Chuû Ñeà Ngaøy Thaùnh Hoùa Gia Ñình Toång Giaùo Phaän Saøigoøn 28.12.2002
Thöù Tha Vaø Hoøa Giaûi Trong Gia Ñình
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Vaøo Ñeà
Trong Thö Muïc Vuï ngaøy 11.10.2002 veà Hoân Nhaân vaø Gia Ñình, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ neâu leân nhöõng neùt ñeïp truyeàn thoáng cuûa gia ñình Vieät Nam nhö sau:
"Noùi ñeán gia ñình Vieät Nam, ngöôøi ta nghó ngay tôùi moät neà neáp gia phong raát gaàn guõi vôùi giaùo lyù ñöùc tin. Gia ñình aáy coi chöõ Hieáu laøm ñaàu neân raát saün saøng ñoùn nhaän aùnh saùng Phuùc AÂm, trong ñoù ñieàu raên phaûi thaûo kính cha meï ñöôïc xeáp ngay sau ba ñieàu raên qui ñònh vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa. Gia ñình aáy xem chöõ Tín laøm troïng neân deã daøng gaëp thaáy nôi ñieàu raên thöù saùu vaø thöù chín tieáng noùi chung nhaèm baûo veä ñôøi soáng hoân nhaân moät vôï moät choàng baát khaû phaân ly. Gia ñình aáy goàm coù oâng baø cha meï con caùi treân Thuaän döôùi Hoøa trong moät maùi nhaø ñaàm aám, ñöôïc xem nhö moät moâi tröôøng töï nhieân thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån ñöùc tin, nhaát laø cho vieäc xöng tuïng Thieân Chuùa laø Cha vaø coi moïi ngöôøi nhö anh chò em” (Soá 2).
Theá nhöng trong thöïc teá, khoâng phaûi gia ñình Coâng Giaùo naøo cuõng theå hieän ñöôïc nhöõng neùt ñeïp vöøa ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc vöøa thaám nhuaàn tinh thaàn Ki-toâ Giaùo. Trôû ngaïi lôùn nhaát laø söï baát hoøa vaø xuùc phaïm thöôøng xaûy ra trong gia ñình: giöõa vôï vaø choàng, giöõa cha meï vaø con caùi.
Vaäy chuùng ta thöû hoûi:
- Do ñaâu maø thöôøng xaûy ra baát hoøa vaø xuùc phaïm trong gia ñình?
- Taïi sao nhöõng ngöôøi trong gia ñình phaûi thöù tha vaø hoøa giaûi vôùi nhau? Thöù tha vaø hoøa giaûi vôùi nhau seõ ñem laïi lôïi ích gì?
- Ñeå thöù tha vaø hoøa giaûi trong gia ñình, caàn coù nhöõng ñieàu kieän gì?
Trình Baøy
1. Nguyeân Nhaân Gaây Baát Hoøa Vaø Xuùc Phaïm Trong Gia Ñình:
Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn tôùi baát hoøa vaø xuùc phaïm trong gia ñình. Coù nguyeân nhaân gaàn vaø nguyeân nhaân saâu xa. Nguyeân nhaân gaàn laø do giöõa vôï vaø choàng, giöõa cha meï vaø con caùi coù nhieàu caùi khaùc nhau veà tuoåi taùc, tính tình, sôû thích, taäp quaùn, caûm nhaän, söùc khoûe, aùp löïc cuûa traùch nhieäm vaø coâng vieäc. Nguyeân nhaân saâu xa laø do giôùi haïn töï nhieân "nhaân voâ thaäp toaøn"cuûa con ngöôøi vaø do haäu quaû cuûa toäi nguyeân toå, khieán moãi ngöôøi ñeàu coù nhöõng giôùi haïn, yeáu ñuoái vaø toäi loãi trong ñôøi soáng nhaân linh.
2. Lyù Do Vaø Keát Quaû Cuûa Söï Thöù Tha vaø Hoøa Giaûi trong Gia Ñình:
Lyù do taïi sao phaûi thöù tha vaø hoøa giaûi giöõa nhöõng ngöôøi trong gia ñình vaø keát quaû cuûa vieäc thöù tha vaø hoøa giaûi, xeùt veà maët töï nhieân, laø moät cuoäc soáng thuaän hoøa ñem laïi haïnh phuùc, bình an vaø thaønh coâng cho gia ñình. Ca dao Vieät Nam coù caâu:
"Vôï choàng laø nghóa Taøo Khang,
Choàng hoøa vôï thuaän nhaø thöôøng yeân vui,
Sinh con môùi ra thaân ngöôøi,
Laøm aên thònh vöôïng ñôøi ñôøi aám vui..."
"Thuaän vôï thuaän choàng, taùt beå Ñoâng cuõng caïn”.
Coøn xeùt veà maët sieâu nhieân, thì gia ñình thuaän hoøa, ñaàm aám laø ñieàu maø Thieân Chuùa mong muoán cho con ngöôøi. Trong Taùm Moái Phuùc maø Chuùa Gieâ-su coâng boá trong baøi giaûng treân nuùi, thì ñaõ coù nhöõng Boán Moái Phuùc coù lieân quan tôùi cuoäc soáng thuaän hoøa aám eâm giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi ôû trong gia ñình cuõng nhö ngoaøi xaõ hoäi: "Phuùc thay ai coù taâm hoàn ngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc thay ai hieàn laønh, vì hoï seõ ñöôïc Ñaát Höùa laøm gia nghieäp. Phuùc thay ai xoùt thöông ngöôøi, vì hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa xoùt thöông. Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa." (Mt 5, 3 - 4. 7. 9).
Hôn nöõa trong Kinh Laïy Cha, chuùng ta "xin tha toäi cho chuùng con, nhö chuùng con cuõng tha cho nhöõng ngöôøi coù loãi vôùi chuùng con” (Mt 6, 12), coù nghóa laø vieäc chuùng ta thöù tha cho nhöõng ngöôøi maéc loãi, xuùc phaïm ñeán chuùng ta laø ñieàu kieän ñeå chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa tha thöù toäi loãi, yeáu heøn vaø phaûn boäi xuùc phaïm ñeán Ngöôøi.
3. Caùc Ñieàu Kieän Caàn Coù Ñeå Coù Theå Thöù Tha Vaø Hoøa Giaûi Trong Gia Ñình:
a. Xeùt veà maët töï nhieân:
Muoán coù söï thöù tha vaø hoøa giaûi trong gia ñình thì tröôùc tieân, chuùng ta phaûi coù 2 ñieåm sau ñaây:
- Loøng yeâu thöông chaân thöïc: "Yeâu nhau traêm söï chaúng neà, duø traêm choã leäch cuõng keâ cho baèng" hay: "Thöông thì cuû aáu cuõng troøn, khoâng thöông quaû boà hoøn cuõng meùo” (Cuû aáu thì voán meùo coøn quaû boà hoøn thì voán troøn .
- Söï nhöôøng nhòn laãn nhau: "Choàng giaän thì vôï bôùt lôøi, côm soâi nhoû löûa maáy ñôøi maø kheâ" hay: "Choàng giaän thì vôï bôùt lôøi, choàng giaän vôï giaän thì duøi noù quaêng”, hay: "Choàng giaän thì vôï laøm laønh, mieäng cöôøi hôùn hôû thöa anh giaän gì? Thöa anh, anh giaän em chi? Muoán cöôùi vôï leõ, em thì cöôùi cho” (Caâu cuoái chæ laø keá hoaõn binh ñeå choàng bôùt giaän, bôùt noùng maø thoâi).
b. Xeùt veà maët sieâu nhieân:
ÔÛ maët quan troïng naøy, chuùng ta caàn phaûi coù 4 ñieåm sau ñaây:
- Taâm hoàn khieâm nhöôøng, tinh thaàn hy sinh, loøng bao dung quaûng ñaïi, vaø nhaát laø Ñöùc AÙi Ki-toâ Giaùo: "Ñöùc AÙi thì nhaãn nhuïc, hieàn haäu, khoâng ghen töông, khoâng veânh vang, khoâng töï ñaéc, khoâng laøm ñieàu baát chính, khoâng tìm tö lôïi, khoâng noùng giaän, khoâng nuoâi haän thuø, khoâng möøng khi thaáy söï gian aùc, nhöng vui khi thaáy ñieàu chaân thaät. Ñöùc AÙi tha thöù taát caû, tin töôûng taát caû, chòu ñöïng taát caû” (1 Cr 13, 4 - 7).
- Noã löïc soáng theo Phuùc AÂm: "Phuùc thay ai coù taâm hoàn ngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc thay ai hieàn laønh, vì hoï seõ ñöôïc Ñaát Höùa laøm gia nghieäp. Phuùc thay ai xoùt thöông ngöôøi, vì hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa xoùt thöông. Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa” (Mt 5, 3 - 4. 7. 9).
- Ñôøi soáng caàu nguyeän: seõ ñem laïi cho chuùng ta söùc maïnh ñeå chuùng ta vöôït thaéng chính mình. Trong Kinh Laïy Cha, chuùng ta "xin tha toäi cho chuùng con, nhö chuùng con cuõng tha cho nhöõng ngöôøi coù loãi vôùi chuùng con”. (Mt 6, 12), coù nghóa laø vieäc chuùng ta thöù tha cho nhöõng ngöôøi maéc loãi, xuùc phaïm ñeán chuùng ta laø ñieàu kieän ñeå chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa tha thöù toäi loãi, yeáu heøn vaø phaûn boäi xuùc phaïm ñeán Ngöôøi.
- Sieâng naêng ñoùn nhaän caùc Bí Tích: nhaát laø Bí Tích Thoáng Hoái Hoøa Giaûi vaø Thaùnh Theå. Bí Tích Thoáng Hoái Hoøa Giaûi chaúng nhöõng seõ xoùa tan moïi toäi loãi vaø ñem laïi bình an thaâm saâu cho taâm hoàn chuùng ta maø coøn cho chuùng ta cô hoäi caûm nghieäm loøng thöông xoùt bao la cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi chuùng ta laø ngöôøi ñaày toäi loãi vaø yeáu heøn. Chæ khi naøo caûm nghieäm saâu saéc veà tình thöông tha thöù aáy cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta môùi coù ñuû söùc maïnh ñeå deã daøng tha thöù cho vôï hay choàng, cho cha meï hay con caùi cuûa mình. Coøn Bí Tích Thaùnh Theå seõ ñöa chuùng ta vaøo moái hieäp thoâng yeâu thöông vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi tha nhaân, tröôùc heát laø vôùi nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình cuûa chuùng ta.
Taïm Keát
Moät gia ñình yeâu thöông ñaàm aám laø Thieân Ñaøng döôùi theá. Moät gia ñình baát hoøa, chia reõ, ghen gheùt nhau thì quaû laø ñòa nguïc traàn gian. Ai cuõng muoán soáng trong Thieân Ñöôøng vaø chaúng ai thích soáng trong ñòa nguïc. Cho neân ñieàu toái quan troïng laø laøm theá naøo ñeå gia ñình mình thaønh Thieân Ñöôøng döôùi theá. Vieäc aáy khoâng vöôït quaù khaû naêng cuûa chuùng ta, mieãn chuùng ta bieát taän duïng nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi töï nhieân vaø nhöõng ôn trôï löïc sieâu nhieân maø Thieân Chuùa Tình Yeâu saün saøng ban cho chuùng ta.
Laïy Thaùnh Gia Na-da-reùt, xin ban cho gia ñình chuùng con ôn treân thuaän döôùi hoøa, trong aám ngoaøi eâm, yeâu thöông, haïnh phuùc. Amen.
Gs. Gieâ-roâ-ni-moâ Nguyeãn vaên Noäi
(Trích daãn töø Ephata Vieät nam soá 94, naêm 2003)