Soáng Phuùt Hieän Taïi
Soáng Phuùt Hieän Taïi
Baûn dòch Vieät ngöõ töø baûn Anh ngöõ baøi traû lôøi phoûng vaán cuûa Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Nguyeãn Vaên Thuaän
Teân toâi laø Phanxicoâ Nguyeãn Vaên Thuaän, ngöôøi Vieät Nam. Ñoái vôùi ngöôøi ngoaïi quoác teân toâi khoù ñoïc, neân ôû Tanjania, Nigeria, Ñaïi Haøn, Ñaøi Loan, caùc baïn treû goïi toâi laø "Baùc Francis" (Uncle Francis) hay ñôn giaûn hôn nöõa laø "Francis!"
Ñeán 23 thaùng 4 naêm 1975, toâi laøm giaùm muïc ñaõ ñöôïc 8 naêm, taïi Nha Trang, Trung phaàn Vieät Nam, giaùo phaän ñaàu tieân Toøa Thaùnh trao phoù cho toâi. Toâi ñaõ soáng nhöõng ngaøy thaùng haïnh phuùc ôû ñoù vaø Nha Trang vaãn chieám moät choã ñaëc bieät trong quaû tim toâi.
Ngaøy 23 thaùng 4 naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ ñaët toâi laøm Toång Giaùm muïc phoù Saøigoøn. Khi coäng saûn ñeán Saøigoøn, hoï ñaõ baûo raèng: "Vieäc boå nhieäm moät giaùm muïc moät tuaàn tröôùc khi chuùng toâi ñeán Saøigoøn laø moät aâm möu giöõa Vatican vaø ñeá quoác, nhaèm toå chöùc choáng coäng sau naøy".
Ba thaùng sau, ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1975, toâi ñöôïc môøi vaøo Dinh Ñoäc Laäp luùc 2 giôø chieàu vaø bò baét ôû ñoù.
Ñeâm ñoù, treân ñöôøng daøi 450 km, xe coâng an chôû toâi veà nôi quaûn thuùc. Bao nhieâu taâm tình laãn loän trong ñaàu oùc toâi: lo laéng coù, coâ ñôn coù, meät moûi coù, sau maáy thaùng caêng thaúng... nhöng trong trí toâi, moät quyeát ñònh saùng toû ñaõ ñaùnh tan maây muø.
Toâi nhôù lôøi Ñöùc cha John Walsh, moät giaùm muïc truyeàn giaùo goác Myõ, ñaõ noùi luùc ngaøi ñöôïc töï do sau 12 naêm tuø ôû Trung coäng: "Toâi ñaõ maát nöõa ñôøi ngöôøi ñeå chôø ñôïi". Raát ñuùng! taát caû moïi tuø nhaân, trong ñoù coù toâi, phuùt giaây naøo cuõng mong ñôïi töï do.
Suy nghó kyõ, treân chieác xe Toyota traéng, toâi ñaõ ñaët cho mình moät quyeát ñònh: "Toâi seõ khoâng chôø ñôïi. Toâi soáng phuùt hieän taïi vaø laøm cho noù ñaày tình thöông".
Ñaây khoâng phaûi laø moät caûm höùng ñoät xuaát, nhöng laø moät xaùc tín ñaõ aáp uû suoát quaõng ñôøi maõi töø tieåu chuûng vieän: "Neáu toâi maát giôø ñôïi chôø, khoâng laøm gì heát, bieát ñaâu nhöõng ñieàu toâi ñôïi seõ khoâng bao giôø ñeán. Chæ coù moät ñieàu, duø khoâng ñôïi cuõng vaãn ñeán, ñoù laø söï cheát!"
Trong laøng Caây Voâng, nôi toâi bò quaûn thuùc, ngaøy ñeâm coù nhaân vieân an ninh chìm noåi theo doõi. Trong oùc moät tö töôûng khoâng ngöøng laøm toâi xoùt xa, thao thöùc: "Giaùo daân cuûa toâi! moät ñoaøn chieân hoang mang, giöõa bao hieåm nguy, thaùch ñoá cuûa moät giai ñoaïn lòch söû môùi. Laøm sao toâi coù theå gaàn guûi, lieân laïc vôùi hoï, trong giai ñoaïn hoï caàn ñeán ngöôøi muïc töû nhaát!
Caùc nhaø saùch Coâng giaùo bò ñoùng cöûa, tröôøng hoïc Coâng giaùo do Nhaø nöôùc quaûn lyù, toân giaùo seõ khoâng coøn ñöôïc daïy doã trong caùc tröôøng nöõa; caùc linh muïc, sö huynh, nöõ tu coù khaû naêng phaûi ñi ra thoân queâ, ñi noâng tröôøng lao ñoäng, khoâng ñöôïc daïy hoïc nöõa! Söï xa lìa giaùo daân laø moät cuù "soác" giaøy voø tan naùt quaû tim toâi.
Toâi khoâng ñôïi chôø. Toâi soáng phuùt hieän taïi vaø laøm cho noù ñaày tình thöông. Nhöng laøm theá naøo?
Moät ñeâm, moät tia saùng ñeán vôùi toâi: "Con haõy baét chöôùc thaùnh Phaoloâ. Khi ngaøi ôû tuø, khoâng hoaït ñoäng toâng ñoà ñöôïc, ngaøi ñaõ vieát thö cho caùc giaùo ñoaøn. Ñôn giaûn vaäy maø con ñi tìm ñaâu cho xa?"
Saùng hoâm sau, vöøa môùi tinh söông, giöõa thaùng 10 naêm 1975, toâi laøm hieäu cho moät caäu beù 7 tuoåi, teân Quang, vöøa ñi leã 5 giôø ra, trôøi coøn muø vaø laïnh: "Quang! con veà noùi maù con mua cho oâng maáy bloc lòch cuõ, oâng caàn duøng". Chieàu toái, chuù beù mang laïi maáy bloc lòch cuõ.
Theá laø moãi ñeâm trong thaùng 10 vaø thaùng 11 naêm 1975, toâi ñaõ ñoùng heát cöûa, laáy giaáy xi-maêng daùn beân trong vaø vieát "Söù ñieäp töø nguïc tuø" cho giaùo daân cuûa toâi, döôùi aùnh ñeøn daàu leo leùt, maëc cho muoãi tha hoà ñoát.
Moãi saùng thöïc sôùm toâi trao cho beù Quang, maáy tôø lòch toâi ñaõ vieát ôû maët sau moãi tôø, mang veà cho anh, chò cuûa Quang cheùp laïi keûo maát. Neáu ñeå treân baøn toâi, oâng An (moät giaùo daân) thaáy seõ sinh tai hoïa.
Ñaáy laø ñaàu ñuoâi saùch Ñöôøng Hy Voïng, söù ñieäp lao tuø thaønh hình laø nhö theá. Hieän nay saùch ñaõ ñöôïc xuaát baûn baèng taùm thöù tieáng.
Chuùa ñaõ ban ôn cho toâi coù nghò löïc ñeå tieáp tuïc laøm vieäc, keå caû nhöõng luùc chaùn naûn nhaát. Toâi ñaõ vieát ñeâm ngaøy trong moät thaùng röôõi, vì toâi seõ bò "chuyeån traïi" vaø khoâng coù ñieàu kieän hoaøn taát ñöôïc. Luùc vieát ñeán soá 1001 toâi quyeát döøng laïi, xem ñaây nhö coâng trình "nghìn leû moät ñeâm".
Ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1975, leã Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Toäi, toâi ñaõ taï ôn Ñöùc Meï cho toâi vieát xong "Ñöôøng Hy Voïng" vaø trao trong tay Ñöùc Meï gìn giöõ, ñoù laø cuûa Ñöùc Meï, nhôø ôn cuûa Ñöùc Meï, xin Ñöùc Meï tieáp tuïc lo lieäu. Ñoaùn vaäy maø khoâng sai, ñeán ngaøy 18 thaùng 3 naêm 1976, toâi bò ñöa vaøo traïi Giam Phuù Khaùnh, bieät giam vaát vaû nhaát.
Naêm 1980, luùc bò ñöa ra quaûn thuùc ôû Giang Xaù, Baéc Vieät, toâi ñaõ tieáp tuïc vieát moãi ñeâm trong bí maät cuoán thöù hai, "Ñöôøng Hy Voïng Döôùi AÙnh Saùng Lôøi Chuùa vaø Coâng Ñoàng Vatican II"; vaø cuoán thöù ba, "Nhöõng Ngöôøi Löõ Haønh Treân Ñöôøng Hy Voïng".
Toâi khoâng chôø ñôïi. Toâi soáng phuùt hieän taïi vaø laøm cho noù ñaày yeâu thöông.
Trong Phuùc aâm, caùc Toâng ñoà muoán choïn con ñöôøng deã nhaát, khoûe nhaát: "Xin Thaày cho daân chuùng veà, ñeå hoï mua thöùc aên"... Nhöng Chuùa Gieâsu muoán haønh ñoäng trong phuùt hieän taïi: "Chính caùc con haõy cho hoï aên ñi" (Lc 9, 1). Treân thaùnh giaù, khi ngöôøi aên troäm thöa vôùi Chuùa Gieâsu: "Thöa Ngaøi, khi veà thieân ñaøng xin Ngaøi nhôù ñeán toâi". Chuùa Gieâsu ñaùp: "Hoâm nay con seõ ôû cuøng Ta treân nöôùc thieân ñaøng" (Lc 23, 42-43). Trong tieáng "hoâm nay" cuûa Chuùa Gieâsu, toâi caûm thaáy taát caû söï tha thöù, taát caû tình thöông cuûa Ngaøi.
Cha Maximiliano Kolbe soáng tinh thaàn aáy khi ngaøi khuyeân caùc taäp sinh trong doøng: "Taát caû, tuyeät ñoái, khoâng ñieàu kieän". Toâi ñaõ nghe Ñöùc Cha Helder Camara noùi: "Caû cuoäc ñôøi laø hoïc yeâu thöông". Moät laàn Meï Teâreâxa Calcutta göûi thö cho toâi, Meï vieát: "Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø soá coâng taùc ñaõ thöïc hieän nhöng laø möùc ñoä tình yeâu ta ñaõ ñeå vaøo moãi coâng vieäc".
Laøm sao yeâu thöông ñeán cao ñoä nhö theá trong moãi phuùt hieän taïi? Toâi nghó raèng toâi phaûi soáng moãi ngaøy, moãi giôø, moãi phuùt nhö laø giôø phuùt cuoái cuøng cuûa ñôøi toâi. Deïp boû nhöõng gì laø phuï thuoäc, taäp trung caû taâm hoàn cho nhöõng gì laø chính yeáu. Moãi lôøi noùi, moãi tö töôûng, moãi cöû chæ, moãi cuù ñieän thoaïi, moãi quyeát ñònh phaûi laø "ñeïp nhaát" cuûa ñôøi toâi. Toâi phaûi daønh cho moãi ngöôøi tình yeâu cuûa toâi, nuï cöôøi cuûa toâi: toâi phaûi lo sôï ñaùnh maát moät giaây phuùt naøo trong ñôøi mình vì ñaõ soáng khoâng yù nghóa...
Toâi ñaõ vieát trong saùch Ñöôøng Hy Voïng:
"Con chæ coù moät giaây phuùt ñeïp nhaát: giaây phuùt hieän taïi (x Mt 6, 34; Gc 4, 13-15). Soáng trong tình yeâu Chuùa caùch troïn veïn, ñôøi con seõ tuyeät ñeïp neáu keát tinh baèng töøng trieäu giaây phuùt ñeïp nhaát. Con thaáy ñôn sô, khoâng phaûi khoù (ÑHV 997).
Caùc baïn treû thaân meán, trong thôøi ñaïi naøy, Chuùa Gieâsu caàn ñeán caùc baïn. Ñöùc Gioan Phaoloâ II tha thieát keâu goïi caùc baïn haõy ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch ñoá cuûa theá giôùi hoâm nay:
Chuùng ta ñang soáng trong moät giai ñoaïn ñaày bieán chuyeån kinh khuûng. Nhöõng lyù thuyeát ñöôïc xem laø ñuû söùc thi gan cuøng tueá nguyeät nay ñaõ ñeán luùc xeá chieàu. Treân hoaøn caàu, caàn phaûi phaùc hoïa laïi ranh giôùi cuûa nhieàu quoác gia. Nhaân loaïi töï caûm thaáy mình raát luùng tuùng, hoát hoaûng, lo laéng (Mt 9, 36). Nhöng lôøi Chuùa khoâng bao giôø qua ñi; ñoïc laïi lòch söû, chuùng ta thaáy bao nhieâu bieán coá thaêng traàm, ñang luùc aáy lôøi Chuùa ñöùng vöõng vaø chieáu saùng (Mt 24, 35). Ñöùc tin cuûa Hoäi thaùnh ñöôïc xaây döïng treân Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Cöùu theá ñoäc nhaát: hoâm qua hoâm nay vaø maõi maõi (Eb 13, 18). (Gioan Phaoloâ II, Söù ñieäp NQTGT XII, soá 2)
Caây Voâng, Nha Trang, nôi toâi bò quaûn thuùc, 16 thaùng 8 naêm 1975, hoâm sau leã Ñöùc Meï Leân Trôøi.