Goùp yù vôùi THÑGM AÙ Chaâu

Nguyeãn Ñöùc Tuyeân, Hoa Kyø

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu saép khai dieãn laø moät bieán coá quan troïng cho toaøn vuøng vì noù ñaùnh daáu moät moác ñieåm lòch söû cho thieân nieân tôùi vôùi moät chieàu höôùng rao giaûng Tin Möøng môùi höùa heïn ñem laïi moät muøa Xuaân môùi cho Giaùo hoäi vaø Xaõ Hoäi.

Ñöôïc haân haïnh ñoïc baûn toùm löôïc Lineamenta, chuùng toâi caûm thaáy phaán khôûi veà nhöõng vaán ñeà ñaët ra ñeå caùc Giaùo phaän vaø Hoäi ñoàng Giaùm muïc (HÑGM) goùp yù. Noù chöùng toû söï thaän troïng, moái quan taâm vaø taám loøng roäng môû cuûa UÛy ban Chuaån bò. Tuy nhieân khi ñoïc baûn goùp yù cuûa HÑGM Vieät Nam, chuùng toâi caûm thaáy coù ñieàu gì chöa saùng toû, phaûi chaêng vì baûn goùp yù cuûa caùc Giaùo phaän ñaõ ñaày ñuû neân baûn cuûa HÑGM Vieät Nam trôû neân sô löôïc? Phaûi chaêng coù moät ñoäng löïc naøo ñoù laøm cho HÑGM Vieät Nam ngaäp ngöøng, chuøn böôùc, coù nhöõng ñieåm muoán noùi ra nhöng khoâng theå noùi vì aùp löïc noäi taïi, ngoaïi lai?

Laø moät giaùo daân soáng nôi haûi ngoaïi nhöng taám loøng luoân luoân höôùng veà queâ meï vaø Giaùo Hoäi Meï, chuùng toâi maïo nuoäi goùp phaàn nhoû beù cuûa mình vôùi Thöôïng HÑGM AÙ chaâu, seõ khai dieãn vaøo cuoái thaùng 4.1998. Chuùng toâi cuõng chæ haïn cheá vaán ñeà vaøo moät vaøi troïng ñieåm.

1- Baûn Lineamenta bieåu loä yù höôùng tieán boä, khieâm cung ñuùng möïc vaø chuùng toâi khoâng thaáy coù gì goïi laø gioïng ñieäu "tròch thöôïng" ñoái vôùi caùc daân toäc AÙ chaâu. Neáu chuùng ta tin raèng Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu ñoä duy nhaát thì vôùi tö caùch tín höõu, khoâng coù caùch naøo khaùc ñeå trình baøy veà Ngaøi vaø Giaùo hoäi cuûa Ngaøi lieân quan tôùi ôn cöùu ñoä, vì ñoù laø söï bieåu loä nieàm tin toân giaùo vaø taám loøng tha thieát cuûa mình. Vaán ñeà coøn laïi laø söï töông kính, teá nhò, bieát toân troïng giaù trò vaø nieàm tin toân giaùo cuûa ngöôøi khaùc vaø mong öôùc moïi ngöôøi, moïi toân giaùo ñoàng haønh vôùi chuùng ta trong vieäc naâng cao phaåm giaù con ngöôøi vaø cuøng nhau xaây döïng moät neàn "vaên minh söï soáng".

Tröôùc traøo löu duy vaät, tuïc hoaù, neáp soáng buoâng thaû v.v...Giaùo hoäi khoâng lo sôï nhöng coù boån phaän phaûi quan taâm ñeán vieäc nhieàu tín höõu xa rôøi ñöùc tin, laïnh nhaït vôùi Giaùo hoäi; maët khaùc, Giaùo Hoäi phaûi chuù taâm ñeán vieäc nhieàu ngöôøi chöa coù cô hoäi bieát Chuùa hoaëc chæ caûm nhaän Thieân Chuùa nhöng khoâng troïn veïn. Coâng lao cuûa caùc vò thöøa sai cuõng nhö noå löïc phi thöôøng cuûa caùc Giaùo Hoaøng, nhaát laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø nhöõng ngöôøi ñaõ boû caû cuoäc ñôøi ñeå tuyeân xöng söù ñieäp Tin Möøng laø ñieàu ñaùng ghi nhaän, tröôùc heát nhö nhöõng taám göông. Hôn nöõa, neáu tin raèng Giaùo Hoäi laø nhieäm theå cuûa Chuùa Kitoâ thì vieäc ñeà cao traùch vuï cuûa Giaùo hoäi nôi traàn theá cuõng khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân.

2- Nhöõng ñeà nghò cuûa HÑGM Vieät Nam veà boái caûnh AÙ chaâu, keá hoaïch cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, vaø ñöôøng höôùng muïc vuï cuï theå, cuõng nhö phaàn kinh nghieäm boán traêm naêm truyeàn giaùo laø nhöõng ñoùng goùp tích cöïc nhöng quaù sô saøi. Phaàn quan ñieåm vaø öôùc mong cuûa HÑGM ñaõ coù moät caùi nhìn khaù thöïc tieãn trong boái caûnh vaên hoaù, xaõ hoäi, thaàn hoïc vaø rao giaûng Tin Möøng, nhö "laøm saùng toû ñöùc saùng", "töø nöôùc uoáng haèng ngaøy khaùm phaù ra nöôùc uoáng haèng soáng", "söï ña daïng cuûa thaàn hoïc", "Hoäi Thaùnh trong theá giôùi", "loan baùo Tin Möøng ñoàng nghóa vôùi chöùng nhaân", "coäng ñoàng nhoû beù", "ñoàng haønh vôùi ngöôøi ngheøo khoù vaø ñau khoå" v.v... Tuy nhieân, ngöôøi ta vaãn mong ñôïi nhöõng ñoùng goùp quan troïng hôn nöõa.

3- Treân caùi nhìn toân giaùo, aûnh höôûng Khoång, Laõo, Phaät giaùo, caùch ñaây 200 naêm ñaõ giöõ moät vai troø quan troïng trong ñôøi soáng taâm linh ngöôøi Vieät Nam, ñieàu maø ngöôøi ta goïi laø tam giaùo ñoàng nguyeân. Tuy nhieân nhöõng aûnh höôûng ñoù ñaõ trôû thaønh môø nhaït trong taâm thöùc theá heä hieän taïi khi maø hoï coù cô hoäi tieáp xuùc vôùi vaên hoaù Taây phöông. Neáu neáp soáng toân giaùo coøn aûnh höôûng trong caùc coäng ñoàng thì ta coù theå noùi Phaät giaùo coøn aûnh höôûng nhieàu taïi Trung boä, Hoài giaùo aûnh höôûng moät phaàn mieàn nam Trung boä, Cao ñaøi giaùo vaø Hoaø haûo aûnh höôûng khaù maïnh taïi Nam boä. Noùi nhö vaäy cuõng khoâng coù nghóa laø coi nheï taâm thöùc tam giaùo vaø vieäc thôø cuùng toå tieân pha troän laïi trôû thaønh neáp soáng trong vaên hoaù Vieät Nam.

4- Neàn vaên hoaù cuûa moät daân toäc ñöôïc ví nhö nhöõng taám vaûi muoân maøu maø nhöõng sôïi doïc laø nhöõng coát loõi vaên hoaù cuûa chính daân toäc ñoù, trong khi nhöõng sôïi ngang laø nhöõng ñoùn nhaän qua nhieàu theá heä. Nhö vaäy, tam giaùo ñaõ deät neân nhöõng sôïi ngang muoân maøu trong moät quaù trình vaên hoaù Vieät Nam. Khi ñaïo Coâng giaùo hieän dieän ôû Vieät Nam thì ñaõ coù moät yeáu toá môùi laøm giaøu cho vaên hoaù Vieät Nam. Trong moät baøi vieát, giaùo sö söû hoïc Phaïm Cao Döông, moät hoïc giaû khoâng coâng giaùo, ñaõ vieát: "Ngaøy nay ngöôøi ta khoâng theå noùi tôùi vaên hoaù cuûa daân toäc Vieät Nam hay cuoäc soáng cuûa ngöôøi Vieät Nam trong baát cöù phaïm vi naøo maø khoâng noùi tôùi söï hieän dieän, vai troø vaø söï ñoùng goùp cuûa ñaïo Coâng giaùo, duø ñoù laø cuoäc soáng ôû trong nöôùc hay cuoäc soáng ôû nöôùc ngoaøi, ôû ñaây laø nhöng coäng ñoàng ngöôøi Vieät ôû haûi ngoaïi".

Ngöôøi ta cho raèng ñöùc tin luoân luoân xuaát hieän trong moät boä aùo vaên hoaù vaø nhôø ñoù ngöôøi ñoùn nhaän coù cô may vaø töï do döïa theo baûn saéc daân toäc mình maø töï khaùm phaù ra nhöõng phöông caùch thích hôïp cho vieäc thaâu nhaäp ñöùc tin. Neáu Ngoâi Lôøi ñaõ trôû thaønh nhuïc theå trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ thì vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù laø ñieàu taát yeáu. Trong yù höôùng aáy nhieàu hoïc giaû cho raèng phaûi ñöa tinh thaàn vaø bieåu hieäu chính yeáu Kitoâ giaùo vaøo trong vaên chöông, tö töôûng, ngheä thuaät Vieät Nam, nghóa laø ñöôïc tö duy vaø dieãn taû baèng caùc phaïm truø vaø caùc bieåu hieäu Vieät Nam, tröôùc heát laø Kitoâ höõu Vieät Nam, thí duï nhö vieäc coå voõ thieát laäp baøn thôø gia tieân, aùp duïng nhöõng phaàn tinh tuùy cuûa hoân leã, tang leã vaø leã gioã theo truyeàn thoáng.

5- Ñaët ra vaán ñeà thaàn hoïc AÙ chaâu trong luùc naày laø moät ñieàu hôïp lyù, tuy nhieân neáu khöôùc töø hay phuû nhaän thaàn hoïc Taây phöông laø ñi vaøo thaùi ñoä cöïc ñoan, gioáng nhö vieäc coå voõ thaàn hoïc giaûi phoùng taïi Nam Myõ tröôùc ñaây theo khuynh höôùng Maùc-xít. Cô caáu thaàn hoïc Taây phöông vaãn giöõ vai troø cuûa noù. Ñieàu caàn löu yù laø thaàn hoïc Taây phöông khoâng neân coi mình laø duy nhaát, ñoäc toân vaø töï toân.

6- Coù moät vaán ñeà khaù quan troïng maø HÑGM Vieät Nam khoâng ñeà caäp ñeán laø vieäc rao giaûng Tin Möøng trong moät xaõ hoäi chuû nghóa, nôi ñoù khoâng nhöõng coå voõ ñôøi soáng duy vaät vaø voâ thaàn, maø hieån nhieân laø coù caû moät boä maùy caàm quyeàn aùp ñaët chuû nghóa coäng saûn treân 70 trieäu daân Vieät Nam vôùi chính saùch cheøn eùp toân giaùo moïi maët maø ai cuõng bieát.

7- Tröôùc ngöôõng cöûa thieân nieân thöù ba, ngöôøi ta khoâng theå khoâng quan taâm tôùi; nhöõng bieán ñoåi veà kinh teá toaøn caàu, trong ñoù coù hieän töôïng keùm môû mang, khuynh höôùng thoáng trò cuûa tö baûn vaø vaán ñeà nôï naàn cuûa caùc quoác gia AÙ chaâu; vaán ñeà kyõ thuaät cao ñoä, trong ñoù coù hieän töôïng truyeàn thoâng vaø tin hoïc; vaán ñeà phaù vôõ gia ñình, di daân giöõa caùc ñoâ thò; teä naïn xaõ hoäi, söï ñaùnh maát giaù trò xaõ hoäi vaø truyeàn thoáng toân giaùo. Nhöõng taùc ñoäng ñoù aûnh höôûng raát nhieàu tôùi xaõ hoäi Vieät Nam vaø caùc nöôùc AÙ chaâu.

8- Trong boái caûnh ñoù, ñeà nghò thöù nhaát laø caàn ñeà cao vai troø ngöôøi giaùo daân vaø huaán luyeän hoï ñeå coù theå rao giaûng Tin Möøng trong thieân nieân môùi vaø keâu goïi hoï hoaøn taát nhieäm vuï cuûa mình - nhieäm vuï canh taân traät töï traàn theá vaø laøm cho traàn theá ñöôïc hoaøn thieän hôn. Nhöõng traät töï aáy bao haøm caùc laõnh vöïc caù nhaân, gia ñình, kinh teá, thöông maïi, ngheà nghieäp, toå chöùc chính quyeàn vaø chính trò, vaø bang giao quoác teá. Caùc laõnh vöïc ñoù coù moät giaù trò maø Thieân Chuùa trao ban. Ngöôøi toâng ñoà giaùo daân caàn nhìn theá giôùi nhö laø moät nôi choán ñaày höùng khôûi, caàn ñöôïc thaùnh hoaù.

Trong phaïm vi Giaùo hoäi qua pheùp Röûa toäi, ngöôøi giaùo daân tham döï vaøo söù maïng tö teá, ngoân söù vaø vöông giaû cuûa Chuùa Kitoâ. Trong phaïm vi gia ñình - neàn taûng cuûa xaõ hoäi - ngöôøi giaùo daân mang daáu aán cuûa Bí tích Hoân phoái, do ñoù, toâng ñoà hoân nhaân vaø gia ñình caàn ñöôïc ñeà cao caû Giaùo hoäi laãn xaõ hoäi vì gia ñình laø teá baøo chính cuûa xaõ hoäi. Giôùi treû giöõ moät vai troø troïng yeáu trong xaõ hoäi vì ngöôøi treû ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân trong neàn vaên hoaù hieän ñaïi. Neàn vaên hoaù môùi naày ñoùng moät vai troø quan yeáu trong söï lieân heä gia ñình vaø thoùi quen suy nghó cuûa giôùi treû... Hôn nöõa, Chuùa khoâng chæ keâu goïi nhoùm Möôøi Hai maø caùc phuï nöõ cuøng ñaõ theo chaân Chuùa trong böôùc ñöôøng rao giaûng, phuï giuùp caùc toâng ñoà, ñöùng döôùi chaân thaùnh giaù, giuùp choân caát Chuùa, loan baùo tin Chuùa soáng laïi vaø caàu nguyeän vôùi caùc Toâng ñoà ôû phoøng hoäi tröôùc Leã Hieän Xuoáng. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu laõnh nhaän aân suûng töø Chuùa Thaùnh Linh ñeå goùp phaàn vaøo Vöông Quoác cuûa Thieân Chuùa.

Ñieàu hieån nhieân laø ngöôøi giaùo daân phaûi ñöôïc huaán luyeän cho ôn goïi cao troïng cuûa mình. Hoï ñöôïc Chuùa keâu goïi tham gia vaøo coâng cuoäc cöùu chuoäc cuûa Giaùo hoäi, coù nghóa laø Phuùc aâm hoaù theá giôùi vì hoï tham döï vaøo ba söù meänh tö teá, ngoân söù vaø vöông giaû. Vieäc huaán luyeän phaûi bao goàm nhieàu maët vaø vieäc huaán luyeän khoâng chæ giuùp töøng ngöôøi toâng ñoà thaêng tieán veà maët sieâu nhieân vaø hieåu bieát hoïc thuyeát cuûa Giaùo hoäi, maø coøn giuùp hoï bieát ñoái phoù vôùi nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau maø hoï gaëp trong coâng taùc toâng ñoà. Vieäc huaán luyeän phaûi phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø ñieàu kieän cuûa töøng ngöôøi ñöôïc ghi daáu qua kieán thöùc cuûa xaõ hoäi ñöông thôøi.

9- Ñeà nghò thöù hai laø hình thaønh moät nhoùm nhoû trong caùc coäng ñoàng Daân Chuùa vì chæ coù sinh hoaït nhöõng nhoùm nhoû môùi aên saâu vaøo xaõ hoäi Vieät Nam noùi rieâng vaø xaõ hoäi AÙ chaâu noùi chung tröôùc vieãn töôïng bieán chuyeån xaõ hoäi trong thieân nieân thöù ba ñang tôùi.

Muïc ñích chính cuûa nhoùm nhoû laø chia seû ñöùc tin. Ñoù laø ñôn vò nhoû trong giaùo xöù goàm nhöõng caù nhaân töï nguyeän quy tuï laïi thaønh nhoùm, hoäi hoïp trong töøng nhaø, haàu chia seû nhöõng kinh nghieäm ñôøi soáng vaø caûm thaáy an bình khi neâu ra nhöõng vaán naïn trong cuoäc soáng. Hoï laø nhöõng thaønh vieân trong coäng ñoaøn, muoán thaêng tieán ñöùc tin, trôû neân tích cöïc hôn trong coäng ñoaøn vaø muoán laøm quen vôùi anh chò em khaùc trong coäng ñoàng. Hoï ñöôïc môøi goïi tham döï vaøo nhöõng coâng taùc trong coäng ñoàng vaø chöông trình phuïc vuï xaõ hoäi.

Thaät laø toát ñeïp vaø höõu ích cho moïi ngöôøi cuøng tuï taäp vaø chia seû cho nhau veà nhöõng kinh nghieäm soáng ñöùc tin rieâng cuûa nhau: caùc thaéc maéc, caùc nghi nan, caùc moái öu tö veà coâng cuoäc tìm kieám Chuùa vaø anh em; veà chaân lyù vaø coâng bình; veà caûm nghieäm ñöôïc Chuùa trong cuoäc soáng, nhaát laø trong nhöõng phuùt nguy kòch hoaëc nhöõng luùc vui möøng chan chöùa; veà nhöõng ôn phuùc hoaëc nhöõng chieán ñaáu trong neáp soáng ñaïo ôû coäng ñoaøn hoaëc ñoaøn theå; veà caùc ñaùp öùng tieáng goïi phuïc viuï nhöõng ai caàn kíp; veà nhöõng giôø phuùt hoái caûi, hy voïng vaø caàu nguyeän; veà nhöõng theå hieän cuûa tình yeâu thöông vaø moái quan taâm cuûa Chuùa ñoái vôùi moïi ngöôøi. Ñöùc tin cuûa ngöôøi tín höõu taêng tröôûng nhôø caùc caâu chuyeän soáng nieàm tin cuûa ngöôøi khaùc.

Nhoùm nhoû caàn thöôøng xuyeân ñeán vôùi Thaùnh Kinh ñeå nuoâi döôõng, laøm sinh ñoäng vaø taùi taïo nieàm tin cuûa caùc thaønh vieân. Nhoùm cuõng caàn hoïc hoûi caùc giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi, treân heát ñaõ ñöôïc chính thöùc hoaù trong saùch Giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ñeå thaép saùng vaø höôùng daãn nieàm tin cuûa nhau. Ñieåm then choát laø laøm theá naøo thieát ñònh ñöôïc nieàm tin naày nhö sôû höõu cuûa moãi ngöôøi, theo caùch rieâng tö vaø giuùp ngöôøi khaùc cuõng "sôû höõu" ñöùc tin moät caùch caù bieät vaø traøn ñaày nhö theá. Qua caùc taøi lieäu hoïc hoûi, laøm theá naøo, nhôø nhöõng chia seû nieàm tin naày, baèng nhöõng tìm kieám vaø caûm nghieäm nieàm tin, baèng nhöõng lôøi noùi phaùt xuaát töø taâm thaønh, baèng nhöõng caâu chuyeän keå cho nhau nghe veà kinh nghieäm soáng, nhôø ñoù, nieàm tin cuûa moãi ngöôøi seõ ñöôïc saùng vaø söôûi noùng. Vôùi phöông thöùc chia seû naày, seõ dieãn taû ñöôïc chieàu kích ñöùc tin trong Giaùo hoäi. Ta khoâng theå tin töôûng maø thieáu söùc hoã trôï nieàm tin cuûa ngöôøi khaùc, vaø cuõng nhôø nieàm tin cuûa ta, ta naâng ñôõ nieàm tin cuûa nhieàu ngöôøi khaùc.

10- Nhöõng lôøi goùp yù treân ñaây khoâng daùm coù tham voïng traû lôøi moïi vaán ñeà, tröôùc heát vì söï hieåu bieát haïn heïp cuûa ngöôøi vieát. Sau heát, chuùng toâi thaâm tin raèng moïi chuyeän vaø moïi vieäc, cho duø coù coá gaéng tôùi ñaâu chaêng nöõa, cuõng phaûi ñaët trong söï soi saùng cuûa Thaùnh Linh vì chæ coù Ngaøi laø thaày daïy söï khoân ngoan vaø laø Ñaáng höôùng daãn Giaùo hoäi treân böôùc ñöôøng traàn theá.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page