Dung Maïo Hoøa Bình
Söù Ñieäp Hoøa Bình ngaøy 1 thaùng gieâng haèng naêm
do Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi bieân soaïn
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 03 -
Söù ñieäp Hoøa Bình
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI naêm 1970:
"Giaùo duïc mình ñoùn nhaän hoøa bình, nhôø qua söï hoøa giaûi"
Söù ñieäp Hoøa Bình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI naêm 1970: "Giaùo duïc mình ñoùn nhaän hoøa bình, nhôø qua söï hoøa giaûi"
Ñaëng Theá Duõng (Ñöùc OÂng Peter Nguyeãn Vaên Taøi)
(RVA News 25-05-1982)
Hoâm nay, chuùng ta tìm hieåu söù ñieäp hoøa bình thöù III naêm 1970 cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vôùi chuû ñeà "Giaùo duïc mình ñoùn nhaän hoøa bình, nhôø qua söï hoøa giaûi".
Thoaùng ñoïc qua chuû ñeà naøy nhaéc chuùng ta nhôù laïi moät tö töôûng ñaõ ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc ñeán trong söù ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi naêm 1968, ñoù laø: "Giaùo duïc con ngöôøi laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình".
Caû hai söù ñieäp naøy cuøng noùi ñeán vieäc giaùo duïc con ngöôøi, nhöng coù moät ñieåm khaùc bieät, ñoù laø: trong söù ñieäp hoøa bình ñaàu tieân, naêm 1968, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI noùi ñeán vieäc giaùo duïc chung, vieäc huaán luyeän nhöõng ñöùc tính tinh thaàn con ngöôøi, nhö söï thaønh thaät, coâng baèng, tình thöông vaø töï do, ñeå taïo ra moät taâm thöùc môùi ñoùn nhaän vaø xaây döïng hoøa bình. Trong söù ñieäp hoøa bình naêm 1970 maø giôø ñaây chuùng ta phaân tích, Ñöùc Phaoloâ VI ñaëc bieät chuù yù ñeán khía caïnh ñaëc thuø trong vieäc giaùo duïc con ngöôøi, ñoù laø vieäc giaùo duïc con ngöôøi bieát hoøa giaûi vôùi nhau, bieát tha thöù cho nhau, ñeå cuøng nhau xaây döïng, duy trì vaø kieän toaøn hoøa bình. Do ñoù chuùng ta nhaän thaáy laø caøng ngaøy Ñöùc Phaoloâ VI caøng quaûng dieãn roäng raõi hôn tö töôûng cuûa ngaøi veà hoøa bình.
Vaø khi quaû quyeát hai vieäc giaùo duïc naøy, töùc laø giaùo duïc con ngöôøi coù ñöôïc nhöõng ñaëc tính tinh thaàn noùi chung vaø giaùo duïc con ngöôøi bieát hoøa giaûi vôùi nhau, ñeå xaây döïng, phaùt trieån hoøa bình. Ñöùc Phaoloâ VI coù hai nhaän ñònh caên baûn sau ñaây veà hoøa bình vaø veà con ngöôøi:
1. Veà hoøa bình: Ñöùc Phaoloâ VI nhìn veà hoøa bình nhö laø moät traät töï linh ñoäng, moät traät töï caàn ñöôïc boài döôõng luoân luoân, khoâng bao giôø naèm trong traïng thaùi tænh, baát ñoäng vì ñaõ ñöôïc hoaøn toaøn roài, nhöng luoân luoân tieán tôùi traät töï caøng ngaøy caøng kieän toaøn hôn. Ñoù laø khía caïnh luoân luoân tieán tôùi cuûa hoøa bình, maø Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ khoâng ngöøng nhaéc ñi nhaéc laïi trong nhöõng söù ñieäp hoøa bình ñaõ qua. Hôn nöõa, khi duøng danh töø traät töï, Ñöùc Phaoloâ VI khoâng muoán chuùng ta hieåu laàm "traät töï" theo nghóa laø moät tình traïng traät töï baát ñoäng, neân ngaøi noùi voäi vôùi chuùng ta laø caàn phaûi hieåu "danh töø traät töï", trong quan nieäm traät töï hoøa bình ôû ñaây, theo yù nghóa linh ñoäng nhö moät taùc ñoäng cuûa con ngöôøi xaây döïng traät töï. Do ñoù, traät töï ôû ñaây laø moät traät töï linh ñoäng, luoân luoân ñöôïc boài döôõng. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ vieát nhö sau trong söù ñieäp hoøa bình naêm 1970:
"Chuùng ta seõ hieåu laàm caâu ñònh nghóa thôøi danh cuûa Thaùnh Augustinoâ goïi "hoøa bình laø traät töï trong yeân haøn" (Tranquillitas Ordinis), neáu chuùng ta coù moät quan nieäm tröøu töôïng veà traät töï, neáu chuùng ta khoâng bieát raèng traät töï cuûa con ngöôøi laø moät taùc ñoäng hôn laø moät tình traïng. Traät töï ñoù tuøy thuoäc vaøo löông taâm vaø vaøo yù chí cuûa ngöôøi saùng taïo ra noù vaø vui höôûng noù, hôn laø tuøy thuoäc vaøo nhöõng hoaøn caûnh coå voõ cho noù. Vaø vì thaät söï laø moät traät töï cuûa con ngöôøi, neân noù luoân luoân ñöôïc kieän toaøn theâm, nghóa laø luoân luoân ñöôïc khai sinh vaø ñöôïc tieán boä, nghóa laø noù heä taïi trong moät linh ñoäng tieán boä... "Hoøa bình khoâng phaûi laø moät bình dieän ñaõ ñöôïc ñaït ñeán roài döøng laïi ñoù, nhöng laø moät bình dieän caøng ngaøy caøng cao hôn, maø taát caû vaø töøng ngöôøi chuùng ta caàn phaûi höôùng ñeán".
2. Töø nhaän ñònh caên baûn treân ñaây veà hoøa bình, nhö laø moät traät töï cuûa con ngöôøi, caàn ñöôïc boài döôõng luoân luoân, Ñöùc Phaoloâ VI ñöa tieáp theâm nhaän ñònh caên baûn cuûa ngaøi veà con ngöôøi, ñoù laø: con ngöôøi laø moät höõu theå caàn ñöôïc kieän toaøn luoân luoân, caàn ñöôïc giaùo duïc ñeå trôû neân toát hôn. Con ngöôøi khoâng laø moät höõu theå ñaõ hoaøn toaøn, nhöng laø moät höõu theå coù toát coù xaáu, vaø do ñoù, caàn ñöôïc giaùo duïc ñeå thaéng bôùt caùi xaáu vaø phaùt trieån caùi toát. Coâng vieäc giaùo duïc naøy ñi song ñoâi vôùi coâng vieäc xaây döïng hoøa bình. Hoøa bình luoân luoân ñöôïc lieân keát vôùi con ngöôøi. Hoøa bình naèm trong tim con ngöôøi, tröôùc khi ñöôïc theå hieän ra beân ngoaøi trong nhöõng bieán coá, trong nhöõng traät töï beân ngoaøi. Ñaây laø tö töôûng ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI laëp laïi nhieàu laàn.
Vaø ñeán ñaây, chuùng ta coù theå ñaët ra caâu hoûi: Giaùo duïc con ngöôøi ñaït ñeán caùi gì ñaây.
Trong söù ñieäp hoøa bình thöù nhaát (naêm 1968), caâu traû lôøi laø: Giaùo duïc con ngöôøi coù nhöõng ñöùc tính tinh thaàn caàn thieát cho hoøa bình, nhö thaønh thaät, coâng baèng, tình thöông vaø töï do.
Söù ñieäp hoøa bình naêm 1970 naøy traû lôøi boå tuùc theâm: Caàn giaùo duïc con ngöôøi bieát yeâu thöông, bieát tha thöù vaø nhaát laø bieát hoøa giaûi vôùi nhau.
Moät yù thöùc heä ñang lan traøn ngaøy nay laø coå vuõ söï ñaáu tranh giöõa con ngöôøi. YÙ thöùc heä naøy khoù daãn ñöa con ngöôøi ñeán hoøa bình. Caàn phaûi thay theá yù thöùc heä ñoù baèng yù thöùc heä tình thöông. Con ngöôøi phaûi tranh ñaáu nhöng laø tranh ñaáu cho tình thöông, tranh ñaáu vôùi nhöõng taät xaáu cuûa mình, ñeå "con ngöôøi ñöøng laø con choù soùi cho con ngöôøi nöõa".
Vaø thöa quyù vò, ñeán ñaây Ñöùc Phaoloâ VI ngoû lôøi ñaëc bieät vôùi ngöôøi Kitoâ, vôùi ngöôøi Coâng giaùo, nhaéc hoï nhôù laïi boån phaän ñaëc bieät, ñoù laø: "Giaùo duïc con ngöôøi bieát thöông yeâu nhau, hoøa giaûi vôùi nhau, tha thöù cho nhau". Ñöùc Phaoloâ VI nhaéc ñeán giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu vaø maãu göông cuûa Ngöôøi. Vaø nhaát laø Lôøi Chuùa Gieâsu ñaët trong moâi mieäng chuùng ta moãi laàn caàu nguyeän: "Xin Cha tha nôï cho chuùng con, nhö chuùng con cuõng tha keû coù nôï chuùng con".
Ñöùc Phaoloâ VI thoâi thuùc ngöôøi Kitoâ, vaøo cuoái söù ñieäp cuûa ngaøi nhö sau:
"Rao giaûng Phuùc AÂm cuûa söï tha thöù xem ra laø moät ñieàu phi lyù ñoái vôùi ñöôøng loái chính trò nhaân loaïi. Bôûi vì trong caùch cö xöû töï nhieân söï coâng baèng thöôøng khoâng cho pheùp laøm nhö vaäy. Nhöng trong caùch xöû söï Kitoâ, nghóa laø sieâu nhieân, thì ñoù khoâng phaûi laø ñieàu phi lyù. Ñoù laø ñieàu khoù, nhöng khoâng phaûi laø ñieàu phi lyù".
Haõy bieát tha thöù, haõy bieát hoøa giaûi vôùi nhau, ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån hoøa bình. Ñoù laø söù ñieäp ñaày thôøi söï cuûa Ñöùc Phaoloâ VI cho thôøi ñaïi chuùng ta. Moät söù ñieäp khoù thöïc hieän nhöng khoâng phaûi laø söù ñieäp phi lyù. Vaø ngöôøi Kitoâ coù söùc maïnh cuûa Chuùa Kitoâ ñeå thöïc hieän söù ñieäp naøy.
Baøi Giaûng trong Thaùnh Leã ngaøy Hoøa Bình Quoác Teá muøng 1 thaùng gieâng naêm 1970: "Hoøa Bình Laø Moät Boån Phaän cuûa con ngöôøi"
Kính thöa quùy vò, trong baøi giaûng Thaùnh leã ngaøy Hoøa bình Quoác teá, ngaøy muøng 01 thaùng gieâng naêm 1970, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI nhaán maïnh laïi moät laàn nöõa hoøa bình laø moät boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng phaûi chæ laø boån phaän cuûa nhöõng nhaø caàm quyeàn, nhöõng keû coù traùch nhieäm chính trò quoác gia vaø quoác teá.
Vaø noùi laø moät boån phaän, thì cuõng coù nghóa laø hoøa bình ñoøi hoûi moät söùc maïnh tinh thaàn, moät coá gaéng cuûa con ngöôøi, ñeå chu toaøn ñieàu maø con ngöôøi thöôøng töï nhieân khoâng thích laøm. Do ñoù, hoøa bình laø moät söùc maïnh, chöù khoâng phaûi laø moät söï yeáu heøn.
Vaø noùi laø moät boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi, moãi ngöôøi ñeàu coù traùch nhieäm goùp phaàn xaây döïng hoøa bình, thì cuõng coù nghóa laø hoøa bình tröôùc khi laø moät chính trò, moät chính saùch beân ngoaøi, hoøa bình phaûi laø moät tinh thaàn naèm taän trong töøng ngöôøi. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ noùi nhö sau:
"Phaûi, hoøa bình laø boån phaän cuûa caùc thuû laõnh quoác gia, nhöng khoâng phaûi chæ laø boån phaän cuûa nhöõng keû ñoù khoâng maø thoâi. Moïi xaõ hoäi, ñöôïc toå chöùc moät caùch daân chuû, thì phaân phoái quyeàn haønh vaø boån phaän cho taát caû moïi thaønh phaàn cuûa coäng ñoaøn. Vaø giaû nhö khoâng ñöôïc nhö theá, thì cuõng vaãn ñuùng thaät. Hoøa bình laø boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi, bôûi vì hoøa bình khoâng chæ ngöï trò trong chính trò maø thoâi, maø coøn coù maët trong bieát bao laø nhöõng phaïm vi nhoû khaùc nöõa, laø nhöõng phaïm vi maø trong thöïc haønh cuõng keâu goïi tinh thaàn traùch nhieäm cuûa chính caù nhaân chuùng ta vaø cuõng bôûi vì hoøa bình coù ñöôïc nguoàn maïch taùc ñoäng cuûa noù trong nhöõng tö töôûng, trong nhöõng taâm hoàn, trong nhöõng ñònh höôùng luaân lyù, tröôùc khi ñöôïc coù maët trong nhöõng sinh hoaït beân ngoaøi.
"Hoøa bình, tröôùc khi laø moät neàn chính trò, laø moät tinh thaàn; tröôùc khi ñöôïc bieåu loä, hoaëc chieán thaéng hay bò ñaùnh baïi, trong nhöõng thaêng traàm cuûa lòch söû hay trong nhöõng töông quan xaõ hoäi, thì ñöôïc bieåu loä, ñöôïc thaønh hình, ñöôïc quyeát ñònh trong nhöõng löông taâm, trong neàn trieát lyù söï soáng, maø töøng ngöôøi chuùng ta caàn phaûi taïo ra cho chính mình, nhö laø ngoïn ñeøn soi nhöõng böôùc tieán cuûa mình, treân nhöõng ngaû ñöôøng theá gôùi vaø trong nhöõng bieán coá cuûa kinh nghieäm... Vaø chính vì theá, thöa anh chò em vaø caùc con, hoøa bình ñoøi hoûi söï giaùo duïc".
Kính thöa quyù vò, qua ñoaïn trích treân, chuùng ta nhaän thaáy tö töôûng veà hoøa bình cuûa Ñöùc Phaoloâ VI vaãn coøn luoân trung thaønh vôùi quaû quyeát luùc ban ñaàu, ñoù laø hoøa bình baét ñaàu tröôùc heát trong con tim, trong tinh thaàn con ngöôøi, cuûa töøng ngöôøi tröôùc khi ñöôïc theå hieän, ñöôïc xaây döïng trong traät töï, nhöõng bieán coá beân ngoaøi. Vaø chính vì theá maø caàn phaûi coù söï giaùo duïc. Ñaây laø caùi nhìn caên baûn cuûa Ñöùc Phaoloâ VI veà hoøa bình.
Tieáp sau ñoù, Ñöùc Phaoloâ VI keâu goïi haõy nhoå boû khoûi con tim con ngöôøi nhöõng goác reã cuûa nhöõng thaønh kieán teä haïi, chaúng haïn nhö thaønh kieán duøng söùc maïnh vaø söï traû thuø nhö laø tieâu chuaån ñònh ñoaït nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau, thaønh kieán maét ñeàn maét, raêng theá raêng, thaønh kieán cho raèng ích lôïi caù nhaân phaûi vöôït treân nhöõng lôïi ích cuûa keû khaùc, maø khoâng theøm ñeám xæa gì ñeán nhöõng nhu caàu cuûa keû khaùc vaø ñeán quyeàn lôïi chung... Ñöùc Thaùnh Cha Phaoloâ VI noùi tieáp nhö sau:
"Caàn phaûi ñaët vaøo taän goác reã taâm lyù chuùng ta söï ñoùi khaùt coâng chính, cuøng vôùi söï möu tìm hoøa bình, ñaùng laøm cho chuùng ta ñöôïc trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa".
Vaø sau cuøng, Ñöùc Phaoloâ VI, trong baøi giaûng ngaøy muøng 01 thaùng gieâng naêm 1970, ñaõ keâu goïi moïi ngöôøi Coâng giaùo haõy caàu nguyeän. Vaø chính ngaøi ñaõ ñaët ra vaø ñoïc lôøi caàu nguyeän nhö sau:
Lôøi caàu nguyeän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI cho hoøa bình theá giôùi:
"Laïy Chuùa, chuùng con coøn coù nhöõng ñoâi tay ñaãm maùu trong nhöõng traän chieán vöøa qua, vì theá maø giôø ñaây taát caû caùc daân toäc chöa theå baét tay nhau trong tình huynh ñeä.
Laïy Chuùa, ngaøy nay chuùng con ñaõ ñöôïc vuõ trang thaät nhieàu ñeán ñoä chöa töøng coù nhö vaäy töø nhöõng theá kyû ñaàu cho ñeán ngaøy nay, vaø chuùng con coù ñaày nhöõng phöông tieän gieát choùc, coù söùc maïnh ñeán ñoä trong choác laùt coù theå ñoát chaùy traùi ñaát naøy vaø coù leõ cuõng huûy dieät nhaân loaïi nöõa.
Laïy Chuùa, chuùng con ñaõ xaây döïng söï tieán boä vaø thònh vöôïng cuûa nhieàu neàn kyõ ngheä khoång loà cuûa chuùng con, treân khaû naêng quyû quaùi cheá taïo nhöõng vuõ khí ñuû loaïi, nhöõng vuõ khí hoaøn toaøn nhaèm gieát haïi vaø huûy dieät nhöõng con ngöôøi laø anh chò em chuùng con, nhö theá, chuùng con ñaõ oån ñònh theá quaân bình taøn baïo cuûa neàn kinh teá cuûa raát nhieàu cöôøng quoác, treân vieäc buoân baùn vuõ khí cho nhöõng nöôùc ngheøo, ñang thieáu thoán nhöõng duïng cuï caøy böøa, nhöõng tröôøng hoïc vaø nhöõng nhaø thöông.
Laïy Chuùa, chuùng con ñaõ ñeå xuaát hieän laïi trong chuùng con nhöõng yù thöùc heä, laøm cho con ngöôøi trôû thaønh keû thuø cuûa nhau: ñoù laø yù thöùc heä say meâ laøm caùch maïng, haän thuø giai caáp, kieâu ngaïo quoác gia, ñoäc toân chuûng toäc, tranh chaáp boä laïc, nhöõng ích kyû trong neàn maäu dòch, nhöõng tinh thaàn caù nhaân chuû nghóa chæ nghó ñeán vui höôûng cho mình vaø laõnh ñaïm vôùi nhöõng nhu caàu cuûa keû khaùc.
Laïy Chuùa, moãi ngaøy chuùng con lo aâu vaø caûm thaáy mình baát löïc khi nghe ñöôïc nhöõng tin töùc veà ba traän chieán, coøn ñang tieáp dieãn treân theá giôùi.
Laïy Chuùa, ñuùng vaäy, chuùng con khoâng tieán böôùc ñuùng caùch.
Duø vaäy, laïy Chuùa, xin haõy nhìn ñeán nhöõng coá gaéng cuûa chuùng con, nhöõng coá gaéng khoâng töông xöùng, nhöng laø nhöõng coá gaéng chaân thaønh, ñeå phuïc vuï cho hoøa bình theá giôùi. Ñaõ coù nhöõng cô quan ñaùng phuïc vaø coù taàm möùc quoác teá, ñaõ coù nhöõng ñeà nghò giaûm bôùt vuõ khí vaø thöông thuyeát.
Laïy Chuùa, ñaõ coù quaù nhieàu moà ngöôøi cheát laøm se thaét con tim, coù quaù nhieàu nhöõng gia ñình bò beû gaõy vì chieán tranh, vì nhöõng cuoäc xung ñoät, vì nhöõng ñaøn aùp, ñaõ coù quaù nhieàu ngöôøi ñaøn baø phaûi khoùc than, nhieàu treû em phaûi cheát, nhieàu ngöôøi tò naïn vaø ngöôøi bò tuø phaûi ngaõ guïc döôùi gaùnh naëng coâ ñôn vaø ñau khoå, vaø coù raát nhieàu ngöôøi treû noåi daäy ngoõ haàu neàn coâng baèng ñöôïc thaêng tieán,vaø söï ñoàng taâm ñöôïc trôû thaønh nhö laø quy luaät cho nhöõng theá heä töông lai.
Laïy Chuùa, Chuùa bieát roõ, coøn coù nhöõng taâm hoàn toát laønh, ñang laøm ñieàu toát trong thinh laëng moät caùch can ñaûm, voâ vò lôïi, vaø ñang caàu nguyeän vôùi taâm hoàn thoáng hoái, vôùi con tim trong saïch. Laïy Chuùa, coøn nhieàu ngöôøi Kitoâ, vaø raát nhieàu trong theá giôùi, muoán soáng theo Phuùc AÂm Chuùa, vaø chaáp nhaän soáng hy sinh vaø yeâu thöông.
Laïy Chuùa, laø Chieân Thieân Chuùa, Ñaáng gaùnh toäi traàn gian, xin ban cho chuùng con bình an. Amen.