- Toâi laø ngöôøi Coâng giaùo Vieät Nam ñang soáng ôû haûi ngoaïi.
Toâi tieáp nhaän maùu huyeát cuûa cha meï, oâng baø; thöøa höôûng gia saûn vaên hoaù, giaù trò ñaïo ñöùc ngaøn ñôøi cuûa toå tieân Vieät Nam.
Laø ngöôøi Vieät Nam, toâi coù moät toå quoác Vieät Nam vôùi non soâng gaám voùc, lòch söû veû vang, ñoàng baøo caàn maãn, haøo huøng; toâi yeâu queâ höông Vieät Nam vaø haõnh dieän laøm ngöôøi Vieät Nam.
Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II nhaéc chuùng ta: "Caùc baïn haõy haõnh dieän laøm ngöôøi Vieät Nam".
Moãi ngöôøi Vieät Nam phaûi xaùc tín mình laø caùi voán ñaàu tö cuûa Ñaát - Nöôùc, neáu khoâng thaønh coâng trong tö caùch ñaïo ñöùc, trí thöùc... thì chính chuùng ta laøm thieät haïi cho ñaát nöôùc.
Toâi khoâng coù quyeàn chæ trích, ñoøi hoûi ngöôøi khaùc, khi chính baûn thaân toâi chöa laøm gì cho ñaát nöôùc caû.
Vì laø ngöôøi Vieät Nam, toâi caàn bieát non soâng ñaát nöôùc, caàn hoïc hoûi veà lòch söû daân toäc toâi; toâi phaûi hieåu ñöôïc, noùi ñöôïc tieáng noùi, chöõ vieát Vieät Nam. Toâi coù traùch nhieäm truyeàn ñaït tieáng noùi, chöõ vieát Vieät Nam cho con em, baïn beø, ñoàng baøo toâi.
Neáu toâi khoâng quyeát taâm baûo veä caên tính Vieät Nam thì chæ caàn vaøi theá heä soá ngöôøi noùi tieáng Vieät Nam ôû haûi ngoaïi ngaøy caøng hieám, vaø caùc kieàu baøo veà thaêm toå quoác seõ phaûi caàn thoâng dòch vieân.
Chuùng toâi gaëp nhieàu baïn treû raát tha thieát bieát Ñaát - Nöôùc mình, nhöng hoï aân haän, hoå theïn vì khoâng noùi saønh soõi tìeáng Vieät. Chuùng ta thöông meán caùc baïn treû ñoù; vaø baäc cha meï, ñaøn anh phaûi xeùt laïi mình veà traùch nhieäm naày.
Ñaõ laø ngöôøi Vieät Nam, toâi coù boån phaän daán thaân phuïc vuï ñoàng baøo, trung thaønh baûo veä vaø xaây döïng queâ höông toâi baèng tim oùc, xöông maùu toâi. Toâi coøn phaûi laø nieàm haõnh dieän vaø hy voïng cho ñoàng baøo, daân toäc Vieät Nam cuûa toâi.
"Cha mong gioøng maùu aùi quoác soâi traøo trong huyeát quaûn con".
Toâi ñaõ ñöôïc chòu pheùp röûa Chuùa Thaùnh Thaàn qua Giaùo hoäi ñöa toâi vaøo söï soáng cuûa Thieân Chuùa, laø Cha chung cuûa moïi ngöôøi nhôø ôn cöùu chuoäc cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Nhöng toâi chòu pheùp röûa toäi, ghi teân vaøo soå chöa haún ñaõ thaønh ngöôøi coâng giaùo ñuùng möùc.
Ngöôøi Coâng Giaùo chaân thaät phaûi soáng nhö Chuùa Gieâsu, soáng theo Phuùc aâm.
- Ñöøng ñeå thieân haï xaây döïng theá giôùi naày moãi ngaøy maø con khoâng bieát, khoâng khaùm phaù, khoâng thao thöùc, khoâng nhuùng tay vaøo. Chuùa ñaõ cöùu chuoäc con vaø ñaët con vaøo theá gian trong theá kyû naày, thaäp nieân naày, moâi tröôøng naày. Ñaët con, chöù khoâng phaûi cuïc ñaù! Khaùc nhau laém! Ñöøng laøm "coâng giaùo buø nhìn" (ÑHV. 621).
- Söï ly dò giöõa cuoäc soáng ñaïo ôû nhaø thôø vaø ngoaøi xaõ hoäi, laø göông xaáu tai haïi nhaát trong thôøi ñaïi chuùng ta (ÑHV. 622).
Vì theá, cuoäc soáng toân giaùo phaûi giuùp toâi trôû thaønh ngöôøi coâng daân Vieät Nam toát: toâi xaùc tín ñöôïc raèng moïi ngöôøi, ngöôøi ñoàng baøo toâi, taát caû laø anh chò em cuûa moät Cha chung; toâi yù thöùc ñöôïc traùch nhieäm phaûi phuïc vuï nhöõng ngöôøi beân caïnh, ñoàng baøo toâi, xaây döïng hoaø bình vaø thònh vöôïng cho ñaát nöôùc.
Laø ngöôøi Vieät Nam Coâng Giaùo ñang soáng taïi haûi ngoaïi, haèng ngaøy toâi soáng vôùi nhöõng ngöôøi anh em taïi quoác gia ñòa phöông maø toâi ñònh cö.
Thôøi gian hieän taïi cuûa theá giôùi hoâm nay, khoâng gian cuûa xaõ hoäi, quoác gia ñònh cö..., nhöõng thaønh toá cuï theå ñoù ñang hoaøn thaønh tieán trình phaùt trieån con ngöôøi vaø nhaân caùch cuûa toâi. Toâi yù thöùc caên tính Vieät Nam Coâng Giaùo cuûa toâi ñeå phaùt huy caùc giaù trò cao ñeïp truyeàn thoáng cuûa toå tieân toâi, ñeå tieáp nhaän chaân lyù cöùu ñoä nôi Ñöùc Kitoâ qua Giaùo hoäi toâi. Toâi xaùc tín raèng: caùc giaù trò cao ñeïp cuûa toå tieân vaø chaân lyù cöùu ñoä cuûa toân giaùo toâi trong baát cöù moâi tröôøng soáng naøo ñi nöõa cuõng luoân linh hoaït. Toâi vöøa laø chöùng nhaân soáng ñoäng cuûa caùc giaù trò aáy trong moâi tröôøng maø toâi ñang soáng, ñoàng thôøi vöøa tieáp nhaän, saùng taïo nhöõng ñieàu môùi laï, hay, ñeïp nôi xaõ hoäi tröôùc maét, ñoùng goùp phaàn mình vaøo ñaø tieán chung cuûa nhaân loaïi.
Laø ngöôøi Coâng Giaùo Vieät Nam haûi ngoaïi, toâi khoâng theå baèng loøng vôùi khuoân khoå ñoùng kín, töï taùch rôøi, cuûa moät loái toå chöùc coäng ñoàng ñaõ thuoäc veà quaù khöù, khoâng coøn tieáp caän taâm tö cuûa con ngöôøi ngaøy nay. Toâi phaûi hoäi nhaäp vôùi vaên hoaù cuûa nôi toâi ñeán ñònh cö maø khoâng maát caên tính Vieät Nam.
Giaùo hoäi laø ñoaøn ngöôøi ñang löõ haønh, tieán böôùc, laø thaân theå sinh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ. Giaùo hoäi aáy khoâng "daäm chaân taïi choã", khoâng thaønh töôïng ñaù, nhöng luoân phaùt trieån, caäp nhaät hieän taïi, höôùng daãn theá giôùi ñi veà töông lai. Toâi phaûi tìm hieåu vaø tham gia sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông, neáu khoâng coäng ñoàng cuûa toâi sau nhieàu naêm vaãn coøn laø "Giaùo hoäi di cö".
Moät hoâm thaèng con trai toâi môùi leân boán tuoåi, hoûi meï noù:
"Meï ôi ba laø nhieáp
aûnh vieân,
taïi sao ba khoâng chuïp cho con moät taám
hình cuûa Chuùa?"
Chuùng toâi ngaïc nhieân nhöng nghó raèng:
ñoù chæ laø moät trong bao nhieâu caâu hoûi cuûa treû con.
Theá roài, boán naêm
nöõa ñaõ troâi qua,
Toâi ñaõ hieåu: thaèng con toâi
noùi coù lyù.
Coù Chuùa, vaäy "taïi sao laïi khoâng
chuïp hình Ngaøi ñöôïc?"
Vôùi trình ñoä cuûa toâi, toâi
hieåu söï thaät cuûa con toâi.
Toâi nhìn thaáy aùnh saùng,
Moät aùnh saùng ñaõ laøm cho taâm
hoàn toâi rung ñoäng
Nhö aùnh saùng ñaäp vaøo cuoán
phim.
Daàn daàn aùnh saùng aáy seõ
maïc khaûi
Cho toâi thaáy hình aûnh aáy trrong baûn
thaân toâi.
Vaø toâi ñaõ khaùm phaù
Moät ñieàu kyø dieäu: cuoäc ñôøi
cuûa toâi
coù nhieàu ñieåm truøng hôïp
vôùi kyû thuaät chuïp hình.
Ñeå in moät taám hình ñeïp,
caàn phaûi coù moät aâm baûn ñeïp;
Muoán coù moät aâm baûn ñeïp,
caàn phaûi coù moät caùi maùy chuïp
hình,
moät cuoán phim, vaø aùnh saùng
coù hình aûnh thaáy ñöôïc,
coù oáng kính môû vaø ñoùng
ñöôïc.
Theá roài saün saøng ñeå in hình.
Thieân Chuùa in hình aûnh khoâng thaáy
cuûa Ngaøi trong taâm hoàn chuùng ta.
Hình aûnh Chuùa bieåu loä trong cuoäc
ñôøi chuùng ta,
Nhôø giaùo duïc vaø kinh nghieäm moãi
ngaøy.
Keå töø luùc con ngöôøi moãi
laàn yù thöùc hôn
söï hieän dieän cuûa hình aûnh aáy
Theá roài cuoäc soáng thaät cuûa chuùng
ta baét ñaàu,
cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi hieåu
vaø bieát mình ñöôïc hieåu.
Vaø khi ñeán ñieåm aáy, toâi
ñaõ hieåu raèng
Ñeå chuïp ñöôïc moät taám
hình cuûa Thieân Chuùa
Coâng vieäc caàn thieát ñoäc nhaát
laø coù moät aâm baûn cuûa Thieân
Chuùa.
AÂm baûn aáy laø chính toâi.
Hình aáy roõ hay môø, ñeïp
hay xaáu tuyø aâm baûn.