Beänh naøy theå hieän qua taâm traïng chæ nhôù vaø khen caùi quaù khöù cuûa mình maø thoâi vaø ñoùng khung laïi trong ñoù. Ngaøy toâi bò ñöa ñi tuø ra Baéc, thænh thoaûng gaëp giaùo daân vaø ai cuõng hôùn hôû taâm söï: "Thöa cha, chuùng con thaáy sung söôùng nhaát laø thôøi coøn Ñöùc khaâm söù . Chuùng con ñi röôùc kieäu ñaày ñöôøng phoá, quanh caû bôø hoà Hoaøn Kieám, vaø thaáy Ñöùc khaâm söù quyø treân chieác xe, tay caàm Mình Thaùnh Chuùa, maët ngaøi saùng laùng ñoû hoàng nhö maët trôøi. Khoâng bieát bao giôø chuùng con môùi trôû laïi ñöôïc nhö thôøi kyø coù Ñöùc khaâm söù!". Ta khoâng queân quaù khöù, vì ñoù laø baøi hoïc kinh nghieäm, nhöng ta khoâng döøng laïi ñoù, ta nhìn töông lai ñeå xaây döïng coøn ñeïp hôn xöa.
Baø con chæ soáng trong quaù khöù, mong trôû veà quaù khöù. Maø thôøi gian thì bao giôø quay trôû laïi!
Toâi ñi nhieàu nôi, gaëp nhieàu anh chò em tôùi moät tuoåi naøo ñoù. Cheùn thuø cheùn taïc beân nhau than thôû: "Bieát bao giôø boïn mình trôû laïi ñöôïc thôøi Coäng hoaø. Moïi thöù reû maït. Löông thaùng maáy nghìn. Moät taï gaïo giaù chæ maáy traêm baïc. Söôùng thieät!".
Ta ñang ôû naêm 1998, laøm sao maø luøi laïi 1960 ñöôïc!
Do vaäy maø chuùng ta ñaâm ra thieån caän. Thay vì nhìn tôùi thì laïi nhìn lui. Gioáng nhö ngöôøi laùi xe, khoâng nhìn ñaèng tröôùc maø cöù chaêm chaêm vaøo kính chieáu haäu ñeå ngaém xe sau. Vaäy laøm sao maø tieán ñöôïc.
Maø duø theá naøo thì mình vaãn phaûi soáng. Quaù khöù khoâng bao giôø trôû laïi. Vaø thôøi gian thì cöù tieán maõi.
Nhìn laïi göông Chuùa Gieâsu. Töø trôøi cao xuoáng theá, Ngaøi cöù nhaém tôùi, moät maïch ñi tôùi vaø cöù noùi: "Thaày seõ leân thaønh Gieârusalem chòu naïn". Ngaøi dö bieát cuoäc töû naïn seõ raát ñau ñôùn, nhöng vaãn ñi tôùi, chaáp nhaän. Bôûi qua caùi ñau khoå ñoù con ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä. Cuõng vaäy, neáu chuùng ta muoán cho Ñaát nöôùc vaø Giaùo hoäi mình tieán, thì phaûi nhìn veà töông lai. Khoâng queân quaù khöù, vì ñoù laø baøi hoïc cho töông lai. Nhöng ñöøng coù vieãn mô lui laïi quaù khöù.
Moãi ngöôøi, moãi thôøi ñaïi ñeàu coù caùi hay, caùi ñeïp. Phaûi laøm sao bieát khai trieån caùi hay caùi ñeïp ñoù cho hieän taïi ñang soáng, chöù ñöùng ñoù maø than thôû tieác nuoái thì ích gì ! Nhìn quaù khöù ñeå taï ôn Chuùa, ñeå saùm hoái. Nhìn hieän taïi ñeå haêng say phuïc vuï vôùi traùch nhieäm - Nhìn töông lai vôùi hy voïng.
Haõy xaên tay aùo maø
haønh ñoäng!
Nghóa laø yù thöùc traùch nhieäm
cuûa con ñoái vôùi ngöôøi
anh em.
Nghóa laø chaáp nhaän coäng taùc,
giuùp ñôõ,
Quyeát taâm thaéng söï döõ
Chuùng ta haõy baét ñaàu laïi!
Mañaleâna, Nicoâñeâmoâ, Pheâroâ
ñaõ baét ñaàu laïi,
khieâm toán, can ñaûm, hy voïng quyeát
taâm.
Phaàn coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi
hoï ñeïp hôn phaàn tröôùc.
Xaây döïng laïi, cuõng coá laïi
taát caû.
Ñoù laø quy luaät cuûa thöïc
teá, cuûa lòch söû,
cuûa coâng cuoäc toâng ñoà, maëc
duø taát caû suïp ñoå ñoái
vôùi söùc loaøi ngöôøi;
sau 300 naêm baét ñaïo treân Ñeá
quoác La-maõ,
Pheâroâ ngaõ xuoáng thì Cleâmenteâ,
Sixtoâ, Linoâ, Cleâtoâ ñöùng
leân thay.
Phaoloâ ngaõ xuoáng thì coù Cyprianoâ,
Corneâlioâ, Chrysoâgoâ-noâ,
lôùp naày ngaõ xuoáng coù lôùp
khaùc xaên tay xoâng vaøo thay.
Treân queâ höông Vieät Nam cuûa con cuõng
theá,
Trònh qua, Taây Sôn qua, Nguyeãn qua,
Nhöng Giaùo hoäi coøn.
Toå tieân ta ñaõ tieáp tuïc, ñaõ
khôûi söï laïi,
Vôùi nieàm tin saét ñaù vaøo
Chuùa, vaøo anh em, vôùi tình thöông.
Hoï khoâng maát thôøi giôø
ngoài ñeám khuyeát ñieåm, thaát
baïi khoù khaên,
Vì Chuùa khoâng thích nhöõng vò
thaùnh tieâu cöïc.
Sau khi soáng laïi Chuùa Gieâsu khoâng bao
giôø nhaéc chuyeän cuõ,
Ngaøi vaãn tin töôûng vaø nhìn
veà töông lai:
"Haõy ñi khaép theá gian rao giaûng
Tin möøng" (Mc. 16,15)