Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageNhö chuùng ta thaáy (ôû chöông 29), huyeàn nghieäm mang tôùi moät thanh loïc taän caên, ñi ñoâi vôùi söï naáu soâi ñöùc AÙi ñeán ñoä choùt. Sôõ dó ñöôïc theá, laø vì naêng ñöùc thieân phuù tieán thaúng vaøo cuoäc soáng, thay vì thaám vaøo töøng gioït qua coá gaéng tu thaân cuûa ta. Nhaát laø vôùi töï aùi vaø söùc naëng theå xaùc, chæ coù ñeâm toái môùi naïo veùt ñöôïc tôùi ñaùy caùi Toâi, chæ coù ñöùc AÙi Chuùa môùi naâng cao tôùi söï nheï nhaøng cuûa tinh thaàn. Nhö theá, xem ra khoâng theå neân thaùnh neáu khoâng qua maùi tröôøng huyeàn nghieäm.
Theá nhöng moät toâng ñoà, ngaøy ñeâm buø ñaàu vôùi coâng vieäc laøm sao coù nhieàu thì giôø vaø söï raûnh rang ñeå chuyeân chieâm, haàu ñaït tôùi aùnh saùng chan hoøa cuûa huyeàn thöùc? Nhö chuùng ta ñaõ thaáy (ôû chöông 29), ñeå tôùi ñænh cao laø Hoân nhaân thieâng lieâng, phaûi traûi qua nhöõng giai ñoaïn "taäp söï" vaø thanh luyeän keùo daøi ôû An tónh, Hoaøn hieäp, Xuaát thaàn, chuùng gaàn nhö khoâng cho pheùp laøm gì, noùi chi ñeán laøm nhieàu.
Theá thì phaûi chaêng ñeå neân thaùnh, caàn bôùt vieäc toái ña, haàu coù theå caàu nguyeän raát daøi, raát laâu? Quaû thaät, raát nhieàu thaùnh muïc töû, nhö cha sôû Ars, phaûi daønh caû ñeâm ñeå caàu nguyeän, nguû thì haàu nhö khoâng coøn, maø aên chæ tí ti.
Coù ñieàu ñaâu phaûi moïi thaùnh ñeàu huyeàn tri, hay ít laø huyeàn tri ôû möùc cao? Laém vò, duø caàu nhieàu ñaáy, maø chaúng huyeàn nghieäm chi ñaùng keå, nhö tröôøng hôïp Vinh Sôn Phaoloâ, Phan Sinh Xavier, Tieân Sa Lisieux, vv... Nghóa laø ngöôøi ta vaãn thaùnh maø khoâng xuaát thaàn chi heát. Vì thaùnh laø ôû ñöùc haïnh, nhaát laø ñöùc AÙi, theá maø ñöùc AÙi cuõng nhö moïi ñöùc ñeàu phaùt trieån baèng caû haønh laãn chieâm, vôùi moät beân noåi baät. Nghóa laø duø chieâm nhaân cuõng phaûi phuïc vuï phaàn naøo, duø haønh nhaân cuõng coù luùc phaûi taâm söï saâu xa vôùi Chuùa. Quaû thaät, con ngöôøi chæ ñaùng ngöôøi khi coù ñôøi soáng noäi taâm phong phuù vaø ñôøi soáng ñaïo ñöùc saâu xa. Vaø coù nhö theá, thì haønh ñoäng cuûa hoï môùi coù moät höôùng ñi thieâng lieâng thaät.
Theá nhöng, ñeå ñöùc AÙi phaùt huy heát söùc maïnh, noù phaûi voït thaúng töø trong ra, töø Trôøi xuoáng, ñeå thieân phuù thay theá daàn ñaéc thuû. Khi thieân phuù nhaäp cuoäc ñeå tröïc tieáp leøo laùi cuoäc ñôøi anh nhö theá, thì duø khoâng saùng roõ moät huyeàn thöùc, cuõng phaûi chaéc coù moät huyeàn nghieäm naøo roài, vaø ñaây laø huyeàn nghieäm haønh ñoäng, noù nghieâng veà soáng nghieäm hôn laø veà nghieäm tri (do ñoù khoù hieån loä ra).
Vì tính caùch lôø môø, sô thoaûng cuûa thöù huyeàn nghieäm naøy, cuõng nhö vì haønh nhaân thieáu söï raûnh rang ñeå quan saùt noäi taâm, neân chaúng thaáy ai ghi laïi söï kieän, cuõng nhö chaúng ai döïa vaøo ñeå phaân tích caû.
Bôûi ñaây laø ñieàu caàn bieát, laïi chöa coù ngöôøi khai phaù, neân chuùng ta ñaønh moø maãm vaäy. Vì phaûi moø, neân deã sai, laïi khoâng coù thì gì nhieàu ñeå noùi. Bôûi theá, phaûi xin loãi baïn ñoïc tröôùc khi muùa dìu...
Ñeå tìm hieåu huyeàn nghieäm haønh ñoäng voán chöa coù ngöôøi khai loái, coù leõ toát nhaát neân döïa vaøo nhöõng gì nghieäm chieâm coù theå cung caáp, maø baét ñaàu laø Hoân nhaân thieâng lieâng noù chaúng nhöõng laø toät ñieåm cuûa huyeàn chieâm, maø toät ñieåm cuûa huyeàn haønh nöõa. Vaâng, ôû Hoân nhaân thieâng lieâng, khoâng heà coøn khoaûng caùch, thaäm chí phaân bieät giöõa chieâm vôùi haønh. Bôûi leõ ôû ñaây ngöôøi ta soáng vaø nghieäm Chuùa töø trong ra ñeán ngoaøi, töø treân xuoáng ñeán döôùi, töø tri thöùc sang haønh ñoäng. Vaâng, Hoân nhaân thieâng lieâng ñuùng laø ñænh cao vaø ñieåm heïn cuûa caû hai con ñöôøng haønh vaø chieâm.
Thaáy huyeàn nghieäm haønh ñoäng ôû choã hoaøn taát cuûa noù roài, chuùng ta coù theå töø ñaáy, ngöôïc doøng baèng suy töôûng veà ñieåm khôûi phaùt ñeå döïng neân nhöõng moác ñaùnh daáu böôùc tieán.
Hoân nhaân thieâng lieâng vöøa laø ñieåm cöïc saùng cuûa tri thöùc, vöøa laø ñieåm cöïc noùng cuûa tình yeâu, maø böôùc tieáp theo haün laø vónh phuùc roài. Keû theo ñöôøng chieâm, khi tôùi Hoân Nhaân thieâng lieâng, seõ ñöôïc thoâi thuùc haønh ñoäng cho "Nöôùc Cha môû ñeán", khi maø haønh ñoäng aáy khoâng coøn ngaên trôû anh chieâm höôûng Chuùa. Keû theo con ñöôøng haønh, luùc tôùi Hoân nhaân thieâng lieâng roài, cuõng chieâm höôûng Chuùa baèng chính coâng vieäc cuûa mình. Ñuùng nhö caùc söù ñoà xöa, khi gaëp Chuùa (hieän ra) cuõng laø luùc ñöôïc sai ñi daïy doã vaø laøm pheùp Röûa.
"Hôõi chò em, hoàn maø Chuùa choïn laøm nôi ôû ñaëc bieät, hoàn aáy khoâng coøn bieát ñeán nghæ ngôi, cuõng chaúng maøng danh lôïi, khoâng thieát ñöôïc chuoäng quyù. Hoàn luoân caän keà beân Chuùa, neân hoàn chaúng nghó chi ñeán mình. Moái baän taâm duy nhaát cua hoàn laø laøm sao ñeå laøm vui loøng Chuùa, laø laøm caùch naøo ñeå bieåu loä tình yeâu vôùi Chuùa ñaây. Muïc ñích caàu nguyeän laø theá ñaáy, chò em aï. Hoân nhaân thieâng lieâng luoân thuùc ta laøm heát vieäc naøy ñeán vieäc khaùc, vaø ñaáy laø daáu hieäu ôn Chuùa".
Coù ñieàu haún baïn thaéc maéc: Neáu Hoân nhaân thieâng lieâng laø keát quaû cuûa nhieàu naêm thaùng nghæ ngôi trong An tónh, Hoaøn hieäp vaø Xuaát thaàn nhö theá, thì sao coù theå ñaït tôùi ñaáy keû treân ñöôøng phuïc vuï luoân phaûi truaân chuyeân?
Xin thöa: Nhö Yoan Thaùnh Giaù cho thaáy, huyeàn nghieäm khoâng nhöõng laø aùnh saùng, maø coøn söùc noùng nöõa. Neáu Tín-Voïng-AÙi ôû chieâm nhaân nghieâng veà nghieäm trí, thì nôi haønh nhaân, chuùng aét nghieâng veà nghieäm caûm muoán, do ñoù caùc khieáu naêng vaø quan naêng chaúng caàn ngöng nghæ, maø chæ caûm tính vaøo cuoäc thoâi. Söï thanh luyeän vaø taêng cöôøng cho ñöùc AÙi chæ nhôø vaøo ñoä noùng cuûa ñöùc AÙi aáy. Coøn aùnh saùng cuûa Tri thì thoaûng qua ñoâi luùc cuõng ñuû.
Neáu trong chieâm, aùnh saùng töø trong höøng leân nhöõng ñoä saâu khaùc nhau, thì cuõng ôû nhöõng ñoä saâu khaùc nhau aáy maø ñöùc AÙi boác noùng cho haønh nhaân caûm nhaän. Söï phaân caáp huyeàn nghieäm, trong haønh cuõng nhö trong chieâm, tuøy vaøo nhöõng ñoä saâu noùi treân. Neáu nhöõng ñoä saâu trong nghieäm tri giuùp xaùc ñònh caùc giai ñoaïn An tónh, Hoaøn hieäp, Xuaát thaàn..., thì trong caûm nhaän cuûa haønh nhaân, aét cuõng coù gì vöøa töông ñöông (xeùt theo ñoä noùng eâm cuûa ñöùc AÙi, ñoä trôn tru cuûa Thuaän Thieân), vöøa töông phaûn (nhö Ñoäng ñoái nghòch Tónh) vôùi nhöõng hieän töôïng aáy.
Trong chieâm, moãi khi xuaát hieän moät thöù aùnh saùng môùi, seõ coù moät ñeâm toái chuaån bò, thì trong haønh, moãi khi xuaát hieän moät thöù löûa môùi, cuõng coù nhöõng pha chuaån bò, baèng caûm nhaän ñôn coâi, vaéng laïnh, chaéc theá, chuùng phuø hôïp hôn vôùi danh xöng "hoang maïc" (deùsert) maø huyeàn nghieäm hoïc Ñöùc duøng thay chöõ Ñeâm toái treân kia. Vaäy, ñeå ñoái laäp vôùi ñeâm toái cuûa chieâm, ta taïm duøng chöõ Ñôn laïnh vaäy.
Ñôn laïnh caáp moät coù theå laø caûm giaùc chaùn chöôøng vaø voâ voïng trong haønh taùc, maø khoâng thaáy nguyeân nhaân (töông öùng vôùi Ñeâm toái giaùc caûm). Ñôn laïnh caáp hai seõ laø caûm giaùc tuyeät voïng, thaáy nhö Chuùa boû ta vaø coâng vieäc ta laøm, trao maëc noù cho ma quyû. Vaâng, Ñôn laïnh trong Haønh chaéc taäp trung vaøo ñöùc Voïng, trong khi ñeâm toái tinh thaàn cuûa chieâm nhaân thöôøng taäp trung ôû ñöùc Tin.
Cuõng nhö Ñeâm toái, söï Ñôn laïnh aáy khoâng theå khoâng dieãn ra khi ñang töø sinh hoaït ñöùc haïnh ñaéc thuû chuyeån sang sinh hoaït ñöùc haïnh thieân phuù. Coù ñôn laïnh, vì khieáu naêng haønh ñoäng chöa quen ñöôïc vôùi nhöõng khaùch môùi tôùi, do ñoù coù voâ caûm, truïc traëc hay ñaát suït lôû döôùi chaân. Coù ñôn laïnh khi veùt naïo tôùi ñaùy ñeå thanh loïc yù chí, taâm hoàn, ñeå thuaàn hoùa con ngöïa baát kham laø caùc khieáu naêng taâm sinh lyù cho moät cuoäc soáng vaø haønh ñoäng khaùc tröôùc.
Coát loõi cuûa neân thaùnh vaø hieäu quaû cuûa toâng vuï naèm ôû Thuaän Thieân: Thuaän Thieân vì yeâu. Söï Thuaän Thieân phaûi ñoåi chieàu töø coá gaéng cuûa toâi laøm theo yù Chuùa, sang saùng kieán cuûa Chuùa hoaït ñoäng thaúng trong yù muoán vaø haønh ñoäng cuûa toâi. Söùc huùt cuûa yù Chuùa aáy baét ñaàu xaâm nhaäp yù chí toâi, ñeå roài töø yù chí lan sang caùc khieáu naêng, khuynh höôùng vaø naêng löôïng taâm sinh moïi maët, töø thaúm saâu ra tôùi cuoäc soáng, laøm sao ñeå cuoái cuøng, khoâng coøn moät ñeà khaùng duø ñöùc lyù hay taâm lyù, khoâng coøn moät ma saùt duø ôû beà maët hay beà saâu. ÔÛ ñieåm hoaøn taát naøy, chuùng ta coù Hoân nhaân thieâng lieâng qua ngaõ ñöôøng haønh ñoäng.
Trong Haønh, gioáng nhö trong Chieâm, tröôùc huyeàn nghieäm seõ traûi daøi moät thôøi gian chuaån bò, caû baèng taäp ñöùc laãn söûa thoùi xaáu, nhaát laø veùt roãng taâm baèng nhöõng töø boû vaø thöû thaùch nhieàu maët. Ñaây laø Ñeâm (chuû ñoäng) cuûa giai ñoaïn Khôûi vaø Tieán. Coù ñieàu ñaây laø Khôûi vaø Tieán trong höôùng tieán veà Thaønh ôû huyeàn nghieäm haønh ñoäng, chöù khoâng phaûi ôû huyeàn nghieäm chieâm höôûng.
Cuõng nhö trong Chieâm, keû thöïc söï ôû treân tieán trình laø keû öôùc muoán neân thaùnh, taän taâm taän löïc vì Nöôùc Trôøi. Keû thöïc söï coù öôùc muoán maïnh nhö theá dó nhieân laø keû ñang soát saéng, neân laøm vieäc cuõng haêng, maø nguyeän caàu cuõng heát söùc.
Coù ñieàu cuõng nhö trong Chieâm, keû ñang minh minh ñöùc (via illuminativa) thöôøng taøng giaáu nhieàu töï cao, töï aùi, yû mình vaø öa tích luõy thieâng lieâng, nghóa laø coi neân thaùnh nhö moät caùch laøm giaàu. Theá roài, trong khi maûi meâ coâng vieäc, hoï coù theå queân daàn muïc ñích vaø yù nghóa sieâu nhieân cuûa noù, ñeán noãi sinh "ghieàn vieäc", laïi muoán gaén nhaõn hieäu cuûa mình treân coâng vieäc.
Khi aáy, nhöõng thöû thaùch Chuùa göûi ñeán, nhöõng choáng ñoái vaø trôû löïc gaëp phaûi, seõ giuùp hoï nhìn ra söï yeáu ñuoái vaø baát löïc cuûa mình. Trong toâng vuï, hoï chæ laø coâng cuï vaø "ñaày tôù voâ ích" khi maø hieäu quaû sieâu nhieân chæ coù theå do moät nguyeân nhaân sieâu nhieân. Chæ khi naøo hoï heát haùm danh, vuï lôïi vaø töï aùi, chæ khi naøo hoï heát nöông caäy vaøo söùc mình maø chæ troâng chôø ôû Chuùa thoâi, Chuùa môùi vaøo cuoäc hoaøn toaøn, ñeå vieäc cuûa hoï nay trôû thaønh vieäc cuûa Chuùa.
Söï veùt roãng vaø thuaàn hoùa baèng Ñeâm aáy aét khoâng theå ñaït tôùi caên goác con ngöôøi. Ñeå ñaït tôùi caên goác naøy, phaûi coù söùc noùng thieân phuù, do ñoù ñeâm toái haønh ñoäng, töùc Ñôn laïnh. Thaáy ñôn coâi ñaáy, maø thaät ra coù Chuùa caän keà. Thaáy laïnh leõo ñaáy, maø thaät ra noùng quaù: taïi chöa quen söùc noùng môùi, neân voâ caûm.
Ñöùc AÙi thieân phuù, cuøng vôùi baàu ñoaøn theâ töû caùc ñöùc thieân phuù khaùc ñaõ nhaäp cuoäc thaúng roài. Chuùng ñeán theá chaân caùc ñöùc thuû ñaéc voán quaù yeáu ñeå hoaøn taát vieäc tinh cheá nhöõng "con ngöôøi cuûa Chuùa" (homme de Dieu), nhôø ñoù chuyeån coâng vieäc cuûa ngöôøi thaønh coâng vieäc cuûa Trôøi. Vaâng, huyeàn nghieäm haønh ñoäng chaúng qua laø hoaït ñoäng cuûa caùc ñöùc thieân phuù. Caùc ñöùc aáy hieån leân nôi con ngöôøi haønh ñoäng baèng caùi maø thaàn hoïc kinh vieän goïi baèng teân Ñaëc Hueä Thaùnh Thaàn (dons du Sain-Esprit). Qua ñaëc hueä vaø ñaëc suûng, Thaùnh Thaàn nhaûy vaøo daãn daét anh tröïc tieáp, ñeå töï haønh ñoäng trong coâng vieäc cuûa anh nay cuõng thaønh coâng vieäc chính hieäu cuûa Ngaøi.
Caùc ñöùc thieân phuù noùi treân, baét ñaàu laøm caâm laëng caûm tính ñeå thanh loïc, tinh cheá vaø thuaàn hoùa noù, cuøng vôùi caùc khuynh höôùng keøm theo, cho moät phong caùch haønh ñoäng hoaøn toaøn môùi. Vieäc cuûa haønh nhaân töø nay khoâng coøn laø töï yù leøo laùi coâng vieäc, maø buoâng mình theo taùc ñoäng Thaàn Khí ñeå laøm theo vaø laøm vôùi Thaàn Khí.
Hoàn cuûa toâng vuï khoâng phaûi laø nguyeän caàu, nhö Dom Chautard nghó, nhöng laø ñöùc AÙi. Ñöùc AÙi Chuùa Kytoâ laø hoàn soáng duy nhaát cho caû Haønh laãn Chieâm.
Theo thaùnh Toâma, "toaøn thieän coát yeáu ôû huaán leänh Chuùa, trong coù lôøi khuyeân (Phuùc AÂm)... Nhöng caû lôøi khuyeân laãn huaán leänh ñeàu quy veà ñöùc AÙi caû". Do ñoù theo Gustave Thils, ñeå ñi vaøo tinh thaàn vaø yù nghó cuûa lôøi khuyeân Phuùc AÂm, caàn ghi taïc soáng ñoäng vaøo loøng söï lieân ñôùi aáy cuûa lôøi khuyeân vôùi ñöùc AÙi.
K. Rahner cuõng coi "toaøn thieän Kytoâ giaùo laø ôû söï hoaøn thieän ñöùc AÙi thoâi". Ñöùc AÙi aáy môû ñoàng thôøi veà phía Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, neân raát nhaân baûn, maø cuõng hoaøn toaøn sieâu nhieân, laïi coù tính caùch chung vaø sieâu theá. Do tính caùch chung vaø sieâu theá, sieâu nhieân, cuõng nhö vì söï hoaøn thieän ñöùc AÙi ôû maët naøy, maø vieäc thanh luyeän töø Trôøi phaûi thaät gaét gao.
Taân Öôùc thích nhìn ñöùc AÙi döôùi daïng Agapeâ, nhöng Cöïu Öôùc laïi quen ngaém noù nhö moät Eroâs.
Thaät ra, Yeâu trong Hy ngöõ coù tôùi ba ñoäng töø ñeå chæ: Fileoâ, Eroâmai vaø Agapaoâ. Ngöôøi ta duøng Fileoâ cho nhöõng ñoái töôïng thanh cao, coù khi tröøu töôïng, nhö Theo-filos, keû yeâu Thieân Chuùa; nhö filo-sofia, söï yeâu ñaïi trí, töùc trieát hoïc. Ngöôøi ta daønh Eroâmai khi noùi ñeán nhöõng moái tình say ñaém, tình löùa ñoâi. Coøn Agapaoâ laø yeâu vò tha vaø cao thöôïng, hôïp vôùi caùch thaåm ñònh cuûa lyù trí, nhö giöõa cha con vôùi nhau, moät thöù yeâu chuoäng (estime). Coù leõ Fileoâ thì khoâng ñuû, coøn Eroâs trong thöïc teá laïi quaù nghieâng veà nhuïc duïc vaø chieám höõu, neân ñeå khoûi hieåu laàm, caùc toâng ñoà vaø giaùo phuï ñaàu tieân coá traùnh töø ngöõ ñoù. Theá nhöng caùc huyeàn nghieäm nhaân sau naøy, nhaát laø ôû phaùi nöõ, hình nhö khoâng theå dieãn taû heát söï thaân maät trong kinh nghieäm maø laïi khoâng nhôø ñeán yù töôûng Eroâs.
Ñöùc AÙi cuûa giai ñoaïn ñaàu, giai ñoaïn Minh minh ñöùc (illuminativa), duø aûnh höôûng maïnh ñeán ñaâu, cuõng chæ laøm neân nhöõng Vöôïng caûm (consolation) vôùi ñoä coàn quaù yeáu. Ñeå noàng thaønh men say, ngoït thaønh maät vò (gout, theo tieáng goïi cuûa Tieân Sa), maät traáp (nöôùc maät), thì ñöùc AÙi thieân phuù phaûi tröïc tieáp vaøo cuoäc. Coù ñieàu vì noù laø moät thöù maät vaø löûa môùi meû, maø caûm naêng laïi chöa quen, neân khoâng caûm nhaän chi heát. Neáu trong Chieâm, thì ñaây la Ñeâm toái; neáu trong Haønh, haún ñaây laø Ñôn laïnh. Ñeâm toái vaø Ñôn laïnh seõ giuùp khieáu naêng tri vaø caûm cai söõa vaø loïc trong, nhôø ñoù ñöùc AÙi thieân phuù coù theå noåi haún leân vaø laøm chuû cuoäc soáng.
Khi Thaàn Khí ñaõ laøm chuû caûm tính (vaø yù chí) hoaøn toaøn baèng Tín-Voïng-AÙi thieân phuù, thì caûm tính heát coøn gaây nguy hieåm, khieán haønh giaû coù theå yeâu thöông töï nhieân, khi maø nöôùc töï nhieân aáy ñaõ hoøa tan trong soâng bieån cuûa sieâu nhieân roài:
"Con ñaõ höôûng
nhaän phaàn thöôûng daønh cho ai can
ñaûm chieán ñaáu. Con khoâng caàn
töø choái moïi an uûi cuûa con tim
nöõa, bôûi taâm hoàn con ñaõ
ñöôïc cuûng coá do ñaáng
duy nhaát maø con yeâu. Con sung söôùng
nhaän ra raèng, khi yeâu Chuùa thì traùi
tim lôùn tröông leân, vaø traùi
tim aáy coù khaû naêng yeâu ngöôøi
thaân maïnh gaáp ngaøn laàn, hôn
laø neáu noù höôùng veà moät
thöù tình vò kyû vaø voâ boå".
(Tieân Sa Lisieux)
Nhö theá, ñöùc AÙi thieân phuù khoâng heà ñoái laäp vôùi tình yeâu töï nhieân. Khi noù ñaõ chieám höõu hoaøn toaøn caûm tính roài, thì hoøa tan trong sieâu nhieân, tình yeâu (töï nhieân) seõ boäi taêng söùc maïnh.
Böôùc tieán cuûa ñöùc AÙi ñi töø thuû ñaéc sang thieân phuù. Tôùi thieân phuù, thì ñoù laø huyeàn nghieäm. Ñeán löôït huyeàn nghieäm ñöùc AÙi cuõng tieán nöõa, vaø tieán töø noâng sang saâu. Kòp ñeán khi ñaït heát chieàu saâu, thì nhö trong chieâm, noù laïi traøn ra heát beà maët, ñeå khoâng coøn phaân bieät giöõa trong vôùi ngoaøi, giöõa töï nhieân vôùi thieân phuù, cuõng nhö giöõa yeâu Chuùa vôùi yeâu anh (chò) em. Ñaây laø Hoân nhaân thieâng lieâng, vaø ñöôøng tieán tôùi cao ñieåm aáy coù theå laø chieâm hay haønh cuõng ñöôïc.
ÔÛ treân, chuùng ta ñaõ ñaët ra hai moác chính cuûa tieán trình ñöùc AÙi: moác thuû ñaéc vaø moác thieân phuù, moác chuû ñoäng vaø moác thuï ñoäng.
Neáu xeùt veà hieäu quaû ôû ñöùc haïnh, cuõng ñöôïc phaùc hoïa nhieàu thöù tieán trình khaùc, cuûa ñöùc AÙi minh nhieân hay maëc nhieân. Thaùnh I nhaõ chaúng haïn noùi ñeán Ba haïng ngöôøi vaø Ba caáp khieâm nhöôøng. ÔÛ Ba haïng ngöôøi, thì cao nhaát laø keû sieâu thoaùt, chæ muoán ñieàu Chuùa muoán thoâi. ÔÛ Ba caáp khieâm nhöôøng, thì sieâu thoaùt laïi ôû haïng hai, coøn choã cao nhaát daønh cho keû vöôït treân baát thieân, ñaõ choïn ngheøo tuùng vaø sæ nhuïc ñeå neân gioáng hoaøn toaøn vôùi Chuùa cuûa loøng mình.
Yoan Thaùnh Giaù trình baøy moät thang caáp khaùc, thang muôøi baäc, noù chi tieát hôn:
-- caáp döôùi cuøng: khoâng thieát chi ngoaøi Chuùa.
-- caáp hai: khaéc khoaûi kieám tìm moät mình Chuùa.
-- caáp ba: thaáy Chuùa thaùnh thieän ñeán noãi, baát cöù gì toâi laøm, toâi cuõng thaáy baát xöùng caû.
-- caáp boán: yeâu maïnh ñeán noãi muoán laøm baát cöù gì coù theå vui loøng Chuùa, chöù khoâng nghó ñeán mình.
-- caáp naêm: khaùt Chuùa ñeán noãi nhö khoâng ñôïi chôø noåi.
-- caáp saùu: tình yeâu raát thanh khieát vaø phaùt trieån ñeán noãi ta tieán raát leï, bay raát nhanh.
-- caáp baûy: ñöùc AÙi maïnh ñeán noãi vöôït treân moïi toan tính, khieán haønh giaû lôùn maät, baïo gan, chaúng gì maø khoâng daùm laøm vì Chuùa.
-- caáp taùm: thuoäc veà keû ñaõ tìm thaáy caùi mình thieát tha ao öôùc, neân an thoûa hoaøn toaøn (trong Ñaáng loøng mình yeâu). Tình traïng aáy, trong giai ñoaïn taùm naøy, chæ ñaït ñöôïc töøng luùc vaø trong thoaùng choác thoâi.
-- caáp chín: ñaõ ñöôïc thanh loïc thuaàn khieát vaø caûm nhaän Chuùa coù maët thöôøng haèng, neân löûa duø boác raát cao, maø löûa aáy vaãn eâm dòu, ngoït ngaøo. Haún ñaây laø Hoân nhaân thieâng lieâng, choã maø chieâm vaø haønh khoâng coøn khoaûng caùch, choã maø töø ñoù sang vónh phuùc chæ coøn moät böôùc thoâi, luùc cuoäc soáng chaám döùt roài.
-- caáp möôøi: chæ ñaït ôû thieân quoác, choã maø hoàn thaáy Chuùa tröïc dieän baèng caùi nhìn trong suoát, caùi nhìn noù bieán hoàn neân gioáng Chuùa nhö in.
Ñöùc AÙi thaäp caáp cuûa Yoan Thaùnh Giaù ñuùng laø ñöùc AÙi cuûa chieâm nhaân. Quaû laø ôû vaøi giai ñoaïn giöõa vaø cuoái, noù coù thuùc baùch haønh ñoäng ñaáy, nhöng haønh ñoäng môùi ñöôïc coi nhö haäu quaû cuûa chieâm laïi chöa ñuû nhaán maïnh, cuõng nhö yeâu ngöôøi chöa ñöôïc noái lieàn ngay vôùi yeâu Chuùa. Cho neân, ñeå taïo theá quaân bình giöõa haønh vaø chieâm, phaûi ñöa yeâu ngöôøi vaø tieáng goïi leân ñöôøng vaøo buoåi gaëp Chuùa ñaàu tieân. Vaâng, tieáng goïi cuûa Chuùa luoân laø tieáng goïi leân ñöôøng löôõng dieän: tìm Chuùa ôû noäi taâm vaø tìm haïnh phuùc cuûa loaøi ngöôøi. Ngay luùc gaëp Pheâroâ trong meû caù thöù nhaát, Chuùa ñaõ höùa: Ta seõ bieán anh thaønh ngö phuû keùo caù ngöôøi! Vaø khi gaëp laïi caùc toâng ñoà sau Phuïc Sinh, Chuùa sai hoï ñi giaûng vaø laøm pheùp Röûa. Vaâng, söï gaëp gôõ Chuùa luoân ñi ñoâi vôùi tieáng goïi leân ñöôøng.
Theá nhöng, vì ngöôøi ta coù nhöõng khaû naêng vaø khuynh höôùng raát khaùc nhau, neân Chuùa coù theå môøi moät soá ngöôøi vaøo con ñöôøng tu aån. Coù ñieàu duø tu aån, hoï vaãn phaûi tham gia vaøo söù meänh môû Nöôùc Cha, tham gia baèng hy sinh cuõng nhö caàu nguyeän. Nhö theá, ngöôøi ta coù theå môû Nöôùc Cha vaø neân thaùnh hoaëc baèng con ñöôøng Haønh, hoaëc baèng con ñöôøng Chieâm. Keû ñi con ñöôøng Chieâm vaø Xuaát theá trình baày boä maët caùnh chung vaø sieâu theá cuûa Ñaïo. Coøn keû ñi con ñöôøng Haønh vaø Nhaäp theá thì laøm chöùng cho vieäc Nhaäp Theå cuûa Ngoâi Lôøi. Hai con ñöôøng vaø hai loaïi ngöôøi coù theå boå tuùc cho nhau vì yù nghóa keùp aáy cuûa Nöôùc Chuùa nhôø vaøo nhaát tính cuûa Hoäi Thaùnh huyeàn thaân Chuùa Kytoâ.
Duø Chieâm hay Haønh, neáu neân thaùnh thì böôùc tieán vaãn laø töø ñöùc haïnh thuû ñaéc sang ñöùc haïnh thieân phuù, do ñoù huyeàn nghieäm laø caàn. Huyeàn nghieäm chaúng qua laø bieåu hieän cuûa ñöùc thieân phuù khi noù vaøo cuoäc thaúng vôùi cuoäc soáng chuùng ta. Vaâng, chæ coù Tín-Voïng-AÙi thieân phuù môùi ñuû söùc laøm nhöõng thanh loïc cuoái cuøng vaø ñöa ñöùc haïnh ñeán ñænh cao cuûa noù. Vaû cuõng chính söï vaøo cuoäc tröïc tieáp cuûa thieân phuù môùi chuyeån haún cuoäc soáng vaø coâng vieäc sang cho ñaàu taàu Thaàn Khí, nhôø ñoù hoaøn taát söï Thuaän Thieân cuûa chuùng ta. Coù ñieàu yù thöùc veà huyeàn nghieäm (huyeàn nghieäm aùnh saùng trong chieâm) khoâng phaûi laø caàn. Moät huyeàn nghieäm phaûng phaát vì tieàm aån trong cuoäc soáng vaø haønh ñoäng môùi laø ñieàu khoâng theå thieáu cho söï hoaøn thaønh thaùnh thieän nôi chuùng ta.
Huyeàn nghieäm laø söï vaøo cuoäc tröïc tieáp cuûa caùc ñöùc thieân phuù chuùng ñeán thanh loïc taän caên vaø ñoát noùng ñeán ñoä choùt. Bôûi theá, huyeàn nghieäm raát caàn ñeå ta neân thaùnh, nhaát laø thaùnh cao. Theá thì laøm sao ñeå neân thaùnh, nhaát laø thaùnh cao, nhöõng con ngöôøi suoát ñôøi boân ba vì Nöôùc Chuùa, khoâng coù nhieàu giôø chuyeân chieâm ñöôïc? Vaäy haún phaûi coù moät thöù huyeàn nghieäm khaùc cho haønh nhaân, huyeàn nghieäm aáy haún khoâng saùng leân ñöôïc nhö trong chieâm, do ñoù maø gaàn nhö khoâng coù nghieäm tri, khoâng ñöôïc yù thöùc.
Neáu huyeàn nghieäm trong chieâm thieân veà saùng vaø taùc ñoäng ñeán caùc khieáu naêng tri thöùc, thì huyeàn nghieäm trong haønh haún nghieâng veà noùng vaø xaâm chieám ñeán caûm tính vaø yù chí thoâi, neân ñöông söï gaàn nhö khoâng thaáy chi, maø haønh ñoäng cuõng khoâng heà bò caûn trôû.
Neáu trong chieâm, aùnh saùng môùi laøm khieáu naêng khoâng quen maø thaáy toái, thì trong haønh, löûa môùi do khoâng quen maø caûm tính cuõng thaáy ñôn coâi, vaéng laïnh. Ñaây laø luùc Tín-Voïng-AÙi thieân phuù baét ñaàu vaøo cuoäc, seõ thay choã daàn cho caùc ñöùc ñaéc thuû voán yeáu ôùt, khieán töø ñaây cuoäc soáng vaø haønh ñoäng seõ do Thaàn Khí laøm chuû hoaøn toaøn.
Tuøy theo ñoä saâu cuûa taùc ñoäng ñöùc AÙi-Voïng thieân phuù maø coù nhöõng bieåu hieän trong ñöùc haïnh khaùc nhau, chuùng noùi leân nhöõng caáp baäc khaùc nhau cuûa thaùnh thieän. Caáp cao nhaát seõ laø moät vôùi Hoân nhaân thieâng lieâng, ñieåm heïn cho caû Chieâm laãn Haønh.
HOAØN TAÁT ñaàu
Tuaàn Thaùnh 1995
sau baûy naêm laøm vieäc
Hoaønh Sôn
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page