Nieàm Vui Soáng Ñaïo

Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

IV. Thaäp Ñaïi Thaéng

1 - Khieâm toán troïng nhaân phaåm cuûa moãi caù nhaân, uyeån chuyeån, linh ñoäng, laéng nghe saùng kieán moïi ngöôøi, roài suy nghó löôïng giaù.

2 - YÙ thöùc, tin töôûng söù maïng cuûa mình nhö moät ôn Chuùa, bình tónh tröôùc moïi bieán coá.

3 - Coù thuaät duøng ngöôøi, chaáp nhaän ñoái thoaïi tìm hieåu töøng ngöôøi, taâm hoàn quaûng ñaïi, bieát queân boû nhöõng laàm loãi cuûa keû khaùc, laéng nghe baïn beø khuyeân baûo, maø nhaát laø bieát nghe keû thuø chæ trích.

4 - Tín nhieäm coäng söï vieân; xem, xeùt, laøm. Quyeát ñònh saùng suoát, thöïc hieän cho kyø ñöôïc.

5 - Chia seû traùch nhieäm vôùi caùc coá vaán, chuyeân vieân, coäng söï vieân, luoân hoïc hoûi, trau doài theâm khaû naêng.

6 - Noùi ít, laøm nhieàu, luoân luoân troïng kyû luaät, ñi tieàn phong, neâu göông soáng trong moïi laõnh vöïc, nhìn thaúng thöïc teá, khaùch quan, khieâm toán luùc thaønh coâng, chia seû nieàm vui vôùi coäng söï vieân, kieân trì vaø nhaãn naïi, khoâng bao giôø thaát voïng.

7 - Saün saøng hy sinh taát caû vì söù meänh, can ñaûm nhaän traùch nhieäm, cuøng thaønh coâng cuøng thaát baïi, khoâng bao giôø laøm toån thöông tình huynh ñeä. Tình nguyeän nhaän ñieàu khoù cho mình, ñeå caùi deã cho coäng söï vieân.

8 - Tröôùc moãi vieäc ñeàu coù chöông trình, keá hoaïch, sau moãi vieäc ñeàu kieåm ñieåm chaân thaønh, pheâ bình vaø töï pheâ, sôï taâng boác thích nghe noùi thaúng, noùi thaät.

9 - Chæ tìm phuïc vuï, queân mình vì ñaïi cuoäc, xaùc tín raèng mình chæ laø khí cuï trong tay Chuùa, neân chæ tìm thaùnh yù Chuùa, giöõ vöõng laäp tröôøng, thaáy ai hôn mình thì vui möøng, chuaån bò cho töông lai, doïn ñöôøng vaø trao heát kinh nghieäm cho ngöôøi keá vò mình.

10 - Tröôùc moïi coâng vieäc, trong moïi khoù khaên, bieát caàu nguyeän, tìm aùnh saùng vaø söùc maïnh nôi Chuùa, baøn hoûi vôùi Chuùa tröôùc heát, phoù thaùc cho Chuùa troïn veïn. Hy voïng trong thaát voïng, cöù vui veû tieán leân, ngaøy mai coù Chuùa lo.

Chaéc caùc baïn cuõng caûm nghieäm caùi lyù thuù cuûa "Thaäp ñaïi baïi vaø thaäp ñaïi thaéng" roài chöù gì? Hoan hoâ "Nguyeãn Traõi tí hon"!

- Saùng kieán hôïp thôøi vaø höõu hieäu môùi laõnh ñaïo ñöôïc (ÑHV. 843).

- Con phaûi tin töôûng vaøo söù maïng cuûa con, caûm hoaù vaø truyeàn thoâng loøng tin töôûng, baàu nhieät huyeát trong con cho keû khaùc (ÑHV. 838).

- Con haõy duøng yù chí taäp trung tö töôûng, can ñaûm quyeát ñònh vaø quyeát ñònh kòp thôøi (ÑHV. 844).

- Chæ trích caáp treân laøm nhuït nhueä khí, taïo chia reõ giöõa caùc tuøy vieân vaø môû ñöôøng cho hoï bình phaåm phöông phaùp, böôùi moùc khuyeát ñieåm cuûa chính con (ÑHV. 848).

- Laõnh ñaïo phaûi can ñaûm, coù caùi nhìn bình tónh tröôùc moïi bieán coá, ôû moïi nôi trong moïi luùc. Chöøng aáy con oån ñònh ñöôïc tình traïng thöû thaùch nguy hieåm nhaát (ÑHV. 851).

- Con ñöøng phí moät giaây, ñöøng dö moät lôøi, ñöøng boû moät dòp. Con seõ nhaän xeùt saâu xa hôn. YÙ chí cöông quyeát hôn. Ñöôïc ngöôøi caûm phuïc hôn (ÑHV. 853).

- Nhìn roõ, nhìn thaät, nhìn ñuùng. Xeùt ngöôøi, xeùt vieäc, xeùt caûnh. Ñoù laø oùc thöïc teá con caàn coù ñeå laõnh ñaïo, döïa treân caùc döõ kieän khaùch quan (ÑHV. 855).

- Duøng toaøn coâng thöùc laø maùy moùc, nguû trong thuû tuïc laø loãi thôøi, laïc trong chi tieát laø chaät heïp. Con phaûi: Nhìn toång quaùt, thích öùng deûo dai, bieán dôõ thaønh hay. Con caàn: Coá vaán, chuyeân vieân, nhaát laø caàn yù chí cuûa con (ÑHV. 856).

- Nhö Chuùa Gieâsu ñaõ ôû lieân læ vôùi caùc Toâng ñoà ba naêm, con haõy hoaø mình vôùi caùc coäng taùc vieân cuûa con, thoâng caûm, chia seû taâm söï, vui buoàn vaø ñoaùn bieát taâm lyù töøng ngöôøi. Con seõ ngaïc nhieân vì luùc aáy hoï seõ ñoaøn keát vaø coá gaéng vöôït möùc (ÑHV. 862).

- Chieám ñöôïc con tim cuûa tuøy vieân, con coù theå thaáy hoï doác heát toaøn löïc ñeå theo con, vì hoï bieát con yeâu hoï thaønh thöïc, ñaäm ñaø, hy sinh cho hoï taän tuïy. Neáu con khoâng laõnh ñaïo hoï baèng tình yeâu, con phaûi söû duïng haï saùch "vuõ löïc" (ÑHV. 865).

- Thieân Chuùa laø bí quyeát cuûa nhaø laõnh ñaïo. Ngaøi ban naêng quyeàn vaø khoâng boû ai döïa vaøo quyeàn naêng cuûa Ngaøi ñeå laõnh ñaïo. Tinh thaàn khieâm nhöôøng vaø loøng baùc aùi laø caên baûn: Phuùc aâm cuûa Ngaøi höôùng daãn nhaø laõnh ñaïo (ÑHV. 871).

- Nhaø laõnh ñaïo khoâng chæ caên cöù vaøo baùo caùo thoâi, nhöng lo laéng ñoïc "saùch ñôøi soáng" cuûa moãi tuøy vieân hôn: ñoïc trong loøng hoï, trong thöû thaùch hoï (ÑHV. 872).

- Luùc ñoái thoaïi, Chuùa Gieâsu khoâng ñoùng mieäng Pheâ-roâ noùng naûy. Lôøi leõ boàng boät chua chaùt cuûa ngöôøi khaùc khoâng laøm suïp ñoå vuõ truï ñaâu. Con ñöøng sôï, cöù ñoái thoaïi vôùi taát caû taâm hoàn thay vì lyù söï (ÑHV. 878).

AÙnh saùng theá gian

Thaùng 9 naêm 1939, nhaø ñoäc taøi Phaùt-xít Hitler xua quaân xaâm löôïc Tieäp Khaéc, roài tieáp ñoù thoân tính Ba Lan, thi haønh nhöõng thuû ñoaïn cöôùp boùc, taøn phaù, dieät chuûng...

Vôùi yù ngay laønh vaø nhaèm muïc ñích cöùu vaõn Giaùo hoäi phaàn naøo, moät vò Hoàng Y Giaùo chuû Ñoâng-AÂu ñaõ coù nhöõng lôøi tuyeân boá coù veõ xu thôøi, xoa dòu, hoaø hoaõn vôùi chính quyeàn Phaùt-xít vaø ñaõ bò Hitler lôïi duïng ñeå xuyeân taïc che maét theá giôùi, cuõng nhö gaây bao hoang mang cho giaùo daân ñang quaèn quaïi giöõa loøng cuoäc chieán gheâ tôûm.

Bieát ñöôïc tin aáy, Ñöùc Pioâ XI ñaùnh ñieän tín khaån tröông môøi vò Hoàng Y Giaùo chuû veà Roâma. Ngaøi laéng nghe, thoâng caûm vôùi yù ngay laønh cuûa vò Hoàng Y, nhöng khoâng nhaát trí vôùi thaùi ñoä vaø laäp tröôøng cuûa nhaø laõnh ñaïo aáy. Theo yù Ñöùc Thaùnh Cha, Hoàng Y Giaùo chuû phaûi laø ngöôøi laõnh ñaïo daân Chuùa, phaûi laø "aùnh saùng theá gian" nhö lôøi Chuùa daïy trong Phuùc aâm. Ngoïn haûi ñaêng khoâng caàn tuyeân boá ruøm beng, nhöng chæ caàn saùng leân giöõa phong ba baõo taùp, kieân vöõng giöõa gaàm soùng voã, ñeå ngöôøi ta thaáy roõ con ñöôøng tröôùc maët maø haêng haùi tieán ñi. Moät ngöôøi khaùc coù theå noùi lôøi hoaø dòu vôùi Hitler vaø ai hieåu sao thì hieåu; nhöng ngöôøi laõnh ñaïo daân Chuùa thì khoâng ñöôïc pheùp laøm vaäy, khoâng theå coù thaùi ñoä ba phaûi, duø phaûi gian nan klhoå cöïc, duø phaûi hy sinh maïng soáng. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Ta laø muïc töû toát laønh... thí maïng soáng mình vì chieân... Chieân cuûa Ta thì nghe tieáng Ta, Ta bieát chuùng vaø chuùng bieát Ta" (Gioan 10). Nhöng neáu tieáng cuûa ta maäp môø, sinh nhieàu roái loaïn, thì ai bieát ngaõ naøo maø theo nöõa!

Hoàng Y Giaùo chuû nghe Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích ñaõ hieåu ñöôïc traùch nhieäm cuûa mình. Ngaøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha vaø höùa seõ vaâng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha trong heát moïi söï, baát chaáp moïi nguy hieåm ñe ñoïa. Ngaøi ñaõ trôû laïi queâ höông, noùi roõ laäp tröôøng cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi nhöõng toäi aùc xaâm löôïc, taøn saùt ngöôøi voâ toäi ñeán ñoä dieät chuûng do nhaø ñoäc taøi Phaùt-xít Hitler gaây neân.

Theá giôùi laáy laøm kính phuïc taâm hoàn quaû caûm cuûa vò Hoàng Y Giaùo chuû aáy. Rieâng Hitler, oâng ta gaàm theùt caêm thuø, gaây neân cho ngaøi nhieàu chuyeän khoù deã, raéc roái; nhöng vaãn kieân trì ñöùng vöõng, thinh laëng vaø saùng choùi nhö ngoïn haûi ñaêng. Giaùo daân vöõng taâm nhìn leân ngaøi nhö vò laõnh ñaïo tinh thaàn raát xöùng ñaùng cuûa hoï.

- Laõnh ñaïo laø ñaáu hieäu höõu hình cuûa quyeàn bính. Ngöôøi laõnh ñaïo phaûi yù thöùc söù meänh chæ huy cuûa mình, söù meänh ñaïi dieän cho uy quyeàn vaø boån phaän laøm cho keû khaùc troïng uy quyeàn cuûa mình. Laøm nhö theá laø phuïc vuï quaàn chuùng (ÑHV. 840).

-Tai hoïa lôùn nhaát cuûa con khi laõnh ñaïo laø sôï noùi vaø haønh ñoäng nhö moät nhaø laõnh ñaïo (ÑHV. 841).

- Khoâng coù haønh ñoäng naøo maø khoâng phaûi laø "thaùnh giaù", neáu khoâng vaùc noåi thaùnh giaù thì khoâng ñöôïc gì caû (ÑHV. 849).

Laõnh Ñaïo laø raên baûo trong yeâu thöông

Doøng Saleùsiens (Institut des Preâtres Saleùsiens, laáy teân Thaùnh Phanxicoâ Saleâsi) do thaùnh Gioan Bosco thieát laäp naêm 1868 (vôùi muïc ñích môû tröôøng daïy caùc em moà coâi ngheøo khoå) ñaõ phaùt trieån maïnh meõ, coù nhieàu chi nhaùnh taïi Taây Ban Nha. Moät hoâm trong giaác nguû, cha Giaùm ñoác cuûa moät tröôøng thuoäc nhaø doøng nghe thaùnh Gioan Boscoâ noùi veà mình roõ raøng töøng tieáng: "Con laõnh ñaïo nhaø naày, nhöng con sô suaát ñeå nhieàu hoïc sinh loãi luaät, haõy caûi thieän neáp soáng trong nhaø laäp töùc". Luùc aáy thaùnh Boscoâ ñang hoaït ñoäng ôû nhaø meï taïi Turinoâ (YÙ) nhöng Chuùa hay ban cho ngaøi cuøng moät luùc coù maët ôû hai choã.

Cha Giaùm ñoác tröôøng baän roän nhieàu coâng vieäc, vì theá taâm trí sao laõng, khoâng nhôù lôøi thaùnh Boscoâ. Vaøi hoâm sau ngaøi laïi nghe tieáng thaùnh nhaân baûo nhö laàn tröôùc. Nhöng roài, ngaøi cuõng queân noát. Ít ngaøy sau, thænh thoaûng ngaøi coù nhôù ñeán chæ thò cuûa thaùnh Boscoâ, nhöng ngaøi laïi töï nhuû: "Mình ñaõ phaán ñaáu laøm heát phaän söï, laïi ñöôïc caùc tu só khaùc cuøng coäng taùc, cuøng chia seõ traùch nhieäm maø... Hay ñaây chæ vì mình bò in trí, aùm aûnh? Khoâng neân voäi tin nhöõng giaác mô!"

Ñaõ maáy ngaøy troâi qua maø ngaøi chaúng khôûi söï caûi caùch moät ñieàu gì caû! Saùng hoâm aáy, ngaøi daâng leã nhö thöôøng leä. Luùc baét ñaàu ñoïc kinh Caùo mình, ngaøi nghe tieáng thaùnh Boscoâ noùi roõ raøng: "Haõy mau caûi thieän kyû luaät trong nhaø, neáu khoâng thì ñaây laø Thaùnh leã cuoái cuøng cuûa ñôøi con". Kinh khieáp quaù!

Leã xong ngaøi lieàn baøn hoûi vôùi caùc linh muïc, tu só phuï taù, ai cuõng lo laéng, suy nghó, nhöng thaûo luaän suoát ngaøy maø vaãn khoâng tìm ñöôïc nôi naøo hoaëc hoïc sinh naøo loãi luaät caû. Toái hoâm aáy, cha Giaùm ñoác traèn troïc treân giöôøng, thao thöùc, hoài hoäp, khoâng sao nhaém maét ñöôïc. Lôøi thaùnh Gioan Boscoâ phaùn baûo ban saùng vaãn coøn vang vaúng beân tai: "... neáu khoâng thì ñaây laø thaùnh leã cuoái cuøng cuûa ñôøi con!". Ngaøi vaét tay leân traùn, tính nhaåm töøng giôø, töøng khaéc, töøng phuùt ñang troâi qua chaàm chaäm... "mai toâi coøn soáng ñeå daâng leã nöõa khoâng?"

Boång choác maét ngaøi saùng röïc leân: thaùnh Gioan Boscoâ ñöùng ngay caïnh giöôøng töø hoài naøo: Haõy choãi daäy, maëc aùo vaøo vaø ñi theo cha!

Cha Giaùm ñoác nöûa möøng nöûa sôï vaâng lôøi choåi daäy, maëc aùo vaøo vaø leûo ñeûo theo sau thaùnh Gioan Boscoâ. Ñi tôùi ñaâu caùc cöûa ñaõ khoaù ñeàu töï ñoäng môû ra caû. Thaùnh nhaân ñöa tay chæ töøng phoøng hoïc, töøng nhaø nguû, töøng nhaø chôi, phoøng khaùch... chæ ñeán ñaâu ngaøi pheâ bình ñeán ñoù: phoøng naày ñöôïc, ñaùng khen, coù loøng ñaïo ñöùc, hoïc haønh tieán boä; phoøng kia kyû luaät loûng leûo, hoïc taäp loâi thoâi... Cuoái cuøng, thaùnh nhaân ñöa cha Giaùm ñoác tôùi moät phoøng vaø chæ cho ngaøi thaáy:

- Xem kìa, chuùng noù thaät voâ kyû luaät: boû vieäc hoïc haønh, bieáng löôøi lao ñoäng, xao nhaõng kinh nguyeän, thaäm chí coøn coù ñöùa treû trôû thaønh sa ñoïa, xaáu xa...

Cha Giaùm ñoác troâng thaáy roõ raøng töøng ñöùa töøng loãi, töøng vieäc xaûy ra...thaùnh Boscoâ tieáp: Cha nhaéc laïi: Phaûi yeâu thöông chuùng noù, hoaø mình vôùi chuùng noù, tìm hieåu chuùng noù, cuøng aên, cuøng giaûi trí, cuøng caàu nguyeän, cuøng ñoùi thoaïi vôùi chuùng noù. Söï hieän dieän ñaày tình yeâu thöông cuûa chuùng ta khieán chuùng ñöôïc ñaët vaøo moät tình traïng khoâng theå phaïm toäi. Phaûi cöông quyeát ngaên chaän söï döõ vôùi baát cöù giaù naøo...

Cha Giaùm ñoác luùng tuùng caùm ôn thaùnh Gioan Boscoâ ñoaïn höùa seõ laøm theo lôøi khuyeân baûo cuûa ngaøi. Thaùnh nhaân ñöa cha trôû lai taän giöôøng, chuùc laønh cho cha roài vuït bieán ñi.

Vöøa taûng saùng, cha Giaùm ñoác trieäu taäp Hoäi ñoàng caùc tu só trong nhaø laïi, thuaät laïi tæ mæ caâu chuyeän thaùnh Gioan Bosco ñeán thaêm cuøng noùi laïi nhöõng ñieàu, nhöõng bieän phaùp thaùnh nhaân ñeà nghò. Caû nhaø nhaát trí, phaân coâng taùc theo doõi caùc hoïc sinh caùch chaët cheõ. Hoï ñaõ baét gaëp quaû tang moïi vieäc ñuùng heät nhö thaùnh Boscoâ ñaõ cho thaáy. Hoï thi haønh kyû luaät ngay: moät soá ít bò loaïi ra khoûi nhaø, soá coøn laïi phaûi chòu kyû luaät naëng nheï tuøy tröôøng hôïp. Töø ngaøy aáy trôû ñi, tinh thaàn trong nhaø, töø tu só ñeán hoïc sinh ñaõ coù nhöõng böôùc caûi tieán roõ reät. Ngoâi tröôøng töø ñoù trôû thaønh moät gia ñình haïnh phuùc, göông maãu.

- Bieát ñieàu con muoán vaø muoán caùch cöông quyeát. Neáu khoâng cöông quyeát ñònh ñoaït, con seõ laøm caùc tuyø vieân teâ lieät. Ñeå caùc tuyø vieân töï do quyeát ñònh, con seõ gaây hoãn loaïn (ÑHV. 846)