THÔØI SÖÏ: Khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm muïc theá giôùi Chaâu Myõ.
Khoùa hoïp khoaùng ñaïi ñaëc bieät cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Chaâu Myõ ñöôïc khai maïc vaøo Chuùa nhaät 16 thaùng 11 tôùi ñaây, luùc 9 giôø 30, baèng thaùnh leã long troïng trong Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ do chính ÑTC chuû söï, vaø seõ ñöôïc beá maïc vaøo ngaøy 12 thaùng 12, sau gaàn moät thaùng laøm vieäc, vôùi thaùnh leã do ÑTC chuû söï.
Tham döï Khoùa hoïp khoaùng ñaïi naøy coù 314 nghò phuï: Hoàng Y, Giaùm muïc, ñaïi dieän caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ - ñaïi dieän cuûa Giaùo hoäi hoaøn caàu -vaø Giaùo Trieàu Roma. Trong Toâng Thö Tertio Millennio Adveniente (Ngaøn Naêm thöù ba), ÑTC ñaõ muoán coù Khoùa hoïp khoaùng ñaïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi cho moãi Chaâu: cho Chaâu Phi (naêm 1994), cho Chaâu Myõ (1997), cho Chaâu AÙ (1998) vaø cho Chaâu AÂu tröôùc khi böôùc vaøo Naêm 2000, ñeå chuaån bò cho vieäc cöû haønh Naêm Ñaïi Toaøn Xaù, vaø ñoái phoù vôùi caùc thaùch ñoá cuûa vieäc rao giaûng Tin Möøng trong Ngaøn Naêm Thöù Ba cuûa Kyû nguyeân cöùu chuoäc.
Ba vò chuû tòch ñaïi dieän ÑTC ñeå ñieàu khieån coâng vieäc cuûa Khoùa hoïp laø ÑHY De Araujo Sales, TGM giaùo phaän Rio de Janeiro (Brazil, tieáng Boà ñaøo nha) - ÑHY Mahony, TGM Los Angeles (Hoa kyø, tieáng Anh) vaø Ñöùc TGM Castrillon, Toång tröôûng Boä Giaùo só (Colombia, tieáng Taây ban nha). Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng laø ÑHY Schotte - Thuyeát trình vieân trong buoåi khai maïc cuûa Khoùa khoaùng ñaïi laø ÑHY Juan Sandoval, TGM giaùo phaän Guadalajara (Mehico): moät nhieäm vuï teá nhò vaø vaát vaû. Ngoaøi ra, coøn coù hai vò thö kyù rieâng cuûa Khoùa hoïp - ba giaùm muïc (nghò phuï) cuûa UÛy Ban Thoâng Tin, chuû toïa caùc cuoäc hoïp baùo - ba giaùm muïc (nghò phuï) thuoäc UÛy Ban Soaïn Thaûo Söù Ñieäp Keát Thuùc.
Thaønh phaàn cuûa Khoùa hoïp goàm 314 vò, chia nhö sau: 27 Hoàng Y thuoäc Chaâu Myõ vaø 3 TGM giaùo tænh cuûa caùc Giaùo hoäi theo Leã nghi Ñoâng phöông taïi Chaâu Myõ - 23 vò chuû tòch cuûa caùc Hoäi doàng Giaùm muïc Chaâu Myõ - vò chuû tòch CELAM (Consejo Episcopal Latino-americano) - 136 giaùm muïc do caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Chaâu Myõ löïa choïn - 6 Beà treân Toång quyeàn ñaïi dieän caùc Doøng Tu - 25 vò Hoàng Y hoaëc TGM ñöùng ñaàu caùc Cô quan cuûa Giaùo trieàu Roma - 27 vò Hoàng Y, Giaùm muïc do ÑTC chæ ñònh, ñaïi dieän Giaùo hoäi hoaøn caàu - 17 chuyeân vieân - 41 döï thính giaùo daân vaø tu só vaø moät vò giaùm muïc ñöùng ñaàu uûy ban giaûi quyeát caùc vaán ñeà tranh chaáp.
Quyeát ñònh trieäu taäp Khoùa khoaùng ñaïi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi cho Chaâu Myõ ñöôïc ñoùn nhaän caùch raát tích cöïc. Ban ñaàu nhieàu ngöôøi nghó raèng Chaâu Myõ goàm nhieàu thöïc taïi raát khaùc nhau, khoù coù theå thieát laäp ñöôïc moät cuoäc ñoái thoaïi höõu ích treân nhöõng neàn taûng chung. Khi noùi ñeán Chaâu Myõ, ngöôøi ta lieân töôûng ngay ñeán nhöõng khaùc bieät veà vaên hoùa, xaõ hoäi, kinh teá giöõa ba mieàn Chaâu Myõ, Nam, Trung vaø Baéc (goàm Canada vaø Hoa kyø). Kinh nghieäm cho thaáy raèng nhaän xeùt treân ñaây khoâng sai laàm. Nhöng trong luùc baét ñaàu laøm vieäc vôùi nhau ñeå chuaån bò Khoùa hoïp khoaùng ñaïi naøy, moïi ngöôøi ñaõ phaûi coâng nhaän raèng: saùng kieán cuûa ÑTC laø moät vieäc quan phoøng cuûa Chuùa nôi Vò Thuû laõnh Giaùo hoäi, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn caùch rieâng trong Thöøa taùc vuï Pheâroâ. Giöõa nhöõng khaùc bieät kia, taát caû ñeàu nhaän thaáy raèng vaãn coù moät ñieåm noøng coát chung nhau, töùc laø "caên cöôùc toân giaùo" cuûa Chaâu Myõ. Caên cöôùc toân giaùo naøy goàm ba yeáu toá caên baûn: nguoàn goác Kitoâ - söùc soáng maõnh lieät cuûa moät Giaùo hoäi treû trung - vaø tính caùch ña vaên hoùa.
Chaâu Myõ, nhaát laø Chaâu Myõ latinh, vaãn ñöôïc ÑTC coi laø "hy voïng lôùn lao cuûa Giaùo hoäi", nhöng cuõng laø Chaâu coù raáùt nhieàu thaùch ñoá gay go ñoái vôùi coâng vieäc rao giaûng Tin Möøng. Ñeå ñaït tôùi hy voïng vaø ñoái phoù vôùi caùc thaùch ñoá, ÑTC ñaõ ñöa ra ñeà taøi quan troïng sau ñaây cho Khoùa hoïp cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi veà Chaâu Myõ: "Cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ soáng ñoäng: con ñöôøng trôû veà - con ñöôøng hieäp thoâng vaø con ñöôøng lieân ñôùi". Caên cöù vaøo ñeà taøi naøy, ngoaøi phaàn môû ñaàu, vaên kieän laøm vieäc ñöôïc chia thaønh 4 phaàn:
Phaàn nhaát ñaët ñeà taøi "Gaëp gôõ Chuùa Gieâsu Kitoâ" vaøo trung taâm cuûa söï chuù yù moïi ngöôøi. Ñieåm noøng coát laø laøm caùch naøo ñeå rao giaûng Chuùa Kitoâ cho Chaâu Myõ hieän nay.
Trong phaàn hai coù ba chieàu kích do chính ÑTC chæ ñònh trong ñeà taøi: Con ñöôøng trôû laïi. Vaên kieän laøm vieäc neâu leân nhöõng daáu hieäu hy voïng hieän nay trong Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi (daáu hieäu cuûa vieäc trôû veà vôùi Chuùa): gia taêng ôn keâu goïi - vieäc tham döï phuïng vuï ñoâng ñaûo vaø yù thöùc hôn - quan taâm cuûa ngöôøi giaùo daân veà moâi sinh vaø veà sieâu vieät - hoøa hôïp vôùi Giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi - canh taân vieäc giaûng daïy giaùo lyù - aùp duïng giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Vatican 2... Veà maët xaõ hoäi, caàn phaûi baøn thaûo nhieàu hôn nöõa veà caùc vaán ñeà nhö: tính caùch taïm bôï cuûa gia ñình - nhieàu baát coâng trong vaán ñeà kinh teá - söï ñoäc ñoaùn vaø tham nhuõng trong chính trò....
Phaàn ba ñöôïc taäp trung vaøo con ñöôøng hieäp thoâng, theo giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Vatican 2 veà Khoa Giaùo hoäi hoïc. Vaên kieän laøm vieäc nhaán maïnh ñeán vieäc löôùt thaéng moïi chia reõ trong caùc coäng ñoàng Kitoâ - sau ñoù vaên kieän noùi ñeán vieäc ñoái thoïai ñaïi keát, ñoái thoaïi lieân toân vaø moät vaán ñeà soâi boûng hieän nay cuûa Chaâu Myõ: naïn caùc giaùo phaùi.
Phaàn cuoâùi cuøng, phaàn 4, nhìn ngaém Chuùa Gieâsu Kitoâ nhö con ñöôøng tieán ñeán tình lieân ñôùi huynh ñeä. Vaên kieän neâu leân nhöõng hình thöùc ngheøo khoå vaø nhöõng giaûi ñaùp cho vaán ñeà naày taïi Baéc Myõ vaø Nam Myõ. Ngoaøi ra coøn caàn ñoái phoù caû vôùi nhöõng coäng ñoàng cô baûn ñang coù nguy cô ñi ra ngoaøi hay choáng laïi giaùo hoäi - Roài vaên kieän nhaéc ñeán nhöõng thaùch ñoá taäp theå lôùn lao nhö: naïn nôï naàn quoác teá vaø vieäc thaêng tieán vaên hoùa cuûa ñôøi soáng trong moïi khía caïnh.
Trong baøi phoûng vaán daønh cho nhaät baùo Töông Lai (Avvenire, 05.11.97) ÑHY Schotte, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi, nhaán maïnh: "Caàn phaûi nhôù luoân luoân raèng: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi laø moät bieán coá Giaùo hoäi vaø nhaát laø moät kinh nghieäm ñöùc tin vaø veà ñaëc tính giaùm muïc ñoaøn, döôùi söï höôùng daãn cuûa Vò keá nghieäp Pheâroâ. Vì theá, ñeà taøi trung taâm cuûa vieäc thaûo luaän chæ coù theå laø Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø taát caû caùc ñeà taøi khaùc gaây lo laéng cho Giaùo hoäi taïi Chaâu Myõ seõ ñöôïc nhìn vaø phaân tích theo aùnh saùng ñöùc tin nôi Con Thieân Chuùa vaø aùnh saùng cuûa söù vuï cuûa Giaùo hoäi, luoân luoân laø trôû neân daáu hieäu vaø duïng cuï cuûa coâng vieäc cöùu roãi nhaân loaïi". ÑHY noùi theâm: "Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi coøn laø cô hoäi ñaëc bieät khoâng nhöõng ñeå cuûng coá giaây lieân keát veà hieäp thoâng vaø coäng taùc giöõa caùc giaùm muïc vôùi nhau, maø caû vôùi Vò Keá nghieäp Thaùnh Pheâroâ nöõa".
Roma ngaøy 15.11.97
P. Traàn ñoaøn Keát, Lm.