Nöôùc Maét vaø Haïnh Phuùc
(Nhöõng baøi Suy Nieäm Vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 03 -
Öôùc Mô
Nôi naøo coù öôùc mô, nôi aáy trôû thaønh kyø dieäu. Khoâng coù öôùc mô thì khoâng coù ñi tôùi, khoâng coù naûy sinh. Ngöôøi ta coù theå khoâng thöïc hieän ñöôïc ñieàu mình mô öôùc. Nhöng baát cöù moät ñieàu gì ngöôøi ta thöïc hieän ñöôïc thì tröôùc ñoù hoï ñaõ phaûi xaây döïng treân öôùc mô. "Ta öôùc ao ñöôïc aên leã Vöôït Qua naøy vôùi caùc ngöôi tröôùc khi Ta chòu khoå naïn" (Lc. 22:15). Öôùc mô ñoù ñaõ thoâi thuùc Chuùa laäp pheùp Thaùnh Theå ñeå ôû laïi vôùi toâi. Öôùc mô, roài baûo loøng mình böôùc tôùi. Bôûi ñoù, nôi naøo coù öôùc mô thì coù hy voïng. Nôi naøo coù hy voïng thì coù khôi maàm saùng taïo.
Moät ngaøy khoâng nuoâi hoaøi baõo laø moät ngaøy uû doät, nguû daøi. Hoaøi baõo laø caùnh buoàm goïi gioù, ñöa toâi ra khôi. Moät ngaøy khoâng aáp uû öôùc mô laø moät ngaøy troáng vaéng, laëng leõ. Lyù töôûng naøo cuõng ñöôïc oâm aáp baèng nhöõng mô öôùc. Öôùc mô ñònh höôùng cho toâi ñi tôùi. Soáng khoâng öôùc mô laø moät caùnh beøo troâi daït buoàn teânh.
Ngöôøi ta noùi tieác thöông quaù khöù chöù khoâng noùi tieác thöông töông lai. Vì töông lai chöa tôùi thì laøm gì coù phaøn naøn, hoái haän, thöông tieác. Cuõng vaäy, ngöôøi ta noùi mô öôùc töông lai chöù khoâng noùi öôùc mô quaù khöù. Vì quaù khöù ñaõ ôû sau löng thì coøn gì maø mô öôùc. Nhö theá, loái ñi cuûa mô öôùc laø neûo höôùng tôùi tröôùc maët, laø nhìn veà töông lai. Quaù khöù coù theå laø söùt meû, nhöng töông lai thì nguyeân veïn. Loái ñi tröôùc maët cuûa ñoài non laø nhöõng chuøm laù daâu xanh cho taèm deät luïa, nhaû tô. Loái ñi tröôùc maët cuûa baày saâu xaáu xí laø lôùn leân thaønh caùnh böôùm cho ñeïp khoùm hoa. Coû caây cuõng coøn caàn loái ñi tröôùc maët ñeå höôùng tôùi, ñeå kieän toaøn, huoáng gì con ngöôøi. Toâi caàn töông lai ñeå thaêng hoa. Neûo ñi tröôùc maët haøm chöùa hy voïng, laø noái daøi nhöõng öôùc mô. Vì theá, toâi soáng laø toâi mô öôùc.
Laøm gì coù baét gaëp neáu khoâng coù kieám tìm. Laøm gì coù kieám tìm neáu khoâng coù mô öôùc. Bôûi vaäy, mô öôùc laø môû loái ñi vaøo meânh moâng, laø phaù ngoõ cho saùng taïo ñi veà. Coù saùng taïo, coù trieån nôû thì vì theá maø ñôøi toâi coù theå phong phuù theâm.
*
* *
Öôùc mô xaùc ñònh toâi laø ai. Toâi mô öôùc ñieàu gì laø toâi muoán coù ñieàu ñoù. Ñieàu toâi muoán coù aáy noùi cho toâi bieát toâi nhö theá naøo. "Keû gian aùc thì mô öôùc ñieàu döõ" (Caùch Ngoân 21:10). Vì theá, toâi coù theå höôùng daãn ñôøi toâi baèng caùch hoûi xem mình ñang mô öôùc gì. Neáu daân toäc toâi mô öôùc ñoaøn keát, ñaáy laø daáu hieäu chuùng toâi ñang chia reõ. Neáu toâi mô öôùc ñi veà, ñaáy laø lôøi thaàm noùi toâi ñang ôû xa. Khi coù ñau khoå thì mô öôùc yeâu thöông. Khi thaáy ngöôøi khaùc mô öôùc nuï cöôøi, thì ñaáy laø lôøi giaùn tieáp noùi cho toâi hoï ñang buoàn. Xem vaäy, nhöõng ñieàu toâi mô öôùc laø nhöõng ñieàu toâi thieáu vaéng, hoaëc coù maø coøn quaù ít oûi. Nhöng chính caùi thieáu vaéng naøy noùi cho toâi bieát tình traïng hieän taïi con ngöôøi cuûa toâi ra sao vaø toâi muoán trôû neân nhö theá naøo.
Mô öôùc laø ñi tìm caùi thieáu vaéng, nhöng cuõng coù nghóa laø ñang baét gaëp. Mô öôùc neân thaùnh thieän laø toâi ñaõ baét ñaàu baên khoaên veà toäi loãi cuûa mình. Mô öôùc thuaän hoøa laø khôûi ñieåm ñi ñeán thöù tha. Vì theá, caùi thieáu vaéng cuûa mô öôùc coù gieo maàm gaëp gôõ.
Neáu toâi coù nhöõng öôùc mô ngaøu ñuïc thì chaéc chaén ñôøi toâi khoâng theå laø doøng suoái trong. Khoâ caèn khoâng naûy sinh hoa laù xanh töôi, vaø chaúng coù söï soáng naøo ñeán töø tro than. Truyeän Kinh Thaùnh keå: "Moät buoåi chieàu noï, David daäy khoûi giöôøng vaø ñi taûn boä treân saân thöôïng ñeàn vua. Töø saân thöôïng, oâng thaáy moät phuï nöõ ñang taém; ngöôøi phuï nöõ daùng veû raát xinh ñeïp" (2 Samuel 11:2). Roài David öôùc mô chieám laáy naøng laøm vôï. Öôùc mô aáy ñaõ ñöa David ñeán choã aâm möu gieát Uriya, choàng ngöôøi phuï nöõ: "Haõy ñaët Uriya ôû choã maët traän aùc lieät nhaát, ñoaïn boû noù maø ruùt lui, cho noù bò ñaùnh maø cheát ñi" (2 Samuel 11:15). Mæa mai thay, Uriya laïi laø moät só quan cöông tröïc, taøi ba vaø trung thaønh cuûa vua.
Cöù hoûi loøng mình vaø xem ñieàu mình mô öôùc ñeà xaùc ñònh mình ñang ñi veà ñaâu, lyù töôûng cuoäc soáng laø gì. Khoâng coù lyù töôûng naøo thoaùt khoûi voøng cöu mang cuûa öôùc mô. Toäi loãi naøo cuõng thöôøng ñaõ ñöôïc thai ngheùn töø nhöõng yù nghó thaàm kín. Nhöõng xaùc cheát ñaõ ñöôïc che phuû trong nhöõng ngoâi moä baèng ñaù hoa cöông (Mt. 23:28). Nhöõng gì ngöôøi ta ca tuïng toâi, chöa haún laø ñuùng. Nhöõng gì toâi laøm beân ngoaøi, chöa haún ñaõ laø phaûn aûnh trung thöïc coõi loøng beân trong. Cöù hoûi kyõ hoàn toâi xem mình ñang thaàm mô öôùc gì ñeå xaùc ñònh mình laø ai. Neáu toâi mô öôùc cho ñi thì caùnh tay toâi seõ coá gaéng giang roäng. Neáu toâi öôùc mô thu vaøo thì baøn tay toâi seõ naém chaët. Luùc maø mô öôùc cuûa toâi laø nhöõng haït nöôùc möa ñaàu muøa cho khu vöôøn thì toâi coù hy voïng ñôïi chôø nhöõng chuøm boâng seõ roä nôû. Luùc toâi öôùc mô chieám ñoaït tình yeâu, cuûa caûi cuûa ngöôøi khaùc laø luùc toâi gieo tang toùc. Tang toùc ñeán töø haønh ñoäng. Maø haønh ñoäng laø keát quaû cuûa mô öôùc.
Öôùc mô ñuùng cuõng coù theå haønh ñoäng sai. Nhöng ñaõ öôùc mô sai thì khoâng bao giôø coù haønh ñoäng ñuùng.
*
* *
Toâi chæ mô öôùc nhöõng gì toâi khoâng coù. Bôûi vaäy, töï noù, mô öôùc laø nhöõng ñieàu khoâng coù trong hieän taïi. Chính theá, töï noù, mô öôùc khoâng laø keát quaû. Neáu toâi chæ mô öôùc ñeå soáng trong mô öôùc thì ñôøi laø giaác nguû buoàn vì toâi hoaøi hoaøi soáng trong ñieàu khoâng coù thöïc. Baáy giôø, öôùc mong chæ laø aûo moäng. Soáng trong moäng aûo laø löøa doái mình, cho duø löøa doái aáy coù ñeïp ñeán ñaâu thì cuõng vaãn laø löøa doái maø thoâi.
Öôùc mô veõ ra moät vuøng trôøi lyù töôûng, öôùc mô caát tieáng goïi cho toâi ñi veà vuøng trôøi ñeïp ñoù. Thaùch ñoá cuûa öôùc mô, voøng baïc laáp laùnh cuûa vöông mieän öôùc mô laø ngöôøi aáp uû mô öôùc coù leân ñöôøng veà vuøng trôøi ñeïp maø giaác mô keâu môøi. Mô öôùc seõ nôû thaønh chuøm hoa sao röïc rôõ hay seõ aâm thaàm cheát laëng leõ tuøy thuoäc ôû thaùi ñoä cuûa ngöôøi öôùc mô. Öôùc mô laø thaày, laø ñaïo, neáu toâi muoán tìm thaày hoïc ñaïo thì toâi phaûi leân ñöôøng, chöù ñaïo khoâng tìm ñeán toâi.
Toâi laïi nhôù ñeán chuyeän ngöôøi thanh nieân giaøu coù:
- Thöa Thaày, toâi phaûi laøm gì ñeå ñaït ñöôïc öôùc mô maø toâi haèng aáp uû?
- Haõy töø boû heát nhöõng gì ngöôi coù, roài ñi cuøng Ta.
Nghe xong, ngöôøi thanh nieân buoàn baõ boû ñi (Mt. 19:21-22). Vaø töø ñoù, öôùc mô cuûa chaøng heùo uùa theo doøng ñôøi.
*
* *
Toäi loãi naøo thì cuõng thai ngheùn töø nhöõng öôùc mô. Cuõng theá, chaúng coù vieäc kyø dieäu naøo maø khoâng sinh nôû töø nhöõng giaác moäng ñöôïc aáp uû baèng thôøi gian. Coù moät ngöôøi thieáu nöõ cheát luùc tuoåi môùi 24 maø naøng ñaõ laøm caû baàu trôøi nôû rôïp hoa hoàng: Teâreâsa Haøi Ñoàng Yeâsu. Ngöôøi thieáu nöõ ñaõ töï thuù trong truyeän Moät Taâm Hoàn: "Moät laàn caû nhaø veà queâ thaêm baø con thaân thích. Meï baûo chò Marie laáy aùo ñeïp nhaát vaän cho em nhöng ñöøng vaän thöù aùo hôû caùnh. Khi aáy con khoâng noùi gì vaø laøm ra chuyeän döûng döng nhö caùc treû nhoû khaùc, song trong loøng ñaõ luûng buûng: - Giaù cho vaän aùo hôû caùnh, coù xinh hôn khoâng?" Sau naøy, khi lôùn leân, Teâreâsa vieát tieáp: "Vôùi tính neát aáy, con troäm nghó, neáu phaûi tay cha meï khoâng coù nhaân ñöùc, khoâng bieát daïy con, coù leõ con ñaõ laø ñöùa xaáu neát döõ tôïn laém, vaø maát linh hoàn cuõng chöa bieát chöøng" (Moät Taâm Hoàn, trang 25). Caùi ngaøy veà thaêm baø con thaân thích aáy, Teâreâsa coøn beù laém, vaäy maø naøng ñaõ bieát öôùc mô ñöôïc maëc aùo hôû caùnh ñoù baèng maøu aùo nöõ tu nhaø kín ôû Lusieux. Cuõng nhö Ignatio, tröôùc khi veà trôøi vôùi côø Thaùnh Giaù ñeå thu taäp moân sinh laäp neân doøng Teân, chaøng só quan Taây Ban Nha ñaõ si meâ moät ngöôøi phuï nöõ quyù toäc ñeán noãi mô öôùc ñöôïc naøng ñeå yù ñaõ laøm chaøng vaøo sinh ra töû, coi nheï caùi cheát haàu trôû thaønh anh huøng cuûa moïi maët traän.
Öôùc mô. Nôi naøo coù öôùc mô, nôi aáy trôû thaønh kyø dieäu.
Trong truyeän Moät Taâm Hoàn, haàu nhö khoâng trang naøo maø Teâreâsa khoâng vieát veà mô öôùc yeâu thöông. Trong caùi can ñaûm chòu ñau ñôùn treân giöôøng beänh, ngöôøi ta vaãn ñoïc thaáy öôùc mô ñöôïc nuõng nòu vôùi Chuùa. Coù nhieàu töôùc hieäu ñöôïc xöng tuïng cho Teâreâsa. Giaùo Hoäi goïi vò thaùnh treû laø nhaø truyeàn giaùo thôøi danh. Nhöng toâi thích goïi Teâreâsa laø coâ beù laøm daùng, moät thieáu nöõ ña caûm. Caùi laøm daùng cuûa Evaø nhöng laïi ña caûm trong duyeân tình thaùnh cuûa Maria. Toâi muoán goïi Teâreâsa laø moät nöõ tu suoát ñôøi deät moäng, vaø laø vò thaùnh cuûa mô öôùc. Teâreâsa ñaâu coù ñi truyeàn giaùo, chæ öôùc mô thoâi, vaø öôùc mô ñeïp nhaát cuûa Teâreâsa coù leõ laø öôùc mô veà trôøi ñeå laøm möa hoa hoàng xuoáng traàn gian.
Giaû töø öôùc mô maëc aùo hôû caùnh, Teâreâsa ñaõ ñoát chaùy ñôøi mình baèng nhöõng öôùc mô khaùc. Naøng öôùc mô ñöôïc laøm linh muïc ñeå ñi truyeàn giaùo. Öôùc mô ñöôïc tôùi Haø Noäi vaø Saøigoøn (Moät Taâm Hoàn, trang 215). Teâreâsa ñaõ chaúng bao giôø tôùi Saøigoøn ñöôïc. Nhöng moãi laàn ñi ngang nhaø Kín, treân con ñöôøng Cöôøng Ñeå rôïp laù me, toâi thaáy daùng nhö Teâreâsa ñang troàng nhöõng khoùm hoàng. Teâreâsa ñaõ chaúng bao giôø laø linh muïc, nhöng öôùc mô ñaõ ñoát chaùy tình yeâu cuûa naøng thaønh muoân ngaøn thaùnh leã troïng theå. Chuùa Kitoâ laø linh muïc ñau khoå, keû ñaõ chaáp nhaän thaùnh yù cuûa Cha mình. Trong yù nghóa aáy thì Teâreâsa ñang daâng thaùnh leã treân ñòa caàu: "Laïy Chuùa, con khoâng muoán neân thaùnh nöûa vôøi, con chaúng sôï nhö theá thì phaûi chòu ñau khoå nhieàu vì Chuùa ñaâu... xin Chuùa nhaän laáy yù rieâng con, bôûi vì con choïn taát caû nhöõng söï Chuùa muoán, con choïn troùt yù Chuùa" (Moät Taâm Hoàn, trang 27).
Chaúng cheát ñaâu, Chuùa bieát ngaøy naøo ngöôi aên traùi ñoù thì maét ngöôi seõ môû ra vaø ngöôi seõ bieát moïi ñieàu nhö Chuùa.
Evaø thaáy giaác mô ñeïp nhö maøu hoàng cuûa traùi taùo. Naøng ñaõ aên. Naøng cuõng mô öôùc cho choàng mình ñöôïc thoâng minh nhö Thieân Chuùa. Töø ñoù, ñòa ñaøng ñaõ ñoùng ngoõ, caøi then. Nöôùc luït daâng veà. Coù nöôùc maét. Vaø maøu hoàng cuûa traùi taùo ñaõ thaønh maøu traéng khaên tang.
Laïy Chuùa,
Xin soi saùng cho nhöõng öôùc mô cuûa con, vì coù nhöõng mô öôùc maø khi con caén vaøo laø ñôøi con khoå luïy. Coù nhöõng mô öôùc maø con mieät maøi treøo leân, khi ñaït ñöôïc laø luùc con rôi xuoáng vöïc saâu.
Thaùnh thieän hay toäi loãi cuõng ñeàu ñeán töø nhöõng öôùc mô.