Thaùnh Phanxicoâ Traàn Vaên Trung, Cai Ñoäi
(+ 1858)
Thaùnh Phanxicoâ Traàn Vaên Trung laø moät trong soá chín thaùnh töû ñaïo Vieät Nam xuaát thaân töø haøng nguõ quaân nhaân. Ngaøi sinh vaøo khoaûng naêm 1825 taïi laøng Phan Xaù, tænh Quaûng Trò. Cha ngaøi laø quaân nhaân, ñaõ töøng giöõ chöùc cai ñoäi, sau veà laøm ruoäng. Lôùn leân, ngaøi nhaäp nguõ vaø cuõng ñöôïc thaêng chöùc cai ñoäi. Ngaøi giöõ ñaïo xöùng ñaùng, tuy khoâng soát saéng laém.
Luùc aáy, ngaøi cuøng 11 baïn ñoàng nguõ phaûi döï moät cuoäc khaûo trí. Caùc baïn lo tieàn ñuùt loùt cho caùc quan ñeå ñöôïc chaám ñaäu, rieâng mình ngaøi khoâng chòu laøm chuyeän hoái loä ñoù. Vì vieäc chia tieàn khoâng ñeàu, caùc quan caõi nhau, vieäc thaáu ñeán tai vua, neân caû boï 12 cai ñoäi ñeàu bò toáng giam.
Naêm 1858, khi quaân Phaùp chieám Cöûa Haøn, vua Töï Ñöùc truyeàn cho caùc tuø nhaân, ai töï nguyeän ñi ñaùnh giaëc seõ ñöôïc phoùng thích. Ngaøi cuøng caùc baïn tuø haêm hôû ghi teân. Nhöng ñeå traùnh noäi coâng, quan baét caùc tuø nhaân phaûi daâng höông vaø ñaïp leân Thaùnh Giaù. Taát caû ñeàu tuaân phuïc, tröø moät mình ngaøi. Vì khoâng duï doã ñöôïc, caùc quan laïi ra leänh toáng ngaøi vaøo nguïc. Duø bò tra taán ñoøn voït, chòu nhieàu hình khoå, ngaøi vaãn haõnh dieän vì laø ngöôøi Coâng Giaùo vaø saün saøng ñoå maùu ñeå baûo veä ñöùc tin.
AÙn töû hình ñöôïc vua Töï Ñöùc chaâu pheâ, vaø ngaøy 06/10/1858, ngaøi bò ñieäu ñi xöû traûm taïi phaùp tröôøng An Hoøa (Hueá).
Ngaøy 02/5/1909, Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ X ñaõ toân phong ngaøi leân haøng Chaân Phöôùc.
Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ toân phong Hieån Thaùnh ngaøy 19/6/1988.