Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageCoù nhöõng ngöôøi nhö Phaoloâ, ñang laø keû baét bôù Kytoâ-höõu, boãng trôû neân toâng ñoà naêng noå nhaát cuûa Thaày. Coù nhöõng phuï nöõ nhö ngöôøi trong thaønh ñang noåi tieáng toäi loãi , maø roài thaáy ñeán khoùc döôùi chaân Chuùa, hình nhö theo Chuùa ñeán taän moà nöõa. Ta haõy laàn theo veát chaân caûi hoái cuûa nhöõng con ngöôøi aáy, vaø coá döùt khoaùt nhö hoï.
ÔÛ coõi traàn naøy, moãi hieän töôïng ñöôïc giaûi thích baèng hieän töôïng coù tröôùc, vaø ñaây laø nguyeân nhaân töông xöùng cuûa noù. Thí duï: saám noå laø do söï gaëp gôõ giöõa hai ñaùm maây mang ñieän tích nghòch nhau.
Theá nhöng haønh ñoäng cuûa con ngöôøi, ôû choã laø haønh vi nhaân linh, laïi ñöôïc ñònh ñoaït vaø giaûi thích baèng caùi coù sau, caùi muïc ñích. Khoâng phaûi ñích cuûa haønh ñoäng cho baèng ñích maø con ngöôøi nhaém baèng haønh ñoäng cuûa mình. Phaûi, chæ vì caùi ñích aáy maø anh ta haønh ñoäng, chöù anh khoâng haønh ñoäng do nguyeân nhaân ñun ñaåy (Haønh ñoäng ñuùng nghóa phaûi laø haønh ñoäng töï yù, maø heã töï yù thì coù chuû ñích).
ÔÛ choã anh ta nhaém ñích maø haønh ñoäng (chöù khoâng bò ñöa ñaåy do côn ñieân), anh ta coù traùch nhieäm veà haønh ñoäng cuûa mình. Traùch nhieäm khoâng nhöõng vì haäu quaû cuûa haønh ñoäng, maø coøn vì ñích nhaém cuûa haønh ñoäng. Neân traùch nhieäm ñaõ coù tröôùc khi haønh ñoäng dieãn ra, ngay caû khi, vì khoâng gaëp dòp, neân haønh ñoäng khoâng coù. Thí duï: Neáu toâi muoán gieát chò B, toâi ñaõ phaïm toäi ngay khi coù yù ñoù, duø chöa theå gieát chò.
Do ñích nhaém, neân cuõng laø do yù höôùng vaø ñoäng cô (motivation). Con ngöôøi thaønh toát hay xaáu laø do yù höôùng vaø ñoäng cô toát hay xaáu trong haønh ñoäng.
Caùi toát hay xaáu caøng aên saâu vaøo ngöôøi khi noù ñaõ thaønh taäp quaùn, nghóa laø do thoùi quen maø thaønh taät xaáu hay tính toát. Vaäy, baèng haønh ñoäng vaø thaùi ñoä beân trong, con ngöôøi coù khaû naêng töï taïo mình hay töï caûi mình. Tính ngöôøi khoâng phaûi chæ laø baûn tính trôøi sinh, maø coøn laø baûn tính do mình phaûi laøm neân nöõa. Toâi coù yù noùi Baûn tính lyù töôûng. Heã laø ngöôøi, töï nhieân anh coù boån phaän Laøm ngöôøi, nghóa laø soáng thieän ñeå neân Nhaân, neân Thaùnh.
Laø ngöôøi ö? Thieân Chuùa taïo neân toâi maø chaúng caàn toâi! Coøn laøm ngöôøi thì: "Thieân Chuùa khoâng theå cöùu anh neáu khoâng coù anh (hôïp taùc)". Neân ngöôøi vaø neân thaùnh, taát caû laø do Chuùa, maø taát caû cuõng do mình. Treân hai bình dieän khaùc nhau, dó nhieân. ÔÛ choã laø do toâi, toâi coù khaû naêng töï taïo laáy mình, ñoàng saùng taïo mình vôùi Thieân Chuùa. Con ngöôøi töï taïo baèng quyeát ñònh, quyeát taâm cuûa noù. Söï vaät chæ thuï ñònh, bò quyeát ñònh (deùtermineù) bôûi caùc nguyeân nhaân beân ngoaøi vaø qua caùc quy luaät thieân nhieân. Nhö söï vaät, con ngöôøi cuõng bò chi phoái bôûi hoaøn caûnh, bò taùc ñoäng töø ngoaøi bôûi caùc quy luaät lyù hoùa, taâm sinh lyù, xaõ hoäi. Nhöng hôn söï vaät, nhôø khoân kheùo vaø baèng yù muoán töï do, con ngöôøi coù theå len laùch giöõa caùc troùi buoäc aáy, ñoàng thôøi nöông theo söùc ñaåy cuûa chuùng ñeå ñi con ñöôøng cuûa mình, nhôø ñoù laøm neân lòch söû, töï taïo töông lai, töï taïo chính mình.
Noù taïo laáy mình baèng quyeát ñònh (deùcision). Baèng quyeát ñònh, con ngöôøi vöôït khoûi vaø ngoài leân treân troùi buoäc, ñeå bieán nhöõng taát yeáu (töùc quy luaät vaø hoaøn caûnh) thaønh coâng cuï vaø xe chôû. Baèng quyeát ñònh, con ngöôøi töï hieän höõu leân (ek-sister) vaø ñaët daáu aán cuûa mình treân hieän höõu.
Haønh ñoäng ñuùng cuûa mình laø do töï mình laøm, baèng quyeát ñònh. Haønh ñoäng aáy vöøa coù tính lòch söû, vöøa laøm lòch söû. Haønh ñoäng do mình, neân anh coù traùch nhieäm veà haønh ñoäng cuûa mình. Vaø ñaây laø khía caïnh luaân lyù cuûa haønh ñoäng. Döôùi khía caïnh luaân lyù aáy, haønh ñoäng laøm neân con ngöôøi anh vaø noù ñoùng cöùng anh vaøo vónh cöûu. Vaâng, haønh ñoäng vöøa coù söû tính, ñöôïc ñaùnh daáu bôûi thôøi gian, vöøa vöôït thôøi gian ñeå ñöôïc ñaùnh daáu bôûi vónh haèng.
* * *
Con ngöôøi töï taïo mình cuõng laø con ngöôøi coù boån phaän aáy. Ñaây laø boån phaän laøm ngöôøi vaø soáng ñaïo laøm ngöôøi. Vaâng, con ngöôøi sinh ra vôùi höôùng ñích (finaliteù) nhö theá, khoâng traùnh ñaâu cho khoûi. Ñích soáng toát aáy cuõng laø ñích soáng vì Thieân Chuùa, Ngaøi voán laø Söï thieän vieát hoa. Toân giaùo vaø ñaïo ñöùc ñaõ gaëp nhau ôû ñích nhaém, ôû cao ñænh cuõng nhö ôû goác nguoàn.
Chaúng nhöõng Höôùng ñích neàn taûng laø quy thuaän Thieân Chuùa, laø soáng laønh, maø do ñònh meänh sieâu nhieân nhö moät thieân aân mieãn phí, noù coøn laø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa ôû beà saâu, ñeå roài chia seû haïnh phuùc vôùi Ngaøi, ôû choã Ngaøi laø tam vò.
Ñaây laø höôùng ñích cuûa moät baûn tính thieâng lieâng vaø töï do, neân noù phaûi ñöôïc con ngöôøi töï yù chaáp nhaän. Toâi coù theå thuaän theo hay cöôõng laïi ñònh höôùng naøy, vaø do ñoù coù phuùc hay coù toäi. Phuùc neáu choïn Thieân Chuùa laøm cuøng ñích cuûa ñôøi soáng. Toäi neáu thay vì Thieân Chuùa, toâi ñi choïn taïo vaät laøm leõ soáng cuûa mình. Hai höôùng ñi thieän aùc, cuõng laø hai Choïn löïa caên baûn (option fondamentale) nghòch nhau.
Choïn löïa sau, moät phæ nhoå vaøo Chuùa caû vaø Cha hieàn, ñuùng laø boäi phaûn, moät Toäi aùc (hamartia), toäi cheát (peùcheù mortel). Moïi quyeát ñònh vaø haønh ñoäng, neáu mang taàm côõ Choïn löïa caên baûn naøy, duø ñeå môû ñaàu hay cuûng coá cho noù, cuõng ñi vaøo thöù Toäi aùc vaø Toäi cheát ñoù. Traùi laïi, neáu Choïn löïa caên baûn tuy yeáu nhöng vaãn laø Thieân Chuùa, thì nhöõng loãi laàm do thieáu döùt khoaùt, thieáu troïn veïn hay yeáu ñuoái nhaát thôøi, chæ laøm yeáu ñi Choïn löïa caên baûn kia, chöù khoâng ñaûo ngöôïc noù. Coù ñieàu, neáu nhöõng loãi laàm aáy quaù doàn daäp do tính tình phoùng tuùng, thì chuùng coù theå ñaûo ngöôïc daàn vaø ñaûo ngöôïc thaät.
Taát caû töø Thieân Chuùa maø coù, taát caû höôùng veà ngaøi nhö nguoàn goác vaø choã döïa ñeå toàn taïi. Nhöng söï vaät thì voâ tri, do ñoù töï mình voâ nghóa. Vì theá, giöõa vaät chaát, Thieân Chuùa phaûi doïi vaøo moät tia saùng ñeå töø ñoù voït leân moät chieàu saâu: Con ngöôøi. Quaû theá, chæ con ngöôøi môùi thoát leân ñöôïc tieáng Toâi, ñeå thoaùt khoûi söï u toái, ñeå ñaët moïi caùi ra ngoaøi vaø ñeå moät mình beân trong, nhôø ñoù "ñaët teân" cho taát caû, nghóa laø saùng soi cho taát caû, ñoàng thôøi ñaïi dieän taát caû ñeå trao ñoåi vôùi Thieân Chuùa. Vôùi chieàu saâu noù laø khoâng gian vaø giang sôn rieâng cuûa mình, con ngöôøi laøm chuû hoaøn toaøn chính mình. Noù coù töï do ñeå töï taïo laáy mình baèng caùch quy thuaän Thieân Chuùa. Vôùi con ngöôøi, Thieân Chuùa chæ muoán keùo baèng moät thieäp môøi. Ngaøi chôø ôû ta moät phuùc ñaùp, vaø phuùc ñaùp aáy phaûi xöùng vôùi phaåm giaù Ngöôøi cuûa ta, xöùng vôùi tö caùch Chuùa vaø tình yeâu thöông cuûa Cha. Vaâng, nhaát laø khi ta ñaõ ñöôïc cöùu, ñöôïc dìm trong maùu cuûa Con Thieân Chuùa, ñeå nôi Thieân töû thaønh ngöôøi naøy, ta ñaõ goïi Thieân Chuùa baèng Cha.
Ôn caøng saâu thì nghóa caøng naëng. Choïn löïa thích ñaùng chæ coù theå laø: Taát caû cho tình yeâu Thieân Chuùa, trong ñöùc Yeâsu Kytoâ! Heát thaûy nhöõng gì chöa ñöôïc nhö theá ñeàu khoâng xöùng caû, noùi chi ñeán toäi tích cöïc vaø söï phaûn nghòch.
Vaâng, trong Kytoâ-giaùo, toäi khoâng phaûi chæ laø moät veát nhô (hay veát thöông) ôû ta. Toäi tröôùc heát laø moät phaûn boäi ñoái vôùi Thieân Chuùa. Noù ñaày tính toân giaùo, tính töông quan (relationnel), ñoái vò (interpersonnel). Neân vieäc cuûa ñöùa nghòch töû laø phaûi laøm laønh vôùi Cha, laøm laønh nhôø vaø trong haønh vi laøm laønh thay ta cuûa Chuùa Yeâsu treân thaùnh giaù. Laøm laønh baèng giaù maùu Thaày, laøm laønh nhôø aân hueä Cha. Söï ñoùng goùp phaûi coù cuûa toâi trong söï laøm laønh aáy laø loøng hoái haän.
Ñeå saùm hoái ñuùng, thì neân suy tö. Theo thaùnh Augustin, toäi laø ôû quy thuaän (conversio) taïo vaät vaø töø boû (aversio) Thieân Chuùa. Theo thaùnh Ignace de Loyola, khuyeát loãi laø ôû choã xöû lyù taïo vaät sai chöùc naêng cuûa chuùng: Caùi ñöa ta ñeán Chuùa, ñaùng leõ phaûi duøng thì laïi khoâng; caùi ñöa ta xa Chuùa, ñaùng leõ phaûi boû thì laïi baùm chaët.
Lyù thì theá ñaáy, nhöng caùi lyù noù khaùch quan vaø laïnh leõo, khoù laøm rung ñoäng taâm hoàn. Vì vaäy, tröôùc khi ñeán vôùi caùi lyù cuûa trí, haõy nhôø vaû caùi lyù cuûa con tim ñaõ: Chuùa thöông toâi, laáy maùu maø chuoäc toâi, theá maø toâi laïi phuï baïc, thaät khoán naïn! Chæ sau khi, tröôùc thaäp giaù ñaõ caûm nghieäm tình thöông vaø chaéc vaøo ôn tha thöù roài, toâi môùi coù theå baät leân tieáng khoùc saùm hoái. Vaø sau khi ñaõ khoùc vì hoái nhö theá, toâi môùi hieåu thaám thía caùi lyù cuûa Augustin vaø Ignace, nhôø noù chænh cho ñuùng vaø xaây cho vöõng nieàm saùm hoái ñaõ baét ñaàu.
* * *
Ñeå hieåu ñuùng vaø saâu veà saùm hoái Kytoâ-giaùo, chuùng ta coù theå mang so saùnh hai tröôøng hôïp cuûa Pheâroâ vaø Yuña (ÔÛ ñaây, chuùng toâi noùi theo M. Oraison, Psychologie et sens du peùcheù, Descleùe de Brouwer, 1968, tr.18-22).
Pheâroâ yeâu Chuùa, nhöng anh laïi phoåi boø, neân coù luùc soâi noåi, luùc laïi æu xìu, luùc töôûng nhö daùm laøm taát caû, luùc laïi hôi tí thì reùt run. Bôûi theá, vöøa môùi tuoát göôm cheùm ñöùt tai teân quaân haàu, vöøa môùi tuyeân xöng: Duø moïi ngöôøi boû Thaày heát, con cuõng quyeát khoâng boû Thaày ñaâu, vaâng, vöøa môùi haêng laø theá, maø chæ moät luùc sau, anh ñaõ run raåy tröôùc moät ñöùa haàu gaùi, vaø choái bai baûi chaúng bieát Thaày. Nhöng Thaày ñaõ quay laïi nhìn anh. Chæ moät caùi nhìn thoâi, vaø Pheâroâ vuït nghó laïi. Khoâng phaûi mình ñoái dieän vôùi mình, nhöng mình ñoái dieän vôùi Thaày, söï ñoái dieän giöõa hai baûn vò. Vaâng, saùm hoái Kytoâ-giaùo laø theá. Ngöôøi ta khoâng nhìn mình, khoâng nhìn toäi vaø haäu quaû cuûa noù thoâi. Tröôùc heát vaø treân heát, ngöôøi ta nhìn ñaáng maø mình ñaõ phaûn boäi, ñaõ khoâng theøm bieát hay ñeám xæa ñeán.
Ñöôïc Chuùa nhìn vaø nhìn Chuùa roài, Pheâroâ baét ñaàu khoùc. Khoùc ñeå roài coøn khoùc nöõa moãi khi nhôù ñeán. Khoùc vì hoái vaø hoái vì yeâu, neân chaúng vì hoái maø tuyeät voïng hay maëc caûm. Vaâng, Pheâroâ khoâng giaän mình vì heøn, cho baèng buoàn loøng vì ñaõ phieàn loøng Thaày.
Yuña cuõng loãi vôùi Thaày, nhöng Yuña ñaõ khoâng theå khoùc nhö Pheâroâ. Tuy haén khoâng ñöôïc Chuùa quay laïi nhìn, nhöng ñaõ ñöôïc Chuùa maùch tröôùc: Moät ngöôøi trong anh em seõ noäp Ta! Roài ñang khi phaïm toäi, anh laïi ñöôïc nghe Thaày traùch moät caùch buoàn baõ: Anh noäp Ta baèng moät caùi hoân sao? Sôû dó anh khoâng theå khoùc nhö Pheâroâ, chæ vì anh ñaõ khoâng nhìn Chuùa, maø chæ nhìn mình. Khi baùn Thaày, anh nhìn caùi lôïi cuûa mình; vaø khi thaáy Thaày bò leân aùn töû, anh laïi nhìn toäi aùc cuûa mình. Theá laø, khoâng khoùc ñöôïc, anh ñi treo coå.
Haõy tin vaøo söï tha thöù, chöù ñöøng tuyeät voïng nhö Yuña. Khoâng tin vaøo söï tha thöù, anh ñaõ loâi Chuùa xuoáng ngang taàm con ngöôøi. Anh sæ nhuïc Chuùa khi nghó raèng Chuùa khoâng theå bao dung hôn con ngöôøi.
Giaû nhö chöa caûm nghieäm tình Chuùa yeâu, neân chöa theå hoái vì yeâu, thì ít laø anh haõy hoái vì kính sôï. Anh haõy ñaët mình voâ cuøng beù tröôùc ñaáng voâ cuøng lôùn, ñeå vöøa nhìn ra söï xuùc phaïm, vöøa nhìn nhaän söï yeáu ñuoái, khieán chæ coøn bieát tin vaøo loøng thöông voâ bieân cuûa ñaáng maø baûn chaát laø Yeâu (1 Yo.4.8). Vaâng, ít laø ta haõy coù caûm nghieäm veà toäi nhö Cöïu öôùc thôøi ngoân söù vaø thaùnh vònh:
Khoán cho toâi, cheát
toâi roài,
Toâi laø keû coù caùi löôõi
nhô nhôùp,
Theá maø toâi ñaõ thaáy ñaáng
Chuùa teå
(Is.6.4)
Toäi cuûa toâi luoân
ôû tröôùc maët toâi...
Ngaøi coù theå noùi vaø chöùng
toû söï coâng minh cuûa Ngaøi,
Ngaøi coù theå phaùn xöû vaø
cho thaáy roõ söï toaøn thaéng cuûa
Ngaøi...
Toâi laø keû coù toäi...
(Tv.50)
Ñöùng tröôùc ñaáng voâ cuøng thaùnh aáy, nhieàu vò thaùnh Taân öôùc cuõng töøng ñaõ coù caûm nghieäm baát xöùng naøy. Coù ñieàu Cöïu cuõng nhö Taân öôùc luoân tin vaøo söï tha thöù cuûa ñaáng chí coâng.
Luaân lyù hoâm nay coi troïng con ngöôøi, coäng ñoàng cuõng nhö caù nhaân. Con ngöôøi aáy phaûi töï laäp thaân vaø kieán thieát xaõ hoäi. Neân toäi laø thieáu nhöõng traùch nhieäm aáy, töùc khoâng xaây döïng cho mình, cho ngöôøi khaùc, cho theá giôùi.
Phaïm toäi laø phaïm ñeán con ngöôøi ö? Mieãn laø khoâng: Chæ phaïm ñeán con ngöôøi thoâi. Thaùnh Yoan cuõng nghó theá, nhöng ngaøi ñoàng hoùa yeâu ngöôøi vôùi yeâu Chuùa, khieán cho loãi luaân lyù cuõng laø toäi toân giaùo nöõa. Vaâng, ngöôøi anh em haén thaáy maø haén khoâng yeâu noåi, thì Thieân Chuùa maø haén khoâng thaáy, sao haén coù theå yeâu ñaây? Vaäy ta coù theå yeâu Chuùa baèng caùch yeâu ngöôøi khaùc trong Chuùa, gaéng xaây ñaép haïnh phuùc cho anh em ôû caû hai chieàu kích töï nhieân vaø sieâu nhieân.
Ngöôïc laïi, neáu thieáu boån phaän vôùi con ngöôøi, thì ta cuõng xuùc phaïm Thieân Chuùa luoân. Töø choái côm aên, aùo maëc ñoái vôùi anh em, ñoù laø töø choái vôùi chính Vua thieân quoác (Mt.25.45).
Vieäc ñeà cao con ngöôøi hoâm nay giuùp ta yù thöùc hôn veà chieàu kích ñoái nhaân cuûa toäi loãi. Neân thaùnh khoâng ñaët troïng taâm vaøo khoå haïnh vaø taùi laäp traät töï beân trong nöõa, maø doàn söùc vaøo AÙi nhaân.
Cuõng ngaøy nay, ñöùc AÙi nhaân theâm moät höôùng ñi toaøn caàu vaø chính trò: Toäi, ñoù laø laøm ngô tröôùc nhöõng cô caáu xaõ hoäi baát coâng hay chaø ñaïp nhaân phaåm. Ñoù cuõng laø böng tai tröôùc tieáng keâu reân cuûa xung quanh, khoâng theøm bieát ñeán nhöõng tai öông ñang dieãn ra treân theá giôùi.
* * *
Vì coù söï toân troïng nhaân phaåm, neân toäi cuõng ñöôïc caûm thaáy nhö moät tha hoùa. Ñaùng leõ phaûi töï troïng, thì toâi laïi nhu nhöôïc, xu nònh vaø coù nhöõng haønh vi khoâng xöùng. Ñaùng leõ phaûi kính ngöôøi, toâi laïi böôùc treân quyeàn lôïi cuûa hoï vaø khoâng ñeám xæa ñeán yù muoán cuûa hoï. Toâi cuõng khoâng nhìn nhaän hoï laø chính hoï vôùi baûn saéc rieâng, yù nghó rieâng, maø chæ muoán thoáng trò hoï, bieán hoï thaønh baûn sao cheùp cuûa mình.
Töï troïng, thì moãi ngöôøi phaûi soáng cuoäc soáng cuûa chính mình (authentique). Ñeå ñöôïc nhö vaäy, phaûi rôøi boû khuoân saùo, caùi chung chung, cuûa taát caû maø chaúng laø cuûa ai (impersonnel). Nghóa laø ñöøng laïc maát trong ñaùm ñoâng, maø phaûi daùm coù yù nghó rieâng, caûm nhaän rieâng, caùch soáng rieâng, duø vaãn hoøa hôïp vôùi ngöôøi khaùc: "Quaân töû hoøa nhi baát ñoàng" maø!
Moãi hoïc vieän hay vieän tu caàn duy trì moät toái thieåu soáng chung ñeå taïo moâi tröôøng cho soáng coäng ñoàng. Moãi thaønh vieân trong ñoù phaûi thaéng söï caùm doã cuûa caù nhaân chuû nghóa vaø khuynh höôùng laäp dò, nghóa laø boû bôùt caùi lôïi rieâng vaø caùi khaùc ngöôøi khoâng caàn, nhôø ñoù deã hoøa hôïp vôùi xung quanh vaø cuøng möu ích chung. Nhöng cuõng ñöøng vì thöù ích chung ngaén haïn maø quan taâm quaù ñaùng ñeán söï ñoàng daïng (uniformiteù), ñeán noãi ngaên caûn saùng taïo, ngaên caûn moãi thaønh vieân phaùt trieån baûn saéc rieâng, phaùt trieån caùi chính mình. Vaâng, duø chung moät lyù töôûng, ai naáy ñeàu coù quyeàn vaø traùch nhieäm ñaùp öùng ôn goïi aáy theo moät caùch thöùc phuø hôïp vôùi khuynh höôùng vaø khaû naêng rieâng. Vaâng, quyeát ñònh cuûa moät beà treân hay taäp theå khoâng theå thay theá quyeát ñònh cuûa chính toâi, duø ñaây laø quyeát ñònh thuaän theo quyeát ñònh treân. Laø moät toäi neáu toâi khoâng daùm coù quyeát ñònh, vaø cuõng laø toäi khi taäp theå hay caù nhaân naøo muoán aùp ñaët quyeát ñònh cuûa mình moät caùch voõ ñoaùn.
* * *
ÔÛ toäi hoâm nay cuõng hieän noåi saéc thaùi coäng ñoàng cuûa noù. Ñaèng sau moãi haønh vi toäi loãi laø taám phoâng cuûa caùi Toäi vieát hoa, maø Phaoloâ goïi laø Hamartia. Vaø ñaây laø Choïn löïa caên baûn cuûa gioáng ngöôøi, noù choïn choáng nghòch Thieân Chuùa. Ñaây cuõng laø xu höôùng töï maõn vaø vò kyû cuûa caùi goïi laø Theá gian. Moãi toäi coù gì nhö ñöôïc thöïc hieän giöõa loøng caùi Hamartia ñoù. Moãi toäi nhö moïc leân töø Hamartia, chaát theâm söùc naëng leân Hamartia vaø toâ ñieåm theâm cho voøng hoa chieán thaéng cuûa Söï aùc.
Vì theá, moät taâm hoàn côûi môû khoâng theå khoâng ñau ñôùn tröôùc caùi Toäi chung aáy, khoâng theå khoâng ñaët mình vaøo vò theá giöõa loaøi ngöôøi toäi loãi, vaø ñaët toäi mình vaøo giöõa khoái toäi chung, caùi Toäi noù laø baát hieáu vôùi Cha, caùi Toäi noù ñoùng ñinh Con Thieân Chuùa thaønh ngöôøi.
Vaâng, toâi seõ ñöùng veà phía Thieân Chuùa ñeå leân aùn toäi. Toâi seõ ñöùng veà phía loaøi ngöôøi phaïm toäi ñeå aên naên. Toâi seõ ñau buoàn tröôùc nhöõng baát coâng treân theá giôùi, nhöõng sa ñoïa khaép naêm chaâu, nhöõng caûnh huynh ñeä töông taøn dieãn ra trong vaø giöõa caùc nöôùc, cuõng nhö giöõa caùc maøu da, chuûng toäc...
Theá roài, tuy thuù toäi vôùi Hoäi thaùnh, toâi cuõng ñöùng veà phía Hoäi thaùnh ñang caàn aên naên ñeå ñau buoàn maø thuù toäi vôùi Cha ("Vì cuõng bao goàm nhöõng toäi nhaân, neân Giaùo hoäi vöøa laø thaùnh, vöøa ñöôïc keâu môøi thanh taåy mình. Giaùo hoäi aáy kieân trì tieáp tuïc söï coá gaéng saùm hoái vaø canh taân" - LG.8).
Treân kia laø yù nghóa cuûa saùm hoái. Baây giôø phaûi baøn sang thöïc haønh. Tröôùc heát, ñöøng laãn saùm hoái vôùi boái roái vaø maëc caûm toäi loãi.
Ngöôøi ñôøi thöôøng quan taâm ñeán caùi haïi mình gaây neân cho keû khaùc, nhaát cho ngöôøi thaân, hôn laø ñoäng cô vaø yù höôùng cuûa mình trong haønh ñoäng. Vaâng, haønh ñoäng thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù ôû haäu quaû ñoái vôùi tha nhaân, hôn laø ôû chính noù vaø trong töông quan vôùi Thieân Chuùa. Neân moät tai öông hoï gaây ra cho con caùi hay meï cha seõ ray röùt hoï suoát ñôøi. Haäu quaû neáu khoâng söûa chöõa ñöôïc, seõ khieán hoï heát hy voïng ñöôïc tha thöù. Hoï khoâng coù tha thöù taâm lyù, neân hoï maát haún bình an. Vaø ñoù laø maëc caûm toäi loãi.
Maëc caûm toäi loãi cuõng coù theå gaây neân bôûi moät nguyeân nhaân taâm lyù: moät xoác xuùc caûm (choc eùmotionnel), moät xung ñoät luaân lyù (conflit moral), moät caêng thaúng vôùi caùi Toâi lyù töôûng, moät öùc cheá noù keát hôïp vôùi baûn naêng söï cheát (thanatos) ñeå gaëm nhaám vaø phaù phaùch taâm heä (psukheâ). Ñaëc ñieåm cuûa maëc caûm toäi loãi beänh hoaïn, laø noù choáng laïi söï bình an vaø tha thöù, chæ tìm thoûa maõn trong söï daøy voø. Caùi Toâi coù theå bò ñaåy ñeán caùi cheát, vaø noù troán chaïy vaøo ñieân loaïn.
Boái roái vaø maëc caûm vì toäi laø ngöôõng cöûa ñi vaøo maëc caûm toäi loãi beänh hoaïn, neân phaûi coá thoaùt ra, phaûi cöùu chöõa thaät sôùm. Ñöøng xem toäi chæ nhö veát naùm treân göông maët cuûa mình. Vaø ñöøng nhaán quaù vaøo hình phaït hoûa nguïc. Haõy ñaët toäi trong töông quan ñoái vò vôùi Cha, moät vò Cha tuy coâng minh ñaáy, nhöng laïi raát nhaân töø, vaãn goõ cöûa vaø ñôïi chôø ñeå thöù tha. Vaâng, duø phaïm toäi hay saùm hoái ñeàu phaûi ñöôïc nhìn trong boái caûnh cuûa moät söï ñoái thoaïi, vaø ñoái thoaïi aáy laø giöõa hai con tim.
Vôùi toäi nhaân vöøa ñöôïc thöùc tænh ñeå nghó laïi, söï boái roái hoài ñaàu coù theå laø thuoác ñaéng Chuùa taïm duøng ñeå caûn anh taùi sa ngaõ. Nhöng mau choùng, söï boái roái aáy phaûi môû vaøo saùm hoái vaø ñoåi ñôøi trong hy voïng vaø yeâu thöông.
Vaû laïi, boái roái laø sôï phaït vaø lo cho mình, chöù chöa phaûi khoå cho Chuùa, buoàn vì phaät yù ñaáng ñaõ yeâu toâi vaø ñaùng ñöôïc toâi yeâu treân taát caû. Do ñoäng cô coøn vò kyû aáy, boái roái chöa xöùng vôùi Chuùa, chöa xöùng caû vôùi toâi.
Caùi deã gaây boái roái nhaát laø xöng toäi, vaø do ñoù xeùt mình. Nhieàu ngöôøi xem toøa giaûi toäi nhö baõi ñoå raùc, vaø toäi xöng ñeán ñaâu laø nôï xong ñeán ñoù. Vì theá, hoï chæ lo xeùt vaø xöng, khoâng bieát theá ñaõ heát vaø ñuû chöa, hay coøn chi tieát naøo nöõa. Maø caøng ñi vaøo chi tieát thì caøng laém ñieàu ngaïi noùi, neân boái roái vì theá laïi gia taêng. Nhieàu truyeän keå trong caùc saùch thieâng lieâng tröôùc ñaây deã laøm ôùn da gaø vaø goùp phaàn khoâng nhoû vaøo söï phaùt trieån cuûa chöùng beänh boái roái. Nhö truyeän nhöõng con coùc thaäp thoø ôû cöûa mieäng ngöôøi xöng chaúng haïn (Truyeän keå veà moät ngöôøi giaáu toäi: Ngöôøi ta thaáy moãi khi anh xöng moät toäi, thì coù moät con coùc töø mieäng anh nhaûy ra. Cuoái cuøng, coøn moät con thaät lôùn cöù thaäp thoø maõi maø khoâng chòu ra, vì anh ta ngaïi noùi. Theá roài, anh ta giaáu luoân, khieán con coùc lôùn thuït vaøo, vaø nhöõng con ñaõ ra cuõng nhaåy heát vaøo theo... Vaø coøn vaøo theâm moät con coùc môùi, voâ cuøng döõ daèn: Toäi giaáu toäi!).
Ñaët naëng vaán ñeà Xöng, ngöôøi ta daønh quaù nhieàu giôø cho Xeùt. Coøn ñeå aên naên, ngöôøi ta ñoïc moãi kinh aên naên toäi. Theá maø ñieàu kieän chính ñeå ñöôïc tha, laïi laø loøng Saùm hoái, maø söï thuù toäi chæ laø caùch bieåu loä loøng saùm hoái aáy, laïi chaúng phaûi laø caùch duy nhaát, luoân luoân caàn.
Vì theá, haõy daønh cho aên naên moät thôøi gian laâu hôn vaø moät coá gaéng lôùn hôn laø ñoái vôùi xeùt mình. Tìm moïi caùch ñeå thaønh taâm hoái vaø caûi. Tìm moïi caùch giuùp ngöôøi ñeán xin tha ñi saâu vaøo söï hoái caûi ñoù.
Vieäc xöng toäi raát coù ích khi coù keøm theo linh höôùng. Vieäc linh höôùng seõ giuùp thay ñoåi caùch soáng, ñoái phoù vôùi caùm doã, ñeà phoøng dòp toäi vaø tìm phöông tieán ñöùc. Ñeå ñöôïc nhö theá, hai beân (beân giaûi vaø beân xöng) phaûi thaûnh thôi vaø ñuû thì giôø. Ñeå laøm linh höôùng, chaúng nhöõng ngöôøi ta phaûi coù hieåu bieát thaàn hoïc vaø kinh nghieäm thieâng lieâng, maø coøn hieåu bieát veà taâm lyù hoïc nöõa. Khoâng ai choái raèng toøa giaûi toäi khoâng phaûi phoøng maïch phaân taâm, nhöng moät toái thieåu kieán thöùc veà phaân taâm hoïc seõ raát höõu ích cho cha giaûi toäi voán cuõng laøm ít nhieàu coâng taùc coá vaán (counselling) vaø linh höôùng (guide spirituel) nöõa.
* * *
Vì coù hai ba caáp toäi, neân cuõng caàn ñeán hai ba möùc caûi hoái.
Ñoái vôùi ai ñaõ coù choïn löïa caên baûn toát vaø ñang soáng trung thaønh vôùi con ñöôøng töï vaïch ra döôùi aùnh saùng Thaàn khí, thì toäi loãi thöôøng laø do nheï daï, yeáu ñuoái nhaát thôøi. Khi aáy, nhö moät ñöùa con ngoan lôõ ñaùnh vôõ baùt, hoï chæ caàn saø vaøo loøng Chuùa xin tha laø ñuû, vaø Chuùa seõ queân ngay. Khoâng neân ray röùt nhieàu vôùi nhöõng ñieàu nhôõ ra nhö theá. ÔÛ caáp minh ñöùc (voie illuminative), thì lo laéng thöôøng khoâng do Chuùa, maø do quyû muoán caûn böôùc ta ñi. Vaâng, khoâng neân laáy loøng ngöôøi (voán deã chaáp) maø ño loøng Thieân Chuùa. Haõy tin vaøo Ngaøi, ñeå duø lôõ ngaõ cuõng ñöùng leân ngay ñeå tieáp tuïc böôùc, tay trong tay vôùi Cha.
Coøn keû khoâ khan, quen soáng deã daõi, tuy theo Chuùa ñaáy maø chaúng quyeát taâm gì, chaúng coá gaéng bao nhieâu, thì haén ñang treân laèn ranh giöõa thieän vaø aùc, tình traïng khaù toài teä ñaáy:
— Noùng thì noùng cho haún, laïnh thì laïnh cho roài. Khoâng laïnh khoâng noùng, dôû dôû öông öông, Ta seõ möûa ngöôi ra! (Kh.3.15b-16).
Keû khoâng noùng khoâng laïnh laø keû laáp löûng giöõa hai beân: thieän vaø aùc, teä hôn nöõa: Thieân Chuùa vaø Satan. Toäi haén chöa naëng gì, nhöng haén laïi phaïm deã. Caùch soáng aáy roài coù theå laøm leäch daàn caùn caân veà phía boùng toái, ñeå cuoái cuøng choïn löïa caên baûn seõ laø: quy thuaän Satan. Ñöôøng thieâng lieâng laø con ñöôøng doác, neân heã ai khoâng leân, thì roài seõ xuoáng.
Vì theá, gaáp ruùt haén phaûi chuyeån höôùng. Baèng suy nghó, caàu nguyeän, tónh taâm, haén phaûi ñi vaøo choïn löïa, phaûi ñaït ñöôïc cho mình moät quyeát ñònh döùt khoaùt: Böôùc theo Thaày!
Rieâng ngöôøi truïy laïc, ñaõ luùn saâu trong vuõng laày roài, thì khoù ruùt chaân ra laém. Giaû nhö coù ruùt leân ñöôïc, thì do taäp quaùn aên saâu, haén cuõng khoù kieân vöõng. Nhaát laø khi söï buoâng thaû ñaõ laøm tieâu tan nghò löïc. Bôûi theá, haén raát caàn ñeán ôn Chuùa vaø söï naâng ñôõ tinh thaàn cuûa moät ngöôøi, moät nhoùm. Haén phaûi caàu nguyeän cho mình, vaø chuùng ta phaûi caàu nguyeän cho ngöôøi anh em laïc loái aáy, cho caùc toäi nhaân noùi chung.
Ngöôøi toäi loãi phaûi tieán daàn ñeán moät quyeát ñònh vaø taêng daàn söùc maïnh cho quyeát ñònh aáy. Moät quyeát ñònh döùt khoaùt, quyeát ñònh veà moät ñieàu caên baûn: Boû toái ra saùng! Ñeå thöïc hieän, caàn hoaïch ñònh moät keá hoaïch thích öùng vaø cuï theå. Ñaây cuõng laø moät khuoân thöôùc, moät kyû luaät, ñeå, eùp mình vaøo ñoù, ngöôøi ta coù theå söûa mình. Ñeå khoûi rôi vaøo nhöõng caïm baãy cuõ, caàn traùnh baïn xaáu vaø ñoåi moâi tröôøng soáng. Ñeå laøm suy yeáu taät xaáu, caùc khuynh höôùng xaáu, phaûi taäp "Laøm ngöôïc" (agere contra), taäp hy sinh, haõm mình vaø soáng tieát ñoä. Baét chöôùc thaùnh Pheâroâ, haõy saùm hoái haèng ngaøy trong moät thôøi gian. Baét chöôùc caùch laøm cuûa moät soá thaùnh nhaân xöa, coù theå nuoâi döôõng tinh thaàn thoáng hoái (esprit de componction). Mieãn laø phaûi hoái trong hy voïng vaø yeâu thöông, ñeå nieàm hoái tieác aáy khoûi trôû thaønh aùm aûnh. Caùch ñoái phoù toát nhaát vôùi moät taäp quaùn xaáu, laø vun troàng moät taäp quaùn ngöôïc laïi.
Theá roài, trong chieán ñaáu, neáu thænh thoaûng coù gaëp thaát baïi, haõy coi ñoù laø chuyeän bình thöôøng. Vaû "thua moät traän chieán (une bataille) ñaâu phaûi laø thua moät cuoäc chieán (une guerre)". Vaäy ñöøng thaát voïng, naûn chí, maø cöù haêm hôû tieán leân.
Trong caùc thoùi xaáu, haõy tìm xem caùi naøo laø chuû choát vaø neàn taûng, ñeå taäp trung söùc coâng phaù vaøo ñoù. Ñaây coù theå laø tính öôn öôûi, thieáu döùt khoaùt, khieán deã bò loâi keùo, deã sa ngaõ vaø khoù ñöùng daäy. Ñaây coù theå laø tính löôøi bieáng, khieán "nhaøn cö vi baát thieän" deã daøng. Hay tính ham côø baïc, do ñoù tieâu hoang vaø troäm caép. Hay ham saéc duïc ñeå boû beâ boån phaän. Hay moät nghieän ngaäp naøo ñoù cuøng vôùi söï ñaùnh maát nhaân phaåm vaø bao taät xaáu töø ñaáy sinh ra. Hay töï aùi vaø vò kyû, noù sinh ñoá kî, ganh gheùt, thuø haèn...
Söï "nghó laïi" cuûa keû boû nhaø thaät ra laø do tieáng ñaäp cöûa cuûa Chuùa, do ôn soi saùng cuûa Thaùnh Thaàn. Tieáng goïi vaø aân soi aáy coù ngaøy giôø (kairos) cuûa noù. Ngaøy giôø aáy coù theå ñi qua maø khoâng trôû laïi. Cho neân, phaûi chôùp thôøi cô, ñöøng lôõ chuyeán taàu.
Chuùa saùng soi thì anh phaûi nghó laïi, nghó veà caùi ñuùng caùi sai, caùi xöùng caùi quaáy, vaø moät caùch chaân thaønh, xem mình ñaõ soáng ra sao, coát loõi vaán ñeà ôû ñaâu; ñoàng thôøi nhaän laáy traùch nhieäm veà mình, ñöøng ñoå loãi cho hoaøn caûnh, cho ngöôøi naøy ngöôøi kia xuùi baåy:
— Do ngöôøi ñaøn baø Chuùa ñaët beân toâi, naøng ñaõ trao toâi traùi taùo...
— Do con raén löøa toâi...
Haõy tin vaøo loøng quaûng ñaïi cuûa Cha, ñöøng suy buïng ta ra buïng Thieân Chuùa. Vaâng, chæ khi tin vaøo loøng thöông vaø hy voïng ñöôïc tha thöù roài, ta môùi hoái haän noåi, chöù khoâng, thì chæ coù maëc caûm thoâi.
Ñuùng saùm hoái thì phaûi buoàn vì söï boäi baïc cuûa mình vaø tin vaøo daï khoan dung cuûa Chuùa: "ÔÛ ñaâu toäi caøng nhieàu, ôû ñaáy aân caøng doài daøo gaáp boäi".
Saùm hoái toát thì khoâng chæ buoàn veà veát nhô cuûa mình, sôï vì hình phaït seõ tôùi. Treân taát caû, saùm hoái toát laø trôû veà vôùi Cha:
— Con ñaõ loãi vôùi Trôøi, vôùi Cha. Thaät con chaúng xöùng laøm con Cha.
Trôû veà vôùi Cha cuõng laø trôû veà vôùi coäng ñoàng Daân Chuùa, do ñoù, giöõa coäng ñoàng, caàn moät daáu hieäu baøy toû loøng aên naên: söï thuù nhaän vaø xin tha. Vaøo nhöõng theá kyû ñaàu, söï thuù toäi coù tính coâng khai, nhöng khoâng ñi vaøo chi tieát. Sau naøy, noù bieán thaønh rieâng tö, nhöng phöùc taïp haún.
Thaät ra, vieäc xöng toäi chi tieát vöøa phaûi thöôøng laø caùch toát nhaát ñeå ñöôïc höôùng daãn thieâng lieâng. Nhöng höôùng daãn chæ khaû dó khi coù ñuû thôøi giôø. Trong thöïc teá, xöng toäi laém khi chæ mang tính hình thöùc vaø chieáu leä, hôn laø trong chieàu höôùng caûi quaù töï taân (metanoia). Hôn nöõa, vì quaù nhaán vaøo xöng toäi, vaøo söï caàn thieát xöng heát, neân xöng trôû thaønh moät aùm aûnh, deã gaây löông taâm boái roái. Thöïc ra, caùi ñaùng phaûi nhaán laø hoái, chöù khoâng phaûi xöng. Xöng chæ laø caùch toû baøy loøng tieác haän aáy, maø khoâng phaûi laø khoâng coù khoâng ñöôïc luoân luoân.
Huyeàn tích Laøm laønh khoâng taùch khoûi cuoäc soáng (Ñeå nhaán maïnh vaøo tính ñoái vò cuûa Hoái giaûi, nay ngöôøi ta goïi pheùp naøy laø Reùconciliation. Tieáng naøy trong Vieät ngöõ phaân thaønh hai nghóa khaùc nhau: Hoøa giaûi khi hai beân laø ñoàng ñaúng, Laøm laønh khi noùi veà con ñoái vôùi cha chaúng haïn), vì toâi khoâng theå xin Chuùa tha, maø chính toâi laïi khoâng tha cho anh em (Xx. Kinh Laïy Cha). Huyeàn tích aáy cuõng khoâng bieät laäp ñoái vôùi caùc huyeàn tích khaùc, vì ñaây laø dìm mình trôû laïi trong Maùu vaø nöôùc ñaõ röûa ta, nhôø ñoù xöùng ñaùng khaùnh nieäm caùi cheát cuûa Chuùa vaø hieäp thoâng saâu xa nhaát vôùi Ngaøi.
Ñoái vôùi ai ñaõ thöïc söï boû nhaø, thì hoï phaûi trôû veà vôùi moät quyeát taâm maïnh. Ñaây cuõng laø taùi laäp Choïn löïa caên baûn. Khoâng laøm theá, thì khoù quay löng vôùi caùch soáng cuõ. Ñöôøng veà coù theå quanh co vaø böôùc tieán coù theå chaäm chaïp, nhöng laøm sao ñeå cuoái cuøng phaûi ñaït ñöôïc söï döùt khoaùt noùi treân.
Söï quyeát taâm giuùp baét ñaàu moät cuoäc soáng môùi, nhöng cuoäc soáng aáy seõ khoâng eâm aû ñaâu, vì cuoäc chieán caøng gay go khi thoùi xaáu ñaõ ñaâm reã lôùn. Do ñoù, cuøng vôùi quyeát taâm, phaûi hoaïch ñònh moät keá hoaïch. Dó nhieân, vôùi moät trôû veà thöïc loøng, bao giôø cuõng coù moät yù ñònh chieán ñaáu. Nhöng ñeå chieán maø thaéng traän cuoái cuøng, thì phaûi coù moät keá saùch thích ñaùng.
Moät keá hoaïch hay thì khoâng phaân taùn ôû töøng neát xaáu phaûi söûa hay töøng ñöùc tính phaûi luyeän, maø taäp trung vaøo nhöõng ñieåm chieán löôïc.
Neáu aân Chuùa ñuû, quyeát taâm maïnh vaø keá saùch toát, thì böôùc ñi seõ vöõng, söï chuyeån höôùng seõ hoaøn toaøn, ñeå ñang laø saøi lang, seõ thaønh nhöõng Phao loâ, Phan sinh Assisi, I nhaõ quaän Loyola.
Vôùi phaàn ñoâng, choïn löïa caên baûn khoâng chuyeån ñoåi ñoät ngoät vaø roõ raøng. Phaûi chaêng vì aân Chuùa khoâng ñuû maïnh, vì thieáu moät cuù xoác nhö Phao loâ gaëp treân ñöôøng Ñama? Phaûi chaêng vì baïn thieáu döùt khoaùt, khoâng daùm phieâu löu, khi maø ñoåi ñôøi luoân laø vieäc phieâu löu? Phaûi chaêng vì baïn chöa trung tín laém trong ñieàu nhoû, neân Chuùa khoâng trao moät traùch nhieäm lôùn?
Vôùi keû ñaõ thaät loøng hoái caûi, thöôøng Chuùa seõ khích leä baèng keïo ngon, seõ nuoâi cho lôùn baèng thöùc aên nheï, vaø ñaây laø nhöõng thuaän caûm: soát saéng trong caàu nguyeän, thích thuù vôùi vieäc laønh. Nhöng khi böôùc ñi cuûa em beù ñaõ vöõng roài, Chuùa seõ cai söõa ñeå daãn vaøo moät cuoäc soáng tröôûng thaønh hôn, ôû ñoù caûm xuùc bôùt ñi hay vaéng haún, giuùp hoï taäp böôùc baèng chính ñoâi chaân cuûa mình, töùc baèng yù chí. AÂn Chuùa vaãn maïnh ñaáy, nhöng khoâng loä ra beà maët. Khi aáy, neáu khoâ khan vaø chòu thöû thaùch maø vaãn ñöùng vöõng ñöôïc, thì haõy tin raèng, coù söùc Chuùa tieàm aån döôùi caûm nhaän yeáu ñuoái cuûa anh.
Moãi ngöôøi chuùng ta ñöùng giöõa hai choïn löïa caên baûn: quy thuaän Thieân Chuùa baèng soáng thieän, hay quy thuaän Satan baèng soáng aùc. Toäi phaïm trong höôùng ñi sau, hoaëc ñeå baét ñaàu, hoaëc ñeå cuûng coá cho choïn löïa caên baûn aáy, thöôøng coù tính traàm troïng. Coøn toäi phaïm do yeáu ñuoái nhaát thôøi thì khoâng ñaùng quan taâm laém, tröø phi neáu naêng xaûy ra, noù coù theå ñöa ta xa Chuùa daàn daàn.
Trong Kytoâ-giaùo, toäi mang tính ñoái vò. Vì toäi khoâng chæ laø veát nhô luaân lyù cuûa toâi, maø coøn laø söï boäi phaûn ñoái vôùi Chuùa. Neân saùm hoái cuõng vaäy. Saùm hoái xöùng Kytoâ-höõu laø trôû veà vaø laøm laønh vôùi Cha. Neân hoái ñaáy cuõng laø caûi hoaùn ñaáy.
Ngaøy nay, ngöôøi ta ñeà cao con ngöôøi. Toäi ñích toäi laø söï xuùc phaïm con ngöôøi. Ñöôïc thoâi, mieãn laø khoâng taùch con ngöôøi khoûi Thieân Chuùa: Caùi maø anh khoâng chòu laøm cho ngöôøi anh em nhoû nhaát cuûa Chuùa cuõng laø caùi maø anh töø choái ñoái vôùi chính Chuùa.
Ngaøy nay, ngöôøi ta cuõng khaùm phaù chieàu kích töông quan cuûa con ngöôøi vaø cuûa toäi. Neân buoàn vì toäi mình roài, ta cuõng neân ñöùng veà phía loaøi ngöôøi ñeå buoàn vì toäi chung theá giôùi.
Haõy buoàn vì toäi, nhöng ñöøng sa laày trong ñoù baèng boái roái hay maëc caûm toäi loãi. Haõy höôùng veà thaùnh giaù Chuùa hôn laø veà veát naùm treân göông maët ta. Haõy tin vaøo söï tha thöù cuûa moät Thieân Chuùa khoan dung hôn laø sôï hoaûng tröôùc hình phaït ñoùn ñôïi.
Theá roài, khi saép vaøo toøa hoái giaûi, haõy quan taâm nhieàu ñeán hoái haän, hôn laø ñeán vieäc xeùt vaø xöng.
Ñoái vôùi ai lôõ phaïm vì yeáu ñuoái nhaát thôøi, hoï haõy xin tha vaø ñöùng daäy ngay, roài queân ñi vaø tieáp tuïc böôùc.
Ñoái vôùi keû khoâ khan vaø quen soáng phoùng tuùng, hoï haõy lo keûo coù ngaøy Chuùa möûa hoï ra.
Coøn vôùi keû ñaõ luùn saâu trong vuõng laày, hoï phaûi caàu nguyeän nhieàu, coá xaây döïng moät quyeát taâm vaø thaûo ra keá hoaïch ñöôøng daøi ñeå chieán ñaáu choáng taäp quaùn cuõ vaø vun troàng taäp quaùn môùi.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page