Thoâng Ñieäp Söï Soáng Con Ngöôøi (Humanae Vitae)
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI
Baûn dòch cuûa Long Xuyeân. Sacerdos soá 82
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Thoâng Ñieäp "Söï Soáng Con Ngöôøi" (Humanae Vitae) cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI.
Phaoloâ Giaùo Hoaøng Ñeä VI
Gôûi lôøi chaøo vaø ban Pheùp laønh Toaø Thaùnh tôùi caùc anh em ñaùng kính vaø con caùi thaân yeâu.
Löu Truyeàn Söï Soáng
1. Troïng traùch löu truyeàn söï soáng con ngöôøi, laøm cho ñoâi baïn trôû thaønh nhöõng coäng taùc vieân töï do vaø höõu traùch cuûa Taïo Hoaù, voán gaây cho chính hoï nhöõng khoaùi laïc bao la, vaø nhieàu khi ñem theo khoâng ít nhöõng khoù khaên vaø vaát vaû.
Chu toaøn troïng traùch ñoù, tuy bao giôø cuõng ñaët ra nhöõng vaán naïn khoù khaên cho löông taâm ñoâi baïn, nhöng söï bieán hoaù môùi meû cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñaõ gaây nhieàu thay ñoåi vaø neâu ra nhöõng vaán ñeà môùi, maø Giaùo hoäi khoâng theå laøm ngô, vì chuùng lieân quan maät thieát ñeán söï soáng vaø haïnh phuùc con ngöôøi.
I. Nhöõng Khía Caïnh Môùi Cuûa Vaán Ñeà
Vaø Thaåm Quyeàn Cuûa Giaùo Hoäi
Nhöõng Baèng Côù môùi Cuûa Vaán Ñeà
2. Thöïc ra, nhöõng thay ñoåi khaù quan troïng thuoäc veà nhieàu loaïi. Nhaát laø veà soá sinh saûn gia taêng quaù mau leï, laøm cho nhieàu ngöôøi lo sôï: nhaân sinh mau choùng hôn nhöõng phöông tieän sinh soáng. Nhö vaäy, nhieàu gia ñình, nhieàu daân toäc keùm môû mang, caøng theâm lo laéng. Vaø chính quyeàn deã bò thuùc ñaåy phaûi loaïi tröø nguy cô ñoù, duø baèng nhöõng phöông phaùp quyeát lieät. Laïi nhöõng ñieàu kieän laøm vieäc vaø aên ôû, cuõng nhö nhöõng nhu caàu gia taêng trong laõnh vöïc kinh teá vaø giaùo duïc, seõ gaây khoù deã cho vieäc giaùo duïc ñoâng con.
Cuõng neân ñeå yù ñeán söï thay ñoåi quan nieäm cuûa ngöôøi ñôøi nay, chaúng nhöõng veà nhaân phaåm cuûa ngöôøi vôï vaø veà phaàn vieäc cuûa hoï trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi, maø coøn veà giaù trò tình yeâu ñoâi baïn trong baäc hoân nhaân vaø veà yù nghóa haønh ñoäng cuûa ñoâi baïn, lieân heä ñeán tình yeâu ñoù.
Sau heát, chuùng ta phaûi ñaëc bieät ñeå yù ñeán söï kieän naøy, laø con ngöôøi ñaõ tieán boä phi thöôøng, trong vieäc cheá ngöï vaø toå chöùc caùc naêng löïc töï nhieân theo lyù trí cuûa mình, cho neân cuõng muoán aùp duïng quyeàn cheá ngöï ñoù trong toaøn theå ñôøi mình: nôi xaùc mình, nôi ñôøi soáng vaät lyù, nôi ñôøi soáng xaõ hoäi, cho caû ñeán nhöõng phaùp luaät lieân heä ñeán vieäc löu truyeàn söï soáng con ngöôøi.
3. Tình traïng ñaõ gaây ra nhöõng vaán naïn môùi: caên cöù vaøo ñieàu kieän sinh hoaït hieän thôøi, vaøo yù nghóa lieân laïc ñoâi baïn, ñeå duy trì söï hoaø hôïp vaø söï trung tín vôùi nhau, coù neân söûa laïi boä luaân lyù hieän haønh khoâng, nhaát laø nhaän thaáy raèng luaân lyù ñoù chæ coù theå giöõ ñöôïc vôùi raát nhieàu hy sinh, ñoâi khi phaûi tôùi baäc anh huøng?
Neáu aùp duïng nguyeân taéc "toaøn dieän" trong vaán ñeà naøy, thì laøm sao chaáp nhaän ñöôïc raèng: yù chí saûn sinh ít, maø hôïp lyù, seõ bieán ñoåi söï can thieäp tuyeät chuûng (steùrilisant) thaønh söï ñieàu hoaø hôïp phaùp vaø khoân ngoan? Taïi sao khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc raèng: muïc ñích sinh saûn lieân heä ñeán toaøn theå ñôøi soáng ñoâi baïn, hôn laø ñeán töøng haønh ñoäng cuûa hoï?
Hôn nöõa, thöû hoûi raèng: yù thöùc traùch nhieäm cuûa con ngöôøi ñôøi nay ñaõ ñöôïc gia taêng cao ñoä, ñaõ ñeán luùc trao vieäc ñieàu hoaø sinh saûn cho yù chí con ngöôøi hôn laø cho caùc tieát vaän sinh lyù cuûa theå xaùc?
Thaåm Quyeàn Cuûa Giaùo Hoäi
4. Ñaõ haún, nhöõng vaán naïn ñoøi hoûi ôû Giaùo quyeàn tuyeân huaán moät söï cöùu xeùt môùi meû vaø cao saâu hôn veà nhöõng nguyeân taéc luaân lyù hoân nhaân, giaùo lyù ñoù döïa vaøo luaät töï nhieân, ñaõ maïc khaûi soi saùng vaø laøm cho phong phuù.
Haún khoâng moät Kitoâ höõu naøo phuû nhaän raèng: giaûi thích luaân lyù töï nhieân cuõng thuoäc Giaùo quyeàn tuyeân huaán. Laïi nhö caùc vò tieàn nhieäm cuûa ta ñaõ tuyeân boá, cuõng khoâng moät ai hoà nghi raèng: khi Chuùa Gieâsu Kitoâ thoâng thieân quyeàn cuûa Ngaøi cho Pheâroâ vaø caùc toâng ñoà vaø sai caùc ngaøi ñi giaùo duïc muoân daân bieát caùc ñieàu Ngaøi ñaõ truyeàn daïy, thì Ngaøi ñaõ ñaët nhöõng vò ñoù ñeå duy trì vaø giaûi thích moät caùch chính thöùc taát caû luaät leä phong hoaù: nghóa laø khoâng nhöõng luaät Phuùc aâm, maø caû luaät töï nhieân. Vì caû luaät töï nhieân cuõng bieåu loä yù muoán cuûa Thieân Chuùa, maø söï trung thaønh noi giöõ cuõng laø ñieàu caàn thieát cho ñöôïc roãi.
Tieáp tuïc söù maïng ñoù qua caùc thôøi ñaïi, vaø nhieàu hôn trong thôøi ñaïi gaàn ñaây, Giaùo hoäi ñaõ ban boá nhieàu vaên kieän thích nghi, hoaëc veà baûn chaát hoân nhaân, hoaëc veà söû duïng chính ñaùng caùc quyeàn lôïi cuûa ñoâi baïn, hoaëc chöùc vuï cuûa hoï.
Nhöõng Cöùu Xeùt Ñaëc Bieät
5. Cuõng vì yù thöùc ñöôïc söù maïng ñoù, Ta ñaõ pheâ chuaån vaø môû roäng UÛy ban do Ñöùc tieân nhieäm Gioan XXIII thieát laäp trong thaùng 3 naêm 1963. UÛy ban naøy, ngoaøi nhöõng nhaân vaät thoâng thaïo veà caùc moân lieân heä ñeán vaán ñeà, coøn goàm caû nhöõng ñoâi baïn. UÛy ban naøy chaúng nhöõng coù nhieäm vuï thu löôïm caùc yù kieán veà nhöõng vaán ñeà môùi meû lieân quan ñeán ñôøi soáng hoân nhaân vaø nhaát laø ñeán söï ñieàu hoaø sinh saûn; laïi coøn phaûi cung caáp nhöõng baùo caùo höõu ích, ñeå Giaùo quyeàn tuyeân huaán coù theå traû lôøi moät caùch thích ñaùng cho söï mong chôø cuûa caùc Kitoâ höõu vaø cuûa toaøn theá giôùi veà vaán ñeà naøy.
Khi ñaõ nhaän ñöôïc caùc taøi lieäu do caùc chuyeân vieân nghieân cöùu vaø caùc yù kieán cuõng nhö caùc phaùn quyeát maø caùc anh em Giaùm muïc töï yù gôûi tôùi, hoaëc do Ta yeâu caàu, Ta ñaõ caån thaän caân nhaéc taát caû caùc khía caïnh cuûa vaán ñeà phöùc taïp ñoù, vaø Ta xin thaønh thöïc caùm ôn heát moïi ngöôøi.
Traû Lôøi Cuûa Giaùo Quyeàn Tuyeân Huaán
6. Tuy nhieân, caùc keát luaän maø UÛy ban ñaõ ñaït tôùi, khoâng theå ñöôïc coi nhö toái haäu vaø mieãn cho ta khoûi phaûi töï mình cöùu xeùt vaán ñeà quan troïng ñoù, vì nhöõng lyù do naøy, laø trong UÛy ban khoâng coù söï ñoàng yù kieán hoaøn toaøn veà nhöõng luaät luaân lyù phaûi ñeà ra, vaø nhaát laø vì coù nhöõng phöông phaùp giaûi quyeát ñöa ra, laïi ngöôïc vôùi giaùo huaán luaân lyù xöa nay voán thi haønh.
Bôûi vaäy, sau khi caùc taøi lieäu gôûi tôùi, Ta cöùu xeùt caån thaän ñaõ suy nghó nhieàu, ñaõ caàu nguyeän rieát, baây giôø, nhaän söù maïng Chuùa Kitoâ trao phoù cho, Ta quyeát ñònh traû lôøi cho caùc vaán naïn quan troïng ñoù.
II. Nhöõng Nguyeân Taéc Giaùo Lyù
Moät Quang Caûnh Toång Quaùt Veà Con Ngöôøi
7. Vaán ñeà sinh saûn con caùi cuõng nhö baát cöù vaán ñeà naøo khaùc lieân heä ñeán sinh maïng con ngöôøi, ngoaøi nhöõng lyù do rieâng bieät khaùc - nhö lyù do vaät lyù, taâm lyù, nhaân khaåu, hay xaõ hoäi - phaûi ñöôïc cöùu xeùt theo quang caûnh toång quaùt veà con ngöôøi vaø veà chöùc vuï, maø hoï ñöôïc keâu goïi thi haønh, chaúng nhöõng trong phaïm vi töï nhieân vaø traàn theá, maø caû trong phaïm vi sieâu nhieân vaø vónh cöûu. Laïi vì coù nhieàu ngöôøi trong soá nhöõng keû tìm caùch bieän chính nhöõng phöông phaùp nhaân taïo haïn cheá sinh saûn, ñaõ vòn vaøo caùc ñoøi hoûi cuûa tình yeâu ñoâi baïn hay cuûa "phuï heä höõu traùch", cho neân phaûi phaân bieät roõ raøng quan nieäm veà hai thöïc taïi quan troïng thuoäc ñôøi soáng hoân nhaân, baèng caùch nhôù laïi nhöõng gì maø vöøa ñaây Coâng ñoàng Vaticanoâ II, ñaõ laáy quyeàn toái thöôïng trình baøy trong hieán cheá Muïc vuï Gaudium et spes.
Tình Yeâu Ñoâi Baïn
8. Tình yeâu ñoâi baïn toû cho ta thaáy baûn chaát ñích thöïc vaø söï cao quyù cuûa noù, khi ta nhìn xem trong nguoàn maïch cao sieâu cuûa noù laø Thieân Chuùa: Ngöôøi laø tình yeâu vaø Ngöôøi laø "Cha, bôûi Ngöôøi, moïi phuï heä treân trôøi döôùi ñaát ñöôïc toân xöng".
Ñaõ haún, hoân nhaân khoâng phaûi laø keát quaû cuûa söï may ruûi, hay bôûi söï vaän chuyeån muø quaùng cuûa caùc naêng löïc töï nhieân; traùi laïi, ñoù laø moät toå chöùc khoân ngoan cuûa Taïo hoaù, ñeå thöïc hieän yù muoán tình yeâu cuûa Ngöôøi trong nhaân loaïi. Nhôø söï töï hieán cho nhau, laø vieäc rieâng reõ vaø ñoäc höõu cuûa hoï, hai vôï choàng keát hôïp vôùi nhau, ñeå hoaøn thieän laãn nhau, ñeå coäng taùc vôùi Thieân Chuùa, maø gaây döïng vaø giaùo duïc nhöõng sinh maïng môùi.
Hôn nöõa, nhöõng keû ñaõ chòu pheùp thaùnh taåy, thì cuoäc hoân nhaân ñöôïc theâm moät giaù trò, laø daáu bí tích cuûa ôn nghóa, aùm chæ söï keát hôïp giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo hoäi Ngöôøi.
Ñaëc Tính Cuûa Tình Yeâu Ñoâi Baïn
9. Caùc söï kieän ñoù ñöôïc trình baøy, thì toû roõ nhöõng ñaëc ñieåm vaø nhöõng ñoøi hoûi rieâng bieät cuûa tình yeâu ñoâi baïn buoäc ta phaûi coù moät yù thöùc xaùc ñaùng.
Tröôùc heát, ñoù laø moät tình yeâu ñaày ñuû nhaân loaïi, nghóa laø vöøa coù caûm giaùc vöøa laø thieâng lieâng. Cho neân khoâng phaûi chæ laø söï xuùc ñoäng cuûa baûn naêng hay cuûa tình caûm, maø cuõng laø vaø nhaát laø moät hoaït ñoäng cuûa yù muoán thong dong, nghóa laø nhôø ñoù maø qua nhöõng noãi vui buoàn cuûa ñôøi soáng haèng ngaøy, tình yeâu chaúng nhöõng beàn bæ, maø coøn gia taêng, ngoõ haàu vôï choàng trôû neân nhö moät loøng, moät linh hoàn, vaø cuøng nhau tieán tôùi söï troïn laønh nhaân loaïi cuûa mình.
Sau laø moät tình yeâu ñaày ñuû, nghóa laø moät hình thöùc ñích thöïc cuûa nghóa thieát nhaân vò, nhôø ñoù vôï choàng vui loøng san seû moïi söï cho nhau, khoâng chaáp nhaän nhöõng mieãn tröø baát coâng, hay nhöõng lo aâu ích kyû. Keû yeâu baïn mình thaät söï, thì chaúng nhöõng yeâu vì cuûa noù ñöa laïi, maø vì chính mình noù; laïi vui loøng laøm cho noù theâm giaàu coù vì söï hieán thaân cuûa mình.
Laïi laø moät tình yeâu trung thaønh vaø ñoäc höõu, cho ñeán cheát. Chính vôï choàng ñaõ quan nieäm nhö vaäy, ngay töø ngaøy hai beân ñaõ töï do vaø hoaøn toaøn yù thöùc keát hôïp vôùi nhau, baèng giaây hoân phoái. Söï trung thaønh ñoù, nhieàu khi gaëp khoù khaên, nhöng luoân luoân coù theå giöõ ñöôïc, vaø baát cöù ôû thôøi ñaïi naøo, noù ñöôïc quyù troïng vaø sinh nhieàu coâng nghieäp. Vì qua caùc thôøi ñaïi, nhöõng göông laønh cuûa bao ñoâi baïn chaúng nhöõng laøm chöùng raèng söï trung thaønh laø ñieàu raát thích hôïp vôùi baûn chaát hoân nhaân, maø coøn laø nguoàn sinh nhieàu haïnh phuùc thaâm thuyù vaø beàn bæ.
Sau heát, laø moät tình yeâu phong nhieâu, nghóa laø noù khoâng hoaøn toaøn bò haïn cheá trong söï keát hôïp hoân nhaân, maø coøn höôùng veà keá tieáp, laø gaây döïng theâm sinh maïng môùi. "Hoân nhaân vaø tình yeâu ñoâi baïn, töï baûn chaát, höôùng veà sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi. Maø thöïc ra, con caùi laø moùn quaø quyù nhaát cuûa hoân nhaân vaø ñem laïi haïnh phuùc lôùn cho cha meï chuùng".
Phuï Heä Höõu Traùch
10. Bôûi leõ ñoù, tình yeâu ñoâi baïn buoäc vôï choàng phaûi yù thöùc veà söù maïng phuï heä höõu traùch cuûa mình. Ñoù laø ñieàu ngaøy nay ngöôøi ta nhaán maïnh ñeán vaø caàn phaûi hieåu bieát moät caùch thích ñaùng. Chuùng ta haõy cöùu xeùt muïc naøy döôùi nhöõng khía caïnh hôïp phaùp vaø lieân heä vôùi nhau.
Tröôùc heát, xeùt veà quaù trình sinh lyù, thì phuï heä höõu traùch coù nghóa laø hieåu bieát vaø toân troïng caùc chöùc vuï cuûa chuùng: trong khaû naêng löu truyeàn söï soáng, trí con ngöôøi khaùm phaù ra caùc luaät leä sinh lyù, lieân heä ñeán nhaân baûn con ngöôøi.
Roài, xeùt theo xu höôùng baûn naêng vaø duïc voïng, thì phuï heä höõu traùch chæ söï quaûn trò caàn thieát maø yù chí vaø lyù trí phaûi thi haønh ñoái vôùi caùc xu höôùng ñoù.
Sau heát, xeùt veà hoaøn caûnh vaät lyù, kinh teá, taâm lyù vaø xaõ hoäi, thì vai troø phuï heä höõu traùch laø: hoaëc theo söï khoân ngoan vaø quaûng ñaïi maø aán ñònh moät gia ñình ñoâng ñaûo hoaëc, vì nhöõng lyù do quan troïng, tuy voán toân troïng caùc luaät leä luaân lyù, quyeát ñònh seõ khoâng sinh theâm con caùi, trong moät thôøi gian höõu haïn hay voâ haïn ñònh.
Hôn nöõa, phuï heä höõu traùch coøn lieân heä ñaëc bieät vôùi baäc luaân lyù khaùch quan, do Thieân Chuùa aán ñònh, maø löông taâm ngay thaúng chính laø phaùt ngoân vieân trung thaønh. Bôûi vaäy, vai troø phuï heä höõu traùch buoäc vôï choàng phaûi hoaøn toaøn nhìn nhaän traùch vuï cuûa mình ñoái vôùi Thieân Chuùa, vôùi baûn thaân, vôùi gia ñình, vôùi xaõ hoäi, theo ñuùng heä thoáng caùc giaù trò.
Bôûi vaäy trong vieäc truyeàn sinh maïng, vôï choàng khoâng ñöôïc töï do laøm theo yù mình, nhö theå hoï coù toaøn quyeàn aán ñònh con ñöôøng chính ñaùng phaûi theo. Traùi laïi, hoï phaûi thích nghi coâng vieäc cuûa hoï vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa taïo thaønh, yù ñoù ñaõ ñöôïc bieåu thò trong baûn chaát vaø trong haønh ñoäng hoân nhaân, laïi ñöôïc trình baøy qua giaùo huaán baát bieán cuûa Giaùo quyeàn tuyeân huaán.
Toân Troïng Thieân Nhieân Vaø Caùc Muïc Tieâu Cuûa Haønh Ñoäng Hoân Nhaân
11. Nhöõng vieäc laøm cho vôï choàng keát hôïp vôùi nhau thaân maät vaø trong saïch, vaø do ñoù löu truyeàn sinh maïng, cuõng ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng vöøa ñaây khuyeán caùo laø phaûi "chính tröïc vaø xöùng ñaùng"; caùc vieäc ñoù voán ñöôïc coi laø hôïp phaùp, duø ñoaùn tröôùc laø chuùng seõ khoâng ñaäu (feùconds), vì nhöõng lyù do ngoaøi yù muoán cuûa ñoâi baïn: chuùng voán theo ñuoåi muïc ñích laø bieåu thò vaø cuûng coá söï ñoaøn keát ñoâi baïn. Thöïc ra, kinh nghieäm cho bieát: khoâng phaûi laàn giao hôïp naøo cuõng coù söï keát ñaäu. Thieân Chuùa ñaõ khoân ngoan xeáp ñaët luaät leä töï nhieân vaø tieát vaän söï keát ñaäu, ñeå chuùng töï mình ñaët khoaûng troáng cho caùc theá heä tieáp nhau. Nhöng Giaùo hoäi, khi nhaéc nhôû ngöôøi ñôøi giöõ luaät töï nhieân, luoân luoân ñöôïc Giaùo hoäi giaûi thích, thì daïy raèng: baát cöù haønh ñoäng hoân nhaân naøo töï noù ñaõ ñöôïc aán ñònh ñeå löu truyeàn sinh maïng.
Hai Khía Caïnh Baát Khaû Ly: Keát Hôïp Vaø Sinh Saûn
12. Giaùo huaán ñoù, ñaõ ñöôïc Giaùo quyeàn tuyeân huaán trình baøy nhieàu laàn, döïa vaøo daây baát khaû ly - do Thieân Chuùa aán ñònh vaø loaøi ngöôøi khoâng coù quyeàn caét ñöùt, giöõa hai yù nghóa cuûa haønh ñoäng hoân nhaân, laø keát hôïp vaø sinh saûn.
Nhöng vì cô caáu saâu xa cuûa noù, haønh ñoäng hoân nhaân, ñang khi keát hôïp thaân maät vôï choàng, thì cuõng laøm cho hoï coù khaû naêng sinh saûn theo luaät leä ñaõ ñöôïc ghi trong baûn tính ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Vaäy neáu caû hai khía caïnh coát yeáu, laø keát hôïp vaø sinh saûn, ñöôïc duy trì, thì haønh ñoäng hoân nhaân baûo toàn ñöôïc yù nghóa cuûa tình yeâu nhau chaân thaät, laïi giöõ ñöôïc moái lieân heä vôùi ôn keâu goïi phuï heä cao sieâu cuûa con ngöôøi. Ta töôûng con ngöôøi ngaøy nay raát deã hieåu raèng: nhöõng nguyeân taéc caên baûn ñoù raát hôïp lyù vaø nhaân ñaïo.
Trung Thaønh Vôùi YÙ Ñònh Cuûa Thieân Chuùa
13. Ngöôøi ta cuõng neân nhaän ñònh raèng: haønh ñoäng hoân nhaân maø cöôõng baùch ngöôøi baïn mình, khoâng ñeám xæa gì ñeán tình traïng vaø öôùc voïng cuûa noù, thì khoâng phaûi laø moät haønh ñoäng ñích thöïc cuûa tình yeâu, maø coøn phaûn laïi moät traät töï luaân lyù caàn thieát trong söï giao hôïp vôï choàng. Laïi neáu ñeå yù moät chuùt, ngöôøi ta phaûi thuù nhaän raèng: moät haønh ñoäng yeâu nhau coù haïi cho khaû naêng löu truyeàn sinh maïng, maø taïo hoaù ñaõ in vaøo ñoù, theo luaät leä rieâng bieät, thì phaûn laïi chöông trình cuûa Chuùa ñaõ thieát laäp hoân nhaân, vaø phaûn yù muoán cuûa Ñaáng taùc thaønh söï soáng. Bôûi vaäy, söû duïng ôn hueä cuûa Chuùa, maø loaïi boû, duø chæ moät phaàn, yù nghóa vaø muïc ñích cuûa ôn hueä ñoù, thì phaûn laïi baûn tính cuûa ngöôøi choàng vaø cuûa ngöôøi vôï, phaûn laïi moái lieân laïc thaâm saâu cuûa hai beân vaø nhö vaäy cuõng phaûn laïi chöông trình vaø yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Coøn nhö söû duïng ôn hueä tình yeâu ñoâi baïn, maø toân troïng luaät cuûa quaù trình sinh saûn, aáy laø nhìn nhaän mình khoâng phaûi laø chuû nhaân oâng cuûa nguoàn soáng nhaân loaïi maø chæ laø thöøa taùc vieân cho yù ñònh cuûa Taïo hoaù. Vì con ngöôøi ta khoâng coù toaøn quyeàn veà xaùc mình theá naøo, thì, vôùi moät lyù do ñaëc bieät hôn nöõa, cuõng khoâng coù toaøn quyeàn veà nhöõng khaû naêng sinh saûn, chuùng thuoäc veà löu truyeàn söï soáng, maø Thieân Chuùa laø nguyeân taéc. "Sinh maïng con ngöôøi phaûi ñöôïc coi nhö laø söï thaùnh - lôøi huaán töø cuûa Ñöùc tieàn nhieäm Gioan XXIII, vì ngay töø khôûi nguyeân, noù tröïc tieáp keâu goïi ñeán taùc ñoäng taïo thaønh cuûa Thieân Chuùa".
Phöông Tieän Baát Hôïp Phaùp Veà Ñieàu Hoøa Sinh Saûn
14. Bôûi vaäy, caên cöù vaøo nhöõng ñieåm caên baûn cuûa quan nieäm nhaân loaïi vaø Kitoâ giaùo veà hoân nhaân vöøa keå, Ta laïi phaûi tuyeân boá raèng: phaûi trieät ñeå loaïi boû, khoâng ñöôïc coi laø phöông tieän hôïp phaùp ñeå ñieàu hoaø sinh saûn, nhöõng vieäc laøm ñình chæ tröïc tieáp quaù trình sinh saûn ñaõ baét ñaàu, vaø nhaát laø vieäc phaù thai tröïc tieáp, duø vì nhöõng lyù do chöõa beänh.
Laïi nhö Giaùo quyeàn tuyeân huaán ñaõ daïy nhieàu laàn, phaûi leân aùn caùc vieäc laøm cho vôï hay choàng tröïc tieáp hoaù son, hoaëc vónh vieãn, hoaëc taïm thôøi.
Coøn phaûi loaïi boû baát cöù haønh ñoäng naøo - hoaëc ñoaùn tröôùc vieäc vôï choàng, hoaëc trong vieäc vôï choàng, hoaëc khi ñang tieán tôùi haäu quaû töï nhieân cuûa noù, ñöôïc coi laø muïc ñích hay phöông tieän, ñeå laøm cho vieäc sinh saûn khoâng theå thaønh töïu ñöôïc.
Ngöôøi ta cuõng khoâng ñöôïc vòn vaøo nhöõng lyù do sau ñaây ñeå baøo chöõa cho nhöõng vieäc vôï choàng ñaõ chuû yù laøm maát heát söï keát ñaäu, nhö: phaûi choïn vieäc xaáu nheï hôn, hay coù theå goùp caùc vieäc ñoù vôùi nhöõng vieäc keát ñaäu khaùc, ñaõ laøm hoaëc seõ laøm, nhö theå chuùng thoâng coâng cuøng moät söï toát nhö nhau. Thöïc ra, neáu thænh thoaûng ñöôïc laøm ngô moät söï xaáu nheï, ñeå traùnh moät söï xaáu naëng hôn, hay ñeå coå voõ moät söï toát quyù troïng hôn, nhöng khoâng khi naøo, duø vì nhöõng lyù do raát quan troïng ñöôïc laøm söï döõ ñeå ñöôïc söï laønh, nghóa laø tích cöïc muoán moät vieäc naøo, töï baûn tính traùi vôùi traät töï luaân lyù, vaø nhö vaäy khoâng xöùng ñaùng vôùi con ngöôøi, duø coù yù ñeå beânh vöïc hay coå voõ nhöõng lôïi ích cho caù nhaân, cho gia ñình, hay cho xaõ hoäi. Cho neân thaät laø moät söï sai laàm lôùn, neáu töôûng raèng: moät vieäc vôï choàng ñaõ bò chuû yù laøm maát söï keát ñaäu, vaø vì vaäy ñaõ trôû neân hoaøn toaøn baát chính, laïi coù theå ñöôïc chaáp nhaän cho toaøn theå ñôøi soáng phieàn thöïc cuûa ñoâi baïn.
Söï Hôïp Phaùp Cuûa Caùc Phöông Phaùp Chöõa Beänh
15. Traùi laïi, Giaùo hoäi khoâng cho laø baát hôïp phaùp nhöõng phöông tieän y khoa, caàn thieát cho ñöôïc chöõa beänh phaàn xaùc, duø do ñoù, coù theå ñoaùn tröôùc laø seõ ngaên trôû vieäc sinh saûn, mieãn laø söï ngaên trôû ñoù khoâng ñöôïc tröïc tieáp öôùc mong, baát cöù vôùi nhöõng lyù do naøo.
Ñöôïc Pheùp Söû Duïng Thôøi Gian Khoâng Keát Ñaäu
16. Nhöng traùi vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà luaân lyù hoân nhaân, trong thôøi ñaïi chuùng ta, coù keû chuû tröông, nhö ta ñaõ löu yù treân ñaây (soá 3), laø lyù trí con ngöôøi coù quyeàn vaø coù nhieäm vuï phaûi ñieàu khieån caùc cô naêng, maø thieân nhieân voâ tri giaùc cung caáp cho, vaø höôùng daãn chuùng veà moät muïc ñích thích hôïp vôùi lôïi ích con ngöôøi. Vaø coù moät soá ngöôøi töï hoûi: trong vaán ñeà naøy, nhieàu khi hoaøn caûnh ñoøi hoûi lyù trí phaûi söû duïng nhöõng phöông tieän nhaân taïo ñeå ñieàu chænh vieäc sinh saûn, neáu laøm nhö vaäy, gia ñình seõ ñöôïc yeân oån vaø hoaø thuaän, con caùi ñaõ sinh ra seõ ñöôïc giaùo duïc hoaøn haûo hôn? Nhö vaäy coù phaûi laø hôïp lyù khoâng?
Caàn phaûi traû lôøi roõ raøng cho vaán ñeà ñoù: Giaùo hoäi laø ngöôøi ñaàu tieân khen lao vaø khuyeán khích vieäc söû duïng trí khoân trong coâng vieäc maø con ngöôøi ñöôïc keát hôïp maät thieát vôùi Taïo hoaù cuûa mình; nhöng Giaùo hoäi tuyeân boá laø phaûi laøm vieäc ñoù vôùi söï toân troïng traät töï ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa thieát laäp.
Vaäy neáu, ñeå caét quaõng giöõa caùc theá heä keá tieáp, ñaõ coù nhöõng lyù do chính ñaùng, hoaëc bôûi noäi caûnh vaät lyù hay taâm lyù cuûa ñoâi baïn, hoaëc bôûi ngoaïi caûnh maø ra, thì Giaùo hoäi daïy raèng: luùc ñoù ñöôïc caên cöù vaøo nhöõng tieát vaän töï nhieân ñaõ in vaøo cô naêng sinh saûn, maø chæ giao hôïp trong thôøi gian khoâng keát ñaäu, vaø nhö vaäy ñieàu chænh vieäc sinh saûn, maø khoâng xuùc phaïm ñeán luaân lyù, vöøa ñöôïc trình baøy ôû treân.
Giaùo hoäi voán trung thaønh vôùi mình vaø vôùi lôøi giaùo huaán cuûa mình, khi quyeát ñoaùn cho vôï choàng lôïi duïng thôøi gian khoâng keát ñaäu, cuõng nhö khi leân aùn caùc phöông tieän luoân luoân baát hôïp phaùp vaø tröïc tieáp caûn trôû söï thuï thai, duø vôùi nhöõng lyù do xem ra thích ñaùng vaø quan troïng. Thöïc ra, hai tröôøng ñoù raát khaùc nhau: trong tröôøng hôïp treân, vôï choàng lôïi duïng caùch hôïp phaùp moät söï xeáp ñaët thieân nhieân; tröôøng hôïp sau, vôï choàng ngaên caûn söï tieán trieån cuûa quaù trình thieân nhieân trong vieäc sinh saûn. Ñaõ haún trong hai tröôøng hôïp, vôï choàng ñeàu cuøng nhau tích cöïc öôùc muoán traùnh con caùi, vôùi nhöõng lyù do ñaùng keå, vaø laøm sao cho ñöôïc chaéc chaén laø con caùi seõ khoâng sinh ra; nhöng cuõng chaéc chaén ñieàu naøy, laø chæ trong tröôøng hôïp treân, vôï choàng bieát kieâng cöõ trong thôøi gian keát ñaäu, moãi khi vì nhöõng lyù do chính ñaùng, hoï khoâng mong öôùc sinh con; vaø khi trôû laïi thôøi gian khoâng keát ñaäu, hoï môùi söû duïng vieäc vôï choàng, ñeå chöùng toû yeâu nhau vaø trung thaønh vôùi nhau. Ñaõ haún, laøm nhö vaäy hoï chöùng toû moät tình yeâu thaønh thaät vaø hoaøn toaøn thaúng thaén.
Haäu Quaû Tai Haïi Cuûa Caùc Phöông Tieän Nhaân Taïo
17. Nhöõng ngöôøi thaúng thaén coù theå nhìn nhaän laø giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà vaán ñeà naøy thaät laø xaùc ñaùng, neáu hoï ñeå yù ñeán nhöõng haäu quaû cuûa caùc phöông phaùp nhaân taïo ñeå haïn cheá sinh saûn. Nhaát laø neáu hoï suy nghó moät chuùt, thì thaáy caùc phöông phaùp ñoù chæ môû roäng ñöôøng, hoaëc ñöa ñeán thaát tín laãn nhau, hoaëc laøm sa suùt luaân lyù khaép nôi. Cuõng khoâng caàn nhieàu thôøi gian kinh nghieäm, ñeå thaáy roõ söï yeáu ñuoái cuûa loaøi ngöôøi, vaø bieát raèng: con ngöôøi ta, ñaëc bieät laø thanh nieân ñaõ bò nhuïc duïc aùm aûnh, caàn phaûi ñöôïc khích leä ñeå giöõ luaân lyù, vaø khoâng cung caáp cho hoï phöông tieän deã daõi ñeå phaù luaät. Cuõng neân sôï raèng: khi ngöôøi choàng ñaõ quen söû duïng nhöõng phöông phaùp ngaên chaän söï thuï thai, seõ khoâng coøn toân troïng ngöôøi vôï, khoâng ñeán xæa ñeán söï thaêng baèng vaät lyù vaø taâm lyù cuûa hoï, moät seõ coi nhö moät khí cuï cho khoaùi laïc ích kyû, khoâng coøn laø moät ngöôøi baïn phaûi kính neå vaø yeâu thöông.
Sau heát, cuõng neân suy nghó ñeán caùi lôïi khí nguy hieåm ñoù ñöôïc trao cho nhöõng keû naém chính quyeàn, xöa nay ít lo laéng ñeán ñoøi hoûi cuûa luaân lyù. Ai daùm khieån traùch chính phuû, khi hoï muoán giaûi quyeát khoù khaên cuûa toaøn daân, baèng caùch söû duïng ñieàu maø vôï choàng coi laø hôïp phaùp ñeå giaûi quyeát vaán naïn cuûa gia ñình? Ai daùm caám chính quyeàn uûng hoä vaø baét buoäc nhaân daân söû duïng nhöõng phöông phaùp ngaên chaän söï thuï thai, maø hoï cho laø höõu hieäu, moãi khi hoï thaáy caàn? Nhö vaäy, con ngöôøi ta - vì muoán traùnh nhöõng khoù khaên maø moïi caù nhaân, moïi gia ñình, moïi xaõ hoäi ñeàu gaëp phaûi trong khi noi giöõ luaät Chuùa, - ñaõ ñeå cho chính quyeàn ñöôïc töï do pha mình vaøo phaïm vi raát rieâng bieät vaø thaân maät cuûa vôï choàng.
Bôûi vaäy, neáu khoâng muoán trao phoù söù maïng sinh saûn cho yù rieâng cuûa con ngöôøi, thì caàn phaûi ñaët nhöõng giôùi haïn baát khaû xaâm phaïm cho quyeàn haønh con ngöôøi treân thaân xaùc vaø treân caùc cô naêng töï nhieân cuûa noù; nhöõng giôùi haïn naøy, khoâng moät ai tö nhaân, hay keû naém chính quyeàn, ñöôïc loãi phaïm, vaø giôùi haïn ñoù chæ ñöôïc aán ñònh bôûi söï toân troïng phaûi coù ñoái vôùi söï toaøn veïn thaân xaùc con ngöôøi vaø caùc cô naêng töï nhieân cuûa noù, theo nhö caùc nguyeân taéc ñaõ ñöôïc nhaéc laïi treân ñaây, vaø theo söï hieåu bieát ñích ñaùng cuûa nguyeân taéc "toaøn dieän", maø Ñöùc tieàn nhieäm Pioâ XII ñaõ trình baøy.
Giaùo Hoäi Baûo Ñaûm Caùc Giaù Trò Ñích Thöïc Cuûa Con Ngöôøi
18. Coù theå ñoaùn tröôùc ñöôïc laø khoâng phaûi heát moïi ngöôøi seõ deã daøng chaáp nhaän giaùo huaán truyeàn thoáng ñoù: coù raát nhieàu tieáng noùi, ñaõ ñöôïc caùc phöông tieän tuyeân truyeàn phoùng ñaïi, ñoái laäp tieáng noùi cuûa Giaùo hoäi. Nhöng Giaùo hoäi khoâng bôõ ngôõ, khi thaáy mình, cuõng nhö Ñaáng saùng saùng laäp, ñaõ ñöôïc ñaët laøm chuaån ñích cho thieân haï choáng ñoái; nhöng khoâng vì theá maø sao laõng nhieäm vuï ñaõ trao phoù cho mình, laø khieâm toán vaø maïnh daïn rao giaûng taát caû luaân lyù töï nhieân vaø phuùc aâm. Vì khoâng phaûi Giaùo hoäi laäp ra luaät ñoù, cuõng khoâng phaûi laø troïng taøi cho luaät ñoù; maø chæ laø keû giöõ gìn vaø giaûi thích, khoâng heà coù quyeàn tuyeân boá laø hôïp phaùp, ñieàu gì thöïc ra baát hôïp phaùp, vì töï baûn tính noù voán phaûn laïi lôïi ích ñích thöïc cuûa con ngöôøi.
Ñang khi giöõ gìn nguyeân veïn luaân lyù hoân nhaân, Giaùo hoäi bieát roõ mình giuùp phuïc hoài neàn vaên minh ñích thöïc cuûa nhaân loaïi, thuùc giuïc con ngöôøi ñöøng töø boû traùch nhieäm cuûa mình, vaø döïa vaøo caùc phöông tieän kyõ thuaät: vaø nhö vaäy chính Giaùo hoäi baûo veä nhaân phaåm cuûa vôï choàng. Trung thaønh vôùi giaùo huaán vaø göông laønh cuûa Chuùa Cöùu Theá, Giaùo hoäi toû mình laø ngöôøi baïn chaân thaønh vaø nhieät taâm cuûa con ngöôøi, muoán giuùp ñôõ hoï ngay töø treân ñöôøng döông theá "ñeå ñöôïc thoâng phaàn söï soáng cuûa Thieân Chuùa haèng soáng laø Cha moïi ngöôøi".
III. Nhöõng Huaán Leänh Muïc Vuï
19. Nhöõng lôøi noùi cuûa Ta seõ khoâng bieåu thò moät caùch thích nghi tö töôûng vaø lo aâu cuûa Giaùo hoäi, Meï vaø Thaày daïy muoân daân, neáu, sau khi thuùc giuïc con ngöôøi noi theo vaø toân troïng luaät Chuùa, veà hoân nhaân, ta khoâng naâng ñôõ hoï treân con ñöôøng ñieàu hoaø sinh saûn moät caùch chính tröïc vaø giöõa nhöõng noãi khoù khaên cuûa ñôøi soáng, maø nay, caùc gia ñình vaø caùc daân toäc ñeàu gaëp phaûi. Giaùo hoäi khoâng theå ñoái xöû vôùi con ngöôøi khaùc Chuùa cöùu chuoäc, nghóa laø bieát söï yeáu ñuoái cuûa hoï, thöông xoùt luõ ñoâng, ñoùn nhaän toäi nhaân; nhöng khoâng theå khoâng daïy phaùp luaät lieân heä ñeán ñôøi soáng nhaân loaïi, ñaõ ñöôïc tu chænh hôïp vôùi chaân lyù ban ñaàu vaø ñöôïc höôùng daãn theo tinh thaàn cuûa Thieân Chuùa.
Luaät Chuùa Coù Theå Giöõ Ñöôïc
20. Giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà söï ñieàu hoaø sinh saûn - chính laø phaùp luaät cuûa Thieân Chuùa - haún laø nhieàu ngöôøi seõ cho laø khoù giöõ hay khoâng theå giöõ ñöôïc. Nhöng thöïc ra, cuõng nhö taát caû caùc thöïc taïi quan troïng vaø höõu ích, luaät naøy buoäc phaûi ñöôïc thaønh khaån aùp duïng vaø phaûi coù nhieàu coá gaéng nôi caù nhaân, nôi gia ñình vaø xaõ hoäi. Hôn nöõa, coù theå noùi ñöôïc raèng, luaät ñoù khoâng theå giöõ ñöôïc, neáu khoâng coù ôn Chuùa giuùp ñôõ vaø cuûng coá thieän chí cuûa con ngöôøi. Nhöng keû naøo caån thaän cöùu xeùt vaán ñeà, thì seõ thaáy laø nhöõng coá gaéng ñoù theâm giaù trò cho con ngöôøi vaø ñem laïi lôïi ích cho xaõ hoäi.
Phaûi Laøm Chuû Laáy Mình
21. Söï ñieàu hoaø thaúng thaén vaø chính ñaùng vieäc sinh saûn buoäc ñoâi baïn phaûi coù nhöõng xaùc tín vöõng chaéc veà caùc giaù trò chính ñaùng cuûa ñôøi soáng vaø cuûa gia ñình, laïi phaûi taäp hoaøn toaøn laøm chuû laáy mình. Ñaõ haún, söï laøm chuû baûn naêng nhôø lyù trí vaø yù chí töï do, ñoøi hoûi moät ñôøi soáng ñöùc haïnh, ñeå nhöõng bieåu loä cuûa tình yeâu trong ñôøi soáng ñoâi baïn ñöôïc dung hoaø vôùi traät töï chính ñaùng: ñieàu ñoù caøng trôû neân caàn thieát, khi phaûi thi haønh söï kieâng cöõ ñònh kyø. Nhöõng kyû luaät ñoù, daønh rieâng cho ñöùc khieát tònh cuûa ñoâi baïn, khoâng laøm toån thöông ñeán tình yeâu cuûa hoï, maø coøn gia taêng giaù trò nhaân loaïi cuûa noù. Kyû luaät ñoù ñoøi hoûi moät söï coá gaéng lieân tuïc, nhöng aûnh höôûng toát cuûa noù seõ giuùp vôï choàng phaùt trieån nhaân phaåm cuûa mình, thu löôïm ñöôïc nhieàu ôn ích thieâng lieâng, nhö söï yeân tónh vaø hoaø thuaän trong gia ñình, laïi giaûi quyeát ñöôïc nhieàu vaán ñeà khaùc nöõa. Noù giuùp vôï choàng saên soùc vaø toân troïng laãn nhau, loaïi tröø ích kyû laø thuø ñòch cuûa tình yeâu chaân chính, vaø ñaøo saâu yù thöùc traùch nhieäm. Noù laïi mang ñeán cho cha meï moät quyeàn haønh thaân maät vaø höõu hieäu trong vieäc giaùo duïc con caùi. Ñang khi aáy, con treû vaø thanh nieân caøng ñöôïc theâm tuoåi, caøng bieát quyù chuoäng nhöõng giaù trò ñích thöïc cuûa con ngöôøi vaø, trong baàu khí yeân vui vaø hoaø thuaän, ñöôïc phaùt trieån caùc cô naêng trí tueä vaø giaùc quan.
Gaây Baàu Khí Thuaän Tieän Cho Ñöùc Khieát Tònh
22. Nhaân tieän, Ta muoán nhaéc nhôû cho caùc nhaø giaùo duïc vaø taát caû nhöõng ai coù traùch nhieäm veà coâng ích xaõ hoäi, caàn phaûi gaây döïng moät baàu khí thuaän tieän cho vieäc giaùo duïc ñöùc khieát tònh laáy töï do laønh maïnh maø thaéng phoùng tuùng, baèng caùch hoaøn toaøn noi theo traät töï luaân lyù.
Bôûi vaäy, taát caû nhöõng gì trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, khieâu gôïi nguõ quan, nuoâi döôõng baïi tuïc vaø taát caû nhöõng hình khieâu daâm hay nhöõng tuoàng kòch tuïc tóu, phaûi ñöôïc moïi ngöôøi ñoàng thanh leân aùn, nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï lo aâu ñeán tieán boä vaên minh vaø beânh vöïc lôïi ích cao caû cuûa tinh thaàn. Thaät laø uoång coâng cho nhöõng keû coá tình beânh vöïc nhöõng huû baïi ñoù, vòn vaøo nhöõng lyù do laø nhu caàu ngheä thuaät vaø khoa hoïc, hoaëc döïa vaøo söï töï do maø chính quyeàn laøm thinh trong laõnh vöïc naøy.
Keâu Goïi Caùc Nhaø Caàm Quyeàn
23. Ta nhaén nhuû caùc Chính Phuû, laø nhöõng ngöôøi coù troïng traùch baûo veä coâng ích, vaø thuaàn phong myõ tuïc; chôù bao giôø ñeå cho neàn luaân lyù cuûa daân toäc caùc ngaøi phaûi sa suùt; haõy trieät ñeå ngaên ngöøa ñöøng ñeå luaät phaùp ñem vaøo gia ñình, laø tieåu toå quoác daân, nhöõng taäp tuïc traùi ngöôïc vôùi luaät töï nhieân vaø luaät Chuùa. Chính quyeàn coù theå vaø phaûi duøng con ñöôøng khaùc ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nhaân maõn: nghóa laø con ñöôøng döï phoøng gia chaùnh vaø neàn giaùo duïc khoân ngoan cho daân chuùng bieát toân troïng luaân lyù vaø töï do coâng daân.
Thöïc ra, Ta bieát roõ vaán ñeà naøy gaây bao nhieâu khoù khaên cho caùc Chính phuû, nhaát laø trong caùc nöôùc keùm môû mang. Nhìn thaáy nhöõng nhu caàu chính ñaùng maø hoï ñang gaëp phaûi, Ta ñaõ coáng hieán cho hoï böùc Thoâng ñieäp chöõ ñaàu laø Populorum Progressio. Nhöng baây giôø, cuøng vôùi Ñöùc tieân nhieäm XXIII, Ta nhaéc laïi raèng: "Caùc vaán ñeà ñoù khoâng ñöôïc giaûi quyeát baèng nhöõng phöông phaùp hay caùch thöùc baát xöùng vôùi con ngöôøi vaø chæ phuø hôïp vôùi quan nieäm hoaøn toaøn duy vaät veà con ngöôøi vaø veà ñôøi soáng. Ta töôûng vaán ñeà ñoù chæ ñöôïc giaûi quyeát baèng söï khuyeách tröông kinh teá vaø tieán boä xaõ hoäi, nhaèm muïc ñích toân troïng vaø gia taêng caùc giaù trò ñích thöïc nhaân loaïi cuûa caù nhaân vaø cuûa xaõ hoäi. Cuõng phaûi cho laø baát coâng, neáu ngöôøi ta ñoå cho Chuùa quan phoøng ñieàu maø ngöôøi ta phaûi thuù thöïc laø bôûi phöông phaùp keùm khoân ngoan cuûa Chính quyeàn, hoaëc bôûi keùm yù thöùc veà coâng bình xaõ hoäi, hoaëc bôûi nhöõng luõng loaïn ích kyû, hoaëc bôûi löôøi bieáng coá gaéng vaø hy sinh caàn thieát, ñeå naâng cao ñôøi soáng cuûa mình. Chôù gì caùc ngöôøi höõu traùch haõy gia taêng hoaït ñoäng, nhö taïi nhieàu nôi ñaõ laøm moät caùch ñaùng khen cuõng neân khuyeách tröông söï hoã töông giöõa caùc thaønh phaàn cuûa ñaïi gia ñình nhaân loaïi. Ta töôûng raèng: ñoù seõ laø moâi tröôøng hoaït ñoäng voâ cuøng lôùn lao, saün saøng ñoùn nhaän söï tham gia cuûa caùc toå chöùc quoác teá.
Vôùi Caùc Nhaø Baùc Hoïc
24. Baây giôø Ta nhaén nhuû caùc nhaø baùc hoïc "hoï coù theå giuùp raát nhieàu cho vaán ñeà hoân nhaân vaø gia ñình, laøm yeân nhieàu löông taâm, neáu hoï cuøng nhau söu taàm, ñeå laøm saùng toû hôn nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñieàu hoaø sinh saûn". Vì cuõng nhö Ñöùc tieân nhieäm Pioâ XII xöa, Ta phaûi öôùc mong raèng: y khoa seõ coù theå aán ñònh moät caên baûn khaù chaéc chaén veà söï ñieàu hoaø sinh saûn, döïa theo caùc tieát vaän töï nhieân, nhö vaäy, caùc ngöôøi thoâng thaùi, nhaát laø caùc baùc hoïc gia Coâng giaùo, seõ caên cöù vaøo vieäc laøm maø Giaùo hoäi daïy raèng: "Khoâng coù maâu thuaãn thöïc söï giöõa luaät Chuùa vaø ñieàu haønh söï löu truyeàn söï soáng vaø luaät thieân nhieân veà naâng ñôõ tình yeâu chaân thaät cuûa vôï choàng".
Vôùi Vôï Choàng Kitoâ Höõu
25. Baây giôø Ta ñaëc bieät noùi vôùi caùc con caùi cuûa Ta, nhaát laø vôùi nhöõng keû Chuùa ñaõ goïi phuïng söï Ngöôøi trong baäc hoân nhaân. Vì Giaùo hoäi tuyeân boá nhöõng ñoøi hoûi cuûa luaät Chuùa, thì cuõng ñoàng thôøi rao giaûng phaàn roãi vaø nhôø caùc Bí tích môû ñöôøng ôn nghóa, laøm cho ngöôøi ta ñaõ trôû thaønh taïo vaät môùi, coù khaû naêng ñaùp öùng vôùi yù ñònh cao sieâu cuûa Ñaáng Taïo hoaù vaø cöùu chuoäc mình, trong baùc aùi vaø töï do chaân chính laïi caûm thaáy aùch dòu daøng cuûa Chuùa Kitoâ.
Khieâm toán nghe theo tieáng Chuùa, caùc ñoâi baïn Kitoâ höõu haõy nhôù laïi ôn keâu goïi Kitoâ höõu cuûa mình ñaõ baét ñaàu bôûi Pheùp Thaùnh taåy, ñaõ ñöôïc phaân loaïi vaø cuûng coá bôûi pheùp hoân phoái. Vì cuõng bôûi pheùp ñoù, hoï ñöôïc maïnh meõ vaø nhö ñöôïc thaùnh hieán ñeå trung thaønh laøm nhieäm vuï cuûa mình, hoaøn taát ôn keâu goïi ñeán baäc troïn laønh, vaø trôû neân nhaân chöùng Kitoâ höõu, thích öùng vôùi baäc mình, tröôùc maët theá gian. Chöùc vuï ñoù, Thieân Chuùa trao cho hoï, ñeå toû cho thieân haï thaáy söï thaùnh thieän vaø söï eâm dòu cuûa luaät Ngaøi, laøm cho tình yeâu ñoâi baïn ñöôïc coäng taùc chaët cheõ vôùi tình yeâu Thieân Chuùa, laø Ñaáng saùng taïo sinh maïng con ngöôøi.
ÔÛ ñaây, Ta khoâng theå daáu dieám nhöõng khoù khaên, ñoâi khi traàm troïng, thuoäc ñôøi soáng ñoâi baïn Kitoâ höõu: vì ñoái vôùi hoï cuõng nhö ñoái vôùi moãi ngöôøi chuùng ta "cöûa thì heïp, ñöôøng thì chaät ñöa tôùi söï soáng". Nhöng con ñöôøng cuûa hoï ñöôïc soi daãn bôûi hy voïng söï soáng ñoù, nhö moät aùnh saùng huy hoaøng, ñang khi hoï can ñaûm coá soáng moät cuoäc soáng tieát ñoä, coâng chính vaø ñaïo ñöùc, vì bieát roõ maët ñaát naøy choùng qua ñi.
Bôûi ñoù, vôï choàng ñöøng sôï nhöõng coá gaéng caàn thieát, döïa vaøo ñöùc tin vaø ñöùc caäy "khoâng heà laøm hoå theïn, vì tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñaõ traøn ngaäp loøng chuùng ta, nhôø Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn, ñaõ ñöôïc ban xuoáng cho chuùng ta". Hoï haõy kieân nhaãn caàu xin ôn Chuùa giuùp; nhaát laø haõy tôùi laõnh ôn nghóa nôi maïch voâ taän laø pheùp Mình Thaùnh. Nhöng neáu toäi loãi coøn laån quaát nôi hoï, hoï chôù ngaõ loøng, moät haõy khieâm nhöôïng vaø kieân taâm chaïy ñeán loøng töø bi cuûa Chuùa, maø Bí tích Caùo giaûi seõ ban cho. Bôûi caùch ñoù, hoï coù theå tieán tôùi söï troïn laønh cuûa ñôøi soáng ñoâi baïn maø Thaùnh Phaoloâ dieãn taû nhö sau: "Ngöôøi choàng haõy yeâu vôï mình nhö Chuùa Kitoâ ñaõ yeâu Giaùo hoäi. Ngöôøi choàng phaûi yeâu vôï mình nhö chính thaân xaùc mình vaäy. Keû yeâu vôï mình, khoâng phaûi laø yeâu chính mình hay sao? Chaúng heà coù ai gheùt xaùc thòt mình, moät laø nuoâi döôõng vaø saên soùc noù, cuõng nhö Chuùa Gieâsu vôùi Giaùo hoäi. Bí tích naøy cao quyù laém, toâi muoán noùi veà Chuùa Kitoâ vôùi Giaùo hoäi. Moãi ngöôøi trong anh em cuõng vaäy, ai naáy haõy yeâu baïn mình nhö chính mình, vaø ngöôøi vôï haõy toân troïng choàng mình.
Toâng Ñoà Giöõa Caùc Gia Ñình
26. Trong caùc thaønh quaû lôùn lao bôûi söï nhieät taâm noi theo luaät Chuùa, coù ñieàu naøy quyù nhaát, laø vôï choàng öôùc muoán cho keû khaùc cuõng ñöôïc thoâng coâng kinh nghieäm cuûa mình. Nhö vaäy, trong laõnh vöïc ôn keâu goïi cuûa giaùo daân, coù moät loaïi toâng ñoà môùi meû vaø cao quyù, laø ngöôøi gioáng nhau laøm toâng ñoà cho nhau: gia ñình laøm toâng ñoà cho gia ñình khaùc vaø höôùng daãn hoï: ñoù laø moät hình thöùc toâng ñoà xem ra thích hôïp nhaát cho ngaøy nay.
Vôùi Baùc Só Vaø Nhaân Vieân Y Teá
27. Ta raát quyù troïng caùc baùc só vaø caùc nhaân vieân y teá, trong khi laøm chöùc vuï mình, hoï ñaõ chuù troïng ñeán nhöõng ñoøi hoûi cuûa ôn keâu goïi Kitoâ höõu hôn laø lôïi ích nhaân loaïi. Hoï haõy tieáp tuïc coå voõ trong moïi tröôøng hôïp, nhöõng phöông phaùp giaûi quyeát thích hôïp vôùi ñöùc tin vaø lyù trí laønh maïnh vaø coá laøm cho caùc ñoàng nghieäp cuûa hoï xaùc tín vaø toân troïng nhö vaäy. Haõy coi nhö moät nhieäm vuï thuoäc chöùc nghieäp cuûa hoï laø phaûi coù kieán thöùc caàn thieát trong laõnh vöïc teá nhò naøy, ñeå coù theå cung caáp cho baát cöù vôï choàng naøo ñeán hoûi, nhöõng yù kieán khoân ngoan vaø nhöõng ñöôøng loái laønh maïnh, maø hoï coù quyeàn troâng ñôïi.
Vôùi Caùc Linh Muïc
28. Caùc linh muïc thaân meán, do chöùc thaùnh ñaõ laõnh nhaän, caùc con laø coá vaán vaø linh höôùng cho caù nhaân vaø cho gia ñình. Ta hoaøn toaøn tín nhieäm caùc con. Vì nhieäm vuï chính caùc con, nhaát laø nhöõng keû daïy thaàn hoïc luaân lyù, laø trình baøy roõ raøng giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà hoân nhaân. Trong khi thi haønh thöøa taùc vuï cuûa mình, caùc con haõy laø ngöôøi thöù nhaát neâu göông moät söï tuøng phuïc chaân thaønh, beà trong vaø beà ngoaøi, ñoái vôùi Giaùo quyeàn tuyeân huaán. Vì caùc con bieát, caùc con phaûi laøm nhö vaäy, khoâng phaûi vì caên cöù vaøo nhöõng lyù leõ neâu ra, cho baèng vaøo aùnh saùng cuûa Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn, maø caùc Chuû chaên trong Giaùo hoäi ñöôïc höôûng thuï ñaëc bieät ñeå giaûi thích chaân lyù. Caùc con cuõng bieát, ñaây laø ñieàu raát quan troïng, ñeå duy trì söï baèng an cho caùc taâm hoàn vaø söï hôïp nhaát cho giaùo daân, laø trong vaán ñeà luaân lyù cuõng nhö tín lyù, ai naáy ñeàu phaûi caên cöù vaøo Giaùo quyeàn tuyeân huaán vaø phaûi aên noùi nhö Giaùo quyeàn tuyeân huaán. Bôûi vaäy, möôïn lôøi keâu goïi thoáng thieát cuûa Thaùnh Phaoloâ, Ta heát loøng nhaén nhuû caùc con: "Ta xin anh em nhaân danh Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta, anh em haõy ñoàng loøng vôùi nhau, ñöøng chia reõ nhau; phaûi hôïp nhaát vôùi nhau trong taâm trí, cuõng nhö trong tö töôûng".
29. Khoâng xeùn bôùt ñieàu gì thuoäc giaùo huaán cöùu roãi cuûa Chuùa Kitoâ, ñoù laø moät hình thöùc baùc aùi cao quyù nhaát ñoái vôùi caùc linh hoàn. Nhöng luoân luoân phaûi toû ra nhaãn naïi vaø nhaân töø, nhö chính Chuùa Kitoâ, trong khi cö xöû vôùi ngöôøi ñôøi, ñaõ laøm göông cho chuùng ta. Khoâng ñeán ñeå phaùn xeùt maø ñeå cöùu roãi. Chuùa Gieâsu nghieâm khaéc vôùi toäi loãi, nhöng nhaãn naïi vaø hieàn töø vôùi toäi nhaân. Chôù gì, trong nhöõng côn tuùng cöïc, vôï choàng tìm thaáy trong gioïng ñieäu vaø trong taâm hoàn linh muïc tieáng noùi vaø tình thöông cuûa Chuùa Kitoâ.
Caùc con thaân meán, haõy maïnh daïn rao giaûng Lôøi Chuùa, tin chaéc raèng: Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn hoã trôï Giaùo quyeàn tuyeân huaán trong chính khi trình baøy giaùo lyù, thì cuõng soi saùng taâm hoàn caùc tín höõu vaø keâu môøi hoï nghe theo. Caùc con haõy daïy cho vôï choàng bieát caùch caàu nguyeän, haõy huaán luyeän hoï naêng laáy ñöùc tin chòu caùc Bí tích Mình Thaùnh vaø Caùo giaûi, vaø khoâng bao giôø ñöôïc ngaõ loøng vì söï yeáu ñuoái cuûa mình.
Vôùi Caùc Giaùm Muïc
30. Anh em thaân yeâu vaø ñaùng kính trong chöùc vuï Giaùm muïc, cuøng nhau tham döï lo aâu vaø lôïi ích thieâng lieâng cuûa daân Thieân Chuùa. Ta kính caån vaø thaân aùi höôùng veà caùc ngaøi, tröôùc khi keát thuùc Thoâng ñieäp, Ta cuõng khaån khoaûn keâu goïi ñeán caùc ngaøi. Ñöùng ñaàu caùc linh muïc, coäng söï vieân cuûa caùc ngaøi vaø ñöùng ñaàu giaùo daân, caùc ngaøi haõy soát saéng vaø luoân hoaït ñoäng, ñeå baûo veä vaø thaùnh hoaù hoân nhaân, ngoõ haàu ñôøi soáng ñoâi baïn ñaït tôùi söï troïn laønh nhaân loaïi vaø Kitoâ höõu cuûa mình. Caùc ngaøi haõy coi söù maïng ñoù laø vieäc khaån caáp nhaát trong caùc traùch vuï ñaõ trao phoù cho caùc ngaøi trong hieän taïi. Nhö anh em bieát roõ, noù ñoøi hoûi moät haønh ñoäng taäp theå trong moïi laõnh vöïc hoaït ñoäng nhaân loaïi, kinh teá, vaên hoaù vaø xaõ hoäi. Neáu taát caû caùc ngaønh ñoù ñöôïc ñoàng ñeàu tieán trieån, thì ñôøi soáng cha meï vaø con caùi trong thaâm cung gia ñình chaúng nhöõng coù theå chòu noåi, maø coøn trôû neân deã daõi vaø vui söôùng. Vaø ñôøi soáng chung trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi seõ trôû neân giaøu tình baùc aùi huynh ñeä vaø bình yeân, vì trung thaønh vôùi chöông trình cuûa Thieân Chuùa veà theá gian.
Lôøi Keâu Goïi Cuoái Cuøng
31. Anh em quyù meán, con caùi thaân yeâu vaø heát moïi ngöôøi thieän chí, Ta keâu goïi caùc ngaøi chuù yù ñeán vieäc troïng ñaïi laø giaùo duïc, tieán boä vaø baùc aùi, döïa vaøo giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi, maø keá vò Thaùnh Pheâroâ, cuøng vôùi caùc anh em Giaùm muïc Coâng giaùo, Ta trung thaønh baûo veä vaø giaûi thích. Thaät laø moät vieäc heä troïng, Ta xaùc tín nhö vaäy, ñoái vôùi theá gian cuõng nhö Giaùo hoäi, vì con ngöôøi ta chæ coù theå ñaït tôùi haïnh phuùc thaät maø hoï heát söùc öôùc mong, neáu hoï laáy trí khoân vaø loøng meán toân troïng luaät leä maø Chuùa ñaõ in vaøo baûn tính hoï. Vaäy, Ta naøi xin Chuùa raát thaùnh thieän vaø töø bi ban ñaày ôn phöôùc cho coâng vieäc heä troïng ñoù, cho anh em heát thaûy vaø ñaëc bieät cho caùc ñoâi baïn, vaø nhö theå baûo ñaûm phöôùc laønh ñoù, Ta vui loøng ban Pheùp laønh Toaø Thaùnh cho anh em.
Laøm taïi Roâma, caïnh ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, ngaøy 25 thaùng 7,
Leã kính Thaùnh Giacoâbeâ, Toâng ñoà, naêm 1968.
Trieàu ñaïi thöù VI cuûa Ta.
Phaoloâ Giaùo hoaøng VI
(Baûn dòch cuûa Long Xuyeân. Sacerdos soá 82)