laøn da xanh xao cheát choùc"[1]. Nhö theá, em beù ñang bò quyû aùm vaø chöùng ñoäng kinh haønh haï döõ doäi, nhö lôøi moät ngöôøi trong ñaùm ñoâng, cuõng laø cha cuûa em noùi: "Thöa Ngaøi, xin thöông xoùt con trai toâi, vì chaùu bò kinh phong vaø beänh tình naëng laém: nhieàu laàn ngaõ vaøo löûa, vaø cuõng nhieàu laàn ngaõ xuoáng nöôùc" (Mt 17,15). Raffaello ñaõ ñaët ngöôøi cha ñöùng ñaøng sau em beù, oâng maëc aùo khoaùc ngoaøi maøu naâu vaø aùo trong laø maøu xanh luïc. Ñoâi tay oâng ñang giöõ chaët con mình, chaân traùi oâng ñöùng treân neàn ñaát ñeå laáy ñieåm töïa giuùp oâng giöõ ñöùa beù. Hình nhö oâng môùi xin caùc moân ñeä giuùp con trai oâng, vaø maét oâng höôùng thaúng veà phía nhoùm 09 moân ñeä ñeå chôø ñôïi söï giuùp ñôõ. Ngöôøi phuï nöõ cuõng maëc aùo xanh luïc ñang ngoài beân em beù, coù theå laø ngöôøi meï cuûa em, gioáng nhö choàng, baø höôùng maét nhìn ñeán caùc moân ñeä, ngoùn tay troû cuûa baøn tay phaûi chæ veà ñöùa con trai vaø mong ngoùng söï giuùp ñôõ töø hoï.

Ta cuõng thaáy caùc nhaân vaät ñaøng sau cha meï em beù. Ngöôøi ngoài trong boùng toái vaø caû ngöôøi maëc aùo ñoû ôû ñaøng sau ngöôøi cha ñang giô tay phaûi leân cao, taát caû ñeàu nhö "cuøng hoäi cuøng thuyeàn" höôùng maét veà caùc moân ñeä vaø mong ngoùng hoï phaûi laøm gì ñoù ñeå giuùp em beù.

Ñaëc bieät ta thaáy moät phuï nöõ noåi baät ôû phía tröôùc ñang quyø quay löng laïi, baø maëc chieác aùo khoaùc maøu xanh lam, cuøng aùo daøi trong maøu hoàng. Ñaàu toùc baø ñöôïc buùi caån thaän. Maét baø höôùng veà caùc moân ñeä, nhöng caû hai tay baø ñeàu chæ veà em beù bò quyû aùm ñang haønh haï trong ñau ñôùn. Taát caû caùc thaùi ñoä cuûa baø toaùt ra moät söï thaùnh thieâng nhaát ñònh, vaø baø nhö ñang traùch cöù caùc moân ñeä, vì hoï ñaõ khoâng theå laøm gì ñeå chöõa laønh cho em beù.

Moát soá hoïc giaû "maëc" cho ngöôøi phuï nöõ naøy vai troø trung taâm cuûa phaàn döôùi böùc tranh naøy, vaø lieân heä ñeán nhaân vaät trung taâm ôû phaàn treân laø Chuùa hieån dung. Döôùi ñaây laø taâm tình cuûa Daniella Zsupan-Jerome: "Giöõa caùc moân ñeä vaø gia ñình, Raffaello ñaët moät hình töôïng phuï nöõ ñoäc nhaát. Ñöùc Kitoâ thoáng trò böùc tranh ôû treân cao, nhöng ngöôøi phuï nöõ naøy ñöùng thöù hai veà taàm quan troïng trong böùc tranh.

Ngöôøi phuï nöõ laø trung taâm trong caâu chuyeän cuûa caäu beù, coâ aáy laø moät phaàn cuûa khung caûnh trong tranh nhöng coâ aáy khoâng phaûi laø moät nhaân vaät trong caâu chuyeän Tin Möøng. Maøu saéc maùt meû vaø töôi saùng cuûa hình aûnh ngöôøi phuï nöõ, gioáng nhö haønh ñoäng thaàn linh ôû treân ñænh böùc tranh, khieán ngöôøi phuï nöõ ôû vò trí phía döôùi cuõng trôû neân khaùc bieät. Ngöôøi phuï nöõ laø moät bieåu töôïng môøi goïi chuùng ta ñi vaøo yù nghóa saâu saéc hôn.

Trong taùc phaåm cuûa Raphael, hình theå nhaân vaät noùi vôùi chuùng ta moät caùch saâu saéc. Cô theå cuûa ngöôøi phuï nöõ naøy bò xoay, vaën ngöôøi uoán khuùc ñoàng thôøi thu huùt caùc moân ñeä, gia ñình vaø chuùng ta, laø nhöõng khaùn giaû. Trong caùi xoay mình cuûa ngöôøi phuï nöõ laø söï keát hôïp cuûa moät höôùng gaëp moät höôùng khaùc; ñeán löôït ngöôøi phuï nöõ laø moät söï thay ñoåi höôùng ñi, moät con ñöôøng môùi.

Ngöôøi phuï nöõ laø ñöùc tin, ñaùp laïi maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa treân cao. Ngöôøi phuï nöõ mang ñeán cho caùc moân ñeä thaønh phaàn quan troïng coøn thieáu trong coâng vieäc cuûa hoï. Ngöôøi phuï nöõ laø caàu noái giöõa hai caâu chuyeän. Cô theå bò xoay vaø vaën khuùc cuûa ngöôøi phuï nöõ cuõng mang ñeán söï chuyeån ñoåi taâm trí, söï thay ñoåi cuûa trí vaø taâm. Ngöôøi phuï nöõ voïng laïi nhöõng lôøi thieâng lieâng töø treân cao: "Ñaây laø Con yeâu daáu cuûa Ta; haõy nghe lôøi Ngöôøi." Vôùi nieàm tin vaø aân suûng, taâm hoàn cuûa chuùng ta cuõng coù theå quay laïi".

Nhoùm toâng ñoà löïc baát toøng taâm.

Nhìn ñeán nhoùm 09 toâng ñoà beân phía traùi. Ngöôøi ñaàu tieân thu huùt laø vò toâng ñoà maëc aùo maøu xanh lam beân trong vôùi aùo choaøng maøu vaøng naâu. Ngaøi ñang ngoài treân moät caønh caây keá beân moät vuõng nöôùc. Tay phaûi ngaøi caàm cuoán saùch daøy vaø tay traùi vôùi naêm ngoùn môû ra vaø naâng nheï leân cao, cuøng vôùi ñoâi maét höôùng veà ñaùm ñoâng ñoái dieän, ñoâi moâi ngaøi môû nheï. Taát caû caùc cöû chæ ñoù cho thaáy ngaøi tích cöïc tham döï vaøo trong caâu chuyeän, vaø keá beân ñoù ngaøi nhö ñang nhìn laïi söï baát löïc cuûa ngaøi vaø caùc baïn tröôùc em beù bò quyû aùm maéc chöùng ñoäng kinh. Vò toâng ñoà naøy, theo yù kieán cuûa moät vaøi hoïc giaû, coù theå laø thaùnh Maùttheâu.

Ñaøng sau Maùttheâu laø vò toâng ñoà "giaáu maët" maëc aùo ñoû beân trong vaø aùo khoaùc maøu xanh luïc nhaït beân ngoaøi. Theo moät vaøi hoïc giaû, vò toâng ñoà "giaáu maët" naøy coù theå laø Giuña Ítcarioát. Thaân mình cuøng baøn tay traùi cuûa Giuña höôùng veà phía nuùi Tabo. Ñoù cuõng laø höôùng baøn tay maø ngöôøi baïn keá beân cuõng ñang chæ veà. Vò toâng ñoà maëc aùo choaøng ñoû vôùi maùi toùc ñen noåi baät haún trong nhoùm 09 toâng ñoà. OÂng nhö laø ngöôøi "ñaïi dieän" cho nhoùm trong luùc naøy, vaø ñaùm ñoâng daân chuùng cuøng cha meï em beù ñaõ ñeán gaëp oâng vaø caùc baïn oâng ñeå xin giuùp cho chaùu beù. Theo moät soá hoïc giaû, coù theå oâng laø Giacoâbeâ con oâng Anpheâ (ss.Mt 10,3). Neáu so saùnh theo chieàu ngang, thì vò trí cuûa Giacoâbeâ töông ñöông vôùi vò trí cuûa ngöôøi cha em beù beân ñaùm ñoâng ñoái dieän. Nhìn kyõ hôn ta nhaän ra hai nhaân vaät naøy ñang nhìn nhau vaø ñoái thoaïi vôùi nhau. Phaûi chaêng Giacoâbeâ ñang muoán môøi ngöôøi cha höôùng veà Chuùa Gieâsu ôû treân nuùi theo tay oâng ñang chæ, vaø oâng nhö noùi vôùi ngöôøi cha raèng, Ñaáng coù theå cöùu chöõa em beù laø Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñang hieån dung treân nuùi Tabo vaø ngaøi seõ xuoáng ñeå laøm ñieàu ñoù.

Ñaøng sau Giacoâbeâ laø hai vò toâng ñoà khaùc ñöôïc hoïa só toâ leân maøu ñaäm hôn. Caû hai aån mình beân rìa traùi vaø caû hai ñeàu chìm trong boùng toái vôùi söï traàm tö. Ngöôøi coù khuoân maët treû hôn maëc aùo maàu xanh lam ñaäm ñang giô hai baøn tay leân nhö dieãn taû raèng, oâng chaúng bieát, chaúng hieåu taïi sao. Theo moät soá hoïc giaû, coù theå ñoù laø Toâma (ss.Ga 20,25). Cuøng vôùi ngöôøi baïn keá beân - coù leõ laø Batoâloâmeâoâ, oâng ñang soáng trong taâm traïng nghi ngôø, vì loøng tin cuûa caû hai ñeàu yeáu keùm. Neáu theá, thì lôøi maéng cuûa Chuùa coù leõ hai oâng xöùng ñöôïc laõnh nhaän nhaát: "Taïi anh em keùm tin!"

Boán toâng ñoà coøn laïi ôû phaàn giöõa cuûa böùc tranh. Boán ngöôøi thuoäc boán löùa tuoåi khaùc nhau vaø moãi ngöôøi ñeàu coù caù tính rieâng. Vaâng, moãi ngöôøi moät kieåu phaûn öùng khaùc nhau trong boái caûnh naøy. Ngöôøi treû nhaát khoâng coù raâu vôùi maùi toùc vaøng phuû xuoáng gaàn vai, maëc aùo maøu vaøng beân trong vaø maøu xanh luïc ñaäm beân ngoaøi, ngaøi ñang höôùng maét nhìn em beù ñang bò quyû vaø beänh ñoäng kinh haønh haï. Ñoâi tay cuûa ngaøi ñaët treân ngöïc nhö thaùi ñoä caûm thoâng daønh cho em beù vaø cha meï cuûa em. Vò naøy coù theå laø toâng ñoà treû Philippheâ. Keá beân ngaøi laø vò toâng ñoà ñang ngoài maëc aùo ñoû beân ngoaøi vaø aùo choaøng maøu xanh lam ñaäm. Maét cuõng höôùng veà em beù vaø cha meï em, tay traùi vôùi naêm ngoùn giô leân nhö dieãn taû taâm traïng ñoàng caûm vôùi hoaøn caûnh cuûa em beù. Coù theå ñoù laø toâng ñoà Anreâ. Ñöùng sau Anreâ vaø Philippheâ laø hai vò toâng ñoà cuoái cuøng. Vò toâng ñoà vôùi maøu toái hôn cuøng khuoân maët ñang nhaên laïi nhö muoán giöõ khoaûng caùch vôùi bi kòch tröôùc maét. Coù theå laø Simoân nhieät thaønh. Trong khi ñoù, vò toâng ñoà aùo vaøng saùng hôn ñang quay nhìn Simoân, nhöng baøn tay phaûi laøm thaønh moät ñöôøng ngang ñi xuoáng chæ veà em beù. Coù theå laø toâng ñoà Giuña Tañeâoâ.

Taát caû chín vò toâng ñoà naøy ñeàu coù daùng veû khaùc nhau nhöng taát caû coù moät maãu soá chung trong bi kòch naøy. Ñoù laø löïc baát toøng taâm. Chính vì theá, taát caû ñeàu phaûi höôùng nhìn leân phía treân, nôi Chuùa Gieâsu hieån dung treân nuùi Tabo.

Vaàng saùng bao phuû Chuùa hieån dung.

Höôùng nhìn leân phaàn treân cuûa böùc tranh, moät caûnh töôïng khaùc hieän ra. Tröôùc heát ta thaáy söï ñoái xöùng vaø haøi hoøa cuûa phaàn treân böùc tranh, khaùc vôùi hieäu öùng aùnh saùng aán töôïng vaø söï töông phaûn aùnh saùng cuõng nhö caûm xuùc bi thöông ôû phaàn döôùi cuûa böùc tranh. Keá beân ñoù, haäu caûnh laø baàu trôøi hoaøng hoân ñang ñeán treân vuøng ñoàng baèng. Coù theå caûnh hoaøng hoân laø söï noái keát veà thôøi gian giöõa hai caâu chuyeän Chuùa hieån dung vaø sau ñoù Chuùa xuoáng nuùi roài chöõa laønh cho em beù trai bò quyû aùm maéc chöùng kinh phong.

Trung taâm ñieåm cuûa phaàn treân laø Chuùa Gieâsu ñöôïc naâng leân cao khoûi maët ñaát, vaø Ngaøi hieån dung trong haøo quang traøn ngaäp aùnh saùng. Vaàng aùnh saùng hoøa vaøo caùc cuïm maây vôùi moät daõi maøu xanh nhaït nhö laø ñöôøng vieàn laøm thaùnh hình traùi xoan, hình vieân ngoïc bích bao quanh Chuùa Gieâsu. Hình aûnh naøy laøm ta nhôù tôùi lôøi trong saùch Khaûi Huyeàn: "Kìa, Ngöôøi ngöï ñeán giöõa ñaùm maây. Ai naáy seõ thaáy Ngöôøi" (1,7). Hai beân Chuùa laø hai nhaân vaät cuûa Cöïu Öôùc ñang cuøng bay treân trôøi cao, töông phaûn hoaøn toaøn vôùi nhoùm ngöôøi ñang ôû treân ñaát thaáp.

Môøi baïn chieâm ngaém kyõ hôn dung maïo cuûa Chuùa! Baïn coù caûm xuùc gì, khi nhìn ngaém Chuùa? Dung maïo vaø thaùi ñoä cuûa Chuùa ñöa laïi cho baïn taâm tình gì? Baïn khaùm phaù neùt ñeïp gì qua dung maïo hieån dung cuûa Chuùa? Caùc nhaân vaät khaùc trong hình thì sao, hoï ñeå laïi cho baïn söù ñieäp gì?

Söû gia ngheä thuaät Vasari ñaõ dieãn taû taâm tình thieâng lieâng cuûa oâng veà dung maïo Chuùa Gieâsu trong böùc tranh naøy nhö sau: "Ai muoán nhìn thaáy thieân tính cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc hieån loä theá naøo, thì phaûi chieâm ngaém böùc tranh naøy. Chuùa ñang bay treân baàu trôøi, ngaén goïn laø Chuùa ñang bay vöôït treân ngoïn nuùi vaø Ngaøi ñöôïc bao phuû bôûi baàu khoâng khí trong laønh vaø aùnh saùng toûa xung quanh; hai beân Chuùa coù Moâseâ vaø EÂlia vaø caû hai ñeàu ñöôïc ñoùn nhaän nguoàn saùng töø vaàng saùng ñang toûa ra töø Chuùa. Pheâroâ, Giacoâbeâ vaø Gioan ñang phuû phuïc tröôùc Chuùa vaø moãi ngöôøi coù veû ñeïp rieâng, daãu vaäy hoï ñeàu dieãn taû söï rung ñoäng cuûa hoï tröôùc bieán coá quaù ñaëc bieät naøy. Ngöôøi thì ñang giaáu maët xuoáng maët ñaát, ngöôøi khaùc thì ñang laáy tay traùi che ñoâi maét, ñeå khoâng bò choùi bôûi vaàng saùng toûa ra töø Ñaáng Cöùu Ñoä.

Ñaáng Cöùu Ñoä ñöôïc phuû treân thaân mình chieác aùo choaøng traéng hôn tuyeát. Vôùi ñoâi tay giang roäng vaø thaân mình vöôn cao, Ngaøi nhö ñang maëc laáy hình haøi cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi, söï hieäp nhaát cuûa Ba Ngoâi ôû ñaây ñöôïc Raffaello dieãn taû thaät taøi tình trong ngheä thuaät cuûa oâng. Laø moät thieân taøi, oâng nhö ñaõ gom goùp taát caû söùc löïc, ñeå thöïc hieän coâng trình ngheä thuaät cuoái cuøng vaø ñaït möùc tuyeät myõ cuûa oâng, ñeå laøm hieån loä quyeàn naêng vaø söùc maïnh cuûa ngheä thuaät trong chính Ñaáng Cöùu Theá. Thaät vaäy, sau khi hoaøn taát tuyeät phaåm hoäi hoïa naøy, oâng khoâng coøn coù theå ñuïng tôùi caây coï nöõa, vì caùi cheát ñaõ ñeán vôùi oâng"[2].

Nhö theá, Vasari ñaõ nhìn thaáy dung maïo hoaøn myõ cuûa Chuùa Kitoâ qua böùc tranh cuûa Raffaello. Vôùi caây coï nhoû beù treân tay, danh hoïa ñaõ laøm cho ta nhìn ra veû ñeïp tuyeät vôøi cuûa Chuùa qua lôøi Tin Möøng thuaät laïi: "Roài Ngöôøi bieán ñoåi hình daïng tröôùc maët caùc oâng. Dung nhan Ngöôøi choùi loïi nhö maët trôøi, vaø y phuïc Ngöôøi trôû neân traéng tinh nhö aùnh saùng" (Mt 17,2). OÂng coøn nhìn ra hình aûnh cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi hoäi tuï nôi chaân dung Chuùa Kitoâ hieån dung. Ngoaøi ra, qua nhöõng neùt veõ cuûa oâng, baïn vaø toâi coù theå nhaän ra söï taøi tình khaùc cuûa danh hoïa: trong bieán coá Chuùa hieån dung Raffaello ñaõ phaùc hoïa tröôùc bieán coá Chuùa Gieâsu giang hai tay chòu ñoùng ñinh treân Thaùnh Giaù, cuøng söï Phuïc Sinh vaø leân trôøi cuûa Chuùa.

Ñuùng laø moät thieân taøi coù nieàm tin saâu saéc vaøo Thieân Chuùa!

Theâm moät chuùt veà caùc nhaân vaät xung quanh Chuùa. Tröôùc heát laø hai nhaân vaät Cöïu Öôùc hieän ra vaø ñang ñaøm ñaïo vôùi Chuùa (x.Mt 17,3). Nhaân vaät beân traùi Chuùa laø Moâseâ, oâng ñang oâm hai taám bia vôùi 10 ñieàu raên khaéc treân ñoù, vaø laø ñaïi dieän cho boä luaät Tora trong Cöïu Öôùc. Beân phaûi laø tieân tri EÂlia ñaïi dieän cho caùc tieân tri. OÂng ñang caàm cuoán saùch treân ñoâi tay cuûa mình. Caû hai thaân mình bay boång hoøa vôùi ñoâi maét ñeàu höôùng nhìn veà Chuùa Gieâsu hieån dung. Maøu saéc aùo hai oâng maëc ñöôïc hoøa giöõa maøu traéng, xaùm vaø naâu nheï. Hoïa só nhö "ñeå daønh" maøu traéng tinh tuyeàn, maøu cuûa aùnh saùng töø trôøi cao cho Ñaáng Cöùu Theá maø thoâi.

Coøn ba toâng ñoà ñöôïc Chuùa ñöa theo leân nuùi Tabo thì sao? Nhö Vasari ñaõ dieãn taû, caû ba ñeàu phuû phuïc tröôùc Chuùa, caû ba ñeàu khoâng theå chòu ñöôïc söùc choùi saùng toûa ra töø Chuùa hieån dung, neân caû ba ñeàu tìm caùch ñeå "giaáu ñoâi maét" mình. Ngöôøi beân traùi maëc aùo khoaùc maøu xanh luïc nhaït, ngoài cuùi gaàm maët xuoáng ñaát. Ñoù laø Giacoâbeâ. Ngöôøi ôû giöõa laø Pheâroâ maëc aùo khoaùc vaøng beân ngoaøi vaø aùo xanh lam beân trong, oâng ñang naèm vaø laáy tay phaûi che maét, trong khi ñoù oâng vaãn nhaác thaân mình leân cao vì oâng thích ngoù leân ñeå nhìn Chuùa. Ngöôøi cuoái cuøng beân phaûi treû nhaát vôùi maùi toùc vaøng vaø khoâng coù raâu, oâng maëc aùo maøu hoàng, oâng ñang ngoài, maët oâng cuùi xuoáng ñaát, tay phaûi oâng ñöa leân treân ñaàu ñeå che aùnh saùng choùi vaøo maét, coøn tay traùi thì nhö giô ra nhö ñi tìm moät choã töïa. Hôn nöõa, caû ba ñeàu kinh haõi khieáp sôï tröôùc söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi ñöôïc toû hieän trong bieán coá Chuùa Gieâsu hieån dung: "Chôït coù ñaùm maây saùng ngôøi bao phuû caùc oâng, vaø coù tieáng töø ñaùm maây phaùn raèng: 'Ñaây laø Con yeâu daáu cuûa Ta, Ta haøi loøng veà Ngöôøi. Caùc ngöôi haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi!' Nghe vaäy, caùc moân ñeä kinh hoaøng, ngaõ saáp maët xuoáng ñaát" (Mt 17,5-6).

OÂi ba phaän ngöôøi moûng doøn tröôùc vinh quang cuûa Thieân Chuùa!

Duø vaäy, ba oâng vaãn ñaïi dieän cho muoân tín höõu tin töôûng caäy troâng vaø yeâu meán Thieân Chuùa. Maøu aùo caùc oâng maëc bieåu töôïng cho ba nhaân ñöùc ñoái thaàn, nhö laø taâm tình ñaùp lôøi ngoan hieàn cuûa con caùi Chuùa tröôùc bieán coá vó ñaïi cuûa Chuùa Gieâsu. Pheâroâ vôùi chieác aùo maøu xanh lam beân trong hoøa vôùi aùo choaøng maøu vaøng bieåu töôïng cho Ñöùc Tin. AÙo maøu xanh luïc maø Giacoâbeâ khoaùc treân mình bieåu töôïng cho Ñöùc Caäy vaø Gioan vôùi chieác aùo maøu hoàng bieåu töôïng cho Ñöùc Meán.

Ngoaøi ra, coù hai nhaân vaät ôû beân rìa traùi khuaát döôùi luøm caây. Caû hai ñeàu höôùng nhìn veà Chuùa hieån dung. Hoï laø ai vaäy? Chaéc chaén hoï khoâng ñöôïc nhaéc ñeán trong Tin Möøng. Coù theå laø hai vò thaùnh töû ñaïo Justus vaø vaø Pastor, quan thaày cuûa ñòa phaän vaø nhaø thôø chaùnh toøa Narbonne, vaø caû hai ñeàu ñöôïc kính truøng vaøo ngaøy leã Chuùa hieån dung, ngaøy 06.8 haèng naêm. Moät ngöôøi maëc aùo phoù teá maøu vaøng ñang quyø giô tay höôùng xuoáng phía döôùi nhö ñoùn nhaän söï maïc khaûi tuyeät vôøi cuûa Chuùa Gieâsu hieån dung, ngöôøi keá beân ñang ñöùng, mình maëc aùo maøu toái, ñoâi tay chaép laïi nhö ñeå thôø laïy Chuùa hieån dung.

Tröôùc khi kheùp laïi vieäc chieâm ngaém caùc nhaân vaät trong böùc tranh vôùi hai caâu chuyeän, coù moät ñieåm neáu ta khoâng nhìn ñeán thì seõ ñaùnh maát neùt raát tinh teá cuûa hoïa só. Neùt ñoù laø gì? Môøi baïn chieâm ngaém böùc tranh laàn nöõa! Trong 19 nhaân vaät cuûa phaàn döôùi böùc tranh vaø taùm nhaân vaät ôû phaàn treân böùc tranh, nhaân vaät naøo baïn "baét gaëp" laø hoï ñang nhìn baïn, ngöôøi ngaém tranh?

Chæ coù hai nhaân vaät. Ñoù laø Chuùa Gieâsu hieån dung vaø em beù trai bò quyû aùm maéc chöùng kinh phong. Ñieàu naøy ñöa laïi söù ñieäp gì cho baïn vaø toâi?

Ñoâi maét noùi lôøi gì?

Ngaém nhìn ñaùm ñoâng ôû phaàn döôùi cuûa böùc tranh, ta nhaän ra raèng, chæ coù ñoâi maét cuûa em beù trai bò quyû aùm maéc chöùng kinh phong vöøa höôùng veà trôøi cao vöøa nhìn veà chuùng ta, ngöôøi ñang chieâm ngaém böùc tranh.

Ñoâi maét em ñang noùi gì vôùi ta? Ñoâi maét em nhö muoán noùi vôùi ta raèng, phaän khoå ñau baát haïnh cuûa em cuõng laø phaän ñôøi cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi ñang traàm mình trong ñau khoå, ñang bò söï döõ laøm chuû vaø ñieåu khieån. Coù theå trong ñoù coù baïn vaø toâi nöõa?! Ñoâi maét em keå cho ta nghe noãi ñau haønh haï em ra sao vaø söï taøn aùc cuûa ma quyû theá naøo. Ñoâi maét em noùi veà söï baát löïc cuûa phaän ngöôøi moûng doøn tröôùc söùc maïnh cuûa quyû thaàn xaûo traù ñaày quyeàn löïc. Duø ôû trong söï baát löïc cuûa phaän mình, ñoâi maét em vaãn môû ra ñeå höôùng veà trôøi cao, ñi tìm ñoâi maét cuûa Ñaáng giaøu loøng thöông xoùt vaø quyeàn naêng. Chính Ngaøi seõ toûa aùnh saùng töø thieân quoác ñeå taåy saïch moïi veát nhô cuûa ma quyû laøm baån ñoâi maét em. Hy voïng maëc duø khoâng coøn hy voïng, ñoâi maét em noùi vôùi baïn vaø toâi raèng: Ñöøng bao giôø boû cuoäc, ñöøng bao giôø ñaùnh maát nieàm tin vaøo Loøng Thöông Xoùt cuûa Ñaáng ôû treân cao.

Cuøng em, baïn vaø toâi höôùng nhìn Ñaáng treân cao. Ñoâi maét cuûa Chuùa ñang nhìn baïn vaø toâi. Ñaáng ngöï trong nguoàn saùng vinh quang trao lôøi traøn ñaày hy voïng vaø uûi an cho chuùng ta. Ñoâi maét Ngaøi hoøa vôùi khuoân maët dòu hieàn nhaân haäu noùi vôùi ta raèng, Chuùa laø AÙnh saùng thaät ñeán traàn gian, vaø ai theo Chuùa seõ khoâng phaûi ñi trong boùng toái, nhöng seõ nhaän ñöôïc aùnh saùng (x.Ga 8,12). AÙnh saùng treân nuùi Tabo thaám nhaäp vaøo con ngöôøi Chuùa, cuøng vôùi Chuùa xuoáng nuùi ñeå noùi lôøi yeâu thöông, ñeå xua ñuoåi boùng toái cuûa ma quyû ñang bao phuû vaø cheá ngöï em beù trai, vaø traû laïi cho em baàu trôøi töï do laøm con caùi Chuùa (x.Mt 17,18). Hoàng phuùc thay cho nhöõng ai ngoài trong toái taêm ñöôïc Vaàng Ñoâng töï choán trôøi cao vieáng thaêm, xoùa tan boùng töû thaàn vaø ñöa ngöôøi ñoù böôùc vaøo ñöôøng neûo bình an (x.Lc 1,78-79). Em beù ñöôïc hoàng phuùc, vaø hy voïng baïn vaø toâi cuõng seõ ñöôïc hoàng phuùc cao quyù naøy!

Höôùng nhìn Ñaáng treân cao, ñoâi maét Chuùa noùi vôùi em beù bò quyû aùm ngaøy xöa vaø toâi cuøng baïn hoâm nay ñieàu thaät tuyeät vôøi: trong ñoâi maét Cha con thaät quyù giaù, trong ñoâi maét Cha con thaät quan troïng, vì theá maø Cha ñeán ñeå trao ban lôøi daïy doã traøn ñaày phuùc laønh.

Lôøi ñoù ñöôïc Moâseâ truyeàn laïi töø ngaøy xöa, lôøi ñoù ñöôïc caùc tieân tri rao giaûng töø thuôû tröôùc vaø lôøi ñoù vaãn ñöa laïi nhöõng doøng nöôùc trong laønh nuoâi soáng ta, giuùp ta troå sinh hoa quaû theo thôøi ñaõ ñònh vaø caønh laù ta khoâng bao giôø taøn taï. Ai coù Lôøi laø nguoàn soáng, laøm gì cuõng seõ thaønh. Ai coù Lôøi laø löông thöïc nuoâi aên, phuùc laønh tuoân ñeán cho ngöôøi ñoù (x.Tv 1,1-3).

Höôùng nhìn Ñaáng treân cao, ñoâi maét Chuùa cuõng môøi goïi ta laéng nghe Lôøi Cha treân trôøi daïy doã: "Ñaây laø Con yeâu daáu cuûa Ta, Ta haøi loøng veà Ngöôøi. Caùc ngöôi haõy vaâng nghe lôøi Ngöôøi!" (Mt 17,5). "Vaâng lôøi Thieân Chuùa" laø nhaân ñöùc ñaàu tieân cuûa loaøi ngöôøi ñoù baïn! Nhöng tieác thay, vì khoâng chaêm soùc vaø aáp uû nhaân ñöùc "vaâng lôøi Thieân Chuùa", neân Adam vaø Eva ñaõ phaûi ñoåi nhaø ñoåi cöûa, töø choán thieân ñình vôùi bao phuùc laønh chuyeån xuoáng ñaát thaáp vôùi lao nhoïc, khoå ñau vaø boùng ñeâm phuû bao.

"Vaâng lôøi Thieân Chuùa hôn laø vaâng lôøi ma quyû! Vaâng lôøi Thieân Chuùa hôn laø vaâng lôøi ngöôøi ta!" Nhaân ñöùc ñaàu tieân aáy mong sao luoân ñöôïc moãi taám loøng aáp uû vaø thöïc thi moãi ngaøy, nhö theá ta seõ böôùc ñi treân con ñöôøng maø khi ñi treân ñoù chuùng ta khoâng theå sai laàm, vaø ñoù laø con ñöôøng duy nhaát daãn chuùng ta ñeán neám thöû vaø vui höôûng söï bình an, maø con ngöôøi nhuïc caûm vaø traàn tuïc khoâng theå bieát ñöôïc (theo thaùnh Philip Neri).

Höôùng nhìn Ñaáng treân cao, ñoâi maét Chuùa môøi goïi ta cuøng ba toâng ñoà ñang maëc ba chieác aùo Tin Caäy Meán ñöùng daäy xuoáng nuùi. Vinh quang Chuùa toû treân nuùi ñaõ hoäi tuï nôi Chuùa roài, cuøng Chuùa ta böôùc vaøo ñôøi. Vaøo ñôøi vôùi haønh trang laø Ñöùc Tin kieân trung, Ñöùc Caäy vöõng beàn vaø Ñöùc Meán ngoït ngaøo. Moïi ngöôøi döôùi nuùi ñang caàn coù ba nhaân ñöùc cao quyù naøy. Ta cuøng soáng, cuøng aáp uû trong loøng vaø cuøng trao ban cho anh chò em höông hoa cuûa Tin, Caäy vaø Meán.

Gaëp anh chò em, ta cuøng môøi hoï nghe lôøi taâm tình cuûa nhöõng tieàn boái ñaõ soáng Ñöùc Tin kieân trung: "Chuùng ta seõ an toaøn vöôït qua gioâng toá, bao laâu nieàm tin cuûa chuùng ta coøn gaén chaët vaøo Thieân Chuùa" (Thaùnh Phanxicoâ thaønh Sale). "Ñöùc Tin cuûa chuùng ta thaät hieån haùch! Thay vì giôùi haïn caùc con tim, nhö theá gian mong muoán, Ñöùc Tin laïi naâng caùc con tim leân vaø gia taêng khaû naêng yeâu thöông cuûa chuùng" (Thaùnh nöõ Teâreâsa Haøi ñoàng Gieâsu).

Gaëp anh chò em, ta cuøng môøi hoï nghe lôøi taâm tình cuûa nhöõng tieàn boái ñaõ soáng Ñöùc Caäy vöõng beàn: "OÂi laïy Chuùa cuûa con! Neáu chuùng con bieát Chuùa cho ñuùng, thì khoâng gì laøm chuùng con phieàn muoän ñöôïc, bôûi vì Chuùa ban nhieàu ôn cho nhöõng ai muoán hoaøn toaøn tín thaùc nôiChuùa! OÂi laïy Chuùa!" (Thaùnh Teâreâsa Avila). "Laïy Chuùa, Con khoâng giöõ laïi gì vaø khoâng lo laéng. Con xin ñaët ngaøy soáng cuûa con trong baøn tay cuûa Chuùa! Duø laø ngaøy hoâm nay hay ngaøy mai, vaø caû ngaøy hoâm qua ñaõ qua ñi. Trong tay Ngaøi, laïy Chuùa con xin phoù thaùc hoàn con" (Thaùnh Edith Stein OCD)

Gaëp anh chò em, ta cuøng môøi hoï nghe lôøi taâm tình cuûa nhöõng tieàn boái ñaõ soáng Ñöùc Meán ngoït ngaøo: "Coøn gì ngoït ngaøo vaø vui söôùng hôn tình yeâu! Maø tình yeâu Cha noùi ñaây laø gì? Ñoù laø meán yeâu Cha vaø thöông yeâu tha nhaân. Boån phaän yeâu meán naøy, con ngöôøi coù theå chu toaøn baát cöù luùc naøo, ôû baát cöù nôi naøo, ôû baát cöù baäc soáng naøo, baèng caùch yeâu meán Cha vaø quy moïi söï vaøo vieäc toân vinh Thaùnh Danh" (Chuùa phaùn vôùi thaùnh Catharina thaønh Siena). "Caøng ngaøy con caøng phaûi yeâu meán khoâng chæ moät mình Thieân Chuùa maø thoâi, nhöng laø yeâu meán Thieân Chuùa tröôùc roài ñeán taát caû caùc taïo vaät thuoäc veà Ngaøi, vì Ngaøi yeâu thöông chuùng, vì Ngaøi truyeàn cho chuùng ta phaûi yeâu thöông chuùng, bôûi vì chuùng laø söï phaûn aûnh cuûa Ngaøi" (Thaùnh Charles de Foucauld).

Tin Caäy vaø Meán chính laø haønh trang thaät quyù cho baïn vaø toâi, vì thieáu haønh trang ñoù ta khoâng theå böôùc vaøo haønh trình leân Gieârusalem vôùi Chuùa.

Baïn vaø toâi coù ñi khoâng, leân Gieârusalem vôùi Chuùa?

Ngoài trong phoøng chôø ñôïi cuûa baùc só, laät saùch ñoïc ñöôïc vaøi haøng thaät thaám thía cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Timothy Dolan: "Nhieàu ngöôøi theo Chuùa ñeán choã beû baùnh, nhöng ít ngöôøi muoán uoáng cheùn ñau khoå cuûa Ngöôøi. Nhieàu ngöôøi toân suøng pheùp laï nhöng ít ngöôøi toân suøng thaäp giaù".

Baïn vaø toâi coù bò nhoät khoâng, khi ñoïc caâu naøy? Soi mình vaøo lôøi treân, baïn vaø toâi thaùo maët naï xuoáng vaø chaân nhaän khuoân maët thaät cuûa mình: "Toâi vaø baïn laø ngöôøi thích döï tieäc beû baùnh, nhöng tröôùc khi cheùn ñaéng trao tay ta ñaõ ra veà an phaän? Baïn vaø toâi laø ngöôøi luoân xin xoû vaø ñoâi khi naøi eùp Chuùa laøm pheùp laï, nhöng khi thaáy boùng daùng cuûa thaäp giaù thì ta voäi quay ñi vôùi böôùc chaân nhanh nhaûu treân ñöôøng thaúng baêng khoâng oå gaø?"

Neáu ta laø kieåu ngöôøi nhö vaäy, thì chöa xöùng trôû neân moân ñeä ñích thaät cuûa Chuùa Gieâsu.

Trong bieán coá Chuùa hieån dung, Moâseâ vaø EÂlia ñaõ xuaát hieän vaø hoï ñaõ ñaøm ñaïo vôùi Chuùa Gieâsu veà chuyeän gì? Caùc Ngaøi noùi veà cuoäc xuaát haønh Chuùa Gieâsu saép hoaøn thaønh taïi Gieârusalem (x.Lc 9,31). Nhö theá, ñeà taøi ñaøm ñaïo cuûa caùc Ngaøi laø thaäp giaù, nhöng hieåu ngaàm laø caû cuoäc "xuaát haønh cuûa Chuùa Gieâsu" phaûi dieãn ra taïi Gieârusalem. Thaäp giaù Chuùa Gieâsu laø cuoäc xuaát haønh, vöôït qua bieån Ñoû cuûa cuoäc khoå naïn, vaø tieán ñeán vinh quang Phuïc Sinh. Qua ñoù Chuùa Phuïc Sinh mang laïi ôn cöùu ñoä cho em beù bò quyû aùm vaø maéc chöùng kinh phong, mang laïi ôn cöùu ñoä cho moãi ngöôøi chuùng ta.

Chuùa ñeán choã beû baùnh vaø aên baùnh, Ngaøi roùt röôïu vaøo cheùn vaø uoáng caïn cheùn röôïu ñaéng cay ñaày höông vò khoå ñau. Chuùa khoâng thích thuù kieåu chæ toân suøng pheùp laï vaø ñoøi Chuùa baèng moïi caùch phaûi laøm pheùp laï, nhö laø Chuùa baét buoäc phaûi xuoáng khoûi thaäp giaù môùi tin; maø chính khi chòu ñoùng ñinh treân thaäp giaù ñôùn ñau, Chuùa ñaõ laøm pheùp laï cöùu linh hoàn cuûa anh troäm laønh thoáng hoái aên naên.

Taát caû vì cöùu ñoä chuùng ta, vì tình yeâu daønh cho chuùng ta. Vì theá, vôùi söï tröôûng thaønh Ñöùc Tin, baïn vaø toâi khoâng theå chæ thích beû baùnh maø choái töø cheùn ñaéng, khoâng theå chæ thích pheùp laï caû theå, nhöng laïi xin Chuùa cho mình ñöøng phaûi mang thaäp giaù.

Coù moät vò thaùnh nöõ ñaõ ñi troïn veïn con ñöôøng khoå ñau vôùi Chuùa Gieâsu, ngaøi chòu baùch haïi bôûi Phaùt xít Ñöùc, bò ñi ñaøy taïi moät traïi taäp trung vaø bò gieát cheát trong söï aùc ñoäc cuûa baøn tay aùc nhaân, ngaøi ñaõ ñeå laïi lôøi thaät tuyeät: "Ai thuoäc veà Chuùa Kitoâ thì phaûi soáng troïn cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Kitoâ traûi qua. Ngöôøi ñoù phaûi lôùn leân vaø ñaït ñöôïc möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa ngöôøi Kitoâ höõu, nghóa laø moät ngaøy naøo ñoù ngöôøi ñoù phaûi baét ñaàu böôùc ñi treân con ñöôøng thaäp giaù, tieán ñeán vöôøn Gheátseâmani vaø ñoài Goângoâtha" (Thaùnh nöõ Edith Stein).

Xin Chuùa cho baïn vaø toâi ñöôïc ôn ñoùn nhaän moïi cheùn ñaéng, moïi khoå ñau, moïi thaäp giaù ñeán vôùi ta trong töøng khoaûnh khaéc, vaø saün saøng mang vaùc, uoáng choïn cheùn ñaéng nhö Chuùa Gieâsu.

Thaäp giaù ñoù coù theå laø côn beänh theå lyù khoâng heïn maø tôùi, thaäp giaù ñoù coù theå laø moät söï hieåu laàm vaø roài coá chaáp cuûa ñôøi soáng vôï choàng taïo neân moät baàu khí laïnh leõo trong maùi aám gia ñình, thaäp giaù coù theå laø söï boäi phaûn cuûa ngöôøi baïn ñôøi ñeå ñi theo moät boùng hoàng khaùc ñeå laïi ñau thöông cho vôï vaø cho con caùi, thaäp giaù ñoù coù theå laø moät bieán coá ñau thöông xaûy ra cho cha meï, khi ngöôøi con yeâu daáu ñang coøn tuoåi caép saùch tôùi tröôøng bò tai naïn vaø lìa xa coõi ñôøi, thaäp giaù ñoù cuõng coù theå laø söï choái töø khinh cheâ cuûa ngöôøi khaùc, laø veát thöông taâm hoàn ta mang qua moät haønh ñoäng teä haïi cuûa ngöôøi ta gaëp trong ñôøi. Thaäp giaù vaø nhieàu thaäp giaù lôùn nhoû tieáp tuïc noái ñuoâi nhau laïi ñeán, cho ñeán khi ta nhaém maét lìa ñôøi.

Nhöng duø thaäp giaù lôùn hay nhoû, noãi ñau naëng hay nheï, cuøng Chuùa ta ñoùn nhaän vaø trong aân suûng cuûa Chuùa noãi ñau vaø thaäp giaù coù theå bieán thaønh ôn ích cho ta.

Henri Nouwen ñaõ chia seû raát thaâm thuùy veà "Noãi ñau vaø thaäp giaù" nhö sau: "Noãi ñau cuûa baïn luoân ñaâm reã saâu vaø seõ khoâng bieán maát. Noù laøm neân neùt ñoäc ñaùo nôi baïn, vì ñöôïc lieân keát vôùi nhöõng traûi nghieäm ñaàu ñôøi cuûa baïn. Baïn ñöôïc keâu goïi mang noãi ñau ñoù "veà nhaø mình". Chöøng naøo veát thöông aáy coøn xa laï vôùi con ngöôøi tröôûng thaønh cuûa baïn, thì noãi ñau aáy seõ coøn tieáp tuïc laøm cho baïn cuõng nhö laøm cho nhöõng ngöôøi khaùc bò toån thöông. Ñuùng theá, baïn phaûi keát hôïp noãi ñau aáy vaøo baûn thaân mình vaø ñeå cho noù ñôm hoa keát traùi trong traùi tim baïn cuõng nhö trong traùi tim cuûa nhöõng ngöôøi khaùc.

Ñaây laø ñieàu Chuùa Gieâsu muoán noùi khi Ngaøi yeâu caàu baïn vaùc thaäp giaù cuûa mình. Ngaøi khuyeán khích baïn nhaän ra vaø chaáp nhaän noãi ñau khoå ñoäc ñaùo cuûa baïn vaø tin töôûng raèng con ñöôøng cöùu ñoä cuûa baïn naèm ôû ñoù. Vaùc laáy thaäp giaù cuûa mình tröôùc heát coù nghóa laø laøm baïn vôùi nhöõng veát thöông cuûa baïn vaø ñeå chuùng maëc khaûi cho baïn bieát söï thaät cuûa chính baïn.

Coù nhöõng noãi ñau khoå lôùn lao treân theá giôùi. Nhöng khoù chòu nhaát ñoái vôùi baïn vaãn laø noãi ñau cuûa chính baïn. Moät khi baïn ñaõ vaùc laáy thaäp giaù ñoù, baïn seõ coù theå nhìn thaáy roõ raøng nhöõng thaäp giaù maø ngöôøi khaùc ñang phaûi vaùc, vaø baïn seõ coù theå chæ cho hoï nhöõng phöông caùch cuûa rieâng hoï ñeå hoï ñaït ñöôïc nieàm vui, bình an vaø töï do.

Thaät vaäy, moät chuùt gian truaân taïm thôøi trong hieän taïi seõ mang laïi cho chuùng ta caû moät khoái vinh quang voâ taän, tuyeät vôøi. (2 Cr 4,17)".

Xin Chuùa cho baïn vaø toâi coù theå nhaän ra ñöôïc giaù trò cao quyù cuûa thaäp giaù ôû ñaøng sau bieát bao ñau khoå trong ñôøi, ñeå ta khoâng soáng ñeå chæ toân suøng pheùp laï, chôø ñôïi pheùp laï, baét Chuùa laøm pheùp laï, maø treân heát vaø trong moïi luùc, ta toân suøng Thaùnh Giaù vaø Ñaáng Chòu Ñoùng Ñinh treân ñoù. Ngaøi chính laø nguoàn soáng, nguoàn ôn cöùu ñoä, nguoàn bình an, nguoàn aùnh saùng ôû cöûa thieân ñaøng ñang soi chieáu töøng böôùc chaân ta tieán ñeán ñoù, queâ höông vónh cöûu, choán aån thaân ta ñöôïc ôû beân Chuùa muoân ñôøi.

Nhö vaäy, Xin Chuùa giuùp ta ñoùn nhaän, mang vaùc thaäp gía, nhöng khoâng bao giôø leû loi moät mình. Vôùi Chuùa ta nhaän, vôùi Chuùa ta vaùc, vì chæ vôùi Chuùa ta môùi tìm thaáy vinh quang vaø ñôøi soáng vónh cöûu xuyeân suoát qua con ñöôøng Goângoâtha nhieàu khoå ñau.

Khoâng chæ thaáp maõi, caàn ngöôùc maét höôùng veà vónh cöûu!

Chuùa Gieâsu hieån dung, moät maïc khaûi töø trôøi cao, moät moùn quaø lôùn lao trao ban vaø môøi goïi chuùng ta, nhöõng keû soáng treân neàn ñaát thaáp: ñöøng queân ngöôùc maét höôùng veà vónh cöûu!

Phaàn treân ñaõ nhaéc, saéc maøu cuûa ba taám aùo ba toâng ñoà maëc treân nuùi Tabo bieåu töôïng cho Tin Caäy Meán. Laø Kitoâ höõu, baïn vaø toâi ñeàu ñöôïc ñoùn nhaän ba chieác aùo naøy. Ba chieác aùo thieát yeáu laøm neân caên tính cuûa ta, con caùi Chuùa. Maëc laáy ba chieác aùo naøy, soáng Tin Caäy Meán trong ñôøi thöôøng, nhöõng nhaân ñöùc ñoái thaàn, ta seõ ñöôïc ñi ñeán vôùi Chuùa.

Khi Tin Caäy Meán ñöôïc soáng ñoäng trong ñôøi thöôøng, laø luùc söï hieän dieän cuûa Chuùa trôû neân soáng ñoäng ngay ñaát thaáp ta ñöùng. Vaâng, ta ñang neám tröôùc caûnh soáng thieân ñaøng ôû traàn gian.

Thieân ñaøng taïi theá laø Tin Caäy Meán sinh hoa keát traùi, laø luùc baïn vaø toâi coù Chuùa hieän dieän trong taâm, trong ngaøy. Luùc ñoù, Chuùa laép ñaày nhöõng khoaûng troáng cuûa taâm hoàn ta. Ngaøi muoán laø noäi dung cuûa chính ñôøi soáng ta, laø yù nghóa vaø laø ñöôøng höôùng cuûa cuoäc soáng ta.

Laøm ngöôøi, nghóa laø soáng theo lyù trí; laøm ngöôøi Kitoâ höõu laø soáng nhôø ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán. Soáng Tin Caäy Meán laø thôû moät baàu khoâng khí môùi, laø soáng trong moät theá giôùi môùi, theá giôùi vónh cöûu maø ta caûm neám vaø höôùng veà khi coøn ôû ñaát thaáp, theá giôùi cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng yeâu thöông, Ngaøi laø nguoàn coäi vaø cuøng ñích ñôøi ta.

Chaéc chaén laø ta vaãn coøn soáng trong theá giôùi vaät chaát, nhöng theá giôùi naày khoâng theå giam haõm ta nhö moät nguïc tuø, noù khoâng caét ñöùt ta khoûi Thieân Chuùa ñöôïc.

Ñôøi soáng ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán laø caû moät caùi gì cao caû! Vaø ta phaûi bieát thôû caùi khoâng khí bao la cuûa Thieân Chuùa, duø ta ñang ôû trong nôi chaät heïp naày, ta phaûi bieát thôû baàu khoâng khí vónh cöûu cuûa Chuùa trong khoaûnh khaéc ñang troâi qua vaø nhö muoán cuoán huùt ta veà vôùi noù.

Noùi khaùc ñi, nhö Pheâroâ, ta caàn coù hoaøi baõo vaø öôùc muoán döïng leàu cho Chuùa ngay taïi ñaát thaáp naøy. Coù nhö theá, duø laø con ngöôøi haïn heïp, nhöng ta khoâng laø tuø nhaân cuûa theá giôùi vaät chaát.

Trong moái lieân heä vôùi Chuùa Gieâsu hieån dung, chòu ñoùng ñinh vaø phuïc sinh, baïn vaø toâi ñöôïc pheùp vaø caàn phaûi ñeå taâm hoàn mình thôû laáy söï töï do cuûa cuoäc soáng thaàn linh, cuoäc soáng vónh cöûu ngay taïi ñaát thaáp ta ñaùng ñöùng ñaây, ngay giaây phuùt hieän taïi naøy.

Cha Henri Nouwen môøi goïi ta nhìn "Vónh cöûu ñaõ xuaát hieän trong hieän taïi": "Taát caû caùc söï kieän cuûa cuoäc soáng, ngay caû nhöõng söï kieän ñen toái nhö chieán tranh, naïn ñoùi vaø luõ luït, baïo löïc vaø taøn saùt, khoâng phaûi laø nhöõng caùi cheát khoâng theå cöùu vaõn. Moãi khoaûnh khaéc gioáng nhö moät haït gioáng mang trong mình khaû naêng trôû thaønh khoaûnh khaéc cuûa söï thay ñoåi. Chuùng ta khoâng coøn caàn phaûi chaïy troán khoûi thôøi ñieåm hieän taïi ñeå ñi tìm kieám nôi maø chuùng ta nghó raèng cuoäc soáng ñang thöïc söï dieãn ra.

Trong moái quan heä giöõa thôøi gian vaø vónh cöûu, chuùng ta baét ñaàu coù moät taàm nhìn chaân thöïc hôn veà theá giôùi vaø cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Chuùng ta baét ñaàu nhìn thaáy moät caùi gì ñoù vónh cöûu naèm ngay trong thôøi gian roài, töø ñoù, söï buoàn chaùn bieán maát, nhöõng khoaûnh khaéc vui veû vaø ñau ñôùn trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta mang moät yù nghóa môùi meû vaø saâu saéc. Sau ñoù, chuùng ta bieát raèng, ñoái vôùi chuùng ta, thôøi gian ñang trôû neân trong suoát.

Vì vaäy, cuoäc soáng chieâm nieäm khoâng phaûi laø cuoäc soáng mang laïi moät vaøi khoaûnh khaéc toát ñeïp giöõa nhieàu ñieàu xaáu, maø laø moät cuoäc soáng bieán taát caû thôøi gian cuûa chuùng ta thaønh moät cöûa soå, qua ñoù ta coù theå nhìn thaáy theá giôùi voâ hình.

Lôøi Chuùa: Thaày ôû vôùi anh em baáy laâu, theá maø anh Philíppheâ, anh chöa bieát Thaày ö? Ai thaáy Thaày laø thaáy Chuùa Cha. Sao anh laïi noùi: 'Xin toû cho chuùng con thaáy Chuùa Cha'? (Ga 14,9)"[3].

Vôùi Chuùa Gieâsu ta coù caùi nhìn khaùc, caùi nhìn qua moät cöûa soå ñeå thaáy ñöôïc vónh cöûu, caùi nhìn sieâu thoaùt giuùp ta nhaän ra raèng, ñôøi ta khoâng chæ caàn ñeán cuûa aên nuoâi soáng thöôøng ngaøy, maø löông thöïc ñích thaät chính laø Baùnh Haèng Soáng maø Chuùa Gieâsu ñaõ höùa ban. Duø cho ai ñoù khoâng theå chaáp nhaän lôøi höùa cuûa Chuùa, vì lôøi ñoù chöôùng tai (x.Ga 6,60), phaàn ta nhö Pheâroâ, vôùi loøng khieâm toán ta thöa vôùi Chuùa: "Thöa Thaày, boû Thaày thì chuùng con bieát ñeán vôùi ai? Thaày môùi coù nhöõng lôøi ñem laïi söï soáng ñôøi ñôøi" (Ga 6,68).

Gioáng nhö Pheâroâ ta coù theå noùi: "Thöa thaày, boû Thaày thì chuùng con bieát ñeán vôùi ai? Tröôùc heát, chuùng con muoán Chuùa. Chuùng con muoán Nöôùc haèng soáng, chöù khoâng phaûi nöôùc gieáng cuûa con ngöôøi, chuùng con muoán Baùnh Haèng Soáng, chöù khoâng chæ thöù baùnh hay hö naùt. Chuùng con muoán ñöôïc chöõa laønh nôi taâm hoàn, tröôùc khi ñöôïc chöõa laønh nôi thaân xaùc. Chuùng con muoán Chuùa ñôõ chuùng con khoûi gaùnh naëng neà, ñau ñôùn vaø khuûng khieáp, ñang ñeø naëng leân chuùng con, laø söï ích kyû cuûa chuùng con! Chuùng con muoán Chuùa chöõa laønh caên beänh ung thö ñaùng sôï maø taát caû chuùng con ñeàu maéc phaûi vaø daãn ñeán söï cheát ñôøi ñôøi: toäi loãi!"[4]

Baùnh Haèng Soáng, Nöôùc Haèng Soáng, Nöôùc Thieân Ñaøng laø ñieàu thaùnh nöõ Teâreâsa Haøi Ñoàng Gieâsu luoân khao khaùt maõnh lieät, duø cho ngaøi phaûi traûi nghieäm tình traïng taêm toái cuûa linh hoàn ngay trong nieàm khao khaùt naøy.

Trong Chuyeän Moät Taâm Hoàn, thaùnh nöõ keå laïi: "Thöa Meï, nhö con vöøa noùi: töø nhoû con ñaõ tin chaéc coù ngaøy ñöôïc boû choán toái taêm u muø naøy, ñeå leân trôøi saùng laùng; con tin chaúng nhöõng vì ñaõ nghe ngöôøi ta noùi, laïi caûm thaáy ôû loøng nhöõng nguyeän voïng thaâm thieát haèng höôùng chieàu veà moät nieàm khaùc xinh laønh toát ñeïp ñaày ñuû moïi hieån vinh sung söôùng, nôi ñoù môùi laø chính Queâ thaät ñôøi ñôøi. Söï linh caûm aáy khoâng khaùc gì tieáng taâm thaàn ñaõ linh baùo oâng Kha Luaân Boá (Christophe Colomb) bieát coøn moät taân theá giôùi.

OÂi! Boãng ñaâu söï saùng ñaõ tan ñi heát, söï toái taêm voán ñaõ vaây phuû töù beà, laïi aäp vaøo tôùi linh hoàn, tan laãn trong caû ngöôøi con, laøm con khoâng coøn theå töôûng nhôù ñöôïc hình aûnh ñeïp ñeõ cuûa Queâ thaät nöõa... Taát caû ñaõ bieán ñi heát!

Nhöõng khi loøng trí phaûi meät maõ buoàn baõ vì söï muø mòt toái taêm bao vaây töù beà treân döôùi, muoán nhôù ñeán phöôùc thanh nhaøn khoaùi laïc cho bôùt phieàn giaûi muoän moät chuùt, cuõng voâ ích, loøng chæ theâm phieàn, theâm cöïc maø thoâi. Con nghe nhö thaàn toái taêm möôïn tieáng keû döõ maø phæ baùng con raèng: 'Maøy mô söï saùng, maøy moäng Queâ thaät, maøy chieâm bao höôûng Ñaáng taïo thaønh muoân vaät ñôøi ñôøi, maøy mong moûi caùi ngaøy hoàng phuùc kia ñeå thoaùt ly choán toái taêm naøy! ÖØ, thì cöù böôùc tôùi ñi# cöù tieán cho mau!# cöù tha hoà maø noâ nöùc ñöôïc cheát chaúng thí cho maøy, söï maøy öôùc mong troâng ñôïi ñaâu, noù seõ cho maøy moät ñeâm caøng ñen ñuûi toái taêm hôn, maøy seõ phaûi cheát caû hoàn laãn xaùc cho maø xem!'...

Thöa Meï, moãi khi ma quyû taán coâng caùm doã con veà ñöùc tin; con caàm mình raát can ñaûm; nhöng vì bieát raèng ñaùnh tay ñoâi vôùi thuø töû laø heøn nhaùt, neân con thaùo lui ngay chaúng theøm ngoù noù nöõa; con chaïy ñeán phaân phoâ cuøng Chuùa, con saün saøng ñoå maùu ñeán gioït cuoái cuøng ñeå minh chöùng coù Thieân ñaøng, con vui loøng maát phuùc troïng naøy laø con maét linh hoàn chaúng coøn suy hieåu ñöôïc nôi vui veû aáy ôû theá gian, ñeå xin Chuùa ñoaùi thöông môû roäng cöûa Thieân ñaøng cho nhöõng keû chaúng tin ñöôïc vaøo höôûng phuùc ñôøi ñôøi.

Bôûi vaäy duø côn öu phieàn saàu naõo traøn khaép linh hoàn laøm maát heát taâm tình vui söôùng, con vaãn coøn theå than thôû cuøng Chuùa raèng: Laïy Chuùa, moïi vieäc Chuùa laøm, ñeàu laøm thoaû loøng con laém! Naøo coøn gì vui cho baèng ñöôïc chòu khoå sôû vì loøng kính meán Chuùa? Laïy Chuùa con, ñau khoå naøo caøng döõ daèn maø giaáu ñöôïc maét ngöôøi ñôøi thì caøng laøm vui thoaû loøng Chuùa. Vaø giaû nhö moät ñieàu chaúng coù theå naøy, neáu chính Chuùa cuõng chaúng bieát ñeán caùi ñau khoå aáy nöõa, con cuõng cöù vui loøng chòu ñau khoå maø troâng raèng baèng nhöõng haït nöôùc maét thaàm kín aáy, coù leõ con can ngaên hay laø ñeàn ñöôïc duø chæ moät toäi loãi ñaõ phaïm nghòch ñöùc Tin...

Khi con haùt möøng ngôïi khen haïnh phuùc Thieân ñaøng, haïnh phuùc höôûng thaùnh nhan Chuùa ñôøi ñôøi, con chaúng caûm thaáy loøng vui thuù chuùt naøo; con haùt laø haùt söï con muoán tin thoâi. Cuõng phaûi thuù raèng moät ñoâi khi tia saùng cuõng coù laäp loeø trong ñeâm toái saàu thaûm ñoù, coù laøm nheï ñöôïc phaàn naøo söï phieàn cöïc; nhöng roài, yeân uûi gì ñaâu, söï nhôù nhung tia saùng aáy laïi caøng laøm ñeâm toái theâm mòt muøng ñen ñuûi hôn tröôùc.

OÂi! Chöa khi naøo con nhaän thaáy Chuùa dòu daøng vaø toát laønh baèng khi naøy! Luùc con ñuû söùc vaùc, Chuùa môùi trao Thaùnh Giaù naëng cho con vaùc; con troäm nghó neáu xöa phaûi vaùc Thaùnh giaù naëng neà naøy, coù leõ con ñaõ sôøn loøng naûn chí! Nhöng nay vaùc, con chæ caûm thaáy loøng chaúng coøn töï nhieân vui thuù mong moûi veà queâ Thieân ñaøng nöõa"[5].

Queâ thieân ñaøng laø nôi ta höôùng veà vaø cuõng laø nôi giuùp ta coù moät caùi nhìn môùi meû hôn, roäng lôùn hôn, ngay khi ta ta coøn soáng ôû döôùi theá naøy.

Thaùnh Edith Stein ñaõ noùi: "Taâm hoàn moãi ngöôøi laø ñeàn thôø cuûa Thieân Chuùa, ñeàn thôø ñoù môû ra cho chuùng ta moät höôùng nhìn môùi meû hôn vaø roäng lôùn hôn".

Vaäy trong ngaøy soáng, ta ñöøng queân daønh caùc khoaûnh khaéc ngaén nguûi, ñeå ngöôùc maét höôùng veà vónh cöûu, ñeå thôû hôi thôû cuûa thaàn linh.

"Haõy soáng nhö theå treân ñôøi chæ coù Thieân Chuùa vaø baïn, ñeå loøng baïn khoâng theå bò ñieàu gì cuûa con ngöôøi caàm giöõ" (Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù).

Thay cho lôøi keát.

Laáy lôøi gì ñeå thay cho lôøi keát ñaây?

Xin baïn cuøng toâi ñeå cho lôøi cuûa thaùnh nöõ Edith Stein vang leân trong tónh laëng:

"Vaø chính trong luùc naøy, trong thôøi gian cuoái cuøng,

khi nieàm tin, nieàm hy voïng vaø caû tình yeâu bò 'teo toùp' laïi,

thì Chuùa ñaõ laøm hieån loä chính Dung Maïo Thaùnh Thieän cuûa Chuùa,

Dung maïo cuûa keû ñaõ bò ñoùng ñinh treân thaäp giaù,

vaø ñaõ nhaém maét laïi trong giaác nguû cuûa caùi cheát.

Nhö ñöùng ôû sau moät taám maøn chuùng con nhìn thaáy nhöõng khoå ñau,

trong nhöõng khoaûnh khaéc thaät thaùnh thieän vaø cao caû.

Söï khoå ñau cuûa Chuùa quaù lôùn,

lôùn hôn taát caû moïi thöôùc ño con ngöôøi ñaët ra,

chuùng con khoâng theå hieåu ñöôïc vaø chuùng con khoâng theå thaám nhuaàn ñöôïc.

Vaâng, Chuùa chòu khoå ñau trong thinh laëng,

vaø moät söùc maïnh luoân ôû trong Chuùa,

söùc maïnh thaéng vöôït söï khoå ñau duø lôùn lao ñeán maáy.

Chuùa laø Chuùa, khi Chuùa ñaõ töï mình hieán daâng.

OÂi moät söï bình an saâu laéng khoâng theå taû noåi,

tuoân ra töø nhöõng khoaûnh khaéc naøy,

vaø moät lôøi ñöôïc thoát leân:

Moïi söï ñaõ hoaøn taát.

Ai ñöôïc Chuùa cho keát hieäp maõi maõi vôùi Chuùa,

Chuùa seõ neùm thaät xa taám maøn ñaày bí aån che maét ngöôøi ñoù:

Ngöôøi ñoù chòu ñau khoå vôùi Chuùa,

chòu ñau khoå nhö Chuùa,

aån mình, thinh laëng vaø saâu laéng trong an bình".

Nguoàn: dongten.net (24.02.2024)

Tham khaûo:

- Vogl Wolfgang. Meisterwerke der christlichen Kunst. Lesejahr A. Verlag Friedrich Pustet. Regensburg 2016.

- Lange Gunter. Bilder zum Glaueben. Kosel Verlag. Munchen 2002.

- Master of Art - Raphael. Delphi Classics. United Kingdom 2015. Chapter "Transfiguration".

- Giorgio Vasari. The Lives of the most Excellent painters, Sculptors and Architects. The modern Library of Newyork 2006.

- E.H.Gombrich. The Story of Art. Caâu chuyeän ngheä thuaät. Löu Bích Ngoïc dòch. NXB. Daân Trí 2022.

- Edith Stein, Geistliche Texte II., Bearbeitet von Sophie Binggeli. Herder Verlag. Freiburg 2007. II. Adventssonntag: Das heilige Antlitz.

- Ñöùc Toång Giaùm Muïc Timothy Dolan. Linh muïc cho ngaøn naêm thöù ba. Lm Traàn Ñình Quaûng chuyeån ngöõ. NXB. Toân giaùo. Haø Noäi 2019.

- Divo Barsotti. Linh muïc cuûa Chuùa Kitoâ. 21 baøi giaûng tónh taâm cho giaùo trieàu Roâma vaøo naêm 1971. Lm. Traàm Phuùc löôïc dòch. Baûn Ebook.

- Daniella Zsupan-Jerome. Arts & Faith: Week 2 of Lent, Cycle A. Raphael, "Transfiguration". 1518-1520.

Baûn tieáng Vieät treân dongten.net

- Thaùnh Teâreâsa Haøi Ñoàng Gieâsu, Chuyeän Moät Taâm Hoàn. Chuyeån ngöõ bôûi Kim Thieáu. Phaùt Dieäm 1948.

- Henri Nouwen. "Vónh cöûu ñaõ xuaát hieän trong hieän taïi". https://tgpsaigon.net/bai-viet/vinh-cuu-da-xuat-hien-trong-hien-tai-66774

- Henri Nouwen. "Noãi ñau vaø thaäp giaù". https://tgpsaigon.net/bai-viet/noi-dau-va-thap-gia-68289

- Cantalamessa R. Côn say töø toán Thaàn Khí. Lm. Traàn Ñình Quaûng chuyeån ngöõ. NXB. Toân Giaùo. 2022.

[1] Vasari G. The Lives of the most Excellent painters, Sculptors and Architects. The modern Library of Newyork 2006. Part III.

[2] Vasari G. The Lives of the most Excellent painters, Sculptors and Architects. The modern Library of Newyork 2006. Part III.

[3] Henri Nouwen môøi goïi ta nhìn "Vónh cöûu ñaõ xuaát hieän trong hieän taïi". https://tgpsaigon.net/bai-viet/vinh-cuu-da-xuat-hien-trong-hien-tai-66774

[4] Cantalamessa R. Côn say töø toán Thaàn Khí. Lm. Traàn Ñình Quaûng chuyeån ngöõ. NXB. Toân Giaùo. 2022.T.268.

[5] Thaùnh Teâreâsa Haøi Ñoàng Gieâsu, Chuyeän Moät Taâm Hoàn. Chuyeån ngöõ bôûi Kim Thieáu. Phaùt Dieäm 1948. Quyeån II, chöông 9. Thang maùy rieâng.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page