Coâ Ñôn Vaø Söï Töï Do
(Nhöõng Ñoaûn Khuùc Suy Nieäm vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- Ñoaûn Khuùc 65 -
Pheâroâ Choái Thaày
Pheâroâ ñang ôû döôùi saân, moät ngöôøi ñaày tôù gaùi cuûa thöôïng teá ñi tôùi; thaáy oâng ngoài söôûi, coâ ta nhìn oâng choøng choïc maø noùi:
- Caû baùc nöõa, baùc cuõng ôû vôùi caùi oâng ngöôøi Nadareùt, oâng Gieâsu ñoù chöù gì!
OÂng lieàn choái:
- Toâi chaúng bieát, chaúng hay coâ muoán noùi chi!
* * *
Choái laàn thöù nhaát:
Nhìn kyõ ñoaïn vaên treân, ta thaáy nhöõng chi tieát sau:
Moät - Chæ coù moät, khoâng phaûi hai.
Ñöùa tôù - Ñaày tôù, khoâng phaûi ngöôøi ñòa vò.
Gaùi - Tôù gaùi, khoâng phaûi trai.
Nhö vaäy, keû Pheâroâ gaëp maët toái ñoù laø ngöôøi mang ñòa vò thaáp nhaát trong xaõ hoäi baáy giôø. Chæ moät ñöùa, laïi laø ñöùa ñaày tôù, maø laïi laø tôù gaùi! Theá maø Pheâroâ hoaûng sôï. Laøm sao laïi coù theå sôï haõi tröôùc moät ngöôøi khoâng quyeàn haønh, khoâng ñòa vò gì nhö theá? Chæ laø moät tôù gaùi!
Cung caùch cuûa Pheâroâ choái nöõa, oâng choái baèng ngoân ngöõ raát ñaëc bieät:
Toâi chaúng hay chaúng bieát chò muoán noùi chi!
Chôït nghe caâu ñoù, ngöôøi nghe xem ra nhö oâng ñaâu coù choái. OÂng choái raát nheï nhaøng. OÂng laøm boä nhö khoâng roõ chuyeän gì. Ngoân ngöõ hoâm nay, ngöôøi ta baûo laø kieåu noùi ñaùnh troáng laûng.
Choái laàn thöù hai:
Tin Möøng keå tieáp:
Roâì oâng boû ñi ra phía tieàn ñöôøng. Baáy giôø coù tieáng gaø gaùy. Ngöôøi tôù gaùi thaáy oâng, laïi baét ñaàu noùi vôùi nhöõng ngöôøi ñöùng ñoù:
- Baùc naøy cuõng thuoäc boïn chuùng ñaáy.
OÂng Pheâroâ laïi choái.
Qua ñoaïn vaên treân, ngöôøi ñoïc thaáy sau khi choái laàn thöù nhaát xong, oâng khoâng coøn ngoài choã ñoù nöõa. OÂng ñi ra phía ngoaøi coång. Nhö vaäy, ñoái vôùi khoaûng caùch trong khoâng gian laø oâng xa Chuùa theâm moät khuùc ñöôøng roài. Choái laàn thöù nhaát oâng coøn ôû giöõa saân, coøn gaàn Chuùa. Baây giôø boû ñi ra ngoaøi. Caùi xa caùch khoâng gian aáy dieãn taû moät khoaûng xa hôn trong taâm hoàn. Noù laø moät khoaûng toäi naëng hôn.
Luùc naãy oâng chæ ñoái dieän vôùi moät ñöùa tôù gaùi thoâi. Baây giôø ñöùa tôù gaùi noùi vôùi "nhöõng ngöôøi coù maët". Nhö theá, oâng ñoái dieän vôùi nhieàu ngöôøi. Choái Chuùa luùc naãy tröôùc maët moät ngöôøi, toäi nheï hôn tröôùc maët nhieàu ngöôøi chöù. Hai laàn choái khoâng mang möùc ñoä gioáng nhau. Laàn naøy xa hôn, naëng hôn. OÂng choái Chuùa coâng khai hôn.
Choái laàn thöù ba:
Laàn thöù ba naøy Tin Möøng Maùccoâ cho bieát nhöõng chi tieát cuoäc choái baèng ngoân ngöõ raát tinh vi, raát chính xaùc. Chính xaùc trong chi tieát ñeå dieãn ñaït caùi tang thöông cuûa Pheâroâ. Tin Möøng keå:
Moät laùt sau nhöõng ngöôøi ñöùng ñoù laïi noùi vôùi oâng:
- Ñuùng laø baùc thuoäc boïn chuùng, vì baùc cuõng laø ngöôøi Galileâ!
Nhöng oâng Pheâroâ lieàn thoát leân nhöõng lôøi ñoäc ñòa maø theà:
- Toâi theà laø khoâng heà bieát ngöôøi caùc oâng noùi ñoù. (Mc 14:70-71).
ÔÛ ñaây coù boán ñieåm chuù yù, ngöôøi ñoïc caàn ghi nhaän trong laàn choái thöù ba naøy:
1. Khoâng phaûi laø moät ngöôøi toá caùo nöõa maø laø "nhöõng ngöôøi coù maët" ñeàu toá caùo. Moät ngöôøi toá caùo, ít nguy hieåm hôn nhieàu ngöôøi.
2. Toá caùo naøy xaùc ñaùng vì ñi vaøo chi tieát lòch söû cuûa Pheâroâ, hoï nhaän ra gioïng noùi cuûa oâng laø ngöôøi Galileâ, hoï bieát roõ goác gaùc, coøn choái vaøo ñaâu?
3. Vì hai lyù do treân, laàn naøy Pheâroâ khoâng choái nheï nhaøng nhö laàn ñaàu, oâng laáy lôøi "ñoäc ñòa maø theà".
4. Caâu oâng theà laø: "Toâi khoâng heà bieát con ngöôøi ñoù laø ai".
Nhö theá, oâng quyeát lieät coâng khai choái boû lieân heä vôùi Ñöùc Kitoâ ñeå cöùu laáy maïng soáng. Baây giôø oâng khoâng caàn bieát con ngöôøi aáy laø ai nöõa. OÂng chæ bieát laøm sao thoaùt thaân trong luùc naøy.
Xeùt trong ba laàn choái, ngöôøi ñoïc thaáy roõ tieán trieån cuûa ba laàn khaùc nhau. Moãi laàn naëng theâm chöù khoâng phaûi ba laàn gioáng nhau. Ba laàn choái nhö ba naác thang cuûa moät con doác xuoáng vöïc saâu. Moãi laàn laø moät böïc sa xuoáng saâu hôn, saâu hôn nöõa.
Giôø ñaây nhìn laïi ñôøi Pheâroâ, ta thaáy thaûm caûnh bi ñaùt cuûa thaân phaän moät con ngöôøi. Con ngöôøi naøy laøm ñöôïc gì? Caû ñôøi oâng toaøn laø loãi laàm. Cöù moãi luùc oâng laïi loãi naëng hôn. Laàm loãi ngay khi theo Chuùa ba naêm tröôùc ôû bieån hoà Galileâ cho ñeán ba naêm sau, giaây phuùt sau cuøng tröôùc khi Chuùa cheát vaãn cöù laàm loãi.
* * *
Bi kòch treân laø thaûm caûnh naõo neà cho ñôøi Pheâroâ. Bi kòch aáy cuõng laø thaûm caûnh naõo neà cho Ñöùc Kitoâ, moät Rabbi maø coù moät moân ñeä keùm nhö theá. Nhöng ñaøng sau bi kòch naøy, ñaâu laø moái daây lieân heä cuûa hai ngöôøi? Ta haõy tìm hieåu.
Chaéc chaén Pheâroâ thöông Thaày. Sau khi Chuùa bò baét, caùc moân ñeä khaùc boû chaïy. Pheâroâ cuõng theá, nhöng khoâng chaïy xa. Khoâng bieát Thaày mình ra sao, oâng trôû laïi, leûn vaøo dinh thöôïng teá nghe ngoùng. Neáu oâng boû Ñöùc Kitoâ chaïy xa thì ñaâu xaûy ra noâng noãi naøy. Toäi nghieäp cho oâng vì oâng thöông Chuùa.
Chieàu saâu phía beân kia loãi phaïm cuûa Pheâroâ vaãn coù tình thöông. Noùi veà tình thöông saâu kín naøy, ta haõy ngoaûnh laïi nhìn moät chuùt veà chuyeän Pheâroâ bò maéng laàn thöù hai xem sao. Laàn ñoù, Chuùa maéng Pheâroâ "ngu toái". Giaû söû hoâm ñoù Pheâroâ laëng im ñöøng hoûi thì ñaâu bò maéng. Lôøi xin cuûa Pheâroâ: "Thöa Thaày xin giaûi thích duï ngoân ñoù cho chuùng con" ñaõ ñöa Pheâroï vaøo troøng. Lôøi xin aáy noùi raèng Pheâroâ chaäm hieåu. Vì lôøi xin ñoù, oâng bò maéng. Ñaøng sau lôøi xin, cho ta thaáy chieàu saâu trong traùi tim, oâng quyù lôøi cuûa Chuùa. Khoâng hieåu, oâng hoûi chöù khoâng im laëng boû qua. Coù theå vaøi moân ñeä khaùc cuõng khoâng hieåu. Nhöng ñoái vôùi Pheâroâ, oâng quyù lôøi cuûa Chuùa. OÂng khoâng ñeå lôøi ñoù troâi ñi. Baèng chöùng khi coù ngöôøi boû Chuùa, Chuùa hoûi caùc moân ñeä coù boû Chuùa khoâng. Pheâroâ laø ngöôøi thöa tröôùc tieân: "Thöa Thaày, boû Thaày con bieát theo ai, Thaày coù Lôøi ban söï soáng" (Yn 6:68). Ta thaáy toäi nghieäp Pheâroâ. OÂng coù yeáu ñuoái, loãi phaïm nhöng luoân coù traùi tim.
Ñoái vôùi Chuùa, Chuùa phaûi mang caùi bi thaûm cuûa moät moân ñeä chaäm hieåu, keùm tin, haønh ñoäng lung tung. Nhöng Chuùa khoâng boû moân ñeä naøy.trong yeáu ñuoái, ngöôøi moân ñeä naøy coù moät taâm hoàn.
Pheâroâ choái Ñöùc Kitoâ vì quaù yeáu ñuoái chöù khoâng phaûi vì khoâng yeâu. Tröôùc caùi cheát, Pheâroâ ruøng mình choái boû, tìm ñöôøng troán. Nhöng tröôùc yeáu ñuoái aáy Pheâroâ ñaõ khoùc. Nhôù laïi lôøi Chuùa noùi veà thaân phaän mình, oâng oøa khoùc nöùc nôû.
Ñôøi oâng laø giaèng co giöõa yeáu ñuoái vaø duõng maïnh, giöõa troïn veïn vaø dang ñôû, giöõa xa vaø gaàn, giöõa trôøi vaø ñaát. Traùi tim oâng coù u toái ñi tìm aùnh saùng, coù nuoái tieác ñi tìm lyù töôûng. Ñôøi oâng coù töï tin gaëp vaáp ngaõ, coù phaán ñaáu gaëp thaát baïi, coù leân cao gaëp vöïc saâu.
Theo saùt lôøi töôøng thuaät cuûa Phuùc AÂm, oâng laàm loãi vaø bò maéng nhieàu quaù. Tuy nhieân, coù ñieàu trong traùi tim oâng, Chuùa coù moät choã ñaëc bieät. Trong taát caû traên trôû aáy, tim oâng coù moät öôùc mô. Cho duø yeáu ñuoái, oâng vaãn coù moät öôùc mô. Cho duø chôi vôi giöõa doøng nöôùc, oâng vaãn coù moät öôùc mô. OÂng thöông Thaày mình.
Ñöùc Kitoâ khoâng ñeám chaân oâng ñaõ böôùc ñöôïc nhöõng böôùc thaùnh thieän naøo. Ngaøi cuõng khoâng choái töø vì oâng ñaõ böôùc sai bao nhieâu böôùc. Ngaøi chæ nhìn vaøo öôùc mô trong traùi tim oâng. Vaø ôû öôùc mô ñoù, Thaày troø hoï gaëp nhau.
* * *
Laïy Chuùa, Chuùa khoâng laàm khi choïn ngöôøi moân sinh yeáu ñuoái.
Chuùa khoâng sa thaûi luùc ngöôøi moân sinh loãi phaïm.
Chuùa laáy kieân nhaãn daãn ñi.
Chuùa laø Thaày daïy laáy tình thöông chòu ñöïng.
Chuùa nhaän thaäp giaù veà phía mình ñeå ngöôøi moân sinh ñöôïc naâng leân cao.
Chuùa khoâng laàm khi goïi Pheâroâ.
Luùc naøo trong tim con coù mô öôùc theo Chuùa, Chuùa seõ khoâng nhìn ñeán yeáu ñuoái cuûa con, chæ nhìn vaøo öôùc mô aáy trong tim con thoâi.