Gia Ñình
Chieác Noâi Vaên Hoùa Ñöùc Tin
Phaàn III: Ñeå Coù Nhöõng Gia Ñình
Ñaäm Neùt Vaên Hoùa Ñöùc Tin
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Ñöùng tröôùc nhöõng thaùch ñoá Ñöùc Tin trong xaõ hoäi hieän nay, thieát nghó ñaây laø moät thôøi ñieåm maø caùc gia ñình Coâng Giaùo Vieät Nam caàn nhieàu khoân ngoan, hieåu bieát ñeå bieän phaân vaø choïn löïa thaùi ñoä soáng noùi leân caên tính hoân nhaân Ki-toâ Giaùo: moät coäng ñoàng cuûa söï soáng vaø tình yeâu. Vì theá, hôn luùc naøo heát, hoï phaûi laøm chöùng cho xaõ hoäi nhaän ra raèng: gia ñình hoï chính laø chieác noâi cuûa tình yeâu vaø söï soáng, nhôø ñoù, hoï ñöôïc höôûng nieàm vui, bình an vaø haïnh phuùc ñích thöïc. Khi ñoù, Ñöùc Tin cuûa gia ñình ñaõ trôû thaønh Vaên Hoùa Tin Möøng giuùp con ngöôøi vaø xaõ hoäi ñöôïc nhaân baûn hoùa. Hieän nay con soá nhöõng gia ñình chöùng nhaân naøy tuy coøn raát khieâm toán nhöng hoï ñang noã löïc hoaït ñoäng raát maïnh meõ ñeå nhaân leân nhöõng ñieåm saùng giöõa trôøi ñeâm, ñeå thaép leân nieàm hy voïng veà söï soáng vaø tình yeâu vieân maõn maø con ngöôøi thôøi ñaïi hoâm nay ñang khao khaùt.
Thöïc ra, töï baûn chaát, hoân nhaân gia ñình Ki-toâ Giaùo luoân theå hieän vaên hoùa Ñöùc Tin, moät Ñöùc Tin ñöôïc boäc loä qua thaùi ñoä yeâu thöông, toân troïng söï soáng vaø trung thaønh vôùi nhau suoát ñôøi. Chính trong gia ñình con ngöôøi ñöôïc nguïp laën trong khoâng khí söï soáng vaø tình yeâu, moãi ngöôøi chaân thaønh hy sinh cho nhau hôn laø chæ nhaän nhöõng rung caûm cuûa con tim.
Söï soáng vaø tình yeâu ñaõ trôû thaønh xöông thòt cuûa con ngöôøi vaø haàu nhö khoâng theå maát ñi ñöôïc, noù chæ bò lu môø do taùc ñoäng cuûa nhöõng bieán chuyeån cuûa neàn vaên hoùa vaät chaát, höôûng thuï ích kyû. Do ñoù, neáu coù söï töông quan hôïp taùc giöõa gia ñình, Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi, caùc gia ñình Coâng Giaùo coù theå gìn giöõ ñöôïc veû ñeïp Ñöùc Tin cuûa mình vaø seõ lan toaû AÙnh Saùng Ñöùc Tin ra moâi tröôøng chung quanh nhö moät Tin Möøng Hy Voïng.
Vì theá, ñeå coù nhöõng gia ñình ñaäm neùt Vaên Hoùa vaø Ñöùc Tin, trong phaàn naøy chuùng toâi xin nhìn laïi taàm quan troïng cuûa giaùo duïc trong gia ñình vaø Chöông Trình Muïc Vuï taïi caùc Giaùo Xöù, Giaùo Phaän - nhöõng "Gia Ñình Ñöùc Tin" coù moät aûnh höôûng raát cuï theå vaø caàn thieát cho ñôøi soáng Ñöùc Tin cuûa caùc Ki-toâ höõu trong laõnh vöïc hoân nhaân gia ñình.
I. Taàm Quan Troïng Cuûa Vieäc Giaùo Duïc Vaên Hoùa Vaø Ñöùc Tin Trong Gia Ñình:
A. Höôùng Daãn Cuûa Giaùo Hoäi:
- Coâng Ñoàng Vatican 2 trong Tuyeân ngoân veà Giaùo Duïc Ki-toâ Giaùo ñaõ vieát nhö sau: “Vì laø ngöôøi truyeàn söï soáng cho con caùi, neân cha meï coù boån phaän heát söùc quan troïng phaûi giaùo duïc chuùng, vaø vì theá, hoï phaûi ñöôïc coi laø nhöõng nhaø giaùo duïc ñaàu tieân vaø chính yeáu cuûa chuùng. Vai troø giaùo duïc naøy quan troïng ñeán noãi neáu thieáu xoùt seõ khoù loøng boå khuyeát ñöôïc.”
- Töø nguoàn maïch cuûa Coâng Ñoàng, Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Gia Ñình tieáp tuïc höôùng daãn: “Söù maïng giaùo duïc ñoøi hoûi cha meï Ki-toâ höõu giôùi thieäu cho con caùi taát caû nhöõng gì caàn thieát cho nhaân caùch, töøng böôùc tröôûng thaønh theo quan ñieåm Ki-toâ Giaùo vaø Hoäi Thaùnh. Söù maïng giaùo duïc cuûa gia ñình, nôi maø Tin Möøng ñöôïc rao truyeàn vaø toûa chieáu, seõ ñaït tôùi choã chính ñôøi soáng gia ñình trôû thaønh con ñöôøng daãn tôùi nieàm tin, vaø moät caùch naøo ñoù, ñoùng vai troø daãn vaøo ñôøi soáng Ki-toâ höõu vaø laø tröôøng huaán luyeän laøm moân ñeä Chuùa Ki-toâ.
Trong gia ñình, taát caû moïi thaønh vieân ñeàu laø ngöôøi loan baùo Tin Möøng vaø ñöôïc loan baùo Tin Möøng... Moät trong nhöõng laõnh vöïc khoâng ai coù theå thay theá gia ñình chaéc chaén ñoù laø vieäc giaùo duïc Ñöùc Tin. Coâng vieäc naøy giuùp cho gia ñình phaùt trieån nhö laø “Giaùo Hoäi taïi gia”. Vieäc giaùo duïc Ñöùc Tin vaø daïy Giaùo Lyù cho con caùi ñaët gia ñình trong Giaùo Hoäi nhö moät phaàn töû tích cöïc loan baùo Tin möøng vaø laøm toâng ñoà ñích thaät (Huaán Thò Con Caùi Laø Muøa Xuaân Cuûa Gia Ñình vaø Xaõ Hoäi, cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Gia Ñình, 1998)
B. Truyeàn Thoáng Giaùo Duïc Vaên Hoùa Ñöùc Tin Trong Gia Ñình Vieät Nam:
- Ñoái vôùi truyeàn thoáng vaên hoaù daân toäc Vieät Nam, giaùo duïc gia ñình coøn goïi laø “gia giaùo” coù vò trí quan troïng nhaát trong gia ñình. Ñoù laø coâng vieäc “daïy ngöôøi neân ngöôøi”. Coâng vieäc naøy khôûi ñaàu ngay töø khi con ngöôøi ñöôïc thaønh hình trong loøng meï goïi laø “thai giaùo”. Ñaây cuõng laø moät lyù do maø ngöôøi Ñoâng phöông chuùng ta tính tuoåi ñôøi ngöôøi troäi hôn ngöôøi Taây phöông moät naêm. Cha oâng ta raát troïng gia giaùo vaø quan nieäm raèng: Nöôùc coù muoân nhaø, nhöng moãi nhaø coù moät neàn giaùo duïc rieâng. Nöôùc coù moät muïc ñích giaùo duïc chung nhöng khoâng thöøa nhaän moät khuoân maãu chung, vì theá moãi gia ñình phaûi xaây döïng gia giaùo cho rieâng mình, ñaëc bieät laø leã giaùo, ñaïo hieáu.
- Trong ñôøi soáng haèng ngaøy, cha meï chính laø thaày coâ giaùo ñaàu tieân vaø cuõng laø ngöôøi maãu ñôøi thöôøng cuûa con. Vì theá, trong vieäc giaùo duïc Ñöùc Tin, giaùo duïc giôùi tính, giaùo duïc loøng hieáu thaûo trong gia ñình ñeàu thoâng qua göông soáng cuûa cha meï. Taát caû taâm tình, thaùi ñoä, lôøi noùi, vieäc laøm tích cöïc hay tieâu cöïc cuûa cha meï ñeàu aûnh höôûng ñeán con ngay töø khi coøn ôû trong thai cho ñeán khi con chaøo ñôøi vaø qua töøng chaëng ñöôøng löùa tuoåi cuûa con, taïo neân neáp nghó, neáp caûm, neáp soáng, neáp nhaø, hình thaønh neân gia ñaïo, gia cöông, leã nghóa gia phong cuûa töøng gia ñình.
- Neáu con caùi ñöôïc lôùn leân trong baàu khí Ñöùc Tin soáng ñoäng cuûa gia ñình: thöôøng xuyeân nghe nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa cha meï, ñöôïc cha meï daäy caàu nguyeän, ñöôïc nhaéc nhôû veà nhöõng ôn laønh vaø söï hieän dieän cuûa Chuùa, ñöôïc ñoäng vieân hoïc hoûi Giaùo Lyù, tham döï Thaùnh Leã, sinh hoaït Hoäi Ñoaøn, ñöôïc chöùng kieán ñôøi soáng Ñöùc Tin cuï theå cuûa cha meï qua nhöõng choïn löïa soáng yeâu thöông vaø hy sinh cho nhau moãi ngaøy, con caùi seõ nhaäp taâm loái soáng Ñöùc Tin ñoù vaøo cuoäc soáng cuûa rieâng noù trong xaõ hoäi.
Nhieàu ngöôøi tröôûng thaønh hieän nay raát xuùc ñoäng khi nhôù veà nhöõng kyû nieäm thôøi thô aáu cuûa mình ñöôïc meï daïy cuùi ñaàu tröôùc Baøn Thôø, baét tay daïy laøm Daáu Thaùnh Giaù: “Khi con ñaët tay treân traùn, con haõy nghó ñeán Trôøi laø Cha döïng neân con, khi con ñaët tay treân ngöïc laø choã traùi tim con haõy duïc loøng meán Chuùa Chuùa Gieâ-su laø Thieân Chuùa laøm ngöôøi, khi con ñaët tay beân traùi vaø beân phaûi, con nghó ñeán Chuùa Thaùnh Thaàn xin Ngaøi ban söùc maïnh phuø hoä con. Khi ñoïc Amen, con xeáp tay hình Thaùnh Giaù vaø hoân laáy Ôn cöùu ñoä cuûa con.”
Loøng ñaïo ñöùc bình daân ñaõ taïo neân baàu khí Ñöùc Tin bao truøm caû moät ngaøy soáng cuûa gia ñình: ñoïc kinh saùng “daâng mình cho Chuùa”, ñoïc kinh toái “xin ôn cheát laønh”, roài khi haét hôi meï aân caàn xoa vaø caàu: “Ñöùc Baø chöõa con”, khi gaëp ñau khoå meï khuyeân “baèng loøng chòu khoù cho neân”, ngay caû khi chôi thì cuõng ñöôïc raên daïy: “Thieân ñaøng hoûa nguïc hai beân,...” Nhôø ñoù, ñôøi soáng cuûa hoï hieän nay khoâng bò aûnh höôûng côn loác vaät chaát, traùi laïi, hoï raát nhieät thaønh laøm chöùng Ñöùc Tin cho nhöõng ngöôøi chung quanh.
C. Nhöõng Khoù Khaên Trong Giaùo Duïc Gia Ñình Vieät Nam Hieän Nay:
- Trong neàn vaên hoùa coâng nghieäp khi taát caû moïi thaønh vieân trong gia ñình ñeàu phaûi chaïy ñua vôùi hoïc haønh, ngheà nghieäp ñeå khaúng ñònh baûn thaân vaø oån ñònh kinh teá, khoâng coøn thôøi giôø daønh cho nhau, neân vaán ñeà giaùo duïc gia ñình ñang gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø beá taéc. Moãi thaønh vieân trong gia ñình töï hoäi nhaäp vaø bò leä thuoäc vaøo nhöõng nguoàn vaên hoùa ña daïng trong moâi tröôøng soáng cuûa mình: hoïc ñöôøng, vaên hoùa phaåm, ti-vi, phim aûnh, internet... Beân caïnh nhöõng nguoàn vaên hoùa laønh maïnh, cuõng coù nhöõng vaên hoùa höôûng thuï, vaên hoaù “tình yeâu töï do” hay “töï do tính duïc”... Vì theá, neáu cha meï khoâng coù nhöõng choïn löïa öu tieân cho vaán ñeà giaùo duïc con caùi thì caùi giaù phaûi traû seõ nhö theá naøo?
- Ñaëc bieät laø vaán ñeà giaùo duïc giôùi tính, trong khi con caùi mình ñang tieáp caän vôùi nhieàu hình thöùc “giaùo duïc söùc khoûe sinh saûn”, “giaùo duïc ngöøa thai an toaøn”, cha meï seõ daïy con caùi nhö theá naøo ñeå chuùng khoâng cho raèng “phöông phaùp tieát duïc” hay “Ñöùc Khieát Tònh Hoân Nhaân” cuûa Giaùo Hoäi thaät “laïc ñieäu” vôùi vaên hoùa quaàn chuùng? Cha meï coù yù thöùc ñaûm nhaän boån phaän giaùo duïc giôùi tính vaø giuùp con caùi nhaän töø chính mình nhöõng nguyeân taéc cô baûn vaø nhöõng khuoân maãu soáng thích hôïp thoâng qua nhöõng töông quan tin töôûng vaø chaân thaät khoâng? Cha meï coù linh ñoäng, teá nhò vaø khoân ngoan ñeå giaûi thích cho con töøng böôùc hieåu veà taâm sinh lyù cuûa chuùng ñeå chuùng khoâng phaûi töï khaùm phaù nôi nhöõng vaên hoùa phaåm sex?
Ñoàng thôøi cha meï coù giuùp cho con caùi bieát phaân ñònh nhöõng hình thöùc giaùo duïc giôùi tính khoâng thích hôïp vôùi söï höôùng daãn cuûa Giaùo Hoäi khoâng? Neáu chính cha meï cuõng ñang hoøa nhaäp vaøo loái soáng “töï noâ leä hoùa” cuûa neàn “vaên hoùa ngöøa thai” aáy thì coøn coù theå giaùo duïc Ñöùc Tin cho con caùi ñöôïc khoâng?
- Moät soá khoâng ít baïn treû do khoâng ñöôïc giaùo duïc toái thieåu veà neàn Vaên Hoùa Ñöùc Tin toân troïng tình yeâu vaø söï soáng neân ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên ñeå nhaän dieän vaø choïn löïa moät tình yeâu chaân chính, xaây döïng moät gia ñình yeâu thöông, toân troïng vaø trung thaønh vôùi nhau suoát ñôøi. Vaán ñeà laø moãi ngaøy moät nhieàu hôn nhöõng gia ñình khoâng töï chu toaøn ñöôïc boån phaän giaùo duïc “ñaïo ñöùc tính duïc Coâng Giaùo”. Cuoäc soáng cuûa hoï bò taùc ñoäng cuûa neàn vaên hoùa xaõ hoäi hôn ñöôïc aûnh höôûng nhöõng lôøi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi.
Vaäy ai seõ laø ngöôøi hoã trôï cho caùc gia ñình neáu khoâng phaûi laø nhöõng “Gia Ñình Ñöùc Tin” ñaõ yù thöùc ñöôïc söù maïng loan baùo Tin Möøng Söï Soáng vaø Tình Yeâu cuûa mình?
2. Söï Hoã Trôï Cuûa Gia Ñình Giaùo Xöù Vaø Giaùo Phaän:
A. Hôïp Taùc Xaây Döïng Moät Neàn Nhaân Baûn Ñích Thöïc Veà Gia Ñình:
Theo Linh Muïc Giaùo Söû Hoïc Ñoã Quang Chính: “Neáu vaên hoùa Tin Möøng chöa thaám nhaäp vaøo vaên hoùa gia ñình Vieät Nam, thì phaûi chaêng Tin Möøng môùi tieáp nhaän ôû caùi voû hay caùi ngoïn, chöù chöa chui vaøo trong, chöa tieáp caän vôùi caùi goác cuûa xaõ hoäi Vieät Nam. Quaû thaät, nhôø vieäc Giaùo Hoäi ñaõ hoøa nhaäp ñöôïc phaàn naøo vaøo neáp soáng vaên hoùa gia ñình Vieät Nam, neân traûi qua bao thaêng traàm, Tin Möøng ôû xöù naøy vaãn ñöùng vöõng vaø soáng ñoäng.”
Vì theá, söï hôïp taùc ñeå “xaây döïng moät neàn nhaân baûn ñích thöïc veà gia ñình” phaûi laø moät trong nhöõng boån phaän muïc vuï öu tieân caáp baùch cuûa caùc Giaùm Muïc, caùc Linh Muïc, caùc Nam Nöõ Tu Só, caùc Giaùo Daân chuyeân moân trong caùc Giaùo Xöù Vaø Giaùo Phaän (x. FC 73 - 76).
Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Gia ñình ñaõ ghi nhaän nhö sau: “Coâng taùc muïc vuï naày trieån khai raát nhanh. Nhö Ñöùc Gio-an Phao-loâ 2 ñaõ noùi vôùi Ñaïi Hoäi chuùng toâi. "sau khi coâng boá Toâng Huaán FC, thì söï quan taâm trong Giaùo Hoäi ñoái vôùi caùc gia ñình ñöôïc cuûng coá haún leân; nhieàu giaùo phaän vaø caùc giaùo xöù ñaët muïc vuï gia ñình leân muïc tieâu haøng ñaàu” (x. Thoâng Ñieäp ngaøy 21.11.2001 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha).
B. Ñöôøng Höôùng Cuï Theå Cuûa Giaùo Hoäi Vieät Nam:
Trong thö Muïc Vuï cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam 2002, caùc vò Chuû Chaên ñaõ choïn hoân nhaân gia ñình nhö muïc tieâu öu tieân trong naêm 2003 vaø ñeà nghò nhöõng vieäc laøm cuï theå nhö:
- Caáp Giaùo Phaän neân coù Vaên Phoøng Muïc Vuï veà Hoân Nhaân vaø Gia Ñình.
- Caáp Giaùo Xöù neân toå chöùc lôùp hoïc hoûi veà hoân nhaân gia ñình döïa treân Toâng Huaán FC, thaønh laäp boä phaän chuyeân traùch veà gia ñình trong Ban Muïc Vuï Giaùo Xöù vôùi söï coäng taùc cuûa caùc Hoäi Ñoaøn, vaø toå chöùc nhöõng dòp leã kyû nieäm thaønh hoân, nhöõng dòp giao löu giöõa caùc gia ñình...
- Caàn soaïn thaûo moät chöông trình Giaùo Lyù Hoân Nhaân, ñaøo taïo moät ñoäi nguõ giaùo vieân vöõng vaøng, keâu goïi söï hôïp taùc cuûa Giaùo Daân coù khaû naêng chuyeân moân vaø kinh nghieäm...
C. Moät Vaøi Ñeà Nghò Giaùo Duïc Vaên Hoùa Söï Soáng Vaø Tình Yeâu:
1. Giaùo duïc sinh saûn coù traùch nhieäm
Theo muïc ñích cuûa ñeà taøi, chuùng toâi xin gôïi yù veà noäi dung giaùo duïc vaên hoùa söï soáng vaø tình yeâu trong chöông trình Giaùo Lyù Hoân Nhaân, cuõng nhö nhöõng hình thöùc sinh hoaït Muïc Vuï khaùc: caùc lôùp Giaùo Lyù Ñöùc Tin cô baûn, Hoäi Ñoaøn, nhoùm Chia Seû Lôøi Chuùa, nhöõng caâu laïc boä: tình baïn, tình yeâu, gia ñình haïnh phuùc, ñieåm phim, ñieåm saùch,... Moät trong nhöõng noäi dung ñoù laø vaán ñeà: “Sinh saûn coù traùch nhieäm” vì noù lieân quan ñeán Ñöùc Tin moät caùch tröïc tieáp vaø coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán tình yeâu chung thuûy vaø haïnh phuùc gia ñình.
Döïa vaøo nhöõng baûn vaên Kinh Thaùnh, Hieán Cheá GS, Toâng Huaán FC, Saùch Giaùo Lyù Coâng Giaùo FD, chuùng ta coù theå ñaët ra nhöõng caâu hoûi môû cho caùc baïn treû, vaø caùc gia ñình treû trao ñoåi, thaéc maéc veà vaán ñeà naøy moät caùch töï nhieân theo nhöõng suy nghó, hieåu bieát vaø quan ñieåm maø hoï ñang coù. Nhôø ñoù chuùng ta coù theå chia seû cho hoï thoâng ñieäp:
“Ngöøa thai ñaõ bieán söï phoái hôïp tính duïc töø moät nhieäm tích thaùnh, thaønh ra moät söï phaïm thaùnh” vaø “Caùc bieän phaùp ngöøa thai ñaõ khoâng ñöôïc phaùt minh ra nhaèm muïc ñích traùnh coù thai. Ñaõ coù caùch thöùc thöïc hieän hieäu quaû: ñoù laø phöông phaùp tieát duïc... Caùc bieän phaùp ngöøa thai ñaõ ñöôïc phaùt minh ra laø ñeå laøm thoûa maõn baûn naêng tính duïc. Nhö ngöôøi ta thöôøng noùi: nhu caàu laø meï cuûa phaùt minh. Caùi nhu caàu ñeû ra caùc bieän phaùp ngöøa thai aáy chính laø “nhu caàu ñoøi hoûi tính duïc cuûa chuùng ta.” (Christopher West, Good News about sex and marriage - giaûi ñaùp thaéc maéc döïa treân giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo).
Tieáp ñeán chuùng ta cuõng neân môøi nhöõng chuyeân gia ñeán höôùng daãn veà phöông phaùp “töï quan saùt” theo thôøi gian khoâng theå thuï thai cuûa phuï nöõ ñeå caùc gia ñình coù theå soáng an bình vaø haïnh phuùc thöïc söï khi giöõ ñöùc khieát tònh trong hoân nhaân.
Thieát nghó, “sinh saûn coù traùch nhieäm” theo höôùng daãn cuûa Giaùo Hoäi laø vaán ñeà giaùo duïc giôùi tính raát quan troïng cho ngöôøi tröôûng thaønh. Ñaây laø vaán ñeà teá nhò nhöng laïi raát böùc xuùc trong caùc gia ñình. Neáu chuùng ta ñoïc baùo Coâng Giaùo vaø Daân Toäc soá 1380, trang 21 veà vaán ñeà ngöøa thai thì 90% nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi (27 / 30) cho raèng ñoù laø vaán ñeà thuoäc löông taâm caù nhaân. Nhöng ñaâu laø löông taâm chaân chính vì phaàn lôùn nhöõng ngöôøi söû duïng phöông phaùp ngöøa thai nhaân taïo cuõng cho raèng hoï “muoán sinh saûn coù traùch nhieäm”.
Nhö theá laø cuøng duøng moät cuïm töø nhöng hai thaùi ñoä choïn khaùc nhau: tin Thieân Chuùa hay toân thôø mình? Vì theá, caùc Giaùo Lyù Vieân trong nhöõng lôùp Giaùo Lyù Hoân Nhaân Gia Ñình caàn naém vöõng vaø giaûi thích vaán ñeà ñoù moät caùch roõ raøng döôùi aùnh saùng Ñöùc Tin vaø trong tinh thaàn caàu nguyeän, soáng Lôøi Chuùa vaø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Vì neáu khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà then choát naøy thì khoâng theå coù moät tình yeâu chaân chính vaø chung thuûy trong caùc gia ñình.
Traùi laïi khi nieàm tin ñöôïc cuûng coá, caùc gia ñình Coâng Giaùo seõ laø nhöõng chöùng nhaân raát hieäu quaû cho neàn vaên hoùa söï soáng vaø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa giöõa traøo löu vaên hoùa ngöøa thai ñang traøn ngaäp trong xaõ hoäi. Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà gia ñình ñaõ ghi nhaän: “Hoaït ñoäng cuûa muïc vuï gia ñình qua caùc chöùng taù cho thaáy raát nhieàu gia ñình Ki-toâ höõu ñöôïc trôû neân sinh ñoäng nhôø tình yeâu vaø chaân lyù veà gia ñình. Hoï haêng haùi laøm chöùng cho Tin Möøng nhö Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Trong söï khieâm toán vaø ñôn sô, chöùng taù ñôøi soáng gia ñình coù theå laø phöông tieän haøng ñaàu cho coâng taùc Phuùc AÂm hoùa ”
2. Giaùo duïc Ñöùc Tin vaø nhaân baûn
Thöïc teá, nhieàu vò Muïc Töû ñaõ than phieàn raèng: thaät khoâng deã ñeå coù theå giuùp giôùi thanh nieân vaø tröôûng thaønh soáng Ñöùc Tin: yeâu meán, toân troïng vaên hoùa söï soáng vaø tình yeâu theo yù Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi. Thieát nghó ñaây laø moät lyù do môøi goïi chuùng ta suy nghó laïi vieäc giaûng daäy Giaùo Lyù, noäi dung chöông trình Giaùo Lyù vaø loái soáng ñaïo cuûa caùc Ki-toâ höõu hieän nay.
Neáu ngöôøi tín höõu: caùc em thieáu nhi, caùc baïn treû, caùc gia ñình chöa nhaän ra haïnh phuùc ñöôïc laøm con Thieân Chuùa, ñöôïc soáng döôùi söï hieän dieän cuûa Ngaøi, vaø chöa caûm nghieäm ñöôïc tình yeâu cöùu ñoä cuûa Ñöùc Ki-toâ thì söù vuï cuûa caùc Giaùo Lyù Vieân vaø caùc vò Muïc Töû thöïc söï chöa hoaøn thaønh. Quaû thöïc chæ coù Ñöùc Tin môùi coù theå giuùp ngöôøi ta töø boû chính mình ñeå choïn löïa trôû neân moân ñeä cuûa Ñöùc Ki-toâ (x. Lc 14, 33).
Chæ coù Ñöùc Tin môùi giaûi thoaùt chuùng ta khoûi moïi hình thöùc noâ leä ñeå soáng trong tinh thaàn töï do ñích thöïc cuûa con caùi Thieân Chuùa. Vì theá caàn ñaåy maïnh chöông trình Giaùo Lyù Ñöùc Tin caùc caáp: 1, 2, 3, 4, 5..., giuùp moïi tín höõu yù thöùc tham gia vaøo söù maïng cöùu ñoä cuûa Chuùa Ki-toâ, ñoàng thôøi caàn theâm veà giaùo duïc nhaân baûn ñeå moïi ngöôøi bieát soáng vui vaø theå hieän Ñöùc Tin moät caùch tröôûng thaønh.
3. Moät vaøi ñeà nghò cuï theå:
1. Chöông trình Giaùo Lyù caùc caáp caàn ñöôïc soaïn theo saùt saùch Giaùo Lyù Coâng Giaùo (FD). Ñaây laø moät kho taøng Ñöùc Tin maø Giaùo Hoäi ñaõ caäp nhaät hoùa sau Coâng Ñoàng Vatican ba möôi naêm. Vì theá, noù phaûi laø cuoán saùch caåm nang cuûa taát caû caùc Giaùo Lyù Vieân vì nhöõng vaán ñeà veà vaên hoùa Ñöùc Tin söï soáng vaø tình yeâu lieân quan ñeán gia ñình ñeàu tìm thaáy ôû nguoàn phong phuù ñoù.
2. Neân coù moät chöông trình Giaùo Lyù hoân nhaân thoáng nhaát. Hieän nay coù moät soá nhoùm ñaõ vaø ñang soaïn noäi dung chöông trình hoïc theo Toâng Huaán FC vaø Saùch Giaùo Lyù Coâng Giaùo FD. Ñeà nghò Ban Muïc vuï veà hoân nhaân gia ñình neân tham khaûo laáy yù kieán vaø soaïn moät chöông trình thoáng nhaát trong töøng giaùo phaän vaø coù theå trong toaøn Giaùo Hoäi Vieät Nam. Ñaây laø coâng vieäc raát caàn thieát vì hai nguoàn taøi lieäu treân seõ giuùp ngöôøi tín höõu theå hieän Ñöùc Tin cuûa mình trong ñôøi soáng phaùi tính (FD 2332), ñöùc khieát tònh (FD 2337) vaø tình yeâu vôï choàng (FD 2361) moät caùch hieäu quaû.
3. Noäi dung giaùo duïc nhaân baûn coù theå xen keõ vaøo caùc tieát hoïc Giaùo Lyù hoaëc toå chöùc rieâng trong nhöõng buoåi nghe noùi chuyeän chuyeân ñeà, phuø hôïp vôùi taâm sinh lyù löùa tuoåi cuûa töøng giôùi ñeå giuùp caùc baäc cha meï yù thöùc giaùo duïc giôùi tính cho con. Ngoaøi ra, moät neùt ñeïp vaên hoùa khaùc neân khuyeán khích vaø duy trì ñoù laø böõa aên toái vaø giôø kinh toái trong gia ñình, noù mang tính giaùo duïc Ñöùc Tin vaø nhaân baûn raát cuï theå vaø hieäu quaû cao.
4. Khuyeán khích söï hôïp taùc cuûa Giaùo Daân. Theo höôùng daãn cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Gia Ñình, vaø ñöôøng höôùng cuï theå cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Muïc Vieät Nam, thieát nghó Vaên Phoøng Muïc Vuï veà Hoân Nhaân Gia Ñình, caáp Giaùo Phaän vaø Giaùo Xöù neân coù söï hôïp taùc raát chaët cheõ cuûa moïi thaønh phaàn Daân Chuùa. Neân phaùt hieän tieàm naêng cuûa ngöôøi Giaùo Daân, traân troïng, môøi goïi söï hôïp taùc cuûa hoï khoâng chæ trong chuyeân moân nhöng caû trong vai troø laõnh ñaïo ñeå hoï yù thöùc ñaåy maïnh söù vuï rao giaûng trong laõnh vöïc rieâng cuûa hoï nôi ñôøi soáng gia ñình.
Phaàn Keát Luaän
Nhìn laïi 40 naêm daáu aán Coâng Ñoàng Vatican 2, Giaùo Hoäi môû ra vôùi theá giôùi, hoäi nhaäp vaøo caùc neàn vaên hoùa ñeå nhaân baûn hoùa con ngöôøi theo hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa, trôû neân moät ngöôøi con trong gia ñình Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Ñoù laø ñieàu laøm cho cho con ngöôøi vöôït treân moïi neàn vaên hoùa, trôû neân thöôùc ño cuûa vaên hoùa vaø khoâng bò giam haõm trong baát cöù moät neàn vaên hoùa naøo.
Thieát nghó, hai neùt Vaên Hoùa Söï Soáng vaø Tình Yeâu maø Coâng Ñoàng ñeà caäp ñeán trong hoân nhaân gia ñình laø chính tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ taùc ñoäng ñeå canh taân caùc neàn vaên hoùa hieän ñaïi toân thôø lôïi nhuaän vaät chaát vaø baûn naêng höôûng thuï. Do ñoù höôùng Muïc Vuï Vaên Hoùa cuûa Giaùo Hoäi laø tìm ra ñöôïc nhöõng ñieåm chung trong taâm thöùc con ngöôøi höôùng veà nguoàn soáng vaø tình yeâu, ñoàng thôøi thöùc tænh con ngöôøi ra khoûi côn caùm doã laáy mình laøm trung taâm, ñoái laäp vôùi Thieân Chuùa. Nhôø ñoù, caùc gia ñình seõ coù ñöôïc haïnh phuùc ñích thöïc theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa.
Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ luoân chuùc laønh cho caùc gia ñình, vì töø nguoàn coäi söï soáng vaø tình yeâu trong gia ñình Ba Ngoâi Thieân Chuùa, Ngaøi chính laø Lôøi taùc sinh söï soáng cho toaøn theå vuõ truï. Trong maàu nhieäm nhaäp theå, Ngaøi cuõng ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân trong moät gia ñình ñeå hoaøn taát Ôn Cöùu Ñoä ban laïi söï soáng cho con ngöôøi. Ñaëc bieät hôn laø Ngaøi ñaõ yeâu nhaân loaïi ñeán noãi nhaän Giaùo Hoäi laø hieàn theâ cuûa Ngaøi ñeå sinh ra caùc tín höõu vaø sai ñi loan baùo veà tin möøng söï soáng vaø tình yeâu.
Ñöùng tröôùc neàn Vaên Hoùa Töï Do Tính Duïc ñang phaù ñoå tình yeâu vaø haïnh phuùc nôi caùc gia ñình, Chuùa Gieâ-su tieáp tuïc keát hôïp vôùi töøng Giaùo Phaän, Giaùo Xöù, laøm thaønh nhöõng Gia Ñình Ñöùc Tin vaø sai caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, Tu Só Nam Nöõ, caùc Ki-toâ höõu thieän chí tôùi phuïc vuï caùc gia ñình vaø môøi goïi caùc thaønh vieân trong gia ñình tham gia vaøo Chöông Trình Cöùu Ñoä cuûa Thieân Chuùa.
"Haõy cöùu laáy gia ñình", giuùp caùc gia ñình giöõ ñöôïc veû ñeïp baûn chaát cuûa mình. Vì chính söï soáng vaø tình yeâu thieâng lieâng cao quyù cuûa gia ñình coù söùc chöõa laønh moïi veát thöông, ñem laïi söï bình an vaø nieàm vui ñích thöïc cho moãi ngöôøi. (Kinh nghieäm tö vaán nhöõng tröôøng hôïp thaát tình, tuyeät voïng).
Ngoaøi ra hình aûnh gia ñình trong tinh thaàn Kinh Laïy Cha chính laø nguoàn ñoäng löïc hoã trôï söù vuï truyeàn giaùo cuûa chuùng ta vaø cuõng laø coäi nguoàn moïi khaùt voïng taâm linh cuûa con ngöôøi höôùng veà (Kinh nghieäm truyeàn giaùo cho löông daân vaø tieáp xuùc vôùi caùc beänh nhaân ung thö ñang haáp hoái).
Tin töôûng nôi Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ, chuùng ta cuøng hôïp taùc giuùp caùc gia ñình thaép saùng nieàm tin vaø hy voïng ñeå laøm chöùng cho söï hieän dieän yeâu thöông vaø quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa ñang ôû giöõa con ngöôøi.
Nöõ tu Teâ-reâ-xa Phaïm Thò Oanh, Doøng Ña-minh Tam Hieäp
(Trích daãn töø Ephata Vieät Nam soá 96, naêm 2003)