TU SÓ
Anh, Chò laø ai?

Baïch Tuyeát, Vieät Nam
Chuyeån dòch töø taøi lieäu cuûa baùo Peølerin

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

I. Hieän dieän töø buoåi ñaàu cuûa Kitoâ Giaùo

Soáng thaønh caùc coäng ñoaøn, tu só laø nhöõng ngöôøi "ñi theo Chuùa", chaáp nhaän moät ñôøi soáng chung trong khoù ngheøo, ñoäc thaân, vaø vaâng lôøi vì meán Chuùa. Vaø trong quaù trình Lòch Söû, ñôøi soáng tu trì ñoù ñaõ daàn daàn ñöôïc cuûng coá vaø ña daïng hoùa.

Nhöõng "tu só cuûa hoang ñòa" ôû phöông Ñoâng

Ngay töø theá kyû thöù III, moät noâng daân treû ngöôøi Ai Caäp teân laø Antoân, sau khi hieåu ñöôïc lôøi cuûa Chuùa noùi vôùi ngöôøi thanh nieân treû tuoåi trong Tin Möøng: "Neáu anh muoán trôû neân hoaøn haûo thì haõy ñi baùn taát caû taøi saûn cuûa anh roài theo ta", ñaõ quyeát ñònh lui vaøo soáng aån daät trong hoang ñòa ñeå caàu nguyeän, ñoïc Kinh Thaùnh, aên chay haõm mình vaø lao ñoäng chaân tay. Theá laø coù nhieàu ngöôøi khaùc noi göông anh vaø cuõng laøm nhö theá.

Cho ñeán naêm 330, Pacoâme, cuõng moät ngöôøi Ai Caäp, thaáy raèng cuoäc soáng aån daät leû loi nhö theá cuõng coù nguy hieåm, neân ñaõ thaønh laäp moät tu vieän ñaàu tieân vaø ñeà ra nhöõng leà luaät ñeå soáng thaønh coäng ñoaøn. Theá laø caùc tu vieän nhanh choùng ñöôïc nhaân ra ôû phöông Ñoâng: Xyri, Palestin... Vaø caû ôû phöông Taây bôûi caùc Ñöùc Giaùm Muïc: ÑGM Martin oû Ligugeù vaø Marmoutier, ÑGM Honorat ôû Leùrins, ÑGM Ceùsaire ôû Arles... taïi Baéc Phi, ÑGM Augustin ôû Hippone cuøng vôùi caùc linh muïc cuûa mình ñaõ thaønh laäp moät kieåu coäng ñoaøn soáng noái keát tinh thaàn tu trì vôùi söù vuï toâng ñoà.

Thaùnh Benoit, oâng toå cuûa caùc tu só phöông Taây

Vaøo ñaàu theá kyû thöù VI, cuõng trong chieàu höôùng muoán soáng daâng hieán troïn veïn cho Chuùa maø Benoit de Nursie, 20 tuoåi, ñaõ lui veà soáng aån daät ôû Subiaco, roài sau ñoù ôû nuùi Cassin, nôi ñaây, ngaøi ñaõ soaïn ra nhöõng ñieàu luaät maø veà sau trôû thaønh "Hieán Chöông cho ñôøi soáng tu trì ôû phöông Taây". Nhö theá tu vieän trôû neân nhö moät gia ñình trong ñoù vò beà treân laø gia tröôûng, nhö moät hình aûnh cuûa nöôùc Chuùa ôû traàn gian.

Nhöng roài nhöõng caùm doã cuûa quyeàn löïc vaø cuûa vaät chaát ñaõ ñöa ñeán vieäc caùc con caùi cuûa Thaùnh Benoit phaûi nhieàu laàn caûi toå doøng cuûa mình: Cluny vaøo theá kyû thöù X; Citeaux - Clairvaux vaøo caùc theá kyû XI vaø XII.

Caùc doøng khaát só

Vaøo theá kyû XIII, söï giaøu sang cuûa Giaùo Hoäi ñaõ laøm naûy sinh nhöõng doøng khaát só nhö moät phaûn öùng laïi: nhöõng ngöôøi haønh höông hoøa bình, gaàn guõi vôùi ngöôøi ngheøo nhö Doøng Anh Em Heøn Moïn (Phanxicoâ) cuûa Thaùnh Phanxicoâ thaønh Assise; hoaëc laø nhöõng ngöôøi nghieân cöùu vaø rao giaûng chaân lyù nhö Doøng Ñaminh cuûa Thaùnh Ñoâminicoâ.

Cuõng vaøo thôøi gian naøy, treân nuùi Carmel ôû Palestin, caùc aån só ñaõ thaønh laäp moät doøng chieâm nieäm leõ ra ñaõ khoâng coøn nöõa vaøo theá kyû XVI, Theùreøse d'Avila cuøng vôùi Jean de la Croix khoâng laøm cho nhaø doøng tìm laïi ñöôïc söï nhieäm nhaët ban ñaàu trong tinh thaàn môùi.

Doøng Teân, Doøng Nöõ Töû Baùc AÙi...

Vaøo theá kyû XVI, thôøi kyø Phuïc Höng vaø nhöõng thaùi quaù cuûa noù, thôøi kyø ly khai cuûa Luther, vaø sau vieäc khaùm phaù ra chaâu Myõ, Ignace de Loyola thaønh laäp moät caùch thaønh coâng Doøng Teân trong ñoù caùc tu só coù nhieäm vuï phuïc vuï Giaùo Hoäi - ñaëc bieät laø Ñöùc Giaùo Hoaøng.

Giôùi nöõ cuõng muoán hieán thaân phuïc vuï nhaân loaïi trong nhöõng laõnh vöïc giaùo duïc, giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo, ngöôøi beänh taät. Nhöng trong theá kyû XVI, Giaùo Hoäi coøn giöõ hoï laïi trong tu vieän nhö caùc doøng cuûa Angeøle de Meùrici ôû YÙ, cuûa Francois de Salles vaø cuûa Jeanne de Chantal ôû Phaùp. Tuy nhieân, ñeán theá kyû XVII thì Giaùo Hoäi cuõng chaáp nhaän cho Doøng Nöõ Töû Baùc AÙi cuûa Vincent de Paul vaø Louise de Marillac, moät doøng "laáy beänh vieän laøm nhaø doøng, laáy ñöôøng phoá laøm nhaø ôû..."

Thôøi kyø nôû roä caùc doøng tu

Caùc theá kyû XVII vaø XVIII ñöôïc coi laø thôøi kyø cuûa caùc doøng thöøa sai ñi truyeàn ñaïo ôû nöôùc ngoaøi hay phuïc vuï caùc taàng lôùp quaàn chuùng trong nöôùc, cuõng nhö laø phuïc vuï giaùo duïc: caùc sö huynh tröôøng coâng giaùo...

Sau cuoäc Caùch maïng 1789, theá kyû XIX chöùng kieán söï hoài phuïc cuûa caùc doøng tu. Vaø nhaát laø söï nôû roä caùc doøng chuyeân veà thöøa sai, giaùo duïc thanh nieân (Doøng Don Bosco), daïy hoïc, ñaïi keát, haønh höông vaø baùo chí (Doøng Thaêng Thieân)...

Nhöng nhöõng luaät leä coù tính chaát choáng caùc doøng tu vaøo nhöõng naêm 1880, 1901 vaø 1904 ôû Phaùp ñaõ gaây ra vaøo ñaàu theá kyû XX caùc vuï ñoùng cöûa tröôøng hoïc coâng giaùo, caùc vuï baét bôù vaø truïc xuaát tu só... Sau Chieán tranh theá giôùi laàn thöù nhaát, xuaát hieän caùc doøng tu nhaèm phuïc vuï giôùi thôï thuyeàn, phuïc vuï noâng thoân, hay theo göông vaø theo tinh thaàn cuûa cha de Foucauld.

Nhöõng coäng ñoaøn môùi

Töø Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, caùc doøng tu ñaõ coù nhöõng ñònh höôùng laïi choïn löïa cuûa mình. Vaø nhieàu coäng ñoaøn môùi xuaát hieän, thöôøng thì môû ra vaø quy tuï nhieàu thaønh phaàn trong xaõ hoäi: nhöõng ngöôøi ñoäc thaân, nhöõng ngöôøi ñaõ coù gia ñình, caùc linh muïc...

Vaø vôùi thôøi gian, caùc coäng ñoaøn naøy coù nhöõng quy cheá ñaëc bieät cho mình.

II. Ñôøi soáng tu trì laø gì?

Theo doøng thôøi gian, cuøng vôùi vieäc saùng laäp caùc hoäi doøng, caùc tu vieän, caùc coäng ñoaøn, vaø cuøng vôùi kinh nghieäm, nhöõng tính chaát caên baûn cuûa ñôøi soáng tu trì cuõng ñöôïc ñeà ra.

Moät lôøi môøi goïi cuûa Chuùa

Taát caû moïi Kitoâ höõu, qua pheùp Röûa, quyeát taâm xa laùnh toäi loãi ñeå soáng vôùi Ñöùc Kitoâ. Moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi vaøo cuoäc soáng thaùnh thieän, "trôû neân hoaøn haûo nhö Cha treân trôøi laø Ñaáng hoaøn haûo". Nhöng Thieân Chuùa cuõng keâu goïi moät soá ngöôøi theå hieän quyeát taâm naøy ôû moät möùc ñoä troïn veïn hôn baèng caùch töø boû moïi söï ñeå theo Ñöùc Kitoâ (nhö Chuùa Gieâsu ñaõ keâu goïi ngöôøi thanh nieân giaøu coù trong Tin Möøng). Ñeå ñaùp laïi ôn goïi naøy vaø ñeå "daâng hieán" troïn veïn cho Thieân Chuùa, nhöõng Kitoâ höõu nam, nöõ naøy ñaõ chaáp nhaän moät caùch töï do moät cuoäc soáng ñaëc bieät, ñöôïc Giaùo Hoäi coâng nhaän.

Caùc lôøi khaán theo ñoøi hoûi cuûa Tin Möøng

Ñeå theo saùt göông Ñöùc Kitoâ trong Tin Möøng, Ngöôøi ñaõ soáng ngheøo khoù, khieát tònh vaø vaâng lôøi Chuùa Cha, caùc tu só chaáp nhaän hy sinh moät caùch trieät ñeå ba laõnh vöïc quan troïng cuûa ñôøi soáng con ngöôøi: cuûa caûi, tình caûm, töï do. Sau moät thôøi gian laø döï tu vaø taäp sinh, ngöôøi tu só daán thaân "tuyeân xöng", baèng caùc lôøi khaán, nhöõng ñoøi hoûi cuûa Tin Möøng veà söï ngheøo khoù, khieát tònh vaø vaâng lôøi. Tröôùc heát trong moät khoaûng thôøi gian, roài sau ñoù laø suoát ñôøi.

Ngheøo khoù

Vì tình yeâu, Ñöùc Kitoâ ñaõ töï haï mình xuoáng ñeå laøm ngöôøi. Ngaøi ñaõ taùch mình ra khoûi moïi söï cuûa theá gian nhöng khoâng khinh cheâ noù.

Ñöùc Gieâsu ñaõ chia seû taát caû vôùi caùc moân ñeä cuûa Ngaøi: thôøi giôø, nieàmvui, noãi cöïc nhoïc, coâng vieäc, Thaàn khí. Ngaøi ñaõ toû ra moät söï öu aùi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, caùc treû em, nhöõng ngöôøi bò khinh reû vaøo thôøi ñoù.

Ngöôøi tu só choïn cuoäc soáng khieâm nhöôïng, ngheøo khoù, khoâng coù gì laøm cuûa rieâng, lao ñoäng chaân tay hoaëc trí oùc, chia seû thaân phaän mình vaø nhöõng gì mình coù ñöôïc vôùi coäng ñoaøn cuûa mình vaø vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoå laø nhöõng ñoái töôïng maø ngöôøi tu só coù moät söï quan taâm ñaëc bieät.

Ñoäc thaân trong khieát tònh

Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng ñoäc thaân, khoâng heà bieát ñeán hoân nhaân cuõng nhö tình phuï töû, nhöng Ngaøi khoâng toû ra ruït reø tröôùc phuï nöõ vaø cuõng khoâng phaân bieät ñoái xöû vôùi caùc moân ñeä vì tình traïng ñoäc thaân hay ñaõ coù gia ñình cuûa hoï. Vì söù maïng cuûa mình, Ngaøi chæ muoán laø Con Thieân Chuùa ñeå maïc khaûi khuoân maët thaät cuûa Chuùa Cha vaø anh em cuûa moïi ngöôøi.

Qua söï töï nguyeän soáng ñoäc thaân, ngöôøi tu só muoán soáng moät caùch naøo ñoù tình yeâu duy nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ ñoái vôùi Chuùa Cha, vaø soáng moät caùch saün saøng phuïc vuï moïi ngöôøi voán laø anh em cuûa mình.

Vaâng lôøi

Chuùa Gieâsu noùi: "Toâi luoân laøm theo thaùnh yù Cha", vaø "Löông thöïc cuûa ta laø laøm theo yù muoán cuûa Ñaáng ñaõ sai ta". Vaø Ngaøi ñaõ laøm nhö theá cho ñeán cheát...

Ñöôïc Chuùa goïi, ngöôøi tu só sau khi ñaõ daán thaân vaøo moät hoäi doøng phuø hôïp vôùi ôn goïi cuûa mình, cam keát tuaân giöõ moät caùch töï nguyeän Luaät doøng do vò saùng laäp ñeà ra hay do hoäi doøng ñeà ra theo tinh thaàn cuûa vò saùng laäp. Vaø phaûi vaâng lôøi beà treân laø nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï aùp duïng luaät doøng moät caùch huynh ñeä. Nhö vaäy, ngöôøi tu só bieåu loä öôùc muoán noi göông Ñöùc Kitoâ ñaõ thöïc thi yù muoán cuûa Chuùa Cha.

Ñôøi soáng coäng ñoaøn

Nhö nhöõng Kitoâ höõu ñaàu tieân "boû taát caû vaøo laøm cuûa chung" vaø "coù chung moät traùi tim vaø moät linh hoàn", ngöôøi tu só soáng moät caùch bình dò, ñôn sô trong moät coäng ñoaøn. Nhö trong moät gia ñình. Hoï chia seû vôùi nhau Pheùp Thaùnh Theå, kinh nguyeän, söï im laëng, coâng vieäc, söù maïng, cuûa caûi, thöùc aên, vui ñuøa... Vôùi söï hieän dieän cuûa chính Ñöùc Kitoâ: "ÔÛ ñaâu coù hai hay ba ngöôøi tuï hoïp vì danh Ta, thì Ta ôû giöõa hoï". Vôùi caùch soáng nhö vaäy: yeâu thöông nhau ñeán ñoä tha thöù cho nhau, ngöôøi tu só laø chöùng nhaân cho ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc aùi.

Caàu nguyeän

Taän hieán troïn veïn cho Thieân Chuùa vaø soáng keát hôïp vôùi Ngaøi, ngöôøi tu só daønh moät vò trí ñaëc bieät quan troïng cho vieäc caàu nguyeän ñeå duy trì vaø ñaøo saâu moái lieân heä vôùi Chuùa. Vieäc caàu nguyeän ñöôïc nuoâi döôõng baèng Lôøi Chuùa, baèng phuïng vuï giôø kinh ñoïc chung vôùi nhau, baèng nhöõng giôø yeân laëng suy gaãm, baèng nhöõng kyø tónh taâm... trong ñoù Bí Tích Thaùnh Theå laø trung taâm.

Trong Giaùo Hoäi vaø vì nhaân loaïi

Baèng caû cuoäc soáng cuûa mình, ngöôøi tu só laø moät yeáu toá quan troïng trong vieäc nhaéc nhôû moïi Kitoâ höõu raèng hoï ñöôïc môøi goïi höôùng veà söï thaùnh thieän; raèng Phuùc AÂm laø moät Tin Möøng cöùu roãi cho moïi ngöôøi. Vaø ngöôøi tu só giuùp Giaùo Hoäi trôû neân daáu chæ cho söï cöùu roãi naøy trong khi tham gia vaøo söù vuï rao giaûng Tin Möøng. Ngöôøi Tu Só cuõng laøm chöùng veà moät theá giôùi phaûi ñeán, trong ñoù moïi ngöôøi seõ ñöôïc soáng trong tinh thaàn caùc Moái Phuùc thaät vaø trong tình yeâu.

III. Traêm hoa ñua nôû

Hieän nay treân theá giôùi coù 1,243 hoäi doøng nöõ vaø 250 hoäi doøng nam. Taát caû caùc hoäi doøng naøy ñeàu tuyeân xöng cuøng moät lyù töôûng Tin Möøng. Tuy vaäy moãi hoäi doøng ñöôïc khai sinh ra vôùi moät tinh thaàn vaø moät caùch soáng rieâng do ñaáng saùng laäp ñeà ra ñeå ñaùp öùng caùch toát nhaát nhöõng nhu caàu taâm linh cuûa thôøi ñaïi.

Con soá thoáng keâ môùi nhaät cho bieát treân toaøn caàu hieän coù khoaûng 1,300,000 tu só trong ñoù khoaûng 1,000,000 nöõ tu vaø 250,000 nam tu só.

Caùc doøng nam vaø nöõ (ñoâi khi bao goàm nhieàu nhaùnh) coù soá tu só quan troïng laø:

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page