Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page- Töø khi Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II tuyeân boá yù ñònh trieäu taäp moät Hoäi nghò ñaëc bieät cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc cho AÙ chaâu ñöôïc ghi trong Toâng thö Tertio Millennio Adveniente (thaùng 11.94) ñeán naêm nay (1998), chuùng ta coù hai taøi lieäu chính thöùc chuaån bò cho Hoäi nghò ñaëc bieät naày lieân quan ñeán Giaùo hoäi Vieät Nam.
- Moät baûn ñeà cöông (Lineamenta) cuûa Vaên phoøng Toång thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Theá giôùi.
- Hai baûn vaên cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam: Baûn traû lôøi caùc caâu hoûi vaø Baûn goùp yù.
Hai baûn vaên cuûa Giaùo hoäi, nhöng do nhöõng caáp thaåm quyeàn khaùc nhau vôùi nhöõng traùch nhieäm vaø öu tö ñaëc loaïi, maëc duø cuõng nhaèm moät muïc ñích chung laø rao truyeàn Phuùc aâm Chuùa Gieâsu Kitoâ taïi AÙ Chaâu. Nhöõng neùt caù bieät ñoâi beân ñöôïc thaáy nhö sau:
* Trong boái caûnh chung cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ, maø thöïc teá lòch söû ñaäm neùt Taây phöông trong suy tö, kinh nghieäm leà loái toå chöùc cuõng nhö aûnh höôûng öu thaéng cuûa tyû leä Kitoâ höõu treân daân soá..., caùch nhìn veà AÙ chaâu, duø ñöôïc nhaán maïnh nhö moät chi theå cuûa Giaùo hoäi, nhöng caùch dieãn taû coøn cho thaáy AÙ chaâu, Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu laø "moät vuøng truyeàn giaùo" theo nghóa coøn xa laï vôùi nhòp soáng cuûa Giaùo hoäi.
Chính vì buoäc phaûi ñaët mình giöõa moät AÙ chaâu thuaàn tuùy qua laêng kính lòch söû, vaø moät AÙ Chaâu laø chi theå cuûa Ñöùc Kitoâ toaøn theå trong Thaùnh Thaàn, maø coù luùc baûn vaên vieát:
- Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu (L'Eglise dans le Continent asiatique, L'Eglise en Asie Phaàn daãn nhaäp).
Nhöng vaøo chöông IV laïi ghi vaøo moät ñeà töïa:
- Ñöùc Gieâsu Kitoâ: Quaø cuûa Giaùo hoäi cho AÙ chaâu (töïa ñeà soá 24, chöông IV); ôû ñaây Giaùo hoäi nhö moät thöïc theå ngoaøi AÙ chaâu.
* Nhu caàu nhaéc nhôû ñeán coát loõi cuûa noäi dung Tin Möøng (Ñöùc Gieâsu Kitoâ Ñaáng Cöùu ñoä duy nhaát) vaø daáu chæ veà söï hieäp nhaát nhaân loaïi qua Giaùo hoäi.
Phaàn naày ñöôïc xeáp laøm hai chöông VI vaø V.
Hai chöông naày haún nhieân ñi saùt chuû ñeà vaø khai trieån chuû ñeà moät caùch saâu roäng, tuy nhieân tình traïng baát caân xöùng veà caùch xeáp caùc ñeà muïc, noäi dung coù theå taïo cho caùc coäng ñoàng giaùo hoäi ñòa phöông giaät mình vì ngöôøi ñoïc coù caûm töôûng Kitoâ höõu ôû AÙ chaâu ñaõ khoâng nhìn nhaän ñöùc tin vaøo ôn cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa qua Ñöùc Kitoâ; vaø caùc giaùo hoäi ñòa phöông ñaõ khoâng theå hieän ñuû söï hieäp thoâng Giaùo hoäi!
Thöïc teá Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu luoân soáng ñöùc tin cuûa Giaùo hoäi noùi chung veà Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø soáng hieäp thoâng giaùo hoäi nhö bao Coäng ñoàng giaùo hoäi taïi caùc vuøng hay caùc chaâu khaùc; neân vieäc laëp laïi caùc noäi dung naày vôùi moät ñoaïn vaên quaù daøi thay vì nhaéc qua, qui chieáu vaøo caùc taøi lieäu cuûa giaùo huaán coù saün ñaõ khoâng ñem laïi hieäu naêng coâng taùc maø Thöôïng Hoäi Ñoàng nhaém ñeán moät caùch cuï theå.
* Veà Baûn goùp yù:
ÔÛ phaàn nhaän ñònh veà baûn "Lineamenta", töùc phaàn I, roõ reät Hoäi ñoàng Giaùm muïc muoán noùi roõ quan ñieåm veà Giaùo hoäi hoïc cuûa mình: Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu, chöù khoâng phaûi laø luïc ñòa AÙ Chaâu tröôùc moät Giaùo hoäi nhö moät thöïc theå beân ngoaøi.
Ñoaïn vaên veà "Ñeà nghò moät cô caáu cho taøi lieäu laøm vieäc" ôû phaàn II laïi phaûn aûnh moät quyeát taâm töï mang traùch nhieäm vaø nhìn veà ñaøng tröôùc.
Nhöng trong yù höôùng ñi tôùi ñoù, döôøng nhö baûn vaên boû soùt moät yeáu toá quan troïng laø Lòch söû Giaùo hoäi taïi AÙ Chaâu. Ñoaïn II. A. 3, löôùt qua söï kieän coù caùc toân giaùo laâu ñôøi, söï dò öùng vôùi Kitoâ giaùo; nhöng toaøn boä ñeà nghò khoâng coù phaàn naøo daønh cho phaàn nhaän ñònh caùc kinh nghieäm, söï lieân tuïc cuûa cuoäc soáng ñöùc tin trong quaù khöù (duø ñoâi khi cuõng coù nhöõng ñieåm tieâu cöïc); khoâng coù yeáu toá naày, laáy gì ñeå thieát ñònh thöïc taïi vaø ñònh höôùng cho töông lai?
* Baûn vaên traû lôøi caùc caâu hoûi:
Tuy phaàn ñeà nghò cô caáu cho taøi lieäu laøm vieäc nhö khoâng tieân lieäu veà vieäc ruùt tæa kinh nghieäm quaù khöù, nhöng baûn traû lôøi ñaõ daønh caû chöông I ñeå noùi leân nhöõng neùt caàn thieát veà neáp soáng ñaïo cuûa Kitoâ höõu Vieät Nam trong hoaøn caûnh vaên hoaù xaõ hoäi cuûa mình qua caùc theá kyû. Vaø ôû ñaây loái trình baøy vaãn cho thaáy quyeát taâm cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam laø muoán vöôït qua nhöõng yeáu toá lòch söû nhaäp nhaèng, maø Kitoâ höõu Vieät Nam vôùi söï trong saùng Ñöùc tin cuûa hoï vaøo Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Cöùu Ñoä, khoâng muoán vöôùng maéc. Hoaëc xeùt raèng vieäc neâu leân caùc yeáu toá lòch söû nhaäp nhaèng ñoù luùc naày seõ laøm maát thì giôø, che laáp caùc noäi dung caáp baùch vaø quan troïng hôn; hoaëc ñaây laø daáu chæ cho thaáy coäng ñoàng Kitoâ höõu Vieät Nam caàn quyeát taâm nhaän laáy traùch nhieäm truyeàn giaùo cuûa mình trong moät neáp soáng ñaïo tröôûng thaønh.
Giaùo hoäi gaén lieàn vôùi söù maïng truyeàn baù Phuùc aâm. Theá maø thöïc taïi nhaân loaïi taïi AÙ chaâu vôùi daân soá khoång loà laïi coù tyû leä Kitoâ höõu thaáp nhaát so vôùi caùc luïc ñòa khaùc; cuoäc soáng vaên hoaù xaõ hoäi coøn chöa thaân quen vôùi caùch bieåu loä ñöùc tin cuûa Kitoâ höõu; vaø AÙ chaâu aáy cuõng laø noâi cuûa nhieàu neàn vaên hoaù vaø toân giaùo, nhöõng giaù trò maø ñöùc tin Kitoâ giaùo cho bieát raèng phaùt sinh töø Thaàn Linh Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø seõ ñöôïc hoaøn thaønh trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
"Moät ñöùc tin khoâng trôû thaønh vaên hoaù laø moät ñöùc tin khoâng hoaøn toaøn ñöôïc tieáp nhaän, suy tö, vaø soáng caùch trung thöïc" (Thö cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II göûi Ñöùc Hoàng y Quoác vuï khanh ngaøy 20.5.1982).
Noùi caùch khaùc, ngay caû treân bình dieän lòch söû, Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu raát xa xöa, nhöng cuõng nhö môùi khôûi ñaàu trong vieäc tieáp nhaän bieán coá Ñöùc Gieâsu Kitoâ trong cuoäc soáng vaên hoaù, xaõ hoäi cuûa mình.
Chuùng ta khoâng hieåu taïi sao höôùng ñi lòch söû cuûa vieäc truyeàn giaùo ñaõ höôùng veà vaên hoaù Hy Laïp vaø neáp soáng Taây phöông, Ñòa Trung Haûi töø luùc ban ñaàu vaø maõi tieáp tuïc qua nhieàu theá kyû ñeán hoâm nay.
Nhöng quay trôû laïi Giaùo hoäi thôøi nguyeân thuûy ñeå tìm laïi nhöõng chæ daãn töø Phuùc aâm, Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ thoaùng thaáy ñöôïc coù theå coù nhieàu truyeàn thoáng vaên hoaù khaùc (ngoaøi truyeàn thoáng Hy Laïp) cuûa nhieàu vuøng, nhieàu daân toäc khaùc nhau, ôû vaøo nhieàu thôøi ñaïi khaùc nhau thöïc söï cuõng laø nhöõng con ñöôøng ñaõ ñöôïc Thaàn Linh chuaån bò ñeå tieáp nhaän Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø hoaøn thaønh trong Ngaøi.
Lòch söû cho thaáy trong quaù khöù vaø ngay caû hieän taïi theá giôùi noùi chung vaø ñaëc bieät Kitoâ giaùo ñaõ gaëp gôõ, aûnh höôûng AÙ chaâu xuyeân qua caùch suy tö, loái dieãn ñaït cuûa vaên hoaù Taây phöông; nhöng caùi gì cuûa AÙ chaâu ñöôïc hieåu vaø soáng bôûi con ngöôøi AÙ chaâu thì chöa hay raát ít ñöôïc löu yù.
Do ñoù, laàn ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo hoäi, caùc vò chuû chaên ñaïi dieän cho coäng ñoàng Kitoâ höõu muoán cuøng nhau gaëp gôõ vaø tuyeân xöng ñöùc tin vaøo Ñöùc Gieâsu kitoâ trong ngoân ngöõ vaên hoaù cuûa AÙ chaâu, ñeå coù theå rao truyeàn Ñöùc Gieâsu kitoâ cho ngöôøi AÙ chaâu trong chính ngoân ngöõ vaø taâm tình cuûa hoï, vaø ñeå hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi hoaøn vuõ moät caùch linh hoaït trong Ñöùc Kitoâ haèng soáng, phong phuù luoân môùi meû.
Vôùi taàm quan troïng cuûa caùc neàn vaên hoaù laâu ñôøi vaø ña daïng, vôùi daân soá bao la cuûa AÙ chaâu, Giaùo hoäi hoaøn vuõ chaéc haún seõ ñoùn nhaän bieán coá Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc naày nhö moät thaùch ñoá lôùn lao, vaø cuõng laø khuùc ngoaët cho neáp sinh hoaït cuûa mình.
Hai möôi laêm naêm qua, Lieân hieäp Hoäi ñoàng caùc Giaùm muïc AÙ chaâu cuõng ñaõ töøng coù nhieàu dòp gaëp gôõ qua nhieâu cuoäc hoïp. Tuy nhieân, ôû ñaây Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc cho AÙ chaâu coù moät taàm quan troïng vöôït leân treân toå chöùc (FABC) Lieân hieäp Hoäi Ñoàng caùc Giaùm muïc AÙ chaâu. Quan troïng vì Giaùo hoäi quyeát ñònh muoán coù moät Hoäi nghò ñaëc bieät huy ñoäng ñöôïc toaøn coäng ñoàng Kitoâ höõu vuøng AÙ chaâu, hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi hoaøn vuõ, ñeå mang laáy traùch nhieäm hoaïch ñònh ñöôøng loái vaø chöông trình sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu trong töông lai veà maët thaàn hoïc cuõng nhö muïc vuï.
Veà phía Giaùo hoäi Vieät Nam, sau bieán coá troïng ñaïi thieát laäp haøng Giaùo phaåm (1960), ñaây laø moät bieán coá coù leõ quan troïng hôn nöõa treân phöông dieän muïc vuï ñeå moãi moät thaønh phaàn Daân Chuùa xeùt laïi neáp soáng ñaïo cuûa mình, cuûa coäng ñoàng mình, yù thöùc traùch nhieäm truyeàn giaùo vaø thöïc hieän söï tröôûng thaønh trong cuoäc soáng toân giaùo. Noùi theo ngoân ngöõ cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam trong baûn traû lôøi caùc caâu hoûi:
"Ñaõ ñeán thôøi maø ngöôøi chaâu AÙ khoâng coøn baèng loøng sao cheùp, dieãn dòch caùc tö töôûng thaàn hoïc Taây phöông" (II- Quan ñieåm).
Giaùo hoäi Vieät Nam laáy Thöôïng Hoäi ñoàng naày laøm maáu moác ñeå xaùc ñònh traùch nhieäm vaø yù chí muoán tröôûng thaønh, ñeå khoâng maõi sao cheùp keøm theo nhöõng taâm tö cuûa keû caàn maõi ñöôïc "cho buù môùm", nhöng can cöôøng vaø thanh thaûn soáng ñaïo cuûa Ñaáng ñaõ giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi moïi söï sôï haõi, lo aâu.
Thôøi gian ba naêm daønh cho vieäc chuaån bò khoâng phaûi laø quaù baát caäp, nhöng taïi Giaùo trieàu Roâma, cuøng thôøi gian naày caùc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi khaùc lieân tuïc ñöôïc toå chöùc nhö: Libanoâ, Phi chaâu, Myõ chaâu..., theâm vaøo ñoù laø caùc naêm thaùnh höôùng veà naêm Toaøn xaù 2000, neân moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho AÙ chaâu theo taàm quan troïng vöøa thaàn hoïc, vöøa lòch söû cho sinh hoaït Giaùo hoäi noùi chung nhö phaàn II chuùng ta trình baøy khoù loøng ñöôïc thöïc hieän ñuùng theo mong öôùc.
Vieäc chuaån bò taïi caùc Coäng ñoàng giaùo hoäi ñòa phöông taïi AÙ chaâu döôøng nhö cuõng chöa huy ñoäng ñöôïc söï tham gia tích cöïc cuûa caùc thaønh phaàn Daân Chuùa. Toâi xin ñan cöû moät hieän töôïng nhoû ñeå laøm thí duï. Thaùng 4.1997 coù moät cuoäc hoïp maët cuûa Hoäi nhöõng ngöôøi coâng giaùo nghieân cöùu trieát hoïc taïi AÙ chaâu toå chöùc taïi Nagasaki, Nhaät baûn, qui tuï khoaûng 40 tham döï vieân ñeán töø caùc Ñaïi hoïc Coâng giaùo Ñaïi Haøn, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Vieät Nam Haûi ngoaïi, Nhaät Baûn, Phi luaät taân, Bæ. Nhieàu vò trong caùc tham döï vieân laø Vieän tröôûng, Khoa tröôûng caùc Ñaïi hoïc Coâng giaùo. Theá nhöng, vaøo ñeán thôøi ñieåm ñoù, chuùng toâi raát ngaïc nhieân khi bieát raèng khoâng vò naøo ñöôïc thoâng tri hay ñöôïc hoûi ñeán veà baát cöù vaán ñeà gì lieân quan ñeán Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cho AÙ chaâu caû!
Rieâng Giaùo hoäi Vieät Nam, baùo chí hoaëc caùc phöông tieän truyeàn thoâng khaùc cuõng khoâng thaáy thoâng tri caùc taøi lieäu chuaån bò. ÔÛ trong nöôùc, hoaøn caûnh khoù khaên veà chính trò coù theå giaûi thích phaàn lôùn hieän töôïng thôø ô baát ñaéc dó naày, nhöng ngay caû ôû haûi ngoaïi cuõng khoâng thaáy coù moät chæ daãn naøo cho caùc coäng ñoàng tham gia goùp yù.
Phong traøo Giaùo daân Vieät Nam Haûi ngoaïi, Trung taâm Nguyeãn Tröôøng Toä (maø chuùng toâi laø thaønh vieân cuûa trung taâm naày) thaät söï coù nhöõng sinh hoaït töôûng chöøng nhö ñöôïc thuùc ñaåy bôûi vieäc chuaån bò cho Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà AÙ chaâu, nhö: Ngaøy Lieân toân caàu nguyeän hoaø bình taïi Roâma (thaùng 10.92), coå suùy vaø thöïc hieän vieäc ñaøo taïo giaùo daân, hoïc hoûi Thaùnh Kinh, nghieân cöùu vaø phaùt haønh saùch baùo veà hoäi nhaäp vaên hoaù, Toå chöùc Tuaàn leã xaõ hoäi, Ñaïi hoïc heø cho thanh nieân sinh vieân, gaëp gôõ thaûo luaän veà vieäc khôûi thaûo thaàn hoïc Vieät Nam... Nhöng thaønh thöïc ghi nhaän raèng ñaây laø moät söï truøng hôïp (khoâng heïn maø gaëp) veà yù höôùng chöù khoâng phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi muïc tieâu chuaån bò cho Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc taïi AÙ chaâu.
Tuy dieãn tieán chuaån bò coøn baát caäp nhö theá, hai baûn vaên: Baûn goùp yù vaø Baûn traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñöôïc phoå bieán vaøo ñaàu naêm 1998, nhö moät bieán coá tích cöïc baát ngôø.
Baát ngôø vì töø caùch trình baøy, noäi dung ñöôïc dieãn taû khoâng coøn naèm trong loái moøn "phuùc trình haønh chaùnh" ñuùng khuoân, qua chuyeän. Khi quaù quen thuoäc vôùi loái vaên phuùc trình "haønh chaùnh" gaén lieàn vôùi moät loái sinh hoaït, suy nghó... töôûng chöøng nhö laø neà neáp, thì haún hai baûn vaên naày laøm cho moät soá ngöôøi dò öùng!
Vôùi gioïng vaên chaân thaønh, ñaày höùng khôûi cuûa hai baûn vaên khoâng phaûi chæ nhaèm phuùc trình tình hình, traû lôøi caâu hoûi, nhöng nhö laø moät tuyeân ngoân veà moät cuoäc ñoåi môùi neáp soáng ñaïo:
- Saùt vôùi tinh thaàn
Phuùc aâm: Khieâm toán, thaønh thöïc,
thanh thaûn...
- Tinh thaàn traùch nhieäm vaø tröôûng
thaønh.
Baûn vaên ñaõ laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn, trong nhieàu cô hoäi vaø laõnh vöïc khaùc nhau veà quyeát taâm muoán hieåu vaø thöïc hieän nöôùc Thieân Chuùa trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ Ñaáng Cöùu Ñoä baèng chính taâm thöùc, ngoân ngöõ vaø caùc caùch bieåu loä cuûa AÙ chaâu.
Chaúng haïn caùc caâu:
"...Giaùo hoäi Vieät Nam nghó raèng caàn phaûi quan nieäm laïi caùch thöùc loan baùo Tin Möøng cho caùc daân toäc AÙ chaâu".
- Thaàn hoïc AÂu chaâu, nhaát laø thaàn hoïc kinh vieän khoâng thích hôïp vôùi tinh thaàn toân giaùo AÙ chaâu, vì noù quaù thuaàn lyù.
- Neáu coù loái suy tö dieãn taû thaàn hoïc cuûa Taây phöông, thì cuõng caàn coù loái suy tö dieãn taû cuûa ngöôøi AÙ chaâu, ít ra laø cho ngöôøi AÙ chaâu, vaø ñieàu naày khoâng ai laøm thay ngöôøi AÙ chaâu ñöôïc (baûn traû lôøi - II Quan ñieåm).
Bieán coá troïng ñaïi cho Giaùo hoäi Coâng giaùo Vieät Nam qua saéc chæ cuûa coá Giaùo hoaøng Gioan XXIII thaønh laäp Haøng Giaùo phaåm Vieät Nam (ngaøy 24.11.1960) trong thôøi kyø chuaån bò Coâng ñoàng Vatican II, ñöôïc chöùng thöïc baèng moät haønh vi long troïng ñaùp traû, qua caùc baûn vaên naày. Gaàn 40 naêm qua, vôùi nhieàu thöû thaùch vaø thaêng traàm, Giaùo hoäi Vieät Nam thöïc hieän ñöôïc moái hieäp thoâng giaùo hoäi vôùi tö caùch moät coäng ñoàng soáng ñaïo tröôûng thaønh. Hieäp thoâng ôû ñaây laø hieåu vaø thöïc thi caùc noäi dung cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, chia seû nhöõng giaù trò Phuùc aâm ñöôïc Giaùo hoäi hoaøn vuõ, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñang tuyeân döông: nhö tinh thaàn thoáng hoái, töï kieåm, vöôït qua ñöôïc nhöõng aâu lo baän roän veà lôùp aùo beân ngoaøi ñeå can ñaûm laøm chöùng moät Ñöùc Gieâsu Kitoâ yeâu thöông vaø phuïc vuï (xem caâu: ..."Caàn phaûi xaây döïng moät Hoäi Thaùnh nhö moät gia ñình con caùi Thieân Chuùa, hôn laø phaåm traät vôùi nhöõng cô cheá vaø luaät phaùp kieän toaøn - tlñd)
Can ñaûm khi vöôït qua taâm tình e ngaïi, töï bieän minh ñeå noùi leân nhöõng baát caäp, ñaëc bieät cuûa lôùp ngöôøi vaãn coøn ñöôïc xem laø tieâu bieåu cho khuoân maët Giaùo hoäi: (chaúng haïn: Trong khi giaûng thuyeát vôùi ngoân ngöõ nhö theá, moät soá linh muïc, tu só, laïi theo loái soáng gaàn vôùi ngöôøi Taây phöông hôn laø vôùi ñoàng baøo; vaø vì coù möùc hoïc vaán cao neân hoï thöôøng toû ra töï tin, coù khi töï maõn).
Can ñaûm neâu leân nhöõng böùc eùp cuûa quyeàn löïc chính trò ñoái vôùi quyeàn töï do toân giaùo:
"Sau bieán coá naêm 1975, Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ñöa ra nhöõng giôùi haïn ñoái vôùi sinh hoaït toân giaùo: hoaït ñoäng caùc hoäi ñoaøn, vieäc giaùo huaán, thaäm chí coâng taùc muïc vuï cuûa caùc vò chuû chaên moïi caáp; caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ñaõ trôû thaønh ñoäc quyeàn cuûa Nhaø nöôùc; caùc cô sôû giaùo duïc, y teá v.v...tröôùc ñaây cuûa Giaùo hoäi khoâng coøn nöõa, khieán vieäc loan baùo Tin Möøng nhö maát heát caùc phöông tieän vaät chaát" (tlñd I.3.a).
Vaø veà maët tö töôûng laø can ñaûm hôn caû: moät caùi nhìn môùi khoâng nhöõng veà thaàn hoïc, nhöng veà toaøn boä lòch söû vaên hoaù nhaân loaïi: vaên hoaù vaø vaên minh Taây phöông Hy Laïp khoâng phaûi laø con ñöôøng ñoäc ñaïo, moät soá kieáp ñaåy toaøn nhaân loaïi ñi vaøo moät neáp soáng laøm ngöôøi theo moät maãu duy nhaát, vaø thoâng thöôøng ngöôøi ta laàm töôûng laø ñoàng hoaù vôùi Chaân lyù cuûa Phuùc aâm.
Noùi raèng Thöôïng Hoäi ñoàng coù nghóa laø cuøng ñi, theá maø AÙ chaâu vôùi caùc Giaùo hoäi töøng quoác gia nhö chæ qui veà Roâma, maø chöa cho thaáy coù moät töông quan cuï theå naøo giöõa caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu AÙ chaâu vôùi nhau.
Khoâng coù moät gôïi yù naøo ñeå ñeà nghò nhöõng cô caáu gaëp gôõ, giao tieáp, vaø coäng taùc vôùi nhau.
Lieân hieäp Hoäi ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu (FABC) coù nhaéc ñeán, nhöng 25 naêm qua caùc cuoäc hoïp, hoaëc vì khoâng cuï theå hoaù noã löïc lieân ñôùi, neân caùc sinh hoaït caùc caáp trong caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu caùc quoác gia xem nhö chöa thaáy thöïc hieän ñieàu gì thieát thöïc.
Baûn vaên Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam nhaéc ñeán vieäc laøm chöùng Tin Möøng baèng caùch soáng ngheøo vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo. Nhöng döøng laïi ôû thaùi ñoä laøm chöùng tieâu cöïc ñoù laø moät neùt thieáu soùt cuûa neáp soáng AÙ ñoâng. Coù leõ caàn can ñaûm neâu leân nhöõng chæ daãn cuï theå hôn ñeå daãn loái cho coäng ñoàng Daân Chuùa: Vôùi tö caùch Kitoâ höõu, vaø tö caùch Coäng ñoàng Kitoâ giaùo, baèng caùch naøo hoï ñöôïc thuùc ñaåy hay tham gia sinh hoaït xaõ hoäi taïi AÙ chaâu, taïi queâ höông mình ñeå vaên minh tình thöông cuûa Phuùc aâm ñöôïc thöïc hieän? Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu vaãn ñeå maëc, tuøy nghi theo saùng kieán cuûa moãi moät Kitoâ höõu nhö trong quaù khöù, hay ñaõ ñeán luùc khoâng nhöõng suy nghó ñeán vaán ñeà ñoù, maø coøn coù moät ñöôøng loái töø vieäc ñaøo taïo löông taâm Kitoâ höõu phaûi daán thaân, ñeán vieäc qui hoaïch chöông trình, taïo ñieàu kieän daán thaân töø caùc caáp laõnh ñaïo ñeán caùc coäng ñoàng... Baûn vaên cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam neâu leân moät caùch mô hoà nhö moïi khi:
"Giaùo hoäi khoâng ñöôïc sai ñeán ñeå giaûi quyeát vaán ñeà kinh teá - xaõ hoäi.v.v... nhöng khoâng phaûi vì theá maø Giaùo hoäi khoâng quan taâm ñeán nhöõng vaán ñeà aáy (tlñd III).
Tieáp theo caâu naày, baûn vaên keát luaän: "Giaùo hoäi phaûi bieát chia seû nhöõng noãi khoå ñau, cuõng nhö nhöõng noãi "vui möøng vaø hy voïng" cuûa hoï".
Ñaây laø nhöõng lôøi laëp laïi caùc noäi dung chung cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II, nhöng moät khi baûn vaên ñaõ töøng ñi vaøo chi tieát (coù veû baát caân xöùng) ñeå moâ taû caùc con ñöôøng nhaän thöùc thaàn hoïc ñaëc loaïi AÙ chaâu, thì moät vaán ñeà cuõng caáp baùch vaø thöïc tieãn nhö theá naày baûn vaên khoâng theå chæ baèng loøng vôùi yù nieäm toång quaùt ñöôïc.
Töông quan baát oån giöõa Giaùo daân - Giaùo só ñöôïc neâu leân ôû Baûn goùp yù (II.C. 6 vaø 7). Nhöng ngay phöông thöùc chöõa trò neâu leân trong baûn vaên taïo thaéc maéc vì coù leõ chöa noùi ñaày ñuû.
- ÔÛ soá 6, baûn vaên noùi raèng: "Caàn giuùp giaùo daân yù thöùc hôn nöõa veà ôn goïi vaø vai troø cuûa hoï, ñoàng thôøi taïo cho hoï nhieàu traùch nhieäm..."
Loã hoång ôû ñaây laø: Giaùo daân khoâng töï sinh ra laø bieát Ñaïo, vaø cuõng khoâng theå khoâng bieát gì veà Ñaïo maø coù theå ñöôïc trao "böøa" moät chöùc vuï trong Coäng ñoàng Daân Chuùa! Noùi caùch khaùc, muoán giaùo daân ñi vaøo tuyeán ñaàu cuûa söù maïng truyeàn giaùo, thì tröôùc heát hoï caàn ñöôïc trang bò ñaày ñuû ñaõ. Theá maø, thöïc traïng, phaûi chaêng ai coù chöùc saéc traàn theá thì deã ñöôïc ñöa vaøo caùc chöùc vuï cuûa Hoäi ñoàng muïc vuï coäng ñoaøn! Nhö theá, coù caùi gì baát oån? Baát oån ôû vieäc khoâng quyeát taâm, khoâng coù chöông trình ñaøo taïo Kitoâ höõu moät caùch linh ñoäng vaø chu ñaùo.
Traùi laïi ôû soá 7, baûn vaên laïi minh nhieân ghi: "Trong vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc...". Chính vì söï thieáu ñaøo taïo veà giaùo lyù cho giaùo daân, vaø chæ quan nieäm ñaøo taïo cho caùc linh muïc, tu só... maø thoâi, neân xu höôùng giaùo só trò (cleùricalisme) ñöôïc nuoâi döôõng vaø toàn tuïc.
Trong baûn traû lôøi caâu hoûi, vì öu tö chính laø goùp yù veà neùt caù bieät cuûa tö töôûng, taâm linh AÙ chaâu xem nhö laø chìa khoaù môû ra ñeå hieåu vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà khaùc, neân baûn vaên naày cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam döôøng nhö quaù naëng veà thaàn hoïc hôn laø moät baûn vaên neâu leân nhöõng ñöôøng neùt thieát yeáu chæ daãn sinh hoaït.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page