Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home PageRaát ñoâng quen hình dung aân suûng nhö moät nöôùc sôn, moät thöïc taïi loàng theâm cho baûn tính, neân hieän höõu beân baûn tính ñeå ñieåm toâ cho noù. Khoâng khoâng, aân suûng chaúng qua laø moät teân goïi noùi leân söï coù maët cuûa Thieân Chuùa vôùi toâi vaø söï bieán caûi cuûa toâi trong Ngaøi. Vaâng, aân suûng laø moät thöïc taïi hai maët: maët chuû taïo (increùeùe) vaø maët thuï taïo (creùeùe). ÔÛ maët chuû taïo, aân suûng laø chính Thieân Chuùa ñaõ thaønh cuûa toâi, Thieân Chuùa - töï thoâng ban - cho toâi. ÔÛ maët thuï taïo, noù laïi laø chính toâi ñaõ thaønh ñaùng yeâu, thaàn thaùnh do söï coù maët cuûa Ngaøi.
Toâi ñaõ bieán ñoåi, vaø ñoåi töï neàn taûng, bieán ñoåi töï neàn taûng khoâng coù nghóa laø ñoåi neàn taûng, töùc ñoåi baûn tính. Coù ñoåi baûn tính khi ñang laø chuoät bieán thaønh voi, ñang laø ngöôøi bieán thaønh thieân thaàn. Khoâng khoâng, sinh laø ngöôøi, vôùi aân suûng toâi vaãn chæ laø ngöôøi, vaãn con ngöôøi Nguyeãn vaên Nam aáy. Ñeå roài mai ñaây, neáu do toäi maø maát aân suûng, toâi vaãn nguyeân veïn con ngöôøi naøy, duø quaùi bieán (perverti) thieâng lieâng. Neân ñaây laø moät bieán ñoåi tuøy phuï, duø bieán ñoåi vöôït treân baûn tính (chöù khoâng trong khaû naêng cuûa baûn tính), do ñoù sieâu (töï) nhieân. Sieâu nhieân tuy laøm neân "sieâu nhaân", nhöng sieâu nhaân aáy vaãn laø nhaân tuy ñöôïc sieâu thaêng.
Tuy khoâng bieán ñoåi neàn taûng, nhöng bieán ñoåi laïi saâu, bieán ñoåi taän neàn taûng, khieán ñang toái thaønh saùng, ñang "xaùc thòt" thaønh "thaàn khí", ñang keû thuø thaønh con Cha nôi ñöùc Yeâsu Kytoâ. Vaø thaùnh Phaoloâ goïi ñaáy laø Taân saùng taïo. Töø con ngöôøi cuõ, do Taân saùng taïo toâi thaønh con ngöôøi môùi, môùi töø chaân ñeán ñaàu, môùi theo khuoân maãu Yeâsu.
Môùi töø goác khoâng coù nghóa laø caùi môùi aáy hieån ngay ôû ngoïn. Phaûi coù thôøi gian vaø coâng toâi vun troàng töôùi taåm, ñeå caùi laø maàm caûi kia nôû leân thaønh caây, vaø caây lôùn daàn ñeán ñoä chim trôøi laøm toå ñöôïc (Mc.4.32).
Vaâng, aân suûng laø moät theå soáng. Noùi cho ñuùng hôn, ñoù laø con ngöôøi sieâu nhieân nôi anh, noù soáng ñoäng vaø bieán ñoåi khoâng ngöøng.Vì aân suûng khoâng phaûi chæ laø moät nöôùc sôn, moät traïng thaùi (eùtat), neân tónh (statique). AÂn suûng coøn laø moät ñoäng naêng, moät söùc soáng. Vaø laø chính con ngöôøi anh ñang tieán hoùa thieâng lieâng.
* * *
Laém keû töôûng nhö sieâu nhieân laø caùi gì khaùc töï nhieân, thaäm chí nghòch vôùi noù. Vaøo thôøi trung coå, töï nhieân ñöôïc hieåu laø con ngöôøi ôû choã xaáu ñi do toäi. Laïi do aûnh höôûng Platon-thuyeát, töï nhieân (ñöôïc ñoàng hoùa vôùi xaùc thòt vaø vaät chaát) bò coi khinh, neáu khoâng xaáu töï caên, thì cuõng töï caên laø khuyeát ñieåm, haï troïc. Vì theá, khi vieát veà maàu nhieäm Nhaäp theå, Olier cho raèng Thieân Chuùa ñaõ phaûi ñeà phoøng tröôùc, keûo nhaân tính nôi Yeâsu seõ "hoaûng sôï maø boû chaïy tröôùc söï saùng laùng uy nghi (cuûa thieân tính)".Vaø cuõng vì theá, caùc saùch thieâng lieâng nhö Göông Chuùa Gieâsu, thöôøng ñoái laäp töï nhieân vôùi sieâu nhieân, coi söï soáng sieâu nhieân nhö phaûi trieån nôû treân xaùc cheát cuûa töï nhieân vaäy. Söï ñoái laäp naøy seõ lan ra, thaønh ñoái laäp Thaùnh giaù-Nhaäp theå, khieán Condrien cho raèng Nhaäp theå chæ coù yù nghóa khi cung caáp cho ñöùc Kytoâ moät xaùc thaân ñeå saùt teá: söï toân vinh Thieân Chuùa chính laø söï huûy dieät con ngöôøi.
Chaúng nhöõng coi khinh töï nhieân vaø thaân xaùc, ngöôøi ta coøn xem noù nhö trôû löïc vaø keû thuø. Nhöõng naêng löïc vaø giaù trò töï nhieân, nhö thoâng minh vaø hoïc cao, nhö haùt hay vaø veõ gioûi, chaúng tích söï gì cho ñôøi soáng thieâng lieâng, maø coøn gaây haïi bôûi laøm toâi sinh kieâu vaø ñi vaøo nhöõng saùng taùc voâ ích.
Thaät ra do baûn chaát, sieâu nhieân khoâng nghòch töï nhieân, maø cuõng chaúng hieän höõu beân ngoaøi töï nhieân nöõa. Trong cuï theå, sieâu nhieân chính laø töï nhieân ñöôïc sieâu thaêng, voït cao hôn chính mình. Vì söï soáng sieâu nhieân chính laø söï soáng töï nhieân ñöôïc caûi hoùa trong aân suûng. Söï caûi hoùa aáy, töø goác (baûn tính) lan sang caùc khieáu naêng (trí naêng vôùi möùc thoâng minh cuûa noù, yù chí vôùi nghò löïc saün coù, tình caûm vôùi ñoä saâu vaø ñoä noùng khaùc nhau, v.v...), ñeå ôû caùc khieáu naêng cuï theå naøy, noù bieán thaønh nhöõng khuynh höôùng vaø söùc maïnh haønh ñoäng, töùc nhöõng naêng ñöùc thieân phuù (vertus infuses). Ñöôïc khai trieån vaø phaùt trieån, caùc ñöùc naøy seõ taùc ñoäng vaøo ñôøi soáng vaø bieán caûi noù: ñôøi soáng cuûa toâi tröïc tieáp, vaø ñôøi soáng quanh toâi nhôø aûnh höôûng cuûa toâi.
Vì theá, naêng khieáu töï nhieân (aptitudes naturelles) hay thieân baåm (inneùes) laø choã döïa ñeå phaùt huy naêng ñöùc thieân phuù, ñeå khai thaùc caùc ñoaøn suûng (charismes), haàu thaùnh hoùa baûn thaân vaø xaây döïng Vöông quoác Thaày. Chuùng chæ thaønh tai haïi khi bò laïm duïng ñeå toâi kieán thieát vinh quang rieâng, baát chaáp lôïi ích cuûa Nöôùc Chuùa. Traùi laïi, neáu toâi choân vuøi chuùng vì noãi lo tai haïi naøy, thì toâi seõ traû lôøi sao vôùi Chuùa khi ñöôïc hoûi veà neùn baïc voán ñaõ trao?
Vaâng, toâi khoâng theå coi töï nhieân laø "ñoà boû", nhöng laø ñoàng baïc trao phoù ñeå sinh lôøi, y nhö aân sieâu nhieân vaäy. Ñaây laø sinh lôøi cho Chuùa, vaø vinh quang toâi laø ôû trong vinh quang Chuùa. Neân ñaây laø sinh lôøi theo yù Chuùa, chöù khoâng tuøy thích vaø tuøy höùng cuûa toâi.
Caùc khuynh höôùng töï nhieân: ñoùi thì muoán aên, ñeán tuoåi thì muoán ñöôïc buø tröø khaùc phaùi..., caùc khuynh höôùng aáy töï chuùng chaúng xaáu toát chi veà maët luaân lyù; xaáu hay toát laø do toâi, do yù höôùng vaø thaùi ñoä beân trong cuûa toâi. Vì ñaõ laø ngöôøi thì phaûi laøm ngöôøi, chöù khoâng ñeå maëc töï nhieân loâi cuoán ñöôïc. Ñeå laøm ngöôøi, toâi phaûi uoán naén baûn naêng, laøm chuû ham muoán, cao quyù hoùa taâm hoàn. Vôùi yù chí vaø taäp luyeän, vôùi suy nghó vaø khoân kheùo, toâi coù khaû naêng tu thaân (söûa mình) aáy. Vaâng, vaán ñeà khoâng phaûi laø dieät tröø ham muoán (deùsir), maø thaêng hoa vaø höôùng daãn noù, nhôø ñaáy taäp hôïp söùc maïnh ñeå tieán thaân vaø taán chieám Nöôùc Trôøi. Moät ngöôøi yeáu ham muoán khoâng theå thaønh con ngöôøi phong phuù, vì khoâng yeâu lôùn ñeå hy sinh nhieàu, vì khoâng tha thieát laém ñeå daán heát thaân vì Chuùa vaø vì anh chò em.
Haõy ñeå aân suûng haønh ñoäng nôi töï nhieân vaø baèng söùc cuûa töï nhieân. Haõy daâng leân trí naêng, yù chí, tình caûm cuøng moïi naêng khieáu thieân baåm ñeå Chuùa söû duïng chuùng cho söï nghieäp Nöôùc Trôøi. Phaàn toâi, chæ xin Chuùa ban cho tình yeâu ñeå toâi thaáy mình ñaày ñuû.
Qua khieáu naêng, baèng Tín-Voïng-AÙi vôùi caùc ñöùc thieân phuù khaùc, aân suûng phaûi gia nhaäp cuoäc soáng vaø phuû troïn cuoäc soáng.
Soáng treân heát phaûi laø soáng noäi taâm. Vì chæ noäi taâm môùi khieán cho söï soáng mang nhaõn hieäu ngöôøi.
Trong noäi taâm, aân suûng laø CHUÙA COÙ MAËT VÔÙI TOÂI, chöù khoâng phaûi chæ coù ñoù trong toâi. Neáu Chuùa chæ coù ñoù trong toâi, toâi coù theå boû Chuùa maø ñi daïo ñöôïc. Baèng nhö Chuùa coù maët laø vôùi toâi, thì khoâng theå toâi khoâng coù maët vôùi Ngaøi. Coù maët vôùi Ngaøi, toâi coù maët baèng caàu nguyeän, baèng haønh ñoäng theo yù Chuùa, duø coù giaûi trí hay nghæ ngôi, cuõng chæ laøm theá vì Ngaøi thoâi. Vaâng, hai keû yeâu nhau, duø khi moãi ngöôøi moãi vieäc, vaãn caûm nhaän mô hoà veà nhau, vaø luoân soáng vì nhau. Theá maø aân suûng laø Chuùa yeâu toâi, vaø toâi yeâu Chuùa ñaáy! Ñeå coù theå "chieâm trong haønh ñoäng" (contemplation dans l'action) nhö theá, toâi phaûi chieâm trong caàu nguyeän tröôùc ñaõ. Nghóa laø daønh moät soá luùc "thì maïnh" (temps fort) cho suy chieâm, vaø ñaây laø tích ñieän cho taâm hoàn ñeå saùng ñeøn cho cuoäc soáng. Keá ñoù, trong coâng vieäc cuõng nhö khi giaûi trí, töøng luùc haõy lieác nhanh veà phía Chuùa baèng moät maùy ñoäng taâm tình, baèng moät caâu taâm söï hay "than thôû", hay baèng moät caâu Phuùc aâm öa thích. Thaät vaén thoâi, nhöng coâng suaát coù theå cao. Theá roài veà cuoái ngaøy, haõy laøm kieåm ñieåm. Ñaây laø nhöõng phuùt vaán taâm nghieâm tuùc: xem toâi ñaõ caàu nguyeän vaø soáng ra sao töø luùc naøy sang luùc khaùc, vaø neân laøm theá naøo ñeå tieán theâm hoaëc söûa sai.
Moät khi ñaõ quen soáng toát vaø soáng hy sinh, thì ñeán löôït caû haønh ñoäng cuõng tích ñieän nöõa. Nghóa laø noù khieán ta soát saéng vaø trôû veà caàu nguyeän deã daøng hôn. Haønh ñoäng maø ñöôïc nhö theá ñuùng laø Chieâm trong haønh ñoäng roài.
Thaùnh Augustin hieåu vaø nghieäm raèng "Thieân Chuùa khoâng theå cöùu ta neáu khoâng coù ta (hôïp taùc)". Taát caû laø aân Chuùa ñaáy, nhöng taát caû cuõng do ta. Do ta ôû maët phaúng ngang (phuï thuoäc), do Chuùa ôû chieàu thaúng ñöùng (chính yeáu). Dó nhieân laø, xeùt cho cuøng, duø ta coù coá gaéng, cuõng laø nhôø aân Chuùa maø ta ñaõ coá gaéng. Nhöng coá gaéng thì vaãn phaûi coù, vaø cuøng vôùi coá gaéng laø nhöõng gian khoå. Coù nhö vaäy, aân suûng môùi vaøo cuoäc ñöôïc vaø loä ra trong cuoäc soáng, nhôø ñoù laøm neân nhöõng thaùnh nhaân, nhöõng "ngöôøi cuûa Thieân Chuùa" (homme de Dieu). Coøn neáu khoâng laøm nhö theá, aân suûng vaãn nguyeân hình "haït caûi", vaø caùi maàm khoâng trieån nôû seõ thui choät ñi:
— Coøn neùn vaøng cuûa haén, haõy laáy laïi trao cho keû coù möôøi neùn (Mt.25.28).
Trong tröôøng hôïp aáy, chaúng coøn gì phaân bieät Kytoâ-höõu vôùi ngoaïi daân, khi maø laém keû coøn teä hôn ngoaïi daân nöõa. Nhöõng keû nhö theá chæ laø tín ñoà höõu danh voâ thöïc, nhöõng con chieân gheû ñaõ baùn ñöùng Thaày, khieán cho "caùi toát nhaát maø hö, thì laïi thaønh tôûm nhaát". Traùi laïi, moät vaøi ngöôøi mang tieáng löông daân, tuy bieát ít, nhöng soáng theo löông taâm vaø nhöõng hieåu bieát aáy, voâ hình chung laïi laø ñeä töû khoâng kyù danh cuûa Chuùa, do ñònh meänh sieâu nhieân tieàm saün nôi moãi ngöôøi.
AÂn suûng thaùp nhaäp toâi vaøo Chuùa Yeâsu, vaøo maàu nhieäm toaøn boä cuûa Ngaøi: Nhaäp theå-Thaùnh giaù-Phuïc sinh.
Nhaäp theå ö? Töø nay nhìn gì, toâi phaûi thaáy nhö thaám vöông mình maùu Chuùa (Teilhard de Chardin), do ñoù ñaùng kính toân. Kính neân khoâng daùm laïm duïng, nghóa laø khoâng daùm lôïi duïng ñeå thoûa maõn nhöõng ham muoán ích kyû. Kính neân phaûi nghieâm caån sinh lôøi, nghóa laø duøng sao cho coù ích heát thaûy nhöõng gì Chuùa ñaët trong taàm tay. Noùi roõ hôn, phaûi coi chuùng nhö phöông tieän neân thaùnh vaø phuïc vuï, coi chuùng nhö baïn ñoàng haønh treân con ñöôøng môû Nöôùc Cha. Taát caû phaûi "aên theo" toâi treân ñöôøng veà, ñeå taát caû seõ "aên theo" toâi ôû ñích tôùi ñeå thaønh Trôøi ñaát môùi (Rom.8.19-21).
Trong tröôøng hôïp khoâng theå bieán moät giaù trò thaønh phöông theá neân thaùnh, thaäm chí coøn teä hôn nöõa, thì chæ coøn moãi caùch laø töø boû noù thoâi. Thaø maát moät chaân hay tay maø vaøo Nöôùc Trôøi, chaû coøn hôn laønh laën maø sa ñòa nguïc ö? (Mc.9.43-48)
Ñeå bieán moät giaù trò töï nhieân thaønh phöông tieän neân thaùnh, ta phaûi bieát thaùnh hoùa caùi nhìn cuûa mình veà noù, vaø phaûi taäp töø boû ñeå sieâu thoaùt ñoái vôùi noù. Vaâng, baát caàn ñöôïc ñeán ñaâu, ta môùi duøng ñöôïc ñeán ñaáy maø khoâng nguy hieåm. Vaø ñaây cuõng laø yù nghóa cuûa maàu nhieäm Thaùnh giaù-Phuïc sinh. Laøm ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ khoâng khinh reû nhöõng giaù trò ngöôøi, nhö nhieàu nhaø tu ñöùc hoïc trung coå nghó. Khieán chuùng thaønh cuûa mình, haún Lôøi nhaäp theå raát yeâu thích chuùng. Tuy yeâu baèng Nhaäp theå, nhöng Ngaøi laïi chaáp nhaän boû chuùng baèng Thaäp giaù ñeå tìm laïi chuùng ngaøn laàn toát ñeïp hôn trong Phuïc sinh, cho Ngaøi vaø cho ta.
Vaäy toâi khoâng gheùt thaân theå, nghò löïc, trí thoâng minh vaø taøi naêng cuûa toâi. Toâi vaãn yeâu cha meï, vôï con, baïn beø, nhöng vaãn saün saøng töø giaõ hoï vì moät töông lai quyù giaù hôn cho taát caû. Chæ khi naøo baèng luyeän taäp, toâi heát vöông vaán roài, toâi môùi trôû laïi ñöôïc neáu Chuùa muoán, vì khi aáy toâi ñuû khaû naêng yeâu thöông maø khoâng bò raøng buoäc, nhö kinh nghieäm cuoái ñôøi cuûa Tieân sa nhoû. Vaøng ñaõ thaäp thaønh thì khoâng sôï gaëp löûa nöõa. Löûa boác maïnh roài, thì caùi gì voâ maø chaû thaønh löûa luoân. Löûa, toâi muoán noùi ñöùc AÙi Chuùa Kytoâ.
Trong cuoäc soáng, haõy luoân naém vöõng hai veá deã choïi nhau, laø Nhaäp theå vaø Thaùnh giaù-Phuïc sinh. Tu ñöùc thôøi xöa quaù nhaán vaøo Thaäp giaù, neân rôi maát Nhaäp theå. Con ngöôøi thôøi nay, bò huùt vaøo Nhaäp theå, laïi muoán xaây moät thieân ñöôøng kheùp kín ôû döông gian, vaø neù traùnh söï thöïc veà nhaùt chaët ngang cuûa Thaùnh giaù. Caàn nuoâi caùi nhìn laïc quan ñoái vôùi caùc giaù trò traàn gian vaø nhaân baûn, nhöng haõy bieát ñaàu tö khi caàn baèng töø boû, cho moät Trôøi ñaát môùi chæ xuaát hieän ôû cuoái ñöôøng heïp cuûa Hy sinh. Vaäy luùc nhìn em beù maø ta yeâu trong maùng coû, ñöøng taùch maùng coû aáy khoûi chò em sinh ba cuûa noù laø Ta bo vaø Nuùi Soï.
* * *
Nhìn ngaém göông maãu cuûa chuùng ta laø Con, khoâng theå chuùng ta khoâng höôùng theo aùnh maét Con veà phía Thieân phuï. Vaâng, yù nghóa cuûa ñôøi Con laø ôû ñoù. Vì hieän höõu vôùi Con chính laø Tieáp nhaän (nhaän taát caû töø Cha), laø Thuaän theo (theo yù Cha), laø Quy höôùng veà (trong tri aân vaø daâng hieán). Thaønh con nôi Con Cha, khoâng theå toâi khoâng thoát leân Abba, Boá! Ñöôïc goïi Thieân Chuùa laø boá, ñöôïc coù moät Thieân Chuùa laøm boá, coøn gì sung söôùng baèng! Tieân sa nhoû ñaõ caûm thaáy theá khi caàu CHA TREÂN TRÔØI, vaø chò ñaõ khoùc.
Laø boá, Thieân Chuùa cuõng coù gì laø meï nöõa. Ngaøi chaû sinh ra Con ñaáy ö? Chaû aân caàn doã ñaùm con loaøi ngöôøi: "Ta seõ cho con buù, Ta seõ boàng con treân beïn, Ta seõ nöïng con treân ñaàu goái Ta" (Is.66.12) ñoù ö?
Caøng ñuùng laø meï hôn, Thieân Chuùa ôû ngoâi Thaùnh Thaàn. Vì ñaây laø Ruah Yaveh, Hôi thôû cuûa Thieân Chuùa, hôi thôû noù maät thieát vôùi saùng taïo, söï soáng. Neáu Thaùnh Thaàn ñöôïc bieåu tröng baèng nöôùc khi sinh toâi trong Pheùp röûa, thì Ngaøi cuõng taùc ñoäng töø trong ñeå Ñöùc Meï sinh Chuùa Yeâsu (Lc.1.35 = Stt.1.2). Ñöùc Meï chæ sinh Chuùa veà maët töï nhieân, chöù sinh Chuùa veà maët sieâu nhieân laø vieäc cuûa rieâng Thaùnh Thaàn. Sinh ra con ngöôøi Yeâsu veà maët sieâu nhieân, veà maët sieâu nhieân, Thaùnh Thaàn cuõng sinh toâi nôi Chuùa Kytoâ, sinh thaønh con Thieân phuï. Thaùnh Thaàn ñuùng laø meï. Vaø cuõng laø meï khi Ngaøi aâm thaàm daïy doã, saùng soi, an uûi vaø khích leä toâi töø beân trong.
Bình thöôøng, chuùng ta khoù caàu nguyeän vôùi Thaùnh Thaàn. Ngaøi ñaõ voâ hình, laïi xem nhö trung tính (neutre) nöõa. Raát khoù thaáy Ngaøi laø thaân thieát, khi maø baát cöù tình caûm naøo cuõng phaûi truï vaøo töôûng hình (l'imaginaire) vaø thaám maøu tính duïc. Nhöng neáu ta ñaõ coù theå yeâu Cha khi hình dung Ngaøi nhö moät ngöôøi cha, thì ta cuõng coù theå yeâu Thaùnh Thaàn khi hình dung Ngaøi nhö moät töø maãu. Maø ñuùng Ngaøi laø töø maãu, coøn hôn töø maãu nöõa!
Baûn tính ngöôøi coù khaû naêng daõn nôû cho vöøa khôùp vôùi aân suûng sieâu nhieân, ñeå thuï tieáp Thieân Chuùa töï thoâng ban mình (auto-communication) cho noù: moät khaû naêng thuï tieáp thuaàn tuùy, maø thaùnh Toâma goïi laø Potentia oboedientialis, khaû naêng thuaän nhaän. Nhôø khaû naêng naøy, Thieân Chuùa coù theå ñeán vôùi toâi, thaønh nhö cuûa toâi, do ñoù toâi ñöôïc Thieân Chuùa hoùa töï goác. Töï goác laø baûn tính toâi, aân suûng nhö ñoäng naêng seõ nhieãm hoùa, soáng ñoäng hoùa caùc khieáu naêng (faculteù) cuûa toâi, do ñoù trôû thaønh söùc ñeå haønh ñoäng, vaø ñaây laø caùc naêng ñöùc thieân phuù (vertu infuse). Naêng ñöùc thieân phuù goàm ba naêng ñöùc ñoái thaàn (vertu theùologale) vaø nhieàu naêng ñöùc luaân lyù (vertu morale). Naêng ñöùc ñoái thaàn höôùng toâi veà Thieân Chuùa trong Tín, Voïng, AÙi.
Thaät ra, ñöùng tröôùc Thieân Chuùa, chæ coù moät thaùi ñoä xöùng vôùi ta: thaùi ñoä thuaän nhaän, ñaàu haøng (obeùdience). Thaùi ñoä aáy ñöôïc Kinh thaùnh goïi laø ñöùc tin: ñöùc tin cuûa Abraham, ñöùc tin maø Yaveâ ñoøi hoûi ôû Daân Ngaøi, ñöùc tin caàn cho cöùu ñoä trong yù nghó Chuùa Yeâsu vaø döôùi ngoøi buùt cuûa Phaoloâ.
Quy thuaän hoaøn toaøn, nhaém maét ñöa chaân, Abraham vaâng lôøi gieát teá ñöùa con trai duy nhaát. Vaø duø gieát ñöùa con duy nhaát khi mình ñaõ quaù giaø, oâng vaãn tin vaøo lôøi höùa cuûa Yaveâ: Doøng gioáng oâng seõ nhö sao treân trôøi (Stt.15.5). Nhö vaäy, tin laø quy thuaän baèng caû con ngöôøi: lyù trí, yù chí, haønh ñoäng. Vaø laø chaáp nhaän duø khoâng hieåu, laøm theo duø maát maùt.
Khoâng nhöõng phoù thaùc moät töông lai, Chuùa Yeâsu ñaõ phoù daâng chính mình. Vaø Ngaøi nhaém maét ñöa chaân: "Duø sao chaêng nöõa, xin cöù yù Cha, ñöøng theo yù con" (Lc.22.42).
Thaùi ñoä Thuaän Thieân aáy khoâng nhöõng tuøy vaøo con ngöôøi Chuùa, maø coøn laøm neân chính con ngöôøi vaø cuoäc soáng cuûa Chuùa. Phaûi noùi raèng soáng vôùi Chuùa laø thöïc thi yù muoán cuûa Cha. Khieán cho: "Meï ta vaø anh chò em ta, ñoù laø keû laøm theo yù Cha" (Mt.12.50).
* * *
Khi chöa "quen" Chuùa, chuùng ta phaûi döïa vaøo lyù lòch ñeå nhaän ra Ngaøi. Vaø ñaây laø ñöùc tin ôû cöûa vaøo cuûa noù, tin döôùi khía caïnh trí thöùc: Tin Thieân Chuùa moät Theå ba Ngoâi, Tin ñöùc Yeâsu laø Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi, v.v...
Treân bình dieän trí thöùc naøy, nhö thaùnh Toâma quaû quyeát, ngöôøi ta döïa, khoâng vaøo lyù trí mình, maø vaøo tri thöùc cuûa Thieân Chuùa, neân baûo ñaûm hôn haún. Theá nhöng, ñoái vôùi lyù trí, ñaây laïi laø caùi bieát giaùn tieáp, qua uy tín cuûa ngöôøi khaùc, neân xaùc tín keùm ñi. Vaø toái taêm laø ôû ñoù. Caùm doã deã xaûy ra cuõng do ñoù.
Sôû dó haønh vi Tin mang giaù trò sieâu nhieân, vì noù caém saâu vaøo aân suûng, ôû choã saâu nhaát cuûa voâ thöùc. ÔÛ choã aáy chò ñang gaëp Chuùa vaø chia seû caùi bieát cuûa Ngaøi, bieát veà chính Ngaøi, veà keá hoaïch cöùu theá cuûa Ngaøi, cuõng nhö veà moïi thöïc taïi trong lieân quan vôùi keá hoaïch aáy. Ta coù theå goïi caùi bieát aáy ôû voâ thöùc laø ñöùc tin tieân thieân. Ñöùc tin naøy laø goác, nguoàn cuûa moïi haønh vi sieâu nhieân. Töø trong boùng toái voâ thöùc, noù aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng chò, noù taùc ñoäng trong chính haønh vi tin cuûa chò. Ñeán löôït haønh vi naøy, moät coá gaéng chung cuûa lyù trí vaø yù chí ñöôïc aân suûng naâng ñôõ, laïi laøm lôùn leân vaø maïnh theâm ñöùc tin tieân thieân aáy, ñeå ñeán laàn sau, taêng hieäu theá, taùc ñoäng cuûa noù khieán haønh vi tin caøng nhuaàn nhuyeãn, saâu xa, thuaàn khieát hôn.
Duø deã ñeán ñaâu chaêng nöõa, tin vaãn coøn laø nhaém maét ñöa chaân, trong taêm toái. Vì theá, thöû thaùch deã xaûy ra. Thöû thaùch, ñoù laø moät chaân lyù khoù chaáp nhaän, moät trôû löïc khoù vöôït qua, cuoäc khaûi hoaøn cuûa nhöõng söùc maïnh taø aùc, söï vuøi daäp do ñoù maø öùc vaïn ngöôøi laønh höùng chòu, nhaát laø khi trong soá ngöôøi chòu oan aáy coù toâi hay ngöôøi chí thaân cuûa toâi. Nieàm tin xem nhö ngheït hôi, ñuoái söùc laém roài. Nhöng neáu khi aáy toâi vaãn kieân trì caàu nguyeän duø khoâng nghe tieáng traû lôøi, vaãn leát ñi töøng böôùc duø trôn tröôït, saép ngaõ ñeán nôi, vaâng khi aáy, ñöùc tin vaãn söøng söõng ñoù, vaø ôû ñoù Thaàn khí ñang laøm vieäc. Moät ñöùc tin chính toâng, vì traàn truïi khoâng coù söï ñoàng haønh, neân pha loaõng, cuûa nhöõng thuùc ñaåy thuaàn töï nhieân. Thaàn khí Con vaãn soáng trong toâi, duø khoâng ra maët, khi maø, baát chaáp caûm giaùc troáng vaéng, baát chaáp traïng thaùi phi troïng löïc, toâi coøn ñöùng vöõng treân ñoâi chaân vaø gaøo leân ñöôïc: Abba, con tin!
* * *
Chaúng nhöõng tin vaøo lôøi Chuùa daäy, toâi coøn tin vaøo lôøi Chuùa höùa nöõa. Tin vaøo lôøi höùa laø tin vaøo ñieàu chöa ñeán maø chaéc phaûi ñeán do lôøi höùa naøy. Trong tröôøng hôïp aáy, tin cuõng laø hy voïng vaäy. Voïng ñaây laø tin vaøo haïnh phuùc vónh cöûu Chuùa höùa daønh cho toâi. Vôùi ñöùc Voïng, chaúng nhöõng toâi tin vaøo haïnh phuùc mai sau, maø coøn höôùng taâm hoàn veà haïnh phuùc aáy nöõa. Neân soáng ñöùc Voïng cuõng laø sieâu thoaùt ñoái vôùi laïc thuù ôû ñôøi naøy. Do ñoù, theo Yoan Thaùnh giaù, ñöùc Voïng coù maøu xanh vaø laø chieác thuaãn choáng söùc taán coâng cuûa ngoaïi thuø Theá gian.
Bao laâu Tín hay Voïng coøn höôùng veà caùi gì ngoaøi Chuùa (chaân lyù ñaïo vaø haïnh phuùc vónh cöûu), thì chuùng chöa xöùng vôùi Chuùa. Baèng Tín hay Voïng, toâi phaûi höôùng veà chính baûn thaân Chuùa nöõa, vaø khi aáy, Tin seõ laø tin vaøo con ngöôøi Thaày: tin töôûng; Voïng seõ laø mong ñöôïc keát hôïp vôùi Thaày trong vónh phuùc. Ñeán ñaây, thì Tín vaø Voïng ñaõ treân ngöôõng cöûa cuûa AÙi roài, khi maø höôùng veà Chuùa, ta muoán chính Chuùa vaø töïa vaøo chính mình Ngaøi. Tin trong yeâu meán laø quy thuaän hoaøn toaøn, laø phoù thaùc taát caû, laø buoâng mình (abandon) trong tay Ñaáng yeâu ta. Vì tin trong yeâu meán laø tin heát mình, ôû vaøo tö theá cuûa chí aâm ñöùng tröôùc Thaùi döông, cuûa caùi yeáu nhaát nöông vaøo caùi maïnh nhaát.
Tin vaøo ai cuõng laø ñaùnh giaù ngöôøi aáy cao: cöû chæ laøm vui loøng ngöôøi aáy nhaát. Traùi laïi, khoâng tin vaøo ai laø sæ nhuïc hoï. Ñoái vôùi Thieân Chuùa, tin coøn laø quy thuaän Ngaøi, thaùi ñoä phaûi coù cuûa thuï taïo ñöùng tröôùc chuû taïo. Neân khoâng theå laøm gì ñaùng giaù tröôùc Chuùa maø laïi thieáu ñöùc tin. Ñöùc tin laø neàn moùng cuûa taát caû ñôøi soáng Kytoâ-höõu vaäy.
Söï quy thuaän Chuùa ôû ñôøi naøy luoân coøn laø thöû thaùch, bôûi leõ ta chæ thaáy Chuùa qua taám göông, trong khi caùc söùc maïnh trong ta cuõng chöa quy nhaát (inteùgreù) ñuû trong moät ñöùc AÙi hoaøn taát. Neân ñaây vaãn laø moät coá gaéng, ñoâi khi moät lieàu thaân. Quy thuaän trong toái taêm, vôùi baát cöù giaù naøo, söï quy thuaän aáy, Kinh thaùnh goïi noù laø Tin.
Tin baát cöù giaù naøo, ñöùc tin aáy chæ thaønh hieän thöïc neáu ñöôïc maøi ruõa trong thöû thaùch. Thöû thaùch trong toâng vuï, khi maø taát caû xem nhö ñoå vôõ, khi maø heát thaûy ruoàng boû ta, caû Chuùa cuõng nhö boû nöõa. Thöû thaùch trong huyeàn nghieäm vôùi nhöõng ñeâm toái laï luøng vaø kinh khuûng, nhö ñöôïc dieãn taû trong taùc phaåm cuøng teân (Ñeâm toái) cuûa Yoan Thaùnh giaù. Vaâng, ñuùng laø taäp luyeän giöõa moâi tröôøng phi troïng löïc, toái caàn thieát cho nhöõng chuyeán du haønh treân cao.
* * *
Tín, Voïng, AÙi khoâng phaûi laø taát caû thaùi ñoä caàn coù ñoái vôùi Thieân Chuùa, nhöng laø nhöõng ñöôøng gaân maïch cuûa thaùi ñoä naøy, toâi coù yù noùi thaùi ñoä quy thuaän, thaùi ñoä cuûa keû khoâng coù gì ñöùng tröôùc ñaáng laø Taát caû. Quy thuaän trong toái taêm, ñoù laø thaùi ñoä ñöùc tin, theo yù nghóa raát thaùnh kinh cuûa noù. Tin laø neàn taûng soáng ñaïo cuûa Cöïu öôùc. Nhôø aân suûng ñöùc Yeâsu Kytoâ, ñöùc tin ñaït tôùi möùc thuaàn khieát vaø toaøn maõn cuûa noù trong Taân öôùc.
Tin, hay Tín-Voïng-AÙi, laø thaùi ñoä phaûi coù ñoái vôùi Thieân Chuùa. Theá nhöng Thieân Chuùa laïi voâ hình, trong khi caùi maø ta phaûi coï saùt vôùi töøng giaây laø con ngöôøi vaø thieân nhieân cô. Ñeå ñoái phoù toát vôùi chuùng, ta ñaõ coù caùc naêng ñöùc thieân phuù luaân lyù, töùc naêng ñöùc ñoái nhaân, ñoái vaät.
Ñoái thaàn vaø ñoái nhaân, hai loaïi naêng ñöùc aáy coù töông quan gì khoâng vaø lieân heä sao ñaây? Phaûi chaêng chuùng ta ñoái thaàn trong nhaø thôø vaø ñoái nhaân treân ñöôøng phoá, vaø hai haønh vi ñoäc laäp ñoái vôùi nhau?
Ai cuõng bieát yeâu ngöôøi laø moät vôùi boån phaän yeâu Chuùa, vaø theo thaùnh Yoan, ta chæ hieåu Chuùa (laø Tình yeâu) khi yeâu anh chò em mình (1 Yo.4.7-8). Hôn nöõa, cuõng theo Yoan, yeâu ngöôøi chính laø yeâu Chuùa vaäy (4.20-21). Noùi caùch khaùc, chæ coù moät ñöùc AÙi thoâi caû trong yeâu Chuùa laãn yeâu ngöôøi. Vaø yeâu ngöôøi, chính laø caùch bieåu loä loøng yeâu Chuùa ñaáy.
Dieãn suy töø ñoù, cuõng phaûi noùi raèng, chính ôû caùch soáng luaân lyù cuûa ta, maø chuùng ta theå hieän nieàm tin yeâu ñoái vôùi Chuùa. Cho neân, khoâng coù caùch bieät giöõa nhaø thôø vôùi ñöôøng phoá, khoâng coù maâu thuaãn giöõa caàu nguyeän vôùi haønh ñoäng. Khi hai möùc soáng ñoái nhaân vaø ñoái thaàn coøn thaáp, thì ta chöa deã nghieäm Chuùa trong phuïc vuï, do ñoù phaûi vun troàng ñoàng thôøi caû hai loaïi naêng ñöùc ñoái thaàn vaø ñoái nhaân. Nhöng phaûi coá soáng sao cho khoaûng caùch giöõa ñoâi beân thu heïp daàn vaø xoùa haún. Ñeå ñöôïc nhö theá, phaûi taäp luyeän.
Baét ñaàu, ta phaûi taäp nhìn Chuùa trong ngöôøi thaân, trong khaùch qua ñöôøng, ngay trong keû thuø nöõa. Ta cuõng taäp nhìn ra yù Chuùa ôû nhöõng gì ñang xaûy ñeán cho ta, hoaëc ñeå toâi luyeän con ngöôøi ta, hoaëc ñeå vaïch ñöôøng chæ loái cho ta. Ñoàng thôøi, haõy taäp soáng toát, taäp höôùng moïi suy nghó vaø haønh ñoäng veà Chuùa, coá gaéng soáng trong Chuùa, vì Chuùa, laøm taát caû vôùi Chuùa.
Moät khi ñaõ quen vôùi nhöõng coá gaéng höõu thöùc nhö theá roài, sau naøy duø laøm gì, duø khoâng yù thöùc ta vaãn deã laøm vì Chuùa. Y nhö ngöôøi meï raát yeâu con, duø baän vieäc vaãn ngaàm soáng vì con. Quen soáng toát vaø yeâu Chuùa ñöôïc ñeán theá roài, ta seõ khoâng thaáy maáy phaân bieät giöõa naêng ñöùc ñoái thaàn vaø naêng ñöùc luaân lyù nöõa.
Ñöùc Yeâsu Nadaret laø Kytoâ, ñaáng baèng caùi cheát vaø phuïc sinh phaûi "goàm thaâu veà moät ñaàu" (reù-capitulation). Vaâng, khoâng phaûi chæ coù hieäp nhaát, maø coøn hieäp nhaát trong lieân ñôùi vôùi moät ñaàu, ñeå trong lieân ñôùi vôùi ñaàu aáy, taát caû laøm neân moät thaân, vaø ñaây laø Huyeàn thaân Chuùa Kytoâ. Vaâng, ngoaøi thaân mình rieâng, ñöùc Kytoâ ñuû boä (le Christ total) coøn ñöôïc noái daøi sang moät thaân mình nöõa, thaân mình Toaøn Giaùo hoäi.
Thaân mình aáy laø toâi, laø anh chò, laø moïi ñeä töû Thaày ôû choã laøm thaønh coäng ñoàng. Neân söï soáng sieâu nhieân cuûa Chuùa, khi lan tôùi Huyeàn thaân, vöøa laøm neân söï soáng töøng ngöôøi, vöøa laøm neân söï soáng toaøn Hoäi thaùnh.
Vaäy nôi moãi ngöôøi phaàn naøo coù Hoäi thaùnh, cuõng nhö nôi Hoäi thaùnh coù töøng ngöôøi vaø taát caû. Ñuùng laø moãi ngöôøi mang Moïi-ngöôøi vaø Moïi-ngöôøi coù ñoù vì töøng ngöôøi. Söï thaùnh hoùa vöøa laø cuûa caù nhaân, vöøa môû tôùi coäng ñoàng nöõa. Ñeán noãi khoâng ai ñi saâu vaøo aân suûng maø khoâng aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng, cuõng nhö moïi taêng tröôûng cuûa coäng ñoàng khoâng theå khoâng taùc ñoäng ñeán töøng ngöôøi trong ñoù. Vaø chuùng ta seõ khoâng tröôûng thaønh thieâng lieâng neáu khoâng caûm thoâng vôùi Hoäi thaùnh, cuõng nhö caøng môû roäng taàm Hoäi thaùnh, chuùng ta caøng tieán saâu vaøo söï thaân maät vôùi Chuùa Yeâsu vaø do ñoù lôùn leân.
Vaäy trong phuïng vuï coäng ñoàng, haõy hoøa aùng höông loøng vôùi coät höông chung ñang boác daâng veà phía Chuùa. Trong cuoäc soáng duø rieâng tö haõy bieát ñoäng loøng tröôùc nhöõng vui buoàn cuûa Giaùo hoäi boán phöông. Vaø trong khi maûi meâ tu luyeän, haõy quan taâm ñeán söï höng suy cuûa nhoùm, cuûa giaùo xöù, haõy quan taâm ñeán coâng cuoäc truyeàn giaùo khaép naêm chaâu.
Queân mình ñeå nghó ñeán ngöôøi, ñoù laø caùch duy nhaát vöøa ñeå neân ngöôøi, vöøa ñeå neân thaùnh. Ñaët mình vaøo giöõa tim Giaùo hoäi (nhö Tieân sa nhoû) ñeå rung trong taàn soá cuûa noù, ta seõ cuøng vôùi Huyeàn thaân lôùn leân, haàu ñaït tôùi söï troøn ñaày (Eph.4.7,11-13). Chuùng ta ñöøng lo chöa lo ñuû cho mình, maø haõy lo chöa lo ñuû cho Giaùo hoäi, nhôø ñoù mình cuõng ñöôïc ñaày ñuû nöõa.
* * *
Xöa nay, heã nghó ñeán Giaùo hoäi, ngöôøi ta thöôøng laãn noù vôùi giaùo quyeàn. Giaùo quyeàn ñuùng laø thaønh phaàn laõnh ñaïo caàn thieát cuûa Giaùo hoäi haønh höông, nhöng Giaùo hoäi laïi laø toaøn Daân cuûa Chuùa. Vaäy chuùng ta haõy caàu cho ñöùc Giaùo chuû vaø caùc ñöùc cha, nhöng tröôùc tieân phaûi nghó ñeán taát caû coäng ñoàng ñeä töû Thaày, ñoàng thôøi nghó ñeán nhöõng keû ñang laøm chöùng cho Thaày treân khaép neûo ñöôøng theá giôùi. Vì theá, haõy caàu cho söï phaùt trieån cuûa caùc hoaït ñoäng ñoaøn suûng (activiteùs charismatiques), ñeå Hoäi thaùnh nhôø ñoù maø lôùn leân trong hieåu bieát, aân suûng vaø yeâu thöông (2 Ph.3.18; Eph.4.15...). Vaø vì theá, haõy caàu cho caùc gia ñình Kytoâ-höõu, ñeå hoï yù thöùc mình laø "giaùo hoäi taïi gia", baèng söï ñaàm aám thieâng lieâng cuûa mình, phaûi bieåu hieän "maàu nhieäm tuyeät ñaïi" laø söï hoân hieäp cuûa Giaùo hoäi vôùi Chuùa Kytoâ (Eph.5.32), phaûi neân thaønh trì baûo veä söï soáng nhieàu maët cuûa treû em, neân maûnh ñaát maàu môõ cho söï trieån nôû cuûa nhöõng taân coâng daân Nöôùc Trôøi aáy.
* * *
Chuùng ta vaãn tuyeân xöng Giaùo hoäi Moät, Thaùnh vaø Phoå caäp (unam, sanctam, catholicam). Nhöng Giaùo hoäi coøn treân ñöôøng, vaø söï troøn ñaày ba maët aáy chæ ñaït tôùi ôû ñieåm caùnh chung. Hieän giôø, Giaùo hoäi giaèng co giöõa nhaát taâm vaø caõi loän, giöõa thaùnh thieän vaø toäi loãi, giöõa daân tuyeån vaø toaøn loaøi ngöôøi. Töø ñoù sinh ra moät thuùc baùch, moät ñoäng naêng ñeå vöôn tôùi söï hoaøn thaønh ba maët treân. Neáu soáng caûm thoâng vôùi Giaùo hoäi, khoâng theå ta khoâng caûm giaùc aùp löïc cuûa söï thuùc baùch vaø muoán nhaäp cuoäc vieãn chinh (missionnaire).
Söï soáng Chuùa traøn sang thaønh aân suûng (kharis) ñeå caûi hoùa ta, thaønh ñoaøn suûng (kharisma) ñeå caûi hoùa quanh ta. Moãi ngöôøi coù theå tieáp nhaän toaøn boä ñoaøn suûng, vôùi moät hai ñoaøn suûng noåi baät, ñeå tuøy aân vaø taøi söùc mình maø ñaép xaây Thaân mình Chuùa (Eph.4.7,12). Caøng ñöôïc söû duïng ñuùng höôùng, ñoaøn suûng caøng lôùn leân vaø phaùt huy taùc duïng, nhö aân suûng, coù leõ.
Thôøi Giaùo hoäi sô khai laø thôøi nôû roä ñoaøn suûng. Khaép nôi trong caùc buoåi taäp hôïp (ekkleâsia, eùglise laø söï taäp hôïp, nhoùm taäp hôïp), moãi ngöôøi tuøy ñoaøn suûng tieáp nhaän maø ñöùng leân khuyeán khích, daäy doã, v.v... Vì Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng thoâi haønh ñoäng trong Giaùo hoäi, neân trong Giaùo hoäi ñoaøn suûng khoâng bao giôø coù theå taét. Coù ñieàu töø nhieàu theá kyû nay, ñoaøn suûng bò lu môø tröôùc cô cheá (institution) vaø xem nhö tan bieán ñi. Thaät ra, cuõng nhö pheùp laï, noù chæ ñoåi chieàu, trôû thaønh kín ñaùo hôn vaø höôùng veà lôïi ích noäi taâm hôn.
Ngaøy nay, vai troø tín höõu ñang ñöôïc phuïc hoài, vaø ñoaøn suûng ñöôïc chuù yù trong caùc phong traøo Thaùnh Linh, trong caû sinh hoaït ñaïo ñöùc laãn toâng ñoà cuûa nhieàu loaïi coäng ñoàng cô sôû.
Nôi moãi tín ñoà, ñoaøn suûng luoân coù maët beân aân suûng trong vieäc kieán thieát hai chieàu Nöôùc Chuùa. Vaäy ñeå kieán thieát Nöôùc Chuùa, ñoaøn suûng caàn ñöôïc khai trieån vaø phaùt huy nhö aân suûng. Trieån khai vaø phaùt trieån baèng caàu nguyeän, baèng laéng nghe, laéng ñôïi Thaàn khí, nhaát laø trong baàu khí coäng ñoàng.
* * *
Gaén boù vôùi Giaùo hoäi, khoâng theå ta khoâng gaén boù vôùi ñöùc Maria maø ngay töø khôûi thuûy, ngöôøi ta ñaõ ñaët ôû choã ñöùng Hoäi thaùnh vaø ñaët beân Chuùa Yeâsu treân maët traän choáng Satan.
Stt.3.15 ñaõ lieân heä ngöôøi Phuï nöõ vôùi Con naøng trong cuoäc chieán aáy. Caûm höùng töø ñoù, Khaûi huyeàn thö chöông XII ñaõ "laãn" ñöùc Maria vôùi Giaùo hoäi vaø ñaët Ngöôøi phuï nöõ beân Con trong cuoäc chieán tranh. Tin möøng Thô aáu cuûa Luca cuõng gaén lieàn vinh quang cuûa Meï vôùi cuûa Con (lôøi thieân thaàn vaø lôøi Elidabet) vaø ñaët song haønh hai ñau khoå (lôøi saám Simeon), cuøng vôùi hieäu quaû toaøn caàu cuûa hai ñau khoå aáy.
Ñöùc Maria quaû laø söï thu heïp cuûa Hoäi thaùnh, laø meï cuûa Huyeàn thaân Chuùa Kytoâ. Vaø quaû thöïc trong lòch söû Taân daân Chuùa, Ngaøi luoân coù maët vaøo nhöõng thôøi kyø ñaëc bieät ñeå uûi an, khích leä, cuøng ñeà ra nhöõng phöông aùn cöùu nguy. Vaø ñaáy laø Ñöùc Meï Loä ñöùc, Ñöùc Meï Lavang, v.v...
Meï ñuùng laø meï cuûa toâi vaø cuûa chuùng toâi. Baèng ñöùc tin vaø söï quy thuaän khoâng lay chuyeån cuûa mình, Meï ñaõ thay maët loaøi ngöôøi ñeå tieáp laáy aân hueä Con Cha, vaø ñeå chia seû vôùi Con ñau thöông Nuùi Soï, nhôø ñoù cuøng Taân Añam sinh Nhaân loaïi môùi.
Haõy ñeå Meï uoán naén toâi trong khuoân tieáng Xin vaâng quy thuaän. Vaø haõy cuøng Meï chieán ñaáu beân Chuùa cho haïnh phuùc cuûa muoân ngöôøi. Chuùng ta seõ sai laïc phaàn naøo khi taùch rieâng Ñöùc Meï maø thôø, vaø anh em Tin laønh coù lyù khi traùch ta nhö theá. Thöïc ra, tö theá vaø vai troø cuûa Meï laø beân Chuùa vaø phuï thuoäc vaøo Ngaøi. Neân ñeán vôùi Meï chæ laø cuøng Meï ñeán vôùi Chuùa, vaø cuøng Meï meán yeâu Chuùa.
Loøng toân suøng Ñöùc Meï ñaõ coù töø raát sôùm trong Giaùo hoäi vaø haèng toàn taïi vôùi Giaùo hoäi. Loøng toân suøng aáy vöøa laø moät nhu caàu taâm lyù, vöøa laø moät naâng ñôõ thieâng lieâng. Ñi saâu vaøo loøng toân suøng aáy, toâi deã trôû neân ñôn sô, khieâm toán hôn, nhôø ñoù ñöùng vaøo ñuùng vò trí cuûa "ñaøn baø tröôùc Thieân Chuùa".
Yeâu Giaùo hoäi cuõng laø keát thaân vôùi nhau. Chuùng ta deã keát thaân vôùi Giaùo hoäi thieân quoác baèng söï suøng kính caùc thaùnh. Tuøy khuynh höôùng vaø lyù töôûng soáng ñaïo, ta coù theå löïa moät trong soá caùc baûn sao Chuùa Yeâsu nôi hoï ñeå meán yeâu vaø baét chöôùc, ñeå coù ngöôøi taâm söï vaø ñoàng haønh vôùi ta.
* * *
Neáu Chuùa Kytoâ laø nguoàn duy nhaát cuûa aân suûng, thì maïch chuyeån duy nhaát cuûa aân suûng laïi laø Hoäi thaùnh. Khoâng coù cöùu ñoä ngoaøi Chuùa Yeâsu, vaø khoâng coù cöùu ñoä ngoaøi Huyeàn thaân cuûa Ngaøi. Vaâng, duø ñaây laø cöùu ñoä cuûa nhöõng ai chöa bieát Chuùa vaø chöa chòu Pheùp röûa.
Con ngöôøi Chuùa Yeâsu chính laø söï hieån hieän vaø thöïc hieän cuûa yù ñònh cöùu theá do Thieân Chuùa. Nôi Ngaøi, yù ñònh aáy thaønh ñinh ñoùng coät, khoâng sai traät noåi vaø khoâng theå thoaùi lui nöõa. Laø daáu hieäu vaø thöïc hieän moät löôït, Chuùa Yeâsu ñuùng laø Sacramentum, Huyeàn tích vieát hoa, Huyeàn tích nguoàn. Giaùo hoäi, ôû choã laø hieån hieän vaø thöïc hieän trong lòch söû cuûa söï cöùu vôùt khoâng sai chaïy naøy cuûa Thaày, phaûi laø Huyeàn tích neàn taûng, theo tieáng goïi cuûa cha K. Rahner. Do ñoù, moïi haønh vi cöùu vôùt cuûa Hoäi thaùnh, ôû choã laø thöïc hieän baèng cöû chæ beân ngoaøi söï cöùu vôùt thieâng lieâng aáy, ít hay nhieàu ñeàu mang tính huyeàn tích.
Coù ñieàu trong nhöõng tröôøng hôïp thaät ñaëc bieät, nhö khi vaøo giôø phuùt maát coøn cuûa moät linh hoàn, maø Giaùo hoäi thaáy khoâng theå khoâng vaøo cuoäc moät caùch döùt khoaùt, baèng chính baûn thaân mình laø Huyeàn tích neàn taûng, thì haønh ñoäng Giaùo hoäi khi aáy khoâng theå khoâng sinh hieäu quaû, vaø ñaây laø huyeàn tích theo nghóa chuyeân bieät thöôøng duøng cuûa noù.
Coù hai huyeàn tích chính yeáu, cuõng laø huyeàn tích thieát laäp Hoäi thaùnh: pheùp Khai taâm (Röûa vaø Theâm söùc) vaø leã Taï aân (Thaùnh theå). Muoán soáng sieâu nhieân vaø soáng maïnh, khoâng theå ta khoâng ñeán kín muùc ôû hai gieáng quan troïng naøy.
Trong Pheùp röûa, ta cheát ñi vôùi Chuùa Yeâsu ñeå soáng laïi vôùi Ngaøi. Trong leã Taï aân, ta töôûng nieäm Thaäp giaù vaø ñoàng chia seû söï soáng môùi cuûa Chuùa. Vaäy ñeán vôùi huyeàn tích, khoâng theå ta khoâng hieäp thoâng vôùi Ngaøi baèng nhöõng hy sinh vaø caûi bieán theo Tin möøng.
Thaùnh leã laø cuûa chung Daân Chuùa, neân coäng ñoàng cuøng teá vôùi linh muïc chuû söï. Chuùng ta haõy ñeán vôùi thaùi ñoä ñoàng teá chuû ñoäng aáy, chöù ñöøng thuï ñoäng.
Theo Origeøne, Pheùp röûa laø beå taém trong ñoù Giaùo hoäi phoái hieäp vôùi Chuùa Yeâsu. Thaùnh theå, vì hoaøn taát söï khai taâm caù nhaân vaø söï thieát laäp Giaùo hoäi, neân baèng ñôøi soáng cuûa chuùng ta, caøng phaûi noùi leân söï coù maët cuûa Chuùa giöõa chuùng ta hôn nöõa.
Vaäy, duø trong Pheùp röûa cuûa moät ngöôøi, thaäm chí cuûa moät treû em, coäng ñoàng Daân Chuùa neân hieän dieän ñeå ñoàng tuyeân xöng ñöùc tin vaø ñoàng taùi sinh trong Chuùa. Cuõng theá, duø trong thaùnh leã laøm rieâng, linh muïc cuõng phaûi ñaët mình thieâng lieâng vaøo giöõa loøng Giaùo hoäi ñeå xöôùng caâu töôûng nieäm.
Theâm vaøo ñaáy, ñöøng chia caùch huyeàn tích vôùi cuoäc soáng cuûa mình. Söï tha thöù cho anh em luoân coù phaàn trong Hoái giaûi, khi maø Chuùa chæ tha cho toâi nhö toâi seõ tha cho anh em (kinh Laïy Cha). Vaø söï chia seû vôùi anh em luoân laø thaønh phaàn cuûa thaùnh leã, khi maø töôûng nieäm Chuùa cuõng laø chia seû vôùi Chuùa vaø vôùi coäng ñoàng.
Trong aân suûng, duø ñöôïc bieán ñoåi taän caên, toâi vaãn nguyeân laø con ngöôøi aáy ñöôïc bieán ñoåi. Sieâu nhieân khoâng caùch ly töï nhieân vaø caùc giaù trò cuûa noù.
Chaúng nhöõng laø haøo quang, aân suûng cuõng laø ñoäng naêng noù nhieãm hoùa caùc khieáu naêng toâi, ôû ñoù noù thaønh caùc naêng ñöùc thieân phuù: ñöùc ñoái thaàn (Tín, Voïng, AÙi) vaø ñöùc luaân lyù. Naêng ñöùc thieân phuù hoaït ñoäng baèng khieáu naêng (faculteùs) cuøng vôùi naêng khieáu (aptitudes) cuûa toâi. Vì theá, phaûi toân troïng vaø bieát khai thaùc caùc öu ñieåm cuûa toâi, nhö thoâng minh vaø nghò löïc, cho söï neân thaùnh cuûa mình cuõng nhö cho söï phuïc vuï anh em. Vaø cuõng xöû söï nhö theá ñoái vôùi caùc khuynh höôùng töï nhieân chuùng caàn ñöôïc höôùng daãn hôn laø deïp boû. Dó nhieân, ñeå lôïi duïng ñöôïc chuùng cho nhöõng muïc tieâu thieâng lieâng, toâi phaûi luyeän sao ñeå coù khaû naêng töø boû chuùng khi caàn.
* * *
Thaùi ñoä con ngöôøi phaûi coù tröôùc Thieân Chuùa laø tuøng thuaän. Tin theo yù nghóa Thaùnh kinh chính laø söï tuøng thuaän naøy. Tin vaøo söï cöùu ñoä cuoái cuøng do lôøi Chuùa höùa, ñoù laø Voïng. Tin vaøo chính con ngöôøi Chuùa, ôû choã saâu xa cuûa noù, coøn truøng vôùi AÙi nöõa.
Khi soáng ñaïo coøn noâng, thì tin yeâu Chuùa coøn phaân bieät vôùi yeâu thöông ngöôøi. Khi soáng ñaïo saâu roài, thì yeâu ngöôøi cuõng laø bieåu hieän cuûa tình yeâu Chuùa luoân.
Back
to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page