Coâ Ñôn Vaø Söï Töï Do
(Nhöõng Ñoaûn Khuùc Suy Nieäm vaø Caàu Nguyeän
cuûa Linh Muïc Nguyeãn Taàm Thöôøng, SJ.)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- Ñoaûn Khuùc 52 -
Pheâroâ Moân Ñeä Bò Maéng
Gom nhaët nhöõng ñoaïn Phuùc AÂm noùi veà pheâroâ, ta thaáy moät maûnh ñôøi cuûa oâng coù neùt chaân dung theá naøy: Laø toâng ñoà bò Chuùa maéng nhieàu nhaát.
Maéng laàn ñaàu tieân: Quaân yeáu tin! (Mt 14:31). Laàn thöù hai: Ngu toái! (Mt 15:16). Laàn thöù ba: Satan! (Mc 8:33).
Khoâng bieát sau khi Pheâroâ ñöôïc Chuùa goïi ôû bieån hoà (Mt 4:18) bao laâu, maáy tuaàn, maáy thaùng thì chuyeän xaûy ra. Chuyeän ñaàu tieân ñöôïc Phuùc AÂm ghi nhaän laø Pheâroâ bò maéng.
Maéng laàn thöù nhaát:
Ñeâm ñoù, Chuùa hieän ñeán, ñi treân bieån. Chöa ai ñi treân bieån bao giôø. Caùc moân ñeä hoaûng hoát la lôùn: "Ma! Ma!" Chuùa baûo khoâng phaûi ma, laø Chuùa. Nghe thì bieát vaäy chöù laøm sao tin ñöôïc? Caùc moân ñeä baùn tín baùn nghi, khoâng bieát Chuùa thaät hay ma. Pheâroâ laø keû thaùch ñoá boùng ngöôøi ñi treân bieån aáy:
- Neáu laø Chuùa thaät, truyeàn cho toâi ñi treân maët nöôùc xem sao!
Boùng ngöôøi aáy truyeàn cho Pheâroâ:
- Haõy ñeán!
Pheâroâ lieàn böôùc xuoáng bieån, ñi. Giaû söû khoâng phaûi Chuùa, ma ñaùnh löøa thì caùi gì xaûy ñeán cho oâng? Chaéc chaén oâng bò chìm xuoáng bieån ngay. Theo thoùi thöôøng cuûa keû caân nhaéc tröôùc sau, oâng khoâng neân laøm theá. Neân xin moät daáu laï naøo khaùc khoâng nguy hieåm ñeán mình coù phaûi laø khoân ngoan hôn khoâng.
Nghe boùng ngöôøi aáy noùi: "Haõy ñeán!" Sao oâng khoâng deø daët ñaët vaán ñeà: "Chuùa thaät hay ma?" Giô chaân ñaïp thöû xem nöôùc cöùng khoâng ñaõ. Chaû bieát luùc ñoù oâng nghó theá naøo, oâng nhaûy xuoáng nöôùc ngay. Theo Tin Möøng thuaät, oâng ñaõ ñi ñöôïc treân bieån. Ñi ñöôïc roài, luùc aáy oâng phaûi xaùc quyeát ñaây khoâng phaûi laø ma, laø Thaày chöù. Söï thaät ñaõ roõ, oâng phaûi chaéc aên chöù. Nhöng chung cuoäc cho thaáy oâng ñaõ chìm. Caùch haønh xöû aáy cho ta caûm töôûng oâng haønh ñoäng aøo aøo, khoâng suy nghó laø bao. Thaáy mình ñang leânh ñeânh treân nöôùc oâng môùi giaät mình kinh hoaøng. Vaø raát roõ, Chuùa maéng: Quaân yeáu tin.
Sau khi boû chaøi löôùi theo Chuùa, hình aûnh ñaàu tieân ghi nhaän ñöôïc moái lieân heä giöõa Chuùa vaø Pheâroâ laø traän maéng treân ñaây. Traän maéng thöù nhaát vöøa xaûy ra, hình aûnh thöù hai laïi moät traän maéng khaùc: Ngu toái!
Maéng laàn thöù hai:
Thaày troø ñang ñi thì gaëp nhoùm Pharisieâu. Hai beân tranh luaän vôùi nhau. Pharisieâu traùch sao caùc moân ñeä khoâng röûa tay theo taäp tuïc truyeàn thoáng tröôùc khi aên. Pharisieâu ñaõ nhieàu laàn döïa vaøo leà luaät tìm caùch baét beû caùc moân ñeä. Hoï laáy côù troïng leà luaät chöù loøng hoï coù moät yù ñoà khaùc. Chuùa khoâng chaáp nhaän loái giaû doái ñoù. Ngaøi noùi: "Khoâng phaûi caùi vaøo mieäng laøm cho con ngöôøi ra oâ ueá, nhöng caùi töø mieäng xuaát ra, caùi ñoù môùi laøm cho con ngöôøi ra oâ ueá" (Mt 15:11). Chuùa aùm chæ taâm ñòa trong loøng xaùc ñònh toát xaáu chöù khoâng phaûi hình thöùc taäp tuïc aên uoáng beân ngoaøi. Caùc moân ñeä hieåu yù Chuùa muoán noùi gì neân môùi noùi vôùi Chuùa:
- Thöa Thaày, Thaày coù bieát, Thaày noùi vaäy laøm nhöõng ngöôøi Pharisieâu khoù chòu laém ñoù.
Caùc moân ñeä hieåu Chuùa coù yù aùm chæ gì neân môùi noùi vôùi Chuùa nhö vaäy. Nhöng trong nhoùm coù ngöôøi hoûi:
- Xin Thaày giaûi nghóa duï ngoân kia cho chuùng con!
Khoâng hieåu, môùi xin nhö vaäy chöù. Vaø Chuùa ñaõ maéng:
- Ñeán baây giôø roài anh em coøn ngu toái vaäy sao! (Mt 15:15-16). Ngöôøi bò maéng ñoù laø Pheâroâ! Moät chi tieát trong lôøi maéng naøy, Chuùa maéng "ñeán baây giôø roài maø coøn ngu toái vaäy sao". Cuïm töø "ñeán baây giôø roài" cho ta caûm töôûng laø ñaõ hoaøi coâng daïy doã maø vaãn khoâng khaù. Nghóa laø chaäm hieåu laém, cho ñeán baây giôø roài maø vaãn coøn chaäm nhö theá.
Maéng laàn thöù ba:
Veà ñöùc tin, laàn thö nhaát Chuùa maéng quaân yeáu tin! Laàn thöù hai bò maéng trí khoân chaäm hieåu. Caû hai laàn maéng ñeàu xaûy ra coâng khai. Chuùa maéng Pheâroâ tröôùc maët moïi ngöôøi. Baây giôø Chuùa maéng tieáp laàn thöù ba. Laàn naøy maéng moät caùch theâ thaûm. Chuùa baûo Pheâroâ laø Satan!
Laàn maéng thöù ba naøy xaûy ra treân ñöôøng veà Jeârusalem. Xeùt theo thôøi gian, luùc naøy vaøo naêm thöù ba, khoaûng cuoái ñôøi rao giaûng cuûa Chuùa. Nhö vaäy laø Pheâroâ theo Chuùa ñaõ ñöôïc ba naêm. Theo ba naêm roài maø chöa thaáy khaám khaù gì.
Cuoäc ñôøi rao giaûng Nöôùc Trôøi cuûa Chuùa raát khaùc quan nieäm ngöôøi ñöông thôøi. Chuùa khoâng mua ñaát laäp ñeàn thôø. Khoâng toå chöùc baàu ban chaáp haønh trong coäng ñoaøn toâng ñoà. Caùc moân ñeä khoâng coù huy hieäu. Hoï khoâng coù aùo ñoàng phuïc. Khoâng thaáy gì laø daáu hieäu saép coù vöông quoác.
Theo Chuùa gaàn ba naêm roài, ghe thuyeàn ñaõ baùn, ñaát ñai boû laïi sau löng. Ai maø khoâng soát ruoät baên khoaên. Caùc moân ñeä ñoâi khi cuõng nghó tôùi giaác mô ngaøy Thaày mình laäp vöông quoác. Nhöng bao giôø? Theo maõi theá naøy ö? Coù ñaùm ñoâng ñaõ boû. Baên khoaên trong giaác mô aáy, caùc oâng hoûi nhau:
- Ai laø ngöôøi lôùn nhaát trong vöông quoác naøy?
Baèng chöùng laø Giacoâbeâ vaø Gioan con oâng Gieâbeâñeâ ñeán xin Chuùa moät gheá beân taû, moät gheá beân höõu (Mc 10:37). Nhö vaäy hoï ñaõ ñeå yù ñeán caùc chöùc töôùc. Hoï hy voïng boång loäc quyeàn theá. Theo ngoân ngöõ hoâm nay thì ai chuû tòch? Ai phoù chuû tòch?
Coù ñieàu ta thaáy, hoï chæ noùi rieâng vôùi nhau. Khoâng ai daùm ñeán hoûi Chuùa. Rieâng Pheâroâ, oâng nhìn laïi ñaõ theo ba naêm roài maø chöa thaáy gì. OÂng laø ngöôøi duy nhaát daùm tröïc tieáp chaát vaán Chuùa:
- Thöa Thaày, chuùng toâi boû moïi söï maø theo Thaày thì ñöôïc caùi gì? (Mt 19:27).
Ñöùc Kitoâ traû lôøi:
- Phaøm ai boû cha meï anh em, vì danh Ta thì ñöôïc gaáp boäi vaø coøn ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi laøm gia nghieäp" (Mt 19:29).
Caâu traû lôøi thaät roõ. Theá laø Pheâroâ chaéc aên! seõ ñöôïc gaáp boäi! Noùi caùch khaùc, caâu traû lôøi aáy nhö lôøi khuyeán khích ñöøng naûn, cöù theo ñi!
Vöøa traû lôøi theá ñöôïc ít böõa, baát ngôø moät hoâm treân ñöôøng chieàu, Tin Möøng Maùccoâ töôøng thuaät baèng ngoân ngöõ chính xaùc, laàn naøy Chuùa "noùi roõ" ñieàu ñoù. Chuùa khoâng duøng duï ngoân, nhöng noùi roõ cho deã hieåu. Maùccoâ vieát: "Roài Ngaøi daïy cho caùc oâng bieát veà Con Ngöôøi phaûi chòu ñau khoå nhieàu, bò caùc kyø muïc, thöôïng teá cuøng kinh sö loaïi boû, bò gieát cheát vaø sau ba ngaøy, soáng laïi. Ngaøi noùi roõ ñieàu ñoù khoâng uùp môû" (Mc 8:31-32).
Ô hay! Thaày vöøa môùi höùa ai theo Thaày seõ ñöôïc gaáp traêm ngay ñôøi naøy cô maø! Sao baây giôø laïi coù chuyeän Thaày bò cheát laø laøm sao? Nhö vaäy chuùng toâi maát heát aø? Pheâroâ khoâng theå hieåu. Laàn naøy khoâng thaéc maéc, khoâng hoûi Chuùa nöõa, oâng "keùo rieâng Ngaøi ra vaø baét ñaàu traùch Ngöôøi" (Mc 8:32).
Maùccoâ töôøng thuaät chính xaùc trong ngoân ngöõ raát yù nghóa laø Pheâroâ "keùo" Chuùa ra vaø "traùch" Chuùa! Ta haõy tìm yù nghóa trong hai ñoäng töø "keùo" vaø "traùch" naøy. Keùo laø haønh ñoäng baét ngöôøi khaùc veà phía mình. Traùch laø haønh vi dieãn taû ngöôøi khaùc sai, mình ñuùng. Maïnh hôn nöõa, ñoäng töø traùch dieãn taû moät uy quyeàn. Ñoäng töø keùo dieãn taû moät thaùi ñoä khoâng cho ngöôøi ñoái dieän töï do choïn löïa. Hai ñoäng töø aáy phieân dòch thaùi ñoä cuûa Pheâroâ laø yù cuûa oâng ñuùng. Chuùa haõy laøm theo yù oâng.
Trong vai chuû ñoäng ñoù, Pheâroâ cho raèng suy nghó cuûa oâng laø ñuùng. Chuùa khoâng neân suy nghó kieåu ñoù. Nhö theá, Pheâroâ ñaõ ñoåi höôùng con ñöôøng Ñöùc Kitoâ phaûi ñi sang moät höôùng khaùc. Caùi yù nghóa saâu xa cuûa haønh ñoäng keùo vaø traùch naèm ôû choã naøy. Naèm ôû choã laø thay ñoåi lyù töôûng, thay ñoåi ñöôøng ñi cuûa Ñöùc Kitoâ.
Haønh ñoäng cuûa Pheâroâ khoâng phaûi laø lôøi caùm doã maø laø nhaûy vaøo cuoäc moät caùch taøn baïo. Noù khoâng nheï nhö luùc ma quyû caùm doã Chuùa trong sa maïc. Luùc ñoù ma quyû chæ caùm doã chöù khoâng daøm caûn ngaên. Pheâroâ khoâng caùm doã maø Pheâroâ caûn ngaên. Vì theá, lôøi maéng cuûa Ñöùc Kitoâ laø moät lôøi khaùng cöï raát maïnh: Satan!
Ñoïc Phuùc AÂm ñeán ñaây, ta thaáy caøng ngaøy Chuùa caøng maéng Pheâroâ naëng hôn. Ñeán cuoái ñôøi coøn maéng theâm moät laàn nöõa.
Chuyeän xaûy ra, luùc caùc thöôïng teá, binh lính cuøng gaäy goäc ñeán baét Chuùa trong vöôøn Caây Daàu, Pheâroâ ñaõ ruùt göôm. Nhöng Chuùa traû lôøi haønh ñoäng aáy:
- Haõy xoû göôm vaøo voû, ai duøng göôm seõ cheát vì göôm. Hay ngöôi töôûng Ta khoâng theå caàu cöùu vôùi Cha Ta caáp cho Ta ngay möôøi hai cô binh thieân thaàn sao? (Mt 26:52).
Nhìn laïi ñôøi Pheâroâ, Chuùa maéng nhieàu hôn khen. Döôøng nhö chaúng khen laàn naøo. Coù laàn Chuùa hoûi caùc moân ñeä nghó Chuùa laø ai. Ngaøy ñoù Pheâroâ tuyeân tín raát hay: "Thaày laø Ñöùc Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng". Nhöng ngay sau ñoù Chuùa noùi: "Naøy anh Simon, con oâng Giona, anh thaät laø ngöôøi coù phuùc, vì khoâng phaûi phaøm nhaân maëc khaûi cho anh ñieàu aáy, nhöng laø Cha cuûa Thaày, Ñaáng ngöï treân trôøi" (Mt 16:16-17). Nhö vaäy laø Thaàn Khí Chuùa noùi, neáu khoâng do Thaàn Khí maø ñeå töï mình Pheâroâ thì khoâng bieát oâng seõ noùi Chuùa laø ai!
Cuõng coù laàn oâng noùi lung tung. Laàn Chuùa bieán hình treân nuùi Tabor. Thaáy quyeàn uy saùng laùng, oâng voäi noùi vôùi Chuùa:
- Thöa Thaày, chuùng con ôû ñaây thaät laø hay! Chuùng con xin döïng ba caùi leàu, Thaày moät caùi, oâng Moâiseâ moät caùi, vaø oâng EÂlia moät caùi.
Ngay sau caâu noùi aáy, Maùccoâ vieát tieáp, cuõng baèng moät ngoân ngöõ chính xaùc raát yù nghóa. Ngaøi töôøng thuaät chi tieát nhö sau: "Thöïc ra oâng khoâng bieát phaûi noùi gì vì oâng kinh hoaøng" (Mc 9:6). Nhö theá, chæ vì kinh hoaøng maø noùi, chöù chaúng bieát mình noùi gì! Nöôùc khoâng coù, gaïo cuûi cuõng khoâng, töï döng döïng ba caùi leàu treân ñænh nuùi, laáy gì aên!
Keû theo Ñöùc Kitoâ bò maéng nhieàu hôn khen. Laàn naøo Chuùa cuõng maéng Pheâroâ tröôùc ñaùm ñoâng. Coù hai ñieàu ñaùng löu taâm veà nhöõng lôøi Kinh Thaùnh töôøng thuaät con ngöôøi Pheâroâ qua moät ñôøi bò maéng naøy:
- Thöù nhaát, Pheâroâ keùm nhö theá taïi sao Chuùa khoâng sa thaûi?
- Thöù hai, bò maéng nhieàu nhö theá, taïi sao Pheâroâ khoâng giaän maø boû Ñöùc Kitoâ?