GIUÙP NHAU
TÌM SOÁNG THEO YÙ CHUÙA

Linh Muïc Hoaønh Sôn, SJ, Vieät Nam

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Nhöõng neàn taûng vaø lyù do

Ngay ñaàu saùch Thaàn thao, ôû phaàn Yeáu chuù (annotations), thaùnh I-nhaõ ñaõ daën kyõ ngöôøi giuùp tónh taâm phaûi "ñeå ñaáng Taïo hoùa haønh ñoäng vôùi thuï taïo (töùc ngöôøi tónh taâm), vaø thuï taïo vôùi ngaøi, maø khoâng qua trung gian" (ñieàu 15). Vaâng, vieäc höôùng daãn Thaàn thao vaø vieäc linh höôùng noùi chung thöôøng chæ laø trôï giuùp beân ngoaøi, giuùp sao cho ôû beân trong, taân lang vaø taân nöông coù theå thong dong trao ñoåi vôùi nhau (Yo. 3.28-30), taân nöông ñeå hieåu yù Chuùa, Chuùa ñeå ngoû yù vôùi hoàn.

Vaâng, yù Chuùa laø caùi quan troïng nhaát maø hoàn phaûi tìm vaø soáng theo suoát haønh trình neân thaùnh. Vì yù Chuùa, ñoù laø kim chæ nam caàn thieát cho anh giöõa bieån ñeâm mòt môø. Bôûi theá, ngay ôû yeáu chuù ñaàu, I-nhaõ ñaõ ñònh nghóa Thaàn thao laø "baát cöù phöông thöùc naøo ñeå chuaån bò cho hoàn, gaït ra khoûi hoàn nhöõng vaán vöông loän xoän, gaït ñöôïc roài thì giuùp tìm vaø khaùm phaù yù Chuùa veà cuoäc ñôøi, vì ích lôïi cuûa ñöông söï".

Vaâng, tìm theo yù Chuùa, chöù khoâng phaûi sôû thích cuûa mình. Cuõng chaúng phaûi cuûa ai khaùc, duø ñaây laø linh höôùng hay beà treân, duø coù khi yù Chuùa ñöôïc loä qua nhöõng ngöôøi aáy.

Töï saâu thaúm cuûa loøng, neáu quaû toâi laéng nghe, thì Chuùa vaãn noùi, noùi veà nhöõng gì Ngaøi muoán ñoái vôùi toâi. Nhöng khoâng phaûi heã Ngaøi noùi, thì toâi bieát chaéc ñöôïc ñaáy laø Ngaøi (chöù khoâng phaûi quyû hay chính toâi) vaø hieåu ñöôïc yù Ngaøi. Do ñoù, toâi caàn ñeán söï coá vaán cuûa ngöôøi giaøu kinh nghieäm vaø kieán thöùc. Toâi cuõng neân nhôù, laém luùc Chuùa coøn noùi qua "daáu chæ thôøi gian", qua coäng ñoàng hay qua ngöôøi naøy, ngöôøi kia nöõa.

Taïi sao laïi phaûi qua ngöôøi khaùc? Vaø trong nhöõng ñieàu kieän naøo ñaây? Laøm theá naøo bieát ñöôïc vaø phaûi cö xöû ra sao? Bieát bao caâu hoûi khoù, maø lôøi ñaùp ñuùng laïi raát caàn.

* * *

Theo Chuùa Yeâsu, thì chuùng ta chæ coù moät Cha laø Thieân Chuùa, vaø moät Thaày laø Con Ngaøi thaønh ngöôøi (Mt. 23.8-10). Theá nhöng Phaoloâ cuõng töï coi mình laø Cha, keû baèng Tin möøng ñaõ "sinh ra", baèng giaùo huaán ñaõ uoán naén, daïy doã. Laøm theá naøo ñaây ñeå dung hoøa hai yù nghó aáy? Hay noùi cho ñuùng, laøm theá naøo ñeå giaûi thích söï coù maët cuûa nhöõng ngöôøi cha caïnh ñaáng Cha duy nhaát, cuûa nhöõng ngöôøi thaày beân ñaáng Vaïn theá sö?

Thaät ra, duø caám goïi ai treân ñôøi laø Cha, Ñöùc Yeâsu vaãn daïy ta döôõng nuoâi phuï maãu (Mt. 15. 4-6), bôûi phuï tính sau laø phaûn aûnh cuûa phuï tính tröôùc (Eph. 3.15). Vaâng, neáu hai keû naøo ñoù coù quan heä phuï-töû hoaëc sö-ñoà, chaúng qua hoï cuõng ñaõ ñöôïc bieät ñònh trong nhöõng lieân ñôùi nhö theá, nhôø theá môùi coù cuoäc soáng coäng ñoàng, keå caû coäng ñoàng thieâng lieâng trong Giaùo hoäi. Trong coäng ñoàng Giaùo hoäi naøy, chaúng nhöõng chuùng ta thaønh thuû tuùc cuûa nhau, maø coøn thaønh moâi giôùi, maùng chuyeån aân suûng cho nhau nöõa. Noùi chi ñeán truyeàn ñaït chaân lyù Phuùc aâm! Ñoù laø lyù do khieán ta coù theå caàu vôùi Ñöùc Meï, caùc thaùnh, coù theå xin ngöôøi khaùc caàu cho mình. Ñoù cuõng laø lyù do khieán chuùng ta coù theå hoïc hoûi laãn nhau vaø nhôø nhau chæ daãn cho veà maët thieâng lieâng.

Chính ñaây cuõng laø yù ñònh cuûa Thieân Chuùa khi thaønh laäp Giaùo hoäi ñeå cöùu nhaân ñoä theá, qua Giaùo hoäi aáy. Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta qua caùc toâng ñoà, do ñoù truyeàn thoáng toâng ñoà voâ cuøng quan troïng. Baèng ñöùc tin ñöôïc taém goäi trong truyeàn thoáng naøy, ngöôøi ñi tröôùc seõ truyeàn cho ngöôøi ñi sau, ngöôøi coù kinh nghieäm vaø hieåu bieát seõ dìu daét keû non nôùt, ñeå taát caû san seû cho nhau vaø ñoàng haønh ñöôïc vôùi nhau.

Khaû naêng vaø giôùi haïn cuûa vieäc linh höôùng

Soáng thieâng lieâng, con ngöôøi soáng baèng aân suûng Chuùa. AÂn suûng laø söï soáng, vaø tính naêng ñoäng cuûa söï soáng aáy theå hieän ôû nhöõng khuynh höôùng cô baûn ñöôïc phaân thaønh Tín, Voïng, AÙi. Tín-Voïng-AÙi khieán ta ñeo cöùng laáy Chuùa ñeå soáng voït leân töø Chuùa. Thaám nhieãm trí naêng, ñöùc tin khieán ta bieát töø saâu thaúm baèng caùi bieát cuûa Chuùa. Töø ñoù sinh ra ôn phaân ñònh. Ôn phaân ñònh ñöa luoàng saùng tri thöùc treân chieáu saùng caùc ngoùc ngaùch cuoäc soáng ñeå ta nhaän ra — ñuùng hôn: caûm nhaän — caùi gì hay ñieàu gì laø hôïp, laø khoâng hôïp. Theo Diadoque cuûa Photixeâ, thì ñaây laø thöù nhaïy caûm (aistheâsis) do ñöùc AÙi maø coù.

Thaät ra, ôn phaân ñònh thöôøng khoâng phaûi laø con ñeû cuûa moät ñöùc tin (hay ñöùc AÙi) nôi ñöùa beù ñaõ chòu pheùp Röûa nhöng chöa ñöôïc giaùo duïc veà ñaïo. Phaûi coù söï hoïc hoûi (töø ngoaøi) vaø soáng nghieäm ñeå noù moïc leân vaø phaùt trieån. Do ñoù, söï caàn thieát cuûa Lôøi Chuùa. Lôøi Chuùa ñöôïc noùi ra baèng mieäng, nghe thaáy baèng tai, nhôø xe chôû cuûa ngoân töø. Lôøi Chuùa cuõng khoâng phaûi laø baøi hoïc khoa hoïc. Noù ñöôïc ñoïc leân vaø nghe trong nieàm tin, vaø ñöôïc thaám laáy vaøo hoàn nhôø thaày daäy beân trong laø Thaàn khí. Vaø ñaây laø vai troø cuûa Thaàn ñoäc (lectio divina). Theo Andreù Louf, "vieäc nghe (Lôøi Chuùa baèng thaàn ñoäc) ñoù laøm neân moät chìa khoùa thaät söï, vaø chaéc chaén laø chìa khoùa thieát yeáu, cuûa moïi phaân ñònh thieâng lieâng".

Thaàn ñoäc laø loái ñoïc kinh thaùnh baèng taâm, chöù khoâng baèng trí qua chuù giaûi khoa hoïc maø ñích nhaém chæ laø xaùc ñònh yù nghóa khaùch quan cuûa ngoân töø, Khoâng ai choái caõi raèng vieäc chuù giaûi heát söùc caàn, ñeå xuyeân qua hình thöùc, ta naém ñöôïc noäi dung, ñeå roài qua yù nghóa khaùch quan naøy, nhôø thaàn ñoäc ta seõ ñaït tôùi (vaø nhieãm laáy) noäi dung thieâng lieâng maø noäi dung tröôùc laø voû boïc.

Nhö ñaõ noùi treân, baèng thaàn ñoäc, chuùng ta nghe Lôøi Chuùa, nghe baèng Thaàn khí cuûa ngaøi ñang laáy töø Ngaøi maø daïy laïi cho ta, daïy töø saâu beân trong, baèng con ñöôøng cuûa thaàn (nouõs) hôn laø cuûa lyù. Baèng thaàn ñoäc, chuùng ta khoâng khaûo saùt nhöõng ngoân töø hay tö töôûng cuûa hai ngaøn naêm tröôùc, maø nghe ñích mieäng Ñöùc Kytoâ ñang noùi vôùi ta vaø cho ta hoâm nay, trong hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän soáng thöïc coù baây giôø. Bôûi theá, Lôøi Chuùa khoâng phaûi laø Lôøi-kyù-öùc, nhöng laø Lôøi-bieáncoá, nghóa laø môùi meû vaø soáng ñoäng, xoùi thaúng vaøo tim toâi vaø vaïch loái ñi cho toâi.

Ñeå Lôøi Chuùa thaønh bieán coá cho toâi nhö theá, thì toâi phaûi ñoïc trong tinh thaàn nhu thuaän ñoùn ñôïi, khoâng phaûi ñeå töï mình hieåu cho baèng ñeå Thaàn khí Chuùa môû trí cho toâi hieåu. Nghóa laø laøm sao ñeå trong toâi vang leân tieáng Chuùa noùi vôùi toâi qua vaø trong söï thoâng dòch cuûa Thaàn khí.

* * *

Taïi sao Lôøi Chuùa vaãn maõi taùc ñoäng, vaø taùc ñoäng hieän sinh nhö vaäy?

Thöa, vì Lôøi Chuùa laø vónh cöûu, vaø duø Lôøi Chuùa ñöôïc xöôùng leân baèng lôøi ngöôøi, noäi dung vaãn vöôït xa hôn caùi maø lôøi ngöôøi coù theå dieãn taû. Lôøi, ôû choã laø lôøi ngöôøi, luoân bò goø boù trong khuoân khoå cuûa khoâng gian, thôøi gian, vaên hoùa, giaùo duïc cuûa ngöôøi noùi, do ñoù theo thôøi gian cuõng xô cöùng daàn daàn. Chöù Lôøi, ôû choã laø Lôøi Thieân Chuùa, duø ñöôïc chôû mang bôûi lôøi ngöôøi, cuõng vaãn töï do vaø soáng maõi, neân luoân hôïp caûnh, hôïp thôøi vaø hôïp moïi ngöôøi.

Caøng soáng vaø thích öùng hôn nöõa khi maø trong ñoù coù Thaàn khí luoân laáy daäy laïi cho toâi (Yo. 16.13; 14.26). Vaâng, neáu toâi ôû trong thaùi ñoä laéng nghe cuûa ñöùc tin, thì Thaàn khí luoân coù maët ñeå "taùi truyeàn höùng", khieán lôøi kinh thaùnh vang leân moät caùch traàm aám töø saâu thaúm loøng toâi, khieán toâi hieåu ra vaø thaám laáy. Vaø ñaáy laø söùc maïnh vónh cöûu cuûa Lôøi.

Baèng Lôøi Chuùa thaám daàn vaøo nhö theá, ñöùc tin lôùn leân seõ naén ñuùc con ngöôøi noäi taâm cuûa toâi vaø ñaùnh boùng moät taám göông chieáu thaàn (chöù khoâng phaûi chieáu yeâu), khieán nhöõng gì baét gaëp, ñöôïc chieáu leân treân ñoù, seõ cho thaáy ngay coù daïng hình, hôi höôùm cuûa Chuùa hay khoâng. Ngöôïc laïi, nhöõng gì xuaát ra töø ñaáy, duø caûm nghó, lôøi noùi hay caùch soáng, luoân laø phaûn aûnh cuûa Lôøi. Do ñoù, Lôøi Chuùa khoâng chæ hieän theå ôû Thaùnh kinh, maø coøn phaûng phaát ñaâu ñaây trong caùc taùc phaåm phuïng vuï hay tu ñöùc, trong tö töôûng thaàn hoïc cuûa nhöõng con ngöôøi vöøa soáng Lôøi, vöøa hieåu Lôøi baèng söï uyeân baùc cuûa mình.

Nhaøo naën con ngöôøi noäi taâm vaø ñaùnh boùng taám göông chieáu thaàn, Lôøi Chuùa ñeû ra trong ñöùc tin moät söï nhaïy beùn (aistheâsis), maø thaùnh Phaoloâ goïi laø ôn phaân ñònh (diakrisis). Chính nhôø ôn phaân ñònh naøy maø ta nhaän ra caùi gì laø chaân, caùi gì laø giaû, caùi gì laø tuøy, caùi gì laø chính, nhaát laø caùi gì do Chuùa vaø caùi gì do boùng ñeâm.

Ta haõy nghe söï ñaùnh giaù cuûa thö Hy baù lai:

— "Lôøi Thieân Chuùa thaät soáng ñoäng, maïnh vaø saéc nhö göôm hai löôõi. Lôøi xuyeân thaáu ñeán taän choã giao nhau cuûa hoàn phaùch vaø tinh thaàn... Lôøi saøng loïc nhöõng taâm tình vaø yù nghó. Chaúng gì thoaùt khoûi söï soi roïi, maø taát caû bò phôi baày traàn truïi, taát caû bò khoáng cheá do (ñaáng) maø ta phaûi ñeán tính soå vôùi" (4.12-13).

Lôøi Chuùa quaû saéc nhö dao seõ qua phaân saùng toái raïch roøi. Nghóa laø caùi thaàn (nouõs) ñöôïc maøi saùng nhö göông baèng Lôøi seõ soi thaáu caùi gì laø ñuùng, laø phaûi, taùch khoûi caùi gì laø quaáy hay sai. Caùi thaàn hay taâm aáy ñaõ thaønh thaàn hay taâm ngoân söù ñeå noùi leân yù Chuùa, vôùi khaû naêng nhìn ra vò theá cuûa taát caû nhöõng gì ñang dieãn ra (duø cho mình hay cho theá giôùi) ôû chaân trôøi Lòch söû cöùu ñoä.

Bôûi theá, keû mang ñoaøn suûng phaân ñònh laø keû chaúng nhöõng saùng vieäc mình, maø coù theå saùng vieäc ngöôøi luoân, nhôø ñoù giuùp hoï nhìn ra yù nghóa cuûa caùc söï kieän vaø hieåu ñöôïc ñöôøng ñi cuûa Chuùa töï saâu trong hoàn mình. vaø ñaây laø hieäu quaû cuûa söï xöùc daàu Thaàn khí maø Yoan noùi ñeán trong 1Yo.2.27:

— "Vôùi anh chò em, thì vieäc xöùc daàu nhaän töø Ngaøi vaãn coøn ñoù nôi anh chò em, khieán anh chò em khoâng caàn ai daïy doã nöõa. Söï xöùc daàu cuûa Ngaøi ñaõ daïy anh chò em taát caû..."

Thaät ra, con ñöôøng phuø hôïp vôùi Tin möøng cho moät ai ñoù coù theå coù nhieàu ngaû khaùc nhau. YÙ Chuùa cuï theå thöôøng ôû moät trong nhöõng ngaû ñoù, vaø ñaây laø ñieàu maø ta phaûi tìm. Ñeå tìm cho coù hieäu quaû, thì phaûi bieát Chuùa quen noùi qua ai vaø noùi baèng caùch naøo, trong nhöõng ñieàu kieän ra sao. Ngöôøi maø Chuùa phaûi noùi vôùi tröôùc tieân laø chính ñöông söï, roài sau ñoù môùi laø linh höôùng, beà treân, coäng ñoàng hoaëc nhöõng ai khaùc coù lieân ñôùi, nhaát laø traùch nhieäm. Coøn choã maø töø ñoù Chuùa muoán noùi ra laø beà saâu taâm hoàn, noùi baèng nhöõng thuùc ñoäng ôû ñoù. Hieäu quaû cuûa thuùc ñoäng laø vöôïng caûm ñaày khí vò thaàn thaùnh, thieâng lieâng noù ñi ñoâi vôùi moät bình an saâu xa.

Do ñoù, vieäc cuûa ñöông söï, cuõng nhö cuûa linh höôùng hay coäng ñoàng laø phaûi ñi vaøo caàu nguyeän, ñaït tôùi thaùi ñoä nhu thuaän vaø baát thieân. Phöông theá toát nhaát linh höôùng phaûi duøng, theo Maurice Giuliani, laø caàu nguyeän cuûa chính keû thuï höôùng. Haõy giuùp thuï höôùng ñi vaøo caàu nguyeän moät caùch trung kieân, khoâng phaûi vì thaáy soát saéng cho baèng vì ñaây laø ñieàu caàn, laø boån phaän, moät boån phaän cao quyù bieát bao.

Tröôùc ñaáng laø Taát caû cho mình, thuï höôùng phaûi caàu trong thaùi ñoä nhu thuaän cuûa ñöùc Tin. Hieäu quaû cuûa moät caàu nguyeän kieân trì vaø chính hieäu seõ laø nieàm sieâu thoaùt vaø bình an, söï baát thieân vaø tin töôûng, ít laø ôû beà saâu taâm hoàn.

Moät khi loøng ñaõ laéng xuoáng vaø taâm baát thieân nhö theá, thì yù Chuùa seõ noåi leân qua thuùc ñoäng (motion). Vaán ñeà khi aáy chæ coøn laø kieåm chöùng xem thuùc ñoäng coù ñuùng do Chuùa hay khoâng, vaø chuùng mang yù nghóa gì. Moät khi hoàn ñaõ chìm saâu trong Chuùa vaø ñaït tôùi thaùi ñoä nhu thuaän, baát thieân aáy, thì caùi maø hoàn muoán seõ taùm chín phaàn möôøi laø caùi maø Chuùa muoán, nhaát laø khi yù muoán (coù yù noùi: khuynh höôùng noäi taâm) cuûa hoàn thöôøng khoâng thay ñoåi moãi khi ôû vaøo traïng thaùi naøy.

Ñeå cho chaéc, linh höôùng coù theå neâu leân nhöõng trôû ngaïi, khoù khaên, giuùp thuï höôùng xaùc ñònh vaø cuûng coá trong khi thanh luyeän öôùc muoán cuûa mình. Chính linh höôùng cuõng neân cuøng caàu nguyeän vôùi thuï höôùng ñeå Chuùa soi cho caû hai beân, vaø hieäp thoâng hai beân cho cuøng moät aùnh saùng aáy.

* * *

Theo toâi nghó, ôn phaân ñònh coù theå thieân veà lyù hay taâm. Khi thieân veà taâm, thì "loøng ñaày, mieäng noùi" (Mt.12.34), ôn Chuùa seõ roùt cho linh höôùng ñeå linh höôùng "tieáp vaän" cho ngöôøi ñöôïc chæ ñònh. Coøn neáu thieân veà lyù, thì aùnh saùng khaùch quan, laïnh leõo aáy chæ chuyeån qua nhöõng Caipha nhö coâng cuï gratis data ñeå ñeán tai ngöôøi nghe (Yo. 11.49-51; 18.14).

ÔÛ tröôøng hôïp treân — vaø cuõng chæ trong tröôøng hôïp aáy thoâi—, ôn phaân ñònh luoân laø keát quaû cuûa canh taân vaø soáng nghieäm nôi keû coù chöùc naêng coá vaán hay linh höôùng:

— "Haõy bieán caûi trong söï canh taân cuûa thaàn (nouõs), nhôø ñoù ñònh phaân ñaâu laø yù Chuùa, töùc ñaâu laø ñieàu toát, haøi loøng Ngaøi vaø thaùnh thieän cho ta" (Rom. 12.2).

Chæ coù söï hoaøn thieän vaø canh taân beân trong ñoù môùi khieán ta thaønh con caùi Thaàn khí thöïc söï, cuõng nhö khieán cho caùc con Thaàn khí deã nhaän ra nhau, nhö theå coù baø con vôùi nhau. Vaø ñaây laø neàn moùng cho söï hieäp thoâng giöõa nhöõng linh höôùng, thuï höôùng chính hieäu, nhaát laø neàn moùng cho moät phaân ñònh coäng ñoàng quan yeáu. Moät phaân ñònh coäng ñoàng nhö theá chæ hoaøn thaønh trong nhöõng buoåi caàu nguyeän chung chuùng laøm naûy sinh söï "yù hôïp taâm ñaàu" (homo-thumadon), töùc hieäp thoâng trong cuøng moät Thaàn khí saùng soi vaø thuùc ñoäng.

Caàu nguyeän, nhaát caàu nguyeän chung, chính laø moâi tröôøng thieát yeáu nhaát cho hieän dieän cuûa Thaàn khí voán laø ñaáng caàu trong moïi lôøi caàu chính hieäu cuûa ta (Rom. 8.26). Thaàn khí aáy coøn laø Thaàn khí cuûa hieäp thoâng nöõa, neân khi muoán ñöôïc soi saùng veà cuøng moät vaán ñeà, thì beà döôùi vôùi beà treân, linh höôùng vôùi thuï höôùng, cuõng nhö anh chò em trong coäng ñoàng vôùi nhau, taát caû haõy cuøng quyø xuoáng, cuøng höôùng veà Chuùa ñang ôû giöõa chuùng ta vaø trong saâu thaúm nhöõng taâm hoàn, ñeå baøy toû nieàm tin vaø thaùi ñoä ñoùn chôø cuûa chuùng ta.

Lòch söû söï ñoàng haønh

Trong maáy toân giaùo lôùn AÙ chaâu, keû böôùc vaøo ñöôøng tu, thöôøng caàn ngöôøi höôùng daãn. Trong AÁn giaùo, tröôùc khi thaønh cö só (laäp gia ñình), thieáu nieân phaûi laøm taäp sinh (brahmacaârin), hoïc ñaïo lyù vaø kyï saéc duïc. Ñeå thaønh taäp sinh, caäu ñeán thuï giaùo vôùi moät baäc thaày, ngöôøi vöøa daïy doã, vöøa höôùng daãn vaø kieåm saùt ñöùc haïnh. Ñoái vôùi ai boû ñi tu haún, hoï caøng caàn ñeán sö phuï hôn. Cöù vaøi chuïc tu sinh Jaina-giaùo, laïi coù moät sö phuï nhö theá ñeâm ngaøy soáng beân hoï. Rieâng trong Phaät giaùo Nhaät boån, keû ñöùng ñaàu moät thieàn vieän phaûi laø ngöôøi chöùng ngoä roài, vaø ñöôïc hoäi ñoàng caùc baäc thaày ñaéc ñaïo xaùc nhaän cho nhö theá sau khi ñaõ thaåm saùt kyõ.

Trong Kytoâ-giaùo thôøi toâng ñoà, vieäc giuùp ñôõ, khuyeân nhuû nhau tuøy ñoaøn suûng laø ñieàu thöôøng dieãn ra trong caùc cuoäc hoäi hoïp. Rieâng ôn phaân ñònh ñöôïc noùi ñeán raát nhieàu, vöøa nhö moät trong nhöõng ñoaøn suûng, vöøa nhö ñieàu kieän ñeå neân ngöôøi lôùn veà maët thieâng lieâng.

Vieäc linh höôùng chuyeân nghieäp chæ chính thöùc baét ñaàu vôùi söï phaùt trieån cuûa ñôøi soáng hoang maïc. Caùc thuûy toå cuûa ñöôøng tu, ñaùp lôøi goïi Phuùc aâm, ñaõ boû heát theo Thaày, khoâng phaûi ñeå ñi coâng boá Tin möøng nöõa, maø ñeå soáng Tin möøng aáy. Moät mình vaøo giöõa röøng, hoï caàu vôùi Chuùa vaø chieán ñaáu vôùi Satan. Choán hoang vaéng naøy, thaùnh Athanase goïi noù laø "Nuùi" (soá ít), coù leõ ñeå dieãn taû vieäc loäi ngöôïc doøng gian khoå, cöôõng laïi söùc loâi keùo cuûa baûn naêng.

Sau nhöõng naêm daøi cuûa "cuoäc chieán thieâng lieâng" (combat spirituel) naøy, hoï thay ñoåi saâu xa trong Chuùa, vaø söï laønh thaùnh beân trong toûa saùng baèng saéc thaùi an nhieân. Vôùi kinh nghieäm doài daøo veà cuoäc chieán, hoï trôû thaønh tröôûng thöôïng (ancien), thaønh thaày. Vì "höõu xaï töï nhieân höông", ngöôøi ta keùo nhau ñeán thuï giaùo vôùi caùc baäc thaày nhö theá. Ñeä töû môùi ñeán ñöôïc soáng trong leàu cuûa moät ñaïo phuï (abba) hay moät tröôûng laõo (ancien) ñöôïc chæ ñònh. Ñaïo phuï hay tröôûng laõo laø ngöôøi cha vaø thaày thieâng lieâng, seõ khai taâm vaø dìu daét hoï vaøo neáp tu hoang maïc beân ngoaøi vaø vaøo cuoäc leo nuùi hay chieán ñaáu beân trong. Ñeä töû vöøa baét chöôùc thaày, vöøa côûi môû taâm hoàn vôùi thaày ñeå ñöôïc thaày chæ baûo. Chæ coù thaày, vôùi kinh nghieäm vaø ñaëc suûng phaân ñònh môùi giuùp hoï tìm yù Chuùa vaø ñöôøng ñi, môùi nhìn ra chöôùng ngaïi vaø bieát caùch vöôït. Truyeàn thoáng linh höôùng xuaát phaùt töø ñaáy, vaø cuõng töø ñaáy tình ñaèm thaém cuõng nhö moái quan heä sö-ñoà vaø phuï-töû. Moät khi nhôø Chuùa vaø vôùi söï giuùp ñôõ cuûa thaày, tu sinh ñaõ tieán ñöùc vaø giaøu kinh nghieäm roài, hoï seõ ra ôû rieâng ñeå baét ñaàu höôùng daãn ngöôøi môùi ñeán. Hoï ñaõ thaønh thaày, thaønh cha.

Vieäc taùi sinh trong ñôøi soáng môùi (nouvelle naissance) laø do söï hôïp taùc cuûa caû thaày laãn troø. Hôïp taùc vôùi nhau coá nhieân, nhöng hôïp taùc tröôùc tieân vôùi oâng thaày chính laø Thaàn khí. Laøm sao ñeå tu sinh hoïc bieát caùch "ngoài tröôùc Ngaøi", nghóa laø laéng nghe vaø ñi ñuùng ñöôøng loái ngay thaúng cuûa Ngaøi. Tu sinh phaûi vaát vaû, phaûi "ñoå maùu" (donner son sang) ñeå coù ñöôïc Thaàn khí ñoù. Ñöôïc Thaàn khí roài, ñeán löôït hoï phaûi mang Thaàn khí ñeán cho ngöôøi khaùc, nghóa laø hôïp taùc vôùi Thaàn khí ñeå sinh cho Thaàn khí nhöõng ñöùa con. Hoï sinh ñöôïc vì hoï ñaõ ñöôïc sinh, vaø ñaây laø quy luaät. OÂng thaày khoâng daïy moät baøi hoïc, nhöng truyeàn moät kinh nghieäm. Y nhö tröôøng hoïp caùc Guru (sö phuï) trong AÁn giaùo.

Sinh ñöôïc, neân hoï yeâu ñeä töû nhö con ñeû ñöùt ruoät. Sinh ñöôïc, nhöng hoï khoâng theå kieâu, vì hoï chæ ñoùng vai phuï trong vieäc sinh. Do ñaëc suûng maø hoï thaønh "baø ñôõ", thaønh maùng chuyeån cuûa söï soáng maø taùc giaû laø Thaàn khí. Chính vì theá, laém luùc sö phuï cuõng phaûi ngôõ ngaøng, thaáy lôøi mình khuyeân sao maø hôïp caûnh, hôïp ngöôøi moät caùch kyø laï, hoaëc thaáy ñieàu mình daïy keû khaùc cuõng laø ñieàu chính mình ñang caàn cho baûn thaân:

— "Caùi maø Thieân Chuùa ban cho toâi lieân quan ñeán kinh nghieäm caùc linh hoàn, caùi aáy thaät vöôït xa caùi maø Ngaøi ban cho rieâng toâi, vöôït xa ñeán noãi toâi coù theå ñöôïc nuoâi soáng baèng nhöõng mieáng vuïn rôi töø baøn aên maø Thieân Chuùa doïn cho keû khaùc qua toâi."

Ñoù laø lôøi thuù nhaän cuûa moät baäc thaày ñaày kinh nghieäm veà linh höôùng, Matta el-Meskin.

* * *

Loái soáng ñan tu ñöôïc truyeàn sang Taây phöông vaøo theá kyû IV vaø ñöôïc thaùnh Bieån ñöùc (Benedetto) chænh laïi theo cung caùch chaâu AÂu. Höôùng daãn vieân khoâng coøn laø ngöôøi nöõa, nhöng luaät phaùp. Tu sinh cöù vieäc soáng theo luaät, vaø theo luaät tuaân tuøng söï cai quaûn cuûa moät beà treân. Dó nhieân laø luaät aáy ñaõ töø trong kinh nghieäm maø ñöôïc soaïn thaûo ra. Nhöng duø sao, luaät vaãn cöù laø luaät, thieáu ñi hôi aám cuûa hai con tim vaø söï tinh teá thích öùng cho töøng ngöôøi. Khoâng coøn nhöõng baäc thaày, vì thaày duy nhaát baây giôø laø taäp hieán phaùp. Chính thaùnh Benedettoâ ñaõ goïi luaät laø "oâng thaày" vaø khuyeân "ñöøng bao giôø rôøi xa oâng thaày aáy". Vaø ngöôøi ta neâu leân nhö nhöõng taám göông maáy vò thaùnh khi haáp hoái ñaõ ghì chaët maáy ñoà traân baûo nhaát, trong ñoù coù cuoán luaät doøng.

Luaät ñaõ theá chaân ngöôøi cha thieâng lieâng (abba) ñeå taát caû chæ coøn vieäc giöõ luaät cuûa ngöôøi döôùi vaø vieäc kieåm soaùt giöõ luaät cuûa ngöôøi treân. Höôùng daãn ñaõ nhöôøng choã cho quaûn trò (gouvernement). Söï tuøng thuaän ñoái vôùi moät tröôûng thöôïng giaøu kinh nghieäm vaø ñaëc suûng ñöôïc thay theá baèng söï vaâng lôøi ñoái vôùi moät beà treân, söï tuøng phuïc ñoái vôùi moät cô cheá. Noùi moät caùch khoa hoïc hôn, thì sö phaïm cuûa Luaät (la Reøgle) ñaõ tieám ngoâi sö phaïm cuûa Lôøi (La Parole).

Sang theá kyû XIII, thaùnh Phan sinh Assisi quay laïi vôùi söï höôùng daãn ñaëc suûng, khoâng phaûi ñaëc suûng phaân ñònh cuûa moät baäc thaày, nhöng cuûa coäng ñoàng anh em, ñaëc bieät cuûa nhöõng anh em khoân ngoan vaø laønh thaùnh hôn caû:

— "Seõ khoâng trao cho anh em naøo danh hieäu Beà treân, nhöng trao cho taát caû khoâng phaân bieät töôùc hieäu Em nhoû (freøre mineur)."

Roài khi caàn bieát yù Chuùa veà moät vaán ñeà gì quan troïng, ngaøi seõ nhôø "ñi tìm Clara, hoûi xem toâi neân ñi giaûng hay caàu nguyeän, xem ñieàu naøo laø toát hôn ñoái vôùi toâi. Cuõng ñi tìm Sylvestro maø hoûi nhö theá...". Kòp ñeán khi ngöôøi ñi hoûi trôû veà, thì Phan sinh quyø xuoáng tröôùc anh maø thöa: — "Chuùa Yeâsu ra leänh cho toâi phaûi laøm gì?"

Nhö theá, hoài ñaàu trong huynh ñoaøn Phan sinh (ñeä ñoaøn thì ñuùng hôn, Freøre mineur maø laïi!), moïi ngöôøi laø anh em ñoàng ñaúng khoâng phaân treân döôùi, vaø moïi ngöôøi giuùp nhau ñi con ñöôøng Chuùa muoán cho moãi ngöôøi. Khoâng heà coù ñoàng phuïc ñoàng ñieäu kieåu nhaø binh, maø chæ coù ôn goïi cuûa moãi ngöôøi vôùi ñaëc suûng rieâng vaø trong hoaøn caûnh rieâng cuûa hoï. Söï ñoàng ñaúng vaø tính gia ñình, ñi ñoâi vôùi neùt ñoäc ñaùo cuûa töøng khuoân maët, ñieàu aáy hieän roõ trong Luaät aån cö noù quy ñònh raèng: trong moãi aån thaát hay am (ermitage) chæ ôû ba boán "tieåu ñeä" (freøre mineur), vaø hoï laàn löôït laøm meï, laøm con ñeå chaêm lo vaø giuùp ñôõ laãn nhau.

* * *

Sang theá kyû XVIII, vieäc linh höôùng nhö mang moät boä maët nghieâm huaán (autoritaire). Vò linh höôùng thaåm ñònh, roài ra leänh phaûi laøm nhö theá nhö theá, trong khi keû thuï höôùng thì chæ vieäc raêm raép tuaân theo. "Vaâng lôøi toái maët" (obeùissance aveugle, vaâng lôøi muø quaùng) maø! Khoán cho thuï höôùng neáu vò cha quyeàn uy kia, thaàn khí khoâng coù nhieàu, maø trí ñoaûn laïi thöøa möùa. Hoï seõ eùp anh vaøo moät khuoân maø hoï töôûng laø ñoäc nhaát voâ nhò. Thay vì giuùp ñöa chò voâ phoøng taân lang roài ñöùng chôø ngoaøi maø vui laây (Yo. 3.29), thì hoï laïi troùi chaân tay vaø bòt maét chò maø loâi theo mình.

Beân caïnh nhöõng thaày hay cha chuyeân cheá aáy, coøn caû môù nhöõng luaät leä tæ mæ goùp phaàn vaøo vieäc saûn xuaát haøng loaït (production en seùrie) nhöõng khuoân maët khoâng neùt rieâng. Thöù caám vi (cloâture) kieåu aáy coù theå baûo veä moät phaàn, nhöng laïi ngaên caûn laém phen taùc ñoäng cuûa Thaàn khí "höùng ñaâu thoåi ñaáy" vaø höôùng daãn moãi ngöôøi baèng moät con ñöôøng rieâng.

Chaéc haún vì nhöõng nguy cô "caän thò" nhö theá, neân thaùnh Tieân sa Avila ñoøi vò linh höôùng chaúng nhöõng phaûi ñöùc haïnh (spirituel), maø coøn thoâng thaùi nöõa. Ñöùc haïnh laø ñeå coù kinh nghieäm vaø ñaëc suûng phaân ñònh thaàn caên. Thoâng thaùi laø ñeå roäng ñöôøng pheâ phaùn:

— "Neáu cha giaûi toäi coù kinh nghieäm, thì khi nghe dieãn taû, Ngaøi bieát ngay thò kieán (vision) aáy laø do Thieân Chuùa, do trí töôûng hay do quyû. Ngaøi caøng thaáy roõ hôn khi ñaáng Toái cao ban ôn phaân ñònh thaàn caên. Neáu coù ñaëc suûng naøy ñi keøm vôùi söï thoâng thaùi, Ngaøi seõ thaáy roõ ngay duø khoâng coù kinh nghieäm" (Laâu ñaøi noäi taâm, cung VI, ch. 8).

Vì theá, trong taäp Con ñöôøng toaøn thieän (Le chemin de la perfection), nöõ thaùnh khuyeân neân baøn hoûi vôùi ngöôøi thoâng thaùi (veà thaàn hoïc, coá nhieân): Neáu thuï höôùng vôùi ngöôøi ñaïo ñöùc, thì "khoâng ñöôïc ñeå moät mình ngöôøi aáy höôùng daãn neáu hoï khoâng thoâng thaùi" (ch. VIII). Trong tröôøng hôïp boù buoäc phaûi xöng vôùi moät cha giaûi toäi nhö vaäy, thì haõy tìm moät ngöôøi ñuû caû ñöùc vaø thoâng ñeå côûi môû taâm hoàn vôùi hoï ngoaøi toøa.

* * *

Neáu thaùnh Bieån ñöùc, töø kinh nghieäm ñaõ vieát neân boä luaät tu, thì cuõng töø kinh nghieäm, thaùnh I-nhaõ Loyola vieát taäp Thaàn thao ñeå höôùng daãn ñi vaøo töø tröôøng cuûa Thaàn khí. Thaàn thao khoâng phaûi laø nhöõng baøi tónh taâm doïn saün, maø chæ laø nhöõng chæ daãn suy nieäm ñeå thaám laáy taâm tình Chuùa Yeâsu vaø côûi boû chöôùng ngaïi ñeå laéng nghe tieáng Ngaøi, nhôø ñoù khaùm phaù vaø choïn theo con ñöôøng Ngaøi vaïch cho ta. Cuoán saùch cuõng vaïch ra ñöôøng loái höôùng daãn laøm Thaàn thao cho töøng loaïi ngöôøi. Keû höôùng daãn chæ giuùp töø beân ngoaøi nhö moät ngöôøi baïn, daønh choã cho vieäc trao ñoåi beân trong giöõa Chuùa vôùi ngöôøi thuï höôùng:

— "Keû cho Thaàn thao (töùc höôùng daãn tónh taâm)... haõy ñeå ñaáng Hoùa coâng (tröïc tieáp) haønh ñoäng vôùi thuï taïo, vaø thuï taïo vôùi Ngaøi..." (Yeáu chuù 15).

Con ñöôøng gaëp Chuùa maø I-nhaõ ñeà xuaát khoâng traûi ra trong hoang vaéng vaø baèng chieâm ngöôõng suoâng, maø coøn trong cuoäc soáng giöõa ñôøi nöõa. Tónh taâm ñöa ta vaøo noäi taâm ñeå ñoái thoaïi vôùi Chuùa, khoâng phaûi ñeå roài ta nghæ ngôi ôû ñoù, maø ñeå, döôùi aùnh saùng tìm ñöôïc trong Thaàn thao, ta ñaït ñöôïc nhöõng quyeát ñònh vaø chæ daãn lieân quan ñeán cuoäc soáng mai sau cuûa mình.

Daàn daø roài Giaùo hoäi cuõng nhìn ra söï caàn ích cuûa höôùng daãn thieâng lieâng, moät höôùng daãn noù phaân bieät vôùi quaûn trò. Höôùng daãn aáy chaúng nhöõng caàn cho tu só, maø caû cho chuûng sinh, cho ngöôøi ñôøi nöõa neáu hoï muoán ñi saâu vaøo ñaïo. Tuy thaùnh I-nhaõ trong luaät doøng, ñoøi ôû beà treân moät "quaûn trò cha con" (gouvernement paternel) vaø ñoøi ôû ngöôøi döôùi söï côûi môû taâm tình, nhöng beân caïnh beà treân, ngaøi vaãn muoán moãi tu só doøng phaûi coù rieâng moät cha giaûi toäi (confesseur) tuøy yù choïn.

Giaùo luaät cuõng phaân roõ hai chöùc naêng linh höôùng vaø beà treân nhö theá, nhaèm baûo veä töï do löông taâm cuûa moãi ngöôøi, duø trong chuûng vieän hay doøng tu. Lyù do laø vì moãi caù nhaân ñöôïc "soáng ñoäng hoùa do Thaàn khí Thieân Chuùa" ñeå tuøy Ngaøi soi saùng vaø thuùc ñaåy maø nhaän ra yù Chuùa veà baûn thaân, ñeå roài, "vaâng theo tieáng noùi cuûa Cha" (LG. 41), hoï "quyeát ñònh veà töông lai mình döôùi caùi nhìn cuûa Chuùa" (GS. 14), vaø tuøy ôn goïi vaø ñaëc suûng, goùp phaàn vaøo vieäc thieát laäp vöông quyeàn Chuùa treân theá gian (LG. 12,31). Vai troø cuûa linh höôùng, vai troø raát höõu ích, khoâng phaûi laø aùp ñaët con ñöôøng mình thích, maø laø giuùp moãi taâm hoàn "môû tai linh hoàn" ñeå nhaän ra yù Chuùa veà con ñöôøng mình phaûi ñi.

Quan heä höôùng-thuï trong ñoàng haønh

ÔÛ choã saâu thaúm cuûa hoàn toâi, choã maø töø ñoù Thaùnh Thaàn ñang taùi taïo toâi, ôû choã ñoù toâi vöøa laø chính mình, taùc phaåm coù moät khoâng hai cuûa Thaàn khí, toâi vöøa coù gì gioáng Chuùa neân cuõng gioáng caùc con caùi khaùc cuûa Chuùa, khieán coù khaû naêng hieåu hoï, nhôø ñoù giuùp hoï hieåu chính mình hoï.

Nhö theá, ñeå coá vaán cho ngöôøi khaùc, chaúng nhöõng toâi phaûi tìm hieåu hoï, maø coøn phaûi ñi vaøo beà saâu thieâng lieâng cuûa mình. Cuõng coù khi, nghe hoï ñaáy, maø vuït nhaän ra chính toâi, vuït thaáy moät caùi gì ñoù voït leân nhö tia chôùp töø ñaùy hoàn toâi, ñeán noãi trong khi giuùp hoï, toâi cuõng nhaän ñöôïc phaàn aên cuûa toâi nöõa. Vaâng, theo Matta el-Meskin, toâi nhaän ñöôïc nhöõng mieáng vuïn töø baøn aên maø Chuùa doïn cho keû thuï höôùng qua toâi.

Do khaû naêng hieåu nhau trong Chuùa vaø giuùp nhau taùi sinh töø chieàu saâu cuûa mình aáy, maø ñoâi beân thaønh cha con, meï con thieâng lieâng vôùi nhau. Theo A. Louf, thì chæ coù Thaùnh Thaàn sinh ra thuï höôùng, coøn vieäc toâi laøm chæ laø "ñôõ ñeû" theo ngoân ngöõ Socrate. Nhöng thöïc ra, coù gì ñoù nhö caû toâi nöõa cuõng sinh ra hoï, vaø ñaây laø caûm nhaän cuûa chính Phaoloâ:

Quaû do söï Hieäp thoâng chö thaùnh maø chuùng ta thaønh moät vôùi nhau, thaønh ñoàng moâi giôùi aân suûng (vôùi Chuùa) cho nhau. Chuùng ta khoâng töï mình taùi sinh anh em ñöôïc, nhöng ñoàng sinh caùch naøo ñoù vôùi Chuùa thì coù theå.

Chæ Thaàn khí môùi laø meï ñeû cuûa hoàn. Vai troø linh höôùng raát tuøy phuï vaø ñoâi khi khoâng caàn thieát. Nghóa laø Thaàn khí coù theå daãn ai ñeán taän ñænh thaùnh thieän maø khoâng caàn söï trôï giuùp cuûa moät linh höôùng naøo. Nhö tröôøng hôïp Tieân sa nhoû, tröôøng hôïp I-nhaõ, v.v ... Chính Tieân sa nhoû ñaõ thuù nhaän veà mình nhö theá, thuù nhaän raèng: Moät mình Chuùa ñaõ laø linh höôùng cuûa chò, vì ngöôøi maø chò thaáy coù theå hieåu chò, töùc cha Pichon, thì ñaõ ra ñi truyeàn giaùo taän phöông xa, hoïa hoaèn môùi coù hoài aâm baèng moät caùnh thö quaù moûng.

Vò linh höôùng beân trong quaû thaät laø Thaàn khí. Coøn linh höôùng ngöôøi chæ laø linh höôùng beân ngoaøi thoâi. Söï linh höôùng beân trong laø chính, laø caên baûn. Neân vieäc cuûa linh höôùng beân ngoaøi laø phaûi neân moät vôùi vò linh höôùng beân trong ñeå hieåu ñöôøng ñi cuûa Ngaøi, vaø qua Ngaøi hieåu phaàn naøo ñöôøng ñi Ngaøi vaïch ra cho thuï höôùng. Ñöôøng ñi aáy, bao giôø Ngaøi cuõng in roõ neùt hôn caû trong taâm hoàn thuï höôùng. Vaäy linh höôùng phaûi coá giuùp thuï höôùng gaït boû ñöôïc nhöõng chöôùng ngaïi nhö vaán vöông, ñònh kieán, vaø ñaït traïng thaùi baát thieân, nhu thuaän, nhôø ñoù coù theå nghe ra tieáng goïi beân trong. Vaâng, phaûi laøm sao ñeå cuoái cuøng, keû thuï höôùng ñöôïc Thaùnh Thaàn höôùng daãn tröïc tieáp, hôn laø höôùng daãn qua toâi!

Daãu sao chaêng nöõa, quan heä sö-ñoà ôû caáp thaâm saâu nhaát coù theå keùo daøi suoát cuoäc ñôøi. Ñaây laø tröôøng hôïp hieám hoi, do moät töông hôïp saâu xa chaéc laø tieàn ñònh, khieán cho gaëp nhau roài, thuï höôùng caûm nhaän ñaây ñuùng laø ngöôøi Chuùa choïn cho mình töø muoân thuôû tröôùc. Moät khaêng khít voâ cuøng thieâng lieâng, vaø söï töông hôïp aáy, theo leõ thöôøng, cuõng thuoäc phaïm vi caûm tính nöõa. Dó nhieân laø ôû beà saâu thieâng lieâng, ngöôøi ta coù gì raát gioáng nhau bôûi ñöôïc sinh ra do cuøng moät Thaàn khí. Nhöng giöõa ñaùm ngöôøi coù hoï haøng vôùi toâi aáy, coù theå xuaát hieän moät taâm hoàn ñaùp öùng ñuùng söï mong chôø voâ thöùc cuûa toâi, chæ ngöôøi aáy môùi giöõ chieác chìa khoùa ñeå môû cho toâi thaáy taâm hoàn mình, thaáy con ñöôøng Chuùa vaïch ra cho mình. Khoâng phaûi ngöôøi aáy chæ thaúng ñöôïc vaøo choã bí aån loøng toâi, cho baèng, vôùi moät caâu noùi chaúng haïn, hoï môû ñöôïc coâng taéc ñeå aùnh chôùp loùe leân töø saâu thaúm cuûa toâi.

Trong truyeàn thoáng tu haønh AÁn ñoä, ngöôøi ta luoân nhìn nhaän coù moät töông hôïp sö-ñoà tieàn ñònh nhö theá, cho nhöõng con ngöôøi mang moät söù meänh lôùn lao. Con ngöôøi quaù khaùt khao ñaïo seõ coá tìm ra baäc thaày coù duyeân nôï vôùi mình aáy. Vaø ñieàu gioáng theá ñoâi khi cuõng xaûy ra trong Kytoâ-giaùo, nhaát laø thuôû xöa beân Phöông ñoâng, Ngöôøi cha (abba) maø Chuùa daønh cho ñoà ñeä laø ngöôøi duy nhaát hôïp, ngöôøi cha cuûa troïn cuoäc ñôøi. Rieâng beân AÂu chaâu, ñaây chaéc chaén cuõng laø tröôøng hôïp cuûa Phan sinh ngheøo ñoái vôùi Clara, cuûa Phan sinh Saleâ ñoái vôùi Yoanna Chantal, cuûa I-nhaõ Loyola ñoái vôùi Phan sinh Xavier.

Cuûa I-nhaõ vôùi Phan sinh Xavier ö? Thaät ñuùng nhö theá, vaø hai laàn ñuùng laø khaùc. Vì I-nhaõ khoâng chæ laø keû chinh phuïc anh sinh vieân gioûi nhöng giaøu tham voïng aáy, laïi coøn laø ngöôøi khai saùng ra moät con ñöôøng, vaø Xavier laø thuï höôùng ñaéc yù nhaát cuûa oâng trong con ñöôøng naøy.

Trong tröôøng hôïp Phan sinh Xavier, thì chính thaày ñaõ ñi tìm ñeä töû. Coøn beân Phöông ñoâng xöa, thì ñeä töû phaûi leo nuùi caàu sö. Laém khi moät thaøy tu chæ phaùt hieän ôn goïi vaø thieân baåm linh höôùng cuûa mình khi ñöôïc keû taàm sö thöùc tænh.

Duø hôïp nhau ñeán ñaâu, vaø duø ñöôøng troø ñi cuõng laø ñöôøng maø thaày khai saùng, nhöng loái ñi moãi ngöôøi vaãn laø loái rieâng cuûa hoï, do Thaùnh Thaàn môû ra cho hoï. Neân vieäc cuûa thaày cuoái cuøng vaãn laø daãn hoï vaøo loái ñi cuûa hoï, ôû ñaáy ñaõ coù Thaùnh Thaàn ñoùn ñôïi hoï. Nhöng duø vai troø thaày chæ tuøy phuï theá thoâi, quan heä sö-ñoà vaãn thieát tha vaø keùo daøi ñöôïc khi do "tieàn ñònh" maø hoï coù "duyeân kieáp" vôùi nhau vaø caàn thieát cho nhau.

Thaät ra, quan heä sö-ñoà cuõng coù nhieàu möùc ñoä. Döôùi möùc saâu ñaäm lyù töôûng noùi treân, coøn nhöõng raøng buoäc loûng leûo hôn giöõa nhöõng linh höôùng-thuï höôùng bình thöôøng, nhaát khi ñaây laø linh höôùng ñöôïc chæ ñònh trong chuûng vieän, taäp sö chuyeân nghieäp cuûa moät hoäi tu, ngöôøi höôùng daãn cuûa moät khoùa caám phoøng.

Quan heä sö-ñoà, khi ñaõ thaân thieát roài, thì khoù phaân bieät ñöôïc ñaâu laø maët thieâng lieâng, ñaâu laø maët töï nhieân caûm tính, do ñoù coù theå sinh laãn loän, coù nguy cô chuyeån hoaùn (transfert), nhaát laø khi hai beân khaùc giôùi tính, laïi nhieàu ít coøn di chöùng cuûa moät öùc cheá (frustration) xa xöa. Thöôøng moät hoaùn chuyeån seõ keùo theâm moät phaûn-hoaùn chuyeån (contre-transfert) töø phía ngöôøi thaày. Nghóa laø vai chính cuûa vôû kòch (töùc thuï höôùng hay thuï phaân taâm), trong khi soáng laïi caâu truyeän xöa cuûa mình, baèng caùch gaùn cho thaày vai troø oâng boá hay ai ñoù thuôû beù, coù theå keùo luoân thaày nhaäp vai, nhaát laø khi chính thaày töøng cuõng ñaõ mang naëng (trong voâ thöùc) moät noãi nieàm.

Thaät ra, khoâng chæ coù vôû kòch vaø söï dieãn kòch giöõa ñoâi beân, vì moät yeâu thöông thaät söï roài seõ deã daøng len loûi vaøo hai con tim nöõa. Vaû laïi, chæ trong yeâu thöông, ngöôøi ta môùi deã côûi môû vôùi nhau, do ñoù giuùp nhau ñöôïc. Ñeå traùnh tình traïng hoaùn chuyeån vaø nguy cô noùi treân, theo caùch laøm cuõ, thì chæ vieäc boû ñi thoâi, nghóa laø khoâng giuùp tieáp. Coøn theo A. Louf, chæ caàn saùng suoát nhaän ra, chuû ñoäng leøo laùi, nhaát laø khoâng tìm mình trong yeâu thöông, thì ngöôøi ta coù theå giuùp nhau vaø giuùp chính mình.

Neáu tình yeâu chaân thaønh vaø trong saùng thì, theo Fred Blum, noù seõ dìm hai ngöôøi vaøo choã saâu nhaát cuûa hoàn, ôû ñoù hoï coù theå hieåu nhau vaø chia seû vôùi nhau. Thaät ra, ôû ñoù hoï cuøng ñöôïc nuoâi bôûi Nguoàn soáng sieâu nhieân voán vöôït treân hoï ñeå thanh luyeän vaø thaùnh hoùa tình yeâu cuûa hoï. Chæ caàn hoï nhìn ra thaät roõ then maùy cuûa phoùng theå (projection) noù ñaët ngöôøi xöa vaøo vò trí keû ñoái dieän, thì ngöôøi xöa aáy khoâng coøn choã ñeå chen chaân vaøo giöõa hai beân nöõa. Coøn di chöùng cuûa öùc theá, thì chính söï thoûa maõn trong tình yeâu ñöôïc soáng ñoäng hoùa trong ñöùc AÙi naøy seõ chöõa laønh. Vaâng, mieãn laø hai ñaèng ñöøng tìm mình (ñieàu thaät khoù!), maø tìm Chuùa tröôùc heát trong mình.

Ñoù laø caùch giaûi quyeát cuûa A. Louf vaø moät soá ngöôøi khaùc ñoái vôùi cô nguy hoaùn chuyeån, nhöng ñaây cuõng laø caùch raát nguy hieåm maø khoâng phaûi ai cuõng laøm theo ñöôïc.

Söï linh höôùng vaø ngöôøi höôùng daãn hoâm nay

Töø haèng theá kyû nay, hình aûnh Ngöôøi cha vaø Linh giaùm (ñuùng nghóa ñen chöõ Directeur spirituel) ñaõ oá hoen nhieàu caùch. Thöù nhaát vì quan heä cha con ñöôïc hieåu trong boái caûnh xung ñoät cha con, do thaàn thoaïi Oedipe gieát cha maø Freud ñöa voâ phaân taâm hoïc. Ngöôøi cha thaønh tieâu bieåu cho quyeàn uy thoáng trò, thaäm chí aùp böùc. Ñöôïc nhaäp hoùa (identifieù) thaønh sieâu ngaõ, ngöôøi cha aáy bieán thaønh caûnh saùt vaø quan toøa.

Ñòa vò Ngöôøi cha caøng suy giaûm khi ngaøy nay, ngöôøi ta höôùng veà daân chuû vaø töï do. Ñöùa con muoán töï laäp thaân, chöù khoâng chòu "bao caáp" maõi. Vaø ai naáy muoán baûo veä ñôøi soáng rieâng tö cuûa mình, khoâng thích ngöôøi ngoaøi ñeå yù tôùi. Ngöôøi ta caøng khoâng chaáp nhaän thaùi ñoä cha chuù, baát cöù töø ñaâu. Bôûi theá, ngöôøi ta deã kyï tieáng Cha, tieáng Giaùm, tieáng Phaåm caáp (nôi haøng giaùo phaåm).

Theá nhöng cuõng con ngöôøi hoâm nay, caøng thu mình nhieàu, caøng coâ ñôn laém, laïi khaùt khao ñöôïc côûi môû taâm tình, thích coù baïn tri kyû vaø chuoäng nhöõng töø ngöõ nhö Coäng ñoàng, Chia seû, Hieäp thoâng. Con ngöôøi muoán laøm ngöôøi lôùn aáy laém khi cuõng laø ngöôøi thieáu tröôûng thaønh, khoâng phaûi ôû phong caùch beân ngoaøi, maø ôû neàn taûng beân trong, ít laø veà maët taâm lyù. Do ñoù hoï caàn ñöôïc naâng ñôõ, chöõa trò, höôùng daãn. Nhöõng teân goïi môùi, hôïp gu vì gaàn guõi hôn, noùi leân nhöõng khía caïnh khaùc nhau cuûa moät ñoøi hoûi thaàm kín: linh muïc coá vaán (preâtre conseiller), tham vaán (consulteur), ñoàng haønh (accompagnateur), baïn taâm söï (ami qui dialogue), cha thieâng lieâng (peøre spirituel).

Laø caùi gì theá xuyeân qua nhöõng töø ngöõ aáy? Quaû coù gì ñoù cuûa moät ngöôøi cha, nhöng khoâng phaûi cuûa thöù cha quen ra leänh vaø öa taùc ñoäng vaøo. Cha ñaáy, maø cuõng laø baïn ñaáy, ñeå saün saøng laéng nghe, saün saøng hieåu, vaø ñeà xuaát moät hai yù kieán. Ngöôøi cha vaø baïn aáy seõ khoâng muoán quyeát ñònh thay anh, nhöng bôûi quan taâm ñeán anh, laïi do kinh nghieäm vaø chuyeân moân maø coù gì hôn anh, neân coù khaû naêng soi saùng vaø giuùp anh bieát ñöôøng choïn löïa. Ngaøi seõ coù maët beân anh, cuøng laéng nghe tieáng Chuùa vôùi anh, ñoàng thôøi giuùp anh bieát nhu thuaän vaø hieåu ra yù Chuùa. Vaâng, ngaøi khoâng muoán anh maõi trong tình traïng treû nít vaø leä thuoäc, duø anh vaãn neân thaän troïng vaø naêng baøn hoûi. Anh caøng lôùn khoân, thì Ngaøi caøng luøi veà phía sau, phía ngoaøi caùnh cöûa, ñeå vui söôùng ñöôïc nghe chính tieáng Taân lang noùi vôùi anh (Yo. 3.28-30).

* * *

Nhö Tieân sa Avila nghó, chaúng nhöõng laønh thaùnh ñeå coù kinh nghieäm vaø ôn phaân ñònh thaàn caên, cha thieâng lieâng coøn phaûi thoâng baùc ñeå nhìn roäng thaáy xa, nhôø ñoù hieåu ñuùng. Thoâng baùc tröôùc tieân laø trong ñòa haït tín lyù vaø thaàn hoïc thieâng lieâng, nhôø ñoù ñöôøng ngaøi chæ khoûi leäch höôùng Tin möøng. Thoâng baùc nöõa laø trong laõnh vöïc taâm lyù hoïc, keå caû taâm lyù hoïc chieàu saâu, nhôø ñoù ngaøi nhaän ra tình traïng thöûa ñaát (nôi thuï höôùng) treân ñoù Lôøi Chuùa ñöôïc gieo.

Xöa kia, ngöôøi ta coi thieâng lieâng laø vieäc Chuùa, vaø töï nhieân khoâng aûnh höôûng gì ñeán. Thaäm chí gaàn ñaây, coù ngöôøi coøn quaû quyeát, duø mang taâm beänh maø coøn tí ti töï do, ngöôøi ta vaãn laøm thaùnh vaø thaùnh lôùn ñöôïc nhö thöôøng. Theá nhöng haït gioáng (Phuùc aâm vaø aân Chuùa) gieo xuoáng ñaát, sao laïi khoâng tuøy ñaát maø soá phaän khaùc nhau nhæ (Mt.13.4-8). Duø aân suûng cuõng phaûi thaønh ñöùc thieân phuù ôû khieáu naêng, ñeå qua khieáu naêng maø ñi vaøo cuoäc soáng baèng haønh ñoäng. Ñeán löôït cuoäc soáng vaø haønh ñoäng seõ khieán ñöùc thieân phuù phaùt trieån vaø aân suûng lôùn leân. Do ñoù, caáu truùc taâm lyù thaät quan troïng cho ñôøi soáng, duø ñaây laø ñôøi soáng thieâng lieâng. Vaâng, khoâng heà coù "thieâng lieâng thuaàn tuùy", nhö Catalan nghó, vaø bao ngöôøi khaùc cuõng nghó nhö vaäy.

Vaâng, cuõng nhö khoâng coù taâm lyù kheùp laïi trong taâm heä. Con ngöôøi laø "höõu theå töông quan" maø! Khoâng coù taâm tình naøo maø laïi khoâng taâm tình VEÀ, taâm tình VÔÙI. Chæ khi naøo truïc traëc naëng, khieán coù Phoùng theå (projection) vaø Nhaäp hoùa (identification), khieán tieáng noùi doäi ñi doäi laïi ôû beân trong, khoâng thoaùt ra ñöôïc, chæ khi aáy môùi coù hieän töôïng kheùp kín vaø co thaét noù daãn tôùi noå tung vaø töï dieät. Coù bieát bao ngaû ñöôøng cuûa söï töï saùt aáy, nhöõng ngaû ñöôøng thaät khuaát aån, maø baûng chæ ñöôøng laïi chæ noùi boùng gioù, noùi baèng bieåu hieäu thoâi. Neân moät linh höôùng khoâng bieát gì veà taâm lyù hoïc raát deã laàm laãn. Muø maø daãn ñöôøng, hoï chæ coù theå laøm tröôït sa xuoáng vöïc.

Chaû haïn gaëp moät thuï höôùng bò beänh sôï giam kín (claustro-phobie), neân gheùt voâ nhaø thôø, moät linh höôùng khoâng roõ coù theå traùch hoï khoâ khan hay baûo ñaáy laø quyû laøm, khieán hoï caøng boái roái vaø baát an, vaø beänh naëng leân haún.

Dó nhieân, khoâng theå ñoøi linh höôùng gioûi taâm lyù hoïc nhö moät y só phaân taâm, nhöng hoï phaûi bieát roäng moät tí ñeå nhìn ra nhöõng khaû theå, ñeå khi caàn, ñeán thænh vaán moät chuyeân gia, hay göûi thuï höôùng ñeán chuyeân gia aáy.

* * *

Tuy phaûi coù kieán thöùc taâm lyù, cha thieâng lieâng khoâng theå laøm y só phaân taâm. Ñeå vaïch ñöôøng ranh cho vai troø cuûa ngaøi, chuùng ta caàn xaùc ñònh chöùc naêng moãi beân.

Chöõa beänh (ñaây laø beänh noäi xöû, neùvrose), y só seõ laøm ñoàng minh cuûa caùi Toâi (taâm lyù) ngöôøi beänh, vaø giuùp noù trong cuoäc chieán choáng Sieâu ngaõ. Khoâng theå khoâng laøm cho beänh nhaân tin caäy mình (hoaëc tin caäy moät ngöôøi mình nhôø laøm trôï taù), nhôø ñoù côûi môû vôùi mình, trao caû môù chaát lieäu hoãn ñoän hoï thaáy trong taâm hoàn hoï. OÂng seõ tìm hieåu, saép xeáp laïi môù chaát lieäu aáy, nhôø ñoù thaáy ñaâu laø ñaàu moái cuûa taát caû vaø giuùp beänh nhaân chieám laïi chuû quyeàn treân töøng taác ñaát ñaõ maát.

Raát toát cho coâng vieäc naøy neáu beänh nhaân nhìn oâng nhö hoùa thaân cuûa ngöôøi naøo ñoù khi xöa coù lieân quan maät thieát ñeán caên beänh. Beänh nhaân luùc aáy seõ chuyeån hoaùn (transfeùrer) sang y só nhöõng tình caûm xöa ñoái vôùi con ngöôøi noùi treân. Tình caûm thöông meán ö? Noù seõ kích thích beänh nhaân vöôn veà phuùc haïnh vaø coá tranh ñoaït caûm tình cuûa y só, do ñoù côûi môû vaø hôïp taùc vôùi oâng deã daøng. Caùi Toâi ngöôøi beänh ñöôïc höôùng daãn vaø giuùp ñôõ seõ maïnh daàn leân, coù khaû naêng laøm caùi maø xöa khoâng laøm noåi.

Nhôø chuyeån hoaùn, y só ñaõ nhaäp vai vaøo vôû kòch cuõ. Do phaân tích, oâng tìm ra caên nguyeân. Vai troø cuûa oâng töø ñaây laø söûa sai nhöõng gì ngöôøi xöa ñaõ laøm maø gaây neân caên beänh.

Coù ñieàu phaûi coi chöøng nhöõng phaûn taùc duïng cuûa chuyeån hoaùn vaø cuûa söï thöông laàm ñoái töôïng aáy. Tröôùc heát, y só coù theå ñi voâ veát xe cuõ cuûa ngöôøi xöa (ngöôøi cha hay ai ñoù coù aûnh höôûng lôùn ñeán beänh nhaân thuôû aáu thôøi), vaø ñoù laø thích thoáng trò, muoán beänh nhaân theo yù mình vaø baét chöôùc mình, do ñoù gia taêng khuynh höôùng leä thuoäc cuûa caùi Toâi vaø söï khoáng cheá cuûa Sieâu ngaõ.

Nguy cô tieáp theo laø caûm tình ngöôøi beänh. Söï thöông yeâu aáy deã coù neàn taûng trong ham muoán tính duïc, do ñoù gaây xaùo troän cho töông quan ñoâi beân. Taát caû roài seõ daãn ñeán ñaâu, aáy laø ñieàu khoù löôøng. Neáu y só khoâng ñoùn nhaän tình thöông, tình hình coù theå laät ngöôïc: ñang yeâu thaønh gheùt haän, vaø aûnh höôûng khoâng coøn ñeå oâng coù theå giuùp. Baèng nhö oâng ñoùn nhaän ñeå tình caûm gia taêng maõi, thì ngöôøi beänh ngaøy caøng rôøi xa thöïc taïi ñeå chìm saâu hôn vaøo traïng thaùi teä haïi cuõ, trong khi ñaùng leõ oâng phaûi khieán ngöôøi ta trôû veà vôùi söï thöïc, thaáy raèng nhöõng phaûn öùng baây giôø chæ laø do then maùy taïo neân töø moät trang söû cuûa quaù khöù, caû tình caûm ñoái vôùi y só cuõng vaäy. Vaâng, beänh laø ôû hoang töôûng. Neáu khoâng ñoái maët vôùi söï thöïc, duø söï thöïc aáy phuõ phaøng, thì khoâng laønh beänh ñöôïc. Coù ñieàu, ñeå söï thöïc hieän roõ, thì caùi Toâi cuõng phaûi maïnh leân ñeå coù theå ñoái maët maø khoâng bò toån thöông.

* * *

Neáu con beänh phaûi tin vaøo y só phaân taâm vaø loâi caû ruoät gan cho oâng coi, thì thuï höôùng cuõng phaûi tín nhieäm linh höôùng ñeå phôi baøy cho thaáy nhöõng bieán ñoäng thieâng lieâng cuûa taâm hoàn. Vaø neáu y só chæ nhaém vieäc chöõa beänh, thì linh höôùng cuõng chæ muoán söùc khoûe sieâu nhieân cuûa thuï höôùng thoâi. Coù ñieàu neáu y só khoâng caàn ñeán moät quan heä thaân maät, tröø phi noù coù ích cho söï phaân taâm, thì giöõa linh höôùng vaø thuï höôùng khoâng theå khoâng giao löu moät tình caûm chaân thaønh. Bôûi theá, linh höôùng khoâng theå nuoâi yù ñònh quan saùt, doø la, khoâng theå duøng caùc maùnh lôùi vaø kyõ thuaät taâm lyù ñeå ñieàu tra, laïi caøng khoâng theå töï mình laøm nhöõng thöû nghieäm (test).

Söï tìm hieåu cuûa linh höôùng chæ coù theå dieãn ra trong ñoái thoaïi, laøm sao ñeå thuï höôùng thoaûi maùi côûi môû taâm tö, chöù khoâng qua troø chôi chuyeån hoaùn noù ñöa ñöông söï vaøo traïng thaùi hoang töôûng.

Ñeå giuùp ñöôïc, linh höôùng phaûi gaàn guõi thuï höôùng ñeå hieåu nhöõng öu tö, mô öôùc vaø khoù khaên cuûa hoï. Vaø cuõng nhö y só phaân taâm, linh höôùng phaûi traùnh nhöõng keát luaän voäi vaõ, söï ham thoáng trò vaø traät ñöôøng tình caûm.

Linh höôùng haõy bieát laéng nghe, nghe nhieàu noùi ít, kieân nhaãn maø nghe. Neáu ñöông söï ba hoa quaù nhieàu, haõy löu yù hoï moät caùch nheï nhaøng. Chæ khi caàn thieát, ngaøi môùi noùi roõ nhaän xeùt vaø suy nghó, coøn thì giuùp thuï höôùng töï tìm hieåu veà mình vaø töï tìm laáy yù Chuùa trong caàu nguyeän vaø laéng nghe, roài phaân tích vaø quyeát ñònh. Coù nhö theá, thuï höôùng môùi tröôûng thaønh noåi.

* * *

Moät vaán ñeà nöõa ñöôïc ñaët ra cho linh höôùng hoâm nay: linh höôùng coù caàn phaûi laø nam nhaân vaø linh muïc hay khoâng?

Ñaõ töø laâu, cô cheá ngöï trò trong Hoäi thaùnh, vaø trong cô cheá aáy, linh höôùng laø linh muïc. Nhöng vaøo thôøi ñaàu cuûa Giaùo hoäi vaø luùc khôûi thuûy cuûa ñöôøng tu, baát cöù ai coù kinh nghieäm vaø ñaëc suûng ñeàu coù theå höôùng daãn. Trong nhöõng coäng ñoàng nhö Corinthe, caùc tín höõu buø ñaép cho nhau baèng ñaëc suûng cuûa mình, nhö thaønh phaàn cuûa cuøng moät cô theå (Rom.12.4-8). Maø ñaëc suûng caàn nhaát cho vieäc linh höôùng, ñaëc suûng phaân ñònh, thì ít hay nhieàu, tín höõu naøo maø chaúng coù?

Trong soá caùc ñaëc suûng quan troïng nhaát cho Hoäi thaùnh, theo ñaùnh giaù cuûa Phaoloâ, coù ôn söù ñoà vaø ôn ngoân söù. Theá maø Phaoloâ keå ñích danh hai "söù ñoà sieâu ñaúng": Andronicos vaø Iounia (Rom. 16.7), coù leõ laø moät caëp vôï choàng, nhö thaùnh Chrysostome nghó. Söù ñoà coøn coù theå laø phuï nöõ, huoáng chi linh höôùng. Vaø sau ñaây, nhaän xeùt raát xaùc ñaùng cuûa Leo Scherer:

— Vai troø "chôû ñi" (conducteur) hay "daãn ñi" (directeur) aáy seõ khoâng daønh rieâng cho tu só hay linh muïc. Nhöõng linh höôùng tuyeät vôøi seõ xuaát hieän ngay trong theá kyû naøy, töông töï nhö moät Jean de Besnieøres soáng aån daät ngay ôû coång tu vieän Ursulines, hoaëc nhö moät Marie Rousseau maø ngaøi Olier coù theå noùi ñeán trong hoài kyù cuûa oâng raèng: "Duø ngöôøi phuï nöõ naøy thuoäc doøng haï tieän, nhöng ñaõ thaønh lôøi khuyeân vaø aùnh saùng cho nhöõng nhaân vaät saùng choùi nhaát cuûa Paris", vaø tieáp luoân: "Toâi mang ôn Chuùa bieát bao, vì Ngaøi ñaõ ban baø cho toâi laøm meï". Cuõng ñöøng queân baø Guyon ñaõ daùm môøi goïi Feùnelon ra ñi, tìm ñeán choã coù nhieàu keû (seõ) ñöôïc sinh laïi: "Ngaøi beù boûng (Votre petitesse) phaûi lôùn leân ñeán ñoä coù theå tin vaø laøm ñieàu maø Thieân Chuùa noùi qua toâi vôùi Ngaøi, maø khoâng caàn ñeám xæa ñeán söï taàm thöôøng cuûa caùi coâng cuï laø toâi ñaây".

Theo Catalan, thì ngaøy nay coù nhöõng phuï nöõ (tu hay tuïc) ñöôïc huaán luyeän ñaày ñuû, ñaõ hoaøn thaønh moät caùch raát toát ñeïp vai troø linh höôùng cuûa mình.

Tìm yù Chuùa qua phaân ñònh coäng ñoàng

Ñaây laø moät coäng ñoàng thieâng lieâng ñuùng nghóa coäng ñoàng. Nghóa laø caùc thaønh vieân soáng gaàn guõi nhau baèng taâm hoàn, vôùi ít ra phaàn naøo baèng hình thöùc. Hoï laïi cuøng soáng ñöùc haïnh, moãi ngöôøi ñaõ coù kinh nghieäm veà phaân ñònh thaàn caên caù nhaân, vaø deã ñaït tôùi nhöõng ñieàu kieän baûn thaân cho söï phaân ñònh aáy. Ñieàu kieän ñoù laø: tinh thaàn sieâu nhieân, thaùi ñoä baát thieân, ñích nhaém trong saùng.

Ñieàu maø nhoùm mang ra xem xeùt phaûi laø ñieàu quan troïng lieân quan ñeán ñôøi soáng ñöùc tin hay vieäc toâng ñoà cuûa nhoùm. Ñieàu aáy laïi phuø hôïp vôùi tinh thaàn Tin möøng, ñaùp öùng ñuùng nhu caàu cuûa Giaùo hoäi hay xaõ hoäi trong hoaøn caûnh hoâm nay cuûa ñòa phöông. Ngoaøi ra, ñaây laø ñieàu toát hôn cho nhoùm vaø trong ñieàu kieän khaû thi cuûa nhoùm.

Ñaây laø thænh yù Chuùa trong thaåm ñònh coäng ñoàng, neân aùp duïng ñoàng thôøi caùc nguyeân taéc cuûa phaân ñònh thieâng lieâng vaø caùc quy luaät taâm lyù nhoùm (psychologie de groupe).

Tröôùc heát, caàn thaùo boû nhöõng maàm moáng chia reõ vaø nghi kyï, duø giöõa nhöõng khoái trong nhoùm, giöõa maáy caù nhaân vôùi coäng ñoàng, giöõa maáy caù nhaân vôùi nhau. Trong thôøi gian chuaån bò, phaûi taïo ñôøi soáng ñöùc tin vaø hieäp nhaát baèng caàu nguyeän, tónh taâm, soáng chung... Chaúng nhöõng caùc thaønh vieân phaûi hieäp nhaát vôùi nhau, maø moãi ngöôøi vaø toaøn nhoùm cuõng phaûi hieäp nhaát vôùi toaøn Giaùo hoäi, caûm thoâng vôùi toaøn Giaùo hoäi (sentire cum Ecclesia).

Khi ñeán ngaøy, caàn ñöa ra chính xaùc vaán ñeà, cuøng vôùi nhöõng thoâng tin khaùch quan caàn thieát. Keá ñoù, moãi ngöôøi ñi vaøo caàu nguyeän rieâng ñeå laéng nghe tieáng Chuùa, coá ñaït tôùi thaùi ñoä ñöùc tin vaø baát thieân. Cuoäc hoäi thaûo seõ dieãn ra sau ñoù. Khi noùi leân yù nghó cuûa mình, moãi ngöôøi cuõng bieát laéng nghe yù kieán keû khaùc, hieåu raèng Chuùa coù theå noùi vôùi baïn toâi cuõng y nhö noùi vôùi toâi. Theá roài, trong tinh thaàn sieâu nhieân vaø khaùch quan, toâi phaûi coù can ñaûm moå xeû yù kieán cuûa baïn, cuõng nhö coù can ñaûm ñeå baïn moå xeû yù kieán cuûa mình.

Trong kyø hoäi thaûo, xem coù neân hoïp thaønh tu hoäi hay khoâng, nhoùm thuûy toå Doøng Teân baét ñaàu ñöa ra ñích nhaém toång quaùt cuûa nhoùm, vì toång quaùt neân cuõng deã ñoàng yù vôùi nhau hôn. Vaø ñaây laø: "Cuøng hieán thaân laøm leã toaøn thieâu cho Thieân Chuùa, ñeå söû duïng heát thaûy nhöõng gì mình coù maø phuïng söï, sao cho Thieân Chuùa ñöôïc suy toân, ca tuïng vaø quang vinh". Keá ñoù môùi ñi vaøo caùch thöïc hieän: Ñeå laøm ñöôïc nhö theá, trong nhöõng ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh nhö vaäy, nhoùm coù neân hoïp thaønh moät tu hoäi hay khoâng? Chæ coù moät ñoái töôïng aáy ñöôïc ñeà xuaát, ñeå chæ coù Khoâng vaø Coù ñöôïc choïn. Quaû thöïc, neáu ñoái töôïng khoâng xaùc ñònh, thì seõ coù quaù nhieàu ñaùp soá, khieán caùc yù kieán taûn maùt khoâng ñöa tôùi moät quyeát ñònh chung deã daøng.

Ñeå caân nhaéc, taát caû choïn theo moät nguyeân taéc: Moãi ngöôøi xem mình nhö ñöùng ngoaøi nhoùm, nhôø ñoù coù theå cho bieát nhaän ñònh cuûa mình moät caùch khaùch quan. Keá ñoù, hoï söû duïng cuøng moät chieán thuaät: Ngaøy ñaàu, moãi ngöôøi chæ trình baøy nhöõng lyù leõ choáng thoâi. Coøn hoâm sau, hoï chæ ñöa ra nhöõng lyù leõ thuaän. Caû nghòch thuaän ñeàu ñöôïc bieân ghi, ñeå sau ñoù, ngöôøi ta gaït boû daàn nhöõng lyù leõ yeáu, chæ giöõ laïi raát ít nhöõng luaän chöùng maïnh nhaát, nhôø ñoù caân nhaéc deã daøng.

Sau hoäi thaûo (sau moãi laàn hoäi thaûo neáu khoùa hoäi thaûo keùo daøi), moãi thaønh vieân laïi ñi vaøo caàu nguyeän ñeå laéng nghe tieáng Chuùa, roài caân nhaéc vöôïng caûm vaø suy caûm ñeå phaân ñònh. Nhôø kinh nghieäm aáy vaø phaân ñònh naøy, maø hoäi thaûo keá tieáp seõ dieãn ra trong moät baàu khí thieâng lieâng vaø caûm thoâng hôn, ñeå deã ñi tôùi söï ñoàng taâm nhaát trí. Phaûi coá ñaït söï ñoàng taâm nhaát trí cuûa taát caû veà moät choïn löïa, hay ít laø söï nhaát trí töï nguyeän cuûa taát caû ñoái vôùi choïn löïa cuûa soá ñoâng.

Sau quyeát ñònh chung, haõy cuøng ñi vaøo caàu nguyeän ñeå xin Thaùnh Thaàn pheâ chuaån. Daáu hieäu cuûa söï pheâ chuaån naøy chính laø söï gia taêng Tín-Voïng-AÙi. Nhaän ñöôïc söï chuaån pheâ Thaàn khí (coù khi ñi ñoâi vôùi pheâ chuaån giaùo quyeàn), buoåi coäng ñoàng caàu nguyeän tieáp theo seõ laø Taï aân.

TOÙM LAÏI

Con ñöôøng neân thaùnh cuõng laø con ñöôøng thuaän Thieân, neân ta caàn bieát yù Chuùa. Tuy Chuùa noùi vôùi ta töï saâu thaúm loøng ta, nhöng ñeå bieát nghe, nghe ñöôïc vaø hieåu noåi, thì thöôøng phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi nhöõng ai vöøa hoïc thöùc vöøa ñöùc haïnh: ñöùc haïnh ñeå coù nghieäm thöùc vaø ôn phaân ñònh, hoïc thöùc ñeå nhìn roäng hieåu saâu.

Kieán thöùc maø linh höôùng caàn hôn caû laø veà thaùnh kinh, thaàn hoïc vaø taâm lyù phaàn naøo. Lôøi Chuùa ñöôïc ñoïc trong nieàm tin vaø thaám laáy vaøo hoàn seõ nhaøo naën con ngöôøi noäi taâm, do ñoù phaùt sinh söï beùn nhaïy phaân ñònh. Ôn phaân ñònh raát caàn cho linh höôùng, tieáp ñoù cho thuï höôùng ñeå hoï tröôûng thaønh leân vaø töï khaùm phaù con ñöôøng cuûa mình.

Linh höôùng beân trong cuûa hoàn laø Thaàn khí. Vieäc linh höôùng beân ngoaøi laø coá baét ñöôïc laøn soùng cuûa tieáng noùi Thaàn khí beân trong, ñoàng thôøi giuùp thuï höôùng gaït boû chöôùng ngaïi vaø maây che, ñaït tôùi traïng thaùi baát thieân vaø nhu thuaän, nhôø ñoù coù theå nghe tieáng Taân lang vaø troø chuyeän tröïc tieáp vôùi Ngaøi. Trong khi soi daãn vaø giuùp ñôõ thuï höôùng, linh höôùng cuõng thöôøng höôûng laây nhöõng gì maø Chuùa chuyeån qua mình cho thuï höôùng.

Quan heä linh höôùng-thuï höôùng deã thaønh saâu ñaäm caû veà maët thieâng lieâng laãn caûm tính. Coâng vieäc coù hieäu quaû do ñoù, maø nguy hieåm cuõng do ñoù luoân, nhaát laø khi hai beân khaùc giôùi tính, maø veà taâm lyù ñoâi khi cuõng coù vaán ñeà. Bôûi theá, phaûi luoân caûnh giaùc vaø coá traùnh tìm mình.

Chaúng nhöõng hai ngöôøi coù theå giuùp nhau tìm yù Chuùa, maø caû nhoùm ñaïo ñöùc laém khi cuõng caàn doø yù Chuùa veà ñöôøng ñi hay toâng vuï. Ñeå coù moät phaân ñònh coäng ñoàng veà nhöõng vaán ñeà naøy, heát thaûy phaûi ñi vaøo caàu nguyeän ñeå laéng nghe Thaàn khí vaø hieäp thoâng vôùi nhau. Heát thaûy phaûi ñaït tôùi thaùi ñoä khieâm nhu vaø baát thieân ñeå bieát nghe nhau, hieåu nhau khi cuøng laéng nghe vaø tìm hieåu yù Chuùa. Cuoái cuøng, hoï phaûi coá laøm sao ñaït ñöôïc moät nhaát trí töông ñoái trong choïn löïa chung vaø ñöôïc Thaùnh Thaàn chuaån pheâ cho choïn löïa naøy.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page