Dung Maïo Hoøa Bình
Söù Ñieäp Hoøa Bình ngaøy 1 thaùng gieâng haèng naêm
do Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi bieân soaïn
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 08 -
Söù ñieäp Hoøa Bình
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI naêm 1975:
"Söï Hoøa Giaûi, Con Ñöôøng Daãn Ñeán Hoøa Bình"
Söù Ñieäp Hoøa Bình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaolo VI naêm 1975: "Söï Hoøa Giaûi, Con Ñöôøng Daãn Ñeán Hoøa Bình"
Ñaëng Theá Duõng (Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi)
(RVA News 21-06-1982)
"Haõy hoøa giaûi vôùi nhau. Hôõi nhöõng con ngöôøi treû, hôõi nhöõng con ngöôøi maïnh meõ, nhöõng keû coù traùch nhieäm, nhöõng ngöôøi töï do, nhöõng keû soáng toát laønh: quyù vò coù nghó ñeán ñieàu naøy khoâng?
Ñaây laø söù ñieäp chuùc möøng naêm môùi cuûa chuùng toâi: Hoøa giaûi laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình".
Kính thöa quyù vò, ñoù laø nhöõng lôøi keâu goïi khaån thieát cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI trong söù ñieäp hoøa bình cuûa ngaøi naêm 1975. Trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo, naêm 1975 cuõng ñaõ goïi laø Naêm Thaùnh vôùi ñeà taøi: "Hoøa giaûi vaø Canh taân". Chính vì theá maø Ñöùc Phaoloâ VI laïi noùi veà "Hoøa giaûi nhö laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình" trong söù ñieäp hoøa bình cuûa ngaøi cho naêm 1975, maø hoâm nay chuùng ta muoán ñoïc qua.
Moät caùch chính thöùc, thì ñaây laø laàn thöù hai, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ choïn söï "Hoøa giaûi" laøm chuû ñeà cho söù ñieäp hoøa bình cuûa ngaøi. Laàn thöù nhaát laø trong söù ñieäp hoøa bình naêm 1970, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ keâu goïi nhö sau: "Haõy giaùo duïc cho hoøa bình, nhôø qua söï hoøa giaûi".
Theo nhö chuùng toâi nghó, thì noùi caùch khaùc: "Haõy giaùo duïc cho hoøa bình, nhôø qua söï hoøa giaûi" (cuûa naêm 1970) vaø caùch noùi "Hoøa giaûi laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình" (cuûa naêm 1975). Hai caùch noùi naøy coù nhieàu ñieåm noäi dung gioáng nhau. Caû hai ñeàu giaû thieát hoøa bình phaûi coù nhöõng yeáu toá chính nhö sau:
1. Hoøa bình laø moät thöïc taïi naèm trong tinh thaàn caùch con ngöôøi tröôùc khi ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng traät töï beân ngoaøi. Vaø hoøa bình laø moät thöïc taïi tieäm tieán caàn ñöôïc boài döôõng luoân maõi.
2. Do ñoù, caàn phaûi giaùo duïc tinh thaàn con ngöôøi bieát ñoùn nhaän, baûo veä vaø xaây döïng hoøa bình. Coâng vieäc giaùo duïc naøy laø moät coâng taùc tröôøng kyø, maõi maõi, ñeå giuùp con ngöôøi nhìn nhaän vaø trung thaønh tuaân theo nhöõng nguyeân taéc cuûa lyù trí ñuùng ñaén.
Treân phöông dieän giaùo duïc tinh thaàn, caàn thieát ñeå xaây döïng hoøa bình, ñoù laø: toân troïng coâng baèng, söï thaät, kính troïng phaåm giaù vaø nhöõng quyeàn lôïi con ngöôøi, yeâu thöông moïi ngöôøi nhö anh chò em cuûa mình, bieát tha thöù nhöõng laàm loãi, bieát hoøa giaûi vôùi nhau, bieát thöông thuyeát vôùi nhau vaø traùnh ñi ñeán vieäc duøng ñeán baïo löïc... Con ngöôøi soáng tình huynh ñeä ñaïi ñoàng, nhöng ñoàng thôøi thaät laø khoù maø traùnh ñi hoaøn toaøn nhöõng xung ñoät, nhöõng choáng ñoái. Caàn phaûi bieát vöôït qua nhöõng xung ñoät, nhöõng choáng ñoái naøy... Vaø do ñoù, söï hoøa giaûi laø ñieàu caàn thieát trong tröôøng hôïp naøy, söï hoøa giaûi laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình.
Ñöùc Phaoloâ VI trích laïi vaøi lôøi quaû quyeát, töø soá 82 cuûa Hieán cheá Muïc vuï "Vui möøng vaø hHy voïng" cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II nhö sau:
"Chuùng ta phaûi ñem heát taâm löïc ñeå söûa soaïn ngaøy maø taát caû moïi daân toäc ñeàu ñoáng yù vôùi nhau ñeå caám tuyeät ñoái moïi thöù chieán tranh...
Hoøa bình phaûi ñöôïc phaùt sinh töø söï tin töôûng laãn nhau giöõa caùc daân toäc, chöù khoâng phaûi do söï sôï khí giôùi cuûa nhau. Do ñoù maø taát caû moïi ngöôøi phaûi coá gaéng goùp phaàn chaám döùt vieäc chaïy ñua vuõ trang...
Caùc vò nguyeân thuû quoác gia vöøa coù boån phaän ñoái vôùi lôïi ích chung cuûa xöù sôû hoï vöøa coù traùch nhieäm ñoái vôùi lôïi ích cuûa toaøn theå theá giôùi. Nhöng hoï leä thuoäc vaøo nhieàu dö luaän vaø taâm tình cuûa quaàn chuùng. Hoï coù möu caàu hoøa bình cuõng khoâng ích gì neáu haän thuø, mieät thò, nghi kî, neáu thuø gheùt vì chuûng toäc, vì yù thöùc heä, coøn chia reõ, ñoái laäp con ngöôøi vôùi con ngöôøi.
Do ñoù, caàn phaûi caáp baùch ñoåi môùi loái giaùo duïc taâm traïng thay ñoåi dö luaän. Nhöõng ai coù traùch nhieäm giaùo duïc, nhaát laø ñoái vôùi giôùi treû, vaø coù traùch nhieäm höôùng daãn dö luaän, phaûi coi vieäc gieo raéc tö töôûng môùi veà hoøa bình trong ñaàu oùc daân chuùng laø nhieäm vuï chính yeáu cuûa mình.
Taát caû chuùng ta ñeàu phaûi thay ñoåi taâm tö vaø môû roäng maét ñeå nhìn thaáy nhöõng coâng vieäc phaûi laøm chung vôùi nhau cho nhaân loaïi ñöôïc tieán trieån toát hôn.
Hôn bao giôø heát, söï giaùo duïc laø caàn thieát. Hoøa bình caàn phaûi ñöôïc baét ñaàu töø beân trong tinh thaàn con ngöôøi, tröôùc khi ñöôïc thöïc hieän beân ngoaøi trong nhöõng bieán coá.
Caàn phaûi noäi taâm hoùa hoøa bình. "Noäi taâm hoùa hoøa bình", ñaây laø moät khaåu hieäu môùi cuûa Ñöùc Phaoloâ VI. Vieát ñeán ñaây, ngaøi laïi trích tö töôûng cuûa Thaùnh Augustinoâ: Keát hieäp nhöõng con ngöôøi laïi vôùi nhau döïa treân neàn taûng söï gioáng nhau veà baûn tính laøm ngöôøi, chæ vieäc naøy khoâng maø thoâi thì khoâng ñuû. Coøn caàn phaûi daïy cho con ngöôøi bieát noùi cuøng moät ngoân ngöõ, nghóa laø bieát hieåu nhau, bieát coù chung moät neàn vaên hoùa, bieát chia seû nhöõng taâm tình gioáng nhau, neáu khoâng laøm nhö vaäy thì "con ngöôøi thích soáng vôùi con choù cuûa mình, hôn laø soáng vôùi ngöôøi khaùc" (x.De Civ. Dei, XIX, VII, P.L. 41, 631)
Ngaøy nay, nguy cô tranh chaáp vôùi nhau caøng ngaøy caøng gia taêng. Chuùng ta khoâng neân chôi vôùi nhöõng aûo töôûng, khoâng neân quaù laïc quan maø cuõng khoâng neân bi quan. Haõy nhìn vaøo thöïc taïi, coù moät caùi gì khoâng oån ñang hieän dieän trong neàn vaên minh nhaân loaïi chuùng ta ngaøy nay. Neàn vaên minh naøy coù theå bò noå tung baát cöù luùc naøo, vì moät loãi laàm naøo ñoù trong vieäc xaây döïng neàn vaên minh naøy. Chuùng ta noùi "loãi laàm" chöù khoâng noùi "söï thieáu soùt". Vaø söï loãi laàm ñoù, laø loãi laàm cuûa yeáu toá tinh thaàn... Vì theá chuùng toâi daùm quaû quyeát raèng: caàn phaûi hoaït ñoäng nhieàu hôn nöõa, caàn phaûi laøm cho coù giaù trò laïi vaø aùp duïng caùi yeáu toá tinh thaàn ñoù, laøm cho noù coù ñuû khaû naêng ngaên chaën nhöõng xung ñoät giöõa con ngöôøi vôùi nhau, vaø laøm cho con ngöôøi saün saøng coù nhöõng taâm tình yeâu chuoäng hoøa bình, nhöng coøn caàn phaûi taïo ra söï hoøa giaûi giöõa con ngöôøi vôùi nhau, vaø taïo ra söï hoøa giaûi, ñoù laø taïo ra hoøa bình.
Ñaây laø moät ñieàu khoù, nhöng khoâng phaûi laø khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Hoøa bình laø ñieàu coù theå coù ñöôïc. Hoøa giaûi laø ñieàu coù theå coù ñöôïc. Ñaëc bieät, Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc ngöôøi Coâng giaùo haõy soáng hoøa giaûi: hoøa giaûi tröôùc tieân vôùi Thieân Chuùa, ñeå roài sau ñoù hoøa giaûi vôùi moïi ngöôøi anh em. Ñaëc bieät, soáng hoøa giaûi trong Giaùo Hoäi. Ñöùc Phaoloâ VI ñöa ra hai khía caïnh: Hoøa giaûi ñeå soáng söï hieäp nhaát trong Giaùo Hoäi; ñaây laø khía caïnh thieâng lieâng soáng keát hieäp vôùi Thieân Chuùa trong Giaùo Hoäi; vaø hoøa giaûi ñeå soáng söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi, töùc laø soáng söï hieäp nhaát ñaïi keát giöõa caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi Kitoâ vôùi nhau.
Moät Giaùo Hoäi hieäp nhaát treân hai bình dieän vöøa noùi treân ñaây laø daáu chæ vaø laø yeáu toá thoâi thuùc coâng vieäc xaây döïng hoøa bình theá giôùi. Nhöõng ngöôøi tin vaøo Chuùa Kitoâ phaûi neâu göông tröôùc, cho thaáy keát quaû thaät söï cuûa Hoøa giaûi, ñeå giuùp con ngöôøi tin vaøo khaû naêng höõu hieäu cuûa Hoøa giaûi, laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình.
Baøi Giaûng trong Thaùnh Leã ngaøy Hoøa bình Quoác teá muøng 1 thaùng gieâng naêm 1975: "Tình Thöông Laø Linh Hoàn Cuûa Hoøa Bình"
"Söï hoøa giaûi daãn ñöa hoøa bình töø laõnh vöïc beân ngoaøi vaøo trong laõnh vöïc noäi taâm. Nghóa laø töø laõnh vöïc heát möùc cuï theå cuûa nhöõng caïnh tranh chính trò, quaân söï, xaõ hoäi, kinh teá, töùc laø nhöõng caïnh tranh cuûa theá giôùi thöïc nghieäm, vaøo trong laõnh vöïc khoâng phaûi laø ít hieän thöïc hôn, nhöng khoâng theå ño löôøng ñöôïc, ñoù laø laõnh vöïc cuûa ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi. Thaät khoù maø ñaït ñeán laõnh vöïc tinh thaàn naøy. Nhöng, ñoù laø laõnh vöïc cuûa hoøa bình thaät söï, cuûa hoøa bình trong caùc taâm hoàn tröôùc khi laø hoøa bình trong caùc coâng vieäc. Hoøa bình trong dö luaän coâng chuùng tröôùc khi coù maët trong nhöõng baûn hieäp öôùc, hoøa bình trong con tim con ngöôøi tröôùc khi laø hoøa bình trong cuoäc ngöng chieán."
"Ñeå coù ñöôïc moät neàn hoøa bình thaät, caàn phaûi cho noù moät linh hoàn. "Linh hoàn cuûa hoøa bình tình thöông" - Amoris Aluma Pax. Hoøa bình laø ñoà ñeä cuûa tình thöông. Phaûi, chính tình thöông laøm cho hoøa bình ñöôïc soáng... Linh hoàn cuûa hoøa bình laø tình thöông. Tình thöông naøy, ñoái vôùi chuùng toâi, nhöõng keû tin vaøo Ñöùc Kitoâ, tình thöông naøy ñeán töø tình thöông cuûa Thieân Chuùa Cha,vaø ñöôïc ñoå traøn xuoáng cho con ngöôøi. Ñaây laø chìa khoùa cho toaøn boä neàn hoøa bình thaät, chìa khoùa cuûa tình thöông maø chuùng ta ñang noùi ñeán, ñöôïc goïi baèng danh xöng "tình thöông baùc aùi"."
"Tình thöông baùc aùi laøm phaùt sinh söï hoøa giaûi. Tình thöông baùc aùi laø moät taùc ñoäng saùng taïo trong chu kyø nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Tình thöông vöôït thaéng nhöõng baát ñoàng, nhöõng ghen tò, nhöõng choáng ñoái... Tình thöông ban cho hoøa bình coù ñöôïc goác reã thaät cuûa noù, tình thöông caàn maát ñi söï giaû hình, söï moûng doøn vaø tinh thaàn ích kyû".
Kính thöa quyù vò, ñoù laø moät ñoaïn trích hay nhaát töø baøi giaûng cuûa Ñöùc Phaoloâ VI cho ngaøy hoøa bình theá giôùi muøng 01 thaùng gieâng naêm 1975. Naêm 1975 laø Naêm Thaùnh trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo. Tröôùc ñoù, trong söù ñieäp hoøa bình cho naêm 1975 naøy, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ choïn ñeà taøi: "Hoøa giaûi laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình". Giôø ñaây, vaøo ñuùng ngaøy cöû haønh hoøa bình cho naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI quaûng dieãn roäng theâm tö töôûng naøy, baèng caùch quûa quyeát roõ raèng: Tình thöông laø linh hoàn cuûa hoøa bình, vaø tình thöông laøm phaùt sinh söï hoøa giaûi. Tình thöông - Hoøa giaûi - Hoøa bình, ñoù laø ba ñieåm coát yeáu khoâng theå thieáu vaéng ñöôïc, ñeå xaây döïng moät neàn hoøa bình thaät.
Chuùng ta seõ hieåu ñöôïc ñieàu naøy nhieàu hôn nöõa, khi chuùng ta ñaët nhöõng quaû quyeát cuûa Ñöùc Phaoloâ VI trong vieãn töôïng chung cuûa ngaøi khi noùi veà hoøa bình. Nhö chuùng toâi ñaõ nhaéc trong baøi ñaàu tieân, vieãn töôïng trong ñoù Ñöùc Phaoloâ VI nhìn veà hoøa bình vaø moâ taû noù, laø moät vieãn töôïng höôùng noäi. Ngaøi ñaõ khoâng ngöøng ñoøi hoûi hoøa bình phaûi coù maët trong con tim, trong tinh thaàn con ngöôøi tröôùc, roài sau ñoù môùi ñöôïc thöïc hieän beân ngoaøi, trong nhöõng bieán coá. Hoøa bình, nhö noù ñang coù maët trong theá giôùi ngaøy nay laø moät thöù hoøa bình ngoaïi taïi, moät thöù hoøa bình cuûa söï caân baèng löïc löôïng ñang choáng ñoái nhau, hoøa bình cuûa söï lo sôï vuõ khí cuûa nhau, moät thöù hoøa bình ñaõ maát ñi goác reã tinh thaàn cuûa noù, trong con tim con ngöôøi. Chính vì theá, maø trong söù ñieäp hoøa bình naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ leân tieáng ñoøi buoäc moïi ngöôøi chuùng ta haõy thöïc hieän moät coâng cuoäc "noäi taâm hoùa hoøa bình", ñem hoøa bình trôû veà ngai toøa thöù nhaát cuûa noù, ñoù laø ngai toøa naèm trong con tim con ngöôøi. Vaø cuõng chính vì theá maø Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ leân tieáng keâu goïi haõy giaùo duïc cho hoøa bình, haõy giaùo duïc cho tình thöông yeâu, haõy giaùo duïc cho söï hoøa giaûi.
Vaø khi noùi ñeán söï giaùo duïc, laø noùi ñeán quan nieäm veà baûn tính con ngöôøi. Baûn tính con ngöôøi khoâng hoaøn toaøn toát, coù toát coù xaáu. Vaø caàn söï giaùo duïc ñeå phaùt trieån nhöõng ñöùc tính tinh thaàn toát vaø nhoå boû ñi nhöõng maàm moáng xaáu. Trong baøi giaûng cuûa chính Thaùnh leã cöû haønh ngaøy hoøa bình theá giôùi naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI nhìn veà baûn tính con ngöôøi trong vieãn töôïng töông quan vôùi hoøa bình, nhö sau:
"Phaûi, con ngöôøi coù baûn tính töï nhieân ñeå ñoàng yù vôùi nhau. Trong taän thaâm taâm cuûa hoï, coù saün khuynh höôùng, baûn naêng, öôùc muoán, nhu caàu, boån phaän phaûi ñoàng yù vôùi nhau, nghóa laø soáng hoøa bình vôùi nhau. Hoøa bình laø moät ñoøi hoûi cuûa chính baûn tính cuûa con ngöôøi. Baûn tính con ngöôøi, töø caên baûn, laø duy nhaát, laø y nguyeân nhö vaäy trong taát caû moïi ngöôøi. Ñoù laø moät baûn tính töï nhieân ñöôïc dieãn taû trong ñôøi soáng xaõ hoäi, töï nhieân höôùng veà vieäc ñaët ñeå con ngöôøi soáng hieäp thoâng vôùi nhau; con ngöôøi coù nhu caàu nhaän laõnh ñôøi soáng töø keû khaùc, caàn ñöôïc nhöõng keû khaùc nuoâi döôõng vaø giaùo duïc, caàn ñöôïc hieåu nhau, nghóa laø caàn noùi cuøng moät ngoân ngöõ chung, coù baûn naêng vaø nhu caàu hieåu bieát nhau, soáng chung vôùi nhau; con ngöôøi laø nhöõng höõu theå coù ñaëc tính xaõ hoäi, soáng keát thaønh töøng gia ñình, boä laïc, daân toäc, quoác gia vaø ngaøy nay ñang höôùng ñeán moät caùch nhö khoâng theå traùnh ñöôïc, (höôùng ñeán) vieäc keát thaønh moät ñaïi gia ñình, goàm nhieàu thaønh phaàn ñöôïc lieân keát chaët cheõ vôùi nhau vöøa ñöôïc ñoäc laäp vôùi nhau trong möùc ñoä naøo ñoù. Moïi ngöôøi ñeàu nhaän thaáy raèng ñaây laø moät phong traøo khoâng nhöõng caàn thieát, nhöng coøn laø moät phong traøo ñeïp ñeõ vaø toát laønh... Nhaân loaïi laø duy nhaát vaø ñang coù khuynh höôùng toå chöùc vôùi nhau trong hình thöùc coäng ñoàng. Vaø ñoù laø hoøa bình."
Nhöng khoâng phaûi luoân luoân laø nhö vaäy. Coù moät söï khaùc bieät giöõa thöïc traïng "ñang laø" vaø ñieàu lyù töôûng "phaûi laø" trong laõnh vöïc hoøa bình. Lòch söû, vôùi nhöõng chieán tranh, nhöõng caïnh tranh, nhöõng chia reõ, cho ta thaáy vaéng boùng hoøa bình. Haøn thöû bieåu duøng ñeå ño löôøng hoøa bình ñang cho ta nhöõng tieân baùo thôøi tieát xaáu, khoâng thuaän lôïi cho hoøa bình. Döôøng nhö theá giôùi ñang trôû veà laïi tình traïng tranh chaáp nhö luùc tröôùc khi coù theá chieán. Trong nhöõng naêm vöøa qua, chuùng ta ghi nhaän söï gia taêng nhöõng haønh ñoäng phaïm phaùp coù toå chöùc, gia taêng haän thuø. Roài nhöõng chieán tranh, nhöõng noåi loaïn ñaùnh du kích, hieän dieän taïi nhöõng phaàn ñaát khaùc nhau treân theá giôùi, gaây neân bao nhieâu ñoå naùt vaø nöôùc maét.
Chính vì thöïc traïng nhö vaäy, maø ngaøy nay hôn bao giôø heát, caàn phaûi ñöa vaøo söï hoøa giaûi giöõa con ngöôøi vôùi nhau, ñeå duy trì vaø phaùt trieån hoøa bình.
Kính thöa quyù vò,
caùch ñaây 7 naêm, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ keâu goïi hoøa giaûi, vì ñoù laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình. Hoaøn caûnh hieän taïi cuûa theá giôùi laïi caøng laøm cho chuùng ta nhaän ra tính caùch khaån thieát vaø thôøi söï cuûa lôøi keâu goïi naøy. Chuùng ta haõy hoøa giaûi vôùi nhau, ñeå coù ñöôïc hoøa bình thaät vaø vöõng beàn.