Suy Nieäm Lôøi Chuùa
Nhöõng Baøi Suy Nieäm Lôøi Chuùa Chuùa Nhaät Naêm C
cuûa Ñaøi Phaùt Thanh Chaân Lyù AÙ Chaâu
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chuùa Nhaät 4 Muøa Thöôøng Nieân Naêm C
Hieán thaân laøm chöùng nhaân cho aùnh saùng
(Gieâreâmia 1,4-5,17-19; 1Coârintoâ 12,31-13,13; Luca 4,21-30)
Phuùc AÂm: Lc 4, 21-30
"Chuùa Gieâsu, nhö EÂlia vaø EÂliseâ, khoâng phaûi chæ ñöôïc sai ñeán vôùi ngöôøi Do-thaùi".
Khi aáy, Chuùa Gieâsu baét ñaàu noùi trong hoäi ñöôøng raèng: "Hoâm nay öùng nghieäm ñoaïn Kinh Thaùnh maø tai caùc ngöôi vöøa nghe". Moïi ngöôøi ñeàu laøm chöùng cho Ngöôøi vaø thaùn phuïc Ngöôøi veà nhöõng lôøi töø mieäng Ngöôøi thoát ra, vaø hoï noùi: "Ngöôøi naøy khoâng phaûi laø con oâng Giuse sao?"
Vaø Ngöôøi noùi vôùi hoï: "Haún caùc ngöôi saép noùi cho Ta nghe caâu ngaïn ngöõ naøy: 'Hôõi thaày thuoác, haõy chöõa laáy chính mình!' Ñieàu chuùng toâi nghe xaûy ra ôû Capharnaum, oâng haõy laøm nhö vaäy taïi queâ höông oâng'". Ngöôøi noùi tieáp: "Quaû thaät, Ta baûo caùc ngöôi, khoâng moät tieân tri naøo ñöôïc ñoùn tieáp taïi queâ höông mình. Ta baûo thaät vôùi caùc ngöôi, ñaõ coù nhieàu baø goaù trong Israel thôøi Elia, khi trôøi bò ñoùng laïi trong ba naêm saùu thaùng, khi naïn ñoùi lôùn xaûy ra khaép trong xöù; daàu vaäy, Elia khoâng ñöôïc sai ñeán cuøng moät ngöôøi naøo trong caùc baø ñoù, nhöng ñöôïc sai ñeán baø goaù taïi Sarepta thuoäc xöù Siñon. Cuõng coù nhieàu ngöôøi phong cuøi trong Israel thôøi tieân tri Eliseâoâ, theá maø khoâng ngöôøi naøo trong hoï ñöôïc laønh saïch caû, ngoaïi tröø Naaman, ngöôøi Syria".
Khi nghe ñeán ñoù, moïi ngöôøi trong hoäi ñöôøng ñeàu ñaày caêm phaãn, hoï choãi daäy vaø truïc xuaát Ngöôøi ra khoûi thaønh. Hoï daãn Ngöôøi leân trieàn nuùi, nôi xaây caát thaønh trì cuûa hoï, ñeå xoâ Ngöôøi xuoáng vöïc thaúm. Nhöng Ngöôøi reõ qua giöõa hoï maø ñi.
Suy Nieäm:
Haèng naêm, cöù vaøo ngaøy thöù 40 sau leã Giaùng sinh, Giaùo Hoäi cöû haønh leã daâng Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø cuõng goïi laø leã Neán. Caùc Giaùo Hoäi Taây AÂu ñaõ chæ baét ñaàu cöû haønh ngaøy leã naøy töø theá kyû thöù VII vaø thöù VIII trôû ñi. Tröôùc khi khôûi söï thaùnh leã coù cuoäc röôùc ñeøn troïng theå, moïi ngöôøi caàm ñeøn saùng trong tay töôïng tröng cho Chuùa Gieâsu Kitoâ laø aùnh saùng cöùu ñoä hieän dieän giöõa loøng traàn gian taêm toái. AÙnh ñeøn saùng cuõng dieãn taû ôn ñöùc tin, maø moãi tín höõu ñaõ nhaän laõnh trong bí tích Röûa toäi, ñoàng thôøi noù cuõng dieãn taû ôn goïi Kitoâ, laø phaûn chieáu aùnh saùng ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Ngaøy nay, trong leã naøy, nhieàu doøng tu ñaëc bieät laø caùc doøng tu nöõ coù thoùi quen taän hieán trong thaùnh leã naøy, nhaát quyeát daán thaân laøm chöùng nhaân cho aùnh saùng cöùu ñoä cuûa Chuùa giöõa loøng theá giôùi.
Trong ngaøy leã daâng Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø, Giaùo Hoäi cuõng keâu môøi moãi ngöôøi trong chuùng ta hieán thaân laøm chöùng nhaân cho aùnh saùng cöùu ñoä cuûa Chuùa vaø ñem aùnh saùng cöùu ñoä ñoù ñeán cho taát caû nhöõng ai chöa bieát Ngaøi. Giöõa loøng xaõ hoäi, moãi moät Kitoâ höõu phaûi laø moät söù giaû doïn ñöôøng cho Chuùa ñeán trong taâm loøng con ngöôøi. Ñaây laø hình aûnh ñöôïc tieân tri Malakia mieâu taû trong chöông 3,1-4. Trong doøng lòch söû cöùu ñoä, Thieân Chuùa ñaõ gôûi caùc söù giaû cuûa Ngaøi ñeán tröôùc ñeå doïn ñöôøng cho Ngaøi. Hoï laø caùc tieân tri coù nhieäm vuï chuyeån söù ñieäp cuûa Chuùa ñeán cho con ngöôøi vaø giuùp moïi thaønh phaàn xaõ hoäi taåy röûa taâm loøng thay ñoåi loái soáng. Nhöõng lôøi rao giaûng vaø khuyeán caùo cuûa caùc vò gioáng nhö löûa noùng trong loø luyeän kim, ñoát chaùy vaø nung chaûy moïi söï ñeå thanh loïc vaøng baïc khoûi taát caû moïi chaát caën baõ dô baån, haàu khieán cho chuùng trôû neân tinh roøng trong saùng. Nhöõng lôøi caûnh caùo keâu môøi cuûa caùc vò gioáng nhö thuoác giaët coù söùc maïnh goät röûa moïi veát oâ ueá trong taâm loøng vaø cuoäc soáng con ngöôøi. Löûa vaø thuoác giaët, thieâu ñoát vaø chaø xaùt khieán cho taâm loøng vaø cuoäc ñôøi con ngöôøi coù ñau xoùt thaät, nhöng ñoù laø caùi ñau xoùt caàn thieát cho vieäc thanh luyeän vaø bieán ñoåi.
Taàng lôùp xaõ hoäi ñaàu tieân maø vò söù giaû cuûa Chuùa phaûi thanh taåy laø haøng giaùo só, nôi ngöôøi coù nhieäm vuï laõnh ñaïo cuoäc soáng tinh thaàn cuûa daân. Bôûi vì haøng giaùo só khoâng theå chæ ñöôøng cho daân ñeán vôùi Chuùa, neáu chính hoï laø nhöõng ngöôøi soáng xa Chuùa, phaûn chöùng, beâ tha, toäi loãi muø loøa, taâm linh yeáu ôùt vaø beänh hoaïn tinh thaàn. Vaø cuoäc thanh taåy aáy seõ lan daàn cho caùc thaønh phaàn xaõ hoäi khaùc, ñaëc bieät laø giôùi laõnh ñaïo xaõ hoäi, daân söï laø nhöõng ngöôøi coù phaàn vuï lieân heä tôùi cuoäc soáng haïnh phuùc hay khoán khoå cuûa toaøn daân. Muïc ñích toái haäu cuûa cuoäc thanh taåy toaøn dieän aáy laø chuaån bò cho Thieân Chuùa ñeán xeùt xöû loaøi ngöôøi vaø theá giôùi. Laø caùc söù giaû cuûa Chuùa, Kitoâ höõu coù moät söù maïng voâ vuøng cao troïng giöõa loøng traàn gian, ôn cöùu ñoä cuûa theá giôùi tuøy thuoäc moät phaàn nôi yù thöùc traùch nhieäm, nôi thaùi ñoä soáng chöùng taù vaø haønh xöû cuûa hoï. Chuùa Gieâsu Kitoâ nhaäp theå laøm ngöôøi, laø hieän thaân cuûa Giaveâ Thieân Chuùa vaøo traàn gian ñeå xeùt xöû theá giôùi, vaø thaùnh Gioan Taåy Giaû laø tieân tri cuoái cuøng cuûa Thieân Chuùa gôûi tôùi ñeå doïn ñöôøng cho Ngaøi. Khi keå ra caùc nhaân toá lòch söû vaø ñòa lyù trong chöông 2,22-40, thaùnh söû Luca muoán chöùng minh raèng Chuùa Gieâsu ñaõ thaät söï nhaäp theå laøm ngöôøi, bôûi vì Ngaøi ñaõ chaáp nhaän sinh ra trong moät gia ñình, thuoäc moät daân toäc, soáng trong moät vuøng ñaát nhaát ñònh cuûa theá giôùi naøy vôùi nhöõng taäp tuïc vaø luaät leä rieâng. Khi tuaân phuïc caùc phong tuïc taäp quaùn vaø leà luaät ñoù. Ngaøi hoaøn toaøn chaáp nhaän moïi heä luïy cuûa kieáp soáng con ngöôøi. Trong töôøng thuaät naøy cuûa thaùnh Luca, caàn phaân bieät hai taäp tuïc khaùc nhau. Thöù nhaát laø taäp tuïc daâng hieán hay saùt teá leã vaät vaø con trai ñaàu loøng cho caùc thaàn linh, vaø thöù hai laø taäp tuïc cha meï ñem con caùi leân ñeàn thôø Gieârusalem, daâng chuùng cho Thieân Chuùa vaøo ngaøy thöù 40 sau khi sinh. Caùc daân toäc Seùmite vaø nhieàu daân toäc treân theá giôùi beân Chaâu Phi vaø Chaâu Myõ Latinh thôøi raát xa xöa, ñaõ coù thoùi quen daâng hieán taát caû moïi thöù ñaàu muøa cho caùc thaàn linh, hoa traùi ñaàu muøa, con ñaàu loøng cuûa suùc vaät vaø con trai ñaàu loøng cuûa hoï nöõa. Sôû dó hoï laøm nhö theá tröôùc heát vì xaùc tín raèng, taát caû ñeàu thuoäc veà caùc thaàn linh. Sau ñoù vì tin raèng, hieán daâng hay saùt teá cho caùc thaàn linh nhöõng suùc vaät vaø con ñaàu loøng nghóa laø nhöõng gì quí baùu nhaát ñoái vôùi hoï, laø dieãn taû loøng thaønh kính ñoái vôùi caùc vò, vaø qua ñoù, keùo ñöôïc phuùc laønh cuûa caùc thaàn linh xuoáng treân cuoäc soáng cuûa hoï.
Daân Do Thaùi cuõng laáy laïi thoùi quen naøy nhöng khoâng chaáp nhaän vieäc saùt teá ngöôøi, vì luaät Do Thaùi caám saùt teá ngöôøi nhö ñaõ vieát trong saùch Leâvi ñoaïn 18,21. Saùch Xuaát Haønh ñoaïn 13 coù nhaéc ñeán luaät hieán teá con trai ñaàu loøng cuûa ngöôøi vaø vaät cho Thieân Chuùa, khi vieát: "Thieân Chuùa phaùn vôùi Moâisen: Haõy thaùnh hieán cho Ta taát caû con trai ñaàu loøng, loït loøng meï giöõa con caùi Israel, giöõa con ngöôøi cuõng nhö suùc vaät vì noù thuoäc veà Ta". Nhöng sau ñoù trong caâu 13, thì laïi cho chuoäc laïi ñöùa con ñaàu loøng vôùi moät con löøa, neáu khoâng thì phaûi gieát nhöng trong hình thöùc khoâng ñoå maùu, bôûi vì löøa laïi laø loaïi vaät oâ ueá khoâng laøm loaøi vaät saùt teá nhö cöøu ñöôïc. Caâu 13 cuõng xaùc ñònh raèng phaûi chuoäc con trai ñaàu loøng. Luaät thaùnh hieán con trai ñaàu loøng naøy ñöôïc soaïn giaû loàng khung trong bieán coá xuaát haønh vaø leã nghi saùt teá chieân vöôït qua, leã nghi naøy ñöôïc daân du muïc cöû haønh vaøo muøa xuaân khi hoï saùt teá con chieân ñaàu loøng cho caùc thaàn linh. Chuùa Gieâsu sau naøy seõ ñöôïc caùc soaïn giaû Taân Öôùc coi laø Chieân Vöôït Qua bò saùt teá ñeå ñeàn buø toäi loãi cho loaøi ngöôøi.
Taäp tuïc hay luaät leä toân giaùo thöù hai ñöôïc thaùnh Luca noùi ñeán trong töôøng thuaät laø thanh taåy ngöôøi meï sau khi sinh con, nhö ghi trong saùch Leâvi chöông 12: "Khi sinh nôû phuï nöõ bò baêng huyeát neân bò coi laø ôû trong tình traïng oâ ueá". Quan nieäm veà oâ ueá hay tinh saïch trong Kinh Thaùnh Cöïu Öôùc khoâng coù yù nghóa luaân lyù nhö chuùng ta thöôøng hieåu ngaøy nay, maø coù nghóa laø thaùnh thieän. Taát caû nhöõng gì laø ngoaïi leä baát thöôøng, taát caû moïi thaùi ñoä, traïng thaùi ñöôïc bò coi laø moät ñe doïa, bieåu loä quyeàn löïc nhieäm maàu linh thieâng, quyeàn löïc aáy coù theå laø toát hay laø xaáu. Do ñoù con ngöôøi phaûi laøm moät leã nghi thanh taåy ñeå giaûi thoaùt mình khoûi bò laây quyeàn löïc ñoù. Ñoái vôùi daân Do Thaùi, maùu laø moät nhaân toá dieãn taû söï soáng nhieäm maàu vaø thaùnh thieâng ñaùng sôï, vì theá khi ôû trong tình traïng baêng huyeát sau khi sinh con, laø ngöôøi meï ñang trong tình traïng oâ ueá, laø maát bình thöôøng, do ñoù, phaûi laøm leã nghi thanh taåy. Leã nghi naøy ngöôøi meï phaûi thi haønh sau moãi laàn sinh con. Con trai thì phaûi ñôïi 40 ngaøy sau leã nghi caét bì töùc 48 ngaøy sau khi sinh; trong khi con gaùi thì phaûi ñôïi 70 ngaøy neân keå theâm 2 tuaàn kieâng cöõ töø khi sinh thì toång coäng laø 84 ngaøy taát caû. Neáu laø ngöôøi giaøu thì ngöôøi meï daâng moät con chieân moät tuoåi laøm leã vaät toaøn thieâu vaø moät con boà caâu hay chim gaùy laøm leã vaät ñeàn toäi. Coøn neáu ngheøo khoâng coù khaû naêng thì daâng moät ñoâi boà caâu hay moät ñoâi chim gaùy cho caùc leã nghi naøy.
Noùi caùch khaùc, töôøng thuaät daâng Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø cuûa thaùnh söû Luca, choïn leã nghi daâng con ñaàu loøng cho Thieân Chuùa ghi trong chöông 13 saùch Xuaát haønh, vôùi leã nghi thanh taåy ngöôøi meï sau khi sinh con cuûa saùch Leâvi chöông 12. Khi laëp laïi nhieàu laàn kieåu noùi: "Theo luaät Chuùa truyeàn", thaùnh Luca muoán khaúng ñònh raèng, söï kieän Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria tuaân haønh moïi luaät leä toân giaùo, laø moät thöù daáu aán cuûa bieán coá nhaäp theå laøm ngöôøi. Chuùa Gieâsu hieän thaân cuûa Thieân Chuùa laø ñeàn thôø môùi baèng xöông baèng thòt, nôi Thieân Chuùa ngöï trò moät caùch toaøn veïn. Thaân xaùc Chuùa Gieâsu chính laø ñeàn thôø thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa. Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa nhaäp theå laøm ngöôøi ñaõ caém leàu soáng giöõa chuùng ta. "Caùc ngöôi haõy phaù huûy ñeàn thôø naøy, trong ba ngaøy Ta seõ xaây caát laïi." Chuùa Gieâsu coù yù aùm chæ thaân theå cuûa Ngaøi. Noùi caùch khaùc, Chuùa Gieâsu laø Hoøm Bia môùi veïn toaøn vaø soáng ñoäng cuûa Thieân Chuùa.
YÙ nghóa thöù hai ñöôïc neâu baät trong töôøng thuaät cuûa thaùnh Luca ñoù laø Chuùa Gieâsu laø aùnh saùng cöùu ñoä chieáu soi traàn gian. Baøi ca cuûa cuï giaø Simeùon laø moät trong nhöõng baøi thaùnh ca muïc vuï coå xöa nhaát, dieãn taû töông quan giöõa thò kieán vaø aùnh saùng cöùu ñoä maø nhöõng ngöôøi thaùnh thieän nhö cuï ñöôïc xem thaáy trong cuoäc soáng cuûa mình. Chuùa Kitoâ laø aùnh saùng chieáu soi Israel vaø toaøn theá giôùi. Söï kieän Chuùa Gieâsu, aùnh saùng cöùu ñoä, böôùc vaøo ñeàn thôø cuõng bieåu töôïng cho bieán coá Ngaøi böôùc vaøo doøng lòch söû vaø theá giôùi con ngöôøi. Nhöng ñeå coù theå nhaän bieát Chuùa Gieâsu laø aùnh saùng vaø laø nieàm hy voïng cöùu ñoä, caàn phaûi coù ôn Chuùa Thaùnh Thaàn trôï löïc nhö cuï giaø Simeùon vaø baø Anna. Caû hai ngöôøi ñeàu laø nhöõng maãu göông cuûa ñôøi caàu nguyeän vaø cuoäc soáng thaùnh thieän vaø laø caùc tieân tri cuûa Thieân Chuùa ñaõ hieåu ñöôïc bieán coá lòch söû vaø söù ñieäp cuûa Thieân Chuùa giaáu aån trong ñoù. Cuï Simeùon troâng thaáy Chuùa Gieâsu seõ laø daáu chæ cuûa söï choáng ñoái vaø chia reõ, bôûi vì con ngöôøi hoaøn toaøn töï do chaáp nhaän hay töø choái Chuùa Gieâsu, vaø söï kieän Ngaøi ñaõ bò khöôùc töø, baét bôù, keát aùn vaø xöû töû seõ laø löôõi göôm ñaâm thaáu con tim töø maãu cuûa Meï Maria. Khaùc vôùi oâng Simeùon, baø Anna khoâng troâng chôø Ñaáng Cöùu Theá vì bieát raèng Ngaøi hieän dieän giöõa traàn gian. Sau khi ñöôïc gaëp Chuùa Gieâsu trong ñeàn thôø, baø baét ñaàu loan baùo Ngaøi cho moïi ngöôøi daân trong thaønh Gieârusalem ñang troâng chôø ôn cöùu ñoä.
Chöông 2 thô gôûi giaùo ñoaøn Do Thaùi cuõng neâu baät söï kieän Chuùa Gieâsu nhaäp theå, baèng caùch chaáp nhaän cuoäc sinh ly cuûa soá phaän laøm ngöôøi keå caû caùi cheát. Vaø Chuùa Gieâsu vaãn tieáp tuïc hieän dieän qua Lôøi Ngaøi, qua söï hieän dieän soáng ñoäng cuûa Ngaøi trong bí tích Thaùnh Theå, trong taâm loøng vaø cuoäc soáng cuûa chuùng ta, moãi moät tín höõu laø moät ñeàn thôø soáng ñoäng nôi Thieân Chuùa ngöï trò vaø söù maïng laø Giaùo Hoäi laø Mình maàu nhieäm Chuùa maø caùc kitoâ höõu laø chi theå cuûa Ngaøi.